x - E-SGH
Transkrypt
x - E-SGH
1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Rynek Modelowanie Ekonomiczne u Co wpływa na co w systemie ekonomicznym? u Na jakim poziomie uogólnienia możemy modelować zjawisko ekonomiczne? u Które zmienne są egzogeniczne, które są endogeniczne? © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 2 Modelowanie Rynku Mieszkań u Jak określana jest cena wynajmu mieszkań? u Załóżmy – mieszkania znajdują się blisko lub daleko uczelni – cena daleko położonych mieszkań jest egzogeniczna – wielu potencjalnych najemców i wynajmujących © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 3 Modelowanie Rynku Mieszkań u Kto wynajmie mieszkania blisko położone? u Po jakiej cenie? © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 4 Modelowanie Ekonomiczne u Dwie podstawowe zasady: – Zasada optymalności – ludzie starają się wybrać najlepszą możliwą konsumpcję, na jaką mogą sobie pozwolić. – Zasada równowagi – ceny dostosowują się dopóty, dopóki ilości, które ludzie chcą nabyć, nie zrównają się z ilościami zaoferowanymi do sprzedaży. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 5 Krzywa Popytu u Popyt: Osoba, która jest skłonna zapłacić najwięcej: $500/m-ąc. p = $500 Þ QD = 1. u Cena musi spaść do $490 by druga osoba była skłonna wynająć p = $490 Þ QD = 2. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 6 Krzywa Popytu u Im niższa cena wynajmu tym więcej osób chce wynająć mieszkanie p ¯ Þ QD -. u Wielkość zapotrzebowania przy każdej cenie obrazuje rynkową krzywą popytu na blisko położone mieszkania. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 7 Rynkowa Krzywa Popytu na Mieszkania p QD © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 8 Podaż mieszkań u Podaż: w krótkim okresie stała (np. 100) – wybudowanie nowych mieszkań trwa. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 9 Rynkowa Krzywa Podaży Mieszkań p 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QS 10 Równowaga Rynkowa cena najmu Þ wielkość zapotrzebowania na blisko położone mieszkania przewyższa wielkość oferowaną Þ cena wzrośnie. u “wysoka” cena najmu Þ wielkość zapotrzebowania mniejsza niż wielkość oferowana Þ cena spadnie. u “niska” © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 11 Równowaga Rynkowa zapotrzebowania = wielkość oferowana Þ cena nie zmienia się u Rynek jest w równowadze. u Wielkość © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 12 Równowaga Rynkowa p 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QD,QS 13 Równowaga Rynkowa p pe 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QD,QS 14 Równowaga Rynkowa p Osoby skłonne zapłacić cenę pe za blisko położone mieszkania wynajmują te mieszkania. pe 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QD,QS 15 Równowaga Rynkowa p Osoby skłonne zapłacić cenę pe za blisko położone mieszkania wynajmują te mieszkania. Osoby, które nie są skłonne zapłacić ceny pe za blisko położone mieszkania wynajmują te odległe. pe 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QD,QS 16 Równowaga Rynkowa u Q: Kto wynajmuje blisko położone mieszkania? u A: Ci, co są skłonni zapłacić najwięcej. u Q: Kto wynajmuje daleko położone mieszkania? u A: Ci, co są skłonni zapłacić najmniej. u Alokacja na rynku konkurencyjnym zależy od skłonności do zapłacenia danej ceny. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 17 Statyka Porównawcza u Co jest egzogeniczne w modelu? – cena odległych mieszkań – ilość bliskich mieszkań – dochód potencjalnych najemców u Co się dzieje, gdy te wielkości ulegają zmianie? © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 18 Statyka Porównawcza u Przyjmijmy, że cena odległych mieszkań rośnie. u Popyt na bliskie mieszkania rośnie (przesunięcie krzywej w prawo) powodując: u wzrost ceny na bliskie mieszkania. