ecological local action group - Stowarzyszenie Rozwoju Gmin

źródła odnawialne, energia, środowisko, my
informator bezpłatny
wydanie 3
2011
ecolag
ecological local action group ecolag
ecolag
Budynki pasywne
Koncepcja budynków pasywnych to jedna z nielicznych propozycji tworzenia budynków przyjaznych środowisku i kieszeni użytkownika, która ma szansę sprawdzić się
w praktycznym zastosowaniu.
Państwa Europy Zachodniej rozpoczęły eksperymenty z budynkami pasywnymi w połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku. W 1998 r. ten rodzaj
budownictwa został dofinansowany przez Unię Europejską w ramach programu
THERMIE. Dlaczego tak bardzo zainteresowano się tą koncepcją?
Liczby mówią same za siebie. Wzrost nakładów inwestycyjnych o 10-20%
może skutkować wystąpieniem oszczędności w rachunkach za energię na poziomie nawet do 80-85%. Do tego dochodzą niewymierne korzyści natury
ekologicznej – zmniejszone zużycie dominujących surowców energetycznych –
węgla, gazu czy oleju opałowego. Skutkiem unijnych eksperymentów z końca
XX w. było powstanie na terenie Unii ok. 5000 mieszkań wykonanych w
technologii budynku pasywnego. Niestety, w przypadku Polski wystarczy ledwie palców u rąk, by policzyć obiekty w 100% zgodne z tą koncepcją. Te
kilka tysięcy budynków z jednej strony cieszy, gdyż stanowią one dowód słuszności przyjętej koncepcji i jej ekonomiczne uzasadnienie. Równocześnie jednak
martwi – w większości są to domy jednorodzinne. Zaledwie kilku inwestorów
zdecydowało się wykonać w tej technologii większe obiekty, np. biurowce czy
budynki użyteczności publicznej. Powód zdaje się być prozaiczny – w biznesie liczy się pieniądz, a nie ochrona środowiska. Inwestorzy krótkowzrocznie
kalkulują sobie, iż bardziej opłaca się im płacić wyższe rachunki za ciepło, niż
ponosić dodatkowe nakłady na proekologiczną technologię, zwracające się
ekonomicznie po około 8-10 latach.
Tymczasem to właśnie w przypadku dużych obiektów koncepcja budynku
pasywnego mogłaby w pełni wykazać swoje zalety. Pokazało to modelowe
przedszkole zbudowane w niemieckim Dörpen, które skonstruowano uwzględniając dwa czynniki – minimalizację zapotrzebowania na energię cieplną oraz
ograniczenie materiałochłonności. Towarzyszący inwestycji program badawczy
ma za zadanie wykazać korzyści ekonomiczne i ekologiczne tworzenia takich
budynków.
Dom pasywny jest budynkiem o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię
do ogrzewania wnętrza – 15kWh/(m2*rok), w którym komfort termiczny
zapewniony jest przez pasywne źródła ciepła (mieszkańcy, urządzenia elektryczne, ciepło słoneczne, ciepło odzyskane z wentylacji), tak że budynek nie
potrzebuje autonomicznego aktywnego systemu ogrzewania. Potrzeby cieplne
są realizowane przez odzysk ciepła i dogrzewanie powietrza wentylującego
budynek. (dr W. Feist)
Oznacza to, że w przeciągu sezonu grzewczego do ogrzania jednego metra
kwadratowego mieszkania potrzeba 15 kWh, co odpowiada spaleniu 1,5 l
oleju opałowego, bądź 1,7 m³ gazu, czy też 2,3 kg węgla. Dla porównania,
zapotrzebowanie na ciepło dla budynków konwencjonalnych budowanych
obecnie wynosi około 120 kWh/(m²rok).
Zacznijmy od ważnej informacji – koncepcja budynku pasywnego nie odwołuje
się do kosmicznych technologii i nie jest objęta ochroną prawną (patentami)
przez żaden koncern z branży budowlanej czy real-estate. Powodem jest to,
iż odwołuje się ona do powszechnie znanych prawideł fizyki, a do stworzenia
zgodnych z nią budynków nie potrzeba żadnych wymyślnych materiałów czy
supernowoczesnych rozwiązań inżynieryjnych. W największym skrócie można
powiedzieć, iż budynek pasywny to połączenie kilku podstawowych kwestii:
lepszych parametrów powłoki zewnętrznej budynku (w tym okien czy drzwi)
w celu ograniczenia strat ciepła oraz szeregu rozwiązań technicznych mających
na celu zminimalizowanie zapotrzebowania na energię w trakcie eksploatacji.
Ograniczenie zapotrzebowania na energię jest tak duże, że nie stosuje się tu
np. tradycyjnego ogrzewania hydraulicznego (c.o.), a jedynie dogrzewa powietrze wentylacyjne (wymuszona wentylacja). Aż chciałoby się powiedzieć,
iż budynek pasywny to po prostu lepiej izolowane ściany, okna o lepszych
parametrach oraz odzysk ciepła (rekuperacja) wewnątrz budynku. Niestety,
nie jest to do końca prawdą, gdyż diabeł tkwi w szczegółach. Liczą się takie
“detale” jak orientacja budynku w terenie, odpowiedni kształt budynku (zapobiegający niepotrzebnym stratom ciepła) czy minimalizacja liczby tzw. mostków
termicznych. Z przykrością informujemy, że nie każdy, nawet doświadczony,
architekt byłby w stanie taki obiekt zaprojektować i nie każda firma budowlana
potrafiłaby go wykonać, ale o tym później.
Przeszkodą w budowie są przede wszystkim środki finansowe. Niestety, musimy liczyć się z nakładami wyższymi w Polsce o 8 - 15 % (a nawet 35%)
więcej w stosunku do budowy standardowej. W Niemczech koszty dodatkowe wynoszą jedynie 3-8 %.
Nie to jest jednak największym wyzwaniem. Bardziej istotną przeszkodą są
bowiem… nasze własne przyzwyczajenia estetyczne. Budynki pasywne wy-
ecolag
ecolag
ecolag
glądają inaczej. Nie używamy celowo zwrotu “brzydziej”, gdyż jest to kwestią
gustu. Stylistyka takich budynków może nie przypaść do gustu osobom lubującym
się w różnych ozdobnikach architektonicznych, które są trudne do zrealizowania
w przypadku budynków pasywnych, gdyż mogą przyczyniać się do pogorszenia
właściwości ciepłochronnych powłoki zewnętrznej budynku. Solą w oku wielu
osób może być też prosta bryła zapobiegająca utracie ciepła.
Największym problemem mogą okazać się jednak nasze rodzime ekipy budowlane. Nie chodzi tu o brak kompetencji, gdyż, jak już sygnalizowaliśmy – budynek
pasywny wcale nie jest jakąś wymyślną technologią. Chodzi o solidność wykonania. W tych obiektach każda szczelina, każdy błąd w ułożeniu cegły, każde
wadliwe połączenie izolacji, może mieć poważne konsekwencje. Zamiast 80%
oszczędności, pojawi się ich może 50, a może 30%, a zwrot nakładów nastąpi
nie po 10 latach, tylko po 30. Dlatego też przy budowie takich budynków
należy korzystać z usług wyłącznie wysokiej klasy firm, a to przekłada się niestety
na dodatkowy wzrost kosztów, trudny do oszacowania, np. w ramach procedury
zamówień publicznych. Jakość wykonania jest bowiem trudna do zdefiniowania
i nawet certyfikaty jakości nie zastąpią zwykłej rzetelności budowlańców i deweloperów.
Standard domu pasywnego wyznaczył dr Wolfgang Feist. W 1988 roku on
i prof. Bo Adamson na Uniwersytecie Lund zdefiniowali dom, który może obyć
się bez ogrzewania. Twórcy idei domu pasywnego postawili sobie za cel tak
pomniejszyć straty ciepła budynku, aby prawie nie potrzebował ogrzewania.
Pasywne źródła ciepła jak ludzie, urządzenia gospodarstwa domowego i ciepło
odzyskiwane z powietrza oraz pasywne zyski ze źródeł naturalnych, energia słoneczna, miały pokrywać dużą część zapotrzebowania na ciepło.
Aby to osiągnąć określono standardy wznoszenia budynków pasywnych w 1991
roku wybudowano pierwszy dom pasywny, powstał on w Darmstadt, w Niemczech. Przez następne piętnaście lat idea była konsekwentnie wdrażana.
