PDF streszczenie
Transkrypt
PDF streszczenie
M. Rosińska-Bukowska, Rola kapitału intelektualnego w kreowaniu wartości współczesnych przedsiębiorstw, [w:] Współczesne trendy i wyzwania w zarządzaniu wartością przedsiębiorstw. Finanse – Strategie – Kompetencje, (red.) M. Jabłoński, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2014, s. 159–175. Magdalena Rosińska-Bukowska Uniwersytet Łódzki Rola kapitału intelektualnego w kreowaniu wartości współczesnych przedsiębiorstw Podstawowa teza niniejszego rozdziału brzmi, że kapitał intelektualny (KI) pełni kluczową rolę w kreowaniu wartości współczesnych przedsiębiorstw, a wręcz determinuje sukces organizacji. Konkurencyjność przedsiębiorstw w dobie globalizacji de facto opiera się na sile tej warstwy ich kapitału. W gospodarce opartej na wiedzy (GOW) kapitał ekonomiczny stanowi warunek konieczny, ale niewystarczający dla zdobycia i utrzymania przewagi konkurencyjnej. Kapitalnego znaczenia nabiera zaś poziom rozwoju kapitału intelektualnego organizacji. W konsekwencji uzyskanie silnej pozycji na rynku, czyli kreacja wartości przedsiębiorstwa związana jest wręcz ze zmianą sposobu myślenia o ogólnych wymogach konkurencyjności. Wymaga nowego podejścia, całościowego i długookresowego – strategii zarządzania wartością uwzględniającej systematyczne rozwijanie wielowarstwowego kapitału intelektualnego. Celem rozważań jest przedstawienie strategii zarządzania wartością przedsiębiorstwa jako kompleksowego projektu eksploatacji i pomnażania kapitału ekonomicznego podmiotu dzięki odpowiednim walorom jego kapitału intelektualnego. Podjęto próbę wykazania, że kapitał intelektualny stanowi współcześnie swoisty mnożnik kapitału ekonomicznego – podstawę zdolności przedsiębiorstwa do kreacji wartości dodanej. Wskazano ponadto, że w konsekwencji przy wycenie wartości przedsiębiorstwa konieczne jest wykorzystywanie miar uwzględniających także ocenę składowych kapitału intelektualnego. Rozdział podzielono na trzy części. W pierwszej scharakteryzowano wybrane modele kapitału intelektualnego – podkreślając istotę warstwowości i zasad wyceny poszczególnych elementów KI. W części drugiej przedstawiono rekomendacje odnośnie do strategii zarządzania wartością przedsiębiorstwa w dobie GOW – wskazując modele organizacyjne adekwatne do nowych wyzwań. W ostatnim podrozdziale przedstawiono koncepcję miernika oceny zdolności przedsiębiorstwa do kreacji wartości dodanej, akcentującą kluczowe znaczenie kapitału intelektualnego w tym procesie. 1 M. Rosińska-Bukowska, Rola kapitału intelektualnego w kreowaniu wartości współczesnych przedsiębiorstw, [w:] Współczesne trendy i wyzwania w zarządzaniu wartością przedsiębiorstw. Finanse – Strategie – Kompetencje, (red.) M. Jabłoński, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2014, s. 159–175. Modele kapitału intelektualnego – istota warstwowości KI Na podstawie studiów literaturowych, na potrzeby niniejszego opracowania, wyodrębniono trzy składowe kapitału intelektualnego: kapitał innowacyjny – efekt synergii z połączenia kapitału ludzkiego i technologicznego; wartość tworzona dzięki innowacjom (działalności B+R); kapitał organizacyjny – wypadkowa zasad zarządzania i modelu struktur organizacyjnych (aktywność w wymiarze przestrzennym i branżowym) oraz materialnych wartości, stanowiących efekt działalności kapitału ludzkiego (np. znaki towarowe, patenty – wiedza zakorzeniona w obszarach bieżącego funkcjonowania przedsiębiorstwa); kapitał instytucjonalny – efekt modelu rozwojowego oparty na kulturze organizacyjnej (relacje z otoczeniem zewnętrznym i wewnętrznym); zdolność dostosowania się do potrzeb konkretnych obszarów rynku. Kapitał intelektualny rozumiany jako kompleksowa i unikalna wiedza organizacji oparta na kapitale ludzkim i mechanizmach konstytuujących jego sieć biznesową (wewnętrzne i zewnętrzne relacje) umożliwia przedsiębiorstwu przekształcanie jego zasobów w sposób, zapewniający poprawę pozycji konkurencyjnej. Współcześnie zatem to on jest elementem o kapitalnym znaczeniu dla sukcesu każdego przedsiębiorstwa. Struktura przedsiębiorstwa jako mechanizm eksploracji otoczenia na rzecz kreacji wartości organizacji W tej części rozdziału starano się podkreślić, że w dobie GOW struktura przedsiębiorstwa ma do spełnienia bardzo ważną funkcję, a mianowicie musi być sprawnym mechanizmem eksploracji otoczenia, pozwalającym na stałe podnoszenie wartości organizacji. Eksploracja rozumiana jest tu jako proces pozyskiwania nowej wiedzy, penetrowania nowych obszarów, badania ich zdolności do kreowania innowacyjnych rozwiązań. Dotyczy zarówno otoczenia wewnętrznego jak i zewnętrznego przedsiębiorstwa. Struktura organizacyjna stanowi bowiem ten element kapitału intelektualnego, który jest infrastrukturą zarządzania wartością organizacji. Od jej jakości zależy sprawność wewnątrzorganizacyjnego przepływu wiedzy oraz wizerunek przedsiębiorstwa w otoczeniu. 2 M. Rosińska-Bukowska, Rola kapitału intelektualnego w kreowaniu wartości współczesnych przedsiębiorstw, [w:] Współczesne trendy i wyzwania w zarządzaniu wartością przedsiębiorstw. Finanse – Strategie – Kompetencje, (red.) M. Jabłoński, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2014, s. 159–175. The Role of Intellectual Capital in the Value Creation of Modern Enterprises The basic thesis of this chapter is that the intellectual capital (IC) plays a key role in the creation of today's businesses, moreover it determines the success of the organization. In the knowledge-based economy (KBE) competitiveness is de facto based on the strength of this element of their capital. The maintenance of enterprise value must take into account the systematic development of a multi-layer structure of intellectual capital. The purpose of these considerations is to provide a management strategy focused on building shareholder value as a coherent project, in which the economic benefits arise from the use of its intellectual capital strength. An attempt was made to demonstrate that intellectual capital is a modern type of multiplier economic capital – the basis for the company's ability to creation of added value. It was also stressed that in the valorization of the company it is necessary to use measures taking into account the evaluation of the components of intellectual capital. The chapter is divided into three parts. The first is the characteristics of some models of intellectual capital – highlighting the essence of stratification and principles for the different elements of IC. The second section shows recommendations for the strategy for value based management in the era of knowledge-based economy – indicating organizational models appropriate to the new challenges. The final section presents the concept of measure of the evaluation capacity of the firm to the creation of value-added accent key intellectual capital in the process. 3