materiał ćwiczeniowy z geografii

l
.p
lile
us
z.c
om
zw
ww
.g
a
po
br
an
o
Materiał wiczeniowy zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia diagnozy.
Materiał wiczeniowy chroniony jest prawem autorskim. Materiału nie nale y powiela ani udost pnia
w adnej formie (w tym umieszcza na stronach internetowych szkoły) poza wykorzystaniem jako
wiczeniowego/diagnostycznego w szkole.
WPISUJE ZDAJ CY
KOD
PESEL
MATERIAŁ WICZENIOWY
Z GEOGRAFII
POZIOM PODSTAWOWY
STYCZE 2013
Instrukcja dla zdaj cego
1. Sprawd , czy arkusz zawiera 15 stron (zadania 1. – 31.)
oraz
barwn
map .
Ewentualny
brak
zgło
przewodnicz cemu zespołu nadzoruj cego.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym
przy ka dym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. U ywaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie u ywaj korektora, a bł dne zapisy wyra nie przekre l.
5. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie b d oceniane.
6. Podczas rozwi zywania zada mo esz korzysta z linijki,
lupy i kalkulatora.
Czas pracy:
120 minut
Liczba punktów
do uzyskania: 50
l
.p
lile
us
z.c
om
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
po
br
an
o
zw
ww
.g
a
2
Zadania 1.–9. wykonaj na podstawie zał czonej barwnej mapy Rudawskiego Parku
Krajobrazowego.
Zadanie 1. (2 pkt)
Odszukaj na mapie i wpisz do tabeli nazwy ni ej opisanych obiektów.
Opis obiektu
Nazwa obiektu
Wzniesienie o wysoko ci 692 m n.p.m., poło one na SE od miejscowo ci
Marciszów (D3). Na jego szczycie znajduje si punkt widokowy.
Jezioro poło one przy zielonym szlaku, na S od miejscowo ci
Wie ciszowice (C3). W pobli u znajduje si camping i parking.
Schronisko, od którego prowadzi czerwony szlak na najwy szy szczyt Gór
Sokolich (B2).
Zamek, do którego mo na doj zielonym szlakiem w kierunku S
z Janowic Wielkich (B/C2).
Zadanie 2. (2 pkt)
Na podstawie mapy oblicz wysoko wzgl dn mi dzy le niczówk w Marciszowie (D3),
a najwy sz kulminacj Gór Lisich (D4). Zapisz obliczenia.
Obliczenia
Wysoko
wzgl dna wynosi .......................................
Zadanie 3. (1 pkt)
Na podstawie mapy wymie nazwy własne trzech elementów sieci hydrograficznej
(ka dy innego rodzaju), znajduj cych si na obszarze przedstawionym w polu C4.
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
Zadanie 4. (1 pkt)
Na podstawie mapy podaj nazw rodzaju erozji rzecznej, o której wiadczy kr ty kształt
koryta rzeki Bóbr.
Rodzaj erozji rzecznej .................................................................................................................
Zadanie 5. (1 pkt)
Podaj nazwy dwóch skał, które wydobywa si na terenie przedstawionym na mapie.
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
l
.p
lile
us
z.c
om
zw
ww
.g
a
po
br
an
o
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
3
Zadanie 6. (1 pkt)
Na zał czonej mapie odległo w linii prostej mi dzy stacj kolejow PKP Janowice Wielkie
(C2), a punktem widokowym na Lwiej Górze (B3) wynosi 5,4 cm.
Oblicz, ile kilometrów ma ta odległo w terenie. Zapisz obliczenia.
Obliczenia
Odległo
w terenie wynosi ................................. km
Zadanie 7. (1 pkt)
Podkre l miejscowo , w której mo na najpó niej obserwowa
w pierwszym dniu astronomicznej wiosny.
górowanie Sło ca
A. Karpniki (B3)
B. Kaczorów (C1)
C. S dzisław (D4)
D. D browica (A1)
Zadanie 8. (2 pkt)
Podaj po dwie ró nice przyrodnicze i w zagospodarowaniu terenu obszarów
przedstawionych w polach B1 i B2.
