Sprawozdanie z dzialalnosci Wojewodzkiej Komisji ds

S P R A W O Z D A N I E
Z
D Z I A Ł A L N O Ś C I
W
WAA
WO
OJJEEW
WÓ
ÓD
DZZKKIIEEJJ KKO
OM
MIISSJJII BBEEZZPPIIEEC
CZZEEŃ
ŃSSTTW
II H
I
G
I
E
N
Y
P
R
A
C
Y
W
R
O
L
N
I
C
T
W
I
E
HIGIENY PRACY W ROLNICTWIE
w 2014 roku
Działalność Wojewódzkiej Komisji ds. BHP w Rolnictwie, w roku 2014, zainaugurowano
podczas posiedzenia sprawozdawczego w dniu 28 marca.
W okresie sprawozdawczym odbyły się 4 posiedzenia prezydium komisji. Tematyka
posiedzeń dotyczyła realizacji działań, podejmowanych zgodnie z planem pracy komisji, na
rzecz popraw pracy w rolnictwie.
Zadania na rzecz:
− oświaty pozaszkolnej,
− środowiska szkolnego,
− popularyzacji wiedzy i zagadnień bhp w rolnictwie,
− wizytacji gospodarstw wiejskich
realizowano poprzez określone zespoły.
Działania na rzecz oświaty pozaszkolnej oraz placówek oświatowych
Realizacja programu działania w okresie minionego roku przedstawiała się jak niżej:
Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego (OODR), Oddział Regionalny Kasy Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) oraz Oddział Agencji Nieruchomości Rolnej (ANR)
organizowali szkolenia rolników indywidualnych w zakresie bezpiecznych metod pracy
w rolnictwie m.in. przy sprzedaży, przechowywaniu i stosowaniu środków ochrony roślin przy
użyciu opryskiwaczy. Szkolenia odbywały się przed rozpoczęciem wiosennych prac polowych
oraz w okresie jesienno-zimowym. W 80 szkoleniach uczestniczyło blisko 2500 rolników.
Inspektorzy pracy, w szkoleniach organizowanych przez OODR uczestniczyli 44 razy.
Podczas prowadzonych spotkań wykorzystując prezentacje multimedialne przedstawiono
zagrożenia wypadkowe podczas prac polowych i w zagrodach wiejskich. Wyjaśniano, w jaki
sposób można eliminować błędy i uchybienia stwarzające niebezpieczeństwo utraty zdrowia,
a nawet życia.
Analizując wypowiedzi rolników stwierdzono, iż blisko 35% ( w 2013 roku – 30% nie
wiedziało jak prawidłowo dobrać ściernicę do szlifierki, a 30% ( w 2013 roku – 20%) nie
posiadało podstawowej wiedzy, w jakie osłony powinna być wyposażona pilarka tarczowa do
drewna. Większość rolników słyszało, że przed rozpoczęciem oprysków chemicznych powinni
poddać się badaniom lekarskim na poziom esterazy cholinowej we krwi. Jednak tylko ośmiu
rolników ( w 2013 – 6 rolników) wykonało takie badania. Podczas prowadzonych rozmów
stwierdzono, iż 95% (w 2013 roku - 90%) rolników, jadąc do prac polowych nie wyposaża
ciągnik w apteczkę pierwszej pomocy.
Przy okazji szkoleń, inspektorzy pracy i pracownicy merytoryczni Okręgu wręczali bezpłatne
broszury i książeczki propagujące bezpieczne metody pracy wydane nakładem Państwowej
Inspekcji Pracy oraz deklarowali ze strony Okręgu, bezpłatne doradztwo dla rolników z zakresu
bhp. Wspomniane materiały dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie przekazano
również dyrektorom szkół podstawowych i ponadpodstawowych w związku z przygotowaniami
w szkołach do konkursów wiedzy na temat bezpiecznych zachowań w rolnictwie.
Działalność oświatowa na obszarach wiejskich, prowadzona przez wszystkie działy
wchodzące w skład OODR, skupiła się na organizacji i prowadzeniu szkoleń dla rolników, kobiet
i młodzieży wiejskiej, na doskonaleniu zawodowym kadry doradczej Ośrodka i instytucji
pracujących na rzecz obsługi rolnictwa. W ramach działalności edukacyjnej realizowano
przedsięwzięcia, które mały na celu przekazywanie najnowszych zagadnień i osiągnięć
w produkcji rolnej, umożliwiały rozwiązywanie problemów obecnie występujących w sektorze
rolnym oraz jego efektywny rozwój na terenie naszego województwa, pozwalały również na
unowocześnianie gospodarstw rolnych, podniesienie jakości produkcji oraz bezpieczeństwa
przy pracach rolniczych. Wspierały działania, które ułatwiały rolnikom dostosowanie działalności
do wymogów wynikającym z konieczności konkurowania na rynku krajowym i na wspólnym
rynku europejskim.
Misją Opolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Łosiowie jest upowszechnianie
wiedzy wśród rolników i mieszkańców wsi w zakresie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich.
Dlatego głównymi celami strategicznymi było m.in.:
− dążenie do wysokich standardów świadczonych usług doradczych i szkoleniowych na
rzecz producentów rolnych i mieszkańców obszarów wiejskich,
− osiągnięcie trwałej przewagi konkurencyjnej w obszarze obsługi klientów i aktywnej
sprzedaży usług oferowanych przez Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w
Łosiowie,
− popularyzowanie rolnictwa innowacyjnego i odnawialnych źródeł energii.
Natomiast cele operacyjne stawiały zadania:
− upowszechniania wśród rolników wiedzy i umiejętności na rzecz poprawy efektywności
produkcji roślinnej i zwierzęcej z wykorzystaniem różnych form i metod doradczych,
− stopniowa integracja społeczności producentów rolnych ukierunkowana na wzajemne
współdziałanie w obszarze tego samego rynku,
− podnoszenie poziomu zarządzania gospodarstwem rolnym oraz poprawa
konkurencyjności gospodarstw,
− przygotowanie rolników do korzystania z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej,
− wspieranie rozwoju obszarów wiejskich w zakresie ekologii i ochrony środowiska,
− podnoszenie wiedzy w zakresie innowacyjności i przedsiębiorczości na obszarach
wiejskich
− wsparcie integracji społeczności wiejskich,
− wielofunkcyjny zrównoważony rozwój obszarów wiejskich,
− podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i mieszkańców obszarów
wiejskich,
− zapewnienie fachowych informacji z obszaru rolnictwa i zagadnień związanych
z rozwojem obszarów wiejskich,
− doskonalenie struktury organizacyjnej Ośrodka,
− usprawnianie obiegu informacji i systemów wewnętrznej komunikacji,
− audyt jako instrument wspomagający zarządzanie Ośrodkiem,
− prowadzenie racjonalnej polityki zatrudnienia i doskonalenia zawodowego pracowników,
ponadto koordynacja oraz zapewnienie systemu przepływu informacji i realizacji zadań
komórek organizacyjnych. Nadzór nad prawidłowym prowadzeniem procedur zamówień
publicznych, realizowaniem systemu kontroli zarządczej oraz ochroną danych
osobowych w Ośrodku,
− budowanie świadomości marketingowej wśród pracowników Ośrodka oraz instrumentów
marketingowych oddziaływania na klientów,
− e- OODR,
− Ośrodek przyjazny historii naturalnej – rewitalizacja parku przypałacowego,
− poszukiwanie źródeł finansowania Ośrodka ze środków krajowych i Unii Europejskiej.