Charakterystycznymi elementami budynku pasywnego są:
- domy pasywne powinny być zbudowane na rzucie prostokąta i mieć jedno- lub
dwuspadowy dach,
- największe przeszklenia, pozyskujące ciepło od promieniowania słonecznego,
powinny się znaleźć od strony południowej, zalecane jest całkowite przeszklenie
strony południowej. Jednocześnie konieczne jest ograniczenie przeszkleń od strony północnej, najlepiej całkowite jej „zamknięcie”,
- optymalny układ pomieszczeń: od strony południowej powinien znajdować się
pokój dzienny i jadalnia, natomiast garderoba, garaż i pomieszczenie gospodarcze
należy umieszczać od strony północnej – tak aby tworzyły strefę buforową,
- średni współczynnik przenikania ciepła nie powinien być wyższy niż 0,15 W.
Osiągnięcie tak niskich wartości współczynnika przenikania ciepła jest możliwe dzięki zastosowaniu grubych warstw izolacji we wszystkich przegrodach zewnętrznych.
Z reguły do ocieplenia ścian i podłogi na gruncie stosuje się warstwę termoizolacji
grubości 30, a dachu – 40 cm. Oczywiście warstwa ta musi być z materiału o odpowiednio wysokich właściwościach izolacyjnych. Przy wymienionych grubościach
izolacji powinien się on charakteryzować współczynnikiem przewodzenia ciepła wynoszącym co najwyżej 0,04 W. Poza tym przegrody w domu pasywnym powinny
mieć dużą akumulacyjność cieplną, dlatego że energia pozyskiwana przez niego w
konkretnym momencie z promieniowania słonecznego nie zawsze odpowiada jego
aktualnym potrzebom. Ciepło może być akumulowane w masywnych częściach
konstrukcyjnych w sposób pośredni – w złożu kamiennym, np. zakopanym w ziemi
obok domu albo umieszczonym pod nim. Jednak takie magazynowanie pośrednie
znacznie zmniejsza efektywność tej metody, ponieważ konieczne jest wtedy dostarczenie dodatkowej energii np. do napędu wentylatora, który przedmucha ciepłe
powietrze do stref wymagających ogrzania.
Największym zbudowanym dotychczas obiektem biurowym w standardzie pasywnym jest „Energon” w Ulm w Niemczech. Czteropiętrowy obiekt o powierzchni
ponad 5000 m2 został zaplanowany na rzucie zbliżonym do trójkąta równobocznego, którego ramiona tworzą lekko wygięte na zewnątrz łuki. Po środku rzutu
wyznaczono duże, przeszklone atrium. Pomieszczenia na wszystkich trzech bokach
trójkąta ustawione są w dwóch traktach: zewnętrzny – od strony fasady budynku i
wewnętrzny przylegający do patio. Trakty rozdzielone zostały ciągiem komunikacyjnym. W obiekcie zastosowano wiele nowatorskich rozwiązań, jak na przykład instalację do długoterminowego przechowywania energii cieplnej. W tym celu nadmiar
ciepła powstającego w budynku w okresie letnim odprowadzany jest na zewnątrz,
a następnie magazynowany pod powierzchnią ziemi, która dzięki dużej pojemności
cieplnej pozwala przechować znaczące ilości energii. Ciepło odprowadzane jest
do gruntu poprzez 44 sondy sięgające na głębokość 100 m. Nośnikiem energii
cieplnej jest ciecz przepływająca przez sondy. W okresie zimowym – proces ten jest
odwracany – ciepło pobierane jest z gruntu i przekazywane do budynku.
Do chłodzenia i ogrzewania pomieszczeń zastosowano metodę polegającą na wpływaniu na temperaturę wnętrza poprzez sterowanie temperaturą masywnych elementów
konstrukcyjnych. W tym celu wewnątrz betonowych elementów budynku umieszczono instalację hydrauliczną odprowadzającą lub doprowadzającą energię cieplną.
W zależności od potrzeby zlokalizowane w żelbetowych stopach przewody zasilane
są wodą ciepłą o temperaturze 26°C lub chłodną o temperaturze 18°C. System
dystrybucji powietrza zaprojektowano tak, aby zapewnić jego jak najlepszą jakość w
całym budynku. Powietrze o odpowiednich parametrach nawiewane jest do atrium,
skąd rozchodzi się do biur. Biura zlokalizowane przy traktach wewnętrznych (od
strony atrium) zasilane są poprzez nawiewniki w elewacjach. Do pomieszczeń zlokalizowanych przy fasadzie zewnętrznej powietrze z patio nawiewane jest rurami schowanymi w płycie stropowej. W obiekcie zastosowano dużych rozmiarów gruntowy
wymiennik ciepła do wstępnego ogrzewania i ochładzania powietrza wentylacyjnego.
Budynek jest przedmiotem szeroko zakrojonych badań, których celem jest analiza
funkcjonalna budynku. Z tego względu wyposażony został w zespół wewnętrznych
i zewnętrznych czujników zbierających dane na temat temperatury, przepływów
energetycznych, parametrów powietrza, itp.
W 1996 utworzony został instytut domów pasywnych PHI w Darmstadt. Naukowcy z różnych dziedzin opracowują wysokowydajne rozwiązania oszczędności
energii w budownictwie, pomagają również we wdrażaniu idei domów pasywnych.
Zajmują się optymalizacją komponentów do ich realizacji.
Instytut organizuje konferencje, szkolenia i targi z zakresu budownictwa pasywnego. Idea domu pasywnego zyskuje coraz większą liczbę zwolenników. W pierwszej konferencji zorganizowanej w 1996 roku, wzięło udział kilkuset zapaleńców
i sceptyków nowej idei. W ostatniej konferencji Domów Pasywnych w Hanowerze
uczestniczyli już naukowcy z całego świata.
Budownictwo pasywne przeżywa swój rozkwit w wielu krajach Europy, jak również
są już wznoszone obiekty w USA, Rosji, Chinach. Najwięcej budynków powstało
w Niemczech, Austrii, we Włoszech, krajach skandynawskich.
Źródła:
www.energiaidom.pl – „Dom energooszczędny a dom pasywny
- zasadnicze różnice”, www.dobrebudowanie.pl, www.energia.
eco.pl, www.budynkipasywne.pl – „Jak zbudować dom pasywny”
- Marek Klimkowski - ekspert w dziedzinie poszanowania energii,
www.drewnozamiastbenzyny.pl, www.pl.wikipedia.org, www.ecoenergia.pl – „Realizacja projektu Lipińscy. Dom Pasywny” Kalendarium najbliszych wydarzeń
- Konferencja „Energetyka słoneczna. Wyzwania, szanse i możliwości”,
Centrum Bankowo-Biurowe Kaskada, al. Jana Pawła II
12, Warszawa w dniu 26 stycznia 2011r.
Konferencja jest skierowana przede wszystkim do przedstawicieli władz odpowiedzialnych za wdrażanie OZE w
Polsce, przedsiębiorstw z branży energetycznej, w tym:
elektrownie, elektrociepłownie, spółki dystrybucyjne,
przedsiębiorstwa zajmujące się sprzedażą i obrotem energii oraz przemysłowi odbiorcy energii.
Najważniejsze zagadnienia: plany i strategie działania w
obrębie odnawialnych źródeł energii, z uwzględnieniem
energetyki słonecznej (stan obecny, najbliższe plany na
przyszłość, kierunki rozwoju, konsekwencje), program
wsparcia NFOŚiGW dla rozwoju kolektorów słonecznych, inne programy wsparcia dla OZE, w kontekście
energetyki słonecznej, rynek energetyki słonecznej w
Polsce, rynek kolektorów słonecznych w Polsce, regulacje prawne (jak przygotować i zrealizować inwestycję w
energetykę słoneczną?), przemysł energetyki słonecznej
(najnowsze technologie instalacji fotowoltaicznych, technologie producentów kolektorów słonecznych w Polsce,
technologie producentów kolektorów słonecznych zagranicznych).
Oszczędność wody i energii
dzięki wyposażeniu wnętrz
Elektrociepłownia
Ekologia to przede wszystkim natura i zdrowie, a także oszczędność
surowca pozytywnie wpływająca na naszą planetę, a co za tym idzie także i na nasz portfel. Urządzając dom lub mieszkanie, prawie każdy
element wnętrza możemy dobrać nie tylko pod względem estetyki i
funkcji, ale też i oszczędności w eksploatacji. Dlatego obecnie jednym
z ważniejszych założeń firm produkujących elementy wyposażenia
wnętrz jest zaangażowanie się w ochronę środowiska.
hybrydowa w Uniejowie
12 mln zł kosztować ma budowa pierwszej elektrociepłowni hybrydowej,
która powstanie w znanym ze źródeł geotermalnych Uniejowie. Projekt
jest współfinansowany ze środków unijnych.
