Streszczenia zakwalifikowane do prezentacji ustnej na XIV

Streszczenia zakwalifikowane do prezentacji ustnej na
XIV Sympozjum
SEKCJI KARDIOLOGII EKSPERYMENTALNEJ
POLSKIEGO TOWARZYSTWA
KARDIOLOGICZNEGO
Dobieszków 15-17 Październik 2009
385
Prozakrzepowe działanie aldosteronu u szczurów. Udział płytek krwi i komponenty
hemodynamicznej.
Anna Gromotowicz1, Adrian Stankiewicz1, Urszula Osmólska1, Marzena WojewódzkaŻeleźniakowicz2, Ewa Chabielska1
1
Samodzielna Pracownia Biofarmacji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok
Zakład Medycyny Ratunkowej i Katastrof, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku,
Białystok
2
Wykazaliśmy, iż aldosteron podany szczurom w ostrej infuzji nasila proces formowania
zakrzepu żylnego w mechanizmach zależnych od osłabienia fibrynolizy, aktywacji
krzepnięcia, zmniejszonej biodostępności tlenku azotu i nasilonego stresu oksydacyjnego.
Biorąc pod uwagę fakt, iż proces zakrzepowy jest inicjowany oddziaływaniem płytek krwi ze
ścianą naczynia oraz propagowany skurczem naczynia, celem tej pracy była ocena wpływu
ostrej infuzji aldosteronu na adhezję płytek krwi do kolagenu, czas krwawienia i parametry
hemodynamiczne.
Badania wykonano na szczurach, samcach szczepu Wistar (300-350g; n=6). Aldosteron
(ALDO; 30 µg/kg/h) lub 0,4% etanol (VEH; 2ml/kg/h) podawano w infuzji ciągłej (1h) do
żyły udowej. W trakcie infuzji ALDO lub VEH monitorowano bezpośrednio parametry
hemodynamiczne szczura: przepływ krwi w tętnicy szyjnej, ciśnienie skurczowe i
rozkurczowe krwi w tętnicy szyjnej oraz tętno [Harvard Apparatus, Niemcy]. Po godzinie
wykonano adhezję płukanych płytek krwi do kolagenu fibrylarnego typu I ex vivo oraz
zmierzono czas krwawienia metodą „template”.
Wykazano, iż stopień adhezji płytek krwi do kolagenu był znamiennie wyższy po podaniu
ALDO (ALDO - 42.2±2% vs VEH - 33.3±3%; p<0.05). Wykazano również, iż jednogodzinna
infuzja ALDO wywołała istotne skrócenie czasu krwawienia (ALDO - 105±7s vs VEH 151±13s; p<0.01). Jednocześnie nie zaobserwowano istotnych zmian w przepływie krwi w
tętnicy szyjnej (ALDO - 7.5±0.9 ml/min vs VEH - 6.1±0.6 ml/min), ciśnieniu skurczowym i
rozkurczowy krwi w tętnicy szyjnej (ALDO - 118±7/86±8 mmHg vs VEH - 126±8/95±7
mmHg) oraz tętnie (ALDO - 391±12 b/min vs VEH - 410±18 b/min) w trakcie trwania
eksperymentu.
Podsumowując, wykazano po raz pierwszy, iż aldosteron podany w godzinnej infuzji nasila
adhezję płytek krwi do kolagenu, co potwierdza, iż w mechanizmie prozakrzepowego
działania tego hormonu bierze również udział komponenta płytkowa. Obserwowany efekt
prozakrzepowy nie podlegał wpływom komponenty hemodynamicznej. Prowadzone są
badania mające na celu wyjaśnienie udziału receptora mineralokortykoidowego w
proadhezyjnym efekcie aldosteronu.
386
Białko C-reaktywne i albumina zmodyfikowana niedokrwieniem u chorych z zawałem
mięśnia sercowego oraz stabilną chorobą wieńcową leczonych inwazyjnie (PTCA).
Dominika Drobniak - Hełdak1, Władysława Kolasińska - Kloch1, Renata Rajtar Salwa1, Iwona Leszczyńska - Gołąbek2, Beata Kieć - Wilk2, Małgorzata Malczewska - Malec2
1 II Klinika Kardiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
2 Zakład Biochemii Klinicznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Wstęp. Albumina Zmodyfikowana Niedokrwieniem (IMA – Ischemia Modified Albumin) jest
nowym biochemicznym wskaźnikiem niedokrwienia mięśnia sercowego a także stresu
oksydacyjnego. Poziom hsCRP jest wykładnikiem stanu zapalnego, który predysponuje do
erozji blaszek miażdżycowych.
Materiał i metodyka. Do badania włączono 68 mężczyzn w wieku 39-71 lat (55±8): 29
pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową (S), 26 pacjentów z zawałem mięśnia sercowego
(AMI) i 13 zdrowych mężczyzn (K) dobranych pod względem wieku i wskaźnika masy ciała.
Wszyscy chorzy leczeni byli przezskórną angioplastyką naczyń wieńcowych z implantacją
stentu, po czym kontynuowali standardowe leczenie farmakologiczne (aspiryna, klopidogrel,
beta-bloker, inhibitor ACE, statyna). Z badania wykluczono osoby z otyłością, cukrzycą,
ostrym procesem zapalnym, chorobami autoimmunologicznymi i nowotworami. Oznaczenia
biochemiczne wykonano przed (poziom wyjściowy)- oraz 7 i 28 dni po (post-stress)pomyślnym zabiegu angioplastyki naczyń wieńcowych. W surowicy krwi u wszystkich
badanych oznaczono poziom hsCRP, CPK, CK-MB, troponiny I, IMA, albuminy (ALB),
IMA/ALB, potencjału antyoksydacyjnego (FRAP, SH), pierwotnych produktów oksydacji
lipidów (LOOH) oraz leukocytozę.
Wyniki. W badaniu stwierdzono znacznie większą częstość występowania wysokich wartości
IMA, hsCRP u pacjentów z angiograficznie potwierdzonym zwężeniem naczyń (AMI, S) w
porównaniu do kontroli (K). Wykazano najwyższą wartość wskaźnika IMA/ALB w surowicy
krwi pacjentów z zawałem mięśnia sercowego w porównaniu do chorych ze stabilną chorobą
wieńcową i osób z grupy kontrolnej. Poziom IMA ujemnie korelował z frakcją wyrzutową
lewej komory serca i z parametrami potencjału antyoksydacyjnego osocza (FRAP, SH),
natomiast dodatnio korelował ze stężeniami CPK i CK-MB. Zaobserwowano znacznie
większą częstość występowania niskich wartości FRAP i SH u pacjentów z angiograficznie
potwierdzonym zwężeniem naczyń (AMI, S) w porównaniu do kontroli (K) oraz tendencję
podwyższenia potencjału antyoksydacyjnego albuminy (puli grup tiolowych SH albuminy)
post-stress w porównaniu do wartości wyjściowych, przy czym wartość ta pozostawała
zawsze najniższa w grupie AMI. Stwierdzono tendencję obniżenia wartości IMA post-stress
w porównaniu do wartości wyjściowych, przy czym wartość ta pozostawała zawsze
najwyższa w grupie AMI.
Wnioski. Wyniki badań sugerują, iż poziom albuminy zmodyfikowanej niedokrwieniem
(IMA) w surowicy krwi może być użytecznym markerem niedokrwienia mięśnia sercowego
wśród pacjentów poddawanych zabiegom przezskórnej angioplastyki naczyń wieńcowych
387
Przejciowa transekcja mysich mioblastów plazmidem ekspresyjnym zawierającyn
sekwencję kodującą dla genu eNOS.
Małgorzata Białas1, Agnieszka Janeczek1, Monika Frączek1, Monika Seidel1, Maciej Kurpisz1
1 Instytut
Genetyki Człowieka, Polskiej Akademii Nauk, Poznań
Nowoczesne metody regeneracji uszkodzonego mięśnia sercowego obejmują terapie
modyfikowanymi genetycznie komórkami podawanymi w obręb blizny pozawałowej. Ze
względu na charakter powstałej blizny modyfikacje dotyczą głownie czynników
proangiogennych działających w sposób bezpośredni na proces angiogenezy takich jak
czynnik naczyniowy wzrostu śródbłonka (VEGF), oraz w sposób pośredni jak w przypadku
endotelialnej syntazy tlenku azotu (eNOS). Produkt tego enzymu, czyli tlenek azotu (NO),
jako cząsteczka charakteryzująca się szerokim zasięgiem działań fizjologicznych, wpływa na
rozszerzenie naczyń krwionośnych, stymuluje rozwój śródbłonka, zapobiega agregacji płytek
krwi oraz uniemożliwia adhezję limfocytów do śródbłonka.
Terapia komórkami wykazującymi nadekspresję eNOS może więc przyczynić się do
ukrwienia martwiczego obszaru pozawałowego.
Celem pracy było uzyskanie populacji komórek mysich mioblastów transfekowanych
przejściowo konstrukcją genową zawierającą ORF dla genu eNOS w oparciu o komercyjny
plazmid pCiNeo (Promega) oraz ocena wpływu transfekcji na podstawowe procesy
komórkowe w warunkach in vitro. Określono poziom ekspresji genu na poziomie białkowym
oraz funkcjonalność otrzymanego produktu nadekspresji. Analizie poddany został ponadto
wpływ procesu transfekcji na proliferację komórek, cykl komórkowy oraz poziom ekspresji
genów zaangażowanych w szlak miogeniczny. Badano także odporność badanych czynników
na proces apoptozy/nekrozy w warunkach stresu oksydacyjnego.
Uzyskane wyniki mogą sugerować, że transplantacja mioblastów z nadekspresją badanego
enzymu eNOS może zostać wykorzystana w regeneracji pozawałowego mięśnia sercowego
388
Hamujący wpływ Ang-(1-9) na proces fibrynolizy przyczyną nasilenia zakrzepicy żylnej
u szczura
Andrzej Mogielnicki1, Karol Kramkowski1, Justyna Magdalena Hermanowicz1, Dariusz
Pawlak2, Włodzimierz Buczko1
1
Zakład Farmakodynamiki, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok
Samodzielna Pracownia Farmakoterapii Monitorowanej, Uniwersytet Medyczny w
Białymstoku, Białystok
2
W ostatnich latach wykazaliśmy, że przeciwzakrzepowe działanie inhibitorów enzymu
konwertującego angiotensynę (ACE-Is) związane jest ze wzrostem stężenia Ang-(1-7)
(Hypertension 2002) oraz zmniejszeniem syntezy Ang II wywierającej działanie
prozakrzepowe (Thromb Haemost 2005). Doświadczenia in vitro sugerują, że Ang I może być
metabolizowana nie tylko do Ang II czy Ang-(1-7), ale także do Ang-(1-9) przy udziale
ACE-2 (Circ Res 2000). Zwiększona aktywność tego enzymu jest jednym z czynników
patogenetycznych nadciśnienia tętniczego krwi oraz zawału mięśnia sercowego (Nature
2002). Naszym celem było zbadanie konwersji Ang I w Ang-(1-9) w warunkach in vivo w
krążeniu szczura oraz ocena wpływu Ang-(1-9) na proces zakrzepowy w zwierzęcym modelu
zakrzepicy żylnej. Po dwugodzinnej infuzji VEH bądź Ang-(1-9) w dawce 400 pmol/kg/h,
zostały zebrane uformowane zakrzepy oraz próbki krwi. Po raz pierwszy w warunkach in
vivo wykazano przy użyciu metody HPLC, że Ang I może być konwertowana w krążeniu
szczura także do Ang-(1-9). Ponadto zaobserwowano również obecność Ang II w próbkach
krwi szczura po infuzji Ang-(1-9). Masa uformowanego zakrzepu po podaniu Ang-(1-9) u
osobników normotensyjnych wynosiła 0.76±0.16 mg (p<0.05, n=13), a u osobników
hipertensyjnych 4.44±1.77 mg (p<0.01, n=5), uzyskane wartości były wyższe w porównaniu
z wartościami kontrolnymi (odpowiednio 0.42±0.13 n=17 i 0.98±0.23 mg n=18). Losartan
zablokował wzrost masy zakrzepu po podaniu Ang-(1-9)(0.16±0.1 mg, n=10). Wykazano,
także wzrost mierzonej ELISĄ aktywności PAI-1 (1630± 293, n=11) i spadek t-PA (66±19,
n=15) w stosunku do wartości kontrolnych (odpowiednio 953± 126pg/ml, p<0.05, n=11 oraz
167±45 pg/ml p<0.05, n=12). Nie stwierdzono natomiast wpływu Ang-(1-9) na czas
protrombinowy PT (20.65±3.88 sek. n=16, p=NS) w porównaniu do kontroli (19.51±2.74
sek., n=7), czas APTT (23.82±4.53 sek n=16, p=NS vs 25.81±3.1, n=7 kontroli) i poziom
fibrynogenu 2.05±0.54 g/l (n=13, p=NS) vs 1.84±0.48 sek. (n=7) w grupie kontrolnej.
Podsumowując uzyskane wyniki, można jednoznacznie stwierdzić, iż w układzie krążenia
szczura, Ang I może być konwertowana do Ang-(1-9). Ang-(1-9) wywiera prozakrzepowe
działanie zarówno u osobników normo- jak i hipertensyjnych, co związane jest ze wzrostem
aktywności PAI-1. Efekt ten może zależeć od bezpośredniej lub związanej z Ang II, aktywacji
receptora AT1.
389
Leptin Levels in Coronary Patients who Underwent Phase II of Cardiac Rehabilitation
Magdalena Kosydar-Piechna1, Maria Bilińska1, Jadwiga Janas2, Ryszard Piotrowicz1
1
Klinika i Zakład Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologii Nieinwazyjnej, Instytut
Kardiologii, Warszawa-Anin
2 INSTYTUT KARDIOLOGII, Warszawa-Anin
Background: Leptin, an adipose tissue-related hormone, has been increasingly implicated in
an increased cardiovascular risk. Increased circulating leptin, a marker of leptin resistance, is
common in obesity and independently associated with insulin resistance and cardiovascular
disease in humans. In patients with angiographically confirmed coronary atherosclerosis, the
leptin level is a predictor of future cardiovascular events independent of other risk factors,
including lipid status and CRP. Weight loss decreases leptin levels, but the effects of aerobic
training on leptin levels in patients with confirmed coronary artery disease are unknown.
Moreover the causes of the leptin resistance status developing are unclear until today.
Aim: The present study was designed to examine the influence of aerobic training on leptin
levels in patients with coronary artery disease.
Methods: One hundred males, mean age 55±5.1 ys, at least 2 months after CABG, were
randomized to either 6 weeks of aerobic training, three times a week, at 60-80% of maximal
estimated heart rate (training group, TG, n=50) or to a control group (n=50). Exercise stress
test was performed and weight, body mass index (BMI), waist circumference, waist-to-hip
ratio (WHR) and plasma leptin levels were measured at the beginning and at the end of the
study. Aspirin, beta-blockers, nitrates and statins were used with the same rate in both groups
and the doses of medicines were not changed during the study.
Results: There were no inter-group differences in all parameters at the beginning of the study.
Patients’ physical capacity (max VO2 ml/kg/min) increased significantly both in TG (24.5±4.6
vs 25.8±4.3, p<0.02) and control group (24.2±4.3 vs 25.6±5.0, p<0.05), but only in TG did we
observe a significant reduction in rest heart rate (68.4±11.2 vs 64.5±10.6 bpm, p<0.02).
Despite a significant increase in weight (82.1±10.1 vs 83.4±11.1 kg, p<0.002) and BMI
(27.2± 2.6 to 27.5±2.9, p<0.002) in TG leptin levels were not changed significantly (7.2±3.8
vs 7.5±4.2 ng/ml, NS). However, leptin levels in control group increased significantly
(7.4±3.7 vs 8.5±4.7 ng/ml, p<0.003) while weight, BMI, waist circumference and WHR were
stable.
In conclusion: Cardiac rehabilitation prevented an increase in leptin levels independent of
changes in weight and BMI and the development of leptin resistance status.
390
Anti-inflammatory Effect of Aerobic Training in Patients after Coronary Artery Bypassgrafting
Magdalena Kosydar-Piechna1, Maria Bilińska1, Jadwiga Janas2, Ryszard Piotrowicz1
1 Klinika i Zakład Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologii Nieinwazyjnej, Instytut
Kardiologii, Warszawa-Anin
2 INSTYTUT KARDIOLOGII, Warszawa-Anin
Inflammation plays a key role in all stages of atherosclerosis, from the initial lesion to the §
end-stage thrombotic complications. There have been few studies in which regular physical
exercise training was shown to be cardioprotective in patients with coronary artery disease.
However, the influence of aerobic, short-lasting training on a lot of inflammatory markers in
post-CABG patients has not been studied.
Aim: The present study was designed to examine the influence of aerobic, short-lasting
training on a lot of inflammatory markers in post-CABG patients.
Methods: 100 males, mean age 55±5.1 ys, mean 2 months after CABG, were randomized to
either 6 weeks of exercise training, three times a week, at 60-80% of maximal estimated HR
(training group, TG, n=50) or to a control group (n=50). At baseline and at the end of the
study the following examinations were performed: (1) exercise stress test; (2) plasma levels of
simple and specific inflammatory markers.
Aspirin, beta-blockers, nitrates and statins were used with the same rate in both groups and
the doses of medicines were not changed during the study.
Results: There were no inter-group differences in all parameters at the beginning of the study.
Patients’ physical capacity (max VO2 ml/kg/min) increased significantly both in TG (24.5±4.6
vs 25.8±4.3, p<0.02) and control group (24.2±4.3 vs 25.6±5.0, p<0.05), but only in TG did we
observe a significant reduction in rest heart rate (68.4±11.2 vs 64.5±10.6 bpm, p<0.02).