Podczas realizacji celów w ramach działalności doradczej udzielono rolnikom 28733
porad. Wsparcie doradcze uzyskały 96 kół gospodyń wiejskich i 43 gospodarstwa wdrożeniowe.
W ramach działalności kształceniowej zorganizowano 358 szkoleń i konferencji dla
rolników. Rolnicy uczestniczyli w 13 zajęciach warsztatowych i 96 konkursach i olimpiadach
w tym 2 konkursach tylko o tematyce bezpiecznych prac w gospodarstwie rolnym.
Przekazaną wiedzę poparto podczas organizacji 89 pokazów, wystaw i stoisk
informacyjnych na różnego rodzaju imprezach jak Wiosna Kwiatów, Dzień Otwartych Drzwi,
Dzień Buraka i Dzień Kukurydzy.
W 653 gospodarstwach dokonano oceny możliwości ich rozwoju i działalności
w nadchodzącym okresie.
Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Opolu prowadził w okresie sprawozdawczym
również działalność informacyjną realizowaną w ramach:
2
−
−
−
−
oceny możliwości rozwoju gospodarstw poprzez opracowania wyników analiz
chemicznych pasz, gleb i zbóż, obliczania kosztów produkcji roślinnej i zwierzęcej
oraz sprawozdań z gospodarstw wdrożeniowych, kalkulacji kosztów produkcji rolnej
głównych upraw i gatunków zwierząt gospodarskich, kalkulacji kosztów produkcji
roślinnej i zwierzęcej w różnych wariantach, (1660 opracowań)
systemu informacji rolniczej poprzez badanie koniunktury w rolnictwie, sporządzania:
informacji rynkowej wybranych targowisk, notowań cen środków do produkcji rolnej,
informacji o cenach nawozów mineralnych; udostępnianie rolnikom i mieszkańcom
obszarów wiejskich informacji w formie serwisów internetowych, (913 informacje
i ankiety)
wielofunkcyjnego zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich oraz wsparciu
integracji społeczności wiejskich poprzez: monitoring z działalności Klubów 4H Woj.
Opolskiego, analiza działalności Grup Odnowy Wsi i Lokalnych Grup Działania na
rzecz rozwoju obszarów wiejskich, kiermasz zdrowej żywności - promocja produktów
ekologicznych podczas Wiosny Kwiatów oraz promocję regionów kraju i Europy –
kiermasz produktów lokalnych podczas Wiosny Kwiatów, (31 opracowań i 4
kiermasze)
prowadzenia działalności wydawniczej i publicystycznej oraz wsparcia technicznego
zadań realizowanych przez OODR poprzez udostępnianie rolnikom i mieszkańcom
obszarów wiejskich informacji w formie: czasopisma Kurier Rolniczy, biuletynów
informacyjnych, ulotek, formularzy informacyjnych, artykułów, broszur, opracowań
syntetycznych, prezentacji multimedialnych, ankiet i informacji na stronę internetową.
(657 artykułów, opracowań i ankiet)
Ustawa z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U.
z 2013r. poz. 1403 ze zm) nałożyła na Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
obowiązek prowadzenia wielokierunkowych działań prewencyjnych na rzecz poprawy stanu
bezpieczeństwa przy pracy rolniczej. Kasa nie jest jednak odpowiedzialna za stan
bezpieczeństwa pracy, ale prowadzi działalność na rzecz zapobiegania wypadkom przy pracy
w gospodarstwach rolnych wobec ubezpieczonych rolników i członków ich rodzin, polegającą
na badaniu przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jako podstawy
programowania działalności profilaktycznej. Upowszechnia również wśród ubezpieczonych
wiedzę o zagrożeniach związanych z pracą rolniczą i zasadami bezpiecznego wykonywania tej
pracy. Realizacja tych zadań polegała w okresie sprawozdawczym m.in. na organizowaniu:
• nieodpłatnych, dobrowolnych szkoleń i instruktaży dla ubezpieczonych na temat zasad
ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym,
• szkoleń i pogadanek dla dzieci,
• olimpiad, konkursów w zakresie wiedzy o bhp w gospodarstwie rolnym,
• prowadzeniu popularyzacji zasad bezpiecznej pracy za pomocą środków masowego
przekazu,
• stoisk informacyjnych KRUS podczas targów rolniczych, dożynek, festynów, pikników,
• przeglądów gospodarstw i prowadzonych prac polowych,
• warunków do współudziału w tworzeniu systemu ratownictwa przedmedycznego,
• przekazywania społeczności wiejskiej materiałów popularyzujących bezpieczną pracę
w rolnictwie (broszury, ulotki, książeczki dla dzieci),
• oraz udziału w konferencjach i seminariach.
Praca w rolnictwie charakteryzuje się odmienną specyfiką niż praca w innych gałęziach
gospodarki narodowej. Specyfika ta polega na dużym zróżnicowaniu tych prac oraz ich
sezonowości. Rolnik pracując na wielu stanowiskach (obsługa zwierząt, uprawa i ochrona
roślin, obsługa i naprawa maszyn i urządzeń, wykonywanie prac remontowo-budowlanych)
narażony jest na liczne zagrożenia, które mogą spowodować wypadek.
3
Oddział Regionalny KRUS zorganizował i przeprowadził w roku sprawozdawczym:
• 58 szkoleń informacyjno-instruktażowych z zakresu wiedzy o bhp, w których udział
wzięło 1042 uczestników z 215 wsi w tym 93 sołtysów, 745 rolników i 229 uczniów
z 7 szkół rolniczych,
• 56 spotkań informacyjnych i pogadanek dla 3655 dzieci, w tym dla 1630 uczniów z 26
szkół podstawowych i 333 uczniów z 8 szkół gimnazjalnych.
Ogółem przeprowadzono 117 spotkań i szkoleń dla 4764 uczestników.
Ponadto przeprowadzono i zorganizowano:
• 10 olimpiad i konkursów wiedzy o bhp dla 152 rolników.
• 7 olimpiad i konkursów wiedzy o bhp dla 182 uczniów z 18 szkół rolniczych
• 15 konkursów w formie testów o bezpieczeństwie w gospodarstwie rolnym dla 90 dzieci
ze szkół podstawowych i dla 218 uczniów ze szkół gimnazjalnych
• 2 konkursy plastyczne o tematyce bezpiecznej pracy w rolnictwie dla 811 dzieci ze 133
szkół podstawowych,
• 32 pokazy w tym: 3 pokazy bezpiecznego użytkowania pilarek do drewna, 15 udzielania
pierwszej pomocy przedmedycznej, 2 pokazy odzieży roboczej oraz 12 pokazów
środków ochron osobistych. Pokazy obejrzało 1042 osoby.
• 27 stoisk informacyjnych KRUS podczas masowych imprez dla 1442 rolników
W ramach współpracy z Ochotniczą Strażą Pożarną przeprowadzono 13 pokazów dla 697
osób.
Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Łosiowie już po raz 15 zorganizował Targi
Ogrodnicze „ Wiosna Kwiatów”, które odbyły się w dniach 10-11 maja br. Przepiękna pogoda
i tysiące osób odwiedzających wynagrodziła organizatorom przygotowania i zaangażowanie
w tak duże przedsięwzięcie ( największe święto kwiatów w naszym województwie).
Ponad 200 firm, które zjechały do Łosiowa reprezentowali przedstawiciele i producenci szkółek
drzew i krzewów ozdobnych, kwiatów rabatowych i balkonowych, rozsad warzyw , ziół
i przypraw oraz to wszystko co wiąże się z ogrodem. Nie zabrakło również wikliny, figur
ogrodowych, porcelany ogrodowej oraz miodów i produktów pszczelich. Oprócz tego kupić
można było zdrową żywność, orientalne przyprawy, wyroby rękodzielnicze.