Ró nice przyrodnicze
1. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Ró nice w zagospodarowaniu terenu
1. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
l
.p
lile
us
z.c
om
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
po
br
an
o
zw
ww
.g
a
4
Zadanie 9. (1 pkt)
Oce , czy na terenie przedstawionym na mapie infrastruktura turystyczna bardziej
sprzyja turystyce zimowej, czy letniej. Odpowied uzasadnij, podaj c jeden argument.
Ocena
.......................................................................................................................................................
Uzasadnienie
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 10. (2 pkt)
Wpisz w wykropkowane miejsce nazw obiektu wybranego z ka dego wiersza (A–D),
który nie spełnia kryterium przyporz dkowania.
A. Jawa, Bornholm, Honsiu, Korsyka, Dunaj
…………………………………............
B. Kaukaz, Pamir, Tybet, Apeniny, Karpaty
…………………………………………
C. Tanganika, Jamał, Bajkał, Mamry, Druzno
…………………………………………
D. Sund, Majorka, Bosfor, Ormuz, Skagerrak
…………………………………………
Zadanie 11. (2 pkt)
Przeczytaj tekst dotycz cy wulkanu poło onego w Demokratycznej Republice Konga –
Nyiragongo i wykonaj polecenie.
10 000 ton truj cych gazów unosi si dziennie z pulsuj cego serca Nyiragongo, które maj c
1200 metrów rednicy jest najwi kszym jeziorem lawy na wiecie. Lawa o temperaturze 980ºC
wyrzucana jest na 20 metrów w gór . Naukowcy stoj na kraw dzi wulkanu i patrz na piekło.
Dobrze wiedz , e bez masek tlenowych i specjalnych kombinezonów nie mog zrobi ani
kroku dalej. Po trwaj cej osiem godzin w drówce w dół, Sims i Peter docieraj do czego
w rodzaju strefy brzegowej o twardym podło u. Znajduj si w niewielkiej odległo ci
od jeziora lawy.
Na podstawie: Badania wulkanów, Jak zmierzy puls piekła, wiat Wiedzy 2/11, wrzesie 2011 r.
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wymie po dwie pozytywne i negatywne
konsekwencje zjawisk wulkanicznych dla rodowiska geograficznego.
Konsekwencje pozytywne
1. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Konsekwencje negatywne
1. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
l
.p
lile
us
z.c
om
zw
ww
.g
a
po
br
an
o
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
5
Zadanie 12. (1 pkt)
Wymie trzy inne ni erupcje wulkaniczne przyrodnicze kl ski
nawiedzaj ró ne obszary Ziemi w XXI wieku.
ywiołowe, które
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
Zadanie 13. (1 pkt)
Uzupełnij tabel . Przyporz dkuj podanym pasmom górskim
im struktur tektoniczn , wybran spo ród podanych poni ej.
odpowiadaj c
Struktura tektoniczna: zr bowa, fałdowa
Pasmo górskie
Struktura tektoniczna
Karpaty
Góry wi tokrzyskie
Sudety
Zadanie 14. (2 pkt)
Na rysunkach (A–B) przedstawiono uproszczone przekroje dwóch rodzajów dolin górskich.
A
B
Na podstawie: Zaj c S., Geografia Polski, WSiP, Warszawa 1994 r.
Wykonaj polecenie na podstawie rysunków i własnej wiedzy.
Uzupełnij tabel . Przyporz dkuj dolinom przedstawionym na rysunkach (A–B)
odpowiedni czynnik i proces rze botwórczy, wybrane spo ród podanych poni ej.
Czynnik rze botwórczy: wiatr, rzeka, lodowiec górski
Proces rze botwórczy: erozja wgł bna rzeki, deflacja, erozja wsteczna rzeki, korazja,
egzaracja
Dolina
A
B
Czynnik rze botwórczy
Proces rze botwórczy
l
.p
lile
us
z.c
om
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
po
br
an
o
zw
ww
.g
a
6
Zadanie 15. (3 pkt)
Na schematycznych rysunkach (A–B) przedstawiono dwa rodzaje ruchomych wydm
piaszczystych, które powstaj w ró nych klimatach. Strzałki pokazuj dominuj cy kierunek
wiatru.
