ADAMIE, GDZIE JESTEŚ? Rozważania

Józef Augustyn SJ
ADAMIE,
GDZIE JESTEŚ?
Rozważania rekolekcyjne oparte na Ćwiczeniach duchownych
św. Ignacego Loyoli. Tydzień pierwszy
Wydawnictwo WAM • Księża Jezuici
Kraków 2012
331
Spis treści
Wprowadzenia do medytacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
I. WALKA JAKUBA Z ANIOŁEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Został sam jeden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Każdy z nas cierpi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Puść mnie, bo już wschodzi zorza! . . . . . . . . . . . . . . . .
Wierność kobiety kananejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jakie jest twoje imię? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Życie duchowe rozpoczyna się od wewnętrznego
nawrócenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
12
13
15
16
18
II. MÓJ OBRAZ BOGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Bóg jest tajemnicą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Doświadczenie miłości ludzi i miłości Boga . . . . . . . .
Docenić kruchą ludzką miłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Panie, pokaż nam Ojca, a to nam wystarczy . . . . . . . .
Moja fascynacja Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Miłowałem Izraela, gdy jeszcze był dzieckiem . . . . .
19
20
21
23
24
25
III. SŁUCHAJ, IZRAELU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
1.
2.
3.
4.
5.
Pierwsze ze wszystkich przykazań . . . . . . . . . . . . . . .
Bóg mówi, człowiek słucha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pan Bóg jest nasz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pan Bóg jest jedyny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hierarchia wartości naszego życia . . . . . . . . . . . . . . . .
29
31
33
35
36
IV. BĘDZIESZ MIŁOWAŁ PANA, BOGA SWEGO . . . . . . . . . . . . . 39
1.
2.
3.
4.
Miłowanie Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Integralność w miłości Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tylko Bóg jest Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bądźcie doskonali jak Ojciec wasz niebieski . . . . . . . .
39
42
45
47
332
ADAMIE, GDZIE JESTEŚ?
V. BĘDZIESZ MIŁOWAŁ BLIŹNIEGO swego . . . . . . . . . . . . . . . 49
1.
2.
3.
4.
5.
Bliźni konieczny do życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kto jest moim bliźnim? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Drugie przykazanie konsekwencją pierwszego . . . . .
Wolność związana z miłością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Formy manipulacji w codzienności życia . . . . . . . . . .
49
51
54
56
58
VI. BĘDZIESZ MIŁOWAŁ SIEBIE SAMEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Miłość siebie samego miarą miłości bliźniego . . . . . .
Akceptacja własnego życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przyjęcie swojego życia jako daru miłości Boga . . . . .
Miłość siebie równa miłości bliźniego . . . . . . . . . . . . .
Żyje we mnie Chrystus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie ma większego przykazania od tych dwóch . . . . .
61
63
64
66
68
68
VII. KTÓŻ MNIE WYZWOLI Z CIAŁA, CO WIEDZIE
KU ŚMIERCI? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
1. Gdy chcę czynić dobro, narzuca mi się zło . . . . . . . . .
2. Chcę czynić dobro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Narzuca mi się zło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Nieszczęsny ja człowiek! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.Łaska Boga przez Jezusa Chrystusa . . . . . . . . . . . . . . .
72
74
75
76
77
VIII. FASCYNACJA GRZECHEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Dążenia szatana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dialog ze złem pierwszą przyczyną grzechu . . . . . . .
Szatan oskarżycielem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bezradność człowieka w namiętności i pokusie . . . .
Zerwała zatem owoc i dała swemu mężowi . . . . . . . .
Boże, rozjaśnij ciemności mego serca . . . . . . . . . . . . . .
80
81
84
85
86
87
IX. ROZCZAROWANIE GRZECHEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
1.
2.
3.
4.
5.
Głębia przyzywa głębię hukiem Twych potoków . . .
Skryli się przed Panem Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dlaczego twarz twoja jest ponura? . . . . . . . . . . . . . . . .
Bóg nie zostawia człowieka w jego grzechu . . . . . . . .
Rozmowa grzesznika z Jezusem ukrzyżowanym . . .
90
92
94
95
97
SPIS TREŚCI
333
X. ZGRZESZYŁEM WOBEC PANA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Puste serce miejscem ludzkiego grzechu . . . . . . . . .
Grzech rodzi grzech . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Postępek Dawida nie podobał się Panu . . . . . . . . . .
Misja Proroka Natana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czemu zlekceważyłeś słowo Pana? . . . . . . . . . . . . . .