Po dokonaniu zakupów można się było zatrzymać na chwilę odpoczynku- obejrzeć występy
artystyczne na scenie oraz zobaczyć warsztaty rzeźbiarskie.
Ogromnych doznań muzycznych dla koneserów i zgromadzonej publiczności dostarczył występ
Finalisty niezwykle popularnego w naszym kraju programu muzycznego „ Must be The Musik”
Przemysław Radziszewski - Tenor , który wykonał „ Najpiękniejsze Arie Operowe”.
Ważnym wydarzeniem podczas trwania targów były również warsztaty kulinarne dla dzieci i
młodzieży oraz spotkania z dietetykami.
Okręgowy Inspektorat Pracy, KRUS Opole oraz Agencja Rolna zorganizowali punkty
informacyjne, w których udzielane były porady m. innymi z zakresu bezpiecznych metod pracy
w rolnictwie. Uczestnicy imprezy, w tym również rolnicy korzystający z porad inspektów pracy
otrzymywali wydawnictwa poświęcone bezpieczeństwu pracy w rolnictwie opracowane przez
PIP.
W ramach promocji zasad ochrony zdrowia i życia w procesie pracy w gospodarstwach
rolnych, oraz wyłonienia gospodarstw mających osiągnięcia we wdrażaniu tych zasad, Oddział
Regionalny KRUS, we współdziałaniu z OIP i OODR, przeprowadzili etap wojewódzki
XII ogólnopolskiego konkursu „Bezpieczne gospodarstwo rolne”. Konkurs organizowany jest
corocznie. W finale konkursu wyłoniono gospodarstwa mające osiągnięcia we wdrażaniu tych
zasad. Do konkursu zgłosiło się 21 gospodarstw rolnych. Przy ocenie gospodarstw były brane
pod uwagę m.in. ład i porządek w obrębie podwórza, zabudowań i stanowisk pracy, stan
budynków inwentarskich i gospodarczych (w tym stan schodów i drabin oraz instalacji
i urządzeń elektrycznych), wyposażenie maszyn i urządzeń w osłony ruchomych części,
podpory i inne zabezpieczenia, stan techniczny pilarek tarczowych i łańcuchowych, warunki
obsługi i bytowania zwierząt gospodarskich oraz stosowanie, stan i jakość środków ochrony
osobistej.
Wielu rolników nie zauważa niebezpieczeństwa w gospodarstwie rolnym lub je po prostu
lekceważy, licząc na przysłowiowe szczęście. Skutkiem takiego myślenia są wypadki pracy na
4
polu czy w obejściach gospodarczych. Z danych statystycznych wynika, że chociaż liczba
wypadków w gospodarstwach rolnych maleje, to wciąż stanowią one poważny problem
społeczny.
Za najbezpieczniejsze gospodarstwo rolne w województwie opolskim w 2014 roku
Komisja Konkursowa uznała gospodarstwo Państwa Jadwigi i Marka Wiecha , prowadzących
na 76 ha produkcję zwierzęcą i roślinną. Gospodarstwo nagrodzonego rolnika reprezentowało
województwo opolskie podczas centralnego etapu Konkursu i otrzymało wyróżnienie za
wydzielenie parku maszynowego z zapleczem warsztatowym i magazynem paliw oraz
kompleks rekreacyjno wypoczynkowy dla dzieci i dorosłych.
Drugie miejsce otrzymało gospodarstwo Pana Leszka Mazurkiewicza z miejscowości
Żłobizna prowadzącego na 300 ha produkcję roślinną, a trzecie miejsce zajęło gospodarstwo
Pana Adama Woitzik z Ligoty Czamborowej k. Izbicka, który na 100 ha prowadzi produkcję
zwierzęcą i roślinną.
W ocenie Komisji, wyróżnione gospodarstwa rolne prowadzone są w sposób
nowoczesny i z dbałością o estetykę miejsca pracy oraz jego otoczenie. Bezpieczeństwo jest
naturalnym elementem organizacji pracy, często wypracowywanym od wielu pokoleń. Na
szczególną uwagę zasługują stosowane przez rolników rozwiązania organizacyjne,
technologiczne i techniczne, które w dużym stopniu decydują o bezpieczeństwie wszystkich
osób pracujących w gospodarstwie.
Uroczyste podsumowanie Konkursu oraz wręczenie nagród laureatom odbyło się 15 czerwca
2014r. podczas Wystawy Rolniczej i Pokazów Pracy Maszyn Opolagra w Kamieniu Śląskim.
Laureatom pierwszego miejsca oprócz cennej nagrody rzeczowej wręczono bilety na wyjazd na
największe w Europie targi rolne Euro Tier w Hanowerze.
W dniu 25 listopada w auli Politechniki Opolskiej, podczas uroczystego podsumowania
XXI edycji konkursu "Pracodawca Organizator Pracy Bezpiecznej", Okręgowy Inspektor Pracy
wręczył wyróżnionym rolnikom, profesjonalnie wyposażone w środki opatrunkowe podręczne
apteczki pierwszej pomocy. Uroczystość podsumowania konkursów PIP zgromadziła wielu
dostojnych gości, w tym przedstawicieli władz samorządowych, organizacji zrzeszających
pracodawców, regionalnych struktur związków zawodowych i członków wojewódzkich komisji
działających na rzecz ochrony pracy.
Konkursy dla rolników podnoszą świadomość, jednocześnie zachęcają i zmuszają
rolników do spojrzenia na swoje gospodarstwo pod kątem zapewnienia bezpiecznej pracy sobie
i innym członkom rodziny. Wobec powyższego zasadne jest organizowanie tego typu
konkursów przy zapewnieniu odpowiednich środków pieniężnych.
Działania na rzecz środowiska szkolnego
W ramach współpracy z Opolskim Kuratorium Oświaty, Opolskim Ośrodkiem Doradztwa
Rolniczego w Łosiowie, Oddziałem Regionalnym Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
w Opolu, Wojewódzką Komendą Policji oraz Komendą Wojewódzką Straży Pożarnej,
podejmowano wiele inicjatyw, cieszących się od lat dużym zainteresowaniem uczestników,
wśród których należy wymienić:
• prelekcje dla dzieci i młodzieży o tematyce bezpiecznych zachowań w gospodarstwie
rolnym biorącej udział w akcji „Lato 2014”.
• konkursy plastyczne dla uczniów szkół podstawowych,
• konkursy wiedzy z zakresu przepisów bhp dla uczniów gimnazjów i szkół
ponadgimnazjalnych,
Podejmowane przedsięwzięcia miały na celu podniesienie bezpieczeństwa dzieci
i młodzieży w czasie spędzania wolnego czasu, uświadomienie zagrożeń związanych z podróżą
i wypoczynkiem oraz zagrożeń związanych z pomocą dzieci podczas różnych prac
w gospodarstwach wiejskich.
W Gminie Dobrzeń Wielki akcja „LATO 2014”. odbyła się w siedmiu sołectwach gminy
w okresie od 07 lipca do 08 sierpnia br., i skupiła 147 dzieci w wieku od 5 do 15 lat, które nie
miały możliwości wyjazdu na wakacyjny wypoczynek.
5
Współorganizatorami akcji był: Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Kultury oraz Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej w Dobrzeniu Wielkim, który podczas zajęć zapewnił dzieciom posiłek
regeneracyjny w postaci drugiego śniadania.