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 19 Równowaga Rynkowa p pe 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QD,QS 20 Równowaga Rynkowa p Wzrost popytu powoduje wzrost ceny rynkowej; ilość wynajmowanych mieszkań nie ulega zmianie. pe 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QD,QS 21 Statyka Porównawcza u Przyjmijmy, że ilość bliskich mieszkań rośnie. u Wzrost podaży powoduje, że u Cena bliskich mieszkań maleje. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 22 Równowaga Rynkowa p pe 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QD,QS 23 Równowaga Rynkowa p Wzrost podaży powoduje spadek ceny rynkowej przy zwiększonej ilości wynajmowanych mieszkań. pe 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QD,QS 24 Statyka Porównawcza u Przyjmijmy, że dochód potencjalnych najemców rośnie, zwiększając ich skłonność do zapłaty za bliskie mieszkania. u Wzrost popytu (przesunięcie krzywej do góry) powoduje u Wzrost ceny za bliskie mieszkania. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 25 Równowaga Rynkowa p pe 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QD,QS 26 Równowaga Rynkowa p Wzrost dochodu powoduje wzrost skłonności do zapłaty za najem mieszkania, wzrost ceny rynkowej przy niezmienionej ilości wynajmowanych mieszkań. pe 100 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. QD,QS 27 Inny sposób podziału mieszkań u Spośród wielu możliwości: – monopolista – monopolista różnicujący ceny – kontrola czynszów © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 28 2 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Ograniczenie budżetowe Zbiór Możliwości Konsumpcyjnych u Zbiór możliwości konsumpcyjnych jest zbiorem wszystkich konsumpcji dostępnych konsumentowi. u Co ogranicza zbiór konsumpcji? – Budżet, czas i inne ograniczenia zasobów. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 2 Ograniczenie Budżetowe dóbr zawierający x1 jednostek dobra 1, x2 jednostek dobra 2 itd. aż do xn jednostek dobra n oznaczmy przez wektor (x1, x2, … , xn). u Ceny dóbr - p1, p2, … , pn. u Koszyk © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 3 Ograniczenie Budżetowe u Q: Kiedy koszyk dóbr (x1, … , xn) jest osiągalny przy danych cenach p1, … , pn? u A: Gdy p1x1 + … + pnxn £ m gdzie m jest dochodem (do dyspozycji) konsumenta. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 4 Ograniczenie Budżetowe u Koszyki dóbr, które dokładnie wyczerpują dochód konsumenta określają linię ograniczenia budżetowego { (x1,…,xn) | x1 ³ 0, …, xn ³ 0 i p1x1 + … + pnxn = m }. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 5 Ograniczenie Budżetowe u Zbiór budżetowy konsumenta jest zbiorem wszystkich osiągalnych koszyków: B(p1, … , pn, m) = { (x1, … , xn) | x1 ³ 0, … , xn ³ 0 i p1x1 + … + pnxn £ m } u Linia ograniczenia budżetowego jest „górną” granicą zbioru budżetowego. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 6 Zbiór budżetowy i ograniczenie budżetowe dla dwóch dóbr x 2 m /p2 Ograniczenie budżetowe p1x1 + p2x2 = m. Niedostępny Dostępny, wyczerpuje dochód Dostępny m /p1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. x1 7 Zbiór budżetowy i ograniczenie budżetowe dla dwóch dóbr x 2 m /p2 Ograniczenie budżetowe p1x1 + p2x2 = m. zbiór wszystkich dostępnych koszyków. Zbiór budżetowy m /p1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. x1 8 Zbiór budżetowy i ograniczenie budżetowe dla dwóch dóbr x 2 m /p2 p1x1 + p2x2 = m to: x2 = -(p1/p2)x1 + m/p2 więc nachylenie: -p1/p2. Zbiór budżetowy m /p1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. x1 9 Ograniczenie Budżetowe x2 Nachylenie -p1/p2 -p1/p2 +1 Wzrost x1 o 1 musi się wiązać ze spadkiem x2 o p1/p2. x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 10 Ograniczenie Budżetowe x2 Koszt alternatywny dodatkowej jednostki dobra 1 to p1/p2 (zaniechanych) jednostek dobra 2. -p /p 1 2 +1 x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 11 Ograniczenie Budżetowe x2 Koszt