A
B
a) Rozpoznaj rodzaj wydmy przedstawiony na rysunku (A–B) i przyporz dkuj
mu wła ciw nazw , wybran spo ród podanych poni ej.
Rodzaj wydmy: barchan, paraboliczna
Wydma A .....................................................................................................................................
Wydma B .....................................................................................................................................
b) Podaj główn cech klimatu, od której zale y, czy powstanie wydma A czy B.
Cecha klimatu
.......................................................................................................................................................
c) Podaj nazwy dwóch parków narodowych w Polsce, w których ochronie podlegaj
wydmy.
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
Zadanie 16. (1 pkt)
Wyja nij, podaj c dwa argumenty, dlaczego górskie rzeki po ulewnych deszczach
szybciej wylewaj ni rzeki nizinne.
1. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
l
.p
lile
us
z.c
om
7
Zadanie 17. (2 pkt)
Na mapie Polski zaznaczono literami (A–H) wybrane krainy geograficzne.
po
br
an
o
zw
ww
.g
a
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
Uzupełnij tabel . Wpisz litery, którymi oznaczono na mapie podane krainy geograficzne
oraz nazwy form terenu, które tam wyst puj . Formy terenu wybierz spo ród podanych
poni ej.
Formy terenu: w wozy lessowe, formy krasowe, grzyby skalne, moreny czołowe, klif
Kraina geograficzna
Oznaczenie obszaru na mapie
(wpisz liter A–H)
Formy terenu
Pieniny
Pojezierze Pomorskie
Wy yna Lubelska
Wolin
Zadanie 18. (1 pkt)
Wypisz nazwy osadów, wybrane spo ród podanych opadów i osadów atmosferycznych.
krupa, sad (szad ), rosa, grad, szron, m awka
…………………………………………………………………………………………………..
l
lile
us
z.c
om
.p
po
br
an
o
zw
ww
.g
a
8
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
Zadanie 19. (1 pkt)
Tatry i Bieszczady znajduj si w innych strefach ro linno ci pierwotnej i dlatego pi tra
ro linne w tych górach wyra nie si od siebie ró ni .
Na fotografiach przedstawiono krajobrazy Tatr (1) i Bieszczad (2).
1
ródło: http://www.polskaniezwykla.pl/web/
2
ródło: http://www.ustrzyki-dolne.pl/web/
Wykonaj polecenie na podstawie fotografii i własnej wiedzy.
Wymie dwie ró nice mi dzy pi trami ro linnymi w Tatrach i w Bieszczadach.
1. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
l
.p
lile
us
z.c
om
zw
ww
.g
a
po
br
an
o
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
9
Zadanie 20. (2 pkt)
W tabeli zamieszczono dane dotycz ce rocznego rozkładu temperatury powietrza i opadów
atmosferycznych w dwóch stacjach klimatycznych le cych w strefie klimatu równikowego.
Stacja
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Rok
T
25,7 25,4 26,1 26,2 25,8 25,2 24,5 24,7 25,1 25,2 25,2 25,1
25,3
A
O
53
84
178 157 137 224 132
165 183 218 198
84
1705
T
23,3 24,7 27,2 28,6 27,0 25,3 24,1 23,3 24,4 25,3 24,1 23,0
25,1
B
O
2
3
13
64
150 180 216
302 269 74
3
2
1278
T – rednia miesi czna temperatura powietrza w °C
O – opady miesi czne w mm
Na podstawie: K dziołka J., Kocimowski K., Wołonciej E., wiat w liczbach, WSiP, Warszawa 2011 r.
Wykonaj polecenia na podstawie danych zamieszczonych w tabeli i własnej wiedzy.
a) Przyporz dkuj podanym stacjom wła ciwy im klimat, wybrany spo ród podanych poni ej.
Klimat: podrównikowy, równikowy wilgotny
Stacja A .......................................................................................................................................
Stacja B .......................................................................................................................................
b) Uzupełnij tabel . Przyporz dkuj do klimatu stacji A i B charakterystyczn formacj
ro linn , wybran spo ród podanych poni ej.
Formacje ro linne: step, tropikalny las deszczowy, sawanna
Klimat stacji
Formacja ro linna
A
B
Zadanie 21. (1 pkt)
Wpisz obok ka dego zdania dotycz cego ludno ci Polski liter
prawdziwe lub liter F, gdy jest fałszywe.
