Jesień 2009 - magazynkielce.pl
Transkrypt
Jesień 2009 - magazynkielce.pl
> ISSN 1644-289X .dziś .jutro yesterday .today .tomorrow gestern .heute .morgen autumn .3/2009 wczoraj information for tourists & businesspeople with map > Urząd Miasta Kielce 25-303 Rynek 1, www.um.kielce.pl > Biuro Obsługi Interesanta Urząd Miasta Kielce tel. 48 41 36 76 009 (099), (509) > Informacja Turystyczna 25-506 Pl. Niepodległości 1 (Dworzec PKP) tel./fax 48 41 34 58 681 48 41 36 76 436 www.um.kielce.pl/turystyka e-mail: [email protected] Projektów Strukturalnych > Wydział i Strategii Miasta Urząd Miasta Kielce 25-659, ul. Strycharska 6 tel. 48 41 36 76 553 fax 48 41 36 76 552 > Centrum Obsługi Inwestora Urząd Miasta Kielce 25-659, ul. Strycharska 6 tel. 48 41 36 76 557 fax 48 41 36 76 552 e-mail: [email protected] www.um.kielce.pl/business Szanowni Państwo, Kielce to stolica ziemi świętokrzyskiej, sandomierskiej i ponidziańskiej, położona w samym centrum Polski. Wysokie noty w rankingach potwierdzają, że jest to ważny ośrodek gospodarczy, naukowy, kulturalny i turystyczny. To właśnie w naszym mieście mają siedzibę znane w świecie Targi Kielce. Ich obecność stwarza okazję do nawiązywania kontaktów handlowych, także międzynarodowych. Spółka jest wiceliderem polskiego rynku targowego, organizuje ponad 50 imprez rocznie, przyjmuje tysiące wystawców i gości z kraju oraz zagranicy. Kielce wykorzystały skok cywilizacyjny, jaki umożliwiło nam członkostwo w Unii Europejskiej. Miasto z powodzeniem wykorzystuje pieniądze unijne na inwestycje: w latach 2004-2006 było to blisko 40 mln środków, projekty na 2007-2013 obejmują już inwestycje o wartości ponad 1 mld złotych! Turyści znajdą w Kielcach wspaniałe, zabytkowe budowle świeckie i sakralne, liczne placówki kultury oraz rezerwaty geologiczne, które stanowią swoiste muzeum geologii pod gołym niebem. W przyjaznych turystom Kielcach znajdują się liczne znakowane szlaki piesze. Dla kolarzy stworzono trasy rowerowe, w tym górskie, narciarze mogą korzystać z sześciu wyciągów, z których dwa znajdują się w samym mieście. Coś dla siebie znajdą zwolennicy jazdy konnej, pływania, lotnictwa czy spadochroniarstwa oraz wszelkich innych form aktywnego wypoczynku. Wierzę, że pobyt w Kielcach będzie niezapomnianym, pełnym wrażeń przeżyciem. > Kielce Townhall Wojciech Lubawski Prezydent Kielc 25-303 Rynek 1, www.um.kielce.pl > Customer Services phone 48 41 36 76 009 (099), (509) > Tourist Information 25-506 Pl. Niepodległości 1 (Railway Station) phone/fax 48 41 34 58 681, 48 41 36 76 436 www.um.kielce.pl/turystyka e-mail: [email protected] Project and Urban > Structural Strategy Department Kielce Townhall 25-659, ul. Strycharska 6 phone 48 41 36 76 553 fax 48 41 36 76 552 Services Centre > Investor Kielce Townhall 25-659, ul. Strycharska 6 phone 48 41 36 76 557 fax 48 41 36 76 552 e-mail: [email protected] www.um.kielce.pl/business Ladies and Gentlemen, Kielce is the capital of the Świętokrzyskie, Sandomierz and Ponidzie regions, situated in the very heart of Poland. High positions in ranking lists confirm our being a significant centre of economy, science, culture and tourism. Our city is the seat of Targi Kielce (Kielce Trade Fairs), known worldwide. This creates opportunities for starting business co-operation, also on an international scale. The Kielce trade fair company is Poland’s second leader in its market, with over fifty events being organised yearly and thousands of exhibitors and visitors from Poland and abroad being received. Kielce has made good use of the civilisational leap which was made available by Poland’s EU membership. The city has been successfully using EU investmentrelated funds: in the years 2004–2006 this was nearly 40 million, while the 2007–2013 schedules include investment projects worth over 1 billion Polish zloty. In Kielce, tourists will find splendid monuments of secular and ecclesiastical architecture, numerous cultural institutions as well as geological reserves which form an open-air museum of geology in its own right. The tourist-friendly city of Kielce offers many well-marked walking paths. Cyclists can use bicycle routes, including mountain tracks, and skiers – six ski-lifts, two of which are located in the city itself. Enthusiasts of horseback riding, swimming, aviation or parachuting as well as other active leisure pursuits will also find their stay here satisfying. I believe that your stay in Kielce will be an enjoyable and unforgettable experience. Wojciech Lubawski President of Kielce ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 3 > W numerze: Weekend w Kielcach 6-7 Weekend in Kielce 8-9 Unia dla Kielc 10 From the EU to Kielce 11 40 lat minęło … 12 It’s been forty years 13 Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych FART 14-15 Gmina Morawica dobra dla biznesu 17 Osiem dekad tradycji i nowoczesności 18 Eight decades of tradition and modernity 19 Koncepcja zagospodarowania Placu Wolności 20 Przemysł, literatura, wojna … 22 Industry, literature and the war 23 Informacja SIPH 24 Gość Targowy 25 Trade Fair Guest 25 Ladies and Gentlemen, Sport i promocja: ręka w rękę 26 Sports go hand in hand with promotion 27 The International Defence Industry Exhibition is beginning this particularly attractive trade fair autumn. This is the time when hotels in and near Kielce are fully booked; this is also a splendid opportunity to show visitors our city, its most interesting architecture, culture facilities and geological reserves, but also to encourage them to spend a weekend in Kielce. This is a good idea in any season. Useful details can be found in Lidia Cichocka’s article “A weekend in Kielce”. Do come and visit us. Okładka: Kielce, Plac Artystów Szanowni Państwo, Międzynarodowym Salonem Przemysłu Obronnego rozpoczyna się wyjątkowo atrakcyjna, targowa jesień. To czas, kiedy kieleckie i podkieleckie hotele pękają w szwach; to również znakomita okazja, by pokazać gościom nasze miasto, najciekawsze architektonicznie i kulturowo obiekty, rezerwaty geologiczne, ale także, by zachęcić ich do spędzenia w Kielcach choćby weekendu. Bo warto, o każdej porze roku. Szczegóły w tekście Lidii Cichockiej „Weekend w Kielcach”. Zapraszam. Maria Malinowska Redaktor Naczelna Cover: Kielce, Artists’ Square Maria Malinowska Editor-in-Chief fot. Maciej Żórawiecki Tłumaczenie: Magdalena Ożarska Wydawca: Agencja Wydawnicza Akwarela Plus Justyna Żukowska Redaktor naczelna: Maria Malinowska, tel. 601 466 408 Redaguje zespół Adres redakcji: ul. Kościuszki 11, 25-310 Kielce tel./fax 0 41 344 18 06 e-mail: [email protected], [email protected] www.magazynkielce.pl 4 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 Projekt graficzny i skład: Studio Reklamy 300dpi - Rafał Urbański www.300dpi.com.pl Druk: Drukarnia Duet, Kielce, ul. Górna 11a nakład: 15000 egz. Distributed free in Business centres in Kielce (Kielce Trade Fairs); major hotels in Kielce (Świętokrzyski, Uroczysko, Łysogóry, Echo, Leśny Dwór, Pod Złotą Różą, Qubus, Kameralny, Kongresowy, Tęczowy Młyn, Ibis); tourist information offices; Staropolska Chamber of Commerce & Industry, Świętokrzyskie Regional Development Agency; banks; Cultural Centres (Nationa! Museum in Kielce); Świętokrzyskie Province Office, The Jan Kochanowski University, Kielce University of Technology and University of Bremen. Copyright by Agencja Wydawnicza Akwarela Plus Justyna Żukowska. Ali rights reserved Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczanych ogłoszeń. The Publisher takes no responsibility for the content of advertisements. Urząd Marszałkowski Marszałkowski > Urząd Województwa Świętokrzyskiego Województwa 25-516 Kielce Al. IX Wieków Kielc 3 www.sejmik.kielce.pl Świętokrzyskiego > Biuro Obsługi Interesantów tel. 48 41 342 15 30 Szanowni Państwo, Polska jako pełnoprawny członek Unii Europejskiej od 5 lat pozyskuje środki finansowe z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Dzięki sprawnemu wykorzystaniu funduszy, do tej pory zostało zrealizowanych wiele przedsięwzięć, projektów z zakresu infrastruktury komunikacyjnej (drogi, koleje), infrastruktury ochrony środowiska (oczyszczalnie, kanalizacje, wodociągi), infrastruktury edukacyjnej, sportowej, ochrony zdrowia i turystyczno-kulturowej. Od 2007 roku programy rozwojowe finansowane z funduszy unijnych wdrażane są w znacznym stopniu na poziomie regionalnym, w związku z czym każde z województw opracowało własny program regionalny. W województwie świętokrzyskim jest to Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, wdrażany w całości przez Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach. Wysokość środków z Unii Europejskiej przeznaczonych na jego realizację wynosi 725,8 mln Euro. Wszystkie decyzje o wyborze projektów do dofinansowania w ramach programu podejmowane są przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego. W szczególny sposób traktowana jest stolica naszego regionu - Kielce. Zarząd mając świadomość ogromnego znaczenia miasta jako ważnego ośrodka gospodarczego, naukowego, kulturowego i turystycznego decyduje o dofinansowaniu szeregu inwestycji w stolicy województwa. Adam Jarubas Marszałek Województwa Świętokrzyskiego Ladies and Gentlemen, Polityki Regionalnej > Departament Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Al. IX Wieków Kielc 3 25-516 Kielce tel. 48 41 342 10 36 fax 48 41 342 10 38 www.rpo-swietokrzyskie.pl Funduszy > Departament Strukturalnych Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Al. IX Wieków Kielc 3 25-516 Kielce tel. 48 41 342 14 68 (17 62) fax 48 41 362 55 99 Offices > Marshal’s of Świętokrzyskie Voivodeship 25-516 Kielce Al. IX Wieków Kielc 3 www.sejmik.kielce.pl > Customer Services Centre As a fully-fledged member of the European Union, Poland has for five years been receiving financial resources from EU structural funds. Thanks to efficient use of these resources, until the present, many undertakings and projects have been implemented in the fields of communications infrastructure (roads and railways), environmental protection infrastructure (treatment plants, sewerage networks and water pipelines), as well as education, sports, health care, tourism and culture infrastructure. phone 48 41 342 15 30 for Regional Policy > Department Marshal’s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship Al. IX Wieków Kielc 3 25-516 Kielce phone 48 41 342 10 36 fax 48 41 342 10 38 www.rpo-swietokrzyskie.pl Since the year 2007, development programmes financed from