usuwanie par rtęci na złożu koksu aktywnego akp-5

Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008)
KRZYSZTOF JASTRZĄB
Politechnika Śląska, Wydział Chemiczny, ul. B. Krzywoustego 6, 44-100 Gliwice
USUWANIE PAR RTĘCI NA ZŁOŻU KOKSU
AKTYWNEGO AKP-5
Przedstawiono wyniki badań usuwania par rtęci z gazów odlotowych na nieruchomym złożu koksu aktywnego AKP-5. Określono wpływ czasu, wysokości złoża
sorbentu, temperatury i stężenia par rtęci na przebieg procesu. Wykazano, że usuwanie par rtęci zachodzi w zadowalającym stopniu w temperaturach powyżej 100C
przy użyciu złoża koksu aktywnego o niewielkiej wysokości. Uzyskane wyniki potwierdzają możliwość zastosowania badanego materiału węglowego do usuwania par
rtęci z gazów spalinowych.
SŁOWA KLUCZOWE: emisja metali ciężkich, rtęć, spaliny, koks aktywny
WSTĘP
Zanieczyszczenie atmosfery rtęcią, uznawane do niedawna za zjawisko lokalne,
coraz częściej jest postrzegane jako globalny problem ekologiczny. Szacuje się, że
sumaryczna roczna emisja rtęci do atmosfery wynosi 4,47,5 Gg [1]. Źródłem emisji rtęci są zarówno procesy naturalne (wybuchy wulkanów, pożary lasów itp.), jak
i działalność człowieka - tzw. emisja antropogeniczna. Głównym antropogenicznym źródłem emisji rtęci jest spalanie paliw, w szczególności różnych gatunków
węgla. Dotyczy to zarówno wielkich instalacji energetyki zawodowej, jak również
małych instalacji ciepłowniczych. W 2000 r. dwie trzecie globalnej antropogenicznej emisji rtęci pochodziło z procesów spalania paliw kopalnych [2]. Wśród pozostałych sektorów mających duży wpływ na antropogeniczną emisję rtęci należy
wymienić: przemysł materiałów budowlanych i hutnictwo. Stosunkowo niewielki
udział w emisji rtęci mają klasyczne zakłady chemiczne, w tym: otrzymywanie
chloru metodą rtęciową, produkcja sody kaustycznej, produkcja rtęci czy wydobywanie złota. Z innych źródeł emisji rtęci do atmosfery należy wymienić: produkcję
baterii, świetlówek, przyrządów pomiarowych, przewodów elektrycznych, a także
utylizację odpadów [3].
Realizacja zadań nakreślonych w Polityce Zmian Klimatu, poprzez wdrażanie
odpowiednich dyrektyw europejskich [4-7], ma na celu ograniczenie ilości zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery. Jednym z zadań jest zmniejszenie ilości
energii elektrycznej pochodzącej ze spalania węgla i zastąpienie jej alternatywnymi, odnawialnymi źródłami energii. Spowoduje to oczywiste ograniczenie emisji
rtęci do atmosfery z uwagi na zmniejszenie objętości spalin. Ograniczenia emisji
rtęci do atmosfery z gazami spalinowymi można również osiągnąć poprzez stoso-
226
K. Jastrząb
wanie paliw o obniżonej zawartości rtęci ewentualnie przez usuwanie rtęci z paliwa. Ostatecznym rozwiązaniem jest usuwanie rtęci bezpośrednio z gazów odlotowych.
W przypadku paliw stałych brak jest skutecznej metody usuwania rtęci. Dlatego
ograniczenie emisji rtęci można osiągnąć jedynie poprzez jej usuwanie z gazów
spalinowych. Przegląd najlepszych dostępnych technologii (BAT) w poszczególnych gałęziach przemysłu wykazał, że najlepsze wyniki uzyskuje się, stosując metody adsorpcyjne wykorzystujące węgiel aktywny i materiały węglowe, czasami
aktywowane dodatkowo siarką lub innymi dodatkami [8].