P, je li zdanie jest
W strukturze wiekowej dominuje grupa ludno ci w wieku poprodukcyjnym.
……..
Współczynnik feminizacji jest wi kszy od 100.
……..
W grupie ludno ci przedprodukcyjnej przewa aj m czy ni.
……..
Zadanie 22. (3 pkt)
a) Wymie cztery czynniki (przyrodnicze i/lub antropogeniczne), które utrudniaj
rozwój osadnictwa na Nizinie Amazonki.
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
4. ..................................................................................................................................................
b) Podkre l okre lenie, które oznacza obszar okresowo zamieszkany i u ytkowany przez
człowieka.
A. ekumena
B. anekumena
C. subekumena
l
.p
lile
us
z.c
om
po
br
an
o
zw
ww
.g
a
10
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
Zadanie 23. (2 pkt)
Podaj jedn pozytywn i jedn
dla krajów słabo rozwini tych.
negatywn
ekonomiczn
konsekwencj
globalizacji
Pozytywna konsekwencja
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Negatywna konsekwencja
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 24. (2 pkt)
Przeczytaj tekst dotycz cy ludno ci Polski i wykonaj polecenie.
Według danych Głównego Urz du Statystycznego Polaków jest 38,3 mln, ale w kraju
mieszka 37,2 mln. Po raz pierwszy wida skal emigracji – tłumaczy prof. Janusz Witkowski,
prezes GUS. Jest gorzej, ni my lałam – ocenia w rozmowie z „Rzeczpospolit ”
prof. Krystyna Iglicka, demograf z Centrum Stosunków Mi dzynarodowych. Jest zaskoczona
tempem emigracji na Zachód. To gigantyczne uchod stwo, najwi kszy ubytek demograficzny
po II wojnie wiatowej – podkre la.
Wyje d aj głównie ludzie młodzi. Jak pisze „Rzeczpospolita”, z danych GUS wyra nie
wynika, e w kraju zwi ksza si grupa ludzi po sze dziesi tce, a coraz mniej jest dzieci
i młodzie y. Coraz wi kszy odsetek to ludno powy ej 45 roku ycia. To osoby w tak
zwanym wieku niemobilnym – wyja nia prof. Janusz Witkowski.
Dlaczego Polacy nie wracaj do kraju, mimo e na Zachodzie trwa kryzys? Bo maj kłopoty
z odnalezieniem si w kraju. Maj wy sze oczekiwania płacowe, a za granic wi ksze
poczucie bezpiecze stwa – tłumaczy prof. Krystyna Iglicka.
Na podstawie: http://wiadomosci.onet.pl/kraj/wstepne-wyniki-spisupowszechnego,1,4980568,wiadomosc.html
Zaproponuj dwa działania, które mog podj władze naszego pa stwa, aby zach ci
młodych ludzi do pozostania w kraju i w ten sposób ograniczy rosn c emigracj .
1. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
l
.p
lile
us
z.c
om
zw
ww
.g
a
po
br
an
o
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
11
Zadanie 25. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono struktur
pochodzenia ródeł) w 2004 roku.
produkcji energii elektrycznej w Polsce (według
Na podstawie: http://www.biomasa.org/index.php?d=artykul&kat=67&art=66
Wykonaj polecenie na podstawie wykresu i własnej wiedzy.
Oce struktur produkcji energii elektrycznej w Polsce z punktu widzenia ochrony
rodowiska naturalnego. Ocen uzasadnij, podaj c dwa argumenty.
Ocena
.......................................................................................................................................................
Argumenty
1. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Zadanie 26. (2 pkt)
a) Podaj dwa argumenty uzasadniaj ce, e transport ropy naftowej ruroci giem jest
korzystniejszy ni statkami.
1. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
b) Wymie dwa inne ni ropa naftowa produkty, które transportuje si ruroci giem.
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
l
.p
lile
us
z.c
om
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
po
br
an
o
zw
ww
.g
a
12
Zadanie 27. (1 pkt)
Uzupełnij, korzystaj c z symboli literowych, ci g przyczynowo-skutkowy
przedstawiaj cy kolejne etapy restrukturyzacji okr gu przemysłowego.
