PARP: Portal Innowacji – Artykuł: Wielkie możliwości dla MŚP

Artykuły analityczne
Artykuł: Wielkie możliwości dla MŚP
Wzrosło zainteresowanie firm Programami Ramowymi UE. Znalazło to odzwierciedlenie
również we wzroście wielkości finansowania małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w
kolejnych programach Unii Europejskiej - wynika z analiz 6.PR przeprowadzonych przez
SME Interservice Task Force (Międzysłużbowa Grupa Zadaniowa MŚP).
Czy starać się o dofinansowanie z funduszy strukturalnych czy może zainteresować się 7.
Programem Ramowym Badań, Rozwoju Technologicznego i Wdrożeń Unii Europejskiej
(7.PR). Jaką drogę powinno wybrać przedsiębiorstwo? Jak powinna być przygotowana
aplikacja, by starania mogły się zakończyć sukcesem? Postaramy się jasno odpowiedzieć na
te pytania.
Wziąć udział czy nie brać udziału?
Polscy przedsiębiorcy powoli zaczynają się przekonywać do rozszerzania swojej działalności
oraz rozwoju firmy poprzez udział w projektach, w różnych programach oferowanych przez Unię
Europejską. Cały czas dużym zainteresowaniem cieszą się fundusze strukturalne, ale powoli
zaczyna wzrastać świadomość, że MŚP może korzystać z pieniędzy unijnych na rozwiązywanie
problemów technologicznych czy prowadzenie badań.
O korzyściach, jakie daje udział w projektach 7. Programu Ramowego Badań, Rozwoju
Technologicznego i Wdrożeń Unii Europejskiej, nie trzeba nikogo przekonywać.
Dofinansowanie badań, nawiązanie szeroko rozumianej współpracy międzynarodowej, prestiż
w Europie, a także poza nią i oczywiście rozwój jednostki, to bezsprzecznie duże korzyści dla
podmiotów biorących udział w konsorcjach międzynarodowych. Zatem MŚP decydujące się na
udział w projekcie o takich korzyściach w niedalekiej przyszłości może zacząć myśleć.
Zanim jednak MŚP zdecyduje się na napisanie projektu, musi podjąć decyzję w jakiego typu
działaniu chce wziąć udział i co chce w nim robić.
W zależności od tego, czy przedsiębiorstwo prowadzi samodzielnie badania naukowe, czy
zleca wykonanie badań, różne inicjatywy i propozycje oferuje 7.PR. (oferta dla MŚP w 7.PR
została przedstawiona w artykule pt. "Europa dla przedsiębiorczych").
Od idei do projektu
W zależności od tego, gdzie MŚP zamierza złożyć wniosek, różne są wymogi formalne i kryteria
jego oceny. Na samym początku należy zidentyfikować konkurs, w którym firma chce zgłosić
swój projekt badawczy do dofinansowania. Lista ogłaszanych konkursów przez Komisję
Europejską dostępna jest na stronie: http://cordis.europa.eu/fp7/dc/index.cfm.
Jeden z programów 7.PR - "Możliwości" - oferuje m.in. dwa działania dedykowane
bezpośrednio małym i średnim przedsiębiorstwom: "Badania na rzecz MŚP" i "Badania na
rzecz stowarzyszeń MŚP".
Kolejny krok to pobranie odpowiednich dokumentów, które ze szczegółami opisują "zasady
gry". Dwa kluczowe dokumenty, które pokazują w co grać i jakie są zasady to: Program Pracy
(Work Programme - WP) oraz Przewodnik dla Wnioskodawców (Guide for Applicants - GfA).
Program Pracy (WP) zawiera wszystkie wytyczne i wymogi formalne związane z danym
konkursem. Data ogłoszenia i data zamknięcia konkursu, minimalna liczba partnerów w
projekcie oraz tematyka konkursu i typy finansowanych działań - to jedne z ważniejszych
informacji umieszczonych w WP. Oczywiście w Programie Pracy mogą znaleźć się jeszcze inne
dodatkowe informacje, dotyczące wymogów formalnych, np. obowiązkowy udział jednostki z
Chin czy Indii itp. Zatem z uwagą należy przeczytać wspomniany dokument.
Kolejną obowiązkową lekturą jest Przewodnik dla Wnioskodawców (GfA), w którym KE
ujednoliciła strukturę wniosku, by każdy z aplikujących miał takie same szanse, a także by
wnioski nie miały objętości kilkudziesięciu stron.
Ponadto warto zapoznać się z przewodnikiem dotyczącym praw własności intelektualnej w 7.
Programie Ramowym.
Kto może się ubiegać?