Elektrociepłownia hybrydowa będzie wykorzystywała energię cieplną wód geotermalnych oraz energię pochodzącą ze spalania biomasy. Elektrociepłownia ma funkcjonować niezależnie od
eksploatowanej już instalacji wykorzystania wód geotermalnych.
W celu oszczędności wody i, co za tym idzie, obniżeniu rachunków,
możemy wybrać np. odpowiednią armaturę. W ciągu ostatnich lat pojawiło się kilka ciekawych zastosowań, które ekologiczne (a przy tym
ekonomiczne) baterie powinny posiadać, np.: głowicę ceramiczną (to
serce baterii pozwalający na wyeliminowanie kapiącego kranu), perlatb
(małe sitko na końcu wylewki, napowietrza wodę i sprawia, że używamy jej mniej o ok. 15%) czy termostat – odpowiada za dokładną
regulację temperatury, sprzyja oszczędności wody: nie lejemy jej bez
potrzeby w oczekiwaniu na pożądaną ciepłotę. Warto też zwrócić
uwagę na baterie regulowane z głowicą mającą dwa poziomy otwarcia przepływu (pierwsze podniesienie uchwytu daje 50% otwarcia
i ekonomiczny strumień wody, a dopiero głębsze wychylenie rączki
uruchamia zwiększony przepływ wody) lub wykorzystywane w Polsce
głównie w miejscach publicznych - baterie elektroniczne wyposażone
w detektor (woda płynie, gdy podłoży się ręce pod kran).
Coraz więcej też dyskutuje się o możliwości ponownego wykorzystania
wody. Na rynku istnieją już systemy, które w sposób w pełni zautomatyzowany, przy zastosowaniu metody mechaniczno-biologicznej i bez
udziału chemii, oczyszczają wodę użytą do kąpieli w wannie czy pod
prysznicem. Może być ona używana na przykład do prac porządkowych, prania, podlewania ogródka czy spłukiwania toalety. Urządzenie o nazwie W+W firmy Roca (jednego z najpopularniejszych w
Polsce producentów ceramiki i armatury) to zintegrowanie umywalki,
miski wc, baterii umywalkowej oraz deski sedesowej. Woda wykorzystana do mycia rąk służy potem do spłukiwania sedesu, co pozwala
na redukcję jej zużycia nawet do 25% w porównaniu ze standardową
toaletą dual flush (3/6 litry).
Najnowsze modele pralek oszczędzają również sporo wody. Średnio
przyjmuje się, że nowa pralka zużywa około 50 l wody. Jeśli często
pierzemy małą liczbę odzieży, np. załadujemy jedynie koszulkę i trochę
bielizny, ekologiczna pralka pobierze tyle wody, ile jest wymagane do
takiej ilości prania oraz dostosuje czas prania do wielkości załadunku.
Dzięki temu piorąc mniej i częściej, nie płacimy za pełen cykl prania,
tylko za rzeczywiście zużytą wodę i energię. Tego rodzaju sprzęt
wyposażony jest bowiem w funkcję dostosowywania ilości pobieranej
wody oraz energii do ciężaru i wielkości załadunku.
Już chyba nikogo nie trzeba przekonywać do wyższości zmywarki
(pod względem oszczędności) nad zmywaniem ręcznym. Przypomnijmy - zmywarka umyje kilka kompletów naczyń, zużywając 15 l wody
i 1,05 kWh energii. Zmywając ręcznie zużyjemy zaś 40 l wody i
5 kWh prądu potrzebnego na jej podgrzanie. Taką różnicę możemy
uzyskać m.in. dzięki programom typu eko (zaoszczędzi pieniądze, a
zmyje naczynia równie skutecznie jak program z wyższą temperaturą)
czy funkcji automatycznej kontroli czystości wody (pozwala zmniejszyć
zużycie energii).
Ekologia to także oszczędność energii. Jednocześnie chroniąc środowisko (im mniej energii zużywamy, tym mniej dwutlenku węgla dostaje się
do atmosfery), chronimy nasz portfel. Generalnie, obojętnie w jakie
urządzenie elektryczne nasz dom będziemy wyposażać, zasada jest
prosta: szukajmy urządzeń w klasie energetycznej A, najlepiej A++.
Im dalsza litera alfabetu na etykiecie energetycznej, którą ma urządzenie, tym więcej będzie potrzebowało energii.
Kalendarium najbliszych wydarzeń
- Konferencja „Inwestycja w biogaz”,
Szczyrk w dniach 17-18 luty 2011r.
Spotkanie branżowe, dotyczące zagadnień związanych z
produkcją biogazu – począwszy od aspektów prawnych,
poprzez możliwości finansowania inwestycji, skończywszy
na charakterystyce dostępnych technologii oraz wymianie
doświadczeń inwestorów i przedstawicieli branży odnawialnych źródeł energii.
„Podstawowym celem budowy elektrociepłowni jest zwiększenie efektywności wykorzystania istniejącego potencjału wód geotermalnych,
poprzez wykorzystanie ich w okresie letnim do produkcji energii elektrycznej” - poinformował Prezes Geotermii Uniejów Jacek Kurpik.

W ramach inwestycji zakłada się także wybudowanie brykietowni, przetwarzającej na suchy brykiet słomę i trociny z wydajnością do 2 ton na godzinę. Spodziewana produkcja energii elektrycznej ma wynieść 2100 MWh.
12 mln zł na inwestycję gmina Uniejów pozyskała z funduszy unijnych, a zakończenie przedsięwzięcia planuje się na koniec 2012 roku.
W Uniejowie działać ma także Centrum Odnawianych Źródeł Energii. Miejscowa Geotermia i władze gminy będą współpracować przy
realizacji tego projektu m.in. z Wojewódzkim Funduszem Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi oraz Politechniką Łódzką.
www.roca.pl
Jak pokazują badania firmy Electrolux, energooszczędność jest dla większości konsumentów w Europie głównym lub jednym z ważniejszych kryteriów przy wyborze chłodziarki czy zamrażarki. I słusznie - urządzenie to
zużywa przeciętnie około 1/5 energii wykorzystywanej w gospodarstwie
domowym. Zmiana chłodziarki lub zamrażarki z klasą A na urządzenie
z klasą A+ pozwala zaoszczędzić do 25% energii, klasa A++ w
stosunku do klasy A daje oszczędności rzędu nawet 45%, natomiast
zamiana 10-letniej chłodziarki na model z klasą energetyczną A++ to
oszczędność nawet o 60%.
Jeśli zainwestujemy w chłodziarkę klasy energetycznej A++, warto też
postawić na dobrą płytę grzewczą (choćby ze względu na częstotliwość
korzystania). Bezwzględnie wśród wszystkich płyt (ceramicznych i żeliwnych) najlepsza będzie płyta indukcyjna. W porównaniu do ceramicznej
zużywa o 10% mniej energii, zaś o 25% - do tradycyjnej żeliwnej.
Płyta indukcyjna nagrzewa się minimalnie, ponieważ prawie całą swoją
energię (90%) przekazuje bezpośrednio do naczynia. Dlatego też czas
gotowania potraw jest do 40% krótszy.
Jeśli zainwestowaliśmy w dobrą płytę, warto też pamiętać
o energooszczędnym piekarniku. Obok klasy A++, dobry piekarnik
powinien posiadać następujące parametry: funkcję termoobiegu (nagrzewa się natychmiast – nie trzeba go włączać na kilka minut przed wstawieniem do niego potrawy), programator elektroniczny (ułatwia zaplanowanie całego cyklu przygotowania potraw) oraz duże przeszklone drzwiczki
(będzie można zobaczyć, czy ciasto lub pieczeń są już odpowiednio
przypieczone). Najnowsze piekarniki posiadają też funkcję speed redukującą czas pieczenia aż do 30% w porównaniu do czasu pieczenia w
standardowych piekarnikach. Dzieje się tak dzięki dodatkowej grzałce.
Grzałka pracuje efektywniej i można zaoszczędzić na energii więcej niż w
przypadku standardowych piekarników.
opracowanie: Ewelina Mikulska - architekt wnętrz
www.mikulskastudio.com
- XIV Międzynarodowe Targi Energetyki ENEX,
Kielce, Targi Kielce w dniach 1-3 marca 2011r.