Simultaneously only in TG did we observe a significant decrease both in simple and more
specific inflammatory markers. Simple markers included: platelets count (207.9±46.8 vs
192.7±37.4, p<0.04), sedimentation rate (10.8±11.3 vs 7.3±5.8 mm/h, p<0.002), hsCRP
(0.4±1.1 vs 0.2±0.2 p<0.006). Specific markers were: Il-6 (3.1±2.5 vs 2.2±1.7, p<0.007), TNF
RI (1075.0±336.4 vs 1021.1±313.6, p<0.04), TNF RII (2035.0±613.7 vs 1904.5±494.3,
p<0.009). There were neither a significant decrease within either group nor significant
differences between the groups in hsTNF levels. Conclusions: Cardiac rehabilitation reduced
levels of proinflammatory markers in post-CABG patients
392
Śródbłonkowy mechanizm rozkurczowego działania endogennego kannabinoidu anandamidu na tętnice płucne szczura i człowieka
Marta Baranowska1, Hanna Kozłowska1, Mirosław Kozłowski2, Margaret Maclean3, Barbara
Malinowska1
1
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Fizjologii Doświadczalnej, Białystok
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej, Białystok
3 University of Glasgow, Division of Neuroscience and Biomedical Systems, Glasgow.
2
Endogenne kannabinoidy, w tym anandamid (AEA) zaangażowane są w patomechanizm
hipotensji towarzyszącej wstrząsowi krwotocznemu, kardiogennemu i septycznemu.
Rozkurczowy mechanizm kannabinoidów może wynikać z pobudzenia receptorów
kannabinoidowych CB1, CB2, waniloidowych TRPV1, niesklonowanych dotąd
śródbłonkowych receptorów kannabinoidowych, jak też z pośredniego wpływu
wazoaktywnych produktów metabolizmu endokannabinoidów. Znaczenie i mechanizm
działania kannabinoidów w łożysku płucnym jest praktycznie nieznane.
Celem naszej pracy było zbadanie i porównanie wpływu AEA na zależny od śródbłonka
rozkurcz izolowanych tętnic płucnych szczura i człowieka.
Materiał i metody: Tętnice płucne podsegmentarne pobrano do badań od samców szczurów
rasy Wistar, bądź pacjentów (16 mężczyzn, 3 kobiety, wiek 63±3) operowanych z powodu
niedrobnokomórkowego raka płuca z tkanki położonej dystalnie od guza. Efekt rozkurczowy
AEA oceniano na naczyniach skurczonych uprzednio analogiem tromboksanu U-46619, o
stężeniu odpowiednio 0.3 µM i 0.01 µM lub KCl (50 mM).
Wyniki: AEA (0.1 – 100 µM) zależnie od stężenia rozkurczał izolowane tętnice płucne
szczura i człowieka skurczone U-46619 (pEC50 i Rmax wynosiły odpowiednio 5.00±0.09,
89.55±3.51%, n=15; 5.00±0.13, 94.36±5.35%, n=9). Efekt rozkurczowy był osłabiony w
naczyniach płucnych szczura i człowieka przez mechaniczne zniszczenie śródbłonka
(odpowiednio o 20 i 70%) i o ok. 50% przez zastosowanie inhibitora kanałów potasowych o
dużym przewodnictwie dla jonów wapnia (BKCa, iberiotoksyny, 0.1 µM). Był on też istotnie
zmniejszony (o ok. 40 %) w naczyniach skurczonych KCl. Odpowiedź relaksacyjna AEA w
tętnicach szczura z zachowanym śródbłonkiem skurczonych U-46619 była osłabiona przez
inhibitor cyklooksygenazy (indometacynę, 10 µM), podany oddzielnie lub łącznie z
inhibitorem syntazy tlenku azotu (L-NAME, 300 µM). Bloker rozkładu AEA URB 597 (1
µM) przesuwał w prawo krzywą stężenie - efekt dla AEA. Kolejne doświadczenia zostały
przeprowadzone w obecności URB 597 w celu wyeliminowania udziału metabolitów
endokannabinoidu w rozkurczu. Antagonista śródbłonkowego receptora kannabinoidowego –
O-1918 (10 µM) przesuwał w prawo krzywą stężenie – efekt dla AEA w naczyniach płucnych
szczura i człowieka (pA2 wynosi odpowiednio 5.98±0.07, n=7 i 5.71±0.18, n=7). Antagonista
receptorów CB1 AM 251 (0.1 µM) nie modyfikował odpowiedzi rozkurczowej AEA.
Podsumowanie: AEA rozkurcza izolowane tętnice płucne szczura i człowieka bezpośrednio
pobudzając hipotetyczny śródbłonkowy receptor kannabinoidowy, jak też pośrednio poprzez
wazoaktywne produkty swojego metabolizmu i aktywację kanałów BKCa. Reakcje uzyskane
na materiale ludzkim nie różniły się istotnie od wyników uzyskanych na tkance szczurzej
393
CORM-3 hamuje rozwój zakrzepicy tętniczej u szczura.
Karol Kramkowski1, Andrzej Mogielnicki1, Agnieszka Leszczyńska1, Roberto
Motterlini2, Stefan Chłopicki3, Włodzimierz Buczko1
1
Zakład Farmakodynamiki, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok
Department of Drug Discovery and Development, Italian Institute of Technology, Genova,
Italy
3 Zakład Farmakologii Dośiwiadczalnej Katedry Farmakologii CM UJ, Kraków
2
Zahamowanie ekspresji genu Hmox1 kodującego enzym oksygenazę hemową HO-1, która
generuje powstawanie w organizmie tlenku węgla (CO), indukuje rozwój zakrzepicy u
gryzoni (Thromb Haemost, Circ Res, 2007). Związkiem uwalniającym CO ze swej cząsteczki
i w konsekwencji hamującym agregację płytek w warunkach in vitro (Cardiovasc Res, 2006)
jest CORM-3 (Carbon Monoxide Releasing Molecule 3) zsyntetyzowany przez Motterliniego
i współpracowników (Circ Res, 2002).
Celem pracy była ocena przeciwzakrzepowych właściwości CORM-3 w modelu zakrzepicy
tętniczej stymulowanej prądem u szczura oraz ocena wpływu tej substancji na agregację
płytek krwi i parametry krzepnięcia i fibrynolizy wraz z bezpośrednim pomiarem ciśnienia
krwi.
CORM-3 podany w najwyższej dawce w sposób istotny statystycznie zwiększał średnią
wartości ciśnienia krwi mierzonego bezpośrednio w tętnicy szyjnej (Δ=17.17±2.74mmHg,
p<0.05) jak również zahamował proces formowania się zakrzepu oraz agregację płytek krwi
w warunkach ex vivo. Efektowi temu towarzyszył spadek aktywności osoczowej PAI-1.
Ponadto CORM-3 w dawce 100µm/kg w sposób istotny statystycznie wydłużał czas
protrombinowy oraz zmniejszał stężenie fibrynogenu. Substancja ta podana w mniejszych
dawkach nie wpłynęła na parametry koagulogiczne (Tab. 1).
Wyniki naszych badań wykazały po raz pierwszy ,że CORM-3 hamuje proces zakrzepowy w
warunkach in vivo. Mechanizm działania wydaje się być związany z zahamowaniem
aktywności płytek krwi oraz aktywacją fibrynolizy.
Tab. 1 Efekt CORM-3 na zakrzepicę tętniczą, agregację płytek oraz aktywność PAI-1.
*p<0.05; **p<0.01; ***p<0.001 vs VEH; dane przedstawione jako średnia +/- SEM.
VEH
CORM-3 10 µm/
kg
0.94±0.06 1.07±0.20
0.648±0.02 0.438±0.110*
masa zakrzepu [mg]
agregacja płytek Ω/100
tys. płytek
aktywność PAI-1 [ng/mol] 1.81±0.25 1.23±0.21
PT [sekundy]
18.31±0.45 20.75±0.05
Fg [sekundy]
2.22±0.10 1.78±0.17
CORM-3 30 µm/ CORM-3 100 µm/
kg
kg
0.84±0.14
0.55±0.07**
0.602±0.03
0.027±0.039**
0.87±0.06*
20.2±0.33
1.78±0.15
1.31±0.16
24.6±1.08***
0.56±0.09***
394
Wpływ niedokrwienia mięśnia sercowego na stymulowany anandamidem odruch
Bezolda-Jarischa u szczurów
Sebastian Łukasz Łupiński1, Eberhard Schlicker2, Barbara Malinowska3
1
Uniwersytet Madyczny w Białymstoku, Zakład Fizjologii Doświadczalnej, Białystok
Uniwersytet w Bonn, Instytut Farmakologii i Toksykologii, Bonn
3 Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Fizjologii Doświadczalnej, Białystok
2
Anandamid (AEA) jest endogennym agonistą receptorów kannabinoidowych CB1, CB2 i
receptora waniloidowego TRPV1. U szczurów uśpionych uretanem, jego dożylna szybka
iniekcja prowadzi do krótkotrwałego spadku częstości akcji serca (HR) i ciśnienia krwi – tzw.
odruchu Bezolda-Jarischa. Efekt ten związany jest z pobudzeniem receptorów waniloidowych
TRPV1 znajdujących się na zakończeniach włókien czuciowych w sercu (Malinowska i wsp.,
Naunyn-Schmiedeberg’s Arch. Pharmacol., 2001; 364: 562 – 569). Odruch Bezolda-Jarischa
wyzwalany jest m.in. podczas niedotlenienia i zawału mięśnia sercowego.
Wykazano, że anandamid jest uwalniany w czasie zawału (Wagner i wsp., J. Am. Coll.
Cardiol., 2001; 38: 2048 – 2054). W związku z tym celem niniejszych badań była ocena
wpływu ostrego niedokrwienia mięśnia sercowego na stymulowany anandamidem odruch
Bezolda-Jarischa u szczurów, a także wskazanie rodzaju receptorów biorących udział w tej
odpowiedzi.
Doświadczenia przeprowadzono na samcach szczurów szczepu Wistar uśpionych uretanem.
Niedokrwienie mięśnia sercowego indukowano poprzez podwiązanie lewej tętnicy
wieńcowej. Zmiany w HR oceniano do 30 minut po wywołaniu niedokrwienia, ponieważ jak
wykazano wcześniej, w tym czasie utrzymuje się najwyższy poziom AEA we krwi. Odruch
Bezolda-Jarischa wywoływano poprzez dożylną iniekcję AEA na 5 minut przed (S1) oraz 10,
20 i 30 minut (S2-S4) po podwiązaniu lewej tętnicy wieńcowej. AEA stosowano w dawce 0,2
mg/kg, która powodowała spadek HR o 6-10% wartości wyjściowej. Wielkość obszaru
objętego niedokrwieniem weryfikowano przez dożylną iniekcję błękitu Evansa po
zakończeniu doświadczenia, a wyniki poniżej 20% odrzucano.
Wykazano, że niedokrwienie mięśnia sercowego nasila indukowaną AEA odpowiedź
odruchową, przy czym efekt ten występował jedynie 10 i 20 minut po wywołaniu
niedokrwienia. Spadek HR (S2 i S3) w stosunku do odpowiedniego spadku HR w grupie
zwierząt pozornie operowanych wynosił odpowiednio: 206,9±13,0%, n=9 i 171,9±15,8%,
n=8). Potęgujący wpływ doświadczalnego zawału nie występował w obecności podanego
wcześniej antagonisty receptora TRPV1 – kapsazepiny (1 µmol/kg; S2 i S3 wynosiły
odpowiednio 114,7±15,6%, n=6 i 89,9±30,5%, n=3). Nie był natomiast modyfikowany przez
antagonistę receptora CB1 – rimonabant (0,1 µmol/kg; S2 i S3 wynosiły odpowiednio
249,5±30,1%, n=7 i 232,3±50,0, n=5). Wykazano także, że niedokrwienie mięśnia sercowego
nasila odruchowy spadek HR indukowany przez agonistę receptorów TRPV1 kapsaicynę (5
µg/kg) 10 minut po wywołaniu niedokrwienia (S2 wynosił 224,3 ±23,9%, n=8).
Na podstawie uzyskanych wyników można przypuszczać, że anandamid uwalniany podczas
niedokrwienia mięśnia sercowego działając poprzez receptory waniloidowe TRPV1
zakończeń włókien czuciowych w sercu nasila odruch Bezolda-Jarischa.
395
Apoptoza w embrionalnych sercach myszy z wadami indukowanymi kwasem retinowym
Agnieszka Kołodzińska1, Rafał Bilko2, Bianka Malczuk3, Izabela Zdziechowicz3, Aleksander
Wasiutyński4, Anna Ratajska4
1
I Katedra i Klinika Kardiologii , Katedra i Zakład Anatomii Patologicznej WUM, Warszawa
Politechnika Warszawska, Wydział Mechatroniki, Warszawa
3 Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
4 Katedra i Zakład Anatomii Patologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego,
Warszawa
2
Masowa apoptoza jest zjawiskiem pojawiającym się podczas rozwoju embrionalnego wielu
narządów. Mimo licznych badań nad apoptozą w sercu embrionalnym nadal niewyjaśniony
jest do końca udział apoptozy w przebudowie serca, zwłaszcza w relacji z przebudową
prowadzącą do powstania wad drogi odpływu. Celem badań była: 1. analiza apoptozy
względem rozwijających się struktur serca w sercach prawidłowych oraz z malformacjami
drogi odpływu wywołanymi kwasem retinowym, 2. porównanie apoptozy w sercach
kontrolnych oraz w sercach z wadami; 3. skonstruowanie modelu przestrzennego apoptozy w
badanych sercach. Badania prowadzono na sercach myszy F1 (C57BL/6xCBA) w dobie
12.75 i 13 tj. w czasie, kiedy zachodzi intenstywny proces septacji zapętlonego serca w
czterojamowy narząd. Kwas retinowy podano samicom ciężarnym (70mg/kg m.c., i.p.) w
dobie 8.5, tj. w czasie wymaganym do otrzymania wad drogi odpływu. Serca (17)
analizowano pod względem apoptozy wyznakowanej z użyciem anty-kaspazy 3 na skrawkach
seryjnych. Rekonstrukcję przestrzenną wykonano przy pomocy programu p-mod. W wyniku
traktowania kwasem retinowym otrzymano wady drogi odpływu takie jak DORV i TGA.
Apoptoza w sercu kontrolnym w części dystalnej drogi odpływu (na wysokości tworzących
się zastawek półksiężycowatych) była zlokalizowana po stronie prawej (większa krzywizna
serca) a proksymalnie skupiona była w centralnej części drogi odpływu, pomiędzy stożkami
wielkich tętnic. W sercach z TGA apoptoza w drodze odpływu była zlokalizowana w postaci
trzech języków: w części dystalnej położonego dorsalnie, w części środkowej – pośrodkowo,
a w części proksymalnej drogi odpływu - wentralnie. W sercach z DORV w części dystalnej
drogi odpływu apoptoza masowo pojawiała się wentralnie pomiędzy wielkimi tętnicami, a w
części proksymalnej – dorsalnie. Przestrzenne rozmieszczenie apoptozy w sercach
kontrolnych jest odmienne w porównaniu z DORV i TGA. Zakładamy, że masowa apoptoza
wiąże się z procesami rozwoju serca, polegającymi na zmniejszaniu się objętości pewnych
jego obszarów. Przypuszczamy, że masowa apoptoza w drodze odpływu przyczynia się do
wzajemnego remodelingu wielkich tętnic względem siebie oraz względem pozostałych
struktur serca (skracanie obszaru stożków, skracanie większej krzywizny serca) podczas gdy
w sercach traktowanych kwasem retinowym może przyczyniać się do pogłębienia zmian
związanych z kształtowaniem malformacji drogi odpływu (np. brak skręcalności wielkich
tętnic względem siebie w TGA i niektórych postaciach DORV).
396
Buforowanie fluktuacji oddechowych ciśnienia tętniczego - model matematyczny
Teodor Buchner1, Jan Żebrowski1, Grzegorz Gielerak2, Paweł Krzesiński2, Monika Grzęda2
1
2
Politechnika Warszawska, Wydział Fizyki, Warszawa
Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa
Utrzymanie stałego zakresu ciśnienia tętniczego tętniczego krwi jest ważnym składnikiem
zachowania homeostazy. Jednym z czynników zaburzających homeostazę jest modulacja
objętości wyrzutowej spowodowana zmianami ciśnienia wewnątrz
klatki piersiowej wywołanymi przez oddech. Praca przedstawia wyniki modelowania
dynamiki układu krążenia przy pomocy modelu zawierającego jedynie trzy kompartmenty.
Model pokazuje działanie odruchu kompensującego fluktuacje oddechowe
ciśnienia tętniczego na drodze przywspółczulnej przez zmienność oddechową rytmu serca.
Wyniki symulacji numerycznych pokazują że mechanizm buforowania może w pewnych
okolicznościach wzmacniać fluktuacje, a więc działać przeciwnie do zamierzeń. Analiza
teoretyczna porządkuje tym samym znane wyniki doświadczalne. Podane są konsekwencje
zjawiska buforowania dla zmienności ciśnienia i rytmu serca w paśmie oddechowym w
warunkach fizjologicznych, w wysiłku i w niewydolności serca. Praca ukazuje zarazem
możliwości wspierania kardiologii eksperymentalnej przez analizę układów dynamicznych
metodami fizyki.
397
ZWIĄZEK WARTOŚCI PROGU DEFIBRYLACJI Z ROKOWANIEM ODLEGŁYM
CHORYCH PO WSZCZEPIENIU ICD
Przemysław Stolarz1, Roman Steckiewicz2, Marcin Grabowski2, Grzegorz Opolski1
1 I Katedra i Klinika Kardiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
2 I Katedra i Klinika Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Warszawa
Próg defibrylacji, definiowany jako najmniejsza energia przerywająca wyindukowane
migotanie komór jest jednym parametrów ocenianych podczas implantacji ICD. Testy progu
są wykonywane od wielu lat, lecz nie ma dotychczas standardów metodycznych w jaki
sposób powinny być przeprowadzane i procedura ta jest pomijana w wytycznych dotyczących
elektroterapii. Opisana sytuacja prowadzi do znacznych różnic w częstości stosowania testów
progu w różnych ośrodkach (od 20 do 90% pacjentów). W naszym ośrodku wszyscy chorzy
bez przeciwwskazań mają badany próg defibrylacji według jednolitego schematu,
zatwierdzonego przez komisję bioetyczną: od energii 10J, co 5J do maksymalnej energii ICD.
Obserwacją długoterminową objęto 232 chorych w średnim wieku 61,1+13,1, z EF
31,2+9,2%. Próg defibrylacji określono u 223 osób (96,1%). U 150 (64,7%) osób uzyskano
próg 10J, u 58 (25%) 15J a u 13 (5,6%) 20-25J. W przypadkach bardzo wysokich progów
(2,6% chorych) stosowano zmianę polaryzacji impulsu albo repozycję/wymianę elektrody.