Przedsiębiorstwa, które działają na poziomie niskich technologii, o niewielkim potencjale
badawczym lub nie posiadającym go wcale, a chcą nabyć badania, zlecając ich
przeprowadzenie na zewnątrz. "Badania na rzecz MŚP" mają na celu wspieranie grup
innowacyjnych MŚP w rozwiązywaniu problemów technologicznych oraz zdobywaniu know how
w dziedzinie technologii. Ważnym elementem tego typu działań jest potencjał eksploatacyjny
oraz korzyści ekonomiczne dla MŚP, jakie zostaną wygenerowane w czasie trwania jak i po
zakończeniu projektu.
Celem "Badań na rzecz stowarzyszeń MŚP" jest opracowywanie rozwiązań problemów
wspólnych dla większej liczby małych i średnich przedsiębiorstw w określonych sektorach
przemysłu i usług. Wyniki prowadzonych prac w ramach projektów powinny się przyczyniać do
opracowania nowych standardów europejskich w rozwiązywaniu wspólnych problemów
technologicznych.
Innowacja a projekt
W programie "Możliwości" nie ma z góry narzuconych tematów. Można stwierdzić, że tutaj
pojawia się większe pole do popisu w wymyślaniu tematyki. Takie podejście oddolne ma
swoje zalety, ale dodatkowo trzeba pamiętać o aspekcie innowacyjności! Główną zasadą
obwiązującą przy projektach dotyczących badań na rzecz MŚP czy stowarzyszeń MŚP, jest
wzmacnianie innowacyjnych możliwości przedsiębiorstw, prowadzących do rozwoju nowych
produktów i rynków poprzez zakup nowej wiedzy od instytucji najbardziej odpowiednich do
przeprowadzenia badań ("Przewodnik dla MŚP w 7.PR", Wspólnoty Europejskie 2007).
Czym jest zatem innowacyjność w rozumieniu Komisji Europejskiej? Innowacyjność można
bardzo różnie i bardzo szeroko interpretować. Odnośnie projektów w 7.PR aspekt
innowacyjności powinien przejawiać się w kilku punktach. Sam pomysł projektu musi być
innowacyjny, czyli problem, który będzie rozwiązywany winien być nowy, jeszcze nieznany w
Europie, a nawet na świecie. Projekty mają wytwarzać nową wiedzę lub tworzyć nowe produkty,
procesy lub usługi uczestniczących MŚP. Ponadto podejście metodologiczne prowadzonych
prac powinno mieć innowacyjny charakter. Nowe techniki wykonywania badań, dochodzenia
do pewnych rozwiązań czy sposoby testowania - to elementy, które muszą znaleźć się we
wniosku.
Jeżeli projekt doprowadzi do przełomowych odkryć warto pamiętać, by z wynikami trafić do jak
najszerszego grona odbiorców. Oczywiście tutaj pojawia się pytanie: co z prawami własności
intelektualnej? To od konsorcjum zależy, ile chce pokazać światu. Wiadomo, jednak, że efekty i
wyniki badań powinny być ogólnodostępne, bo taki jest cel finansowania badań ze srodków
UE, a jedynie droga do ich osiągnięcia może pozostać wśród partnerów konsorcjum.
Idealne konsorcjum
Nie ma jednoznacznej definicji, jakie konsorcjum jest idealne i najlepiej oceniane przez KE.
Jednak jest kilka wskazówek, które warto wziąć pod uwagę.
W zależności od tego, w jakim programie i w jakim typie projektu MŚP zamierza brać udział,
wytyczne co do składu konsorcjum są zmienne.
Wymóg formalny dla "Badań na rzecz MŚP" to: co najmniej trzy niezależne MŚP z trzech różnych
krajów członkowskich UE lub stowarzyszonych, do tego dwóch wykonawców badań, którzy
muszą być niezależni od pozostałych uczestników projektu oraz mogą pochodzić z dowolnego
państwa. Według zaleceń KE, konsorcjum powinno składać się 5-10 partnerów.
Projekty w ramach "Badań na rzecz stowarzyszeń MŚP" zakładają udział minimum trzech
niezależnych stowarzyszeń/grup MŚP z trzech różnych krajów członkowskich UE lub
stowarzyszonych; dwóch wykonawców badań z dowolnego państwa. KE zaleca, by
konsorcjum w tego typu projektach składało się z 10-15 partnerów.
Przy doborze partnerów należy jednak pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Oczywiście
dobrze jest mieć partnerów już sprawdzonych, z którymi wcześniej się współpracowało i
wiadomo, że dobrze wywiązują się ze swoich obowiązków.
Często zdarza się jednak, że do projektu musimy dołączyć zupełnie nową dla nas jednostkę.
Warto wtedy wziąć pod uwagę, czy ta jednostka jest rozpoznawalna na rynku europejskim,
inaczej mówiąc, czy jest znana w określonym środowisku lub ma uznanych przedstawicieli.