1. CEL PRACY
Ograniczenie emisji par rtęci do atmosfery najlepiej oprzeć o już istniejące adsorpcyjne technologie oczyszczania spalin. Jedną z takich technologii jest sucha
metoda MET-Mitsui-BF, wykorzystująca specjalnie spreparowane karbonizaty,
zwane koksami aktywnymi [9-11]. W prezentowanej pracy przedstawiono wyniki
badań usuwania par rtęci z przepływającej fazy gazowej przy użyciu polskiego
koksu aktywnego AKP-5. Podstawowym celem pracy była ocena możliwości usuwania par rtęci na nieruchomym złożu koksu aktywnego, a także określenie wpływu parametrów procesu, takich jak temperatura, stężenie par rtęci w fazie gazowej
i wysokości złoża na skuteczność usuwania par rtęci z gazów odlotowych. Na podstawie uzyskanych wyników podjęto próbę opisu matematycznego procesu i ustalenia optymalnych warunków oczyszczania gazów odlotowych z par rtęci.
2. BADANY MATERIAŁ WĘGLOWY
W badaniach stosowano krajowy, przemysłowy sorbent węglowy AKP-5 produkowany przez zakłady GRYFSKAND w Hajnówce pod handlową nazwą „koks
aktywny”. Jest to formowany karbonizat produkowany z pyłu węgla kamiennego
i wodnego lepiszcza skrobiowego. Surowce po wymieszaniu formowane są w granule o średnicy 5 mm. Granulat po wysuszeniu w temperaturze 350°C jest karbonizowany w temperaturze do 900°C, a następnie aktywowany parą wodną w temperaturze 800°C. Materiał ten jest szeroko stosowany do oczyszczania gazów
spalinowych m.in. w technologii Bergbau-Forschung. Jest to sucha metoda umożliwiająca bezodpadowe usuwanie zarówno tlenków siarki, jak i azotu. Koks aktywny AKP-5 posiada następujące parametry fizykochemiczne [12]: średnica ziaren 5,2 mm; gęstość nasypowa - 680 kg/m3; zawartość popiołu - 7,9%; wytrzymałość
mechaniczna - 99,9%; ścieralność (0,5 h) - 2,0%; temperatura zapłonu - 425°C;
powierzchnia właściwa - 125 m2/g.
Usuwanie par rtęci na złożu koksu aktywnego AKP-5
227
3. METODYKA OTRZYMYWANIA GAZÓW O NISKIM, STABILNYM
STĘŻENIU PAR RTĘCI ORAZ SPOSÓB ICH ANALIZY
Stężenie par rtęci w gazach odlotowych z procesów energetycznego spalania
węgla jest bardzo niskie i wynosi ok. 50 ng Hg/dm3. Do badań adsorpcji rtęci niezbędne jest zatem otrzymanie modelowej mieszaniny gazowej o niskim i stabilnym
w czasie stężeniu par rtęci rzędu ng Hg/dm3. Okazało się to trudnym zagadnieniem
laboratoryjnym. Po wielu próbach opracowano metodykę otrzymywania mieszaniny gazowej zawierającej niskie stężenia par rtęci metalicznej. Gaz modelowy
otrzymywano poprzez wysycanie powietrza przepływającego nad nieruchomym
lustrem ciekłej rtęci umieszczonej w naczyńku. Proces prowadzono w temperaturze
pokojowej. Powierzchnia parowania rtęci wynosiła 10 cm3. Nad lustrem rtęci przepływało suche powietrze o natężeniu przepływu zmienianym w zakresie 5500
cm3/min. Końcowe założone stężenie par rtęci w gazie modelowym uzyskiwano
poprzez rozcieńczanie otrzymanej mieszaniny strumieniem czystego powietrza.
Natężenie przepływu poszczególnych strumieni gazów ustalano za pomocą masowych regulatorów przepływu ERG 5000 firmy Beta ERG. Opisywana aparatura
umożliwiała uzyskiwanie gazów modelowych o stabilnym stężeniu par rtęci metalicznej z przedziału 101000 ng Hg/dm3.
Ponieważ stężenia par rtęci stosowane w wykonanych badaniach są niezmiernie
niskie, dlatego urządzenia do jej analizy muszą być bardzo czułe. W praktyce zastosowano metodę „gold-trap”, polegającą na wychwytywaniu i zatężaniu par rtęci
na warstwie złota. Przystosowane są do tego specjalne próbniki zwane amalgamatorami lub „gold-trapami”. W pracy stosowano amalgamatory firmy Nippon
Instruments Corporation. Mają one postać rurek kwarcowych o długości 160 mm
i średnicy 6 mm ze złożem substancji adsorbującej pary rtęci o wysokości 10 mm.