W Jego ranach jest nasze uzdrowienie . . . . . . . . . . . .
102
103
105
106
109
111
XI. JAK WIELKIE JEST MIŁOSIERDZIE PAŃSKIE! . . . . . . . . . . . 113
1.
2.
3.
4.
5.
Zobaczyć wszystkie swoje grzechy . . . . . . . . . . . . . .
Ważyć ciężkość swoich grzechów . . . . . . . . . . . . . . .
Kimże jestem w porównaniu ze wszystkimi
ludźmi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kim jest Bóg, przeciwko któremu grzeszymy? . . . .
Okrzyk pełen zdziwienia i wielkiej miłości . . . . . . .
114
115
116
117
118
XII. BÓG NIE PRZEZNACZA NIKOGO DO PIEKŁA . . . . . . . . . . 121
1.
2.
3.
4.
Piekło skandalem Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Realna możliwość wiecznego niespełnienia . . . . . . .
Poczuć gorycz piekła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dołącz nas, Panie, do grona swoich wybranych . . .
121
124
125
127
XIII. OJCIEC WZRUSZYŁ SIĘ GŁĘBOKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Przejście od własnego grzechu do Bożego
miłosierdzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
A gdy syn był jeszcze daleko… . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ujrzał go jego ojciec i wzruszył się głęboko . . . . . . .
Wybiegł naprzeciw niego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rzucił mu się na szyję i ucałował go . . . . . . . . . . . . .
Bezinteresowność serca najważniejsza
w każdym darze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W miłości liczą się czyny, a nie tylko słowa . . . . . . .
Dwie ręce miłosiernego ojca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
130
131
132
134
135
136
137
138
XIV. Dwaj bracia w jednym domu ojca . . . . . . . . . . . . . . 141
1. Moje dziecko, ty zawsze jesteś ze mną . . . . . . . . . . . 142
2. Wszystko, co moje, do ciebie należy . . . . . . . . . . . . . 143
3. Czy jestem „zadowolony” z Boga? . . . . . . . . . . . . . . 144
334
ADAMIE, GDZIE JESTEŚ?
4. Wzajemna miłość braci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
5. Będziemy ucztować i bawić się . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
XV. wielkie zaufanie Abrahama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
1.
2.
3.
4.
5.
W Chrystusie Bóg pojednał ze sobą świat . . . . . . . . .
Nieoczekiwane interwencje Boga . . . . . . . . . . . . . . . .
Rzekł do niego: „Abrahamie!” . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dialogowanie z Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bezwarunkowe powierzanie życia Bogu . . . . . . . . .
150
150
151
152
155
XVI. będę ci błogosławił . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .159
1.
2.
3.
4.
Ojcze mój! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sięgnął po nóż, aby zabić swego syna . . . . . . . . . . . .
Nie podnoś ręki na chłopca i nie czyń mu
nic złego! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Barana złożył w ofierze całopalnej zamiast
swego syna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
160
162
164
166
XVII. Wesele w Kanie Galilejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Zaproszono na wesele także Jezusa . . . . . . . . . . . . . .
Nie mają już wina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czyż to moja lub Twoja sprawa, Niewiasto? . . . . . .
Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie . . . . . . . .
Napełnijcie stągwie wodą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Zwyczajna” praca człowieka i „cudowna” moc
Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czas przemiany wskazany przez Jezusa . . . . . . . . . .
170
170
172
173
174
176
178
ROZWAŻANIA REKOLEKCYJNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
XVIII. ROZWAŻANIA O LUDZKICH UCZUCIACH . . . . . . . . . . 183
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Nawrócenie – przemiana całego człowieka . . . . . . .
Jak bezpiecznie kroczyć przez świat uczuć? . . . . . . .
Czym są uczucia? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skąd się biorą nasze uczucia? . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak pracować nad uczuciami? . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ocena moralna ludzkich uczuć . . . . . . . . . . . . . . . . . .
184
185
187
189
190
193
SPIS TREŚCI
7. Opór wewnętrzny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Potrzeba wypowiadania naszych uczuć . . . . . . . . . .
9. Trud wypowiadania własnych uczuć . . . . . . . . . . . .
10. Nie otrzymaliście ducha niewoli . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Miejcie te same uczucia co Jezus Chrystus . . . . . . . .
335
194
196
197
199
202
XIX. ROZWAŻANIA O LĘKACH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Służyć Mu będziemy bez lęku . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W miłości nie ma lęku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czym jest lęk? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nieświadoma obrona przed lękami . . . . . . . . . . . . . .
