dr Anna Gardocka, 15.03.2012 r., UwB Białystok

2012-05-14
Akademia Młodego Ekonomisty
Czy w ekonomii dwa plus dwa
równa się cztery?
Jak liczą ekonomiści?
dr Anna Jałowiec-Gardocka
Uniwersytet w Białymstoku
15 marca 2012 r.
Akademia Młodego Ekonomisty
Czym zajmuje się ekonomia?
Ekonomia to nauka zajmująca się badaniem
zachowań podmiotów gospodarczych
w dziedzinie wykorzystania
ograniczonych środków, które mogą być
w rozmaity sposób zastosowane
w sferze produkcji, podziału, wymiany
i konsumpcji.
1
2012-05-14
Akademia Młodego Ekonomisty
Ekonomia to nauka zajmująca się badaniem:
(1) sposobów podejmowania decyzji
o zastosowaniu rzadkich zasobów do
zaspokojenia nieograniczonych potrzeb
(produkcyjnych i konsumpcyjnych);
(2) skutków podjętych decyzji
(wysokości kosztów alternatywnych).
Akademia Młodego Ekonomisty
Koszt alternatywny
Jaki będzie koszt alternatywny decyzji dotyczącej założenia
i prowadzenia działalności gospodarczej w lokalu
będącym naszą własnością, jeżeli możemy wynająć
lokal za 1000 PLN miesięcznie i pracować w firmie XYZ
za 2500 PLN miesięcznie???
2
2012-05-14
Akademia Młodego Ekonomisty
Przedmiot badań ekonomii????
GOSPODARKA
to zespół ciągle powtarzających się ludzkich
działań, w wyniku których powstają
określone dobra i usługi.
Akademia Młodego Ekonomisty
Skala badań w ekonomii
Mikroekonomia
Badanie:
 indywidualnych decyzji,
 poszczególnych podmiotów
gospodarczych,
 konkretnych rynków.
Makroekonomia
Badanie:
 zjawisk i procesów
zachodzących w całej
gospodarce,
 wzajemnych związków
w gospodarce jako całości.
3
2012-05-14
Akademia Młodego Ekonomisty
Badając zjawiska gospodarcze mówimy o analizie:
 statycznej (badanie istniejącego stanu w gospodarce),
 dynamicznej
mówimy o zasobach i strumieniach.
8
Akademia Młodego Ekonomisty
Zasób a strumień
Zasób
 przedstawia wartości pewnych
wielkości ekonomicznych w danym
momencie (np. na koniec miesiąca,
roku).
Strumień
 jest to ilość mierzona w jednostce
czasu,
 akumulacja strumieni, które dopływając do zasobu lub odpływając
z niego - wpływają na zmianę jego
wielkości określamy jako zasób.
9
4
2012-05-14
Zasób a strumień
 bogactwo konsumenta stanowi zasób, strumieniami natomiast są jego
dochody oraz wydatki;
 liczba bezrobotnych stanowi zasób, a liczba osób tracących pracę w
danym czasie jest strumieniem dopływającym do zasobu bezrobocia;
 wielkość kapitału zaangażowanego w gospodarce jest zasobem, a
nakłady inwestycyjne przeznaczone na zwiększenie zasobu kapitału
stanowią strumień;
10
Akademia Młodego Ekonomisty
Co jest ważne
dla rozwoju gospodarki?
 Działania indywidualne?
 Działania zespołowe?
5
2012-05-14
Akademia Młodego Ekonomisty
Efekt synergii
Efekt synergii oznacza uzyskiwanie zwielokrotnionych
korzyści dzięki umiejętnemu połączeniu
części składowych całości.
 wspólne działanie dające większe, lepsze efekty;
 działania uzupełniają się poprzez kooperację (współpracę)
i synchronizację;
 efekt zorganizowanej pracy zespołowej, który jest wyższy
niż suma efektów działań indywidualnych.
Akademia Młodego Ekonomisty
Czy 2+2 = 4, a może < 4 a może >4???
Efekt synergii może mieć wymiar :
 dodatni (np. fuzje)
lub
 ujemny (The Apollo Syndrome).
Efekt synergii występuje jednak w określonych warunkach,
nie pojawi się tylko dlatego, że kilka, kilkanaście czy nawet
kilkadziesiąt podmiotów postanowiło założyć klaster.
Potencjał ten trzeba po prostu wyzwolić.