Położenie geograficzne jest również ważne przy tworzeniu konsorcjum. Projekty, które będą
skupiały tylko stare państwa członkowskie UE, nie będą miały zbyt wysokich not. Nie
zapominajmy o dołączaniu nowych państw członkowskich Unii, a także z krajów
stowarzyszonych. Swego czasu Komisja Europejska bardzo lubiła projekty, w których
angażowane były jednostki z Turcji. Potem to zainteresowanie przeniosło się na kraje
bałtyckie, powstałe po rozpadzie ZSRR.
Dobra recepta? Jednoznacznie i oficjalnie nie można takich wytycznych podać, ale kilka
jednostek ze starej Unii jako tych "doświadczonych", jednostki z nowej Unii i kraje
stowarzyszone - to konsorcjum, które jest nie tylko "ładnie" geograficznie rozmieszczone, ale
także angażuje państwa z różnych zakątków Europy i pozwala na szeroko rozumiany rozwój
Europejskiej Przestrzeni Badawczej (European Research Area - ERA).
Oczywiście należy pamiętać o dołączaniu krajów trzecich do projektów, jeżeli taki wymóg
formalny pojawi się w tekście konkursu.
Jakie działania otrzymają wsparcie z UE?
Oba typy wyżej wymienionych projektów muszą kompleksowo realizować zasadę
wzmacniania konkurencyjności MŚP. Działania, które odpowiadają tej zasadzie i powinny
znaleźć się w projekcie, to:
działania w zakresie badań i rozwoju technologicznego (RTD) - to główne działania
projektu prowadzone przez wykonawców RTD (uczelnie, instytucje badawczorozwojowe itd.) Celem jest uzyskanie nowej wiedzy, nowych metod, opracowanie
nowych technologii lub technik. MŚP z reguły testują wyniki badań oraz przygotowują do
wdrożeń.
działania demonstracyjne (DEMO) - mają na celu sprawdzenie w praktyce nowych
technologii, wyników badań. To ostatni etap rozwoju przed wprowadzeniem
konkretnych produktów i procesów do produkcji.
inne działania (OTHER) - celem jest ułatwienie wdrożenia wyników w MŚP, poprzez
rozpowszechnianie wyników projektu w ramach organizowanych szkoleń, konferencji,
publikacji strony internetowej itp.
zarządzanie konsorcjum (MANAG) - zawiera wszystkie działania związane z
zarządzaniem projektem na poziomie konsorcjum (komunikacja z KE, aspekty
finansowe, administracyjne, sporządzanie raportów do KE itd.).
Komisja Europejska określiła pułapy wysokości dofinansowania poszczególnych działań.
Działania RTD - 75%, DEMO - 50%, OTHER - 100% oraz MANAG - 100%. Do tego należy
doliczyć narzuty na koszty pośrednie.
Wkład własny wniesiony do projektu przez uczestniczące w nim MŚP może być pieniężny lub
rzeczowy.
Przygotowanie projektu
Po podjęciu decyzji o udziale w projekcie firma musi zdecydować, na jakich zasadach chce
być w prace zaangażowana - czy jako partner, czy jako koordynator. Obie formy są doskonałą
możliwością zdobycia doświadczenia. Jednak bycie koordynatorem wymaga większego
poświęcenia dla projektu. W praktyce przy tego typu projektach dopuszcza się, by rola
koordynatora została przejęta przez wykonawcę badań lub nawet przez podmiot specjalizujący
się w zarządzaniu projektem.
Przy pisaniu projektu warto skorzystać z pomocy, którą oferują jednostki specjalnie do tego
powołane. Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE czy Regionalne Punkty
Kontaktowe, rozmieszczone we wszystkich regionach kraju, oferują możliwość bezpłatnych
konsultacji przy przygotowywaniu wniosku.
Informacje o polskiej sieci dostępne są na stronie: http://www.kpk.gov.pl/ Ponadto warto
zajrzeć na specjalny portal poświęcony MŚP (SMETechWeb), który zawiera informacje oraz
praktyczne porady na temat możliwości uczestnictwa MŚP w projektach 7.PR:
http://ec.europa.eu/research/sme-techweb
"Badania na rzecz MŚP" i "Badania na rzecz stowarzyszeń MŚP" - to tylko dwa przykłady z
bogatej oferty skierowanej do przedsiębiorców w 7. Programie Ramowym.
Joanna Bosiacka-Kniat
Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu
Teksty dostarcza Smartlink
Krzysztof Garski
Specjalizuje się w tematyce finansowania przedsiębiorstw. Pracował w
najważniejszych polskich magazynach gospodarczych: Gazecie Bankowej, Manager
Magazin i Businessman Magazine. Publikował także m.in. w biuletynie Innowacyjni,
Autor:
miesięczniku Unia i Polska, w wydawnictwach portalu Pracuj.pl oraz współredagował
poradnik PARP o szkoleniu pracowników. Jest redaktorem w dziale wydawnictw firmy
Smartlink, odpowiedzialnym za Portal Innowacji. Napisz do autora
Plik KML
Plik MiniMap