Adsorbentem par rtęci są drobiny diatomitu pokryte cienką warstwą złota. Przez
amalgamator przepuszczano z natężeniem przepływu 0,5 dm3/min określoną objętość analizowanego gazu. Gaz zasysano do „gold-trapów” za pomocą biurety gazowej, do oznaczenia stężenia par rtęci wystarczało pobieranie próbki gazu o objętości 0,5 dm3. Pary rtęci obecne w analizowanej próbce fazy gazowej są wychwytywane na warstewce złota z równoczesnym utworzeniem amalgamatu. Pojemność
sorpcyjna „gold-trapu” wynosi 1000 ng Hg. Amalgamatory po pobraniu próbki rtęci mogą być przechowywane przez dowolny czas, co umożliwia ich analizę
w dowolnym momencie.
Omawiane „gold-trapy” przeznaczone są do współpracy z analizatorem MA-2
firmy Nippon Instruments Corporation. Zakres pomiarowy analizatora wynosi
01000 ng Hg, zaś granica detekcji 0,02 ng Hg. Oznaczanie rtęci dokonywane jest
metodą absorpcji atomowej techniką zimnych par przy długości fali 253,7 nm.
Oznaczanie rtęci wychwyconej w amalgamatorach polega na ich ogrzaniu do temperatury 850°C. W tych warunkach amalgamat ulega rozkładowi, a ilość masy rtęci
uwolnionej z warstewki złota oznaczana jest spektrofotometrycznie w komorze absorpcyjnej przyrządu. Po podzieleniu uzyskanej wartości przez objętość gazu za-
228
K. Jastrząb
ssanego do amalgamatora (0,5 dm3) w trakcie zatężania rtęci oblicza się stężenia
par rtęci w analizowanej fazie gazowej.
4. APARATURA I METODYKA BADAŃ ADSORPCJI PAR RTĘCI
NA KOKSIE AKTYWNYM
Powietrze wysycane parami rtęci, otrzymane według metody opisanej powyżej,
kierowano do dwustopniowego reaktora badawczego. Pierwsza część reaktora,
wypełniona pierścieniami Raschiga, pełniła rolę mieszalnika - podgrzewacza,
w drugiej części umieszczano próbkę koksu aktywnego o masie mc. Długość reaktora wynosiła 300 mm, a średnica 36 mm. Założoną temperaturę uzyskiwano za
pomocą płaszcza grzewczego i termostatu z poliglikolem etylenowym. Układ
umożliwiał badania adsorpcji par rtęci w zakresie temperatur 20160°C. Czas
wszystkich pomiarów był taki sam i wynosił 3 godziny. Każdorazowo stosowano
stały przepływ mieszaniny gazowej wynoszący F0v = 300 dm3/h, co zapewniało te
same warunki dynamiczne procesu we wszystkich pomiarach. Stężenie par rtęci
w fazie gazowej zmieniano w poszczególnych pomiarach w zakresie 101000 ng
Hg/dm3.
Pomiar rozpoczynano od ustabilizowania natężenia przepływu gazu (F0v) i stężenia początkowego par rtęci (C0Hg) w gazie. Następnie powietrze z parami rtęci
kierowano do reaktora. Na wylocie z reaktora pobierano okresowo próbki gazu,
oznaczając w nich stężenie par rtęci. Wyznaczone w ten sposób krzywe przebicia
złoża CHg(t) pozwalają na określenie stopnia usunięcia rtęci z fazy gazowej ,
zwanego dalej w skrócie stopniem adsorpcji
  1
C Hg t 
C0 Hg
(1)
Wyznaczenie pełnych krzywych przebicia od momentu przebicia złoża do całkowitego jego wysycenia wymaga bardzo długich pomiarów. W badaniach rozpoznawczych stwierdzono, że całkowite wysycenia złoża koksu aktywnego przez zaadsorbowaną rtęć osiąga się dopiero po upływie ponad 50 godzin. Stosowanie tak
długich czasów pomiaru jest bardzo trudne do realizacji w warunkach laboratoryjnych. Ze względów praktycznych ograniczono zatem czas pojedynczego pomiaru
adsorpcji do trzech godzin. Należy jednak podkreślić, że wyznaczenie częściowych
krzywych przebicia CHg(t) pozwala na określenie skuteczności adsorpcji w okresie
3 godzin oraz porównanie przebiegu adsorpcji przy różnych parametrach procesowych.