6
2012-05-14
Akademia Młodego Ekonomisty
Kiedy przedsiębiorstwo
osiąga maksymalny zysk??????
Akademia Młodego Ekonomisty
Przychód, zysk
Przychód (P)= cena (p) x ilość sprzedanych sztuk (Q)
Zysk (Z) = przychód (P) – koszt całkowity (Kc)
Zysk = dochód – koszty osobowe (płace)
Dochód = przychód – koszty materialne
Przychód = cena jednostkowa dobra x ilość sprzedaży
15
7
2012-05-14
Akademia Młodego Ekonomisty
Produkcja
(Q)
Cena
jednostkowa
(p)
Przychód
całkowity
P=pxQ
Koszt
całkowity
Zysk
0
-
0
40
(0-40) = -40
1
30,0
30
52
(30-52) = -22
2
28,5
57
60
-3
3
27,0
81
70
11
4
25,5
102
86
16
5
24,0
120
104
18
6
22,5
135
125
12
7
21,0
147
153
-4
16
Akademia Młodego Ekonomisty
Zysk maksymalny
– metoda praktyczna wyznaczania zysku maksymalnego
Wybór opiera się
o analizę marginalną,
czyli analizę wielkości krańcowych
tj. badania przychodu i kosztu przypadającego
na ostatnią wyprodukowaną jednostkę.
17
8
2012-05-14
Akademia Młodego Ekonomisty
Przychód i koszt krańcowy (marginalny)
Przychód krańcowy
(Pk) = ΔP/ΔQ
zmiana przychodów całkowitych wywołana zmianą produkcji o jednostkę
Koszt krańcowy
(Kk) = ΔKc/ΔQ
zmiana kosztów całkowitych wywołana zmianą produkcji o jednostkę
18
Akademia Młodego Ekonomisty
Produkcja
(Q)
Cena
jednostkowa
(p)
Przychód
całkowity
P=pxQ
0
-
0
-
40
-
-40
1
30,0
30
30
52
(52-40)/1=13
-22
2
28,5
57
(57-30)/1=27
60
12
-3
3
27,0
81
(81-57)/1=24
70
10
11
4
25,5
102
21
86
14
16
5
24,0
120
18
18
104
18
18
18
6
22,5
135
15
125
21
12
7
21,0
147
12
153
28
-4
2012-05-14 10:52:38
Przychód
krańcowy
Koszt
całkowity
Koszt
krańcowy
Zysk
19
9
2012-05-14
Akademia Młodego Ekonomisty
40
35
Przedsiębiorstwo osiąga Z maksymalny produkując na
poziomie odpowiadającym zrównaniu Kk i Pk.
Pk, Kk
Zwiększając Q zwiększasz Z
Zmniejszając Q zwiększasz Z
Pk>Kk
30
Pk<Kk
Kk
25
20
Pk=Kk; Z max
15
10
5
Pk
0
1
2
3
4
5
6
7
Q
8
20
Akademia Młodego Ekonomisty
Jak określić
poziom rozwoju gospodarki?
Teoria trzech sektorów
PKB per capita
Produkt krajowy brutto (PKB, ang.
GDP – gross domestic product)
Udział
sektorów
to miara produkcji
(%)
wytworzonej przez
czynniki wytwórcze,
zlokalizowane na
terytorium danego kraju
bez względu na to, kto jest
ich właścicielem
Sektor
I
Sektor
III
Sektor
II
Cz
as
10
2012-05-14
Akademia Młodego Ekonomisty
Ewolucja struktury gospodarki
narodowej
Udział (%) w strukturze PKB 2002-2008
STRUKTURA DZIAŁOWA
GOSPODARKA
GOSPODARKA ŚREDNIO GOSPODARKA SŁABO
2,8
ROZWINIĘTA
Sektor pierwotny
(dział surowcowy)
65,5
Przemysł
Usługi
kilka % PKB
ROZWINIĘTA
31,7
10-30% PKB
ROZWINIĘTA
30-70%rolnictwo
PKB
przemysł
ok. 20% PKB
ok. 70-80% PKB
35-40% PKB
pozostałe
brakusługi
Niewielki udział usług
Akademia Młodego Ekonomisty
Wzrost a rozwój gospodarki
ROZWÓJ
WZROST
 zmiany
ilościowe+jakościowe
 zmiany ilościowe
rozwój
wzrost
Rozwój gospodarczy nie może istnieć bez wzrostu.
Wzrost bez rozwoju tak !!!
11