EU funds have been implemented to a large extent at the regional level. Consequently, each voivodeship has developed its own regional programme. In the Świętokrzyskie Voivodeship, this is the Regional Operational Programme of the Świętokrzyskie Voivodeship for the Years 2007-2013, which is being implemented entirely by the Marshal’s Offices of the Świętokrzyskie Voivodeship in Kielce. The volume of EU funds allocated for its implementation amounts to Eur 725.8 million. All decisions concerning the selection of projects to be subsidised under the Programme are taken by the Board of the Świętokrzyskie Voivodeship. The capital of our region, Kielce, is receiving special treatment. Bearing in mind the tremendous significance of the city as a centre of business, science, culture and tourism, the Board take decisions to subsidise several investment projects in the Voivodeship’s capital. Adam Jarubas Marshal of Świętokrzyskie Voivodeship for Structural Funds > Department Marshal’s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship Al. IX Wieków Kielc 3 25-516 Kielce phone 48 41 342 14 68 (17 62) fax 48 41 362 55 99 www.rpo-swietokrzyskie.pl ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 5 wydarzenia Weekend w Kielcach Zwiedzanie zabytków, spacery po pięknej okolicy, wyprawy rowerowe i piesze a także konne rajdy, interesujące spektakle - to wszystko oferują Kielce osobom, które zdecydują się spędzić tutaj weekend. Na pewno warto poznać samo miasto - szlak miejski poprowadzi po najciekawszych miejscach - z dworca PKP do centrum, na Wzgórze Zamkowe, gdzie pyszni się XVII wieczny dawny pałac biskupów krakowskich z pięknym ogrodem włoskim - dzisiaj oddział Muzeum Narodowego z bardzo ciekawymi wnętrzami, kolekcją rzemiosła i obrazów. Zaprasza do wejścia sąsiadująca z nim katedra z renesansowymi zabytkami zwana przez kielczan bazyliką złotego blasku. Ten sam szlak prowadzi w stronę rezerwatów geologicznych, których Kielce mają na swym terenie kilka, wszystkie warto odwiedzić, ale najciekawsza jest Kadzielnia - dawny kamieniołom zamieniony na amfiteatr, w którym odbywają się koncerty. Amfiteatr poddawany jest właśnie remontowi, ale i tak miejsce jest magiczne, to tutaj kręcono sceny do „Wiedźmina” i wkrótce udostępnione zostaną do zwiedzania jaskinie. 6 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 Każdy goszczący w Kielcach zauważy urodę ulicy Sienkiewicza - tej, która niedawno wygrała konkurs na najpiękniejszy deptak w Polsce. Ulica przecina miasto, na jej końcach znajdują się dworzec PKP i Kieleckie Centrum Kultury. W nim mieszczą się dwie ważne instytucje: świadczy fakt, że Krzysztof Penderecki zaprosił ich, by zatańczyli do spektaklu „Siedem bram Jerozolimy” uświetniając jego 75. urodziny obchodzone w Teatrze Wielkim w Warszawie. Przy głównej ulicy znajduje się teatr im. Stefana Żeromskiego, który ma za sobą Filharmonia Świętokrzyska koncertująca w każdy piątek oraz Kielecki Teatr Tańca. Każda jego premiera to wydarzenie artystyczne wielkiej rangi, a o maestrii wykonawców niech kolejny udany sezon i do którego warto wieczorem przyjść na spektakl. W pobliżu jest Plac Artystów, na którym w każdy weekend odbywają się imprezy artystyczne, gdzie znajduje się rzeźba Kiełka, dzika od którego kłów miasto wzięło nazwę. Stąd kilka kroków do Parku Miejskiego i Domu Środowisk Twórczych w dawnym pałacyku namiestnika carskiego, który dzisiaj słynie z imprez, ciekawych koncertów czy letniego kina. Stęsknionym ruchu warto doradzić wybranie się na przejażdżkę rowerową: ścieżką, która prowadzi od Zalewu, wzdłuż doliny rzeki Silnicy do lasu komunalnego na Stadionie. Tam, korzystając z wyznakowanych szlaków, można jeździć po drogach i bezdrożach. W pobliżu, w dzielnicy Pakosz: Centrum Jeździeckie Stadion i w Dyminach: ośrodek Maag znajdują się dwie stajnie, w których miłośnicy jazdy konnej mogą zażyć tej formy ruchu. Można też wędrować pieszo - czy to po lasach Stadionu, gdzie niedawno otwarto park linowy i na żądnych wrażeń czekają trzy trasy w koronach drzew różnym stopniu trudności. Można wspiąć się stokiem obok wyciągu narciarskiego na Pierścienicę i stamtąd popatrzeć na miasto zanurzone w zieleni. Osobom, które lubią takie widoki warto polecić wizytę na Telegrafie (kolejny stok narciarski przy wylocie w kierunku Rakowa) oraz wizytę na Karczówce, gdzie nie tylko widoki piękne, ale także klasztor ojców palotynów ze starym kościołem jest do zwiedzenia. A na klasztornym dziedzińcu znajduje się miejsce emanujące dobrą energią o sile podobnej do wawelskiego czakramu. Z Karczówki szlak i trasa rowerowa prowadzi na sąsiednie góry i są to wycieczki, na które warto się udać. Kielce mają bowiem to szczęście, że spacer w każdą stronę wyprowadza w tereny piękne i czyste, Góry Świętokrzyskie są w zasięgu ręki. W okolicy Kielc można także popływać na łódkach, nad zbiornikiem w Cedzynie znajdują się trzy wypożyczalnie sprzętu pływającego, podobnie w pobliskim Borkowie. Kiedy pogoda nie rozpieszcza można wybrać się do Raju - jaskinia o wspaniałej szacie naciekowej znajduje się 7 km od centrum, można też pływać na basenach, odwiedzić, jedyne takie w Polsce Muzeum Zabawek i Zabawy. Można nawet polatać na paralotni, bo warunki panujące na stokach Klonówki są tak dobre, że zjeżdżają się tutaj miłośnicy paralotniarstwa z całej Polski. Wieczorem można odsapnąć w klubie wybierając taki z ulubioną muzyką do słuchania, ale także do tańca. W centrum miasta jest ich kilkadziesiąt. Niektóre kluby np. Zamkowa czy Antrakt prowadzą lekcje tańca, a największą popularnością cieszy się salsa. Z pewnością w ciągu jednego weekendu nie da się skorzystać ze wszystkich propozycji, jakie oferuje stolica województwa świętokrzyskiego. Ale przecież nie ma przeszkód, by tu wracać, poznawać Kielce i wypuszczać się w bliższe i dalsze okolice. Więcej szczegółów na stronie: www.kielce.pl Lidia Cichocka fot. archiwum UM ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 7 events A weekend in Kielce Sight-seeing, walking in beautiful surroundings, cycling and hiking trips, horse rides, and splendid performances: Kielce has it all. Just make it your weekend destination. The city itself surely merits being discovered: the city route links the most interesting places, from the railway station to the centre, to the Castle Hill which boasts a 17th-century former palace of Krakow bishops with an Italian garden (today a branch of the National Museum, featuring remarkable interiors and a collection of decorative art and paintings). The adjacent cathedral, known to the inhabitants of Kielce as the Golden Gleam Basilica, beckons visitors with its Renaissance art. The route runs towards geological reserves, several in the area of Kielce, all of them worth visiting (the most attractive being Kadzielnia - a former quarry turned amphitheatre where concerts are held). The amphitheatre is currently being renovated, but even so it remains a magic spot, where scenes for the “The Witcher” were filmed and caves will soon be made accessible to tourists. Visitors to Kielce will not resist the allure of Sienkiewicza Street, which has recently come first in Poland’s prettiest pedestrian zone competition. The street traverses the city, with the railway station and the Kielce Centre for Culture as its two ends. The latter houses two important institutions: the Świętokrzyskie Concert Hall with concerts held every Friday, and the Kielce Dancing Theatre. Each of the Theatre’s first nights is a significant artistic event, and the performers’ skill is such that Krzysztof Penderecki asked them to dance in the “Seven Gates to Jerusalem” show on his 75th birthday, celebrated at the Grand Theatre of Warsaw. In Sienkiewicza Street stands the Stefan Żeromski Theatre, which has just enjoyed another good season, and which is worth visiting in the evening. Nearby is Plac Artystów (Polish for “Artists’ Square”) where art events 8 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 are held every weekend and which features a statue of Kiełek the wild boar from whose fangs the city of Kielce takes its name. A few steps away is the City Park and the Artists’ House (formerly, a palace of a deputy of the Tsar of Russia), now famous for its events, great concerts or outdoor cinema. Those who favour active leisure pursuits should take a cycling trip following a path which runs from the Zalew Lake, along the Silnica river, to the city wood at Stadion. There, using the signposted routes, one can take both road and off-road rides. Nearby, in the Pakosz district (The Stadion Horse-Riding Centre) and at Dyminy (The Maag Centre), there are two stables where horse-riding enthusiasts can enjoy themselves. One can also go hiking in the forests of Stadion, where a ropes course has been opened recently with three tree-top routes of varying difficulty. One can climb the slope of Mt. Pierścienica next to the ski lift and look down at the city full of greenery. Those who like such views should also go to Mt. Telegraf (another skiing slope, on the Raków road) and visit Karczówka which not only offers scenic views but also a monastery of the Pallottines with an old church to see. The monastery’s yard holds a spot emanating positive energy with a force comparable to that of the Wawel chakra stone in Krakow. From Karczówka, a walking and cycling route runs to adjacent hills, and these trips are well worth taking. Kielce is very conveniently located because whichever walking path is taken out of town, it invariably leads into clean and unspoilt countryside, and the Świętokrzyskie Mountains are close at hand. In the vicinity of Kielce, one can also take boat rides: on the Cedzyna Lake there are three water sports equipment rentals, just like at the nearby Borków. In less favourable weather, one can visit the Raj Cave with its splendid dripstone, located just 7 km away from the city centre, take a plunge into swimming pools, or see Poland’s only Museum of Games and Toys. One can even go paragliding because the conditions on the Klonówka slopes are good enough to attract paragliding fans from all over Poland. In the evening, one can chill out at a club with one’s favourite music to listen or dance to. There are several tens of these establishments in the city centre. Some clubs, like the Zamkowa or the Antrakt, provide dancing lessons, the most popular being salsa. Certainly, in one weekend it is hard to find time for all that the capital of the Świętokrzyskie Voivodeship has to offer. But