a. dodatkowej jednostki dobra 1 to p1/p2 utraconych jednostek dobra 2. Koszt a. dodatkowej jednostki +1 dobra 2 to p2/p1 -p2/p1 utraconych jednostek dobra 1. x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 12 Zmiany Dochodu i Cen u Ograniczenie budżetowe i zbiór budżetowy zależą od cen dóbr oraz dochodu. Co się dzieje, gdy ulegają one zmianie? © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 13 Wzrost Dochodu m x2 Pierwotny zbiór budżetowy x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 14 Większe Możliwości x2 Nowe możliwości konsumpcyjne Pierwotny zbiór budżetowy © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Pierwotne i nowe ograniczenie budżetowe są równoległe (to samo nachylenie). x1 15 Spadek Dochodu m x2 Pierwotny zbiór budżetowy x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 16 Spadek Dochodu m x2 Koszyki dóbr, które nie są już dostępne. Nowy, mniejszy zbiór budżetowy © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Stare i nowe ograniczenie budżetowe są równoległe. x1 17 Ograniczenie budżetowe – zmiana dochodu u Wzrost dochodu m przesuwa równolegle linię ograniczenia budżetowego od początku układu wsp., powiększając zbiór budżetowy oraz możliwości konsumpcji. u Spadek dochodu m przesuwa równolegle linię ograniczenia budżetowego do początku układu wsp., zmniejszając zbiór budżetowy oraz możliwości konsumpcji. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 18 Ograniczenie budżetowe – zmiana dochodu u Każdy początkowo dostępny koszyk jest nadal dostępny oraz pojawiają się nowe możliwości. Wzrost dochodu nie może pogorszyć sytuacji konsumenta. u Spadek dochodu może (zazwyczaj spowoduje) pogorszyć sytuację konsumenta. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 19 Ograniczenie budżetowe – zmiana ceny u Co się dzieje, jeśli cena jednego dobra spada? u Załóżmy spadek p1. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 20 Jak zmieniają się zbiór budżetowy i ograniczenie budżetowe, gdy p1 x2 maleje z p1’ do p1”? m/p2 -p1’/p2 Początkowy zbiór budżetowy m/p1’ © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m/p1 ” x1 21 Jak zmieniają się zbiór budżetowy i ograniczenie budżetowe, gdy p1 x2 maleje z p1’ do p1”? m/p2 -p1”/p2 Nowe dostępne możliwości Ograniczenie budżetowe -p1’/p2 obraca się; nachylenie się zmniejsza z Początkowy -p1’/p2 do -p1”/p2 zbiór budżetowy m/p1’ © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. m/p1 ” x1 22 Ograniczenie budżetowe – zmiana ceny u Spadek ceny jednego dobra obraca linię ograniczenia budżetowego na zewnątrz. Dotychczasowe koszyki są dostępne, pojawiają się nowe możliwości. Spadek jednej ceny nie może pogorszyć sytuacji konsumenta. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 23 Ograniczenie budżetowe – zmiana ceny u Wzrost ceny jednego dobra obraca linię ograniczenia budżetowego w kierunku początku układu współrzędnych, maleje zbiór możliwości konsumpcyjnych, może pogorszyć (zazwyczaj pogarsza) sytuację konsumenta. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 24 Ograniczenie budżetowe – Ceny względne u “Numeraire” oznacza jednostkę pomiaru. u Przypisanie jednej z cen wartość równą 1 – traktujemy ją jako numeraire. Jest to cena względna, za pomocą której mierzymy inne ceny i dochód. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 25 Ograniczenie budżetowe – Ceny względne u Zmiana numeraire nie zmienia ani linii ograniczenia budżetowego ani zbioru budżetowego. Dowolne dobro może być numeraire. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 26 Ograniczenie budżetowe – Ceny względne u Np. p1=2, p2=3, m=12 2x1 + 3x2 = 12 daje: 1.x1 + (3/2)x2 = 6, p1=1, p2=3/2, m=6. Ustalenie p1=1 czyni dobro 1 numeraire i ustala ceny względne; np. 3/2 jest ceną dobra 2 względem dobra 1. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 27 3 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Preferencje Racjonalność w Ekonomii u Ludzie wybierają najlepsze rzeczy na jakie mogą sobie pozwolić. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 2 Preferencje dwa koszyki dóbr, x i y: – x ściśle preferowany względem y. – x słabo preferowany względem y – x obojętny względem y. u Porównując © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 3 Preferencje u Ściśle preferowany, słabo preferowany lub obojętny – oznacza relacje pomiędzy preferencjami. u Preferencje określają kolejność, według której koszyki są preferowane. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 4 Preferencje p p oznacza ściśle preferowany; x y oznacza, że koszyk x jest ściśle preferowany względem y. u ~ oznacza obojętność; x ~ y oznacza, że x i y są tak samo preferowane. u f oznacza słabo preferowany; ~f x y oznacza, że x jest co najmniej ~ tak samo preferowany jak y. u © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 5 Preferencje f y i y f x implikuje x ~ y. ~ ~ u x f y i (nie y f x) implikuje x ~ ~ ux p © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. y. 6 Założenia o Preferencjach Każde dwa koszyki x i y mogą być porównywane. Zakładamy, że x f y ~ lub y f x ~ (lub oba.) u Zupełność: © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 7 Założenia o Preferencjach u Zwrotność: Każdy koszyk jest przynajmniej tak samo dobry, jak on sam. x © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. f x. ~ 8 Założenia o Preferencjach u Przechodniość: Jeśli x jest słabo preferowany wzgl. y, i y jest słabo preferowany wzgl. z, to x jest słabo preferowany wzgl. z: x f y i y fz ~ ~ © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. x f z. ~ 9 Krzywe Obojętności u Weźmy koszyk referencyjny x’. Zbiór wszystkich koszyków tak samo preferowanych jak x’ to krzywa obojętności zawierająca x’; zbiór takich koszyków, że y ~ x’. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 10 Krzywe Obojętności x2 x’ ~ x” ~ x”’ x’ x” x”’ x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 11 Krzywe Obojętności p x z x p x2 y z y x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 12 Krzywe Obojętności I1 x2 Wszystkie koszyki na I1 są ściśle preferowane vs I2. x z I2 y © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. I3 Wszystkie koszyki na I2 są ściśle preferowane vs I3. x1 13 Krzywe Obojętności x2 WP(x), zbiór x słabo preferowany wzgl. x. I(x) I(x’) x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 14 Krzywe Obojętności x2 WP(x), zbiór x słabo preferowany wzgl. x. WP(x) zawiera I(x) I(x). x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 15 Krzywe Obojętności x2 SP(x), zbiór x koszyków ściśle preferowanych wzgl. x, nie zawiera I(x). I(x) x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 16 Krzywe Obojętności Nie Mogą się Przecinać x2 I1 I2 Z I1, x ~ y. Z I2, x ~ z. Zatem y ~ z. Ale z I1 i I2 widzimy, że y z sprzeczność. x y p z x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 17 Nachylenie Krzywych Obojętności u Im więcej danego dobra tym lepiej – dobro pożądane. u Kiedy każde dobro jest pożądane, krzywa obojętności jest ujemnie nachylona. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 18 Nachylenie Krzywych Obojętności Dobro 2 Dwa dobra Ujemnie nachylona krzywa obojętności. Dobro 1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 19 Nachylenie Krzywych Obojętności u Im mniej danego dobra tym lepiej – dobro niechciane „złe”. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 20 Nachylenie Krzywych Obojętności Dobro 2 Dobro pożądane i złe dodatnio nachylona krzywa obojętności. Niechciane 1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 21 Doskonałe Substytuty substytuty - gdy konsument chce zastępować jedno dobro drugim według stałej stopy. u Doskonałe © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 22 Doskonałe Substytuty x2 15 I2 Stałe nachylenie, np. - 1. Koszyki na I2 ściśle preferowane wzgl. I1. 