Podczas dalszej obserwacji trwającej od 1 do 81 miesięcy zmarło 30,8% chorych z progiem
20-25J, 22,4% z progiem 15J i 4,7% pacjentów z progiem 10J (p<0,01-0,001). Porównywane
podgrupy nie różniły się istotnie pod względem wieku (58,8+8,6 do 62,5+13,3, NS) i LV-EF
(27,3+7,8 do 32,5+9,1%). Korelacja między wartością progu defibrylacji i występowaniem
zgonów (r=0,188) była porównywalna do korelacji między wiekiem i zgonami (r=0,182) i
wyższa niż między LV-EF i zgonami (r=-0,115). Ponadto u chorych z niskim progiem
znacznie rzadziej występowały serie elektrowstrząsów w celu przerwania jednego epizodu
arytmii (6,7 vs 49,3%, p<0,001) co ma wpływ na żywotność ICD i nastawienie psychiczne
pacjenta do stosowanej terapii.
Wnioski: Określenie progu defibrylacji podczas implantacji ICD pozwala na wczesne
wykrycie potencjalnej nieskuteczności impulsu oraz pomaga oszacować ryzyko
długoterminowe pacjenta i dobrać optymalne leczenie.
398
Antiplatelet action of statins in diabetic rabbits is strongly enhanced
Iwan Kocic1, Izabela Rusiecka1, Iga Wapniarska1, Marcin Bitel1, Robert Wasilewski1
1Katedra
i Zakład Farmakologii Akademii Medycznej w Gdańsku, Gdańsk
Background: The aim of the present study was to find out whether statins have direct
antiplatelet action and to compare that in control and diabetic rabbits.
Methods: We measured platelet aggregation in the blood samples obtained from the marginal
ear rabbit veins. Aggregation was induced by 10 µM of ADP. We used an aggregometer type
M-490 according to the turbidimetry method of Born. After obtaining control results, the tests
were performed in the presence of 4 different statins (cerivastatin, mevastatin, lovastatin and
pravastatin) at concentrations range from 0.01 to 1 µM. The tests were repeated in diabetic
rabbits (alloxon, 120mg/kg. B.W. i.v.) and in the presence of leptin (125 ng/ml). Statistical
evaluation was done by unpaired Mann-Whitney test.
Results: All examined statins inhibited platelet aggregation induced by ADP by 17%
(pravastatin at 1µM) to 25% (mevastatin at 1 µM). Diabetes increased platelet aggregation
rate from 48 ± 5 % to 72 ± 8 %, however all of the examined statins (1 µM) inhibited that
aggregation by about 60% (P<0.01). Addition of leptin (125ng/ml) to the blood samples
obtained from healthy rabbits increased aggregation rate to about 64% , but in the presence of
the statins it was decreased to about 26% (P<0.01).
Conclusion: Alloxon-induced diabetes increases platelet aggregation rate in rabbits. Statins
have direct antiplatelet action which is enhanced in diabetic rabbits probably due to
interaction with leptin.
399
Rola procesów proliferacji i apoptozy komórek śródbłonka w doświadczalnym pomoście
żylnym w modelu zwierzęcym
Łukasz Krzych1, Michał Krejca1, Janusz Skarysz1, Przemysław Szmagała1, Grażyna
Nowaczyk2, Danuta Plewka2, Andrzej Plewka2, Andrzej Bochenek1
1 I Klinika Kardiochirurgii Śląskiej Akademii Medycznej Górnośląski Ośrodek Kardiologii
SPSK Nr 7, Katowice
2 Zakład Histologii SUM, Katowice
Wstęp. Z uwagi na wysokie ryzyko zamknięcia żylnych pomostów aortalno-wieńcowych,
wykazane w obserwacjach prospektywnych, coraz częściej poszukuje się rozwiązań na
poziomie komórkowym, które w istotny sposób będą ograniczać rozwój tego niekorzystnego
zjawiska. Celem niniejszego badania była ocena wpływu dwóch przeciwstawnych zjawisk –
proliferacji i apoptozy, na rozwój zmian degeneracyjnych w opisanym modelu.
Metody. Badania wykonano w grupie 21 owiec. Do wnętrza siateczki dakronowej
wprowadzano fragment żyły odpromieniowej, odpreparowanej z lewej kończyny przedniej,
które następnie sklejano klejem tkankowym. Tak przygotowany graft implantowano do do
tętnicy szyjnej (grupa badana). Symetrycznie, na drugiej tętnicy szyjnej wykonywano
identyczne zespolenie, jednak bez zastosowania siateczki z tworzywa sztucznego (grupa
kontrolna). Materiał biologiczny pobierano do badań 5 i 9 dni, oraz 4, 6, 8, 10 i 12 tygodni
po wykonaniu pomostu. Proliferację oceniano dzięki reakcji immunocytochemicznej z
monoklonalnym przeciwciałem Ki-67, natomiast apoptozę monitorowano metodą TUNEL.
Wyniki. Liczba komórek proliferujących malała systematycznie w obserwacji 12tygodniowej, podczas gdy ilość komórek ulegających apoptozie wyraźnie rosła (p<0,001).
Trendy te widoczne były zarówno w pomostach powleczonych, jak niepowleczonych
dakronową siateczką. Przewagę liczby komórek proliferujących nad apoptycznymi
stwierdzono w obu grupach w pierwszych 5. tygodniach obserwacji, po którym to czasie
trend ulegał odwróceniu na rzecz komórek ulegających apoptozie (7 kolejnych tygodni).
Stosunek liczby komórek proliferujących do apoptotycznych istotnie różnił się między
grupami: w graftach z siateczką wynosił 1,6 w 5 dniu obserwacji i 0,2 w 12 tygodniu badania,
podczas gdy w pomostach bez siateczki wynosił odpowiednio: 1,9 oraz 0,6. Nie stwierdzono
korelacji pomiędzy liczbą komórek proliferujących i tych ulegających apoptozie w żadnej z
grup, choć efekt ten nie był znamienny statystycznie.
Wnioski. W przebudowę ściany pomostu żylnego zaangażowane są zarówno procesy
proliferacji jak i apoptozy, przy czym w pomoście powleczonym stentem zewnętrznym
wykonanym z dakronu obserwuje się odmienną dynamiką procesów biorących udział w
przebudowie błony wewnętrznej i środkowej. Apoptoza w pomoście niezabezpieczonym
siateczką jest zdominowana przez proces proliferacji, co może sprzyjać wcześniejszej jego
okluzji. Korzystna przebudowa warstw naczynia, widoczna w obserwacji prospektywnej w
pomoście powleczonym stentem zewnętrznym zależy w przeważającej mierze od
zahamowania proliferacji, podczas gdy wpływ apoptozy wydaje się mniej istotny. W modelu
nie ma istotnej korelacji pomiędzy liczbą komórek proliferujących oraz tych ulegających
apoptozie.
401
Porównanie regulacyjnego wpływu melatoniny na procesy włóknienia w ranach
powierzchniowych i zawale serca.
JacekH Drobnik1, Alicja Szczepanowska1, Slawomir Olczak1, Donata Slotwińska1,
Dariusz Tosik1
1Zakład
Metabolizmu Tkanki Łącznej, 2Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej, 3Zakład
Histologii i Ultrastruktury Tkanek, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, ul. Narutowicza 60,
Łódź
Dotychczasowe badania pokazały, że melatonina wywiera regulacyjny wpływ na zawartość
kolagenu podczas gojenia ran. Celem obecnej pracy jest porównanie działania melatoniny na
procesy włóknienia zachodzące w bliźnie po zawale serca oraz ranach obwodowych. Ponadto
planujemy podjąć próbę wyjaśnienia mechanizmu działania hormonu szyszynki w ranach
powierzchniowych i bliźnie po zawale serca.
Zawał serca u szczurów Wistar wywołano przez podwiązanie lewej tętnicy wieńcowej, a
następnie wszczepiano podskórnie polipropylenową siatkę (2cm x 3cm) jako model rany
powierzchniowej. Melatoninę wstrzykiwano w godzinach 18.00-19.00 w dawce 60mg/100g
m.c. W drugiej części doświadczenia izolowano komórki z ran powierzchniowych i blizn
pozawałowych, identyfikowano je przy pomocy mikroskopii elektronowej oraz określano
cechy komórek w hodowli (wzrost, ilość komórek martwych, organizację komórek, szybkość
migracji). Następnie badano wpływ melatoniny stosowanej w stężeniach 10-7M-10-10M.
Poziom kolagenu w hodowlach komórkowych lub ziarninie ran określano przy pomocy
metody Woessnera.
Melatonina zwiększa poziom białka kolagenowego w bliźnie po zawale serca,
natomiast hormon szyszynki nie wpływa na włóknienie ran powierzchniowych. Komórki
izolowane z ran powierzchniowych, zidentyfikowane jako fibroblasty (z domieszką
niewielkiej ilości komórek wykazujących niektóre cechy miofibroblastów), o kształcie
wydłużonym, tworzą w hodowli struktury „wirów” i charakteryzują się wolniejszym
wzrostem i migracją. W hodowlach fibroblastów stwierdzono większą akumulację kolagenu.
Miofibroblasty pochodzące z blizny pozawałowej nie tworzą uporządkowanych form w
hodowli, szybciej rosną i migrują. Mimo opisanych różnic, w obydwu grupach komórek
obserwowano zwiększenie poziomu kolagenu w hodowli pod wpływem melatoniny (10-7M).
Wnioski: Melatonina zwiększa zawartość kolagenu w bliźnie po zawale serca. Efekt ten
wynika z bezpośredniego działania hormonu szyszynki na miofibroblasty blizny. Natomiast w
modelu ran powierzchniowych zwierząt z zawałem serca melatonina nie modyfikuje poziomu
kolagenu w ziarninie. Hamowanie regulacyjnego wpływu melatoniny na zawartość kolagenu
może wynikać ze zmian spowodowanych współistniejącą niewydolnością krążenia
indukowaną zawałem. Komórki izolowane z ran obwodowych (fibroblasty) lub blizny
pozawałowej (miofibroblasty) charakteryzują się różnym potencjałem reparacyjnym.
Uzyskane wyniki pokazują istnienie różnych mechanizmów gojenia ran powierzchniowych i
zawału serca.
404
Znaczenie polimorfizmu ScaI genu ANP w chorobach sercowo-naczyniowych
Anna Piskorz1, Bartosz Wasąg1, Janusz Limon1
1 Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Gdańsk
Wprowadzenie: Przedsionkowy peptyd natriuretyczny (ANP) jest neurohormonem
zaangażowanym w redukcję ciśnienia krwi, rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększenie
diurezy i natriurezy. Dotychczas opublikowane wyniki badań wykazują brak jednoznacznych
danych dotyczących udziału wariantów polimorficznych genu ANP (A1 i A2) w procesie
rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Część z nich sugeruje, że allel A1 zwiększa ryzyko
występowania sodowrażliwego nadciśnienia tętniczego i przerostu lewej komory serca. W
innej pracy podkreśla się potencjalną rolę ochronną tego allela w rozwoju miażdżycy i zawału
serca, a także chorób nerek, z jednoczesnym wskazaniem, że to genotyp A2A2 pretenduje do
rozwoju miażdżycy i incydentów zawałowych. Kolejne doniesienia nie wykazały wpływu
wariantów ScaI genu ANP na rozwój nadciśnienia tętniczego i udaru mózgu. Allel A2 genu
ANP prowadzi do syntezy 28-aminokwasowego peptydu. Natomiast utrata miejsca
restrykcyjnego ScaI w allelu A1 powoduje wydłużenie ANP o dwie argininy. W jednej z prac
zasugerowano, że dwie dodatkowe argininy są odcinane podczas aktywacji ANP z propeptydu
przez transbłonową proteazę serynową – KORYNĘ. Do tej pory nie przeprowadzono jednak
żadnych badań funkcjonalnych potwierdzających wspominaną hipotezę. Celem pracy było
przeprowadzenie badań funkcjonalnych dwóch wariantów polimorficznych genu ANP.
Materiały i Metody: W celu sprawdzenia czy dwie dodatkowe argininy kodowane przez allel
A1 genu ANP ulegają potranslacyjnemu usunięciu przez KORYNĘ przeprowadzono
kotransfekcję komórek 293T wektorami ekspresyjnymi V5-tag zawierającymi wklonowane
sekwencje kodujące KORYNĘ i warianty ScaI genu ANP. Kolejnym etapem było
przeprowadzenie „western blotting” przy użyciu przeciwciała Anti-V5-HRP.
405
LipidomicNet: Nowy unijny projekt w dziedzinie lipidomiki przekładający podstawowe
odkrycia naukowe na zastosowanie kliniczne
Iwona Wybrańska1
1
Konsorcjum Naukowe LipidomicNet* i Zakład Biochemii Klinicznej CMUJ, Kraków
Lipidy, a zwłaszcza tłuszcze złożone będąc podstawowym elementem struktury błon
komórkowych, biorą udział w regulacji większości procesów zachodzących w komórce od
indukcji przekaźnictwa, po regulacje ekspresji genów. Gromadzenie lipidów w komórkach
prowadzi do lipotoksyczności, a białka PAT tworzące krople tłuszczowe i odgrywające ważną
role w aktywacji lipolizy mogą być celem nowoczesnej terapii.
Będąc podstawowym elementem struktury błon komórkowych, tłuszcze biorą udział w
regulacji większości procesów zachodzących w komórce. Jednym z głównych zadań
naukowo-rozwojowych projektu jest stworzenie platformy, która umożliwiałaby przełożenie
wyników badań na zwierzętach na praktykę kliniczną.
Wyniki i Wnioski: Biologicznie aktywne formy ANP zostały wykryte dla obu wariantów ScaI
genu ANP. Oznacza to, że dwie dodatkowe argininy kodowane przez allel A1 nie ulegają
usunięciu przez KORYNĘ i nadal są obecne w dojrzałym białku. Różnice w budowie białek
ANP kodowanych przez allele A2 i A1 genu ANP mogą prowadzić do zmiany ich
powinowactwa do receptora: NPR1. W większości efektów biologicznych wywoływanych
przez ANP pośredniczy receptor o charakterze cyklazy guanylowej (NPR1). Zwiększenie
powinowactwa wariantu ANP1-28ArgArg kodowanego przez allel A1 genu ANP do NPR1
mogłoby prowadzić do podwyższonej produkcji cGMP, co wyjaśniałoby zasugerowaną
protekcyjną rolę tego wariantu w chorobach takich jak: miażdżyca, zawał serca i choroby
nerek. Natomiast, zmniejszenie powinowactwa wiązałoby się z obniżoną produkcją cGMP, co
z kolei mogłoby sprzyjać rozwojowi nadciśnienia czy incydentów zawałowych. Jednakże, dla
potwierdzenia powyższych tez należy przeprowadzić dalsze badania.
* Konsorcjum - LipidomicNet (grant nr 2022720), którego głównym celem jest propagowanie
badań naukowych w dziedzinie lipidomiki skupia 21 europejskich osrodków naukowych.
Pełny tytuł projektu to: „Krople tłuszczowe jako dynamiczne organella gromadzenia i
uwalniania lipidów –podstawowe odkrycia naukowe przekładają się na zastosowania
kliniczne”. Inicjatywa, w ramach Siódmego Programu Ramowego Unii Europejskiej wspiera
działalność naukową w zakresie lipidomiki, badającej strukturalną i funkcjonalną rolę
cząsteczek i klas lipidów w rozwoju chorób ludzi. W celu wdrożenia najnowszych odkryć
naukowych do procesów technologicznych i produktów związanych z ochroną zdrowia,
LipidomicNet działa w porozumieniu z firmami sektora prywatnego takimi jak BIOBASE
(www.biobase.de), ISB (www.systemsbiology.ru), ZORA Biosciences (www.zora.fi),
Integromics (www.integromics.com) oraz Protagen (www.protagen.de). Więcej informacji na
http://www.lipidomics-expertise.de
406
Leptin to adiponectin ratio is modified by adiponectin receptor genes polymorphism and
diet.
Forma prezentacji: plakatowa
Iwona Wybrańska1, Małgorzata Malczewska - Malec1, Iwona Gołąbek- Leszczyńska1, Beata
Kieć - Wilk1, Catrine Defort2, J Mc Monagle3, Helen, M Roche4, Aldona Dembińska- Kieć1
1
Zakład Biochemii Klinicznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
INSERM Marseille, France, Marsylia
3 Nutrigenomics Research Group, UCD Conway Institute,, Dublin
4 University College Dublin, Belfield, Dublin, Ireland,, Dublin
Background. Adiponectin and leptin are adipose tissue-specific hormones that are reverse
expressed in obese and in diabetic subjects. The leptin to adiponectin ratio has been suggested
to be predictor of development of metabolic syndrome complications (Malczewska-Malec
2005). The present study was undertaken to investigate whether the dietary intervention can
predict the risk of traits characterizing metabolic syndrome (MetS) and affect the impact of
leptin/adiponectin ratio in the adiponectin receptor 1 (ADR1) gene variants (rs2275737; rs
10920533), as well as adiponectin receptor 2 gene variant (rs 1058322) (ADR2) carriers.
Material and methods. The present study was the part of LIPGENE human dietary
intervention study, the controlled trial approved by the local ethics committees at each of the 8
intervention centers and registered with The US National Library of Medicine Clinical Trials
(NCT00429195). Free-living subjects with the MetS participated in this study was defined by
a modified version of the NCEP ATP III.
The 486 MetS subjects were randomly assigned to one of four isoenergetic diets distinct in fat
quantity and quality; high-fat (38% energy) high-SFA (Diet A); high-fat (38% energy), highMUFA (Diet B) and two isoenergetic low-fat (28% energy) diets, supplemented with long
chain n-3 PUFA (Diet D) (1.24g/day) or it placebo (Diet C) for 12 weeks.
Results: However before dietary intervention there was any statistical differences in the
leptin/adiponectin ratio value between studied genotypic subgroups, the moderate (about
10%) decrease of leptin/adiponectin ratio after 12 weeks of low-fat diet (D and C) was
observed in common genotype carriers of ADR1 and ADR2. The significant increase in
leptin/adiponectin ratio in the rare AA genotype (rs 109205330) 17,75 vs 9,34 (GG) and rare
AA genotype (rs 2275737) 16,01 vs 9,73( CC) was observed.
Conclusion: Isoenergetic low-fat, high-complex carbohydrate diet (8% SFA, 11% MUFA; 6%
PUFA), enriched in n-3 PUFA seems to be beneficial for of MetS subjects, but not with the
AA genotype carriers of rs 109205330 and rs 2275737.