then there is no problem coming back to get to know Kielce and its more or less immediate surroundings. For more information, visit www.kielce.pl Lidia Cichocka ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 9 region Unia dla Kielc Na mapie województwa świętokrzyskiego Kielce zajmują wyjątkowe miejsce. Stolica regionu, jako główny ośrodek gospodarczy, naukowy i kulturalny, w dużej mierze stanowi o rozwoju całego województwa, jest jego lokomotywą, a jednocześnie wizytówką Nic więc dziwnego, że to właśnie tutaj lokowana jest znacząca część pieniędzy z unijnych funduszy strukturalnych, w tym głównie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego, a wcześniej ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. - Przy podejmowaniu decyzji o wyborze projektów do dofinansowania w ramach RPO, Zarząd Województwa Świętokrzyskiego stara się w szczególny sposób traktować stolicę naszego regionu - mówi Marszałek Województwa, Adam Jarubas. - Świadomość ogromnego znaczenia miasta jako ośrodka gospodarczego, naukowego, kulturowego i turystycznego decyduje o dofinansowaniu szeregu inwestycji właśnie w Kielcach. Wśród kieleckich inwestycji, wspartych do tej pory z unijnych pieniędzy w ramach ZPORR, warto wymienić chociażby nowy budynek Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej (WBP prowadziła wcześniej swoją działalność w sześciu obiektach; była jedyną biblioteką wojewódzką w kraju, która nie miała własnej siedziby), najnowocześniejszy w Polsce stadion piłkarski, równie nowoczesną halę sportową przy ul. Bocznej, odrestaurowanie ulicy Sienkiewicza, a także wiele kilometrów wyremontowanych dróg, kolejne odcinki sieci kanalizacyjnych, czy doposażenie w nowy sprzęt kieleckich szpitali. O tym, jak realizacja tych przedsięwzięć wpłynęła na obraz miasta, nie trzeba nikogo przekonywać. Już choćby tylko wygląd wyremontowanej głównej ulicy Śródmieścia, czy ogólnopolski rozgłos, związany z powstaniem nad Silnicą nowego stadionu, świadczą o tym, że 10 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 było warto angażować unijne i budżetowe miliony. - Kielce z powodzeniem wykorzystują europejskie pieniądze na inwestycje - uważa członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego, Marcin Perz. - W latach 2004-2006 dofinansowanie różnego rodzaju przedsięwzięć wyniosło blisko 40 milionów złotych. Projekty, przewidziane do zrealizowania w latach 2007-2013 obejmują już inwestycje o wartości jednego miliarda złotych. Warto dodać, że wiele z tych inwestycji mimo, że zlokalizowanych w Kielcach, ma charakter ogólnowojewódzki. Należy do nich np. przewidziana do realizacji w ramach RPO Rozbudowa Świętokrzyskiego Centrum Kardiologii o Kardiochirurgię. Koszt całkowity tego przedsięwzięcia to ponad 16,5 mln zł, a wartość dofinansowania, przyznanego przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego wyniesie ponad 14 mln zł. Wybudowany zostanie obiekt o powierzchni ponad 2 tys. m², powstanie Oddział Intensywnej Opieki Kardiochirurgicznej oraz dwie nowe sale operacyjne. Przewidywany efekt: wzrośnie liczba specjalistycznych badań medycznych i operacji (w tym wszczepienia bypasów, operacji zastawkowych i tętniaków aorty). Środkami z Regionalnego Programu Operacyjnego zostanie wsparta także między innymi budowa węzła drogowego u zbiegu ulic Armii Krajowej, Żelaznej, Grunwaldzkiej, Żytniej w Kielcach (prawie 43 mln zł dofinansowania). Realizacja tej inwestycji ma umożliwić mieszkańcom Kielc i Kieleckiego Obszaru Metropolitalnego lepszy dostęp do centrum miasta oraz bezpieczniejszy i szybszy dojazd w kierunku ościennych gmin. Wśród innych przewidzianych do wsparcia projektów warto wymienić choćby przebudowę Amfiteatru Kadzielnia w Kielcach (prawie 13 mln zł dofinansowania). Amfiteatr na Kadzielni uchodzi obecnie za najbardziej urokliwy w kraju, wymaga jednak gruntownego remontu. Zmodernizowana zostanie widownia i rozbudowana scena. Do obiektu prowadzić będzie nowe „futurystyczne” w formie wejście. Ciekawym elementem ma być nowy dach, który tworzyć będą dwie części: stała - umieszczona nad sceną oraz ruchoma - chroniąca widownię. Jednak przedsięwzięciem najbardziej chyba „widowiskowym” jeśli chodzi o efekt, będzie Rewitalizacja Zabytkowego Śródmieścia Kielc (dwa etapy przedsięwzięcia zostaną dofinansowane kwotą blisko 50 mln zł). W efekcie kilkuletniego cyklu inwestycji kielecka starówka zyska nowe oblicze, bardziej przyjazne mieszkańcom i turystom, tworząc wraz ze zmodernizowaną ulicą Sienkiewicza pewną całość, bardziej dostosowaną do funkcji kulturalnych, rozrywkowych i skupiającą życie towarzyskie. Kielce się zmieniają - to fakt. Potwierdzają to byli mieszkańcy miasta, którzy po kilku - kilkunastoletniej nieobecności odwiedzają rodzinne strony, często zaskoczeni skalą przeobrażeń. Warto mieć świadomość, że tych zmian nie bylibyśmy w stanie dokonać tak szybko bez znaczącego wsparcia Unii Europejskiej. Paweł Halicki Publikacja jest współfinasowana ze środków Europejskiego Funduszu Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiegona lata 2007-2013. region Kielce occupies a special place on the map of the Świętokrzyskie Voivodeship. As a major centre of business, science and culture, the region’s capital to a large extent determines the development of the entire voivodeship, as well as being its driving force and flagship city. No wonder then that it is here that a major part of EU structural funds goes, mainly from the Regional Operational Programme of the Świętokrzyskie Voivodeship, and previously - from the Integrated Operational Programme for Regional Development. “While taking the decisions concerning the selection of projects to be co-financed under the ROP, the Board of the Świętokrzyskie Voivodeship are particularly anxious to give priority to the capital of our region”, says Marshal of the Voivodeship, Adam Jarubas. “The awareness of the enormous significance of the city as a centre of business, science, culture and tourism determines that the subsidies go to several investment projects in Kielce.” Among Kielce investment projects, until now aided by EU funds under the Integrated Operational Programme for Regional Development, suffice it to mention the new building of the Voivodeship Public Library (which was previously housed in as many as six different locations, and was Poland’s only library not to have a building of its own), Poland’s most state-of-the-art football stadium, an equally modern sports hall in Boczna Street, the restoration of Sienkiewicza Street, as well as many kilometres of repaired roads, new segments of sewerage networks, or new equipment for Kielce hospitals. There is no need to dwell on how these undertakings have influenced the city’s image. The appearance of the restored main street in the city centre or the new stadium near the Silnica river, already popular in Poland, confirm that it was worth applying for EU and budget millions. From the EU to Kielce “Kielce has successfully been using European funds for investment projects”, says member of the Board of the Świętokrzyskie Voivodeship, Marcin Perz. “In the years 2004-2006, subsidies for a variety of undertakings have amounted to almost 40 million zloty. Projects to be implemented in the years 2007-2013 already include investment worth one billion zloty.” It must be added that many of the above, despite being located in Kielce, will benefit the entire voivodeship. These include the Expansion of the Świętokrzyskie Centre for Heart Diseases and Heart Surgery under the ROP. The total cost of this undertaking exceeds PLN 16.5 million, with a subsidy exceeding PLN 14 million from the Board of the Świętokrzyskie Voivodeship. A facility whose area will exceed 2 thousand sq. m. will be built to house the Heart Surgery Intensive Care Unit and two new operating rooms. The expected result is an increase in the number of specialist medical examinations and operations (including by-pass grafting or heart valve and aortic aneurysm surgery). Resources from the Regional Operational Programme will also support the construction of the road hub of Armii Krajowej, Żelazna, Grunwaldzka and Żytnia Streets in Kielce (a subsidy of nearly PLN 43 million). Implementation of this investment project will offer the inhabitants of Kielce and Kielce Metropolitan Area enhanced access to the city centre together with safer and faster ways to reach neighbouring municipalities. Other projects to be subsidised include the reconstruction of the Kadzielnia Amphitheatre in Kielce (a subsidy of nearly PLN 13 million). The Kadzielnia Amphitheatre, considered to be Poland’s most picturesque, requires a thorough refurbishment. The auditorium will be modernised, and the stage - expanded. A new, futurist gateway will be built. Another interesting element will be provided by the new roof which will consist of two parts: a permanent one above the stage and a moveable one to protect the auditorium. But the most spectacular idea, in terms of projected results, is the Revitalisation of the Historic City Centre of Kielce (two stages of the project will receive a subsidy of nearly PLN 50 million). As a result of several-years-long series of investment projects, Kielce’s old town will acquire a new image, friendlier to inhabitants and tourists, and form a whole together with the modernised Sienkiewicza Street, better adapted to the needs of culture and entertainment, and bringing the community together. It is a fact that Kielce is being changed. This is confirmed by ex-inhabitants who return after a few or more years of absence. When visiting their home town, they are frequently amazed by the volume of change. It is worth remembering that this change would not have been possible without significant support from the European Union. Paweł Halicki This article has been co-financed from the resourses of the European Regional Fund under the Regional Operational Programme of the Świętokrzyskie Voivodeship for the years 2007-2013. ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 11 40 lat minęło… Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach jest uczelnią dynamicznie rozwijającą się. Na siedmiu wydziałach w Kielcach oraz w Filii w Piotrkowie Trybunalskim i Staszowie studiuje blisko 24 tys. studentów i ponad tysiąc słuchaczy studiów podyplomowych. W roku akademickim 2009/2010 Uczelnia prowadzi nabór na 30 kierunków studiów stacjonarnych i niestacjonarnych. Oferta kształcenia obejmuje prawie 150 specjalności na kierunkach pedagogicznych, medycznych, artystycznych, humanistycznych i przyrodniczych. Kształcimy studentów na studiach licencjackich, magisterskich, inżynierskich, doktoranckich oraz habilitacje w zakresie historii. Wydział Pedagogiczny i Artystyczny posiada cztery instytuty: Pedagogiki i Psychologii, Edukacji Szkolnej, Edukacji Muzycznej, Sztuk Pięknych. Strukturę Instytutu Sztuk Pięknych tworzy pięć zakładów: Historii i Teorii Sztuki, Malarstwa, Grafiki, Rysunku oraz Rzeźby. Na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym prowadzony jest program Feniks, który ma na celu popularyzację i wspomaganie nauki fizyki w szkołach, aby rozwinąć kompetencje naukowo-techniczne, matematyczne i informatyczne uczniów. Od nowego roku akademickiego 2009/2010 w ramach programu grant Progres - Programu zwiększenia liczby absolwentów na kierunkach kluczowych dla gospodarki połowa studentów kierunków: chemia, fizyka, fizyka techniczna, informatyka, matematyka i ochrona środowiska otrzyma wsparcie w wysokości 1000 zł miesięcznie przez cały okres trwania studiów. UJK uruchomił Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Staszowie. Są to studia niestacjonarne pierwszego stopnia na kierunkach: Edukacja wczesnoszkolna i przedszkolna z nauczaniem języka rosyjskiego, Edukacja wczesnoszkolna i przedszkolna z rewalidacją dzieci z niepełnosprawnością umysłową, Pedagogika pracy z doradztwem zawodowym, Resocjalizacja i profilaktyka społeczna oraz na kierunku Politologia specjalności: Polityka regionalna, Polityka międzynarodowa, Służby społeczne. W planach rozwoju ośrodka akademickiego w Kielcach jest najnowocześniejszy w regionie Campus, powstający w północnej części miasta. Budynek „G” jest początkiem wielkiej rozbudowy: przy ul. Świętokrzyskiej znajdą się wszystkie wydziały Uniwersytetu. Powstanie Campusu jest niezbędne dla dalszego rozwoju Uczelni w kierunku uniwersytetu klasycznego. Marcin Kmieciak Sekcja Promocji i Informacji UJK Historia 40 lat temu decyzją Prezesa Rady Ministrów z 19 czerwca 1969 r. powołano Wyższą Szkołę Nauczycielską z trzema wydziałami: humanistyczny (filologia polska, historia i filologia rosyjska), matematyczno-przyrodniczy (matematyka, fizyka, geografia z wychowaniem obywatelskim), pedagogiczny (nauczanie początkowe z wychowaniem fizycznym i nauczanie początkowe z wychowaniem muzycznym). Studiowało wówczas 335 osób. W 1973 roku WSN została przekształcona w Wyższą Szkołę Pedagogiczną, która prowadziła 14 kierunków dziennych i zaocznych studiów magisterskich. W 1979 r. Uczelnia otrzymała imię Jana Kochanowskiego. W 1980 r. powołano pierwsze kierunki studiów podyplomowych, a od roku akademickiego 1981/1982 Wydział Zamiejscowy WSP w Piotrkowie Trybunalskim 12 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 (obecnie filia). W 1992 r. stworzono Wydział Zarządzania i Administracji z dwoma kierunkami: zarządzanie i marketing oraz politologia. Uchwałą Sejmu RP od 1 września 2000 r. Uczelnia uzyskała status akademii oraz nazwę Akademia Świętokrzyska im. J. Kochanowskiego. W 2002 r. uzyskała prawo do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego w zakresie historii. W roku akademickim 2002/2003 wszystkie wydziały rozpoczęły prace nad wdrożeniem systemu punktów kredytowych (ECTS). 23 stycznia 2008 r. Akademia Świętokrzyska zostaje przekształcona w Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego. Uczelnia posiada osiem uprawnień do nadawania stopnia doktora (historia, językoznawstwo, fizyka, geografia, biologia, sztuki piękne, pedagogika, politologia). HISTORY It was forty years ago, upon the Prime Minister’s Resolution of June 19, 1969, that the Higher School of Teacher Training was established. Three faculties were opened: Faculty of Humanities, (Polish Studies, History and Russian studies) Faculty of Mathematics and Natural Sciences, (Mathematics, Physics, and Geography combined with Civic Education) as well as Faculty of Pedagogy (Early Education combined with Physical Education, and Early Education with Music Education). The School had 335 students at that time. In 1973, the Higher School of Teacher Training was transformed into the Higher School of Teacher Education, which offered fulland part-time Master-degree courses in fourteen fields of study. In 1979, the School was named after a Polish Renaissance poet, Jan Kochanowski. In 1980, first post-graduate courses were offered, and in the academic year 19811982, a Local Faculty based in Piotrków Trybunalski was established (currently a Branch of the University). In 1992, Faculty of Management and Administration was opened, with two fields of studies: Management and Marketing, and Political Science. On the strength of a resolution of the Polish Parliament, on September 1, 2000, the School was renamed to Akademia Świętokrzyska (The Jan Kochanowski Pedagogical University), thus upgrading its status. In 2002, the Akademia was granted the right to award the degree of doctor habilitated in History. In the academic year 20022003, all Faculties began working on implementation of the European Credit Transfer System (ECTS). On January 23, 2008, Akademia Świętokrzyska was transformed into the Jan Kochanowski University of Humanities and Sciences in Kielce. The University holds eight rights to award doctoral degrees, (History, Linguistics, Physics, Geography, Biology, Fine Arts, Pedagogy and Political Science). It’s been forty years The Jan Kochanowski University of Humanities and Sciences in Kielce is an institution of higher education which is developing dynamically. The University’s seven Faculties based in Kielce and Branches in Piotrków Trybunalski and Staszów boast almost 24 thousand undergraduates and over one thousand graduate students. In the academic year 2009-2010, the University offers courses in thirty fields of full-time and part-time studies. The educational offer comprises almost 150 specialisations in the fields of Pedagogy, Medicine, Arts, Humanities and Sciences. We educate students in BA, MA, engineer and doctoral courses, as well as awarding post-doctoral degrees in History. The Faculty of Pedagogy and Arts has four Departments: Pedagogy and Psychology, School Education, Music Education, and Fine Arts. The Department of Fine Arts comprises five chairs: Art History and Theory, Painting, Graphic Art, Drawing and Sculpture. At the Faculty of Mathematics and Natural Sciences, the Fenix Programme is being implemented, whose aim is to popularise and support the teaching of physics at schools so as to develop scientific, technical, mathematical and IT competence of school students. Starting from the new academic year 2009-2010, under the Grant Progress Programme for Increasing the Numbers of Graduates in Key Fields for the Economy, fifty per cent of students of Chemistry, Physics, Technical Physics, Information Technology, Mathematics and Environmental Protection will receive financial support amounting to PLN 1000 per month over the entire duration of their studies. The Jan Kochanowski University has also opened the Local Centre for Teaching Methodology in Staszów. It offers first-cycle part-time courses in the fields of Early and Pre-School Education combined with Teaching Russian as a Foreign Language, Early and Pre-School Education with Revalidation of Children with Mental Deficiencies, Labour Pedagogy with Vocational Counselling, as well as Resocialization and Social Prophylaxis. In the field of Political Science, the following specialisations can be pursued: Regional Policy, International Policy and Social Services. The plans for the development of Kielce’s academic facilities include the region’s most modern campus, which is being built in the northern part of the city. The already existing “G” Building is but the beginning to a grand expansion: in the end, the Świętokrzyska Street campus will hold all of the University’s faculties, the new facilities markedly upgrading the work and study conditions. The construction of the campus is essential for further development of the University of Humanities and Sciences, geared towards its receipt of the status of a fully-fledged university. Marcin Kmieciak University Promotion and Information Department ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 13 PRZEDSIĘBIORSTWO ROBÓT INŻYNIERYJNYCH FART Sp. z o.o. 25-116 Kielce, ul. Ściegiennego 268 a, tel./fax +48 41 361 98 17, tel. +48 41 361 99 60 www.fart.wirtuale.pl Kielecka firma FART późną wiosną rozpoczęła budowę krajowej drogi nr 74, (na odcinku od Alei Solidarności do Cedzyny), która w znacznym stopniu rozwiąże problemy komunikacyjne Kielc. Jest to droga klasy S (administrowana przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad) o standardach przyjętych dla autostrady, realizowana w dwóch systemach: zaprojektuj i wybuduj oraz wybuduj. Ale FART kojarzy się nie tylko z budową dróg: to także właściciel pierwszoligowej drużyny kieleckich siatkarzy. (to drogi powiatowe), a także na zlecenia urzędów miast i gmin, instytucji, spółdzielni mieszkaniowych oraz prywatnych inwestorów. Mamy za sobą wiele inwestycji finansowanych ze środków unijnych, jeszcze przedakcesyjnych: PHARE, SAPARD oraz Banku Światowego i EBOR. Wykonujemy roboty inwestycyjne, modernizacje i remonty dróg w każdej technologii. fot. Maciej Żórawiecki FART jest w zasadzie firmą samowystarczalną… O firmie, jej działaniach i inwestycjach rozmawiamy z Prezesem MIROSŁAWEM SZCZUKIEWICZEM. Panie Prezesie, z czym, Pana zdaniem, wiąże się sukces firmy? Z jej dobrą organizacją - to jest warunek podstawowy. Wszystko, co następuje później, jest konsekwencją organizacji, dobrej albo złej. W dzisiejszych czasach nie ma innej możliwości. Dysponujemy doskonałą kadrą techniczną. Zatrudniamy średnio 200 osób, w sezonie prawie 300 osób. Posiadamy własny sprzęt, który gwarantuje wykonanie robót zgodnie z wymogami inwestora. Dwie wytwórnie mas bitumicznych WMB-200 i WMB-160 z pełną automatyką, skomputeryzowane umożliwiają wytwarzanie mas bitumicznych wysokiej jakości. Rozściełacze mas bitumicznych z pełną elektroniką (10 sztuk, w tym Titan, Dynapac, Vogele, Demag, Allan, Baukchema) oraz walce stalowe i ogumione (25 sztuk., w tym BOMAG, AMMAN, STAVOSTROJ, GRW, DYNAPAC, ABG ALPHA, ABG PUMA, LUTONG, R814) umożliwiają wykonanie nawierzchni bitumicznych o wysokich parametrach. Ponadto posiadamy trzy węzły betoniarskie, koparki i ładowarki (17 sztuk), spycharki i równiarki (8 sztuk), maszyny do remontów dróg oraz wysokotonażowe jednostki