Zakres branżowy targów ENEX
- Wytwarzanie, przesyłanie i dystrybucja energii;
- maszyny, urządzenia energetyczne i elektroenergetyczne;
- budownictwo energetyczne;
- eksploatacja urządzeń energetycznych i modernizacja
istniejących sieci;
- użytkowanie energii i metody jej oszczędzania;
- odnawialne źródła energii i ciepła;
- informatyka w energetyce;
- telekomunikacja; wytwarzanie ciepła dla systemów
ciepłowniczych;
- skojarzone wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej;
- technologie systemów przesyłowych, armatura sieciowa.
Uniejowskie Centrum OZE ma służyć promocji i popularyzacji odnawialnych
źródeł energii. Ma także prowadzić działalność dydaktyczną dotyczącą rozwoju OZE w Polsce, a szczególnie w województwie łódzkim. Projekt zakłada
współpracę z jednostkami naukowo-badawczymi, przedsiębiorcami oraz organizacjami turystycznymi. Planowane jest zorganizowanie punktu edukacyjno-konsultacyjnego ds. wdrażania i realizacji projektów związanych z OZE.
Działalność Centrum adresowana ma być do młodzieży szkolnej i akademickiej, naukowców, władz samorządowych, producentów i użytkowników korzystających z alternatywnych źródeł energii. Projekt zakłada także m.in. przygotowanie materiałów
edukacyjnych czy stworzenie szlaku turystyczno-edukacyjnego OZE.
W Uniejowie w pobliżu trzech fontann z wodą geotermalną powstaną plansze edukacyjne, tematycznie związane z wydobywaniem takich wód oraz ich
gospodarczym wykorzystaniem. Plansze edukacyjne o energetyce wiatrowej
powstaną natomiast w pobliżu turbin wiatrowych działających na terenie powiatu poddębickiego. Na „Szlaku Odnawialnych Źródeł Energii” znajdzie
się również elektrownia wodna w Łyszkowicach na Zbiorniku Jeziorsko.
Pod Uniejowem zalegają podziemne, niskozmineralizowane wody o temperaturze do 70 stopni C. Ich złoża odkryto w 1978 roku w trakcie poszukiwań
złóż ropy i gazu. Eksploatację wód termalnych rozpoczęła jednak dopiero w
2001 roku spółka Geotermia Uniejów, założona przez Wojewódzki Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi oraz gminę Uniejów.
Gorące wody postanowiono wykorzystać do celów leczniczych (balneologii), rekreacji, sportu i ogrzewania miasta. Początkowo wykorzystywane
były głównie jako źródło ciepła do ogrzewania budynków użyteczności
publicznej i wielorodzinnych. Władze gminy postanowiły uczynić z gorących solanek podziemnych także atrakcję turystyczną i od 2008 roku
wokół uniejowskiego zamku działa kompleks turystyczno-rekreacyjny „Termy Uniejów”.
Źródło:www.energetyka.wnp.pl
ecolag
ecolag
ecolag
Elektrownie wodne
Energia wodna, inaczej zwana hydroenergetyką, to nic innego, jak pozyskiwanie energii z wody, a następnie przetwarzanie jej na energię mechaniczną i elektryczną. Możliwe jest
to dzięki turbinom wodnym i hydrogeneratorom. Najczęściej
wykorzystywana do tego jest energia wód śródlądowych
mających duże natężenie przepływu i duży spadek.
Do produkcji energii z wody najczęściej wykorzystywane
są elektrownie wodne. Pierwsze takie elektrownie powstały
pod koniec XIX wieku (pierwsza elektrownia wodna została zbudowana w 1882 roku w Appleton (Wisconsin
w USA) na rzece Fox, dostarczała ona energię do fabryki
produkującej papier), a ich rozwój nastąpił w XX wieku.
Działanie elektrowni wodnych jest dosyć proste. Woda
rzek spływa najpierw z wyżej położonych terenów do
zbiorników wodnych położonych niżej. Przepływ wody
spowodowany jest różnicą energii potencjalnej wód rzeki
w górnym i dolnym biegu. Energia potencjalna zamienia się
w energię kinetyczną płynącej wody. Aby uzyskać energię,
przepuszcza się więc wodę rzeczną przez turbiny.
Wyróżniamy trzy rodzaje elektrowni wodnych: mikroelektrownie, małe elektrownie wodne i duże elektrownie
wodne.
Elektrownie wodne mają zarówno wady, jak i zalety. Do
tych pierwszych zalicza się przede wszystkim pozyskiwanie tańszej i mniej szkodliwej dla środowiska energii, ich
działanie przeciwpowodziowe oraz możliwość zaopatrywania dzięki nim miast w wodę. Wpływają one również na
uatrakcyjnienie krajobrazu oraz rozwój sportów wodnych
i kompleksów rekreacyjnych. Wśród wad na pierwszym
miejscu należałoby wymienić trwałą ingerencję w środowisko naturalne (szczególnie w przypadku dużych elektrowni
wodnych), wywołanie zmian klimatycznych oraz konieczność przesiedlania ludności i powstania nowej infrastruktury
(drogi, kolej) podczas ich budowy.
Ze względu na wysokie koszty inwestycyjne, długi okres
budowy i niekorzystny wpływ na środowisko atrakcyjność
wielkich systemów jest niska. Lepiej rozwija się dział energetyki wodnej o małych mocach jednostkowych, (małe elektrownie wodne – MEW), które budowane są przeważnie
na istniejących stopniach wodnych.
Mikroelektrownie (mają moc mniejszą niż 200 kW) to
głównie elektrownie przepływowe. Niewielki zbiornik,
który powstaje w wyniku piętrzenia rzeki, nie może być
wykorzystywany do regulacji przepływu i mocy elektrowni.
Zatem jej moc zależy od naturalnego chwilowego dopływu wody do elektrowni i jest ograniczona maksymalnym i
minimalnym przełykiem zainstalowanej turbiny (lub rzadziej
kilku turbin).
ecolag
ecolag
ecolag
Zespół Elektrowni Wodnych Solina-Myczkowice
Małe elektrownie wodne (MEW) to takie, których moc jest
mniejsza niż 5 MW to kryterium stosuje się w Polsce oraz w
niektórych krajach Europy zachodniej. W większości państw
Unii Europejskiej do małych elektrowni zalicza się te o mocy
do 10 MW, poza krajami skandynawskimi, Szwajcarią i Włochami, gdzie za „małe” uznaje się elektrownie do 2 MW,
w Stanach Zjednoczonych moc MEW jest mniejsza niż 15
MW. Są one zaliczane do niekonwencjonalnych i odnawialnych źródeł energii. W przeciwieństwie do nich, duże elektrownie wodne zaliczane są już do konwencjonalnych źródeł
energii, ponieważ ich powstanie i funkcjonowanie oznacza
dużą ingerencję w środowisko naturalne.
Na małą elektrownię wodną składa się:
– próg piętrzący rzekę: stały (piętrzący wodę do stałego
poziomu) lub ruchomy (o zmiennej wysokości piętrzenia poziomu wody),
– budynek elektrowni z siłownią (urządzenia elektryczne produkcyjne i przesyłowe, turbiny),
– kanał doprowadzający i odprowadzający wodę z turbin,
– opcjonalnie: przepławka.
Małe elektrownie wodne wykorzystują środowisko przyrodnicze, stąd mają licznych zwolenników i przeciwników.
Uznawane są za odnawialne źródła energii, a ich właściciele
uzyskują certyfikat wytworzenia tzw. zielonej energii. Towarzyszące elektrowni wodnej urządzenia hydrotechniczne oraz
sama elektrownia wpływają, zarówno korzystnie jaki i niekorzystnie, na bilans hydrologiczny i geomorfologiczny okolicy
oraz biocenozę rzeki.
Małe elektrownie wodne buduje się często na terenach górzystych, gdzie występuje dużo opadów. Jezioro lub zbiornik
wodny gromadzi wodę wysoko ponad elektrownią. Ilość potencjalnej energii zależy od wysokości spadku wody.
Elektryczność powstaje dzięki poruszaniu przez wodę urządzenia zwanego turbiną, połączonego bezpośrednio z prądnicą.