A. Zwi kszenie wydajno ci produkcji.
B. Du e bezrobocie i protesty społeczne.
C. Zamykanie nierentownych zakładów przemysłowych.
D. Zmiana struktury zatrudnienia w regionie.
E. Otwieranie zakładów wysokich technologii i obiektów usługowych.
F. Poprawa czysto ci rodowiska.
G. Mała opłacalno
produkcji przy u yciu przestarzałych technologii.
Zadanie 28. (2 pkt)
W tabeli zamieszczono dane statystyczne dotycz ce zbiorów i plonów pszenicy w wybranych
krajach wiata w 2008 roku.
Kraj
A
B
C
D
E
F
w mln t
21,4
5,0
28,6
25,9
63,7
17,2
Zbiory
udział w wiecie w %
3,1
0,7
4,1
3,8
9,2
2,5
Plony w dt/ha
15,8
78,6
28,5
80,9
24,5
82,8
Na podstawie: K dziołka J., Kocimowski K., Wołonciej E.,
wiat w liczbach, WSiP, Warszawa 2011 r.
a) Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli wymie trzy kraje, w których uprawa
pszenicy ma charakter intensywny.
1. ..................
2. ..................
3. ..................
b) Doko cz zdania, wpisuj c okre lenia: wysokie lub niskie.
Je eli nawo enie mineralne jest du e, to plony pszenicy s ...................................
W gospodarce ekstensywnej plony pszenicy s .....................................................
l
.p
lile
us
z.c
om
zw
ww
.g
a
po
br
an
o
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
13
Zadanie 29. (2 pkt)
Uzupełnij tabel . Przyporz dkuj podanym miejscom konfliktów politycznych w Azji
po dwa kraje – strony konfliktu, wybrane spo ród podanych poni ej.
Kraje: Rosja, Afganistan, Armenia, Japonia, Azerbejd an, Gruzja, Pakistan, Indie
Miejsce konfliktu
Kraje – strony konfliktu
1.
Kaszmir
2.
Górski Karabach
1.
2.
1.
Kuryle
2.
Zadanie 30. (2 pkt)
Przeczytaj tekst dotycz cy problemów społecznych na kontynencie afryka skim i wykonaj
polecenie.
Afryka to najbiedniejszy kontynent. Niestety trudne warunki przyrodnicze nie sprzyjaj
uprawie roli. Głoduje tam wielu ludzi, w tym wiele dzieci. Zapewne ka dy z nas widział
murzy skie dzieci z ogromnymi, okr głymi brzuszkami. Niestety, nie s to oznaki
przejedzenia – wr cz przeciwnie. Ich brzuchy wyd te s z głodu. Całe rodziny, plemiona yj
w skrajnym ubóstwie. W Afryce rozprzestrzenia si bardzo wiele chorób. Najwi cej
spustoszenia sieje AIDS. Wiele osób jest zara onych wirusem HIV. Wi kszo nie wie, e
jest nosicielem tej choroby. Co wi cej, wi kszo nie wie, jak jest ona powa na i jak szybko
si rozprzestrzenia z powodu m. in. braku higieny. Na t chorob choruj równie dzieci.
Wokół miast powstaj dzielnice skrajnej n dzy, tzw. slumsy. Wska nik umieralno ci jest
w Afryce bardzo wysoki.
Na podstawie: http://www.afrykacafe.pl/tag/bieda
Sformułuj dwa problemy społeczne Afryki i do ka dego z nich zaproponuj realny
sposób jego rozwi zania.
Problem społeczny
Propozycja sposobu rozwi zania
l
.p
lile
us
z.c
om
po
br
an
o
zw
ww
.g
a
14
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
Zadanie 31. (1 pkt)
Podkre l park narodowy Polski, który znajduje si na Li cie wiatowego Dziedzictwa
UNESCO.
A. Kampinoski
B. Bieszczadzki
C. Ojcowski
D. Magurski
E. Białowieski
F. Tatrza ski
l
.p
lile
us
z.c
om
zw
ww
.g
a
po
br
an
o
Okr gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu
Materiał wiczeniowy z geografii 2013
Poziom podstawowy
BRUDNOPIS
15