Link do prezentacji dr. Piotra Żubera

Dr Piotr Żuber
Panel 3
Rozwój przemysłu w zielonej
krainie
Białystok 20 luty 2014 roku
Zawarte w niniejszej prezentacji poglądy są wyłącznie prezentowane tylko i
wyłącznie na odpowiedzialność Autora i nie mogą być utożsamiane ze
stanowiskiem Ministerstwa Infrastruktury I Rozwoju
1
Struktura prezentacji
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Uwagi wstępne
Zielone Podlaskie. Co to jest?
Zapisy strategii województwa podlaskiego do roku 2020
odnoszące się do koncepcji ZP
Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów strategii
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
Pytania do dyskusji
2
Uwagi wstępne
•
•
Wg Wikipedii przemysł to dział produkcji materialnej, w
którym wydobywanie zasobów przyrody i dostosowanie ich
do potrzeb ludzi odbywa się na dużą skalę, na zasadzie
podziału pracy i za pomocą maszyn.
Zielona kraina to z jeden z najważniejszych składowych wizji
województwa podlaskiego wykorzystującego do rozwoju
zespół takich czynników rozwojowych jak: najwięcej w
Polsce terenów objętych ochroną w formie Parków
Narodowych, wysoki udział lasów, najniższa gęstość
zaludnienia.
3
Uwagi wstępne
•
W kontekście celów polityki rozwoju oznacza to
koncentrację uwagi na rozwijaniu zielonych (ekologicznych)
specjalizacji oraz zazielenianie polityk, rozwój zielonych
innowacji oraz kształtowania bardziej zielonych usług.
•
W tym kontekście dyskutując przyszłe możliwości
rozwojowe województwa podlaskiego o przemyśle należy
mówić o Zielonym Podlasiu w szerszym rozumieniu –
różnych działań gospodarczych związanych z
wykorzystaniem potencjału zielonej krainy.
4
Zielone Podlaskie. Co to jest?
Czytając Strategię Województwa Podlaskiego można mieć
wątpliwości czym Zielone Podlaskie jest:
• Sloganem reklamowym? Należy sprawdzić czy za Zielonym
Podlaskim kryje się coś więcej niż uzasadnienie wydatków w
dziedzinie infrastruktury
• Horyzontalną zasadą? Należy sprawdzić czy jest ona
konsekwentnie stosowana.
• Celem interwencji publicznej? Należy sprawdzić jakie rezultaty
są zakładane do osiągnięcia (wskaźniki)?
5
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
Wizja:
Wykorzystanie wrażliwości Unii Europejskiej na kwestie
środowiskowo-klimatyczne.
Rozwój oparty o:
 rozwój zielonych przemysłów,
 umiejętność zazieleniania polityk,
 zielone innowacje,
 kształtowanie bardziej zielonych usług.
6
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
Składowe wizji.
Eko-innowacje:
•
•
•
•
•
Technologie przyjazne środowisku, w tym ICT,
Dostosowanie do standardów ekologicznych,
OZE w modelu rozproszonym
Produkcja urządzeń do wytwarzania energii z OZE,
Budownictwo ekologiczne, energooszczędne,
Ekorozwój:
•
•
•
•
•
Badania nad bioróżnorodnością
Ekologiczne zarządzanie środowiskiem,
Inżynieria ekologiczna,
Zielone miejsca pracy
Eko-turystyka, w tym agroturystyka,
7
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
Składowe wizji
Żywność wysokiej jakości:
•
•
•
•
•
Produkcja mleka
Przemysł spożywczy, w tym przetwórstwo ekologiczne,
Produkcja maszyn rolniczych,
Produkty tradycyjne,
Rolnictwo ekologiczne.