Przykładem małej elektrowni wodnej jest elektrownia Wrzeszczyn na rzece Bóbr, we wsi Wrzeszczyn. Zbudowana w latach
1926-1927. Zbiornik wodny tworzy Jezioro Wrzeszczyńskie
rozciągające się między Wrzeszczynem a Siedlęcinem. Wyposażona w dwa turbozespoły z turbinami Kaplana o łącznej mocy
4,2 MW. Kilka kilometrów w górę rzeki znajduje się elektrownia wodna Bobrowice, tworząca Jezioro Modre w okolicy
Perły Zachodu. Średnioroczna produkcja energii elektrycznej
wynowi 7,8 MW.
Innym przykładem małej elektrowni wodnej, jest elektrownia
powstała w Namyślinie w 1998 roku. Do jej budowy wykorzystano zaniedbany stopień wodny na odnodze rzeki Myśli o
wysokości 2,9 m.Obecnie w elektrowni czynne są dwie turbiny
rurowe śmigłowe o mocy docelowej 2 x 60 kW. Średni przepływ wody przez elektrownię wynosi 4,6 m3 na sekundę.
Zalety małych elektrowni wodnych
– nie zanieczyszczają środowiska i mogą być instalowane w
licznych miejscach na małych ciekach wodnych,
– zwiększają tzw. małą retencję wodną (poziom wód gruntowych) na obszarze powyżej progu,
– zmniejszają erozję denną powyżej progu;
Kalendarium najbliszych wydarzeń
- IV Forum Pomp Ciepła,
Kielce, Targi Kielce w dniu 1 marca 2011r.
- IX Targi Odnawialnych Źródeł Energii ENEX –
Nowa Energia, Kielce, Targi Kielce w dniach 1-3 marca
2011r.
Zakres branżowy targów ENEX - Nowa Energia:
- Odnawialne źródła energii (energia wiatrowa, słoneczna, geotermiczna, wodna, energia biomasy);
- technologie pozyskiwania energii elektrycznej i cieplnej
ze źródeł odnawialnych (biopaliwa, kotłownie opalane
słomą i drewnem, źródła geotermalne);
- technologie oparte na odnawialnych źródłach energii;
- możliwości finansowania energii ze źródeł odnawialnych;
- kolektory słoneczne;
- piece opalane drewnem;
- promienniki ciepła;
- kotłownie opalane biomasą;
- pojazdy na biopaliwo;
- urządzenia i linie technologiczne do produkcji pelet.
ba zalać ogromne obszary dolin rzek. Wiąże się to z przesiedleniem ludzi mieszkających dotychczas w tym miejscu oraz
prawdopodobną zagładą żyjących zwierząt i roślin. Powstały w
miejsce szybkiej, wartkiej rzeki zbiornik zawiera wodę stojącą,
co sprawia, że rozwijają się tam zupełnie inne organizmy niż
przed powstaniem zapory. Jednocześnie duży zbiornik charakteryzuje się znacznie większym parowaniem i zmienia wilgotność
powietrza na stosunkowo dużym obszarze. Wartka dotychczas
rzeka po wyjściu z zapory zwykle płynie już bardzo wolno.
Zmniejsza się napowietrzanie wody, brak okresowych powodzi
prowadzi do zamulenia dna.
Przykładowo, po wybudowaniu tamy w Asuanie (Egipt) na
Nilu osady z górnego biegu rzeki (stanowiące od tysięcy lat
istotny czynnik umożliwiający uprawę rolną w delcie Nilu)
przestały przepływać przez tamę. Wiąże się to z koniecznością
nieustannego pogłębiania zbiornika.
Hydroenergetyczne zasoby Polski szacuje się na 13,7 TWh
rocznie. 45,3 % z tego przypada na Wisłę, pozostałe to zasługa dorzecza Wisły i Odry (43,6%), samej Odry (9,8%)
oraz rzek Pomorza (1,8%). Polska wykorzystuje swoje zasoby
energii wodnej tylko w niewielkim stopniu, bo zaledwie 12 %
z możliwych. Dla porównania, w Norwegii z energii wodnej
wytwarzanej jest aż 98% energii elektrycznej.
Zapora Trzech Przełomów
– mogą być zaprojektowane i wybudowane w ciągu 1-2
lat, wyposażenie jest dostępne powszechnie, a technologia
dobrze opanowana;
– mogą być wykonywane przy użyciu miejscowych materiałów i siły roboczej, a ich prostota techniczna powoduje
wysoką niezawodność oraz długą żywotność;
– nie wymagają licznego personelu i mogą być sterowane
zdalnie,
– rozproszenie w terenie skraca odległość przesyłu energii i
zmniejsza związane z tym koszty,
– wysokie dotacje i korzystne warunki kredytowania budowy MEW
Wady małych elektrowni wodnych
– spowodowane przegrodzeniem rzeki:
– powstanie długiej cofki (przeciętnie kilkaset metrów) powyżej progu: zamulenie koryta, pogorszenie jakości wody i
jej zdolności do samooczyszczania, przegrzewanie się wody
w rzece w okresie upałów, zmniejszenie natlenienia wody,
osadzanie i kumulowanie się na dnie mułu, zanieczyszczeń,
substancji toksycznych;
– naruszenie równowagi biologicznej rzeki i zubożenie ekosystemu wodnego: zanik gatunków ryb prądolubnych i zimnolubnych w obszarze cofki, podział jednolitej populacji
ryb na dwie subpopulacje powyżej i poniżej przegrody,
zanik tarlisk w obrębie oddziaływania MEW;
– uniemożliwienie migracji ryb (przy braku przepławki) lub
drastyczne utrudnienie ich migracji (przy istniejącej prze-
pławce) – jako podstawowej funkcji życiowej organizmów
wodnych;
– problemy w korycie poniżej przegrody: zwiększenie erozji
dennej, zanik żwiru, obniżenie dna rzeki oraz poziomu wód
gruntowych;
– pozostałe:
– niska wydajność energetyczna w porównaniu z innymi odnawialnymi źródłami energii;
– wysokie koszty budowy powodujące nieopłacalność inwestycji bez dotacji;
– niestabilność dostaw prądu do sieci, związana z wahaniami
przepływów w rzece;
– uszkodzenia ryb przechodzących przez niektóre rodzaje
turbin;
Duże elektrownie wodne stanowią aż 20 % światowej produkcji energii elektrycznej. Elektrownie te można podzielić
na dwa rodzaje - elektrownie przepływowe i elektrownie
szczytowo-pompowe. Te pierwsze służą do produkcji energii
elektrycznej z wykorzystaniem naturalnego przepływu wody,
te drugi zaś do magazynowania energii elektrycznej wyprodukowanej w inny sposób. duże elektrownie wodne są tak
na świecie rozpowszechnione, że traktowane są często jako
konwencjonalne źródło energii, a duży stopień ingerencji w
środowisko powoduje, że często nie są już nazywane ekologicznymi.
Budowa elektrowni znacząco zmienia ekosystem i krajobraz
otoczenia. Aby uzyskać wysoki poziom wody, często trze-
Kalendarium najbliszych wydarzeń
- XII Targi Ekologiczne,
Komunalne, Surowców Wtórnych, Utylizacji i Recyklingu, Kielce, Targi Kielce w dniach 1-3 marca 2011r.
- Konferencja „Energia z biomasy w praktyce
2011”, Kielce, Targi Kielce w dniu 2 marca 2011r.
Konferencja towarzyszy targom ENEX
- III Forum ENERGETYKI WIATROWEJ,
Kielce, Targi Kielce w dniu 2 marca 2011r.
Forum towarzyszy targom ENEX
- Konferencja „Jak zbudować biogazownię? – przegląd technologii biogazowych z kraju i zagranicy”, Kielce, Targi Kielce w dniu 3 marca 2011r.
Konferencja towarzyszy targom ENEX
Największa w Polsce elektrownia wodna znajduje się w Żarnowcu. Ma ona moc 716 MW. Położona jest w miejscowości Czymanowo nad jeziorem Żarnowieckim w województwie pomorskim. Budowę elektrowni rozpoczęto w 1976, a
jej uruchomienie nastąpiło w 1983. W początkowym okresie
elektrownia miała spełniać rolę akumulatora energii dla powstającej w pobliskim Kartoszynie Elektrowni Jądrowej Żarnowiec.
Górny zbiornik wodny elektrowni stanowi zbiornik Czymanowo - sztuczne jezioro o powierzchni 122 ha i pojemności 13
milionów metrów sześciennych wybudowane w miejscu dawnej
wsi Kolkowo. Zbiornik dolny stanowi natomiast Jezioro Żarnowieckie. Na drugim miejscu pod względem wielkości jest elektrownia Porąbka-Żar o mocy 500 MW, na trzecim elektrownia
Solina o mocy 200 MW.