Podczas wypoczynku dzieci uczestniczyły w różnego rodzaju konkursach grach i zabawach
świetlicowych, oraz zajęciach audiowizualnych i edukacyjnych oglądając m.in.
filmy o bezpieczeństwie w rolnictwie przekazane wcześniej sołtysom przez pracownika Okręgu.
W lipcu, przez trzy dni, na terenie Jednostki Wojskowej w Brzegu odbyła się kolejna
edycja Akcji Letniego Wypoczynku pod hasłem: „Piknik na Florydzie” organizowanego przez:
Opolskie Towarzystwo Społeczno Kulturalne Teraz Wieś, Opolski Ośrodek Doradztwa
Rolniczego w Łosiowie przy współudziale Starostwa Powiatowego w Brzegu, Urzędu Miasta
Brzeg, Zamku Piastów Śląskich w Brzegu, Powiatowej Komendy Policji w Brzegu, Komendy
Powiatowej Straży Pożarnej w Brzegu i Wojskowej Komendy Uzupełnień w Brzegu.
W imprezie organizowanej z myślą o dzieciach przez trzy dni udział wzięło ok. 1000 osób.
Dzieciaki miały okazje zapoznać się ze sprzętem wojskowym, policyjnym, strażackim, a także
uczyły się podstawowych technik ratownictwa medycznego.
W części edukacyjnej imprezy odbyły się pogadanki m.in. na temat bezpieczeństwa
w gospodarstwach wiejskich.
Celem przedsięwzięcia była edukacja kulturalna dla dzieci i młodzieży ze środowisk wiejsko miejskich o zasięgu wojewódzkim, która w tym roku zorganizowana została po raz czternasty.
W każdym dniu zajęcia odbywały się terenie jednostki wojskowej, gdzie przeprowadzone
zostały pokazy sprzętu wojskowego, zawody sprawnościowe, szkolenia edukacyjne tj. pokazy
udzielania pierwszej pomocy przy zagrożeniu życia oraz jak postępować przy niewybuchach,
odbyły się również pokazy: tresury psów, sprzętu policyjnego i strażackiego, strzelanie z łuków i
wiatrówek. Dzieci miały okazję korzystać z zajęć zorganizowanych na krytej pływalni w Brzegu,
oraz na dziedzińcu Zamku Piastów Śląskich, na którym powstała mini wioska indiańska oraz
miasteczko.
W ostatnim dniu letniego wypoczynku wszyscy spotkali się w Łosiowie w siedzibie Opolskiego
Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Na scenie i w parku urządzono wioski indiańskie.
Projekt współfinansowany był ze środków Ministerstwa Obrony Narodowej, Funduszu Promocji
Mięsa Drobiowego, Zarządu Województwa Opolskiego w ramach Projekt Opolskie atrakcyjne
turystycznie dla rodzin współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu województwa opolskiego.
W sierpniu, na zaproszenie Wojewódzkiego Zrzeszenia Ludowych Zespołów Sportowych
w Opolu policjanci Komendy Miejskiej w Opolu wspierani przez drużynę rowerową
Samodzielnego Pododdziału Prewencji Policji przeprowadzili spotkanie z dziećmi
uczestniczącymi w Ogólnopolskim Turnieju „Piłkarska Kadra Czeka”. Spotkanie zostało
zorganizowane w ramach trwającej akcji „Bezpieczne Wakacje”.
Na terenie Zespołu Szkół im. Warszewicza w Prószkowie policjanci dla dzieci i młodzieży
zorganizowali specjalny rowerowy tor przeszkód, na którym każdy pod okiem policjantów
z drużyny rowerowej mógł sprawdzić swoje umiejętności.
Podczas spotkania policjanci omówili zasady bezpiecznego poruszania się po drodze oraz jak
bezpiecznie spędzać wolny czas, także nad wodą.
W roku sprawozdawczym przedstawiciele OR. KRUS w Opolu zorganizowali
56 spotkań-pogadanek, w których uczestniczyło 3655 dzieci z 39 szkół. Podczas spotkań
omawiano zagrożenia wypadkowe, jakie występują w gospodarstwach. W okresie wakacyjnym,
organizowane pogadanki nt. bezpiecznych wakacji, poprzedzane były wizytami
w gospodarstwach wiejskich. Dzieci bezpośrednio zapoznały się z zagrożeniami, poznawały
charakter pracy rolnika, nowe maszyny i urządzenia rolnicze.
W ramach promowania pozytywnych zachowań w środowisku pracy i życia rolników
Oddział Regionalny KRUS w Opolu z dużym zaangażowaniem włączył się do realizacji IV
Ogólnopolskiego konkursu plastycznego „Bezpiecznie na wsi – nie zbliżaj się zuchu do
maszyny w ruchu”, którego celem było promowanie zasad ochrony życia i zdrowia dzieci na
terenach wiejskich, szerzenie wiedzy o bezpieczeństwie i higienie pracy rolniczej oraz
kształtowanie pozytywnych zachowań dzieci w czasie ich zabaw w otoczeniu prac osób
dorosłych w gospodarstwie rolnym.
6
W celu poinformowania i zachęcenia uczniów do wzięcia udziału w Konkursie wysłano
zaproszenia do Dyrektorów szkół województwa opolskiego. Ponadto opublikowano informację
o konkursie w lokalnych mediach, wywieszono we wszystkich punktach informacyjnych
w Oddziale Regionalnym i Placówkach Terenowych oraz rozpowszechniono informację
podczas pogadanek z uczniami poprzedzającymi Konkurs.
W konkursie wzięło udział 802 uczniów z 85 szkół województwa opolskiego. W składzie
komisji dokonującej oceny prac byli przedstawiciele instytucji współpracujących z KRUS tj.
Agencji Restrukturyzacji Modernizacji Rolnictwa, Kuratorium Oświaty, Okręgowego Inspektoratu
Pracy, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Państwowego Inspektoratu Ochrony Roślin
i Nasiennictwa, Agencji Rynku Rolnego, Agencji Nieruchomości Rolnych, Opolskiego Ośrodka
Doradztwa Rolniczego, Politechniki Opolskiej.
Nagrody główne dla laureatów trzech pierwszych miejsc Konkursu zostały wręczone podczas
uroczystości Święta Kwiatów organizowanej przez OODR w Łosiowie natomiast nagrody
książkowe zostały wręczone laureatom podczas uroczystego zakończenia roku szkolnego
2013/2014.
Ponadto na ręce Dyrektorów szkół, które brały udział w Konkursie zostały przekazane
podziękowania.
W okresie sprawozdawczym, w marcu Oddział Regionalny KRUS uczestniczył
w przeprowadzeniu VI Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy o Ergonomii i Bezpieczeństwie Pracy
w Rolnictwie zorganizowanego przez miesięcznik Aeromechanika i Wydział Inżynierii Produkcji
SGGW w Warszawie. Pracownicy ds. prewencji byli członkami szkolnych komisji konkursowych.
W dniu 26 kwietnia 2014r. uczestniczyliśmy w wojewódzkich eliminacjach Turnieju Wiedzy
Pożarniczej organizowanym przez Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej
Polskiej, które odbyły się w Domu Kultury w Wołczynie. W turnieju wzięli udział uczniowie ze
szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych. Pytania konkursowe
obejmowały zagadnienia dotyczące straży pożarnej oraz bezpieczeństwa i higieny pracy
w rolnictwie. Oddział przygotował pytania dla każdej grupy wiekowej. Kierownik Placówki
Terenowej w Kluczborku przedstawił najważniejsze aspekty dotyczące bezpiecznej pracy
i zabawy dzieci w gospodarstwie rolnym. Laureatom konkursu zostały wręczone nagrody,
między innymi ufundowane przez tutejszy Oddział KRUS.