Supported by the EU project FOOD-CT-2003-505944 LIPGENE and K/ZDS/000620
2
407
Ocena zmian ekspresji genu Cx43 w komórkach śródbłonka pod wpływem kwasów
tłuszczowych i beta-karotenu.
1Janczarska
K., 1Kieć-Wilk B., 1Śliwa A,1 A. Dembińska-Kieć
1Zakład Biochemii Klinicznej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków
Wprowadzenie. Mitochondria odgrywają kluczową rolę w chorobach degeneracyjnych
związanych z wiekiem. Koneksyna 43, białko tworzące międzykomórkowe połączenia
szczelinowe odgrywa również ważną rolę w funkcji mitochondriów. Cx43 jest częścią
kompleksów kształtujących kanały mitoK-ATP, zależnych od jonów Ca2+.
Cel. Celem projektu jest ocena zmian ekspresji genu Cx43 w komórkach śródbłonka pod
wpływem kwasów tłuszczowych i beta-karotenu, oraz ocena działania koneksyny 43 na
funkcję mitochondriów w warunkach stresu komórkowego jakim jest kontakt z wolnymi
kwasami tłuszczowymi.
Metody. Do badań użyto komórek śródbłonka naczyń krwionośnych HUVEC oraz komórek
progenitorowych ludzkiej tkanki tłuszczowej tzw. stromal vascular fraction (SVF)
inkubowanych przez 24 godziny w medium EBM (EGM Bullet Kit Clonetics) z dodatkiem
kwasów tłuszczowych: PA, AA, EPA (1-30µM) (SIGMA) oraz beta karotenu (3 µM)
(ROCHE). Z komórek przed i po inkubacji wyizolowano mitochondria kitem (Pierce) w
obecności inhibitorów proteaz (Halt TM). Zmiana expresji genu koneksyny 43 analizowano za
pomocą qRT-PCR wg standardowego protokołu przy zastosowaniu GAPDH jako genu
referencyjnego. Zmiany w poziome białka przebadano metoda Western Blot Metaboliczną
aktywność mitochondriów (produkcja ATP, zużycie tlenu) analizowano przy użyciu kitu ATP
Bioluminescence assay kit HS II (ROCHE) oraz za pomocą elektrody Oxygraf 2-K
(Oroboros).
Wyniki.
Beta-karoten reguluje ekspresję genów eNOS and Cx43 w obu badanych liniach
komórkowych. Znaczące różnice w ekspresji genów obserwowano po inkubacji komórek
HUVEC z kwasem EPA (wzrost ekspresji eNOS oraz spadek ekspresji Cx43). Wyniki analizy
białka metodą western bloot nie wykazały zmian w całkowitej ilości Cx43 w całych
komórkach jak i izolowanych mitochondriach. Analiza aktywności metabolicznej komórek
wykazała, że komórki SVF charakteryzują się większym zużyciem tlenu w porównaniu do
komórek HUVEC. Nienasycone kwasy tłuszczowe (OA i PA) wykazują hamujący efekt na
metabolizm obu analizowanych linii komórkowych. Tymczasem AA i EPA aktywują
metabolizm komórek HUVEC a hamują w komórkach SVF.
Wnioski Nienasycone kwasy tłuszczowe OA i PA znacząco wpływają na metabolizm
komórek SFV i HUVEC. Zmiany ilości koneksyny 43 w analizowanych komórkach nie
wykazały istotnej wpływu na metabolizm analizowanych linii komórkowych. Rola beta
karotenu i kwasów tłuszczowych na metabolizm komórek endotelialnych wymaga dalszych
obserwacji
408
Ocena zmian ekspresji genu Cx43 w komórkach śródbłonka pod wpływem kwasów
tłuszczowych i beta-karotenu
Urszula Czech1, Katarzyna Janczarska1, Beata Kieć - Wilk1, Agnieszka Śliwa1,
Aldona Dembińska - Kieć1
1 Zakład Biochemii Klinicznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Wprowadzenie: Mitochondria odgrywają istotną rolę w chorobach degeneracyjnych
związanych z wiekiem. Koneksyna 43 (Cx43), białko tworzące międzykomórkowe
połączenia szczelinowe modyfikuje funkcję mitochondriów będąc częścią kompleksów
kształtujących kanały mitoK-ATP, zależnych od jonów Ca2+.
Cel: Celem projektu jest ocena zmian ekspresji genu Cx43 w komórkach śródbłonka pod
wpływem kwasów tłuszczowych, oraz ocena działania koneksyny 43 na funkcję
mitochondriów w warunkach stresu komórkowego jakim jest kontakt z wolnymi kwasami
tłuszczowymi (WKT).
Metody: Do badań użyto komórek śródbłonka naczyń krwionośnych HUVEC oraz komórek
progenitorowych ludzkiej tkanki tłuszczowej tzw. stromal vascular fraction (SVF)
inkubowanych przez 24 godziny w medium EBM (EGM Bullet Kit Clonetics) z dodatkiem
kwasów tłuszczowych: PA, AA, EPA (1-30µM) (SIGMA). Z komórek przed i po inkubacji
wyizolowano mitochondria kitem (Pierce) w obecności inhibitorów proteaz (Halt TM).
Zmiana ekspresji genu koneksyny 43 analizowano za pomocą qRT-PCR wg standardowego
protokołu przy zastosowaniu GAPDH jako genu referencyjnego. Zmiany w poziome białka
przebadano metoda Western Blot. Metaboliczną aktywność mitochondriów (produkcja ATP,
zużycie tlenu) analizowano przy użyciu kitu ATP Bioluminescence assay kit HS II (ROCHE)
oraz za pomocą elektrody Oxygraf 2-K (Oroboros).
Wyniki: Komórki SVF charakteryzują się większym zużyciem tlenu w porównaniu do
komórek HUVEC. Nienasycone kwasy tłuszczowe (OA i PA) wykazują hamujący efekt na
metabolizm obu analizowanych linii komórkowych.. Natomiast AA i EPA aktywowały
metabolizm komórek HUVEC a hamowały komórek SVF. Znaczące różnice w ekspresji
genów obserwowano po inkubacji komórek HUVEC z kwasem EPA (wzrost ekspresji eNOS
oraz spadek ekspresji Cx43). W analizie białka metodą Western blot nie wykazano jednak
zmian w całkowitej ilości Cx43 w komórkach jak i izolowanych mitochondriach.
Wnioski: Nienasycone kwasy tłuszczowe OA i PA znacząco choć niejednakowo wpływają na
metabolizm komórek SFV i HUVEC Zmiany ekspresji genu koneksyny 43 w analizowanych
komórkach nie wykazały istotnego wpływu na poziom białka jak i metabolizm. Zmiany
metabolizmu mogą być związane ze stresem oksydacyjnym , w tym i w generacji NO.
409
Increased desmin expression, a feature of cardiac dysfunction
Magdalena Brudek1, Elżbieta Czarnowska1, Agnieszka Pawlak2, Lidia Ziółkowska1,
Anna Turska- Kmieć1, Wanda Kawalec1, Robert Gil2
1 Instytut
2
Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa
Centralny Szpital Kliniczny MSWiA, Warszawa
Desmin is a cytoskeletal intermediate filament forming specific network in cardiomyocytes
which stabilize cell architecture, reinforce sarcomers during contraction and prevents
slippage. Its abnormal expression in cardiomyocytes from increase to decrease have been
reported in various cardiac diseases. However it is not clear whether these are beneficial or
detrimental features. Determining these in dilated cardiomyopathy (DCM) which is a major
cause of heart failure and heart transplantation may have clinical relevance. Therefore the aim
of our study was elucidate if increased desmin expression may yield insight into cardiac
dysfunction and disease progression.
Endomyocardial biopsy samples obtained due to diagnostic reasons from RV free wall of 19
pts were evaluated. Study population was divided into three groups: I - 5 pts with early DCM
as effect myocarditis, NYHA II (5 M, mean age 8,62±3,17, EF 44±3,0), II - 7 pts with DCM,
NYHA II (4M, 3F, mean age 57,41±6,95, EF 35,16±16,7), III - 7 pts with DCM, NYHA III
(5M, 2F, mean age 56,35±13,87, EF 30,0±7,07, decreased diastolic function).
Histopathological features as cell hypertrophy, myocytolysis and fibrosis were analysed on
HE and Masson’s Trichrom stained sections, while ultrastructural under TEM. Desmin
expression and distribution was investigated by immunohistochemical and morphometric
methods. Its histopathological features were estimated by score: [0] normal expression and
pattern, [1] increased expression of fibrillar pattern, [2] increased expression of granular
pattern and [3] lack of expression.
Tissue fibrosis and cardiomyocyte hypertrophy progressively increased between group I, II
and III, being absent in Gr I. Desmin immunostaining revealed progressive desmin
accumulation with disease progression and in early DCM stage characterized by its presence
in granular form in single cardiomyocytes. Desmin in granular form similarly as its absence
was observed in groups of cardiomyocytes in Gr II and more often in Gr III. Ultrastructurally
cardiomyocytes were characterized by decrease of myofilaments and polymorphic
mitochondria while hearts by decreased EF. Refering scale of desmin expression in analyzed
group I, II and III was respectively: [1] 80%; 28,6%; 14,3%, [2] 20%; 42,8%; 28,6% and [3]
0%; 28,6%; 57,14%.
Increased expression of desmin in early DCM might be compensative feature for decreasing
EF to stabilize sarcomers and protect cellular integrity, while further increase in granular form
a degenerative feature contributing to diastolic dysfunction. Absence of desmin in numerous
cardiomyocytes probably represent of their inability to provide a valid contraction. Thus
desmin expression could be marker of cellular remodeling and dysfunction
410
Nefroprotekcyjna rola ACE-inhibitorów, wybrane wskaźniki zapalne i BMI u chorych
ze stabilną chorobą niedokrwienną serca poddanych zabiegowi przezskórnej
angioplastyki wieńcowej.
Renata Rajtar1, Władysława Kolasińska - Kloch1, Dominika Drobniak - Hełdak1
1 II Klinika Kardiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
WSTĘP: Od dawna podnoszona jest rola ochronnego wpływu na nerki inhibitorów
angiotensyny u chorych z miażdżycą tętnic wieńcowych. Przewlekła reakcja zapalna inicjuje
ogólnoustrojową aktywacją odpowiedzi zapalnej o lokalnym nasileniu wyrażającą się
podwyższonymi stężeniami wybranych wskaźników zapalnych np. białka hsCRP i
fibrynogenu. Odpowiednie dostosowanie terapii w tej grupie osób pozwoli na zmniejszenie
ilości powikłań wynikających z rozwoju miażdżycy.
CEL: Ocena poziomu kreatyniny, masy ciała, hsCRP i fibrynogenu oraz wzajemne
powiązania w/w parametrów w grupie osób ze stabilną chorobą niedokrwienną serca (ch.n.s.)
poddanych zabiegowi PTCA w porównaniu do grupy kontrolnej.
METODYKA: 71 mężczyzn w wieku 37-53 lat: 40 mężczyzn, śr. wiek 47,07 ± 4,23 ze
stabilną ch.n.s. potwierdzoną koronarograficznie i 31 zdrowych mężczyzn, śr. wiek 44,97 ±
5,38, niepalących, z prawidłowymi wartościami lipidów. Z badania zostały wykluczone osoby
z aktywnym procesem zapalnym, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, chorobami
autoimmunologicznymi i nowotworowymi. Parametry badano około 6 miesięcy po skutecznej
angioplastyce wieńcowej. Pacjenci z ch.n.s. otrzymywali standardową terapię: ASA, β-bloker,
ACE-inhibitor, statynę. Chorym oznaczano BMI oraz poziom kreatyniny, hsCRP i
fibrynogenu.
WYNIKI:
1. U chorych z ch.n.s. stwierdzono znamiennie statystycznie wyższy poziom hs-CRP
(2,07±2,34mg/l vs 1,37±1,41mg/l; p=0,003) oraz fibrynogenu (3,96±0,99g/l vs 3,1±0,36g/l;
p=0,0002) w porównaniu do grupy kontrolnej.
2. U chorych z ch.n.s. stwierdzono znamiennie statystycznie niższy poziom kreatyniny
(77,2±8,86g/l vs 85,12±12,58ng/ml; p=0,004) w porównaniu do grupy zdrowych ochotników.
3. Chorzy z ch.n.s. mieli większe BMI w porównaniu do grupy kontrolnej (27,78±3,60g/l vs
25,72±1,87ng/ml; p=0,003).
4. W grupie z ch.n.s. stwierdzono występowanie dodatniej korelacji pomiędzy poziomem
hsCRP a poziomem fibrynogenu (r = 0,63, p< 0,001). Podobną zależność obserwowano w
grupie kontrolnej (r = 0,69, p< 0,001).
5. W grupie z ch.n.s. obserwowano dodatnią korelację pomiędzy BMI a poziomem hsCRP (r
= 0,56, p< 0,001). W grupie kontrolnej wpływ BMI na poziom hsCRP pozostawał na granicy
istotności statystycznej (r = 0,35, p = 0,052).Nie stwierdzono wpływu hsCRP i fibrynogenu
na poziom kreatyniny.
WNIOSKI:
1. U badanych z ch.n.s. obserwowano znamiennie statystycznie wyższy poziomu białka
hsCRP i fibrynogenu w porównaniu z grupą kontrolną.
2. Niższy poziom kreatyniny w grupie z ch.n.s. może wynikać z nefroprotekcyjnego działania
ACE-inhibitorów i mieć korzystny wpływ na dalszy przebieg powikłań związanych z
rozwojem miażdżycy
411
Białko hsCRP a profil lipidowy u chorych ze stabilną chorobą niedokrwienną serca
poddanych zabiegowi przezskórnej angioplastyki wieńcowej.
Renata Rajtar1, Władysława Kolasińska - Kloch1, Dominika Drobniak - Hełdak1
1 II Klinika Kardiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
WSTĘP: Przewlekła reakcja zapalna inicjuje ogólnoustrojową aktywację odpowiedzi zapalnej
o subklinicznym nasileniu wyrażającą się podwyższonymi stężeniami wybranych
wskaźników zapalnych np. białka hsCRP. Cholesterol całkowity, cholesterol-LDL i
triglicerydy pozostają od dawna czynnikami sprawczymi rozwoju choroby niedokrwiennej
serca (ch.n.s.), a odpowiednia terapia przeciwlipemiczna i przeciwzapalna ma wpływ na
przebieg miażdżycy.
CEL: Ocena poziomu i wpływu białka hsCRP na poziom cholesterolu całkowitego,
cholesterolu-LDL, cholesterolu-HDL i triglicerydów w grupie osób ze stabilną ch.n.s.
poddanych zabiegowi PTCA w porównaniu do grupy kontrolnej.
METODYKA: 71 mężczyzn w wieku 37-53 lat: 40 mężczyzn, śr. wiek 47,07 ± 4,23 ze
stabilną ch.n.s. potwierdzoną koronarograficznie i 31 zdrowych mężczyzn, śr. wiek 44,97 ±
5,38, niepalących, z prawidłowymi wartościami lipidów. Z badania zostały wykluczone osoby
z aktywnym procesem zapalnym, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, chorobami
autoimmunologicznymi i nowotworowymi. Parametry badano około 6 miesięcy po skutecznej
angioplastyce wieńcowej. Pacjenci z ch.n.s. otrzymywali standardową terapię: ASA, β-bloker,
ACE-inhibitor, statynę. W krwi oznaczono poziom: hsCRP, cholesterolu całkowitego,
cholesterolu-LDL, cholesterolu-HDL i triglicerydów.
WYNIKI:
1. U chorych z ch.n.s. stwierdzono znamiennie statystycznie wyższy poziom hs-CRP
(2,07±2,34mg/l vs 1,37±1,41mg/l; p=0,003) oraz triglicerydów (2,07±1,30g/l vs 1,43±0,43g/l;
p=0,02) w porównaniu do grupy kontrolnej.
2. Nie obserwowano wyższych poziomów cholesterolu całkowitego (5,15±1,31g/l vs
4,97±0,42ng/ml; p=ns), cholesterolu LDL (3,02±1,29g/l vs 3,06±0,50ng/ml; p=ns)
i
cholesterolu HDL (1,19±0,25g/l vs 1,30±0,25ng/ml; p=ns) w grupie chorych z ch.n.s. w
porównaniu do grupy zdrowych ochotników.
3. Po zaszeregowaniu wyników hsCRP do trzech przedziałów 0-1 mg/l, 1-3 mg/l i 3-10 mg/l
stwierdzono istotnie statystycznie wyższy odsetek osób z hsCRP > 3mg/l w grupie badanych
z ch.n.s. w porównaniu do osób z grupy kontrolnej (30,0% vs 6,4%, p = 0,03).
4. W grupie z ch.n.s. stwierdzono występowanie dodatniej korelacji pomiędzy poziomem
hsCRP a poziomem triglicerydów (r = 0,34, p = 0,03). Zależności takiej nie obserwowano w
grupie kontrolnej. Nie stwierdzono wpływu hsCRP na poziom cholesterolu całkowitego,
cholesterolu-LDL i -HDL w obu analizowanych grupach.
WNIOSKI:
1. U badanych z ch.n.s. obserwowano znamiennie statystycznie wyższy poziomu białka
hsCRP i triglicerydów w porównaniu z grupą kontrolną.
2. Optymalizacja terapii przeciwlipemicznej i rozważenie zastosowania terapii skojarzonej
mogłoby mieć korzystny wpływ na leczenie chorych z ch.n.s
412
Nadekspresja koneksyny 43 w mioblastach. Próba poprawy sprzężenia
elektrofizjologicznego transplantowanych mioblastów w regeneracji uszkodzonego
miokardium.