transportowe. Na stałe współpracujemy również z firmami transportowosprzętowymi. Mamy również własne kopalnie kruszyw (kopalnia „Skrzelczyce” w Skrzelczycach oraz „Suchowola-Kamienna Góra 1” w Suliszowie). Ale, podkreślę to raz jeszcze, nie byłoby tej firmy, gdyby nie ludzie, z którymi pracuję. Dziękuję za rozmowę. Justyna Żukowska OFERTA Wykonujemy roboty inwestycyjne: budowy, modernizacje i remonty dróg oraz obiektów inżynieryjnych w każdej technologii. Jakie były początki Pańskiej firmy? Budowa, modernizacja i remonty: W tym wykonanie: Trudne, ale byłem zdeterminowany i pełen nadziei, że musi się udać. Zaczynaliśmy w kilka osób, od remontowania mostów. FART działa na rynku inwestycyjnym od 1987 roku, najpierw jako Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe, w roku 2000 firma przekształciła się w Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych FART Sp. z o.o. przejmując wszelkie zobowiązania i należności przedsiębiorstwa oraz doświadczenie, bazę materiałowo - techniczną, technologię i kadrę pracowniczą. Obecnie FART realizuje roboty drogowe na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (to drogi krajowe), Świętokrzyskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Kielcach (drogi wojewódzkie), Miejskiego Zarządu Dróg w Kielcach, Powiatowych Zarządów Dróg 1) dróg pozamiejskich stabilizacji gruntu cementem mechanicznie 14 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 •drogi ekspresowe •drogi krajowe •drogi wojewódzkie •drogi powiatowe •drogi gminne 2) dróg miejskich •trasy komunikacji miejskiej •drogi wewnątrz zakładowe •place postojowe • mosty, wiadukty oraz przepusty • chodniki i ciągi pieszo-jezdne stabilizacji gruntu wapnem mechanicznie podbudowy z kruszywa stabilizowanego mechanicznie podbudowy z mieszanki mineralno - cementowej podbudowy z mieszanki mineralno - cementowo - emulsyjnej warstw nawierzchni z betonu asfaltowego (podbudowa, wyrównawcza, wiążąca, ścieralna) warstw nawierzchni z mieszanki SMA In late spring, the Kielce-based FART Company embarked on the building of the No. 74 national road (the segment from Solidarności Avenue to Cedzyna) which will contribute considerably to solving Kielce’s communications problems. It is an S-standard road (managed by the General Directorate for National Roads and Motorways) which meets motorway requirements, realised in both design-and-build as well as build-only modes. But FART are not only to be associated with road building: they also own a premiere league team of Kielce volleyball players. We talk to President of the Company, MIROSŁAW SZCZUKIEWICZ, about the Company, its operations and investment projects. Mr President, what do you think has made your Company a success? WHAT WE DO FART are basically a self-sufficient company. These days this is the way to be. At our disposal we have excellent technical personnel. On average, we employ 200 people, in season - almost 300. We have our own equipment which guarantees the performance of the works according to investor expectations. Two production plants manufacturing the WMB-200 and WMB-160 bitumen mixes, fully automated and computerised, enable the production of high quality bitumen mixes. Fully electronic bitumen mix spreaders (10 items, incl. a Titan, a Dynapac, a Vogele, a Demag, an Allan, and a Baukchema) as well as steel and rubber-covered rollers (25 items, incl. a BOMAG, an AMMAN, a STAVOSTROJ, a GRW, a DYNAPAC, an ABG ALPHA, an ABG PUMA, a LUTONG, and an R814) enable the provision of high-parameter bitumen surfaces. In addition, we own three concrete batching plants, excavators and loaders (17 items), bulldozers and graders (8 items), road repair machinery and high-tonnage transportation units. We maintain a stable co-operation with transport and machinery companies. We also have our own aggregate mines (the Skrzelczyce Mine at Skrzelczyce and the Suchowola-Kamienna Góra 1 at Suliszów). But, let me stress it again, our Company would not exist if it wasn’t for the people I’m working with. Its efficient organisation: this is an absolute prerequisite. Whatever follows is a consequence of good or bad organisation. And what were the beginnings of your Company? They were difficult, but I was determined - and hopeful that we would make it. We started as a few people repairing bridges. FART have been operating in the investment project market since 1987: first we were a Manufacturing and Commercial Company, and in the year 2000 we were transformed into the FART Engineering Works Company Limited, taking over all the previous payables and receivables, as well as the know-how, the materials and technology backing and the personnel. Presently FART are conducting road works commissioned by the General Directorate of National Roads and Motorways (for national roads), the Świętokrzyskie Board for Voivodeship Roads in Kielce (voivodeship roads), the City Road Board in Kielce, Poviat Road Boards (poviat roads), as well as those commissioned by town and municipality offices, various institutions, housing co-operatives and private investors. We have implemented many investment projects financed by the EU even before Poland’s accession to the EU: PHARE, SAPARD, World Bank and EBOR. We carry out road investment-related works, modernisations and repairs in any technology. Thank you very much. Justyna Żukowska Produkcja i wbudowanie masy mineralno-bitumicznej w ostatnich latach Mineral-bitumen mix manufacturing and application in recent years We carry out investment works such as road and civil infrastructure building, modernisation and repair in any technology: building, modernisation and repairs of 1) extra-urban roads •express roads •national roads •regional roads •poviat roads •municipal roads 2) urban roads •urban communications routes •in-plant roads •car parks •bridges, overpasses and culverts •footpaths and shared zones including mechanical cement soil stabilisation mechanical lime soil stabilisation mechanically stabilised aggregate road base mineral-cement mix road base mineral-cement-emulsion mix road base asphalt concrete surface layers (road base; levelling, binder and wearing courses) SMA mix surface layers Obroty roczne w ostatnich latach: Annual sales in recent years: 50 0 22,7 141,3 75,6 100 49,5 150 125,3 114,2 200 166,9 250 212,4 257,9 300 222,1 tys. ton 1999 r. 2000 r. 2001 r. 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2008 r. 2007 r. 2006 r. 2005 r. 2004 r. 2003 r. 2002 r. 2001 r. 2000 r. 1999 r. 77,0 84,2 84,7 48,8 46,6 26,0 22,6 16,0 11,0 10,1 10 20 30 mln zł PLN million 40 50 60 70 80 90 100 ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 15 80 - lecie Spółki „Wodociągi Kieleckie” www.wod-kiel.com.pl Osiem dekad tradycji i nowoczesności Jubileuszowy rok 2009 dla „Wodociągów Kieleckich” jest kolejnym krokiem na drodze rozwoju i nowoczesności firmy, której dzieje są ściśle związane z tendencjami rozwojowymi miasta Kielce, nierzadko warunkując ów rozwój. Przedsiębiorstwo, które przeobrażało się równolegle z tworzeniem od 1929 r. zalążków infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, dziś eksploatuje setki kilometrów sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej na terenie czterech obsługiwanych przez siebie gmin: Kielce, Masłów, Sitkówka-Nowiny i Zagnańsk. Oczyszczalni Ścieków „Sitkówka” dla miasta Kielce” pozwoli do 2010 r. tak przebudować oczyszczalnię, że problemy gospodarki ściekowej zostaną definitywnie rozwiązane na najbliższe ćwierćwiecze. Prezes „Wodociągów” Henryk Milcarz (z lewej) i prezydent Wojciech Lubawski (z prawej) przekazują kielczanom zdrój uliczny. / Henryk Milcarz, President of Kielce Water and Sewerage Company (left), and Wojciech Lubawski, President of Kielce (right), present the drinking fountain to inhabitants of Kielce. Spółka Wodociągi Kieleckie zatrudnia 410 osób i obsługuje blisko 23 tysiące odbiorców. Z myślą o nich zapadła decyzja o wdrożeniu Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością i Środowiskiem, opartego na wymaganiach norm ISO 9001:2008 oraz ISO 14001: 2004. Czynione starania przynoszą efekty: dbałość o stan techniczny infrastruktury pozwoliła na 5-ciokrotne zmniejszenie liczby awarii na kilometr sieci. W 2008 r. Wodociągi Kieleckie eksploatowały przeszło 560 kilometrów sieci wodociągowej i 380 kilometrów 16 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 kanalizacji sanitarnej. Firma planuje budowę i modernizację kolejnych dziesiątek kilometrów wodociągów i kanalizacji. Do 2015 roku „Wodociągi Kieleckie” przeprowadzą, z udziałem środków unijnych, ogromne inwestycje, których łączna wartość przekroczy 700 milionów złotych, tworząc wyjątkowe warunki do rozwoju regionu i dając mieszkańcom możliwość znalezienia zatrudnienia, a lokalnym firmom budowlanym szansę ubiegania się o zlecenia przy realizacji tych przedsięwzięć. Realizacja Projektu Funduszu Spójności „Rozbudowa i modernizacja „Wodociągi Kieleckie” upowszechniają na co dzień zdrowy styl życia, promując wyjątkowe właściwości kieleckiej wody. Corocznie organizowane są w Kielcach i pozostałych gminach całodniowe happeningi pod nazwą „Święto Wody”. Są to spotkania z ekspertami, występy zaproszonych artystów, konkursy wiedzy o wodzie. Aby uświetnić obchody jubileuszu 80-lecia Wodociągi przekazały kielczanom wyjątkowy dar: stylizowany zdrój uliczny zamontowany na kieleckim deptaku, który jest żródłem wody dla spacerowiczów. To nie koniec atrakcji, jakie Spółka przygotowała dla swoich odbiorców. W październiku Firma będzie czynnie wspierać organizację w Kielcach drugiej edycji Targów wodno-kanalizacyjnych. Wodociągi zaproszą wszystkich chętnych do odwiedzenia ciekawej wystawy muzealnej oraz na specjalny koncert jubileuszowy. Tym samym kolejny rozdział świetnych tradycji wodociągowej firmy zaufania publicznego zostanie zapisany. Milena Gładyszowska-Dawid Eightieth jubilee of Kielce Water and Sewerage Company (Wodociągi Kieleckie) Eight decades of tradition and modernity The jubilee year 2009 of the Kielce Water and Sewerage Company is yet another step on the Company’s road to further growth and advancement. The Company’s history is closely linked to development of the city of Kielce, which it frequently triggered. The Company which has kept developing and transforming over eight decades, starting from the 1929 formation of a preliminary water and sewerage infrastructure, today operates hundreds of kilometres of water and sanitary sewerage networks in the four municipalities