Do największych elektrowni wodnych na świecie można zaliczyć
elektrownię znajdującą się na tamie Itaipu na Paranie (granica
Brazylii i Paragwaju), wybudowaną w 1983r., która ma moc
12,600 MW i produkuje rocznie 93,4 TWh (terawatogodzin) energii. Druga pod względem wielkości to Grand Coulee
na rzece Kolumbia (Stany Zjednoczone) o mocy 10,080
MW i Guri, Raul Leoni na rzece Coroni (Wenezuela) o mocy
10,060 MW. Zaś największa zaporą z hydroelektrownią jest
chińska Zapora Trzech Przełomów, której budowę zakończono
w 2006r. Rocznie ma ona produkować aż 84,7 TWh
energii.
Źródło: www.pl.wikipedia.org, www.namyslin.net.pl,
www.srodowisko.ekologia.pl, www.zrodlaodnawialne.pl,
www.archiwum.ekologika.pl
ecolag
ecolag
ecolag
Kotły na biomasę
Biomasa to materia organiczna pochodzenia roślinnego i
zwierzęcego oraz produkty uboczne otrzymane z ich wytwarzania. Biomasa to również nazwa energii odnawialnej powstająca z różnego rodzaju materii organicznej. Do
celów energetycznych najczęściej wykorzystywane jest
drewno i odpady pochodzące z jego przerobu, odchody
zwierzęce, osady ściekowe, odpady produkcji rolniczej,
specjalnie uprawiane wodorosty oraz roślinne i zwierzęce
oleje. Im biomasa jest bardziej sucha, tym większą ma wartość energetyczną.
Najwięcej ciepła uzyskamy ze spalania drewna o wilgotności 15-20%. Drewno świeżo ścięte w lesie ma wilgotność dochodzącą do 100%. Po sezonowaniu przez
jedno lato wilgotność redukuje się do ok. 40%. W
trakcie sezonowania przez następne lata wilgotność spada do ok. 25%. Najniższą wartość jaką można uzyskać
w naturalnych warunkach sezonowania pod zadaszeniem
to ok. 18%. Wartość opałowa drewna sezonowanego
rośnie około dwukrotnie w porównaniu do świeżego
drewna. Wilgotność słomy jako paliwa powinna wynosić
18-25%. Największą wartość opałową ma słoma szara,
czyli pozostawiona przez pewien czas po ścięciu na działanie warunków atmosferycznych, a następnie wysuszona.
Z odpadów drewna i słomy produkuje się pelet. W wyniku działania prasy o dużym ciśnieniu są sprasowane i
powstaje granulat o kształcie walca o średnicy 6-10 mm
i długości 10-30 mm. Pelet może być spalany w kotłach
z podajnikiem paliwa - ze zbiornika paliwo podawane jest
automatycznie do kotła.
Biomasa jest zdecydowanie najstarszym, a obecnie trzecim pod względem wielkości naturalnym źródłem energii
odnawialnej.
Biomasa to głównie pozostałości i odpady produkcji. Czasami jednak ich uzyskanie nie jest wcale efektem
ubocznym, ale głównym celem produkcji. Staje się ona
coraz bardziej popularnym źródłem energii odnawialnej.
Jej zaletą jest przede wszystkim fakt, że nie jest szkodliwe
dla środowiska. Drewno i słoma są paliwem o zerowym
bilansie dwutlenku węgla (CO2) - emisja CO2 jest
równa ilości tego związku, jaką pobrała roślina w czasie
wzrostu, co w bilansie końcowym wychodzi na 0. Kolejną, równie ważną zaletą, jest jej konkurencyjna cena.
I co istotne - biomasa jest również odnawialna, przy racjonalnej gospodarce, gdyż rośliny mają to do siebie, że
odrastają (w przeciwieństwie do np. pokładów ropy).
Nie ma również problemu z utylizacją popiołu, gdyż jest
znakomitym nawozem.
W zależności od rodzaju paliwa kotły mają odpowiednią
konstrukcję. Regulacja wydajności realizowana jest przez
dostarczenie do kotła odpowiedniej ilości paliwa i przez
sterowanie ilością doprowadzanego powietrza do spalania.
ecolag
ecolag
ecolag
Najprostsze (i najtańsze) kotły na biomasę przeznaczone
są do spalania drewna, zrębków, wiórów i innych odpadów bioorganicznych. Są to kotły ze spalaniem górnym i
dolnym.
palenia takiego opału przebiegał prawidłowo, drobne kawałki
muszą być spalane razem z większymi. Czas pracy między zasypami wynosi od kilku do kilkunastu godzin. Stalowe kotły zgazowujące przeznaczone są do drewna liściastego; drewno iglaste
mogłoby spowodować uszkodzenie urządzenia ze względu na
Kotły zgazowujące. W nowoczesnych kotłach na drewno pro- żrące właściwości zawartej w nim żywicy: do takiego drewna
ces spalania jest tak prowadzony, żeby przebiegał prawidłowo przeznaczone są kotły z wymiennikiem ze stali kwasoodpornej.
i bezpiecznie dla domowników i środowiska. Zapylenie i powstawanie sadzy w trakcie palenia ograniczone jest do minimum. Kotły retortowe. Zwykłe kotły wymagają pracochłonnej obsługi – częstego dosypywania paliwa i czyszczenia z popioNajpierw zachodzi suszenie i odgazowywanie drewna znaj- łu. Alternatywą dla nich są kotły wyposażone w zasobnik
dującego się w komorze spalania. Potem ma miejsce proces i automatyczny podajnik paliwa. Kotły te poza drobnym
spalania zupełnego, przebiegającego w temperaturze ok. węglem mogą spalać także pelety, a niektóre z nich – rów1000°C, podczas którego następuje dopalanie cząsteczek. nież ziarna zbóż. Konstrukcja palników w takich kotłach zaOstatnim etapem jest spalanie całkowite, czyli dopalenie pobiega spiekaniu popiołu powstającego w wyniku spalania
cząsteczek stałych opadających z rusztu. Jest to zjawisko tych biologicznych paliw, a sterowniki mają programy optypirolizy, czyli suchej destylacji drewna, w wyniku której uzy- malizujące ich pracę w zależności od zastosowanego paliwa.
skujemy gaz drzewny. Zjawisko to zachodzi, gdy komora załadowcza kotła i przewód kominowy są szczelnie zamknięte, Kotły te współpracują z zasobnikiem paliwa. Zazwyczaj jest
a wentylator dostarcza jedynie niewielkie ilości powietrza. on sprzedawany w komplecie z kotłem. Optymalnie dobrany
Powstający gaz kierowany jest do dyszy, do której także zbiornik na pelety o pojemności 180 l zapewnia bezobsługodoprowadzone jest powietrze tzw. wtórne. I tu ma miejsce wą pracę urządzenia nawet przez 7 dni. Do palenia peletów i
dopalenie produktów pirolizy.
zbóż wykorzystuje się podajniki ślimakowe i pneumatyczne.
Z uwagi na skomplikowany proces spalania kotły te muszą Kotły wsadowe do spalania słomy. Baloty umieszcza się w
być wyposażone w rozbudowaną automatykę, a to zapew- nich w pionowej komorze załadowczej. Przegroda, dzieląca
nia również wysoką sprawność pracy kotła. Przeznaczone są ją od komory spalania, ma w dolnej części otwór. Naprzedo opalania kawałkami drewna o dowolnej wielkości. Mogą ciw niego znajduje się dmuchawa, która tłoczy powietrze
to być nawet ścinki i wióry drzewne, chociaż, żeby proces prostopadle do balotów, tam też następuje spalanie słomy.
Kalendarium najbliszych wydarzeń
- III Targi Czystej Energii CENERG 2011,
Warszawa, ul. Prądzyńskiego 12/14, Centrum EXPO XXI w
dniach 23-25 marca 2011r.