Natalia Rozwadowska1, Tomasz Kolanowski1, Agnieszka Wacławska1, Maciej Kurpisz1
1 Instytut
Genetyki Człowieka, Polskiej Akademii Nauk, Poznań
Zastosowanie terapii genowej od kilkunastu lat stanowi wyzwanie dla aplikacji medycznej,
jednak daje nadzieję na poprawę jakości życia wielu milionów pacjentów. W leczeniu
pozawałowego miokardium zostały podjęte próby połączenia terapii komórkowej wraz z
zastosowaniem modyfikacji genetycznych mających na celu lepszą przeżywalność komórek
po transplantacji, pobudzenie tworzenia naczyń krwionośnych czy ograniczenie lokalnego
stanu zapalnego. Dotychczasowe doniesienia ujawniły, że transplantacja mioblastów często
skutkuje arytmią spowodowaną najprawdopodobniej brakiem wytwarzania połączeń
szczelinowych pomiędzy kardiomiocytami, a mioblastami. Aby zapobiec temu zjawisku
zmodyfikowano genetycznie mioblasty wprowadzając gen koneksyny 43 odpowiedzialnej za
tworzenie połączeń typu szczelinowego (ang. gap junction – GJ) celem uzyskania
prawidłowego sprzężenia elektrofizjologicznego. Skonstruowano plazmid zawierający ramę
odczytu dla genu Cnx43, którym stransfekowano linię mioblastów mysich (C2C12)
wyprowadzając linię komórkową wykazującą stabilną ekspresję tego białka. Wyniki uzyskane
za pomocą techniki PCR w czasie rzeczywistym potwierdzają wyższy poziom transkrypcji
badanego genu. Analizę na poziomie białka przeprowadzono wykorzystując
immunoblotowanie typu Western oraz odczyn immunocytochemiczny. Przeprowadzono
również pilotowe doświadczenia z implantacją genetycznie modyfikowanych komórek do
zaindukowanego zawału serca u myszy SCID. Badania kliniczne wskazują ze mięśnie
szkieletowe stanowią dobre źródło do uzyskania komórek wykorzystywanych w inżynierii
tkankowej. Różnice fizjologiczne pomiędzy tkanką macierzystą a docelową powodują, iż
uzyskane do przeszczepu autologicznego komórki powinny być modyfikowane genetycznie,
tak aby lepiej je przystosować do „powierzonych im” funkcji.
413
Regulacja metabolizmu białej tkanki tłuszczowej myszy z nieaktywną syntazą NO
(eNOS -/-) , oraz u myszy o zwiększonej generacji NO ( DDAH knock in)
Urszula Raźny1, Łukasz Wątor1, Grzegorz Dyduch2, Romana Tomaszewska2,
Beata Kieć - Wilk1, Bogdan Solnica1, John Cook3.
1 Zakład
Biochemii Klinicznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Zakład Patomorfologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
3 Division of Cardiovascular Medicine, Stanford University School of Medicine, Stanford,
USA
2
Wprowadzenie. Adipogeneza jest związana z wypączkowywaniem nowych naczyń
krwionośnych w procesie angiogenezy w obrębie tworzonej tkanki tłuszczowej. Tlenek azotu
(NO) syntetyzowany głównie przez śródbłonkową syntazę tlenku azotu (eNOS), z jednej
strony stymuluje angiogenezę, z drugiej natomiast wpływa na aktywność mitochondriów i w
konsekwencji reguluje katabolizm substratów energetycznych. Aktywność eNOS jest
hamowana przez endogenną asymetryczną dimetyloargininę (ADMA). Rozkład ADMA
katabolizowany przez dimetyloaminohydrolazę dimetyloargininową (DDAH) prowadzi do
zwiększonej produkcji NO.
Celem pracy było zbadanie wpływu aktywności śródbłonkowej syntazy tlenku azotu eNOS
na rozwój tkanki tłuszczowej oraz objawów zespołu metabolicznego u myszy z
niefunkcjonalną syntazą tlenku azotu (eNOS-/-) i u myszy z nadekspresją DDAH.
Metody. Myszy eNOS-/-, DDAH i WT skarmiane przez 13 tygodni dietą wysokotłuszczową
ważono i pobierano krew do oznaczeń glukozy, triglicerydów, cholesterolu, leptyny,
adiponektyny i insuliny. W 12 tygodniu skarmiania myszy nastrzyknięto podskórnie
matrigelem z bFGF . Po 6 dniach matrigel wycinano i wybarwiono przeciwko antygenowi
komórek śródbłonka CD31 w celu zbadania angiogenezy. Analizę ekspresji genów białej
tkanki tłuszczowej wykonano przy użyciu macierzy oligonukleotydowej i potwierdzono
techniką Real Time PCR.
Wyniki. Myszy eNOS-/- wykazywały w warunkach wyjściowych nieznamiennie niższą
wagę ciała podczas gdy myszy DDAH bardziej przybrały na wadze w porównaniu do myszy
kontrolnych (WT). DDAH myszy wykazały tendencję do wyższego poziomu leptyny w
surowicy krwi, co korelowało z większą liczbą naczyń w matrigelu u tych myszy w
porównaniu z myszami eNOS-/-. Analiza ekspresji genów w białej tkance tłuszczowej myszy
eNOS-/- w porównaniu do myszy kontrolnych wskazała na wzrost ekspresji genów
związanych ze wstępnymi etapami adipogenezy podczas gdy ekspresja genów
charakterystycznych dla dojrzałych adipocytów była zahamowana. Geny związane z syntezą
kwasów tłuszczowych były również aktywowane w białej tkance tłuszczowej myszy
eNOS-/-, natomiast u myszy DDAH obserwowano przeciwny efekt. Zarówno u myszy
eNOS-/- jak i DDAH geny biorące udział w syntezie cholesterolu były aktywowane podczas
gdy wzrost ekspresji genów charakterystycznych dla glikolizy i termogenezy obserwowano
wyłącznie w białej tkance tłuszczowej myszy eNOS-/-.
Wniosek. Myszy eNOS-/- oraz myszy z nadekspresją DDAH prezentują wybrane objawy
zespołu metabolicznego, które mogą wynikać ze zmian w metabolizmie białej tkanki
tłuszczowej związanych z zaburzonym zużyciem kwasów tłuszczowych i stresem
oksydacyjnym indukowanym przez krążące WKT.
Badania finansowane przez Polski Komitet Badań Naukowych Grant nr: K/PBW/000048, K/
ZDS/000623 i EU FW6 NuGO
415
Zmiany w ekspresji genów kodujących kanały jonowe w węźle zatokowym szczurów z
pozawałową niewydolnością serca
Michał Mączewski1, James Tellez2, Urszula Mackiewicz1, Andrzej Beręsewicz1, Robert
Billeter3, Halina Dobrzynski2, Mark Boyett2
1 Zakład
Fizjologii Klinicznej Centrum Medycznego Ksztalcenia Podyplomowego, Warszawa
of Manchester, Manchester
3 University of Nottingham, Nottingham
2 University
Niewydolności serca towarzyszy dysfunkcja węzła zatokowego. Obserwacje kliniczne
sugerują, że nasilenie tej dysfunkcji koreluje z gorszym rokowaniem pacjentów z
niewydolnością serca. Celem naszego badania było zbadanie zmian zależnych od
pozawałowej niewydolności serca, w ekspresji genów kanałów jonowych i podobnych białek
odpowiedzialnych za bodźcotwórczą funkcję węzła zatokowego. Niewydolność serca
indukowano u szczurów podwiązując lewą tętnicę wieńcową. Po dwóch miesiącach
obserwacji stwierdzono hemodynamiczne cechy niewydolności serca oraz cechy dysfunkcji
węzła zatokowego: zwolnienie rytmu własnego (o 16%) oraz wydłużenie skorygowanego
czasu powrotu rytmu zatokowego (o 56%). Z serc izolowano węzły zatokowe i w tkance
węzła oceniano ekspresję genów przy użyciu qPCR. Przebadano 91 genów. Obserwowano
wzrost ekspresji ERG, KvLQT1, Kir2.4, TWIK2, kalsekwestryny 2 i receptora
adenozynowego A1, a spadek ekspresji HCN2 i HCN4 w komórkach węzła zatokowego.
Zmiany te, szczególnie w obrębie genów kodujących kanały potasowe, mogą odpowiadać za
dysfunkcję węzła zatokowego występującą w niewydolności serca. Identyfikacja
mechanizmów i konkretnych zmian ekspresji genów odpowiedzialnych za tę patologię może
pozwolić na opracowanie nowych metod leczenia niewydolności serca.
416
Ocena możliwości zastosowania odkształcenia i tempa odkształcenia wyliczanych za
pomocą techniki śledzenia markerów akustycznych u myszy z zawałem serca porównanie z techniką doplera tkankowego
Ewa Szymczyk1, Piotr Lipiec1, Michał Plewka1, Karol Kamiński2, Maciej Kurpisz3,
Jarosław Kasprzak1
1 II
Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Łódź
Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Białystok
3 Instytut Genetyki Człowieka, Polskiej Akademii Nauk, Poznań
2 Klinika
Wstęp: Echokardiografia stała się atrakcyjną metodą wykorzystywaną do seryjnych badań
zwierząt doświadczalnych. Celem tej pracy była ocena możliwości zastosowania,
powtarzalności i użyteczności parametrów odkształcenia i tempa odkształcenia, obliczanych
za pomocą techniki śledzenia markerów akustycznych (STE) oraz doplera tkankowego (TDE)
do analizy strukturalnych i funkcjonalnych zmian u myszy z indukowanym zawałem mięśnia
sercowego.
Materiał i metodyka: Do badania włączono 10 myszy, spośród których u 5 indukowano zawał
mięśnia sercowego. U każdej znieczulonej za pomocą ketaminy myszy wykonywano badanie
echokardiograficzne z użyciem sondy liniowej 14Hz, rejestrując projekcje w przymostkowej
osi krótkiej w skali szarości oraz w technice doplera tkankowego. Dane analizowane były
„off-line” przez dwóch niezależnych badaczy z uwzględnieniem m.in. radialnego
odkształcenia (S - strain) i tempa odkształcenia (SR – strain rate) przedniej i tylnej ściany
lewej komory, wyliczanych na podstawie STE oraz TDE.
417
Modelowanie zmienności rytmu serca metodami procesów przypadkowych
Monika Petelczyc1, Jan Jacek Żebrowski1, Rafał Baranowski2
1
2
Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej, Warszawa
Instytut Kardiologii, Warszawa
Jednym z celów modelowania jest otrzymanie parametrów pozwalających porównywać
przypadki ze sobą. Modelowanie z wykorzystaniem fizyki procesów przypadkowych
(stochastycznych), wymaga wyznaczenia pewnych funkcji opisujących badane zjawisko. Są
to, zależne od wartości interwału RR, współczynniki rozwinięcia Kramersa-Moyala (KM).
Opublikowane prace innych autorów ograniczają się tylko do dwóch pierwszych wyrazów
(dryfu i dyfuzji) w modelowaniu zmierzonego szeregu czasowego. W naszej analizie
otrzymaliśmy wyższe, niepomijalne wyrazy rozwinięcia, które świadczą o autokorelacji
sygnału.
Analizę przeprowadzono dla dwóch grup młodych: osób zdrowych (10 mężczyzn, w wieku:
26 -4 +3 lata) oraz pacjentów z kardiomiopatią przerostową (3 kobiety i 2 mężczyzn, w wieku
26.5 +/-2 lata). Dane stanowiły 6-godzinne nocne fragmenty holterowskich zapisów rytmu
serca. Dla analizy sygnału ważna jest jego stacjonarność, dlatego ograniczyliśmy badania do
krótszych fragmentów - nocnych. Jednakże nawet podczas snu występują zmiany w średniej
rytmu wywołane m.in. jego fazami. Skutkuje to występowaniem liniowych trendów, które są
niekorzystne dla obliczeń. Z tego powodu przed zastosowaniem algorytmu rozwinięcia
Kramersa-Moyala, dane zostały pozbawione trendów liniowych.
Jeśli narzuci się wymaganie wysokiej jakości statystycznej rozwinięcia KM, okazuje się, że
pierwszy wyraz jest liniową funkcją interwału RR, co sugeruje zjawisko oscylacyjne.
Natomiast drugi wyraz, u osób zdrowych, charakteryzuje się asymetrią. Udało się nam
powiązać tą asymetrię ze zdolnością serca do zwalniania i przyspieszania rytmu (deceleration
capacity DC, accelaration capacity AC). Otrzymanie przez nas wyższych wyrazów
rozwinięcia dodatkowo wzmacniają ten wynik, świadcząc o autokorelacji badanego sygnału.
W połączeniu z oscylacyjnym charakterem rytmu serca wynikającym z cech pierwszego
wyrazu rozwinięcia, można wnioskować, że proces odpowiedzialny za obraz otrzymany w
okresach nocnych, to niemiarowość oddechowa (RSA) - związana z modulacją aktywności
układu wegetatywnego. Jednakże, ze względu na małą grupę badanych, jest to obecnie
jedynie hipoteza wymagająca potwierdzenia dla większej populacji.
Podobnej analizie poddaliśmy nocne fragmenty zapisów rytmu serca pacjentów z
kardiomiopatią przerostową. Wstępne wyniki pokazują, że drugi wyraz rozwinięcia traci
asymetrię lub jest ona wyraźnie osłabiona. Może to świadczyć o upośledzeniu niemiarowości
oddechowej i osłabieniu aktywności układu autonomicznego w badanych przypadkach, a w
przyszłości może być przydatne przy ocenie stanu pacjentów.
418
Preferencyjne wytwarzanie MNA z kwasu nikotynowego w komórkach śródbłonka
Magdalena Łomnicka1, Marta Stojak1, Magdalena Sternak1, Tamara Khomich2,
Małgorzata Szafarz3, Joanna Szymura - Oleksiak3, Stefan Chłopicki1
1
Zakład Farmakologii Doświadczalnej Katedra Farmakologii Collegium Medicum UJ,
Kraków
2 Instytut Farmakologii i Biochemii, NAS, Grodno
3 Zakład Farmakokinetyki i Farmacji Fizycznej, Wydział Farmacji, UJ, Kraków
1-metylonikotynamid (MNA) tworzony jest z nikotynamidu (NA) przez cytozolowy enzym
Nmetylotransferazę nikotynamidu (NNMT), następnie jest metabolizowany do N-metylo-2pyridono-5-karboksamidu (M2PY) lub N-metylo-4-pyridono-5-karboksamidu (M4PY) przez
oksydazę aldehydową (AO). Ostatnie badania dowodzą, że egzogenny MNA ma zależne od
śródbłonka działanie przeciwzakrzepowe oraz przeciwzapalne, oraz że endogenny MNA jest
wytwarzany przez wątrobę, serce, łożysko, nerki, mięśnie szkieletowe, tkankę tłuszczową,
nadnercza, komórki nowotworowe. Nie wiadomo jednak, czy komórki śródbłonka mają
zdolność wytwarzania endogennego MNA.
Celem tej pracy było zbadanie aktywności enzymatycznej NNMT oraz nasilenia tworzenia
MNA w hodowlanych komórkach śródbłonka i w ścianie aorty w warunkach podstawowych
oraz w obecności egzogennego NA lub kwasu nikotynowego (NicA).
Badania wykonano na hodowlanych komórkach śródbłonka linii EAhy960, w warunkach
podstawowych i stymulowanych TNFα (10 ng/ml, przez 24 godz.) oraz analogicznie na
krążkach aort szczurów (TNFα 10 ng/ml, przez 3 albo 24 godz.). Badania przeprowadzono w
obecności i bez NA, MNA albo Nic.A (każdy w stężeniu 300 µM). Mierzono enzymatyczną
aktywność NNMT w izolowanych komórkach i aorcie oraz stężenia metabolitów MNA w
supernatancie (LC/MS).
W komórkach śródbłonka oraz w ścianie aorty wykazano aktywność NNMT. Również dane
uzyskane z pomiarów metabolitów w supernatancie potwierdzają tworzenie się MNA z NA
lub z Nic.A. Stymulacja TNFα nie zmieniała aktywności NNMT i pozostawała bez wpływu
na wytwarzanie MNA w komórkach śródbłonka. Na podstawie pomiarów stężenia
metabolitów pirydonowych MNA (M2PY, M4PY) nie stwierdzono aktywności AO w
komórkach śródbłonka.
Podsumowując, w komórkach śródbłonka aktywna jest N-metylotransferaza nikotynamidu
preferencyjnie wytwarzająca MNA z kwasu nikotynowego w stosunku do NA, natomiast nie
stwierdzono aktywności oksydazy aldehydowej przekształcającej MNA do dalszych
metabolitów. Uzyskane wyniki rzucają nowe światło na mechanizm działania
przeciwzapalnego i naczynioprotekcyjnego kwasu nikotynowego.
419
Ocena zmian parametrów hemodynamicznych oznaczanych metodą kardiografii
impedancyjnej podczas manewrów przeciw przeciążeniowych
Ewelina Zawadzka-Bartczak1, Lech Kopka1
1 Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej, Warszawa
Piloci samolotów naddźwiękowych poddawani są oddziaływaniu przyspieszeń +Gz, które
powodują przemieszczanie krwi w kierunku dolnej połowy ciała, a w konsekwencji
zmniejszenie ukrwienia mózgu. W kompensacji tych zaburzeń hemodynamicznych pomagają
manewry przeciw przeciążeniowe (AGSM), będące kombinacją napinania mięśni
szkieletowych (MN) oraz zmodyfikowanej próby Valsalvy (VM). Wywierają one wpływ na
naczyniowy opór obwodowy i ciśnienie w klatce piersiowej, a tym samym aktywność
baroreceptorów, napięcie autonomicznego układu nerwowego, ciśnienie tętnicze krwi oraz
częstość rytmu serca. W konsekwencji wpływają na parametry czynności skurczowej i pracę
lewej komory. Dotychczas nie wiadomo, która ze składowych AGSM odgrywa większą rolę
w ich zmianach. Celem pracy była ocena porównawcza zmian wybranych parametrów
hemodynamicznych zachodzących podczas klasycznej VM, maksymalnego MN oraz
serii AGSM. Materiał i Metody: Badaniami objęto 10 zdrowych klinicznie pilotów.