served, i.e. Kielce, Masłów, SitkówkaNowiny and Zagnańsk. The Company now employs 410 people and has almost 23 thousand customers. With the Company’s customers in mind, the decision has been made to implement the Integrated Quality and Environment Management System, based on ISO 9001:2000 and ISO 14001:2004 standard requirements. The efforts bring tangible results: proper care for the technical condition of the infrastructure has effected a five-fold decrease in breakdown rates per network kilometre. In 2008 the Kielce Water and Sewerage Company operated over 560 kilometres of the water pipe network and 380 kilometres of the sanitary sewerage network. The Company is planning to build and modernise further tens of kilometres of water and sewerage pipes. By the year 2015, the Kielce Water and Sewerage Company will have implemented enormous investment projects, partially financed by the EU. Their total value exceeding PLN 700 million, they will provide favourable conditions for the region’s development, giving employment opportunities to local residents and to local building companies - a chance to apply for commissions concerning the implementation of these projects. By the year 2010, implementation of the “Expansion and Modernisation of the Sitkówka Wastewater Treatment Plant for the City of Kielce” Project under the Cohesion Fund will have resul ted in redevelopment of the treatment plant so that any problems with wastewater managment in the area are definitely solved for the next couple of decades. On a daily basis, the Kielce Water and Sewerage Company is sparing no effort to popularise a healthy lifestyle and promote the extraordinary qualities of the Kielce water. Every year, in Kielce and other municipalities, one-day Water Festivals are organised. These events feature meetings with experts, art performances and water-centred competitions. To celebrate its eightieth jubilee, the Company has given Kielce residents a very special gift of a period public drinking fountain, installed in the pedestrian zone to provide strollers with Kielce water. But this is not all that has been prepared by the Company for its customers. In October, the Company will actively support the second edition of the Trade Fair for Water and Sewerage Industry in Kielce. The Company will invite anyone interested to an informative museum exhibition and a special jubilee concert. Thus, another chapter in the grand tradition of the water company which enjoys public confidence will have been written. Milena Gładyszowska-Dawid ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 17 18 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 Nasza oferta dla inwestora Gmina Morawica dobra dla biznesu Gmina Morawica jest właścicielem planowana budowa lotniska, ale także, co trudniej zmierzyć twardymi wskaźnikami - dobra atmosfera dla biznesu. Właściwe zagospodarowanie przestrzenne gminy umożliwia bezkolizyjne oddzielenie sfer przemysłowych od mieszkaniowych. ponad 60 ha gruntów, przygotowanych i przeznaczonych pod inwestycje przemysłowe i usługowe. Rozmawiamy z Panem Marianem Burasem, wójtem Gminy Morawica. To niezły wynik w naszym województwie… Jeszcze kilka lat temu tych gruntów mieliśmy ponad 100 ha. Cieszą się one jednak dużym zainteresowaniem ze strony inwestorów, stąd oferowany obszar stale się kurczy. Specjalna Strefa Ekonomiczna, dająca przedsiębiorcom częściowe zwolnienia z op- www.morawica.pl Jakie znaczenie ma promocja gminy? Marian Buras wójt Gminy Morawica łat podatku dochodowego, to jeden z elementów naszej oferty. Równie ważna jest korzystna lokalizacja w pobliżu Kielc, dobra i stale poprawiająca się sieć dróg i linii kolejowych, Przemawiają za nami przede wszystkim nie słowa lecz działania. W wielu dziedzinach, jak np. gospodarka, ochrona środowiska, budownictwo mieszkaniowe i wykorzystywanie środków unijnych stawiani jesteśmy za wzór dla innych samorządów. Dziękuję za rozmowę. Maria Malinowska What we can offer to investors The Municipality of Morawica invites business The Municipality of Morawica owns over 60 ha of land which has been developed for and allotted to industrial investment projects as well as services. We talk to Mr Marian Buras, Mayor of the Municipality of Morawica. This is a good result on the voivodeship’s scale. A few years ago, we had more than 100 ha of that land. But due to sustained interest from investors, the available land is really decreasing. The Special Economic Zone, which gives entrepreneurs partial exemption from income tax, is but one part of what we have to offer. Equally important is the convenient location near Kielce, a good (and constantly improving) road and railway network, the plans for building an airport, but also - which is more difficult to assess by means of hard ratios - a good atmosphere in which to do business. Proper spatial planning of the municipality enables a no-clash separation of industrial and housing zones. How significant is the promotion of the municipality? We rely not on words, but on actions to support us. In many fields, such as for example the economy, environmental protection, housing development and use of EU funds, we set an example to other self-governments. Thank you. Maria Malinowska ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 19 jutro/tomorrow Laboratorium zabawy This is no concept: this is an idea of Ernest Łysak’s, architect of the City Hall in Kielce, pertaining to the changes in appearance and functioning of Wolności Square: an underground car park, a moveable track and pool for models, and in winter - a skating rink and fountain for floating model races. This idea is contained in the document entitled “Fun Laboratory”. 20 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 To nie jest koncepcja: to idea Ernesta Łysaka, architekta z Urzędu Miejskiego w Kielcach, dotycząca zmiany oblicza i funkcji Placu Wolności: podziemny parking, przenośny tor i basen dla modeli, a zimą lodowisko oraz fontanna, w której mogą być organizowane wyścigi modeli pływających. Idea zawarta jest w dokumencie „Laboratorium zabawy”. Fun Laboratory wczoraj Szczególne miejsce wśród kieleckich zakładów przemysłowych produkujących m.in. na rzecz wojska zajmowały Zakłady Mechaniczne i Odlewnia Żeliwa w Białogonie. Tradycja wytwórczości o charakterze militarnym sięga tu XIX wieku. To właśnie wtedy w okresie powstania listopadowego w fabryce remontowano broń dla polskich żołnierzy, wytwarzano także lufy do karabinów i broń białą. Przemysł, literatura, wojna ... Tradycji przemysłowych Kielc należy szukać wśród inżynierów, wykładowców Akademii Górniczej w Kielcach czynnej w początkach XIX w. Spośród wielu profesorów pochodzących z Freibergu w Saksonii na szczególną uwagę zasługuje Karol Henryk Kaden, który kierował uczelnianym laboratorium, był jednocześnie generalnym probierzem i zawiadowcą huty w Białogonie. W czasie I wojny światowej Fabryka w Białogonie uległa zagładzie, stając się łatwym łupem rosyjskich wojsk. Spalono magazyny i drewniane szopy z modelami i maszynami. Zniszczono wyprodukowane maszyny rolnicze i pompy. Nie pogardzono wyposażeniem domu właściciela Leona Skibińskiego i przedmiotami osobistego użytku. W wykazie strat, jak możemy odczytać z kart archiwalnego protokółu, obok koni, wozów, owsa, drewna opałowego, bryczek, odnajdujemy także 20 butelek wina szampańskiego, 4 butelki koniaku francuskiego i 60 słoików konfitur. W latach 1914-1918 wraz ze zmieniającą się sytuacją militarną i przemarszami wojsk, zakłady białogońskie sukcesywnie grabiono z cenniejszych maszyn, urządzeń i gotowych produktów, m.in. tokarek, szlifierek, pił, heblarek i pasów transmisyjnych, gotowych maszyn rolniczych. Straty powstałe w wyniku działań rosyjskich 22 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 władz wojskowych, wyniosły ponad 40 tysięcy rubli. Rekwizycji dokonywały także wojska austro-węgierskie, a suma strat poniesionych z tego tytułu w 1914 i 1915 r. wyniosła 2560 rubli. Po I wojnie światowej, już w niepodległej Polsce wznowiono produkcję. Białogońska fabryka w kooperacji z kielecką odlewnią „Ganat” zajmowała się wytwarzaniem elementów broni zaczepnej. W sierpniu 1937 r. fabryka otrzymała zamówienie na wykonanie 20 tys. sztuk skorup żeliwnych do ręcznych granatów obronnych wzór 33. Trzeba podkreślić, że losy Białogonu i dzieje rodziny Kadenów budujących przemysł kielecki, o czym wspomniano na wstępie, splotły się z dziejami Polski już w latach nam bliższych, stając się w pewnym sensie ogólnonarodowym dobrem. Z linii zapoczątkowanej przez Ernesta Leopolda (brat wspomnianego Karola Henryka), który brał udział w powstaniu listopadowym, wywodził się znakomity prozaik i publicysta, legionista i piłsudczyk Juliusz KadenBandrowski, który podobnie jak jego dwaj synowie, zginął w powstaniu warszawskim. Dzięki rozwojowi przemysłu w mieście i podkieleckich dzielnicach, w okresie prezydentury Stefana Artwińskiego w latach 30. XX w., Kielce umocniły swoją pozycję miasta wojewódzkiego. Miasto rozbudowywano, powstawały nowe osiedla mieszkaniowe, kompleksy sportowe, budynki użyteczności publicznej. Kontynuowano inwestycje przemysłowe, zamierzano w mieście rozpocząć wytwarzanie samochodów osobowych. Wybuch II wojny światowej przerwał dobrą passę miasta. dr Jan Główka Muzeum Historii Kielc www.muzeumhistoriikielc.pl yesterday Industry, literature and the war A special place among Kielce industrial plants which manufactured for the needs of the army was taken by the Mechanical Plant and Cast Iron Foundry at Białogon. Its military manufacturing tradition goes back to the 19th century. It was then, during the 1830 November Uprising, that the plant repaired weapons for Polish soldiers, as well as making rifle barrels and cold steel weapons. The Kielce industrial tradition centres around engineers and lecturers of the Mining University in Kielce, which operated in the early 19th century. Out of the many professors who came from Freiberg, Saxony, special attention must be paid to Karol Henryk Kaden, who headed the university laboratory, and was also chief tester and master of the Białogon metal works. During WW1, the Białogon plant was destroyed and yielded easy spoils to Russian troops. Warehouses and wooden sheds which held models and machines were burnt. The already manufactured farming machinery and pumps were destroyed. The house equipment and personal belongings of the owner, Leon Skibiński, were not spared, either. The damage record, found in a