Na podstawie krzywych przebicia CHg(t) i bilansu masowego fazy gazowej obliczano średnie stężenie rtęci w fazie stałej G wyrażone w ng Hg/kg koksu aktywnego. Wielkość ta nazywana też dynamiczną pojemnością adsorpcyjną koksu aktywnego względem par rtęci stosowano do opisu fazy stałej. Obliczano ją z
zależności
Usuwanie par rtęci na złożu koksu aktywnego AKP-5
t
G


F0 v
 C 0 Hg  C Hg t  dt
m c 0
229
(2)
Wielkości (t) oraz G(t) mogą posłużyć do porównywania właściwości sorpcyjnych par rtęci różnych typów materiałów węglowych.
5. WPŁYW TEMPERATURY NA PRZEBIEG PROCESU USUWANIA
PAR RTĘCI
Pierwszy etap badań obejmował pomiary adsorpcji par rtęci w temperaturach
z zakresu 20160ºC. Wykonano dwie serie badań, stosując złoże koksu aktywnego
o wysokości 5 i 10 cm. Wszystkie pomiary w tym bloku badań wykonano przy stałym stężeniu początkowym par rtęci C0 = 200 ng/dm3. Wykonano łącznie 16 pomiarów, wyznaczając każdorazowo krzywe przebicia złoża CHg(t) oraz zmianę
średniego stężenia rtęci w złożu koksu aktywnego w czasie G(t). Wielkości te posłużyły do określenia wpływu temperatury ma przebieg procesu.
Analiza przebiegu zależności (t) i G(t) uzyskanych w różnych temperaturach
wykazała, że poszczególne krzywe mają zbliżony przebieg, wzajemnie nakładając
się bez wyraźnego wpływu temperatury. Ogólnie można stwierdzić, że temperatura
nie ma wyraźnego wpływu na przebieg procesu adsorpcji par rtęci na złożu koksu
aktywnego. Obserwuje się to przy obu przebadanych wysokościach złoża koksu
aktywnego.
Uzyskane wyniki pomiarów opisano za pomocą funkcji regresji wielu zmiennych. Do obliczeń wykorzystano program STATISTICA 6.0 firmy Stat Soft, Inc.
[13]. Stosowano opcję ogólnych modeli liniowych (GLM). Wyjściowy model trójparametrowej zależności ma postać
z = A0,0 + A1,0  x + A0,1  y + A2,0  x2 + A0,2  y2 + A1,1  x  y
(3)
gdzie: z - zmienna zależna; x, y - zmienne zależne; Aij - współczynniki równania
regresji; i, j - rzędy współczynnika regresji w stosunku do x i y.
W ogólnym przypadku model wyjściowy posiada 6 współczynników regresji,
obejmujących efekty oddziaływania pomiędzy zmiennymi niezależnymi a zmienną
zależną do wielomianu drugiego stopnia włącznie oraz współczynnik krzyżowy.
Współczynniki te można wyznaczyć metodą najmniejszych kwadratów. W celu
uzyskania możliwie najprostszego modelu eliminowano współczynniki najmniej
istotne, przy równoczesnej analizie wartości współczynnika korelacji R i istotności
korelacji F.
Obliczenia wykonano dla dwóch zmiennych zależnych. W pierwszym układzie
zmienną zależną (z) był bezwymiarowy stopień adsorpcji par rtęci α, natomiast
w drugim - średnie stężenie rtęci w fazie stałej G. Zmiennymi niezależnymi w obu
przypadkach były: czas t i temperatura T. Przykładowe funkcje uzyskane przy wysokości złoża L = 5 cm i stężeniu C0Hg = 200 ng/dm3 są następujące (rys. rys. 1
i 2):
230
K. Jastrząb
α = 0,896 – 0,0039  t + 1,27  10–5  t2 – 3,31  10–7  T2 – 1,22  10–6  t  T
(R = 0,89, F = 1777)
(4)
G = 9,52  t + 0,526  T – 0,00366  T2 (R = 0,991, F = 2904)
(5)
0,9
0,8
0,7
0,6
Rys. 1. Zależność stopnia adsorpcji par rtęci od czasu i temperatury. L = 10 cm, C0Hg =
= 200 ng/dm3
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
Rys. 2. Zależność średniego stężenia rtęci w złożu koksu aktywnego (dynamicznej pojemności adsorpcyjnej) od czasu i temperatury. L = 10 cm, C0Hg = 200 ng/dm3
Otrzymane funkcje regresji bardzo dobrze opisują dane pomiarowe i w pełni
nadają się do celów projektowych. Świadczą o tym wysokie wartości F i zbliżone
do jedności wartości R. Należy jednak podkreślić, że z uwagi na brak sensu fizycz-
Usuwanie par rtęci na złożu koksu aktywnego AKP-5
231
nego otrzymanych zależności ich stosowanie poza przebadanym zakresem parametrów może przynieść znaczące błędy w szacowaniu wartości  i G.