Rejestracji parametrów dokonywano metodą kardiografii impedancyjnej (ICG), za pomocą
aparatu Task Force Monitor (CNSystems), podczas 4 testów: w spoczynku, podczas VM, MN
oraz serii AGSM. Każdy z testów trwał 15s. Oceniano: rzut serca (CO), wskaźnik pracy lewej
komory (LVWI), okres przedwyrzutowy (PEP), czas wyrzucania (LVET) oraz wskaźnik
Heathera (HI) : Wyniki oceniano testem t-Studenta dla zmiennych niezależnych. Wyniki:
wartości średnie ±SD parametrów ICG, w spoczynku, podczas VM, MN oraz serii AGSM
wynosiły odpowiednio:CO-6,3(±0,8);7,2(±0,8),7,34(±1,7) i 10,6(±0,9) l/min, LVWI–
4,1(±0,77);4,7(±0,7),5,4(±1,3) i 7,8(±1,1) mmHg x l/[min x m²], ACI-93,3(±13,7);
92,4(±23,9);77,2(±33,1) i 134,4(±31,8)1000/; PEP-124,6(±5,0); 120,6(±4,1), 114, 4(±13,9) i
96,9(±6,14)MS; LVET-297,2(±19,55), 261,7(±10,6), 260(±26,7) i 244,6(±11,9)ms;
HI-0,32(±0,04), 0,27(±0,07), 0,25(±0,1) i 0,51(±0,09). W porównaniu z badaniami
spoczynkowymi, w trakcie VM istotnie (p<0,05) skracał się LVET. Wartości pozostałych
parametrów były porównywalne. Podczas wykonywania MN odnotowano istotne skrócenie
PEP i LVET, zmniejszenie wartości HI oraz wzrost CO, ACI i LVWI. W trakcie serii AGSM,
wzrosła istotnie wartość CO, ACI, HI, LVWI, oraz uległy skróceniu PEP i LVET w
odniesieniu pozostałych testów. Wnioski: 1. Dynamiczne zmiany obciążenia wstępnego i
następczego oraz aktywności współczulnej, podczas serii AGSM wpływają istotnie na
wartości parametrów określających czynność skurczową i pracę lewej komory. 2. Zbliżony
trend hemodynamiczny podczas serii AGSM do MN sugeruje, większy udział napinania
mięśni szkieletowych w zmianach hemodynamicznych towarzyszących manewrom przeciw
przeciążeniowym
420
Nicotinamide N-methyltransferase (NNMT) in Concanavalin A-induced mouse liver
injury
Magdalena Sternak1, Tamara Khomich2, Andrzej Jakubowski1, Marta Stojak1,
Mariusz Gajda3, Wojciech Szczepański4, Małgorzata Szafarz5,
Joanna Szymura - Oleksiak5, Stefan Chłopicki1
1
Zakład Farmakologii Doświadczalnej Katedra Farmakologii Collegium Medicum UJ,
Kraków
2 Instytut Farmakologii i Biochemii NAS, Grodno
3 Katedra Histologii Collegium Medicum UJ, Kraków
4 Katedra Patomorfologii Collegium Medicum UJ, Kraków
5 Zakład Farmakokinetyki i Farmacji Fizycznej Wydział Farmacji UJ, Kraków
It was recently suggested that nicotinamide N-methyltrasferase (NNMT) (converting
nicotinamide (NA) to 1-methylnicotinamide (MNA) and also catalyzing the N-methylation of
pyridines, or other structural analogues) contribute to the liver injury in human [1,2].
On the other hand NNMT- derived MNA displays vasoprotective action dependent on COX2/
PGI2 pathway [3].
The aim of this study was to set up the model of liver injury induced by Concanavalin A
(ConA, 10mg/kg) in mice and to analysis the relationship between the progression of liver
injury in this model and NNMT activity.
For this purpose male BALB/c mice (3 months of age) were given ConA intravenously.
Activity of NNMT was determined in different period of time-2, 8, 16, and 24 hours after
ConA administration and compared to the control.
To evaluate the activity of NNMT, liver homogenates were assayed for enzymatic conversion
of 4-methylnicotinamide (4-MNA) to 1,4-methylnicotinamide (1,4-MNA) and detected by
the fluorometric method. Also MNA and its metabolites were assayed by LC/MS.
Liver injury was quantified by measuring plasma enzyme activities of alanine
aminotransaminase (ALT) and aspartate aminotransferase (AST) assessed histologically.
NNMT activity was significantly elevated (ca. three-folds) 8, 16 and 24 h after ConA
administration but not yet at 2h after ConA.
These results are correlated with the significant elevations of ALT and AST levels in plasma.
On the pathology level, liver exhibited blood congestion and inflammatory infiltrates with
lymphocytes and neutrophils, later liver displayed disseminated hepatocellular necrosis.
In conclusion, these findings demonstrated that hepatic NNMT activity is increased along the
progression of Con A-induced liver injury in mice. But still its role in this setting remain to
be established.
References:
1.Cuomo R., Dattilo M., Pumpo R., Capuano G., Boselli L., Budillon G. “Nicotinamide
methylation in patiens with cirrhosis”, Journal of Hepatology, 1994, 20:138-142.
2.Pumpo R., Sarnelli G., Spinella A., Budillon G., Cuomo R. “The metabolism of
nicotinamide in human liver cirrhosis: a study on N-methylnicotinamide and 2-pyridone-5carboxamide production”, American Journal of Gastroenterology, 2001, 96:1183-1187.
3.Chlopicki S., Swies J., Mogielnicki A., BuczkoW., Bartuś M., Łomnicka M., Adamus J.,
Gębicki J. “1-Methylnicotinamide (MNA), a primary metabolite of nicotinamide, exerts antithrombotic activity mediated by a cyclooxygenase-2/prostacyclin pathway”, British Journal of
Pharmacology, 2007, 152:230-239.
421
Niewydolność serca - ekspresja białek regulujących gospodarkę jonem żelaza w
niewydolnym sercu a markery gospodarki żelazowej we krwi obwodowej
Przemyslaw Leszek1, Barbara Sochanowicz2, Piotr Kołsut1, Grzegorz Religa1, Malgorzata
Szperl1, Jacek Rozanski1, Jerzy Korewicki1, Marcin Kruszewski2
1 Instytut Kardiologii, Warszawa-Anin
2 Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa
Korekta niedokrwistości przez uzupełnienie żelaza (Fe) i erythropoetyny (EPO) wydaje się
obiecującym kierunkiem w terapii zaawansowanej niewydolności serca (NS). Leczenie to
prowadzone jest po ocenie ustrojowych zasobów Fe w oparciu o markery obwodowe
gospodarki żelazowej. Brak jest natomiast danych na temat zmian ekspresji białek gospodarki
Fe w sercu w NS.
Celem pracy była ocena ekspresji w sercu białek gospodarki Fe- ferrytyny (FR)
odpowiadającej za magazynowanie oraz receptora dla transferyny (TfR) regulującego
akwizycję Fe w komórce. Ekspresja obu białek regulowana jest posttranskrypcyjnie przez
białka akonitaza/IRP1 (AC).
Metoda Grupa HF składała się z 33 pacjentów (pts), średni wiek 48 lat, poddanych
transplantacji serca (OHT), z uszkodzeniem (EDD/ESD 69±10/60±13 mm; EF 22±11%)
lewej komory (LK), powiększeniem (31.5±10 mm) prawej komory (PK), oporem płucnym
(PVR 3.35±2.9 jW), podwyższonym poziomem NTproBNP (5464±4825 pg/ml); hsCRP
(0.71±0.99 mg/dl); TNFα (15.5±9.7 pg/ml). Bezpośrednio przed OHT oznaczono HT, Hb oraz
poziom w surowicy Fe, EPO, FR, transferyny/saturację (TSAT). Ekspresję FR oraz TfR
(ELISA), aktywność AC (kolorymetrycznie) oznaczono w eksplantowanych sercach (HF),
oraz w grupie kontrolnej (NFH – 11pts) zdrowych serc
Wyniki Ekspresja FR/TfR/AC w sercach HF w porównaniu do NFH nie różniła się istotnie.
Grupę HF podzielono w zależności od wartości TSAT: TSAT <15% (11 pts) oraz TSAT >15%
(22 pts). Obie grupy prezentowały podobny stopień uszkodzenia LK/PK, poziom BNP/TNFα.
W sercu ekspresja FR była znamiennie niższa w grupie TSAT<15% vs. TSAT>15% w LK
(30.46±26.31 vs. 46.90±29.08 ng/mg białka; p=0.0165) oraz PK (23.71±24.12 vs.
43.48±29.89 ng/mg białka; p=0.05).
W surowicy w grupie TSAT <15% vs. TSAT >15% stwierdzono znamienne obniżenie
poziomu: Fe (37±13 vs. 79±29 ug/dL; p<0.0001), FR (82±93 vs. 205±115 ng/ml; p=0.0008);
wyższy poziom transferyny (271±57 vs. 220±25; mg/dl; p=0.018), EPO (42±45 vs. 21±42;
mU/mL; 0.005) oraz tendencję do wyższego poziomu hsCRP.
W grupie TSAT<15%, ekspresja FR w obrębie PK/LK korelowała z poziomem FR w
surowicy (r= 0.87, p=0.001; 0.63, p=0.050; odpowiednio), transferyny (r=-0.63, 0.05; -0.69,
p=0.27), TNFα (r=0.93, p=0.001; r=0.96, p=0002), hsCRP (r=0.57, p=0.08; r=0.73; p=0.016)
oraz wagą ciała (r=0.68, p=0.029; r=0.79, p=0.006).
Wnioski W całej HF populacji nie zaobserwowano istotnych zmian w ekspresji w sercu FR/
TfR/AC. Jednak w grupie z niskim poziomem Fe (obiektywizowanym TSAT)
zaobserwowano znamienne obniżenie ekspresji FR w obrębie LK i PK. Poziom ekspresji FR
w mięśniu serca korelował znamiennie z obwodowym poziomem FR / transferyny, TNFα,
hsCRP oraz wagą ciała
422
Aktywacja płytek krwi, a niewydolność serca
Marcin Makowski1, Ireneusz Smorąg2, Andrzej Bissinger1, Tomasz Grycewicz1, Konrad
Masiarek1, Andrzej Lubiński1, Zbigniew Baj2
1
Klinika Kardiologii Interwnencyjnej, Kardiodiabetologii i Rehabilitacji Kardiologicznej I
Katedry Kardiologii i Kardiochirurgii UM w Łodzi, Łódź
2 Zakład Patofizjologii i Immunologii Klinicznej UM w Łodzi, Łódź
Niewydolność serca jest jednym z uznanych czynników ryzyka zatorowego. Do chwili
obecnej rola płytek krwi w procesach trombogenezy w przebiegu niewydolności serca nie
została w pełni wyjaśniona.
Celem badania jest ocena stopnia aktywacji płytek krwi u osób niewydolnością
krążenia w przebiegu kardiomiopatii nieniedokrwiennej. Stopień aktywacji płytek krwi
oceniano na podstawie liczby agregatów płytkowych, mikropłytek, ekspresji CD62 oraz
CD42b za pomocą cytometrii przepływowej.
Do badania zakwalifikowano grupę 11 pacjentów w wieku od 34 do 66 leczonych z
powodu przewlekłej niewydolności serca (w klasie czynnościowej II i III wg. NYHA) w
Klinice Kardiologii Interwencyjnej, Kardiodiabetologii i Rehabilitacji Kardiologicznej USK
nr 2 im. WAM w Łodzi. Wszyscy pacjenci w trakcie badania leczeni byli Acenocumarolem w
zakresie terapeutycznym (INR 2,7+/-0,56). Oceniona frakcja wyrzutowa lewej komory serca
wynosiła 31,2+/-10,3%.
Krew pobierano z żyły obwodowej w sposób typowy dla pobrania płytek krwi.
Ocenie poddano ekspresję markera aktywacji płytek CD62, CD42b, liczbę agregatów
płytkowych oraz mikropłytek wyrażoną jako odsetek płytek CD61 dodatnich. Uzyskane
wyniki porównano z 11 osobową grupą osób zdrowych.
W grupie pacjentów z niewydolnością serca obserwuje się znamiennie wyższy odsetek
mikropłytek (2.57 +/-0.96 vs 1.04 +/- 0.36;p<0,001). Podobnie liczba agregatów płytkowych
jest znamiennie wyższa u osób z niewydolności serca (8,9% +/-4,7% vs 4,9 %+/- 1,6%;
p<0,01). Natomiast ekspresja CD42b jest znamiennie niższa w grupie osób z niewydolnością
serca w porównaniu do grupy osób zdrowych (22,2% +/- 8,3% vs 34,6% +/-13,2%; p<0,05).
Nie obserwowano różnic znamiennych statystycznie w przypadku ekspresji CD62P.
Zwiększona ilości agregatów płytkowych oraz mikropłytek w przebiegu
niewydolności serca świadczy o stanie aktywacji układu płytek i może odgrywać rolę w
patogenezie powikłań zakrzepowo zatorowych.
424
The cognitive performance is significantly related to ventilatory equivalent for carbon
dioxide at anaerobic threshold and core body temperature
Robert Skalik1, Wojciech Woźniak1, Ludmiła Borodulin-nadzieja1
1 Department of Physiology, Exercise Physiology Lab, Medical University of Wrocław,
Wrocław
Purpose : the interaction between cognitive performance, cardiopulmonary capacity in
athletes and patients with chronic heart vfailure is still unclear. The ventilatory response to
exercise must increase more steeply when a lactic acidosis is superimposed on the respiratory
acid load to meet the demands of clearing the additional carbon dioxide produced in the
bicarbonate buffering reactions. The regulatory impact of cerebral cortex on respiratory brain
stem center, intensity of ventilation and cognitive performance during exercise is a
physiologic paradigm. However, the issue of influence of these relationships on amelioration
of exercise performance remains unresolved. Hence, the aim of the study was to evaluate the
effect of cognitive performance on VO2 (oxygen uptake), VCO2 (carbon dioxide output) ,
VE/CO2 @AT ( ventilatory equivalent for carbon dioxide at anaerobic threshold) .
Methods: 44 athletes entered the study. All the athletes performed cardiopulmonary exercise
test with measurement of VO2,VCO2,VE/CO2 @ AT. They were also asked to perform
cognitive functions test that allowed for evaluation of ART (average reaction time to light
stimulus - sensoric function test) and measurement of NCRLS (number of correctly received
light stimuli - motoric function test) both before and soon after exercise. Results: the NCRLS
before exercise showed significant correlation with VE/CO2@AT (r = - 0,32, p<0,05). ART as
measured after exercise demonstrated significant relationship with VCO2 ( r = - 0,31,
p<0,05).The efficiency of cognitive performance is a significant determinant of ventilatory
response to acid overload while exercise in athletes and probably contributes to severity of
acidosis-related fatigue while competition. Hypothetically, these mechanisms may also play a
role in deterioration of symptoms in chronic heart failure
425 Nieprawidłowości budowy miokardium myszy w wadach serca indukowanych
kwasem retinowym
Agnieszka Kołodzińska1, Anna Heleniak2, Aleksander Wasiutyński3, Anna Ratajska4, Anna
Ratajska3
1 I Katedra i Klinika Kardiologii i Katedra i Zakład Anatomii Patologicznej WUM, Warszawa
2 Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa
3 Katedra i Zakład Anatomii Patologicznej WUM, Warszawa
4 Katedra i Zakład Anatomii Patologicznej, Warszawa
Niescalenie mięśnia serca (ang. noncompaction) bywa wadą odosobnioną jak również może
występować w skojarzeniu z innymi wadami serca. W warunkach prawidłowych mięsień
wczesnych etapów rozwoju osobniczego ma charakter gąbczasty, dzięki beleczkom, długim
wypustkom miokardium, dopiero później dochodzi do scalania się beleczek i wytworzenia
„zbitego” mięśnia serca. Niescalenie polega na zahamowaniu prawidłowego pogrubiania się
miokardium. Postulujemy, że kwas retinowy (RA) powodujący malformacje drogi odpływu,
podany w dawce teratogennej może indukować noncompaction.
Celem pracy była 1. weryfikacja hipotezy, że RA powoduje noncompaction serca u myszy
doświadczalnych w życiu płodowym; 2. ocena częstości występowania niescalenia mięśnia
serca prawej, lewej komory oraz przegrody międzykomorowej w wadach serca
indukowanych RA u tych myszy; 3. określenie etapu rozwoju embrionalnego serca od którego
można wykryć ścieńczenie ściany miokardium będące początkiem noncompaction.
Badania prowadzono na 50 sercach mysich pobranych od płodów w przedziale czasowym od
12.25dpc do 13.0dpc tj. w czasie, kiedy zachodzi proces podziału serca w organ
czterojamowy oraz w 16dpc odpowiadający stadium grubego miokardium. RA podawano
samicom ciężarnym (70 mg/kg m.c., dootrzewnowo) w dobie 8.5 życia embrionalnego
płodów, czyli w okresie kiedy komórki wtórnego pola sercotwórczego są dodawane do
zapętlającej się tuby serca. Wyizolowane serca utrwalano, krojono na skrawki seryjne,
barwiono anty-kaspazą 3 oraz hematoksyliną i eozyną, następnie skrawki analizowano za
pomocą programu komputerowego Multiscan. Noncompaction stwierdzano kiedy stosunek
długości miokardium całkowitego („gąbczaste”+ „zbite”) do miokardium zbitego w sercach
traktowanych RA był większy od tego stosunku w sercach kontrolnych, lub kiedy
obserwowano znaczne ścieńczenie ściany miokardium zbitego względem kontoli.
Kardiomiopatia niescalona ujawnia się w 13 dobie życia płodowego badanych myszy.
Niescalenie przegrody międzykomorowej dotyczy 80% serc, prawej komory 60%, lewej
komory 50% serc. Noncompaction częściej skorelowane jest z DORV niż TGA. W niektórych
sercach po podaniu RA obserwowano występowanie apoptozy w obrębie beleczek komory
prawej w ED 12.5, czego nie obserwowano w kontroli w dobie 12.5 ani 12.75.
Przypuszczamy, że apoptoza może być jednym z procesów uczestniczących w powstawaniu
niescalenia mięśnia sercowego u myszy. Ponieważ RA działa na komórki wtórnego pola
sercotwórczego, które docelowo stają się składnikiem prawej komory i przegrody
międzykomorowej, stąd zaburzenie ich migracji może prowadzić do ścieńczenia ściany
prawej komory i przegrody międzykomorowej częściej niż komory lewej.
