streszczenie rozprawy doktorskiej

Streszczenie
BibliotekaPolskawParyżu(1838–1871).Studiumbibliologiczne
Głównym celem rozprawy doktorskiej było zrekonstruowanie dziejów oraz
zbadanie działalności Biblioteki Polskiej w Paryżu (dalej BPP) w latach 1838–1871.
Wrozprawie poruszone zostały zatem kwestie związane z historią instytucji, ale też
gromadzeniem, opracowaniem i udostępnianiem księgozbioru. Podjęto także próbę
odpowiedzinapytanie,czyiwjakimstopniuzgromadzonyksięgozbiórbyłużytkowany
przezspołecznośćemigrantóworazFrancuzów,atakżektozniegokorzystał.Ponadto
przyjrzanosięosobom,którewspółtworzyłyksięgozbiór,czylidarczyńcom,wydawcom
oraz drukarzom współpracującym z Biblioteką. W dalszej części pracy poszukiwano
odpowiedzi na pytanie, jaki wizerunek Biblioteki wykreowany został przez prasę
emigracyjną, francuską oraz polską. Celem pracy było również opisanie codziennego
funkcjonowania BPP w szerszym kontekście społeczno-kulturowym. Ponadto opisane
iprzeanalizowanezostałysylwetkikadrybibliotecznej.
Praca składa się z sześciu części. Rozdział pierwszy poświęcony został historii
Biblioteki Polskiej w Paryżu. Rozważania rozpoczynają informacje na temat rozwoju
kultury narodowej na emigracji. Następnie opisano próby założenia polskiej książnicy
pozagranicamikrajuiklarowaniesięwizjibibliotekiwśródludzizwiązanychzobozem
Czartoryskich. W tej części pracy podjęto też próbę analizy kulturotwórczej roli
biblioteki.
W rozdziale drugim omówiono drogi napływu książek do Biblioteki.
Szczegółowej analizie poddano dary oraz zapisy testamentowe, zakupy, wymianę
idziałalność wydawniczą. Ważną część rozdziału stanowi próba naszkicowania
kontaktówBibliotekizwydawcamiczyinnymiksiążnicamiistniejącymiweFrancjiina
terenie ziem polskich. Ponadto opisana została kwestia zalegających w Bibliotece
dubletów i prób podejmowanych przez placówkę w celu rozwiązania tego problemu.
KolejnyfragmentdotyczywydawaniaprzezBibliotekęksiążekorazbroszur.
Wrozdzialetrzecimopisanokwestiezwiązanezopracowaniemzgromadzonych
zbiorów. Odtworzenie ówczesnych metod organizacji księgozbioru stanowi trudne
zadanie. Pozostaje wiele niewiadomych, jednak zachowane katalogi pozwoliły na
podjęciepróbyodtworzeniasystematykstosowanychwprzypadkuzbiorów.
RozdziałczwartydotyczycodziennegofunkcjonowaniaBibliotekiwXIX-wiecznej
rzeczywistości. Omówiono w nim m.in. regulaminy określające sposób działania
książnicy.Analiziepoddanorównieżsposóborganizacjiczytelniiwypożyczalni,atakże
podjęto próbę zbadania, kto i z jaką częstotliwością korzystał z Biblioteki. W tej części
omówionoteżproblemylokaloweikwestięzakupuwłasnejsiedziby,atakżefundusze
BPP.
W rozdziale piątym przedstawiono strukturę kadrową Biblioteki, a także losy
ludzimającychnajwiększywpływnajejfunkcjonowanie.Analizasylwetekpracowników
pozwoliła zbadać oczekiwania wobec kadry zatrudnianej w Bibliotece i potencjał
naukowyWielkiejEmigracji.
Celem rozdziału szóstego było przedstawienie wizerunku Biblioteki na łamach
ówczesnej prasy. Analizie poddana została prasa emigracyjna zarówno dwóch obozów
politycznych–arystokratycznegoidemokratycznego,jakitaukazującasięnaziemiach
polskichorazwParyżu.Analizatreścigazetpozwalarównieżodpowiedziećnapytanie,
czyBibliotekabyłaspołecznieakceptowanaorazwjakisposóbwypełniałaswojąmisję.
KatarzynaSeroka
Summary
ThePolishLibraryinParis(1838–1871).Abibliologicalstudy
The main objective of the doctoral dissertation was to reconstruct the history of the
activityofthePolishLibraryinParis(hereinafter:PLP)intheyears1838–1871.Hence,
the dissertation raised issues pertaining to the history of this institution, as well as
collecting,handlingandsharingofthebookcollection.Moreover,anattemptwasmade
to answer the question whether (and to what extent) the accumulated collection was
utilised by the community of emigrants and the French, as well as by whom exactly.
What is more, a focus was put on the individuals who co-created this collection, i.e.,
donors,publishersandprinterscooperatingwiththeLibrary.Further,ananswerwas
soughttothequestionwhatwastheimageoftheLibrarycreatedbythepressinexile,
theFrenchandthePolishpress.Theaimofthispaperwasalsotodescribetheday-todayfunctioningofthePLPinabroadersocialandculturalcontext.Moreover,profilesof
thelibrarystaffweredescribedandanalysed.
The paper comprises six parts. Chapter one is dedicated to the history of the
PolishLibraryofParis.Considerationsbeginwiththeinformationonthedevelopment
of national culture in exile, followed by a depiction of the efforts to found a Polish
athenaeum outside the Polish borders and the clarification of the vision of the library
among people related to the Czartoryski camp. In this part of the paper an attempt to
analysetheculture-formingroleofthelibrarywasalsotaken.
In chapter two the channels of books inflows into the Library were discussed.
Donationsandlegacies,purchases,exchangesandpublishingactivitieswereanalysedin
detail.Asignificantpartofthischapterismadebytheattempttooutlinethecontactsof
the Library with publishers or other athenaeums existing in France and on the Polish
land.Moreover,theissueofduplicateslingeringattheLibraryandeffortstakenbythe
institution to solve this problem were depicted. Another fragment pertains to the
publishingofbooksandbrochuresbytheLibrary.
Inchapterthreeissuesrelatedtothearrangementofthecollectedlibrarystocks
are described. Recreating the methods for organising the book collection exercised at
that time constitutes a difficult task. There are many unknowns left, though the
preserved catalogues allowed undertaking an attempt to recreate the systematics
appliedinthecaseofbookscollections.
Chapter four pertains to the daily functioning of the Library in the 19th-century
reality. Here, among others, the regulations defining the way in which the athenaeum
operatedarediscussed.Ananalysisinvolvingthemanneroforganisationofthereading
room and the book rental was also conducted. Moreover, an attempt was taken to
investigate who used the Library and how often. In this part, problems concerning
space,thematterofpurchaseofownseatandthefundsofthePBPwerealsodiscussed.
InchapterfivethestructureoftheLibrarypersonnelispresented,aswellasthe
storiesofthepeoplewhohadthemostinfluenceonitsfunctioning.Anemployeeprofile
analysis allowed examining the expectations with respect to the staff employed at the
LibraryandtheresearchpotentialoftheGreatEmigration.
TheaimofchaptersixwastopresenttheimageoftheLibraryinthepressofthat
time.Boththepressinexileofthetwopoliticalcamps–aristocraticanddemocratic,as
well as the one circulating on the Polish land and in Paris were subject to analysis.
Anewspapercontentanalysisprovidedapossibilitytoanswerthequestionwhetherthe
Librarywassociallyacceptedandhowdiditfulfilsitsmission.
KatarzynaSeroka