Ćwiczenie 1

Systemy SCADA - Citect
1
Ćwiczenie 1
Tworzenie i konfiguracja projektu, funkcjonalność, tworzenie
interfejsu graficznego.
1. Cel ćwiczenia
Zapoznanie się z systemem Citect 7.30, jego funkcjami i możliwościami. Wprowadzenie
do środowiska Citect. Tworzenie i konfiguracja nowego projektu. Tworzenie okna
graficznego.
2. Wymagania
Realizacja ćwiczenia wymaga podstawowej znajomości z zakresu podstaw automatyki
oraz techniki cyfrowej.
3. Wprowadzenie
Współczesne systemy sterowania realizowane są obecnie przy pomocy sterowników
programowalnych i komputerowych stacji operatorskich pełniących role komputerowych
systemów kontrolno – nadzorczych. Systemy takie wykorzystujące oprogramowanie SCADA
realizują funkcje gromadzenia i przetwarzania danych pochodzących z procesu, wizualizacji
jego stanu, sterowania nadrzędnego, alarmowania i rejestracji zdarzeń, archiwizacji danych
oraz udostępniania informacji o procesie w sieciach komputerowych.
Podstawową funkcją jaką realizują podczas swojej pracy systemy SCADA jest
dostarczenie operatorowi informacji opisującej bieżący stan obsługiwanego procesu
przemysłowego. Wybór oraz ilość prezentowanych zmiennych powinien odpowiadać
zarówno aktualnej chwili w jakiej znalazł się nadzorowany proces, jak i aktualnym
wymaganiom obsługi. Podział informacji pomiędzy poszczególne ekrany synoptyczne zależy
w głównej mierze od cech obsługiwanego obiektu przemysłowego.
Wartości opisujące przebieg procesu najogólniej można podzielić na dane binarne i dane
analogowe. Zobrazowanie zmian danych analogowych może być wykonane przez proste
wyświetlenie mierzonej wartości na ekranie, bądź też przy pomocy rożnego rodzaju
wykresów, suwaków lub mierników.
Budowanie ekranów w znacznej mierze polega na wykorzystywaniu elementów o
podobnych funkcjach, dlatego też we wszystkich aplikacjach przeznaczonych do tworzenia
systemów SCADA zawarte są biblioteki gotowych elementów. Elementy te można
natychmiast dołączyć do projektu i po przekazaniu odpowiednich parametrów oraz
ustawieniu jego zachowania wykorzystać do wizualizacji stanu konkretnego elementu.
Podstawową funkcją systemów sterowania i wizualizacji jest zapewnienie operatorowi
sterowania pracą nadzorowanego obiektu. Realizowanie tej funkcji odbywa się poprzez
stosowanie sterowania przy pomocy ekranu graficznego. Operator wybiera na ekranie obraz
graficzny z prezentowanym obiektem, a następnie za pomocą symboli graficznych uzyskuje
on możliwość kontrolowania pracy urządzenia. W poprawności kontroli pracy urządzenia
pomagają operatorowi rozmaite stacyjki, które umożliwiają dostęp do dodatkowych
informacji związanych z pracą obiektu takimi jak np. sterowanie automatyczne lub ręczne,
stan w jakim znajduje się układ, czy też pól dialogowych służących nastawieniu wartości
parametrów pracy obiektu.
Systemy SCADA - Citect
2
Polecenia dotyczące sterowania pracą obiektu wydawane przez obsługę często są
weryfikowane pod kątem uprawnień danego operatora do takich, a nie innych funkcji.
Weryfikacja taka jest zazwyczaj realizowana poprzez ustalenie listy użytkowników i
przypisanie im określonych uprawnień oraz haseł dostępu, przy czym ochrona przed
nieuprawnionym dostępem może być uzyskana w sposób analogiczny jak w wielodostępnych
systemach komputerowych. Wszelka ingerencja operatora w przebieg procesu jest zazwyczaj
odnotowana i archiwizowana, stanowiąc tym samym dokumentację prowadzonego sposobu
sterowania obiektu.