Srebrna gospodarka:
•
•
•
•
Opieka nad osobami starszymi,
Implanty medyczne,
Rehabilitacja, fizykoterapia,
Turystyka medyczna
8
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
Diagnoza:
• Wysoki potencjał województwa do prowadzenia rozwoju opartego
na zielonych wartościach (tereny chronione, niska emisja
zanieczyszczeń, dobry stan środowiska, wielokulturowość, szlaki
turystyczne, potencjał do zaspakajanie potrzeb ludzi starszych , w
tym Uniwersytet Medyczny )
• Nie mniej jednak zidentyfikowane braki obejmują:
• wyposażenie infrastrukturalne (dostęp do kanalizacji, oczyszczenie ścieków,
zagospodarowanie odpadów,
• niezbyt wysoką świadomość ekologiczną (na poziomie edukacji różnych stopni
oraz różnych grup zawodowych w tym pracowników administracji publicznej,
• Niewystarczający rozwój bazy turystycznej,
9
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
Diagnoza:
• Jakość środowiska przyrodniczego podstawą wysokiej
konkurencyjności branży rolno-spożywczej (duże pogłowie bydła,
mleko krowie, przetwórstwo mleka)– dogodne warunki do rozwoju
rolnictwa ekologicznego
• Potencjał rozwoju odnawialnych źródeł energii (biogaz, energetyka
wiatrowa, wykorzystania energii słonecznej)
• Wysoka pozycja Białegostoku jako miejsca do życia (czyste
środowisko i wysoki poziom bezpieczeństwa, dostęp do usług
medycznych i rekreacja),
10
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii województwa
podlaskiego do roku 2020
Diagnoza:
• Specjalizacja w zakresie przemysłu wyłącznie związana z rolnictwem,
leśnictwem, łowiectwem i rybołówstwem
• Duży odsetek zatrudnionych w rolnictwie – 3 miejsc w kraju, co ze
względu na niską dochodowość wiąże się niską przeciętnie
zamożnością społeczeństwa na tle kraju
• Niedostosowanie kwalifikacji do potencjalnego zielonego skoku
pomimo istnienia placówek naukowych i instytucji badawczych
• Negatywne trendy demograficzne – drenaż mózgów
11
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
12
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
Cel operacyjne związane z realizacją koncepcji:
1.2.Wzrost innowacyjności Podlaskich przedsiębiorstw ale…
brak odniesień do specjalizacji regionalnej
1.3 Rozwój kompetencji do pracy i wsparcie aktywności
zawodowej mieszkańców regionu ale…..
brak odniesień do potrzeb w zakresie edukacji i
kształcenia kadr w zakresie Zielonego Podlaskiego
13
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
Cele operacyjne związane z realizacją koncepcji:
Cel 1.5 Efektywne korzystanie z zasobów naturalnych
Główne kierunki interwencji:
• Promowanie postaw i działań sprzyjających efektywności
wykorzystania zasobów naturalnych
• Ograniczenie energo- i materiałochłonności
• Produkcja energii ze źródeł odnawialnych
14
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
Cele operacyjne związane z realizacją koncepcji:
Cel 1.4 Kapitał społeczny jako katalizator procesów
rozwojowych ale ….
Nic specyficznego związanego z Zielonym Podlaskim
Główne kierunki interwencji:
•
•
•
•
Kształtowanie postaw społecznych oraz dialogu społecznego
Efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego
Sprawna administracja
Poprawa skuteczności zarządzania regionalnego i lokalnego
15
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
Cele operacyjne związane z realizacją koncepcji:
Cel 1.5 Nowoczesna infrastruktura sieciowa
Główne kierunki interwencji:
• Rozbudowa infrastruktury telekomunikacyjnej
• Przebudowa systemu energetycznego
• Wspieranie rozwoju infrastruktury gazowej
16
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju
województwa podlaskiego do roku 2020
Cele operacyjne związane z realizacją celów strategicznych 2.
Powiązania krajowe i międzynarodowe oraz 3. Jakość Życia
zawierają mało odniesień do koncepcji Zielonego Podlaskiego.