surviving report, lists - besides horses, carts, oats, firewood and britzkas - twenty bottles of champagne, four bottles of French cognac and sixty jars of fruit preserves. In the years 1914-1918, due to the changing military situation and troops marching, the Białogon plant was repeatedly robbed of the more valuable machinery, equipment and finished products, including lathes, grinders, saws, planers, conveyor belts, and ready-made farming machinery. The value of damage done by the Russian military authorities exceeded 40 thousand rubles. Requisitions were also carried out by Austro-Hungarian troops, and total damage on that account in the years 1914 and 1915 amounted to 2560 rubles. After WW1, when Poland regained independence, manufacturing was resumed. The Białogon plant, in co-operation with the “Ganat” Foundry in Kielce, produced parts of offensive weapons. In August 1937, the plant received a commission for 20 thousand of cast iron shells for type-33 defensive hand grenades. It must be stressed that the fates of Białogon and the Kaden family who were the founders of the Kielce industry, as already indicated, were interwoven with Poland’s history in more recent decades, thus becoming part of national heritage. The family’s lineage, originated by Ernest Leopold (brother of the above-mentioned Karol Henryk), who was a participant in the November Uprising, included the eminent prose writer and journalist, legionary and enthusiast of Józef Piłsudski, Juliusz Kaden-Bandrowski, who - like two of his sons - was killed in the 1944 Warsaw Uprising. Thanks to the industrial development of Kielce and suburban areas, when Stefan Artwiński was President in the 1930s, Kielce reinforced its status as the voivodeship’s capital. It was expanded; new residential quarters were built as well as sports facilities and public buildings. Industrial investment projects were continued; passenger cars were to be manufactured in the city. The outbreak of WW2 arrested the city’s growth. Dr Jan Główka The Kielce History Museum www.muzeumhistoriikielc.pl ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 23 Staropolska Izba Przemysłowo - Handlowa i Starostwo Powiatowe w Kielcach informują, że realizują wspólny projekt pn. „DIAGNOZA POTRZEB EDUKACYJNYCH BRANŻY BUDOWLANEJ W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W ZAKRESIE SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO” Projekt ma na celu ułatwienie lepszego dostosowania szkolnictwa zawodowego w branży budowlanej i branżach pokrewnych do potrzeb przedsiębiorców. Zapraszamy przedsiębiorstwa z regionu świętokrzyskiego, do których skierowana zostanie ankieta badawcza do przekazywania informacji o potrzebach w zakresie edukacji poszukiwanych pracowników, oraz instytucje szkolące w zakresie praktycznej nauki zawodu do zapoznania się z wynikami badań i wykorzystania ich w swojej działalności edukacyjnej. Szczegółowe informacje na temat projektu zamieszczane są na stronie internetowej www.dps.siph.com.pl ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY „Człowiek - najlepsza inwestycja” BIURO PROJEKTU Staropolska Izba Przemysłowo-Handlowa ul. Sienkiewicza 53, 25-002 Kielce tel.: (041) 344 43 92 [email protected] www.dps.siph.com.pl Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 Świętokrzyskie Voivodeship Gość Targowy Trade Fair Guest Basic Statistical Data Informacja Turystyczna Tourist Information The Voivodeship is divided into 13 districts (poviats) + city of Kielce (city with poviat rights) and 102 munidpalities (gminas) 1,271,800 inhabitants (3.4% of Poland’s population) 11,691 km² (3.7% of Poland’s total area) The region’s unemployment rate is 14% 180 km away from Warsaw - the capital of Poland The capital of the region is the city of Kielce, located within the distance of 120-180 km from Poland’s other major cities - Kraków, Katowice and Łódź. Kielce (the region’s capital) is inhabited by 200,000 people Świętokrzyskie Voivodeship Office: 25-516 Kielce, Al. IX Wieków Kielc 3 phone/fax: +48 41 342 13 33 www.kielce.uw.gov.pl e-mail: [email protected] Municipality of Kielce: Rynek 1, 25-303 Kielce phone +48 41 367 61 06 fax +48 41 344 27 63 www.um.kielce.pl, e-mail [email protected] Marshal’s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship: 25-516 Kielce, Al. IX Wieków Kielc 3 phone+48 41 342 18 78 fax +48 41 344 52 65 www.sejmik.kielce.pl Informacja Turystyczna 25-506 Kielce Pl. Niepodległości 1 (Dworzec PKP), l p. tel./fax 48 41 345 86 81, 367 64 36 www.um.kielce.pl/turystyka/ Centrum Informacji Turystycznej Województwa Świętokrzyskiego 25-033 Kielce, ul. Ściegiennego 2 (WDK) tel. 48 41 348 00 60 www.swietokrzyskie.pl Punkt Informacji Turystycznej Świętokrzyski Oddział PTTK 25-008 Kielce, ul. Sienkiewicza 29 tel. 48 41 344 77 43, fax 48 41 344 59 14 www.pttkkielce.pl Punkt Informacji Turystycznej Oddział PTTK im. A. Patkowskiego 27-600 Sandomierz, Rynek 12 tel. 48 15 832 23 05, 832 26 82 www.pttk-sandomierz.pl Punkt Informacji Turystycznej - Dworek Mikołaja Reja 28-362 Nagłowice, ul. Kacpra Walewskiego 7 tel. 48 41 381 45 70 www.naglowice.glt.pl Punkt Informacji Turystycznej 26-006 Nowa Słupia, ul. Świętokrzyska 18 tel. 48 41 317 76 26, 317 70 13 www.nowaslupia.pl Centrum Informacji Turystycznej 26-004 Bieliny, ul. Partyzantów 17 tel. 48 41 302 50 89 www.bieliny.pl ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 25 Informacje z Ratusza/From the City Hall Sport i promocja: ręka w rękę W największym na świecie młodzieżowym turnieju piłki ręcznej PARTILLE CUP, który odbywał się między 1 a 5 lipca w Goeteborgu, w Szwecji (www.partillecup.com) wzięła udział 14-osobowa drużyna dziewcząt z klasy sportowej o profilu piłka ręczna w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 16 w Kielcach (Barwinek). W swoich meczach grupowych nasze dziewczęta zmierzyły się z trzema drużynami z Norwegii (Haslum, Baekkelaget, Lillestrom), dwoma ze Szwecji (Karra, Lugi) oraz jedną chorwacką - RK Pavleki. Na sześć meczy w czterech kielczanki pokonały swoje rywalki, natomiast w dwóch przegranych spotkaniach ustąpiły różnicą jednego punktu. Drużyna reprezentowała, a zarazem promowała nasze miasto, i występowała na boiskach pod nazwą „KIELCE”. Drużyna KIELCE” została również wskazana przez organizatorów do pełnienia roli polskiej „reprezentacji narodowej” podczas uroczystego otwarcia turnieju, które odbyło się w obecności 12 000 osób w hali Scandinavium. Mecze turnieju, w którym wzięło udział blisko 800 drużyn z całego świata, rozgrywane były m.in. na największym stadionie piłkarskim Szwecji - Ulevi. W ubiegłym roku dziewczęta ze ZSO nr 16 były gospodyniami turnieju rozgrywanego w ramach realizowanego przez miasto Kielce projektu - „Ręka w rękę z piłką ręczną” i podejmowały reprezentacje miast partnerskich Kielc z Budapesztu – Czepel, Winnicy i Sandviken. Zmagania dziewcząt miały również walory edukacyjne turnieje były doskonałą promocją dla miasta i drużyny, prezentacją własnej kultury i przynależności narodowej. Dziewczęta miały okazję zwiedzać, spotykać się i wymieniać doświadczenia z przedstawicielami środowiska sportowego innych krajów, którzy przybliżyli szczypiornistkom idee sportu jako sposobu na życie i karierę zawodową. The PARTILLE CUP, the world’s largest youth handball tournament, which was held between July 1 and 5 in Gothenburg, Sweden (www.partillecup.com), was attended by a 14-player girls’ team from the handball sports class of the Secondary School Complex No. 16 in Kielce (Barwinek District). Sports go hand in hand with promotion In their group games, our girls played against three teams from Norway (Haslum, Baekkelaget, and Lillestrom), two from Sweden (Karra and Lugi) and one from Chroatia – RK Pavleki. Out of the six games, four were won by the Kielce team, and in the two lost games they only failed by one point.The team represented and promoted our city at the same time, bearing the name of KIELCE on the playing field. The KIELCE team was also designated by the organisers as the Polish “national representation” during the 26 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 tournament’s grand opening ceremony which was witnessed by 12,000 people at the Scandinavium sports hall. The tournament’s games, attended by almost 800 teams from the world over, were played at Sweden’s largest football stadium, the Ullevi. Last year, the No. 16 School girls hosted a tournament which was part of the “Hand in Hand with Handball” project implemented by the city of Kielce, and played hostess to representations of Kielce’s twin towns: Budapest-Csepel, Vinnytsia and Sandviken. The girls’ games also carried educational value as the tournaments provided splendid opportunities for the promotion of the city and the team, presentation of local culture and national identity. The girls had a chance to go sightseeing as well as meeting and sharing their experiences with representatives of other countries’ sportspeople who take their sports ideals as a lifestyle and professional career. ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 27 MUZEA/MUSEUMS Muzeum Narodowe w Kielcach Pałac Biskupów Krakowskich (National Museum in Kielce - the Kraków Bishops’ Pałace) Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego (Novelist Stefan Żeromski’s Museum) 25-013 Kielce, ul. Jana Pawła l tel. 41 344 57 92 www.muzeumkielce.net Czynne: wtorek, czwartek, piątek, niedziela 9-15.30, środa 11-17.30 Ceny biletów: normalny 4 zł, ulgowy 2 zł. Dzień wstępu wolnego: niedziela. Ekspozycja stała: Wystawa materiałów biograficznych i literackich z młodzieńczych lat pisarza. Open: Tue, Thu, Fri, Sun 9-15.30, Wed 11-17.30. Admission: adults PLN 4, students PLN 2. Permanent exhibition: Biographical and literary documents of the novelist’s youth. 