Analiza przebiegu otrzymanych zależności potwierdza niewielki wpływ temperatury na przebieg procesu. Powyższy wniosek jest bardzo ważny z technologicznego punktu widzenia, gdyż w warunkach przemysłowych proces oczyszczania gazów spalinowych prowadzony jest w temperaturze 120C. Usuwanie par rtęci na
koksie AKP-5 nie wymaga zatem specjalnych warunków temperaturowych. Z tego
powodu badania wykonane w dalszej części pracy były prowadzone w temperaturze 120°C.
6. WPŁYWU WYSOKOŚCI ZŁOŻA I STĘŻENIA POCZĄTKOWEGO PAR
RTĘCI W GAZACH NA PRZEBIEG PROCESU
Przebadano proces adsorpcji par rtęci w złożu koksu aktywnego przy sześciu
stężeniach par rtęci z przedziału 501000 ng/dm3. Wykonano 4 serie badań, stosując wysokości złoża 5, 10, 15 i 20 cm. Wszystkie pomiary wykonano w stałej temperaturze T = 120°C. Czas trwania pomiaru był taki sam i wynosił 180 min. Wykonano łącznie 22 pomiary, wyznaczając każdorazowo krzywą przebicia złoża
CHg(t), którą przeliczano na zależności α(t) oraz G(t). Na podstawie uzyskanych
wyników można określić wpływ czasu, wysokości złoża i stężenia początkowego
par rtęci procesu usuwania par rtęci z gazów odlotowych na nieruchomym złożu
koksu aktywnego AKP-5.
Stopień adsorpcji par rtęci maleje wraz ze zmniejszeniem wysokości złoża
i wzrostem stężenia początkowego par rtęci. Przy małych wysokościach złoża L =
5 cm i wysokich stężeniach początkowych C0 > 500 ng/dm3 obserwuje się stopniowe wysycenie złoża, które traci zdolność adsorpcji par rtęci. Najniższa zmierzona wartość stopnia adsorpcji wynosiła 0,35. Uzyskano ją, stosując złoże o wysokości 5 cm, przy stężeniu 500 ng/dm3 po upływie 180 min.
Średnie stężenie rtęci w złożu koksu aktywnego AKP-5 maleje wraz ze wzrostem wysokości złoża sorbentu. Zmniejszenie stężenia par rtęci również powoduje
słabsze wysycenie złoża przy tym samym czasie adsorpcji. Przykładowo: przy stałym stężeniu 100 ng Hg/dm3 i wysokości złoża 15 cm stężenie rtęci w złożu koksu
wynosi 717 ng Hg/g, zaś przy wysokości złoża 20 cm G = 497 ng Hg/g. Największe stężenie rtęci w koksie aktywnym uzyskano po upływie 180 min przy stężeniu
par rtęci w gazach 1000 ng/dm3 i wysokości złoża 5 cm. Wynosiło ono 5 mg Hg/kg
koksu aktywnego.
Podobnie jak uprzednio, stosując opcję ogólnych modeli liniowych (GLM) programu STATISTICA, opracowano ogólne modele regresji, eliminując współczynniki nieistotne w celu otrzymania możliwie najprostszego modelu. Przykładowe
funkcje:
α = 0,969 – 2,57  10–6  t2 – 8,39  10–8  C0Hg
(R = 0,878, F = 17419)
2
– 3,15  10–6  t  C0Hg
(6)
232
K. Jastrząb
G = –30,5 + 3,75  t – 0,0069  t2 + 9,29  10–5  C0Hg
(R = 0,977, F = 7419)
2
+ 0,0226  t  C0Hg
(7)
1
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
Rys. 3. Zależność stopnia adsorpcji par rtęci od czasu i początkowego stężenia par rtęci
α(t, C0Hg) dla czasu adsorpcji t = 180 min i temperatury T = 120C
5000
4000
3000
2000
1000
Rys. 4. Zależność średniego stężenia rtęci w złożu koksu aktywnego (dynamicznej pojemności adsorpcyjnej) od czasu i początkowego stężenia par rtęci G(t, C0Hg) dla czasu adsorpcji t = 180 min i temperatury T = 120C
Usuwanie par rtęci na złożu koksu aktywnego AKP-5
233
uzyskane dla wysokości złoża L = 20 cm przedstawiono na rysunkach 3 i 4. Modele te mogą posłużyć do opisu przebiegu usuwania par rtęci na złożu koksu aktywnego AKP-5 przy różnych parametrach procesu.