426
Badanie rejonu pętli D mt-DNA /fragmentu zawiadującego replikacją mt-DNA/u
pacjentów ze stabilna choroba naczyń wieńcowych- wyniki wstępne
Paweł Burchardt1, Alicja Warowicka2, Witold Nowak3, Henryk Wysocki1,
Anna Goździcka-Józefiak4
1 Katedra
i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Chorób Wewnętrznych
Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego, Poznań
2 Zakład Wirusologii Molekularnej, UAM, Poznań
3 Wydziałowa Pracownia Technik Molekularnych,UAM, Poznań
4 Zakład Wirusologii Molekularnej,UAM, Poznań
Wstęp: Opisano cały szereg zmian mitochondrialnego DNA(mt-DNA), które próbuje wiązać się z etiologią
choroby niedokrwiennej serca(ChNS). Brak jest doniesień dotyczących możliwych interakcji zmian w rejonie
mt-DNA(regulującego procesem jego replikacji), a zaawansowaniem ChNS. Celem projektu było porównanie
sekwencji pętli D mt-DNA pochodzącego z komórek krwi obwodowej w grupach kolejnych pacjentów z różnym
zaawansowaniem ChNS określanej na podstawie angiografii naczyń wieńcowych.Metodyka: Z grupy kolejnych
100 pacjentów(wykluczano osoby ze znanymi chorobami mutagennie wpływającymi na mt-DNA) poddawanych
angiografii naczyń wieńcowych wyselekcjonowano grupę z zaawansowana miażdżycą naczyń wieńcowych i
grupę kontrolną. W grupie kontrolnej znalazły się osoby bez widocznych zmian w obrazie angiograficznym, z 0
punktów wg skali Gensiniego bez obciążonego ChNS wywiadu rodzinnego, bez wywiadu wieńcowego. Grupy z
zaawansowaną ChNS stanowili pacjenci albo z „chorobą 3 naczyń” wieńcowych /grupa 1a/ lub ilościową
miażdżycą obliczona wg punktacji Gensiniego (powyżej 105pkt)/grupa 1b/. W sumie mt-DNA izolowano od 45
osób, następnie materiał amplifikowano metodą PCR przy użyciu specyficznych starterów i sekwencjonowano.
Grupy pacjentów nie różniły się istotnie względem czynników ryzyka wieńcowego.Wyniki: Badano DNA od 45
osób. W sekwencji pętli D stwierdzono 22 różne zmiany polimorficzne. W tym 21 tranzycji w miejscu:16311 C/
T u4 osób,16356C/T u6 osób,16362C/T u4 osób,16519C/T u6 osób,16450G/A u1 osoby,16256T/C u5 osób,
16291T/C u4 osób,16399G/A u 4 osób,16298C/T u7 osób,16243C/T u1 osoby,16304C/T u 3 osób, 16482G/A u1
osoby,16294T/C u4 osób,16270T/C u5 osób,16219 C/T u1 osoby,16192T/C u4 osób,16261T/C u 2osób,16067
T/C u1 osoby,16234T/C u 1 osoby, 16296T/C u 1 osoby, 16114A/C u 1 osoby oraz 1 delecję w miejscu
16505(A) u2 osób. Ze względu na dużą różnorodność zmian, analizowany fragment mt-DNA podzielono na 3
rejony pierwszy od 16219do16270, drugi od 16291do16311 i trzeci od 16356do16519. Stwierdzono istotnie
statystycznie częstsze występowanie zawału serca w wywiadzie u pacjentów z mutacjami w rejonie pomiędzy
16291nt, a 16311nt oraz trend w tym kierunku u pacjentów z mutacjami w rejonie od16356nt do16519nt. Nie
wykazano istotnych korelacji pomiędzy występowaniem ChNS, występowaniem znanych czynników ryzyka
wieńcowego, a obecnością SNP w badanych rejonach pętli D mt-DNA porównując grupy pacjentów z
zaawansowaną ChNS oraz bez angiograficznych wykładników tej choroby.Wnioski:Wstępne wyniki pokazują,
że mimo ogromnej zmienności fragmentu od 16 kpz do 16.5kpz mt-DNA izolowanego z komórek krwi
obwodowej, nie można wykazać wysoce swoistego markera dla zaawansowanej stabilnej choroby naczyń
wieńcowych.
Wyniki: Zarejestrowane obrazy pozwoliły na rzetelną analizę S i SR dla ściany przedniej i tylnej wyliczanych na
podstawie STE i TDE. Średni czas analizy dla radialnego S i SR wyliczanego z TDE vs STE wynosił
7,36±0,5min vs 5,11±0,3min. Średnie wartości S wyliczanego z zastosowaniem STE vs TDE wynosiły dla
ściany przedniej i tylnej odpowiednio: 5% vs 10%, p=NS i 7% vs 15%, p=0,02. Średnie wartości SR
wyliczanych za pomocą STE vs TDE wynosiły dla ściany przedniej i tylnej odpowiednio: 15/s vs 2/s, p=0,03 i
18/s vs 2,5/s p=0,02. Ponadto stwierdzono silną korelację pomiędzy wartościami S i SR ocenianych przez dwóch
niezależnych obserwatorów, wyliczanych zarówno z zastosowaniem TDE jak i STE, u zdrowych osobników
oraz myszy po przebytym zawale mięśnia sercowego. Dla obliczanych wartości S i SR za pomocą STE
współczynnik zmienności dla dwóch różnych obserwatorów wynosił odpowiednio (3,4% - 8,4%) i (9,5% 46,5%), i był o ponad połowę mniejszy niż dla S i SR obliczanych za pomocą TDE. Ponadto współczynnik
korelacji między wartościami radialnego S/SR wyliczanych na podstawie TDE oraz STE wynosił odpowiednio:
p=0,35 (r = 0,33) / p=0,03 (r = 0,69) and p=0,0012 (r=0,86) / p=0,01 (r=0,75)
Wnioski: Technika śledzenia markerów akustycznych jest szybką, niezależną od zjawiska Dopplera metodą
oceny S i SR u normalnych myszy oraz myszy z zawałem mięśnia sercowego. Analiza S i SR obliczanych za
pomocą STE jest metodą mniej czasochłonną niż analiza z zastosowaniem TDE. STE wydaje się cenną metodą
automatycznej analizy parametrów regionalnego odkształcenia mięśnia sercowego u myszy.
427
Suplementacja mieszaniną kwasów eikozapentaenowego (EPA) i dokozaheksaenowego
(DHA), ale nie kwasem alfa-linolenowym (ALA), działa przeciwzapalnie i zapobiega
dysfunkcji lewej komory serca w odpowiedzi na przeciążenie ciśnieniowe.
Monika Duda1, Karen O'Shea2, William Harris3, William Stanley2
1
Zakład Fizjologii Klinicznej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa
Division of Cardiology, Department of Medicine, University of Maryland, Baltimore, USA
3 Cardiovascular Health Research Center, Sanford Research/USD, Sioux Fallus, USA
2
Aktywacja prozapalnych szlaków sygnalizacyjnych odgrywa istotną rolę w rozwoju
niewydolności serca. Badania kliniczne sugerują, że ω-3 wielonienasycone kwasy tłuszczowe
(ω-3WNKT) działają przeciwzapalnie i mogą okazać się skuteczne w zapobieganiu rozwoju
niewydolności serca. Celem pracy była ocena wpływu ω-3WNKT na zapalenie i patologie
lewej komory serca (LV) w odpowiedzi na przeciążenie ciśnieniowe (PC), oraz porównanie
efektu ω-3WNKT dostarczanych z rybiego oleju (EPA+DHA) z ω-3WNKT pochodzenia
roślinnego (ALA). U szczurów karmionych dietą kontrolną lub dietami z EPA+DHA lub
ALA indukowano PC zwężając aortę brzuszną. Po 12 tyg PC u szczurów karmionych dietą
kontrolną prowadziło do 39% przerostu LV, 101% wzrostu objętości późnoskurczowej i 29%
późnorozkurczowej oraz wzrostu poziomu markerów odczynu zapalnego - TNFα i
tromboksanu B2 (Rysunek). Suplementacja EPA+DHA powodowała proporcjonalny do jej
wielkości wzrost przeciwzapalnej adipokiny - adiponektyny oraz spadek TNFα i tromboksanu
B2. EPA+DHA całkowicie zapobiegały wzrostowi objętości późnoskurczowej i
późnorozkurczowej LV (p<0.01) pozostając bez wpływu na masę LV. Efektów tych nie
obserwowano w przypadku suplementacji ALA. Podsumowując, suplementacja ω-3WNKT
pochodzącymi z rybiego oleju, ale nie z olei roślinnych, zapobiega aktywacji odczynu
zapalnego i dysfunkcji skurczowej lewej komory serca w odpowiedzi na przeciążenie
ciśnieniowe.
Rycina 1. Wpływ przeciążenia ciśnieniowego i suplementacji EPA+DHA oraz ALA na
stężenie adiponektyny i markerów odczynu zapalnego (TNF alfa i tromboksanu B2)
430
Interleukina 6 nie odgrywa istotnej roli w działaniu izoproterenolu na mięsień sercowy.
Karol Kamiński1, Siergiej Litwinowicz2, Magdalena Dziemidowicz3, Tomasz Bonda3,
Maria M. Winnicka3, Włodzimierz Musiał1
1 Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Białystok
2 Uniwersytet Medyczny w Grodnie, Grodno
3 Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku,
Białystok
Nadmierna aktywacja układu adrenergicznego i przewlekła stymulacja receptorów beta są
ważnymi ogniwami patofizjologicznymi pogłębiającymi uszkodzenie mięśnia sercowego w
szeregu chorób kardiologicznych. Mechanizm ich działania, jest w dużej mierze poznany,
jednak w ostatnim czasie pojawiły się publikacje przedstawiające interleukinę 6 (IL-6) jako
kluczowy element alternatywnej kaskady przekaźnictwa sygnałów po stymulacji
izoproterenolem. Wykazano, iż nieobecność białka transkrypcyjnego aktywowanego przez
IL-6 – STAT3, powoduje apoptozę i niewydolności serca po stymulacji przez izoproterenol.
Celem pracy była ocena, czy również niedobór IL-6 doprowadzi do podobnych efektów.
Metody: W doświadczeniu użyto 33 samców myszy w wieku 16 tygodniu. W tym 16 szczepu
C57Bl6/J IL6-/- (IL-6KO) pozbawionych funkcjonalnego genu IL-6, oraz 17 szczepu
referencyjnego C57Bl6/J. Zwierzęta otrzymywały dootrzewnowo izoproterenol (SIGMA) w
dawce 50 mg/kg dziennie lub taką samą objętość 0,9% NaCl przez 16 kolejnych dni. Dobę po
ostatnim podaniu myszy zostały uśmiercone przez przerwanie ciągłości rdzenia
przedłużonego, serca wypreparowane, zważone, a ich masy odniesione do masy ciała
zwierzęcia oraz długości jego kości piszczelowej. Wykonano barwienia histologiczne
obrazujące ilość tkanki łącznej (czerwień Syriusza). Po wyizolowaniu białek z mięśniówki
lewej komory oceniono fosforylację białka STAT3 w metodzie western blotting. W analizie
statystycznej użyto analizy wariancji.
Wyniki: W trakcie 16 dni badania padły 3 myszy transgeniczne oraz 2 szczepu dzikiego,
wszystkie otrzymywały izoproterenol. W końcowej analizie brano pod uwagę po 6 zwierząt
każdego genotypu otrzymujących NaCl, 7 IL-6 KO oraz 9 WT otrzymujących izoproterenol.
Izoproterenolu w grupie WT spowodował istotny wzrost stosunków masy lewej komory (3.9
± 0.2 vs 3.4 ± 0.2 mg w grupie NaCl p=0,003) oraz prawej komory (0.93 ± 0.09 vs 0.76 ±
0.11 w grupie NaCl p=0,002) do masy ciała. Analogiczne efekty uzyskano po odniesieniu
masy komór do długości kości piszczelowej. Również w grupie zwierząt pozbawionych genu
IL-6 obserwowano wzrost stosunków masy lewej komory (4 ± 0.3 vs 3.5 ± 0.2 mg w grupie
NaCl p=0,001) oraz prawej komory (0.95 ± 0.09 vs 0.75 ± 0.08 w grupie NaCl p=0,01) do
masy ciała. Nie obserwowano istotnych różnic w stopniu przerostu pomiędzy zwierzętami
różnych genotypów. U żadnego ze zwierząt nie zaobserwowano objawów niewydolności
serca.
Wnioski: Codzienne podawanie dootrzewnowe izoproterenolu przez 16 dni powoduje
powtarzalny przerost mięśnia sercowego, bez ewidentnych objawów niewydolności krążenia.
IL-6 nie odgrywa istotnej roli w przeroście serca wywoływanym przez stymulację betaadrenergiczną. Jej niedobór nie sprzyja niewydolności serca w mięśniu sercowym poddanym
działaniu izoproterenolu.
431
Interleukin 6 is involved in acute response to mild inflammatory stimuli in heart
Karol Kamiński1, Tomasz Bonda2, Magdalena Dziemidowicz2, Marcin Kozuch3,
Ewa Waszkiewicz1, Włodzimierz Musiał1, Maria M Winnicka2
1
Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Białystok
Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku,
Białystok
3 Klinika Kardiologii Inwazyjnej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Białystok
2 Zakład
However, its role is far from being elucidated. On one hand it is involved in the process of
atherosclerosis, on the other it is crucial for protective effects of short ischemia. This
phenomenon suggests that IL-6 may mediate myocardial response to mild stress, whereas
stronger stimuli may be transmitted by additional redundant pathways. The aim of the study
was to investigate effects of bacterial endotoxin (LPS) on IL-6 dependent effects in the heart.
Methods: Twenty seven male IL-6 knockout mice and 27 age and gender matched wild type
controls were subjected to intraperitoneal injection of placebo (solvent, n=9), bacterial
endotoxin (lipopolisaccharide isolated from E. Coli serotype 055:B5 ;Sigma) in dose 0.5 mg/
kg (n=9) or 10 mg/kg. Left ventricles and blood serum were collected and frozen in liquid
nitrogen. Protein abundance in the homogenate of left ventricle was assessed using western
blotting. Serum TNF alpha concentration was measured using commercially available ELISA
kit.
Results: In placebo treated animals serum TNF concentration in was comparable in both
genotypes (4.95 ± 3.59 pg/ml in WT vs 3.55 ± 3.77 pg/ml in IL-6 KO). However, following
injection of lower dose of LPS TNF concentration increased exclusively in the WT mice (29.2
± 38.5 pg/ml p<0.05), whereas in IL-6KO it remained on the baseline level (4.44 ± 4.17 pg/
ml). Interestingly, serum TNF concentration after higher LPS dose increased to the
comparable level in both genotypes (18.87 ± 19.47 pg/ml in WT vs 18.22 ± 8.78 pg/ml in
IL-6 KO). STAT3 protein expression was comparable in all groups, whereas STAT3
phosphorylation in WT animals was markedly increased already by low dose of LPS. This
phenomenon was absent IL-6 KO mice, which presented STAT3 phosphorylation after low
dose LPS comparable to the baseline. Interestingly, both in placebo treated group as well as in
the high dose of LPS STAT3-phospho abundance was ccomparable between genotypes.
Moreover, IL-6 KO mice presented attenuated enhancement of inducible nitric oxide synthase
(iNOS) expression after low dose of LPS in comparison to their WT counterparts.
Conclusions: These preliminary results suggest that IL-6 may be involved in myocardial
response to the mild inflammation, that involve increased concentration of TNF alpha.
Stronger inflammatory stimuli, however, may increase TNF concentration and promote
STAT3 phosphorylation and hence iNOS expression in IL-6 independent manner.
Interleukin 6 is one of the key cytokines involved in the regulation of the cardiovascular
system.
433
Dymorfizm płciowy odpowiedzi naczyń krwionośnych mózgu na doświadczalną
hiponatremię in vitro.
Katarzyna Klapczyńska1, Ewa Koźniewska2
1
2
Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN, Warszawa
Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN, Warszawa
Hiponatremia - zaburzenie homeostazy wodno-elektrolitowej, charakteryzujące się
zmniejszeniem stężenia jonów sodu w osoczu poniżej 136 mmol/l występuje często w
warunkach szpitalnych. Najczęściej towarzyszy jej hipoosmolarność spowodowana
antydiuretycznym działaniem wazopresyny wydzielanej pod wpływem bodźców
pozaosmotycznych. Objawy kliniczne towarzyszące hiponatremii to przede wszystkim
zaburzenia neurologiczne związane z hipoosmotycznym obrzękiem komórek mózgu oraz
demielinizacją struktur mostu powstającą podczas wyrównywania natremii. Z publikacji
klinicznych wynika, że mózgowe skutki hiponatremii są znacznie poważniejsze u młodych
kobiet niż u mężczyzn co sugeruje niekorzystny wpływ żeńskich hormonów płciowych w
skojarzeniu z hiponatrermią.
W poprzednich badaniach przeprowadzonych na izolowanej środkowej tętnicy mózgu (MCA)
pobieranej z mózgu samca szczura wykazaliśmy, że ostra hiponatremia wywołana in vitro
prowadzi do rozszerzenia tej tętnicy. Natomiast dodanie wazopresyny do buforu, w którym
znajdowało się naczynie przed wywołaniem hiponatremii powodowało, że MCA uległa
skurczowi w buforze hiponatremicznym.
Obecne badania miały na celu weryfikację hipotezy, że odpowiedź MCA na hiponatremię
wykazuje dymorfizm płciowy. Środkowe tętnice mózgu izolowane były do tych badań z
mózgu samic szczura, umieszczane w komorze arteriografu a następnie perfundowane pod
ciśnieniem 80 mm Hg w temperaturze 37° C. Średnica MCA rejestrowana była za pomocą
toru wizyjnego złożonego z kamery i monitora. Hiponatremię wywołano poprzez obniżenie
poziomu jonów sodu ze 144 mM do 120 mM w płynie wewnątrz – i zewnątrznaczyniowym.
Podczas hiponatremii MCA samicy uległa rozszerzeniu o 31% (p<0.02). Ten efekt nie różnił
się w sposób statystycznie istotny od obserwowanego w przypadku MCA samca. Usunięcie
śródbłonka prowadziło, podobnie jak w przypadku MCA samca, do zniesienia odpowiedzi
MCA samicy na hiponatremię. Natomiast zablokowanie syntezy NO i cyklazy guanylanowej
w przypadku MCA samicy zmnieszyło (p<0.02) ale nie wyeliminowało naczyniorozszerzającego wpływu hiponatremii. Jednoczesne zablokowanie wytwarzania NO (LNAME) oraz produkcji prostaglandyn (Meklofenak) nie wywołało dalszego osłabienia
odpowiedzi MCA samicy na hiponatremię. Dodanie AVP (15 pg/ml) do komory arteriografu
przed wywołaniem hiponatremii wyeliminowało hiponatremiczne rozszerzenie MCA ale nie
spowodowało skurczu jaki zaobserwowano w analogicznych warunkach w przypadku MCA
samca. Uzyskane wyniki wskazują, że w odpowiedzi MCA na ostrą hiponatremię istnieje
wyraźny dymorfizm płciowy. Wskazują także, że u samic rozszerzenie MCA w hiponatremii
zależy nie tylko od NO ale także od innego czynnika naczyniorozszerzającego zależnego od
śródbłonka.