Jest to jedyne w Polsce wydarzenie poświęcone wyłącznie
ekologicznym źródłom energii. Wydarzenie w założeniu ma
się stać impulsem do rozwoju rynku eko-energii na Mazowszu, w Polsce i środkowej Europie. CENERG 2011 będzie
towarzyszyć IX Targom ELEKTROTECHNIKA 2011 i XIX
Targom ŚWIATŁO 2011. Targi CENERG skupiają producentów i dystrybutorów urządzeń produkujących Odnawialne
Źródła Energii. Tematyka targów dotyczy przede wszystkim
odnawialnych źródeł energii. Przedstawione zostaną systemy
grzewcze wykorzystujące OZE w tym: kotły, piece, kominki,
kolektory słoneczne, klimatyzatory. Oprócz tego wystawa i
warsztaty podczas targów dotyczyć będą czystych technologii
węglowych, biomasy, biopaliw, biogazu, pelletów, systemów
filtrujących, uzdatniania wody, recyklingu, energii wiatrowej
i geotermii. Wydarzenia towarzyszące Wystawie CENERG
promują urządzenia i innowacyjne technologie pozyskiwania
energii z OZE przeznaczonych dla mieszkalnictwa, przemysłu,
transportu oraz usług związanych z tą sferą wykorzystywania
energii.
Podczas Targów CENERG 2011 zorganizowane zostaną
liczne spotkania i seminaria o zarządzaniu energią w gminach,
o biogazowniach rolniczych, elektrowniach słonecznych i wiatrowych.
zynowane w zasobniku. Wpływa to korzystnie na lepsze wykorzystanie paliwa (wysoka sprawność kotła), na wydłużenie
czasu pomiędzy kolejnym załadunkiem paliwa oraz wydłuża
trwałość kotła. Dzięki zasobnikom akumulacji ciepła oszczędności w zużyciu paliwa mogą wynieść nawet 30%. Oprócz
jakości paliwa, na sprawność i trwałość kotła mają też znaczny
wpływ sposób regulacji i właściwa eksploatacja.
Układy regulacji kotłów mają zapewnić optymalne wykorzystanie paliwa zgodnie z zapotrzebowaniem. Mają również
podnieść komfort obsługi kotła i instalacji grzewczej, oraz
zapewnić ochronę kotła przed uszkodzeniem. W kotłach
o prostej konstrukcji regulacja temperatury wody grzewczej
odbywa się przez termostat, który steruje ilością powietrza
doprowadzonego do spalania, utrzymując w ten sposób zadana temperaturę wody grzewczej W kotłach wyposażonych
w wentylator powietrza regulator elektroniczny zwiększa lub
zmniejsza wydajność wentylatora. Przez zmianę jego prędkości obrotowej dostarczana jest odpowiednia ilość powietrza
do spalania.
Gazy lotne uchodzą do komory paleniskowej w kierunku
przeciwnym do wdmuchiwanego powietrza, gdzie ulegają
dopaleniu. Gdy słoma z najniższego balotu się spali, na jej
miejsce osuwa się następny balot.
O sprawności kotła na biomasę w
dużym stopniu decyduje jakość zastosowanego paliwa jak
i właściwe dobranie jego mocy grzewczej do danego budynku. Nowe budynki potrzebują stosunkowo mało ciepła do ich ogrzania. Przykładowo, dom jednorodzinny o
powierzchni ogrzewanej 200 m2 może potrzebować jedynie 10 kW ciepła grzewczego przy obliczeniowej temperaturze zewnętrznej -20°C. Również starsze budynki,
po modernizacji i ociepleniu przegród zewnętrznych, będą
potrzebować mniej ciepła niż pierwotnie, co pozwoli na
zastosowanie kotła o mniejszej mocy grzewczej. Często
producenci podają współczynniki (np. zapotrzebowania
na ciepło na podstawie powierzchni budynku), za pomocą których łatwo można dobrać kocioł o odpowiedniej
mocy grzewczej dla danego budynku. Ale, łatwo wcale
nie oznacza dobrze. Należy pamiętać, że takie obliczenia mają jedynie charakter orientacyjny. Każdy budynek
wymaga indywidualnego podejścia do sposobu jego
ogrzewania i tylko dokładne obliczenia zapotrzebowania
na ciepło pozwolą zastosować urządzenie o odpowiedniej mocy oraz optymalnie rozwiązać instalację grzewczą.
Moc kotła pracującego na potrzeby ogrzewania budynku
powinna być równa lub większa od zapotrzebowania na
ciepło budynku o maksymalnie 10%. Dotyczy to sytu-
acji, w której używane jest paliwo o odpowiedniej jakości
– zalecane przez producenta. Stosowanie paliwa o niskiej
jakości może obniżyć moc kotła nawet o 50% w stosunku
do mocy nominalnej. Jeśli kocioł ogrzewa budynek i wodę
użytkową należy to uwzględnić.
Niektóre kotły wyposażane są w dodatkowy wymiennik ciepła, który chroni urządzenie przed nadmiernym wzrostem
Właściwe dopasowanie kotła do potrzeb cieplnych budyn- temperatury wody grzewczej, np. przy braku zasilania energii
ku nie tylko obniży koszt inwestycji, ale przede wszystkim elektrycznej.
zapewni niższe koszty ogrzewania ponieważ kocioł będzie
pracował z wyższą sprawnością również przy obciążeniu Każdy kocioł w mniejszym lub większym stopniu wymaga
częściowym, czyli przez zdecydowanie większą część okresu obsługi, która związana jest z uzupełnianiem paliwa i jego
grzewczego. Kotły zasilane paliwem stałym osiągają najwyż- regularnym czyszczeniem. Tak więc, udział użytkownika kotła
szą sprawność zazwyczaj przy znamionowej lub zbliżonej od ma olbrzymie znaczenie dla zapewnienia właściwej pracy urządzenia. To użytkownik decyduje o tym jakie paliwo stosuje
niej mocy grzewczej urządzenia.
Kotły na biomasę produkowane są zazwyczaj o mocy grzew- – o dobrej czy niskiej jakości. Co będzie mieć duży wpływ na
czej od ok. 20 kW. Dla budynków, których zapotrzebo- koszty ogrzewania oraz na trwałość i niezawodność kotła.
wanie na ciepło wynosi maksymalnie np. 10 kW, kocioł Decydując się na ogrzewanie biomasą nie musimy rezygnować
taki będzie znacznie przewymiarowany. Praktycznie przez z komfortu jaki zapewniają nowoczesne systemy grzewcze.
cały okres grzewczy będzie pracował z niską sprawnością Oczywiście, kotły na biomasę wymagają w większym lub
zużywając więcej paliwa. Rozwiązaniem tego problemu bę- mniejszym stopniu obsługi, ale niewątpliwą ich zaletą są nidzie zastosowanie w instalacji zasobnika buforowego wody skie koszty ogrzewania i przyjazny dla środowiska naturalnego
grzewczej jako akumulatora ciepła. Zasobnik jest to zbiornik sposób pracy.
o pojemności min. 25 litrów/ kW mocy kotła, w którym
magazynowana jest woda ogrzana przez kocioł. Instalacja Źródło: www.fachowyinstalator.pl,
grzewcza pobiera z zasobnika tyle ciepła ile w danej chwili www.zrodlaodnawialne.pl,
potrzebuje budynek do jego ogrzania (w zależności od tem- www.budujemydom.pl peratur zewnętrznych). Dzięki temu kocioł może pracować „Wybór kotła na biomasę” (Monika Czeczotek)
z mocą zbliżoną do optymalnej a nadwyżki ciepła są maga-
Kalendarium najbliszych wydarzeń
- Warsztaty „ABC… małych elektrowni wodnych” organizowane przez firmę ECO INCEPTUM w Grudziądzu (sala
szkoleniowa Klubu SKALA, ul. Rybacka 14) w dniach 1 - 3
kwietnia 2011r.
- VI Konferencja i Targi „Rynek Energetyki Wiatrowej” w
Centrum Konferencyjnym Mazurkas w Ożarowie Mazowieckim koło Warszawy w dniach 12-14 kwietnia 2011r.
Największe wydarzenie branżowe poświęcone energetyce
wiatrowej w Polsce, organizowane - jak co roku - przez Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (PSEW).
W konferencji tej każdego roku biorą udział deweloperzy,
inwestorzy, producenci turbin wiatrowych i podzespołów,
samorządowcy, przedstawiciele spółek dystrybucyjnych,
a także stowarzyszeń branżowych, zarówno z Polski, jak i z
zagranicy.
Najbardziej złożone układy regulacji sterują pracą wentylatora, ilością podawanego paliwa, kontrolują czy nie cofa się
płomień z palnika do zasobnika paliwa, kontrolują i regulują
temperaturę wody grzewczej powracającej z instalacji grzewczej do kotła, oraz mogą sterować pracą pomp obiegowych
i zaworów mieszających w zależności od temperatury na zewnątrz budynku (regulacja pogodowa) i temperatury w pomieszczeniu.
- Międzynarodowe Targi Energetyki GREENPOWER,
Poznań, ul. Głogowska 14 w dniach 24 - 26 maja 2011r.