W szczególności nie zawierają je opisy celów operacyjnych:
2.1 Aktywność podlaskich przedsiębiorstw na rynku ponadrionalnym
2.2 Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej województwa
2.3 Rozwój Partnerskiej współpracy trans-granicznej
2.4 Rozwój Partnerskiej współpracy międzyregionalnej
Wyjątki to:
• 3.3 Poprawa Stanu Zdrowia i bezpieczeństwa publicznego (lecznictwo sanatoryjne i
rehabilitacyjne w kontekście walorów środowiskowych,
• 3.4 ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami (w całości)
17
Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów Strategii
• Zielone Podlaskie jest ważnym elementem wizji rozwoju
sformułowanej w Strategii
• Koncepcja Zielonego Podlaskiego jest dobrze uzasadniona w
diagnozie
• W ramach celów strategicznych sformułowano istotne cele związane
z realizacją wizji w zakresie realizacji koncepcji Zielonego Podlasia
18
Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów Strategii
• W ramach celów operacyjnych koncepcja Zielonego Podlaskiego
wymieniona jest w kontekście różnego typu infrastruktury, ochrony
środowiska oraz bardzo nieznacznie w przypadku innego typu
działań.
• Brak jasno określonych oczekiwanych rezultatów interwencji
publicznej (wraz ze wskaźnikami) dla niektórych elementów
koncepcji Zielonego Podlasia (w części głównej i aneksie 4).
19
Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów Strategii
WNIOSEK GENERALNY:
• Pomimo wyraźnego silnego zaakcentowania zagadnień związanych z
koncepcją Zielonego Podlasia na poziomie wizji, diagnozy i
częściowo celów strategicznych w sferze realizacji koncentruje się
na finansowaniu różnego typu infrastruktury.
Bez podjęcia odpowiednich kroków na etapie wdrożeniowym Strategii
może to prowadzić do niewykorzystania szans
stojących przed Województwem Podlaskim!
20
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
• Czy koncepcja Zielonego Podlaskiego może być czymś
więcej niż sloganem reklamowym?
• Czy na koncepcji Zielonego Podlasia można budować
potencjał rozwojowy całego regionu?
Odpowiedź na oba pytania brzmi tak ale ….
• Potrzebne są dalsze zmiany w filozofii podejścia (już
zapoczątkowane w Strategii) oraz konkretne działania
aby koncepcja zarysowana w Strategii Rozwoju
Województwa Podlaskiego mogła być wdrożona.
21
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
Zmiana filozofii podejścia:
• Zielone Podlasie to nie tylko ochrona przyrody, ekologia, lasy,
turystyka, eko-rolnictwo. To przede wszystkim sposób podejścia
do funkcjonowania gospodarki i osiągania przewagi
komparatywnej
• Urzeczywistnienie koncepcji Zielonego Podlasia to
skoordynowane, zintegrowane, zorientowane na rezultaty w
sferze społecznej, gospodarczej i przestrzennej oddziaływania na
sferę przedsiębiorstw, zasobów ludzkich, środowiska i
infrastrukturę
• Finansowanie infrastruktury tylko i wyłącznie jako instrument
osiągania celów związanych z koncepcją Zielonego Podlasia (w
tym promocją wybranych specjalizacji).
22
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
•
•
Czy obecnie funkcjonujące inicjatywy (np.. Zielone Płuca
Polski) zapewniają wystarczające mechanizmy do
wdrożenia koncepcji Zielone Podlasie?
