Rachunkowość zarządcza

Czym jest rachunkowość zarządcza?
Rachunkowość zarządcza –
wstęp
rachunkowość zarządcza – proces zapewniający pomiar i
prezentację informacji finansowych i niefinansowych ułatwiający
kierownikom róŜnych szczebli wytyczanie i implementację celów
organizacji
A. Jaruga, Rachunkowość zarządcza, Absolwent Sp. z o.o., Łódź 2001, str. 76
dr Adam
rachunkowość zarządcza – proces identyfikacji , pomiaru,
Chmielewski
analizy, przygotowania i komunikowania informacji (finansowych
i operacyjnych) stosowanych przez kierowników do planowania,
oceny i kontroli w ramach organizacji oraz do zapewnienia
efektywnego wykorzystania zasobów.
* Prezentacja przygotowana z wykorzystaniem: A.A. Atkinson, R.S. Kaplan, S.M. Young,
Management Accounting, 4th edition, Prentice Hall, 2004.
Jakie są cele rachunkowości zarządczej?
International Federation of Accountants, Statement on International Management
Accounting, FMAC, 1986, rozwinięcie definicji w FMAC, 1998 – tłum. własne
Jakie są róŜnice pomiędzy
rachunkowością zarządczą i finansową?
Podstawowym celem rachunkowości zarządczej jest:
System informacyjny rachunkowości
generowanie INFORMACJI
Rachunkowość zarządcza jest kluczowym źródłem informacji dla:
Rachunkowość
finansowa
• podejmowania decyzji
• kontroli (sterowania)
Rachunkowość zarządcza dostarcza
finansowych jak i niefinansowych
zarówno
Rachunkowość finansowa
Wewnętrzni: zarząd, pracownicy decydenci
Cele
Prezentacja przeszłych zdarzeń i
informacji o firmie dla odbiorców
zewnętrznych
Generowanie informacji, która pomoŜe
decydentom podejmować właściwe
decyzje; informacja i sterowanie
osiągnięciami organizacji
Czas
Przeszłość; ujęcie historyczne
Informacja bieŜąca; ujęcie zorientowane na
przyszłość
Regulacje
prawne
Uregulowana prawnie; normy krajowe
(uor) i międzynarodowe (MSR)
Brak uregulowań prawnych; system
tworzony w oparciu o potrzeby i
moŜliwości podmiotu
Typy
informacji
Miary finansowe
Miary finansowe oraz niefinansowe
(operacyjne)
Cechy
informacji
Objektywna, sprawdzalna, wiarygodna,
dokładna.
Bardziej subiektywna, dopasowana do
potrzeb, mniej dokładna, szybsza, aktualna
Perspektywa Wysoce zagregowana; dane dotyczące
całego podmiotu (czasem grupy)
Jakie są róŜnice pomiędzy rachunkowością
zarządczą i finansową? - przykłady
Rachunkowość zarządcza
Zewnętrzni: akcjonariusze, wierzyciele
urzędy (np. skarbowy, GUS)
Odbiorcy
R-ść
podatkowa
informacji
Jakie są róŜnice pomiędzy
rachunkowością zarządczą i finansową?
Rachunkowość
zarządcza
Cząstkowa: dotyczy fragmentów
organizacji, pojedynczych elementów.
Podejście finansowe
Podejście zarządcze
Zysk
ABC S.A.: 50 113 283,25 PLN
ABC S.A.: około
Hotele: 35 mln PLN / 70%
Gastronomia: 10 mln PLN / 20%
Wycieczki: 10 mln PLN / 20%
Wynajem samoch.: - 5 mln PLN / -10%
Zysk
ABC S.A.: 50 113 283,25 PLN
ABC S.A.: około
Warszawa: 25 mln PLN / 50%
Gdańsk: 15 mln PLN / 30%
Kraków: 10 mln PLN / 20%
Amortyzacja 13 000 PLN (20% wartości rocznie)
samochodu
Zapasy
materiały – 123 985 PLN
produkty –3 345 PLN
towary – 12 983 PLN
1,3 PLN na kilometr
Jabłka – 134 kg, 312 PLN, 130%
tygodniowego zapotrzebowania, 55 kg
zakupione w tym tygodniu, 25 kg
zamówione na przyszły tydzień.
1
Jakich typów informacji dostarcza
rachunkowość zarządcza?
kalkulacja
• przychody, koszty, zyski (straty) z działań prowadzonych przez
prze3dsiębiorstwo
• koszty produktu, oddziału, asortymentu, obsługi klienta, itd.
• rentowność produktów, kanałów dystrybucji, oddziałów, klientów,
centrów zysku
planowanie i kontrola
• planowanie działań i przewidywanie rezultatów
• przewidywanie kosztów i wyników
• pomiar osiągnięć (realizacja celów)
Jakim organizacjom moŜe słuŜyć
rachunkowość zarządcza?
firmy wytwórcze: fabryki, zakłady produkcyjne
firmy usługowe
• do niedawna działały przy niewielkiej konkurencji – informacja
zarządcza BYŁA mniej potrzebna
• produkt niematerialny, brak zapasów magazynowych produktów
• pracownicy mają bezpośredni kontakt z klientem – czas i jakość
obsługi jest czynnikiem kluczowym
firmy handlowe
• brak produktu
• koszty sprzedaŜy i magazynowania jako czynniki kluczowe
firmy non-profit
• skoncentrowane na moŜliwościach organizacji do zaspokajania
potrzeb klientów
Jakich typów informacji dostarcza
rachunkowość zarządcza?
Rachunkowość zarządcza wspiera proces podejmowania decyzji:
Krótkoterminowych:
wyprodukować czy kupić?
rozmiary produkcji,
akceptacja ofert,
zarządzanie środkami
trwałymi,
zarządzanie zapasami,
zarządzanie gotówką, itp.
Długoterminowych:
systemy płatności,
decyzje asortymentowe
decyzje inwestycyjne
decyzje cenowe, itp.
Jakie są podstawowe zagroŜenia dotyczące
rachunkowości zarządczej?
Rachunkowość zarządcza jest subiektywna
brak uregulowań prawnych, wszelkie reguły pochodzą z
wnętrza organizacji
zagroŜenia:
• pomiar wpływa na obiekt oceniany – np.: pracownicy starają się
realizować wskaźniki a nie zachowywać się optymalnie dla
organizacji
• moŜliwość faworyzowania pewnych produktów
• unikanie „złych wiadomości”
• unikanie odpowiedzialności
• niskie ustawianie sobie poprzeczki
Rachunkowość zarządcza jest kosztowna
Jakie są metody przeciwdziałania
zagroŜeniom?
systemy lojalnościowe
• prezentacja pracownikom reguł, podstawowych wartości, celów
organizacji, kierunków rozwoju; „związanie” pracowników z firmą
• dokumenty: misja firmy, wizje, hasła przewodnie
systemy kar i nagród
• opis zachowań, które nie są akceptowalne i zwykle powodują
negatywne konsekwencje
• np.. pracownicy nie mogą udostępniać list klientów osobom
obcym – takie zachowanie będzie skutkować natychmiastowym
zwolnieniem z pracy
2