Konsekwencje lęku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czego ja się lękam? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Doświadczenie lęku kryterium autentyczności
wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jezus pogrążony w udręce jeszcze usilniej się
modlił . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
205
206
206
208
211
213
215
218
XX. WYCHOWANIE SEKSUALNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
1. Bóg wszystko uczynił bardzo dobre . . . . . . . . . . . . .
2. Integralność ludzkiej seksualności . . . . . . . . . . . . . . .
3. Niebezpieczeństwo redukcyjnego spojrzenia
na seksualność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Wewnętrzna jedność człowieka w sferze
seksualnej wymaga czasu i pracy . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Przyjąć swoją tożsamość seksualną . . . . . . . . . . . . . .
6. Trudności w przeżywaniu własnej tożsamości
psychoseksualnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Potrzeba pomocy zaufanych osób . . . . . . . . . . . . . . .
8. Oddramatyzować trudności seksualne . . . . . . . . . . .
9. Rozeznanie odpowiedzialności moralnej . . . . . . . . .
10. Mechanizm „kary i nagrody” . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Dynamika napięcia seksualnego . . . . . . . . . . . . . . . .
12. Oczyszczenie klimatu społecznego . . . . . . . . . . . . . .
13. Akceptacja własnej seksualności . . . . . . . . . . . . . . . .
224
225
226
227
229
231
232
233
234
236
238
241
242
XXI. ROZEZNAWANIE DUCHOWE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
1. Potrzeba rozeznawania duchowego . . . . . . . . . . . . . 246
336
ADAMIE, GDZIE JESTEŚ?
2.
3.
4.
5.
Trudności w rozeznawaniu duchowym . . . . . . . . . .
Działanie złego ducha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Działanie dobrego ducha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozeznawanie duchowe szukaniem woli Bożej . . . .
247
248
251
253
XXII. REGUŁY O ROZEZNAWANIU DUCHOWYM . . . . . . . . . . 257
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Osoby pogrążone w grzechu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Osoby postępujące w oczyszczaniu się ze swoich
grzechów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pocieszenie duchowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak zachować się w stanie pocieszenia
duchowego? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Strapienie duchowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozpoznania stanu strapienia duchowego . . . . . . . .
Jak zachować się w strapieniu duchowym? . . . . . . .
Przyczyny strapienia duchowego . . . . . . . . . . . . . . .
Taktyka działania złego ducha . . . . . . . . . . . . . . . . . .
258
261
264
266
267
270
271
274
277
XXIII. Kształtowanie sumienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Sumienie i rozeznanie duchowe . . . . . . . . . . . . . . . . .
Głos sumienia – głosem miłości Boga . . . . . . . . . . . .
Zranione sumienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Patrzeć prawdzie w oczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spowiedź i kierownictwo duchowe w formacji
sumienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sumienie i doświadczenie krzyża Jezusa . . . . . . . . .
Świadectwo prawości sumienia ludzi kościoła . . . .
282
283
286
287
288
289
290
XXIV. SAKRAMENT POJEDNANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Wychowanie do sakramentu pojednania . . . . . . . . .
Czym jest sakrament pojednania? . . . . . . . . . . . . . . .
Podejście prawne do spowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podejście osobowe do spowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . .
Podejście prawne a podejście osobowe
do spowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kapłan w konfesjonale znakiem miłosierdzia
Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
293
294
294
295
296
299
SPIS TREŚCI
7.
8.
9.
337
Żal Judaszowy a żal Piotrowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
Kryteria dla odróżnienia żalu Piotra od żalu
Judasza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
Moje podejście do spowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
XXV. RACHUNEK SUMIENIA przed spowiedzią . . . . . . . . . 309
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Czym jest rachunek sumienia? . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rachunek sumienia – modlitwa związana
z bólem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rachunek sumienia uwzględniający zmieniające
się życie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dziękczynienie za wszystkie otrzymane łaski . . . . .
Wyznanie swoich słabości, niewierności
i grzechów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powierzenie się z zaufaniem Bogu . . . . . . . . . . . . . . .
Postanowienie poprawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
309
311
312
313
316
321
323
XXVI. JAK MOŻNA WYKORZYSTAĆ PROPONOWANE
ROZWAŻANIA? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
1.
2.
3.
4.
Dla odprawienia ośmiodniowych rekolekcji
zamkniętych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dla odprawienia rekolekcji ignacjańskich
w życiu codziennym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jako wprowadzenie do przedłużonej modlitwy
indywidualnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jako lektura duchowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
325
328
329
329