W rozpatrywanym okresie sprawozdawczym inspektorzy pracy przeprowadzili w dwóch
Publicznych Szkołach Podstawowych pogadanki na temat bezpiecznych zachowań
w gospodarstwach wiejskich. W szczególności omówiono następujące zagadnienia:
- bezpieczne użytkowanie domowych urządzeń elektrycznych,
- zagrożenia pożarowe wynikające ze stosowania otwartego ognia (świeczki, grillowanie,
ogniska),
- zagrożenia ze strony chorej zwierzyny leśnej i agresywnych owadów (szerszenie, osy,
pszczoły),
- telefoniczne wzywanie pomocy poprzez numery alarmowe,
- prace, których nie powinny wykonywać dzieci w gospodarstwie rolnym.
Na zakończenie prelekcji dzieci otrzymały broszury, „Co zagraża dzieciom na wsi –
Prace, których nie wolno powierzać dzieciom poniżej 16 lat”, „Przygoda na wsi – zobacz,
co ci zagraża”, „Bezpiecznie na wsi (broszura z latawcem) oraz publikacje promujące
bezpieczne metody pracy w rolnictwie, wydane nakładem Państwowej Inspekcji Pracy z prośbą
o przekazanie swoim rodzicom.
Na wniosek dyrekcji Zespołu Szkół Kształcenia Rolniczego im. Władysława Szaflera
w Głubczycach, pracownik merytoryczny Okręgu przeprowadził czterogodzinne szkolenie
uczniów szkoły na temat zagrożeń w środowisku rolniczym i ograniczaniu ryzyka zawodowego
rolników indywidualnych. Uczniowie z zaciekawieniem oglądali filmy i wysłuchali prelekcji.
W szkoleniu uczestniczyło 105 uczniów.
Podsumowując należy stwierdzić, że spotkania z uczniami przyniosły zamierzony cel,
a mianowicie wywołały u dzieci reakcję na niewłaściwe zachowania w gospodarstwie
7
i poruszyły wyobraźnie. Mamy nadzieję, że tak prowadzona profilaktyka wśród dzieci
i młodzieży szkolnej pozwoli zachować młodych ludzi w pełnym zdrowiu.
Zgodnie z planem działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy na wsi, w dniu
17 listopada 2014 roku, komisja konkursowa rozstrzygnęła XX konkurs dla uczniów szkół
podstawowych, pt. ”Zagrożenia wypadkowe w gospodarstwach wiejskich w oczach dziecka”,
którzy w formie rysunkowej przedstawili zagrożenia dla zdrowia i życia, z jakimi można spotkać
się w rolnictwie. Jury oceniło 519 prac nadesłanych do organizatorów konkursu z 67 szkół
podstawowych województwa opolskiego.
Konkursy zorganizowane były przez członków Wojewódzkiej Komisji ds. Bezpieczeństwa Pracy
w Rolnictwie działającej przy Okręgowym Inspektoracie Pracy w Opolu. Jak co roku prace
plastyczne dzieci były kolorowe i różnorodne. Uczniowie w sposób wyraźny zaakcentowali
w swych pracach poważne niebezpieczeństwa związane m.in. z: obsługą maszyn rolniczych,
hodowlą zwierząt, przewożeniem ludzi i mienia środkami transportu rolniczego, czy też
dziecięcymi zabawami w miejscach niedozwolonych, np. przy pracach żniwnych. Autorzy
14 wybranych przez Komisję rysunków otrzymali cenne nagrody rzeczowe, ufundowane przez
Okręgowy Inspektorat Pracy.
W grupie klas od I do III pierwsze trzy miejsca zajęli:
1. Kamil Filla kl.III Publiczna Szkoła Podstawowa w Dąbrowie
2. Ceda Adam kl.III Publiczna Szkoła Podstawowa w Łanach
3. Sikora Daniel kl.II Publiczna Szkoła Podstawowa w Strojcu
4.
Wyróżnienia otrzymali:
Goinda Oliwia kl.I Publiczna Szkoła Podstawowa w Borkach Wielkich
Olender Wiktoria kl.III Publiczna Szkoła Podstawowa w Krapkowicach
Pilich Agnieszka kl.II Publiczna Szkoła Podstawowa w Landzmierzu
Sułkowska Aleksandra kl.III Publiczna Szkoła Podstawowa w Prudniku
Natomiast zwycięzcami wśród klas od IV do VI zostali:
1. Zemełka Michaela kl.IV Publiczna Szkoła Podstawowa w Łanach
2. Kiedrowski Jan kl.IV Publiczna Szkoła Podstawowa w Żywocicach
3. Opala Julia kl.V Publiczna Szkoła Podstawowa w Polkowskiem
W dniu 05 grudnia br. w Zespole Placówek Oświatowych Kształcenia Praktycznego
w Opolu, Wojewódzka Komisja ds. BHP w Rolnictwie działająca przy Okręgowym Inspektoracie
Pracy w Opolu, zorganizowała finał XX Wojewódzkiego Konkursu Wiedzy o BHP w Rolnictwie.
8
W finale wzięło udział 11 uczniów szkół ponadgimnazjalnych i 23 gimnazjalnych wyłonionych
w 12 eliminacjach na szczeblu powiatowym. Zadaniem uczestników finału było udzielenie
poprawnych odpowiedzi na pytania przygotowane przez członków Wojewódzkiej Komisji ds.
BHP w Rolnictwie. Pytania dotyczyły następujących obszarów wiedzy: bezpieczeństwo i higiena
pracy w rolnictwie, świadczenia rentowe i emerytalne oraz zasiłki chorobowe przysługujące
rolnikom, a także bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz bezpieczeństwo pożarowe. Uczniowie
walczyli o cenne nagrody rzeczowe ufundowane przez Okręgowy Inspektorat Pracy w Opolu
i Oddział Regionalny Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Opolu.
W skład Komisji Konkursowej weszli przedstawiciele: Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego Oddział Regionalny w Opolu, Okręgowego Inspektoratu Pracy w Opolu,
Opolskiego Kuratorium Oświaty, Opolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Łosiowie,
Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej, Komendy Wojewódzkiej Policji.
Do ścisłego finału zakwalifikowano po 5 uczestników z każdej grupy uczniów, którzy
odpowiadali na pytania ukazujące się na ekranie. Za każdą prawidłową odpowiedź otrzymywali
punkt, za złą tracili jedną z trzech przyznanych im szans. Czas na udzielenie odpowiedzi
wynosił 20 sek. Przeprowadzono trzy etapy, a wygrał ten gracz, który otrzymał największą
liczbę punktów. Pozostali gracze zajęli kolejne miejsca według sumy otrzymanych punktów.
Nagrody główne otrzymali uczniowie, którzy zajęli miejsca od I do III, a pozostałych 7 graczy
zostało nagrodzonych wyróżnieniami. Wszyscy uczestnikom finału wręczono pamiątkowe
dyplomy.
I miejsce wywalczyła Paulina Żmuda z Publicznego Gimnazjum Zespołu Szkół w Niemodlinie,
II miejce zdobył Mateusz Fijałkowski z Zespołu Szkół Rolniczych CKP z Grodkowa
III miejsce zajęła Anna Krawczyk z Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 1 w Prudniku.
Wszystkim uczestnikom XX Wojewódzkiego Konkursu Wiedzy o BHP w Rolnictwie oraz
towarzyszącym nauczycielom zapewniono znakomite warunki techniczno – organizacyjne.