Targi GREENPOWER to najbardziej kompleksowa prezentacja
oferty firm branży OZE w kraju i skuteczne narzędzie komunikacji marketingowej. Swoją innowacyjną ofertę prezentuje co roku
około 80 firm z Polski, Chin, Danii, Francji i Niemiec. Wydarzenie to zwiedza co roku 10.000 osób z całego kraju, w tym
liczne grono prywatnych inwestorów zainteresowanych energooszczędnymi technologiami i nowoczesnymi rozwiązaniami z
zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, wytwórcy
konwencjonalnej energii elektrycznej, a także przedstawiciele
samorządu terytorialnego i firm działających w branży turystycznej, hotelarskiej i SPA.
ecolag
ecolag
ecolag
Dopłaty do kredytów na zakup
kolektorów słonecznych
W Magdeburgu powstała
największa elektrownia
wiatrowa na lądzie
Program kredytu z dopłatą na zakup kolektorów słonecznych ruszył na przełomie
lipca i sierpnia 2010 roku i przystąpiło do niego 6 banków. Otrzymanie specjalnego kredytu jest warunkiem niezbędnym do ubiegania się o 45-procentową
refundację kosztów z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Możliwość wyboru oferty banku zawęża jednak ograniczony zasięg terytorialny
działalności poszczególnych banków. Program kredytu z dopłatą do kolektorów
realizują bowiem banki spółdzielcze, takie jak Mazowiecki Bank Regionalny,
Warszawski Bank Spółdzielczy czy Krakowski Bank Spółdzielczy, których działalność ma charakter regionalny. Dla osób mieszkających w pozostałych częściach naszego kraju zostaje oferta Banku Ochrony Środowiska, Banku Polskiej
Spółdzielczości czy wybranych banków skupionych w Spółdzielczej Grupie
Bankowej.
Fundusz chce wydać na realizację programu w sumie 300 mln zł. Ile z tej puli
wydano dotychczas? Informacje na ten temat podaje „Rzeczpospolita”, powołując się na rzecznika NFOŚiGW Witolda Maziarza.
Do świąt banki biorące udział w programie kredytu z dopłatą na zakup solarów
przyjęły 1,4 tysiąca wniosków i wystąpiły do Funduszu o wypłacenie beneficjentom dotacji w łącznej wysokości 8,2 mln zł.
Jakie są przeciętne koszty instalacji, o których dofinansowanie ubiegają się osoby zaciągające kredyt na zakup kolektorów? „RZ” informuje, powołując się na
NFOŚiGW, że przeciętny koszt instalacji solarnej zgłaszanej do refundowania
ze środków Funduszu wynosi 13,2 tys. złotych. Średnia cena jednego metra
kwadratowego kolektora to 2,3 tys. zł (wg regulaminu kredytu z dotacją na
kolektory koszt 1 m2 kolektora nie może przekraczać 2,5 tys. zł), a przeciętna
powierzchnia solarów dla pojedynczej instalacji to prawie 6 m2.
Do tej pory najwięcej wniosków złożono w Banku Polskiej Spółdzielczości.
Z 1,2 tysiąca wniosków PBS przyjął 1,1 tys., a ponad 700 otrzymało już
dotację. W sumie, wszystkie kredyty na zakup solarów w PBS opiewają do tej
pory na sumę 9 mln zł, z czego dotacje z NFOŚiGW to 4 mln zł.
Drugi bank, do którego najczęściej zgłaszają się chętni na dofinansowanie do
instalacji solarnej, to Bank Ochrony Środowiska. Jak informuje „Rzeczpospolita”, BOŚ otrzymał do tej pory 800 wniosków, których łączna suma to 11,7
mln zł.
Elektrownia wiatrowa to zespół urządzeń produkujących energię elektryczną, wykorzystujących do tego turbiny wiatrowe. Energia elektryczna uzyskana z wiatru jest uznawana za ekologicznie czystą, gdyż, pomijając nakłady energetyczne związane
z wybudowaniem takiej elektrowni, wytworzenie energii nie pociąga za sobą spalania żadnego paliwa.
Światowym potentatem w produkcji energii wiatrowej są Niemcy (ok. 40% produkcji w skali całego globu).
I to właśnie niemiecka firma Enercon ustanowiła rekord świata uruchamiając w kooperacji z zakładem energetycznym Städische Werke Magdeburg
(SWM) największą elektrownię wiatrową na lądzie. Zainstalowana turbina typu E126 jest zmodyfikowaną wersją poprzednika i osiąga maksymalną moc
7,5 MW. Wysokość piasty wynosi według producenta 135 m, całkowita średnica wirnika 128 m. W tej konfiguracji elektrownia wiatrowa E126 może
wyprodukować energię elektryczną dla 6000 gospodarstw domowych. Elektrownia została wybudowana na terenie fabryki producenta w Magdeburgu
Rothensee. Enercon E126 jest w porównaniu do największej zainstalowanej w Polsce turbiny Vestas V90 3 MW prawdziwym gigantem. Średnica fundamentu
mierzy 29 metrów, betonowa wieża (wysokość 131 m) składa się z 35 pierścieni i waży ponad 2.800 ton. Waga generatora to 220 ton a piasty
wraz z łopatami (wewnętrzna część) 360 ton.
Budowa tak wysokiej i ciężkiej konstrukcji wymaga użycia specjalnie dedykowanych dźwigów. W tym celu firma Enercon zakupiła dźwig Terex CC 9800,
który jest zarazem największym dźwigiem gąsienicowym na świecie. Jego dane są tak samo imponujące jak samej elektrowni wiatrowej. Terex CC 9800
w konfiguracji SSL/LSL 138 m plus 18 metrów jest w stanie podnieść 360 ton na wysokość 154 m. Przygotowanie dźwigu do pracy zajmuje „tylko”
tydzień dzięki zoptymalizowanej konstrukcji. W ten sposób jest możliwe postawienie do 9 turbin typu E126 w ciągu roku. Natomiast hiszpańscy producenci elektrowni wiatrowych chcą zbudować wspólnie największą turbinę wiatrową na świecie specjalnie do pracy na morzu.
W projekcie biorą udział m.in. Gamesa, Iberdrola i Acciona – czołowi gracze na rynku energii wiatrowej nie tylko na Półwyspie Iberyjskim, ale także w
ujęciu globalnym. Hiszpańskie firmy poinformowały, że zamierzają razem wybudować turbinę wiatrową o mocy 15 MW.
Morskie turbiny o mocy 10 MW konstruują firmy Clipper i Superconductor.
Oprócz potentatów hiszpańskiej energetyki wiatrowej, w projekcie uczestniczy jeszcze kilkanaście firm i instytucji badawczych (m.in. Alstom Wind,
Tecnicas Reunidas, Ingeteam czy Ingeciber). Hiszpanie szacują, że trafi na rynek dopiero około roku 2020.
Źródło: www.gramwzielone.pl, www.ekogroup.info,
www.pl.wikipedia.org.pl, www.polishwindenergy.com
Piotr Lemberg, rzecznik BOŚ, zauważa na łamach „RZ”, iż najwięcej wniosków
wpłynęło w październiku, co mogło się wiązać z zakończeniem części budów
domów. Uwzględniając ten czynnik, zdaniem Lemberga kolejnego wzrostu liczby wniosków można się spodziewać pod koniec zimy.
Źródło: www.heliosfera.pl, www.gramwzielone.pl
Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich:
Europa inwestująca w obszary wiejskie
Publikacja została wydana w ramach realizacji projektu:
“Odnawialne Źródła Energii Przyszłością Obszaru Lokalnych Grup Działania”
realizowanego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013,
Działanie 421 Wdrażanie projektów wspólpracy, finansowanego ze środków
Unii Europejskiej
fot. Miroslaw Waśko
Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „POLCENTRUM”
95-010 Stryków, Pl. Łukasińskiego 4
42 719 90 64
[email protected]
www.polcentrum.pl
przygotowanie: Renata Jesionowska
www.fundacjaprym.pl
Stowarzyszenie Rozwoju Gmin „CENTRUM”
99-300 Kutno, ul. Wojska Polskiego 10a
tel.: 024 355 23 45/46
www.srgc.pl
[email protected]
skład: Jakub Ignaczak
www.360pro.pl
ecolagecolagecolag
Fundacja Rozwoju Gmin „PRYM”
95-045 Parzęczew, ul Ozorkowska 3
42 299 79 09
[email protected]
www.fundacjaprym.pl