8 I1 8 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 15 x1 23 Dobra Doskonale Komplementarne u Dobra doskonale komplementarne – gdy konsumowane są razem w stałej proporcji np. 1 do 1. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 24 Dobra Doskonale Komplementarne x2 45o 9 5 Każdy z koszyków (5,5), (5,9) i (9,5) zawiera 5 par, więc jest tak samo preferowany. I1 5 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 9 x1 25 Dobra Doskonale Komplementarne x2 45o 9 5 Każdy z koszyków (5,5), (5,9) i (9,5) zawiera 5 par, jest mniej preferowany I2 niż koszyk (9,9). I1 5 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 9 x1 26 Błogostan u Koszyk ściśle preferowany względem dowolnego innego, najlepszy – stan błogostanu, szczęśliwości. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 27 Błogostan x2 Lepiej Błogostan x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 28 Inne przypadki: u Dobra niechciane u Dobro neutralne (obojętne) u Dobra policzalne (dyskretne) © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 29 Dobrze Zachowujące się Preferencje u Dobrze zachowujące się preferencje – monotoniczne (więcej oznacza lepiej) i wypukłe (średnie preferowane wzgl. ekstremów). u Monotoniczność: więcej oznacza lepiej (każdego dobra) © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 30 Dobrze Zachowujące się Preferencje u Wypukłość: Kombinacja koszyków jest (słabo) preferowana względem ich samych. u Np. z jest co najmniej tak samo preferowany jak x lub y z = (0.5)x + (0.5)y. © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 31 Dobrze Zachowujące się Preferencje -- Wypukłość. x x2 x+y jest ściśle z= 2 preferowany względem x i y. y x2+y2 2 y2 x1 x1+y 1 2 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. y1 32 Dobrze Zachowujące się Preferencje -- Wypukłość. x x2 z =(tx1+(1-t)y1, tx2+(1-t)y2) jest preferowany wzgl. x i y dla 0 < t < 1. y y2 x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. y1 33 Dobrze Zachowujące się Preferencje -- Wypukłość. x x2 Preferencje są ściśle wypukłe, kiedy wszystkie z są ściśle preferowane z względem x i y. y y2 x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. y1 34 Dobrze Zachowujące się Preferencje -- Wypukłość. Preferencje są wypukłe jeśli co najmniej jedno z jest obojętne względem x lub y. x’ z’ x z y y’ © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 35 Niewypukłe Preferencje x2 z jest mniej preferowany niż x lub y. z y2 x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. y1 36 Nachylenie Krzywych Obojętności u Nachylenie krzywych obojętności to krańcowa stopa substytucji (marginal rate-of-substitution MRS) © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 37 Krańcowa Stopa Substytucji x2 MRS w x’ mierzy nachylenie krzywej obojętności w x’. x’ x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 38 Krańcowa Stopa Substytucji x2 D x2 x’ MRS w x’ to lim {Dx2/Dx1} Dx1 0 = dx2/dx1 w x’ D x1 x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 39 Krańcowa Stopa Substytucji x2 dx2 x’ dx1 MRS stopa po której konsument jest skłonny wymienić dobro 2 na dodatkową jednostkę dobra 1. x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 40 Krańcowa Stopa Substytucji Dobro 2 Dwa dobra ujemnie nachylona krzywa obojętności MRS < 0. Dobro 1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 41 Krańcowa Stopa Substytucji Dobro 2 Dobro pożądane i niechciane dodatnio nachylona krzywa obojętności MRS > 0. Niechciane 1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 42 Krańcowa Stopa Substytucji Dobro 2 MRS = - 5 MRS zawsze rośnie wraz z x1 (staje się mniej ujemne) jeśli preferencje są ściśle wypukłe. MRS = - 0.5 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Dobro 1 43 Krańcowa Stopa Substytucji x2 MRS = - 0.5 MRS maleje (staje się bardziej ujemne) gdy x1 rośnie niewypukłe preferencje. MRS = - 5 x1 © 2010 W. W. Norton & Company, Inc. 44