435
Rola tlenku węgla jako potencjalnego terapeutyku w leczeniu chorób związanych z
dysfynkcją śródbłonka
Antonina Chmura-Skirlińska1, Marta Stojak2, Stefan Chłopicki2, Adam Szewczyk1
1
Instytut Biologii Doświadczalnej PAN, Warszawa
Farmakologii Doświadczalnej Katedra Farmakologii Collegium Medicum UJ,
Kraków
2 Zakład
Dzięki wynikom ostatnich lat ukazującym CO jako cząstki regulacyjnej, ważnej dla
prawidłowego funkcjonowania organizmu, tlenek węgla(II) przestał już być wyłącznie
kojarzony z wysoce toksyczną cząstką, blokującą hemoglobinę i prowadzącą w ten sposób do
hipoksji.
Endogennym źródłem tlenku węgla jest proces degradacji hemu przez odmianą
konstytutywną (HO-2) bądź indukowalną (HO-1) oksygenazy hemowej. Pierwotnie CO
przypisywano rolę neuroprzekaźnika, lecz aktualnie uważa się, że CO powstały w tym
procesie jest cząsteczką sygnalizacyjna odgrywającą ważną rolę regulatorową niezbędna do
prawidłowego funkcjonowania układu naczyniowego, nerwowego oraz immunologicznego.
Wykazywano iż CO produkowany w ścianie naczynia posiada właściwości
naczyniorozszerzające i chroni przed nadciśnieniem poprzez oddziaływanie z cyklazą
guanylową. Powoduje on rozluźnienie naczyń, chroni przed nadciśnieniem, kontroluje
proliferację komórek mięsni gładkich naczyń, zapobiega odrzutom przeszczepów serca. Te
właściwości przypisywane CO sprawiają, że cząstka ta stała się potencjalnym terapeutykiem
do zastosowania w leczeniu zaburzeń krążenia W celu poznania mechanizmów jakie
wywołuje CO w ostatnim czasie stosuje się grupę związków ogólnie zwanych CORMs (COrelesing molecules). Spośród aktualnie stosowanych CO – donorów na szczególną uwagę
zasługują CORM-3 (tricarbonylchloro(glycinato)ruthenium(II)) i CORM-A1 (sodium
boranocarbonate), związki wydzielające CO w warunkach fizjologicznych.
Przeprowadzone przez nas badania na izolowanych krążkach aorty preinkubowanych z
fenylefryną potwierdzają, że oba te związki posiadają właściwości naczyniorozszerzające.
Dodatkowo przeprowadzone badania na linii komórek śródbłonka EA.hy 926
potraktowanych TNF-α wskazują na przeciwzapalne działanie zarówno CORM-3 jak i
CORM-A1. Otrzymane przez nas wyniki wskazują na możliwości zastosowania tych
związków jako potencjalnych terapeutyków.
434
Ocena choroby naczyń wieńcowych serca przeszczepionego w modelu doświadczalnym
heterotopowego przeszczepu serca u szczura w zależności od płci dawcy i biorcy.
Joanna Śliwka1, Anna Dołaszyńska2, Adam Sokal3, Mirosław Tyrpień4,
Stanisław Szala5, Marian Zembala6
1 Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze
2 106 Szpital Wojskowy, Gliwice
3 I Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii ŚAM, Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze
4 Katedra i Zakład Medycyny i Epidemiologii Środowiskowej SUM, Zabrze
5 Instytut Onkologii, Gliwice
6 Katedra i Oddział Kliniczny Kardiochirurgii i Transplantologii SUM, Śląskie Centrum
Chorób Serca, Zabrze
Wstęp : Transplantacja serca jest uznawaną metodą postępowania w krańcowym stadium
kardiomiopatii, niewydolności oraz nieoperacyjnych wad wrodzonych serca.
Około 30% niepowodzeń związanych jest z niewydolnością przeszczepionego narządu, u
podłoża którego leży nie tylko proces odrzucania w różnym mechanizmie, ale także choroba
naczyń wieńcowych. Szczególnie zwraca uwagę niejednolitość przebiegu procesu odrzucania
w zależności od płci dawcy i biorcy.
Cel: Wdrożenie eksperymentalnego modelu zwierzęcego oraz ocena zaawansowania i rodzaju
mechanizmów prowadzących do niewydolności przeszczepionego narządu, ze szczególnym
uwzględnieniem choroby naczyń wieńcowych.
Materiał i metody: Zabieg dobrzusznego wszczepienia serca wykonywano w czterech
grupach (n=10) w zależności od płci dawcy i biorcy (samica-F, samiec-M) FF, MF, FM, oraz
MM. Heterotopowy alloprzeszczep serca przeprowadzono wg metody Ono-Lindsay z
późniejszymi modyfikacjami. Całkowity czas niedokrwienia serca wynosił 20-30min. Po
około 20-to sekundowym okresie reperfuzji i powrotu rytmu serca przeszczepionego
zamykano powłoki brzuszne biorcy narządu. Czynność przeszczepionych serc oceniano
palpacyjnie. Okres obserwacji wynosił 10 tygodni. Na 18 i 12h przed pobraniem narządów
do oceny podano dootrzewnowo BrdU (bromodeoksyurydyna) celem wykrycia komórek
proliferujących. Dokonano oceny histopatologicznej przeszczepionego narządu,
uwzględniającej obecność waskulopatii, atrofii mięśnia sercowego, nacieków limfocytarnych
oraz migrację komórek biorcy.
Wyniki: Z grupy 40 zwierząt okres 10-u tygodni po zabiegu przeżyło 35 (87,5%). W grupie
FF przeżywalność graftu wynosiła 60%, serce przeszczepione zmniejszyło swoją masę z
1,04g do 0,6g. W grupie FM przeżywalność graftu wynosiła 70%, serce przeszczepione
zwiększyło swoją masę z 1,11g do 1,22g. W grupie MM przeżywalność graftu wynosiła 40%,
serce przeszczepione zmniejszyło swoją masę z 1,45g do 1,09g. W grupie MF przeżywalność
graftu wynosiła 60%, serce przeszczepione zmniejszyło swoją masę z 1,48g na 0,9g.
Znamiennośc statystyczna osiągnięto jedynie porównując przeżywalnośc graftów w grupie
FM względem MM (p=0,04) i przyrost masy serca przeszczepionego narządu w grupie FM
względem grupy MF (p=0,03).
Wnioski: Zastosowanie modelu zwierzęcego pozwala zrozumieć mechanizmy niewydolności
przeszczepionego narządu oraz odnieść zmiany zachodzące u szczurów do zmian
zachodzących u ludzi z możliwością oceny in vivo i post mortem. Dobór płci dawcy i biorcy
ma istotny wpływ na przeżywalność przeszczepionego narządu i nasilenie choroby jego
naczyń wieńcowych. Dał się zauważyc wyraźny trend faworyzujący samice jako dawców.
436
Okołonaczyniowa tkanka tłuszczowa tętnicy piersiowej wewnętrznej chroni czynność
ludzkiego mięśnia sercowego w okresie reoksygenacji przed skutkami uszkodzenia
niedotlenienno-reoksydacyjnego
Tomasz Roleder1, Marcin Malinowski2, Krzysztof S. Gołba1, Marek Deja2, Stanisław Woś2
1
Katedra i Klinika Kardiologii WOZ Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice
2 II Katedra i Klinika Kardiochirurgii Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice
Wstęp: W okołonaczyniowej tkance tłuszczowej tętnicy piersiowej wewnętrznej (the
perivascular tissue of internal thoracic artery - PVT) udokumentowano istnienie czynnika
wazorelaksacyjnego.
Cel: Celem badania była ocena wpływu PVT oraz nieokołonaczniowej tkanki tłuszczowej
klatki piersiowej (other adipose tissue of the chest - ATC) na czynność fragmentów
niedotlenionego mięśnia sercowego w okresie reoksygenacji.
Metodyka: Beleczki mięśniowe ludzkiego prawego przedsionka serca, PVT i ATC uzyskano
od pacjentów podanych pomostowaniu naczyń wieńcowych. Tak uzyskane beleczki
mięśniowe inkubowano w kąpieli tkankowej, stymulowano prądem polowym o częstotliwości
1Hz oraz poddawano protokołowi uszkodzenia niedotlenienno/reoksydacyjnego (60min/
60min); n=28. PVT lub ATC inkubowano razem z beleczką mięśniową w całym okresie
niedotlenienia (grupa PVT-nd lub ATC-nd) lub w pierwszych 15 min reoksygenacji (grupa
PVT-reo lub ATC-reo). Każdy protokół badawczy kończono podaniem 10-5M Norepinefryny
(NE). Jednocześnie badanie prowadzono na dwóch beleczka mięśniowych, z których kontrolę
stanowiła beleczka poddana tylko protokołowi uszkodzenia niedotlenienno/reoksydacyjnego.
W okresie niedotlenienie i reoksygenacji oceniano maksymalna amplitudę skurczu – Amax.
Wyniki przedstawiono jak procent wartości Amax uzyskanej przed okresem niedotlenienia
(średnia±SEM).
Wyniki: Amax była wyższa w grupie PVT-reo względem grupy kontrolnej w 60 min.
reoksygenacji i po podaniu NE (Amax: PVT-reo60min=36,85±3,8% vs.
Kontrola60min=25.20±5,87%*,
PVT-reoNE= 69,05±13,3%* vs. KontrolaNE=42,74±10,6%; *p<0,05). Natomiast Amax była
niższa w grupie ATC-reo względem grupy kontrolnej w całym okresie reoksygenacji (Amax:
ATC-reo=45,90±4,5% vs. Kontrola=59.20±5,87%*; ATC-reo=70,1±19,2%* vs.
KontrolaNE=93,14±19,8%;*p<0,05).
Amax była również wyższa dla PVT-nd i ATC-nd względem grupy kontrolnej w cały okresie
reoksygenacji i po podaniu NE ( Amax: PVT-nd=44,34±2,7% vs. Kontrola=30,47±2,7%*;
ACT-nd=44,21±3,0% vs. Kontrola=25,75±3,0%*; PVT-ndNE=98,01±11,8% vs.
KontrolaNE=57,66±11,6%*;
ACT-ndNE=83,75±11,8% vs. Kontrola=52,30±9,3%*; *p<0,05).
Wnioski: Inkubacja fragmentów ludzkiego mięśnia sercowego razem z PVT w pierwszych
15 min. reoksygenacji chroni jego czynność skurczową przed uszkodzeniem niedotlenienno/
reokosydacyjnym (I/R), natomiast inkubacja w 15 min. reoksygenacji z ATC nasila
uszkodzenie I/R. Odmiennie inkubacja ludzkiego miokardium z ATC lub z PVT w całym
okresie niedotlenienia poprawia czynność skurczową ludzkiego miokardium w okresie
reoksygenacji.
437
Tkanka okołonaczyniowa tętnicy piersiowej wewnętrznej wydziela czynnik rozkurczowy
działający poprzez kanały potasowe aktywowane jonami wapnia
Marcin Malinowski1, Marek A. Deja1, Krzysztof S. Gołba2, Piotr Janusiewicz1, Tomasz
Roleder2, Stanisław Woś1
1 II Klinika Kardiochirurgii Ślaskiej Akademii Medycznej Górnośląski Ośrodek Kardiologii
SPSK Nr 7, Katowice
2 Katedra i Klinika Kardiologii, Katowice
CEL: Tkanka okołonaczyniowa (PVT) ludzkiej tętnicy piersiowej wewnętrznej
(ITA) wydziela rozpuszczalny czynnik relaksacyjny. Dokładna jego natura oraz mechanizmy
działania pozostają jednak nieznane. Sugeruje się, że za właściwości rozkurczowe PVT
odpowiada czynnik działający poprzez różne kanały potasowe. Celem pracy była ocena
wpływu kanałów potasowych na właściwości relaksacyjne tkanki okołonaczyniowej ITA.
METODY: Badano framenty ludzkiej ITA w warunkach in-vitro. Fragment ITA pochodzący
od jednego pacjenta szkieletowano i umieszczano w 20ml kąpieli tkankowej. PVT pozostałą
ze szkieletowania inkubowano oddzielnie. Tętnicę obkurczano przy użyciu serotoniny
(10-5.5M). Następnie tkankę okołonaczyniową przenoszono do kąpieli z badanym
naczyniem. Po odpłukaniu dodawano odpowiedni inhibitor kanałów potasowych, a następnie
ponownie oceniano rozkurcz w odpowiedzi na dodanie PVT. Analizowano wpływ:
selektywnego inhibitora kanałów potasowych zależnych od jonów wapnia o dużym
przewodnictwie – iberiotokyna (100nM), selektywnego inhibitora kanałów potasowych
zależnych od jonów wapnia o małym przewodnictwie – apamina (1µM), inhibitora kanałów
potasowych bramkowanych potencjałem - 4-aminopirydyna (1mM oraz 5mM), inhibitora
dokomórkowych prądów potasowych - BaCl2 (100 µM) oraz inhibitora kanałów potasowych
zależnych od ATP – glibenklamid (10 µM); n=7 dla każdego doświadczenia. Kurczliwość
ITA przedstawiano w mN. Rozkurcz w odpowiedzi na PVT wyrażano jako procent skurczu
osiągniętego serotoniną i porównywano przy użyciu sparowanego testu t-Studenta.
WYNIKI: Przeniesienie tkanki okołonaczyniowej spowodowało istotny rozkurcz ITA
obkurczonej uprzednio przy użyciu serotoniny (serotonina: 52±5.3 mN vs. serotonina+PVT
23±2.6 mN; p<0.001; 53±4% rozkurcz). Rozkurcz ITA wywołany dodaniem PVT został
zahamowany przez iberiotoksynę (50±12% vs. 0±6 % odpowiednio przed i po przeniesieniu
PVT; p=0.002) oraz 4-AP – 5mM (67±5% vs. 12±6% odpowiednio przed i po przeniesieniu
PVT; p=0.001). Zarówno apamina (53±7% vs. 51±6% p=0.8), 4-aminopirydyna (46±7% vs.
48±10% p=0.7) jak i BaCl2 (49±7% vs. 62±9% p=0.15; odpowiednio przed i po przeniesieniu
PVT) nie wpłynęły na właściwości rozkurczowe PVT.
WNIOSKI: Tkanka okołonaczyniowa ITA wydziela rozpuszczalny czynnik istotnie
osłabiający kurczliwość ITA . Czynnik relaksacyjny wydzielany przez tkankę
okołonaczyniową wywiera swoje działanie poprzez kanały potasowe aktywowane jonami
wapnia o dużym przewodnictwie (BKCa).
438
Złożony profil działania tempola, antyoksydanta o właściwościach dysmutazy
ponadtlenkowej, na regulację rytmu serca w warunkach niedoboru endogennego tlenku
azotu
Tomasz H. Wierzba1, Krzysztof Malinowsk1i, Paweł Musiał1
1Katedra i Zakład Fizjologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Gdańsk
Tlenek azotu (NO) jest istotnym czynnikiem obrony antyoksydacyjnej, wymiatającym rodniki
nadtlenkowe. Z drugiej strony NO jest substratem nadtlenoazotynu – reaktywnej postaci tlenu
o wybitnych właściwościach utleniających. Obok bezpośredniego działania na mięśniówkę
gładką naczyń i komórki rozrusznikowe serca, NO uczestniczy w złożonych mechanizmach
odruchowej regulacji krążenia.
Cel : Celem badań była ocena wpływu drobnocząsteczkowego antyoksydanta – tempola na
regulację rytmu serca u szczurów, z niedoborem endogennego tlenku azotu (NO).
Materiał i metody: Doświadczenia przeprowadzona na szczurach samcach szczepu Wistar
(302-358g; N = 28), uprzednio zainstrumentowanych chirurgicznie, podzielonych na 4 grupy:
1- kontrolną, oraz trzy grupy którym przez 7 dni podawano: 2- tempol (0,2 mmol/kg), 3inhibitor NOS - L-nitroargininę (LNA- 0,1 mmol/kg) oraz 4- tempol (0,2 mmol/kg) i LNA
(0,1 mmol/kg). Następnie, w warunkach bez narkozy, po uprzedniej adaptacji do warunków
eksperymentalnych, rejestrowano w sposób ciągły ciśnienie tętnicze i częstość akcji serca z
częstością próbkowania 12 kHz. Obliczono wyznaczniki zmienności rytmu serca (HRV) oraz
spontanicznej aktywności odruchu z baroreceptorów tętniczych (BRS), w oparciu o analizę
spontanicznych sekwencji zmian ciśnienia tętniczego i HR.
Podsumowanie wyników:W warunkach niedoboru NO, tempol ograniczał HRV i zwiększał
udział komponenty współczulnej (wskaźnik LF/HF) autonomicznej regulacji rytmu serca.
Pod wpływem tempola zmieniła się częstość odruchowych sekwencji regulacyjnych i ich
wydajność, częstość sekwencji nastawczych, wrażliwość odruchu oceniana stopniem jego
wzmocnienia, a także przesunięcie fazowe między sekwencjami sercowymi i ciśnieniowymi.
Pod wpływem inhibitora NOS doszło do destabilizacji odruchu z baroreceptorów tętniczych,
o czym świadczy zwiększenie przesunięcia fazowego między sekwencjami sercowymi i
ciśnieniowymi. U szczurów z niedoborem NO tempol zwiększał częstość sekwencji
sercowych i ciśnieniowych, zwiększał aktywność odruchu baroreceptorów tętniczych, a także
skracał przesunięcie fazowe między regulacyjnymi (wtórnymi) sekwencjami sercowymi i
sekwencjami ciśnieniowymi. Profil działania tempola u szczurów z niedoborem NO sprzyja
stabilizacji ciśnienia tętniczego wokół wartości zadanej (set point). Jednocześnie tempol
zwiększał przesunięcie fazowe sekwencji nastawczych, co może zniweczyć jego potencjalnie
korzystny wpływ sekwencje odruchowe, gdyż może utrudnić rozpoznanie przez układ
regulacyjny zadanej wartości nastawczej.