25-010 Kielce, pl. Zamkowy 1 tel. 48 41 344 40 14 kasa biletowa: tel. 48 41 344 23 18 www.muzeumkielce.net, e-mail: [email protected] Czynne: wtorek-niedziela 10-18, Ceny biletów: normalny 10 zł, ulgowy 5 zł. Dzień wolnego wstępu na stałe ekspozycje: sobota. Ekspozycje stałe: Wnętrza zabytkowe z XVII i XVIII w.; Galeria malarstwa polskiego i europejskiej sztuki zdobniczej; Dawne uzbrojenie europejskie i wschodnie; Sanktuarium Marszałka Józefa Piłsudskiego, ogród włoski. Galeria Współczesnej Sztuki Sakralnej „Dom Praczki” (“Dom Praczki” Gallery of Contemporary Ecclesiastical Art) 25-009, Kielce ul. Zamkowa 5/7 tel. 48 41 360 00 02 www.sacrumkielce.net e-mail: [email protected] Czynne: wtorek- piątek 11-18, sobota-niedziela 10-17. Ceny biletów: 2 zł. We wtorki wstęp bezpłatny. W zbiorach galerii znajdują się prace wybitnych polskich twórców, takich jak m.in.: Tadeusz Kantor, Władysław Hasior, Jerzy Nowosielski, Marian Czapla, Adam Myjak. Można tu oglądać rzeźby, obrazy, instalacje i fotografie. Open:Tue-Fri 11-18, Sat-Sun 10-17. Admission: PLN 2. Open: Tue-Sun 10-18. Admission: adults PLN 10, students PLN 5. Permanent exhibition: Authentic interiors from 17th and 18th centuries. Historic European and Eastern Armaments. The Sanctuary of Marshal Józef Piłsudski. North Wing - Gallery of Polish Painting and Decorative Art - from the beginning of 17th century to 1939. Italian-style garden. Muzeum Diecezjalne w Kielcach Diocesan Museum in Kielce 25-013 Kielce, ul. Jana Pawła II 3 tel. 41 344 58 20 www.muzeum.kielce.pl Czynne: wtorek, środa, piątek, sobota 9-16 czwartek 12-18. Ceny biletów: normalny-5 zł; grupowe-3 zł Open: Tue, Wed, Fri, Sat 9-16, Thu 12-18. Admission: PLN 5, group tickets PLN 3. Czynne: wrzesień - październik pon.-pt. 9-17 sob. niedz. 10-18, listopad - wtor. - niedz. 9-15 ceny biletów: 10 i 5 zł. Zabytkowa zagroda Czernikiewiczów w Bodzentynie, ul. 3 Maja 13 stała ekspozycja etnograficzna -wnętrza mieszkalne od 1809 do 1920 r., czynna codziennie oprócz poniedziałków i świąt 9-17. Pomnik Mauzoleum w Michniowie (26-130 Suchedniów, tel. 48 41 254 51 62) czynne 8-16, zwiedzanie po uprzedniej rezerwacji telefonicznej. Wstęp bezpłatny. Muzeum Misyjne Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej na Świętym Krzyżu (Oblatę Fathers’ Mission Museum at Święty Krzyż) 25-303 KIELCE, ul. Św. Leonarda 4 tel. 48 41 340 55 20 www.muzeumhistoriikielc.pl Open: Tue, Thu, Sat, Sun 9-16, Wed 10-18, Fri 10-21. Admission: adults PLN 6, students PLN 3, family PLN 10. 25-013 Kielce, ul. Jana Pawła II 6 tel. 48 41 344 92 97, 48 41 344 50 06 www.mwk.com.pl, e-mail: [email protected] Park Etnograficzny Muzeum Wsi Kieleckiej Tokarnia 303, 26-060 Chęciny tel. 48 41 315 41 71 The Heritage Park, located in the village of Tokarnia, contains monuments of 18th and 19th century architecture of the Świętokrzyskie Mountains region. Open: sept.-oct. mon.-frid. 9-17, satur.-sund. 10-18 november, tuesd.-sund. 9-15 Admission: adults PLN 10, students PLN 5. Muzeum Historii Kielc (Kielce History Museum) Czynne: wtorek, czwartek, sobota, niedziela i święta 9-16, środa i piątek 10-18. Ceny biletów: normalny 6 zł, ulgowy 3 zł, rodzinny (do 4 osób) 10 zł. W niedziele wstęp bezpłatny. Wystawa stała: Z dziejów Kielc Muzeum Wsi Kieleckiej i Park Etnograficzny w Tokarni (Tokarnia Heritage Park) 26-004 Bieliny, gm. Nowa Słupia tel. 48 41 317 70 21, www.swietykrzyz.pl Muzeum Zabawek i Zabawy (Museum of Toys and Games) Otwarte: poniedziałek - sobota 9-16, niedziela 12.30-17 (nieczynne w czasie nabożeństw). Opłata dobrowolna, bilet wstępu do krypty: normalny 2 zł, ulgowy 1 zł. 25-367 Kielce, pl. Wolności 2 tel.: 48 41 34 440 78 tel./fax: 48 41 344 48 19 www.muzeumzabawek.eu e-mail: [email protected] Open: Mon-Sat 9-17, Sun 12.15-17 (closed during church services). Admission to vault: adults PLN 2, students PLN 1. Muzeum czynne wtorek - niedziela w godz. 9-17 Ceny biletów: normalny - 8 zł; ulgowy - 4 zł Rezerwacja dla grup zorganizowanych: tel./fax 48 41 344 40 78, 48 41 344 48 19 Wystawy czasowe Muzeum Zabawek i Zabawy: Lalki świata - strojnisie, ikony, fetysze - maj 2010 r.; Wystawy stałe: Misie w lesie; Wesoła Gromada; Popołudniowa herbatka; Na babcinym strychu; Bohaterowie naszych ulubionych baśni, Teatru Lalki i Aktora „Kubuś”. Open: Tue-Sun 9-17. Admission: adults PLN 8, students PLN 4. Muzeum im. Przypkowskich (Muzeum Zegarów) (The Przypkowski Family’s Clock Museum) 28-300 Jędrzejów, ul. Kościuszki 7/8 tel. 41 386 24 45, 41 386 11 56 www. muzeum.jedrzejow.pl [email protected] Czynne: wtorek - niedziela 8-16 od 15 października: 8-15 Ceny biletów: normalny - 10 zł, ulgowy - 7 zł Open: Tue-Sun 8-16. from 15 october: 8-15 Admission: adults PLN 10, students PLN 7. 28 Magazyn „Kielce >wczoraj, dziś, jutro” >JESIEŃ 2009 Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej (The White Eagle Museum in Skarżysko-Kamienna) 26-100 Skarżysko-Kamienna ul. Słoneczna 90 tel. 48 41 252 0231 www.orzelbialy.skarzysko.org e-amil: [email protected] Czynne: codziennie 8-17. Ceny biletów: normalny 6 zł, ulgowy 3 zł. Skarżysko-Kamienna powstało w latach 20. XX w. z połączenia kilku małych miejscowości, w ramach budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego. Było ośrodkiem przemysłu metalowego i zbrojeniowego. Muzeum obejmuje wystawę z historii regionu w latach II wojny światowej i wyrobów skarżyskich zakładów zbrojeniowych umieszczoną w dawnym budynku dozoru hutniczego w Rejowie. Obok bogata plenerowa wystawa broni i uzbrojenia wojskowego m.in. samoloty i kuter torpedowy, (czas zwiedzania 90 min.). Open: Daily 8-20. Admission: adults PLN 6, students PLN 3. Galeria czynna: wtorek - sobota 11-17, niedziela 11-15. Ceny biletów: normalny - 3 zt, ulgowy - 2 zł, grupowy - 5 zł. Środa - wstęp wolny. Open: Tue-Sat11-17, Sun 11-15. Admission: adults PLN 3, students PLN 2, group tickets PLN 5, Wed - admission free Galeria Sztuki Współczesnej WINDA (“Winda” Gallery of Modern Art) 25-334 Kielce, pl. St. Moniuszki 2b tel. 48 41 344 40 32 w. 262 www.galeriawinda.pl Czynne: poniedziałek-piątek 10-18, niedziela 12-16 - wstęp wolny Open: Mon - Fri 10-18, Sun 12-16 Admission: free Muzeum Narodowe, Świętokrzyska Galeria Sztuki Współczesnej „Zachęta” (National Museum, “Zachęta” Świętokrzyskie Gallery of Modern Art) 25-334 Kielce, Plac Moniuszki 2 B, www.ktt.pl e-mail: [email protected]; [email protected] tel./fax 48 41 361 27 46, 48 41 341 51 77 25-514 Kielce, ul. Orla 3 tel. 48 41 344 40 14 w. 238 TURYSTYKA Jaskinia „Raj” (“Raj” Cave) Open: Tue-Sun 10-18, admission: PLN 5. 26-060 Chęciny, tel./fax 48 41 346 55 18 www.jaskiniaraj.pl TEATR Czynne: wtorek-niedziela 10-17. Ceny biletów: normalny 16 zł, dzieci poniżej 4 lat bezpłatnie Teatr im. Stefana Żeromskiego (The Stefan Żeromski Theatre) Galeria Biuro Wystaw Artystycznych (Art Exhibition Gallery) Galeria „Na Piętrze” (“Na Piętrze” Gallery) 25-509 Kielce, ul. Leśna 7 ww.bwakielce.wici.info, tel. 48 41 344 63 19 Czynna: poniedziatek-piątek8-17, niedziela 11-15. Ceny biletów: normalny 3 zł, ulgowy 2 zł. Sprzedaż dzieł sztuki codziennie 8-17. Sale of works of arts daily 8-17. Open: Mon-Fri8-17, Sun 11-15. Admission: adults PLN 3, students PLN 2. Galeria „Piwnice” (“Piwnice” Gallery) 25-509 Kielce, ul. Leśna 7, tel. 41 344 49 42 www.bwakielce.wici.info e-mail: [email protected] Czynna: poniedziałek-piątek 11-17, niedziela 11-15. Ceny biletów: normalny 3 zł, ulgowy 2 zł. Open: Mon-Fri 11-17, Sun 11-15. Admission: adults PLN 3, students PLN 2. Galeria Fotografii ZPAF-BWA (ZPAF-BWA Gallery of Photography) Kielce, ul. Planty 7, tel. 48 41 344 76 36 Czynna: poniedziałek i piątek 10-16, wtorek, środa, czwartek 11-17. Wstęp wolny. Open: Mon, Fri 10-16, Tue, Wed, Thu 11-17 Admission: free Galeria Zielona (“Zielona” Gallery) 28-100 Busko-Zdrój, al. Mickiewicza 7 tel. 48 41 378 71 91 e-mail: [email protected] 25-334 Kielce, pl. St. Moniuszki 2b tel. 48 41 344 40 32 www.kck.com.pl, [email protected] Kielecki Teatr Tańca Czynna: wtorek-niedziela 10-18, bilet 5 zł. GALERIE Kieleckie Centrum Kultury (The Kielce Culture Centre) Open: Tue-Sun 10-17. Admission: adults PLN 16, under 4 free. 25-507 Kielce, ul. Sienkiewicza 32 Dyrektor Naczelny i Artystyczny Piotr Szczerski tel. 48 41 344 75 00,48 41 344 47 65 48 41 344 60 48 w. 31- impresariat www.teatr-zeromskiego.com.pl e-mail: [email protected] Ruiny zamku w Chęcinach (Ruins of the Chęciny castle) Czynne: codziennie od 9 do zmierzchu Ceny biletów: normalny 3 zł, ulgowy 2 zł. W cenie biletu zawarta jest obsługa przewodnika oraz wejście na wieżę widokową. Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga (The Oscar Kolberg Świętokrzyskie Music Hall) Open: daily from 9 am until dusk. Admission: adults PLN 3, students PLN 2. A guide’s services and entry to the tower arę included in the ticket price. 25-334 Kielce, pl. St. Moniuszki 2b skr. poczt 160 Dyrektor Jacek Rogala tel. 48 41 368 11 40, kasa biletowa 41 365 54 83 www.filharmonia.kielce.com.pl, e-mail: [email protected] Teatr Lalki i Aktora Kubuś (The “Kubuś” Puppet and Actor Theatre) 25-304 Kielce, ul. Duża 9 tel. 48 41 344 58 36, 48 41 368 02 93 Dyrektor Naczelny i Artystyczny Irena Dragan www.teatr-kubus.pl e-mail: [email protected] Kasa czynna: wtorek - piątek 8-13 i na godzinę przed spektaklem, tel. 41 3445836,41 3680293 W podziemiach teatru czynna jest Kawiarnia Teatralna JAZZ. Kryta pływalnia Perła (“Perła” Swimming Pool) 26-052 Sitkówka-Nowiny, ul. Kubusia Puchatka 1 tel. 48 41 345 96 50, 48 41 346 52 60 www.perla.maximum.pl [email protected] Czynne: codziennie 6-22 Ceny biletów: w godzinach od 6 do 8: normalny 6 zł, ulgowy 5.50 zł, czynne: poniedziałek-piątek 8-22: normalny 8,50 zł, ulgowy 7 zł; sobota, niedziela, święta 8-22: normalny 10 zł, ulgowy 8 zł. Sauna: 3 zł, czynna: dni powszednie od 15, sobota, niedziela, święta od 8. Open: Daily 6-22. Admission: Daily 6-8: adults PLN 6, students PLN 5.50. Mon-Fri 8-22: adults PLN 8.50, students PLN 7. Sat, Sun, holidays 8-22: adults PLN 10, students PLN 8. Kryta pływalnia Uroczysko (“Uroczysko” Swimming Pool) Dom Środowisk Twórczych - Pałac Tomasza Zielińskiego (The Artists’ House - Tomasz Zieliński’s Pałace) 25-900 Kielce, ul. Toporowskiego 96 tel. 48 41 362 74 71 25-009 Kielce, ul. Zamkowa 5 tel./fax. 48 41 368 20 53, 48 41 368 20 54 www.kielcedst.net, e-mail: [email protected] W obiekcie znajduje się: basen o wymiarach 25x12,5 m, bufet, natryski Czynne: codziennie 7-22. Open: Daily 7-22 ”Kielce >yesterday, today, tomorrow” Magazine >AUTUMN 2009 29 WELCOME TO KIELCE Kielce is a city with a nine-century-long history. Located in central Poland, the city covers 109 sq. km and has about 200,000 inhabitants. Kielce is the seat of the Świętokrzyskie region and a centre of administration, commerce, services and culture. It is also a vibrant university town with twelve institutions of higher education and about 11,000 yearly graduates in a variety of fields. Kielce also has thirty-four language schools. Distance from Kielce to Poland’s major cities (km) Distance from Kielce to major border crossings (km) Kraków 114 Slovakia 195 Łódź 140 Czech Republic 196 Katowice 156 Ukraine 250 Warszawa 181 Russia 440 Wrocław 300 Germany 457 Poznań 354