Catering dla uczestników, ich opiekunów oraz rodziców przygotowała szkoła przy wsparciu
Okręgowego Inspektoratu w Opolu.
Podstawowym celem Konkursu Wiedzy o BHP w Rolnictwie, który od 19 lat jest
organizowany na Opolszczyźnie, jest prowadzenie profilaktyki wśród młodzieży szkolnej, która
niejednokrotnie uczestniczy w pracach prowadzonych w gospodarstwach rolnych i spotyka się
z szeregiem zagrożeń tam występujących. Mamy nadzieję, że dobrze wykształcona, świadoma
młodzież, będzie w przyszłości aktywnie uczestniczyć w tworzeniu systemu ochrony pracy
w rolnictwie indywidualnym, tak, aby stale ograniczać poziom wypadkowości w tym sektorze
gospodarki. Jednocześnie konkursy, dot. przedstawionej problematyki są formą dodatkowej
edukacji młodzieży szkolnej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Jest to potrzebna
inicjatywa, szczególnie z uwagi na brak tego rodzaju tematyki w programach nauczania
w szkołach.
Popularyzacja wiedzy i zagadnień bhp w rolnictwie
Wśród zadań realizowanych na rzecz promocji problematyki bezpiecznej pracy na wsi
należy wyszczególnić:
− kierowanie pism profilaktycznych do jednostek rejonowych, regionalnych i wojewódzkich,
będących tym samym źródłem dalszego oddziaływania na szerszą rzeszę rolników
indywidualnych,
− cykliczne publikacje prasowe. W stałym kąciku miesięcznika OODR „Kurier Rolniczy”
publikowano artykuły poświęcone szerokiej tematyce bezpieczeństwa i higieny pracy
w rolnictwie.
W 21 lokalnych wydawnictwach ukazało się, opracowywanych przez OR KRUS,
20 artykułów poświęconych problemom bhp w rolnictwie. Natomiast na stronie internetowej
(www.opole.oip.pl) na bieżąco, udostępniane są materiały z działalności Okręgowego
Inspektoratu Pracy, poruszające problematykę przestrzegania bezpiecznych metod pracy
podczas prac w gospodarstwach i na polach.
− reportaże telewizyjne. W 8 reportażach, zrealizowanych przez TV Opole i 7 audycjach
radiowych, oprócz problematyki zagrożeń dla życia i zdrowia dzieci wiejskich, omawiano
9
stan bezpieczeństwa w zagrodach wiejskich, a także przybliżono sylwetki rolników
wyróżnionych w ogólnopolskim konkursie „Bezpieczne gospodarstwo rolne”,
− wizytacje gospodarstw. Realizując plan pracy komisji jej członkowie przeprowadzili 837
wizytacji prac żniwno – omłotowych, w tym:
1. Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Łosiowie - 181 wizytacji,
2. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Oddział Regionalny w Opolu –
72 wizytacje,
3. Okręgowa Stacja Chemiczno – Rolnicza, Oddz. Opole - 25 wizytacje,
4. Opolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Opolu - Stacje Powiatowe –
50 wizytacji,
5. Małopolskie Centrum Biotechniki w Krasnem Sp. z o.o. - Stacja Inseminacyjno Hodowlana w Karczowie - 6 wizytacji,
6. Okręgowy Ośrodek Rzeczoznawstwa i Doradztwa Rolniczego SITR - 6 wizytacji,
7. Komenda Wojewódzka Policji w Opolu – 310 wizytacji,
8. Zespół Szkół Rolniczych w Prudniku – 1 wizytacja,
9. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Opolu – 114 wizytacji,
10. Okręgowy Inspektorat Pracy w Opolu – 60 wizytacji,
11. Opolski Związek Rolników i Organizacji Społecznych w Opolu – 12 wizytacji.
Wizytujący gospodarstwa rolne w sporządzanych ankietach zawarli zarówno pozytywne
i negatywne uwagi oraz spostrzeżenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Analiza ankiet wykazała, że w ok. 45% (w 2013r – 40%) wizytujący mieli zastrzeżenia do
stanu bhp w gospodarstwach. Podkreślali, podobnie jak w latach ubiegłych, brak osłon części
wirujących maszyn i urządzeń (szczególnie wałków przekazu mocy), niezabezpieczone,
połamane płyty eternitowe pochodzące z pokrycia dachowego budynków gospodarczych,
prowizoryczne instalacje elektryczne, uszkodzone drabiny (drewniane-własnej konstrukcji), brak
wydzielonych pomieszczeń na środki ochrony roślin oraz nieporządek w warsztatach
podręcznych i obejściu.
Wiele zagrożeń stwarzali rolnicy podczas transportu. Szczególnie dotyczyło
to przemieszczania się po drogach publicznych kombajnów do zbioru zbóż z przyrządem
żniwnym, zamontowanym w pozycji roboczej.
Wśród nieprawidłowości i zagrożeń stwierdzanych w czasie tegorocznych wizytacji prac
żniwnych były również pozytywne przykłady. Wizytujący stwierdzili poprawę warunków
bezpieczeństwa i zmniejszenia ilości zagrożeń w gospodarstwach wizytowanych w latach
poprzednich. W obejściach gospodarczych było czysto i schludnie. Maszyny i sprzęt rolniczy
sprawny, ze wszystkimi wymaganymi osłonami w nienagannym stanie. Podwórza utwardzone.
Wałki przekazu mocy wyposażone w osłony. Ciągniki i kombajny posiadały sprzęt p.poż
i apteczki. Przyczepy wyposażone w urządzenia (sprężyny) utrzymujące zaczepy w pozycji
poziomej zabezpieczone otwory technologiczne i wejścia na poddasze strychów i stodół.
Szamba i doły kloaczne zabezpieczone przed wpadnięciem innych osób. Jest to zjawisko
pozytywne i dające podstawy do stwierdzenia, iż prowadzona działalność prewencyjna jest
słuszna oraz skuteczna.
Dane liczbowe o wypadkach.
Rejestrację wypadków przy pracy w rolnictwie indywidualnym prowadzi Oddział
Regionalny Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Opolu.
W roku sprawozdawczym z placówek terenowych do Oddziału Regionalnego KRUS
w Opolu zgłoszono 368 wypadków przy pracy rolniczej. Odnotowano 1 wypadek śmiertelny
w Placówce Terenowej w Nysie. Przyczyną wypadku
było użycie przez z rolnika,
uszkodzonego przedłużacza elektrycznego, do którego była podłączona myjka ciśnieniowa.
Przed rozpoczęciem mycia ścian w oborze rolnik, zdjął buty. W trakcie pracy doszło do zwarcia
instalacji elektrycznej, co doprowadziło do śmiertelnego porażenia prądem.
W 2014 roku odnotowano niewielki wzrost liczby zdarzeń wypadkowych (o 11 więcej niż
w roku poprzednim), który nastąpił przy jednoczesnym zmniejszeniu się liczby ubezpieczonych.
10
Lp.
Lata
Liczba
ubezpieczonych
wg stanu na 31
grudnia
ogółem
w tym
śmiertelne
w tym dzieci
do lat 15
Liczba wydanych
decyzji
odmawiających
świadczenia
1.
1997
33.525
1029
6
4
383
30,69
2.
1998
33.864
898
4
2
307
26,66
3.
1999
34.746
871
3
5
377
25,06
4.
2000
35.884
722
1
9
278
20,12
5.
2001
38.048
739
4
9
298
19,42
6.