PODSUMOWANIE
 Wykonane badania potwierdziły możliwość skutecznego usuwania par rtęci na
koksie aktywnym AKP-5 w warunkach dynamicznych.
 Temperatura nie ma wpływu na przebieg adsorpcji w zakresie 20160°C.
 Zastosowanie złoża o wysokości 20 cm zapewnia całkowite usunięcie par rtęci
z gazów przez okres 3 godzin nawet przy stężeniu par rtęci w gazach na poziomie 200 ng/dm3. Należy sądzić, że zwiększenie wysokości złoża koksu aktywnego znacząco wydłuży czas ochronnego działania złoża.
 Koks aktywny posiada pojemność adsorpcyjną par rtęci znacznie przekraczającą 5 mg/kg.
 Opracowane równania regresji bardzo dobrze opisują dane pomiarowe w przebadanym zakresie parametrów pomimo niewielkiej liczby współczynników.
LITERATURA
[1] Pacyna J., Pacyna E., Mercury Strategy Development in the EU and UN; Current global
emissions and their scenarios, MEC3 Third International Expert's Workshop, Katowice, 5-7
czerwca 2006.
[2] Dutchak S., Assessment of long-range transport of Hg, PCBs and γ-HCH to the Russian North,
part 3: Model approaches and Assessment Programme, AMAP 2002.
[3] Bureau of Waste Prevention Division of Planning and Evaluation: Evaluation of the
technological and economic feasibility of controlling and eliminating mercury emission from the
combustion of solid fuel, Pursuant to 310 CMR 7.29, Emissions Standards for Power Plants,
grudzień 2002.
[4] Komisja Europejska: Strategia Wspólnoty w zakresie rtęci, Komunikat Komisji dla Rady i
Parlamentu Europejskiego; Bruksela 28.01.2005.
[5] Dyrektywa Rady 96/61/EC (IPPC) Parlamentu Europejskiego i Rady z 24 września 1996 r.
w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń.
[6] Dyrektywa nr 2001/80/WE (LPC) Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października
2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych źródeł
spalania paliw.
[7] Dyrektywa Nr 2001/81/WE (NEC) Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października
2001 r. w sprawie krajowych pułapów emisji dla niektórych zanieczyszczeń powietrza
atmosferycznego.
[8] Europejska Komisja Ochrony Środowiska, Draft Reference Document on Best Available
Techniques for Large Combustion Plants, Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC),
Draft, grudzień 2004.
[9] Knoblauch K., Richter E., Juntgen H., Fuel 1981, 60(9), 832.
[10] Olson D., Tsui K., Shiraishi I., Fuel Processing Technology 2000, 65-66, 393.
[11] Jastrząb K., Szarawara J., Polish J. Appl. Chem. 1996, 40(3), 187.
[12] Jastrząb K., Zin M., Inżynieria i Ochrona Środowiska 2000, 3(3-4), 377.
[13] Instrukcja programu STATISTICA 6.0 firmy Stat Soft, Inc. 1984-2001.
234
K. Jastrząb
REMOVAL OF MERCURY VAPOUR ON A ACTIVE COKE AKP-5
The results of the investigation of mercury vapour removal from the exhaust gases on the stationary bed of the AKP-5 active coke have been presented in the paper.
The effect of time, adsorbent bed height, temperature and mercury vapour concentration on the process run were determined. There was proved that mercury vapour
removal took place, in sufficient degree, in temperatures above 100C with use of
slight height active coke bed. The obtained results corroborated the possibility of use
the investigated carbon material to mercury vapour removal from combustion gases.
KEYWORDS: heavy metals emission, mercury, combustion gases, active coke