Dwie półkule - A. Nitka - Habasińska
Transkrypt
Dwie półkule - A. Nitka - Habasińska
„Dwie półkule – jeden mózg” Mózg jest swoistą zawiadowcą wszystkich naszych czynności zarówno fizycznych jak i psychicznych. Jest źródłem naszych emocji, „przechowuje” wspomnienia, jest odpowiedzialny za odbiór bodźców sensorycznych oraz planowanie, jak również naszą osobowość. W literaturze znany jest przypadek Phineas Gage’a, któremu metalowy pręt przebił czaszkę na wylot. Spowodowało to zniszczenie znaczącej części płata czołowego. Według J.M. Harlow’a, który był jego lekarzem u poszkodowanego doszło do istotnych zmian w jego osobowości – ze spokojnego, zrównoważonego i pracowitego stał się porywczy, wulgarny oraz niekonsekwentny w dążeniu do celu. Od wielu lat naukowcy badają również zróżnicowanie funkcjonalne półkul mózgowych (asymetria półkulowa). Jest to skomplikowana procedura, ponieważ półkule są połączone licznymi włóknami nerwowymi, które przenoszą informacje z jednej półkuli do drugiej. Badania te prowadzone są zarówno u osób po komisurotomii (operacja polegające na przecięciu ciała modzelowatego), osób zdrowych lub mających uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Wg. Zimbardo P.G - Psychologia i życie. Wyd.I wg wyd.XIII ameryk.PWN, Warszawa 1999, s.107 Prawa półkula – smutna, lewa – wesoła Davidson i Fox odkryli, że pobudzenie przednich płatów czołowych (rejestrowano przy pomocy EEG) jest różnorodne w zależności od tego, jakie emocje są obecnie przeżywane i wywoływane. Już u 10-miesięcznych dzieci stwierdzono, że negatywne emocje aktywizują prawe płaty czołowe, pozytywne zaś lewe (pozytywne bądź negatywne emocje wywoływano podając smaczne lub wstrętne substancje smakowe). Eksperyment ten pokazuje, że występuje u człowieka lateralizacja – przynajmniej jeśli chodzi o emocje. Mózg a spostrzeganie świata Spostrzeganie świata zewnętrznego oraz tworzenie o nim sądów dokonuje się u ludzi przede wszystkim poprzez doznanie wzrokowe i dotykowe. Dzięki nim możemy określić podstawowe cechy przedmiotów, jak również zlokalizować je w przestrzeni. W zakresie tych funkcji szczególnie odpowiada prawa półkula. Ciekawego odkrycia dokonali niemieccy naukowcy. Potwierdzili oni, że kobiety i mężczyźni odmiennie radzą sobie z orientacją w przestrzeni. Za zmysł orientacji w terenie odpowiada struktura mózgu zwana hipokampem. U obu płci był on aktywny w prawej półkuli, jednak tylko u mężczyzn pracował on też w lewej półkuli. Naukowcy przypuszczają, że lewy hipokamp odpowiada za tworzenie mapy okolicy. U kobiet ponadto była aktywna część kory mózgowej, odpowiadająca za zarządzanie pamięcią wzrokową. Dlatego też kobiety orientują się w przestrzeni poprzez szukanie charakterystycznych obiektów jak teatr czy pomnik, mężczyźni natomiast posługują się odległościami i kierunkami. Rozpoznaj emocje Obie twarze, na poniższym rysunku, składają się z połówek, które wyrażają odmienne emocje – smutku po jednej stronie i radości po drugiej. Popatrz kolejno na każdą z twarzy, koncentrując swój wzrok na nosie. Która z twarzy wydaje Ci się bardziej smutna, a która bardziej wesoła? Rysunek według pomysłu Juliana Jaynesa Jeżeli jesteś osobą praworęczną, najprawdopodobniej twarz przedstawiona po prawej stronie wyda Ci się bardziej radosna niż ta po lewej. Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej o zróżnicowaniu półkul mózgowych polecam książkę W. Budohoskiej i A. Grabowskiej pod tytułem „Dwie półkule – jeden mózg”.