2002
39.792
821
2
6
338
20,63
7.
2003
40.987
767
2
7
325
18,75
8.
2004
39.408
701
4
2
319
17,79
9.
2005
39.615
614
1
brak danych
312
15,50
10. 2006
38.794
547
3
brak danych
246
14,10
11. 2007
44.126
600
3
brak danych
233
13,60
12. 2008
42.007
491
5
brak danych
215
11,69
13. 2009
40.685
512
0
brak danych
189
12,58
14. 2010
39.417
504
4
brak danych
242
12,79
15. 2011
38.288
482
2
brak danych
203
12,59
16. 2012
37.107
413
3
brak danych
192
11,13
17. 2013
35.794
357
1
brak danych
178
9,97
18. 2014
34.408
368
1
brak danych
156
10,70
Zgłoszone wypadki przy pracy rolniczej
Liczba
wypadków na
1000
ubezpieczonych
Za przyczynę wzrostu zgłoszonych wypadków w roku 2014 można uznać :
- szukanie przez osoby zgłaszające dodatkowego źródła dochodu i zgłaszanie do KRUS
wszelkich zdarzeń jakie wystąpiły w gospodarstwie rolnym, także takich, które nie mają związku
z pracą w gospodarstwie rolnym.
W 2014 roku wydano 35 decyzji odmawiających uznania zdarzenia za wypadek przy pracy
rolniczej w rozumieniu ustawy z 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,
- zgłaszanie przez osoby zainteresowane zdarzeń wypadkowych, które wystąpiły w dalekiej
przeszłości, a o możliwości ich zgłoszenia zainteresowani dowiedzieli się teraz, np. poprzez
audycję radiową, rozmowę z lekarzem, sąsiadem, przedstawicielem KRUS w czasie spotkań
i imprez dla rolników,
- zgłaszanie przez osoby zainteresowane zdarzeń, o zgłoszeniu, których zainteresowany
zdecydował na wskutek przeświadczenia, że doznany dawno uraz spowodował chorobę
ujawnioną aktualnie przez lekarzy specjalistów,
- zgłoszenie zdarzenia z chęci wyłudzenia świadczenia potwierdzone aktem oskarżenia organu
prokuratorskiego (zamiar udaremniony działaniami Opolskiego Oddziału KRUS).
11
Struktura wypadków w 2014 roku
Liczba wypadków
Grupa
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
Rodzaj wypadku
Upadek osób
Upadek przedmiotów
Zetknięcie się z ostrymi narzędziami ręcznymi i innymi
ostrymi przedmiotami
Uderzenie, przygniecenie przez materiały i przedmioty
transportowane mechanicznie lub ręcznie
Przejechanie i uderzenie przez środek transportu w ruchu
Pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i
urządzeń
Uderzenie, przygniecenie, pogryzienie przez zwierzęta
Pożar, wybuch, działanie sił przyrody
Działanie skrajnych temperatur
Działanie materiałów szkodliwych
Nagłe zachorowania
Inne zdarzenia
Ogółem
W tym
śmiertelnych
128
24
-
13
-
15
-
8
-
46
-
27
2
5
1
2
46
-
Struktura zdarzeń wypadkowych na przestrzeni kilku ostatnich lat nie ulega znaczącej zmianie.
W dalszym ciągu najczęściej do wypadków dochodzi na podwórzu gospodarstwa, w obejściu,
podczas przemieszczania się bez obciążenia, użytkowania drabin oraz przy wchodzeniu
i schodzeniu z maszyn rolniczych jak również przy obsłudze zwierząt.
Najwięcej zdarzeń wypadkowych występuje w trzech grupach : „upadek osób”,
„pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń” oraz „inne zdarzenia”.
Analiza zdarzeń wypadkowych zgłoszonych do Oddziału Regionalnego w 2014r. z udziałem
maszyn potwierdza, że są to w większości maszyny i urządzenia stare i zużyte, zakup których
nastąpił na rynku wtórnym krajowym oraz zagranicznym (Niemcy, Austria).
W praktyce użytkownicy tych maszyn i urządzeń nie posiadają instrukcji obsługi, w związku
z czym nie znają zaleceń producenta co do ich obsługi i naprawy. Przystępując do naprawy
takiego urządzenia przy pracującym napędzie ulegają urazom np. kończyn dolnych i górnych.
Istnieją trudności w odpowiedzi na pytanie „czy stwierdzono wypadki na nowych
urządzeniach”, ponieważ Oddział i Placówki Terenowe nie odnotowały wypadków, w których
uczestniczył „nowy” sprzęt. Nowy sprzęt występuje raczej w gospodarstwach
wielkoobszarowych, w tej grupie nie odnotowano wypadku z maszynami.
Wzrost liczby zgłoszonych wypadków w porównaniu do roku 2013 odnotowano
w 5 Placówkach Terenowych : w Placówce Terenowej w Oleśnie o 8 wypadków, w Placówce
Terenowej w Strzelcach Opolskich o 6 wypadków, w Placówce Terenowej w Nysie oraz
Kluczborku po 2 wypadki oraz w Placówce Terenowej w Głubczycach o 1 wypadek, natomiast
spadek liczby zgłoszonych wypadków nastąpił w Placówce Terenowej w Brzegu o 5 wypadków
oraz w Samodzielnym Referacie Prewencji, Rehabilitacji i Orzecznictwa Lekarskiego
o 3 wypadki.
12
Placówka
Terenowa
Opole
Liczba ubezpieczonych
Stan na
Stan na
31.12.2013 31.12.2014
5317
5120
Liczba
zgłoszonych
wypadków
2013
2014
41
38
Wzrost
spadek
Liczba wypadków
na 1000
ubezpieczonych
2013
2014
-3
7,71
7,42
Brzeg
2719
2561
31
26
-5
11,40
10,15
Głubczyce
5141
4987
47
48
+1
9,14
9,63
Kluczbork
4696
4496
62
64
+2
13,20
13,98
Nysa
6440
6242
67
69
+2
10,40
11,05
Olesno
Strzelce
Opolskie
Ogółem:
5267
5037
32
40
+8
6,08
7,94
6214
5965
77
83
12,39
13,91
35794
34408
357
368
9,97
10,70
+6
+11
W wyniku analizy postępowań powypadkowych ustalono :
• Miejsce zdarzenia:
Do wypadków najczęściej dochodziło na podwórzu i w obejściu gospodarstwa - 153
wypadki (48,26%), w pomieszczeniach produkcyjnych – 88 wypadków (27,76%) oraz w
trakcie prac wykonywanych na polach i łąkach – 34 wypadki (10,73%).
• Rodzaj wykonywanej pracy:
Najliczniej wypadki występowały podczas obsługi zwierząt (karmienie, dojenie, higiena) –
55 wypadków (17,35%), przemieszczania się bez obciążenia – 40 wypadków (12,62%) oraz
podczas chodzenia z przenoszeniem – 37 wypadków (11,67%)
• Udział maszyn i urządzeń:
Wypadki z udziałem maszyn i urządzeń stanowiły 137 wypadków (56,78%). Najczęściej do
wypadków dochodziło podczas pracy z ciągnikami rolniczymi – 29 wypadków oraz podczas
użytkowania przyczep transportowych i wozów konnych – 25 wypadków.
• Dzień tygodnia, pora dnia:
Do wypadków dochodziło najczęściej w poniedziałki – 55 wypadków (17,35%), piątki i
soboty – po 53 wypadki (16,72%) oraz w środy - 52 wypadki (16,4%), głównie w godzinach
popołudniowych (171 wypadków) i porannych (99 wypadków).