Chyba nie. Wynika to między innymi z nacisku ZPP na:
•
•
ożywienie oraz proekologiczne ukierunkowanie rozwoju
społeczno-gospodarczego obszaru Zielone Płuca Polski, ze
szczególnym uwzględnieniem rolnictwa i przetwórstwa rolnospożywczego, leśnictwa, gospodarki wodnej, turystyki i
lecznictwa uzdrowiskowego, oraz
brak określenia szczegółowych zasad wpisania tej inicjatywy do
dokumentów implementacyjnych Strategii w tym
współfinansowanych przez UE
23
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
W celu operacjonalizacji zapisów Strategii Rozwoju
Województwa Podlaskiego w zakresie koncepcji Zielonego
Podlasia można zaproponować:
•
•
•
Powołanie dodatkowej grupy roboczej w celu operacjonalizacji
koncepcji Zielonego Podlasia (nauka, biznes, samorządy, sąsiedzi,
społeczeństwo)
Przygotowanie odrębnego opracowania dotyczącego Wdrożenia
koncepcji Zielone Podlasie,
Wzmocnienie systemu koordynacji realizacji koncepcji przy
pomocy środków UE (wszystkie fundusze ESIF) i środków
krajowych (ścisła koordynacja pomiędzy RPO, programami
krajowymi, programami EWT, środkami krajowymi),
24
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
W celu operacjonalizacji zapisów Strategii Rozwoju
Województwa Podlaskiego w zakresie koncepcji Zielonego
Podlasia można zaproponować:
• Prowadzenie stałego monitoringu i ewaluacji,
• Promocję koncepcji – na poziomie krajowym i
regionalnym (patrz koncepcja Zielone płuca Polski)
ukierunkowaną nie na walory przyrodnicze a korzyści
ekonomiczne z inwestowania w Województwie
Podlaskim w obszarach tematycznej związanych z
realizacją koncepcji (nie tylko infrastruktura!)
25
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
Postulowany dokument powinien m.in. zawierać:
• Precyzyjniejsze, w szczególności poza działaniami
infrastrukturalnymi, ustalenie celów (w perspektywie roku
2020) i oczekiwanych rezultatów - wskaźników (zmiany,
które mają nastąpić).
• Uszczegółowienie zamierzeń w sferze specjalizacji
województwa w zakresie innowacji, sektora B+R oraz
wsparcia dla przedsiębiorstw w odniesieniu do koncepcji
Zielonego Podlasia (jakie sektory obok rolnictwa będą
specjalizacjami województwa).
26
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
Postulowany dokument powinien m.in. Zawierać cd.:
• Sformułowanie zasad i preferencji wsparcia dla inwestycji
zewnętrznych w pewnych obszarach kluczowych dla
realizacji koncepcji Zielonego Podlasia (na poziomie
regionalnym, metropolii Białostockiej i poszczególnych
gmin)- wyjście poza turystykę, kulturę oraz eko-rolnictwo.
• Określenie sposobów zazieleniania przemysłów i usług
(wytyczne dla wszystkich jednostek realizujących w
zakresie kryteriów wyboru projektów).
27
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
Postulowany dokument powinien m.in. Zawierać cd.:
• Uszczegółowienie zamierzeń w zakresie edukacji na
wszystkich poziomach – (uczniowie oraz kadry) oraz
programów szkoleniowych dla kadr zielonej specjalizacji –
od rolnictwa, ochrony przyrody, leśnictwa,
przedsiębiorców, bezrobotnych, grupy defaworyzowane,
mniejszości etniczne, po administrację publiczną
• Wskazówki jak konstruować zintegrowane (finansowane z
różnych źródeł) programy rozwoju lokalnego (także w
formie ZIT i RKSL) ukierunkowane na osiąganie celów
związanych z realizacją koncepcji Zielonego Podlasia na
poziomie lokalnym i sub-regionalnym (gminy, współpraca
gmin, Metropolia Białostocka).
28
Zielone Podlaskie. Pytania do dyskusji
•
•
•
•
Jakie są szanse wdrożenia koncepcji Zielonego Podlasia?
Jakie, obok rolnictwa, eko-rolnictwa i turystyki, specjalizacje
regionalne mają szanse zwiększyć potencjał gospodarczy,
poziom życia i jeszcze na dodatek wpłynąć pozytywnie na
obecne trendy demograficzne (w tym migrację) w
Województwie Podlaskim?
Jakie powinny być oczekiwane rezultaty wdrożenia koncepcji
Zielonego Podlasia?
Jak spowodować zazielenienie najbardziej obiecujących
działalności gospodarczych?
29
Dziękuję za uwagę
30