Systemy sterowania i wizualizacji dla poprawnego kontrolowania procesu przemysłowego
potrzebują w zależności od obsługiwanego procesu różnej ilości informacji. Dane zbierane
podczas przebiegu procesu mogą być przechowywane w plikach właściwych dla danego
systemu wizualizacji bądź też coraz częściej z wykorzystaniem baz danych. Dane pochodzące
z bazy danych umożliwiają dalszą dystrybucję danych do innych aplikacji celem ich analizy
lub też dalszego przetworzenia.
Ważnym zadaniem systemu SCADA, jest wykrywanie i rejestracja alarmów oraz
generowanych zdarzeń występujących podczas pracy systemu. Rejestracja zdarzeń i alarmów
jest silnie zdeterminowana czasowo, a wymagana szybkość reakcji systemu automatyki na
wystąpienie określonego zdarzenia jest zwykle określana na etapie formułowania wymagań,
jakie ma spełniać dany proces. Wystąpienie zdarzeń i alarmów zdefiniowanych w fazie
projektowania systemu może wywoływać konieczność podejmowania przez układy
znajdujące się w systemie pewnych działań powodujących zmniejszenie skutków ich
wystąpienia. Mając na uwadze wymaganą szybkość i niezawodność tych działań,
odpowiedzialnymi za ich realizację są zazwyczaj układy znajdujące się w bliskim otoczeniu
obsługiwanych urządzeń, takie jak sterowniki PLC lub moduły zabezpieczeniowe. Jednakże
dla większości systemów określa się parametry czasowe związane z rejestracją zdarzeń
zachodzących podczas pracy obiektu. Dzięki odpowiednio zaplanowanym parametrom
system sterowania i wizualizacji umożliwia dokładną analizę zaistniałej awarii i
następujących po niej skutków. Na parametry czasowe rejestracji zdarzeń wpływają
parametry wykorzystanych urządzeń, typ lub typy zastosowanych sieci przemysłowych,
budowa systemu, jak również typ samej aplikacji służącej do budowy systemu sterowania i
wizualizacji.
4. Przebieg ćwiczenia
a) Uruchomienie środowiska Citect:
Klikamy Start, dalej Programy, dalej Schneider Electric, dalej Citect Explorer.
b) Tworzenie nowego projektu:
W Citect Explorer klikamy menu File, dalej New project.
c) Konfiguracja komunikacji z urządzeniami zewnętrznymi:
– Utworzenie klastra,
– stworzenie serwera IO,
– konfiguracja urządzeń IO (I/O Device),
– wybór protokołów komunikacyjnych (Citect Generic Protocol / SIMPPI).
d) Tworzenie okna graficznego:
– w drzewie projektu przejść do pozycji Graphics/Pages i kliknąć ikonę Create a
New page,
– nową stronę można też utworzyć w menu File/New w Graphic Builderz’e,
Systemy SCADA - Citect
–
3
po stworzeniu nowego okna (obrazu synoptycznego) należy go zapisać przy
użyciu menu File i opcji Save as z programu Citect Graphics Builder.
e) Zapoznanie z elementami graficznymi dostępnymi w menu podręcznym.
f) Tworzenie i przywracanie kopii zapasowej (backup-u) projektu.
W Citect Explorer, po uprzednim ustawieniu bieżącego projektu, klikamy menu File,
dalej Backup, wskazujemy nazwę i lokalizację pliku z kopią zapasową (.ctz).
Aby odtworzyć kopię zapasową z pliku, wybieramy z menu File, dalej Restore i
wskazujemy plik kopii zapasowej (.ctz).
UWAGA ! Kopii zapasowej nie należy tworzyć bezpośrednio na dysku typu
pendrive, ponieważ grozi to jego sformatowaniem!
5. Literatura
[1] http://www.citect.schneider-electric.com/scada/vijeo-citect
[2] Quickstart Tutorial V7.20.
[3] Ryszard Jakuszewski, „Programowanie systemów SCADA”, 2002.