Stanowisko Komitetu w sprawie sytuacji stacji naukowych PAN w

KOMITET CYTOBIOLOGII PAN
02- 093 Warszawa, ul. Pasteura 3
Fax 0-22-822-53-42, Tel. 0-22-58-92-357
KCyt. 7 /2009
Marszłek Senatu – Szanowny Pan Bogdan Borusewicz
Marszałek Sejmu – Szanowny Pan Bronisław Komorowski
Szanowni PT Członkowie Sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży
W związku z propozycją przekształcenia stacji naukowych PAN w
instytuty, zawartą w projekcie ustawy o PAN, pragniemy przedstawić
stanowisko naszego Komitetu w tej sprawie.
Zagraniczne stacje naukowe PAN w Berlinie, Paryżu, Rzymie,
Wiedniu, Moskwie i Brukseli powstały w różnych latach i pełnią też
różnorodne funkcje w zależności od miejsca i lokalizacji. Jedynie stacja w
Berlinie ma charakter instytutu naukowego, ale i ona nie spełnia
wszystkich wymagań, jakie charakteryzują placówkę badawczą Polskiej
Akademii Nauk.
Konferencje, sesje naukowe, wykłady, spotkania międzynarodowe,
oraz
wystawy
i
prezentacje
o
charakterze
naukowym
i popularnonaukowym stanowią wizytówkę stacji naukowych.
Stacje prowadzą też działalność wydawniczą. Rekordzistą jest tu
stacja w Rzymie: w serii wydawniczej „Conferenze” (w jęz. włoskim) w
2008 r. ukazał się numer 128. Seria ta, której tomy zawierają od
kilkudziesięciu do kilkuset stron, dotyczy przede wszystkim historii Polski,
historii sztuki polskiej i stosunków polsko-włoskich. Stacja ta udostępnia
też zbiory bibloteczne gromadzone od ponad 70 lat.
Stacje naukowe pełnią też rolę integrującą środowiska polonijne
zwłaszcza z kręgów naukowych i literackich – jak np. ”Klub Profesorów" w
Wiedniu. Klub, stanowiąc swoiste zaplecze intelektualne dla Stacji,
podejmuje
działania
mające
na
celu
m.in.
integrację
środowiska
intelektualistów polonijnych, popularyzację osiągnięć przedstawicieli tego
środowiska w społeczeństwie austriackim, a także wspieranie młodych
naukowców i artystów pochodzenia polskiego zamieszkałych w Austrii
poprzez
m.in.
organizowanie
dla
nich
konkursów
naukowych
i artystycznych.
Niezwykle istotne jest to, że stacje naukowe promują i ułatwiają
współpracę naukową Polski z krajami, w których się znajdują i vice versa
np. stacja w Rzymie przyczynia się w szczególności do realizacji umów o
współpracy zawartych przez Polską Akademią Nauk i inne instytucje
naukowe z włoskim Consiglio Nazionale delle Ricerche (Krajowa Rada
Badań Naukowych) i Akademią dei Lincei. Z kolei np. stacja w Wiedniu
bierze udział w realizacji porozumień o współpracy między Polską
Akademią
Nauk
i
innymi
polskimi
instytucjami
naukowymi
a
ich
austriackimi partnerami, a także inicjuje tego rodzaju współpracę.
Konferencje organizowane przez tę Stację obejmują szeroki zakres
dziedzin - od nauk humanistycznych, poprzez nauki przyrodnicze do
medycyny i techniki.
Wszystkie stacje oferują pomoc we wzajemnych kontaktach naukowców.
Wspólną funkcją wszystkich stacji jest promocja, w najszerszym
tego słowa znaczeniu, nie tylko nauki, ale może w szczególności (z
wyjątkiem stacji w Brukseli) kultury polskiej i są one bardziej znane od
większości
„instytutów
polskich”
prowadzonych
przez
MSZ
i nadzorowanych przez ambasady.
Stacji przekształcić w instytuty nie można, tak ze względów
prawnych,
merytorycznych,
jak
i
finansowych,
a
naruszenie
ich
dotychczasowego statusu nie tylko odebrałoby im specyfikę, ale będzie
zamachem na ich pozycję w poszczególnych krajach. Co ważniejsze