• Urazy ciała:
Wskutek wypadków przy pracy rolniczej najczęściej dochodziło do urazów kończyn górnych
-151 wypadków (47,63%), kończyn dolnych -113 wypadków (35,65%), urazy
wielonarządowe – 15 wypadków (4,73%).
Przyczyną większości wypadków była:
a. niewłaściwa organizacja pracy – 221 wypadków spowodowanych głównie:
- niewłaściwą ogólną organizacją pracy – 8 wypadków
- niewłaściwą organizacją stanowiska pracy – 80 wypadków,
- brakiem lub niewłaściwym posługiwaniem się maszynami, urządzeniami i narzędziami - 21
wypadków,
- nieużywaniem ochron przez rolnika – 50 wypadków
- niewłaściwą obsługą, warunkami bytowymi i reakcją zwierząt – 30 wypadków
- niewłaściwe zachowanie się rolnika – 32 wypadki
b. niewłaściwy stan maszyn i urządzeń, narzędzi i obiektów budowlanych - 44 wypadki
spowodowanych głównie:
- wadą konstrukcyjną lub niewłaściwym rozwiązaniem technicznym i ergonomicznym
maszyn, urządzeń, narzędzi – 20 wypadków,
- wadami materiałowymi – 2 wypadki
- niewłaściwą eksploatacją maszyn, urządzeń i narzędzi – 7 wypadków
13
- niewłaściwym stanem obiektów budowlanych – 15 wypadków
c. nieprawidłowe postępowanie rolnika – 40 wypadków spowodowane głównie:
- świadomym jego działaniem (niedostateczna koncentracja na wykonywanej czynności
oraz niewłaściwe tempo pracy, pośpiech)– 32 wypadki
- innymi czynnikami (zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem) -8 wypadków
d. stan psychofizyczny rolnika, nie zapewniający bezpiecznego wykonywania pracy – 6
wypadków spowodowanych :
- nagłym zachorowaniem, niedyspozycją fizyczną – 1 wypadek
- nadmiernym wysiłkiem fizycznym, przemęczeniem – 3 wypadki
- zachowaniem – po spożyciu alkoholu – 2 wypadki
Podsumowanie i wnioski
Działania podejmowane od 1994 roku tj. od momentu powołania komisji przyczyniły się
do znacznego obniżenia (ponad 64%) wskaźnika liczby wypadków na 1000 ubezpieczonych
w gospodarstwach wiejskich woj. opolskiego. Daje to podstawę do wystawienia pozytywnej
oceny naszej działalności zarówno pod względem ilości podejmowanych działań jak i ich
realizacji w sposób przynoszący oczekiwane efekty. Należy mieć świadomość, iż praca
w rolnictwie znacząco różni się od produkcji przemysłowej. Wiąże się niejednokrotnie ze
zmianami rodzaju czynności wykonywanych przez rolnika oraz warunków ich wykonywania.
Jednocześnie należy pamiętać, iż rolnictwo obok górnictwa jest jedną z najniebezpieczniejszych
gałęzi produkcji i w dalszym ciągu generuje dużą liczbę wypadków.
Pomimo tego, że liczba wypadków minimalnie spada statystyki alarmują, iż w wielu
sytuacjach przyczyną wypadków przy pracy rolniczej są zaniedbania wynikające z braku wiedzy
dotyczącej bezpieczeństwa pracy w gospodarstwie rolnym. Dlatego też konieczne jest
prowadzenie szeregu działań szkoleniowo-prewencyjnych skutkujących zmniejszeniem liczby
wypadków wśród ubezpieczonych rolników i domowników.
Rozpowszechnianie wiedzy na temat eliminowania zagrożeń wypadkowych
występujących przy pracach w gospodarstwach rolnych powoduje wśród rolników wzrost
świadomości o skutkach nieprzestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa. Na
zmniejszenie wypadkowości mają również wpływ pozyskiwane środki finansowe z Unii
Europejskiej. Pozwalają one wymienić stary, wysłużony sprzęt rolniczy na nowy o wysokim
standardzie bezpieczeństwa. Ponadto na zmniejszenie wypadkowości ma także wpływ stale
malejąca liczba ubezpieczonych rolników i członków ich rodzin.
Zmniejszenie liczby wypadków w rolnictwie jest efektem m.in. wieloletniej i różnorodnej
działalności członków Wojewódzkiej Komisji – wieloma instytucjami, sygnatariuszami
podpisanego 6 marca 2001 roku porozumienia w sprawie współpracy na rzecz poprawy stanu
bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie.
Pomimo obserwowanej od wielu lat tendencji spadkowej w liczbie wypadków przy pracy
rolniczej, działalność prewencyjna Komisji będzie utrzymana na podobnym poziomie
z uwzględnieniem zmian zachodzących w rolnictwie, poprzez szukanie nowych i doskonalenie
dotychczasowych form działalności.
Uważamy, iż należy kontynuować i podejmować dalsze inicjatywy na rzecz poprawy
stanu bezpieczeństwa w rolnictwie. W tym zwracać szczególną uwagę na dzieci wiejskie, które
też ulegają wypadkom, a nie są jednak objęte ubezpieczeniem wypadkowym KRUS,
co uważamy za niewłaściwe i podlegające zmianie. W dużej mierze ułatwiłoby to podejmowanie
kolejnych działań przynoszących oczekiwane efekty.
W dalszym ciągu należy informować rolników o obowiązujących przepisach prawnych,
prezentowanie właściwych, bezpiecznych metod pracy, rozsądne przygotowanie planów
wsparcia dla tych, którzy podejmą temat usuwania i utylizacji azbestu w sposób zgodny
z przepisami.
Szeroka edukacja młodego pokolenia, upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach
wypadkowych wśród rolników jest jednym z podstawowych sposobów zapobiegania wypadkom
przy pracy rolniczej. Przykłady tragicznych wydarzeń związanych z pracą w gospodarstwach
rolnych, winny stanowić bodziec do większej ostrożności i świadomości zagrożeń po stronie
rolników i członków ich rodzin.
14
W celu dalszego ograniczania liczby i skutków wypadków w rolnictwie oraz w oparciu
o spostrzeżenia z wizytacji rolniczych i zdobyte doświadczenia podczas realizacji
podejmowanych działań zachodzi potrzeba, aby:
•
•
•
•
•
•
•
Kontynuować i rozszerzać współpracę z jednostkami samorządowymi i instytucjami
działającymi na rzecz rolnictwa
Upowszechniać wśród społeczności wiejskiej, wszelkimi dostępnymi środkami
informacje dotyczące szkodliwego oddziaływania pyłu azbestu na zdrowie i życie
człowieka.
Propagować u dzieci i młodzieży wiejskiej właściwe zachowania w sytuacjach zagrożeń
wypadkowych w gospodarstwach rolnych,
Uwrażliwiać dzieci i młodzież na problem zagrożeń związanych z pomaganiem rodzicom
przy pracach w obejściu gospodarskim,
Upowszechniać wiedzę o zagrożeniach wypadkami przy pracy rolniczej i chorobami
zawodowymi oraz zasady ochrony zdrowia i życia poprzez różne formy działań
Propagować w szerokim zakresie pozytywne wzorce i zachowania rolników
osiągających sukcesy w konkursach na bezpieczne gospodarstwo rolne.
dostosowywać formy działań prewencyjnych do nowych sposobów komunikowania się
i przekazywania wiedzy ciągłego upowszechniania zasad ochrony życia i zdrowia
w gospodarstwie rolnym,
15