Wprowadzenie do życia chrześcijańskiego

Transkrypt

2012/2013
Wprowadzenie
do życia
chrześcijańskiego
Roczny przewodnik metodyczny
Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży
Archidiecezji Katowickiej
Opracował
Koło KSM przy WŚSD
2012/2013
Wprowadzenie do zycia
chrześcijanśkiego
Roczny przewodnik metodyczny Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży
2012/2013r.
Autorzy: dk. Michał Makowski, dk. Michał Mendakiewicz, kl. Przemysław Malinowski,
kl. Mateusz Krupa, kl. Artur Lubojański, kl. Tomasz Kabała, kl. Łukasz Nocoń, kl. Marek Fenisz,
kl. Bogusław Noworyta, kl. Mateusz Klimek, kl. Sebastian Drapacz, kl. Mateusz Dudzik,
kl. Mateusz Kozielski, kl. Mateusz Mnich, Klub Inicjatyw Biblijnych przy WŚSD
Korekta: Monika Zdebel
Edycja i oprawa graficzna: kl. Marek Fenisz
©Copyright by Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży
1
Spis treści
Indeks skrótów ........................................................................................................................................ 3
Wprowadzenie ........................................................................................................................................ 4
Rozwijanie poznania wiary ......................................................................................................... 4
1.
„1 czy 3? – jaki jest nasz Bóg?” .................................................................................................... 5
2.
„Boi się, narzeka… Co z Niego za Bóg?” ...................................................................................... 9
3.
„O-powieść?” o Piśmie Świętym ............................................................................................... 11
4.
„Milion przypadków, czyli skąd człowiek” ................................................................................. 14
5.
„Nie umieram; idę do życia” (św. Teresa z Lisieux) życie po życiu ........................................... 16
6.
Maryja – czwarta Osoba Boska?................................................................................................ 19
Wychowanie liturgiczne ............................................................................................................ 24
1.
Odkrywając tajemnicę – o Eucharystii. ..................................................................................... 25
2.
„Chodzić do kościoła by czegoś posłuchać, czy coś robić?” ...................................................... 29
3.
„Przez istotę – transsubstancjacja” ........................................................................................... 31
4.
„Widzialny Niewidzialnego – rzecz o sakramentach” ............................................................... 34
5.
„Bycie dla drugiego…” – w służbie komunii .............................................................................. 36
Formacja moralna ......................................................................................................................... 38
1.
„Podwójna moralność? Ja na to nie idę!” ................................................................................. 39
2.
„Wiara i Kościół obronią się przecież same. Mogę milczeć” .................................................... 43
3.
Oni tylko chcą dziecka. Co w tym złego? (in vitro) .................................................................... 45
4.
„Tyle się mówi, a co ja mam mówić?” (aborcja, eutanazja) ...................................................... 50
5.
Harry Potter, czarna magia, ezoteryka – o zagrożeniach duchowych ...................................... 53
6.
„Zgrzeszyłem… Bez wybaczenia…?” .......................................................................................... 57
Nauczanie modlitwy .................................................................................................................... 64
1.
„Ile razy i jak długo mam się modlić?” ...................................................................................... 65
2.
„Panie, naucz nas modlić się!” Rodzaje i formy modlitwy ....................................................... 69
3.
„Różaniec – czy musi być nudny?” ............................................................................................ 73
4.
„Modlitwa Pismem Świętym” ................................................................................................... 77
5.
„Błogosławieństwo Boże we wszystkim pomoże” – o adoracji................................................ 79
2
Wychowanie do życia wspólnotowego ............................................................................. 82
1.
„Jak żyć we wspólnocie, gdy on(a) mnie tak irytuje?” .............................................................. 83
2.
„Niebo gwiaździste nade mną, a prawo moralne we mnie” – prawa wspólnoty.................... 85
3.
„Poza Kościołem nie ma zbawienia” – po co ekumenizm? ...................................................... 87
4.
„Misje – co to takiego i czy tylko w Afryce?” ............................................................................ 91
5.
„Czy tylko ksiądz i zakonnica mogą jechać na misje?” .............................................................. 93
Indeks skrótów

AGD - AD GENTES DIVINITUS - dekret o działalności misyjnej Kościoła (SW II)

EV - encyklika Evangelium Vitae - o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego (Jan Paweł II) 1995r.

GS – Gaudium et Spes - Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym (SW II)

HG - encyklika Humani Generis – O błędach przeciwnych Wierze katolickiej (Pius XII) 1950r.

HV – encyklika Humanae Vitae - O zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego
(Paweł VI) 1968r.

KKK – Katechizm Kościoła Katolickiego

kKKK – kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego

LG – Lumen Gentium – Konstytucja dogmatyczna o Kościele (Sobór Watykański II)

OWMR - Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego

PDV – adhortacja Pastores Dabo Vobis – o formacji kapłanów we współczesnym świecie
(Jan Paweł II) 1992r.

RM - encyklika Redemptoris Mater – O błogosławionej Maryi Dziewicy w życiu pielgrzymującego
Kościoła (Jan Paweł II) 1987r.

RMS - encyklika Redemptoris Missio – o stałej aktualności posłania misyjnego (Jan Paweł II) 1990r.

RVM – list apostolski Rosarium Virginis Mariae - o różańcu świętym (Jan Paweł II) 2002r.

UR - Unitatis redintegratio – dekret o ekumenizmie (SW II)

UUS – encyklika Ut unum sint – o działalności ekumenicznej (Jan Paweł II) 1995r.

VD – adhortacja Verbum Domini – o Słowie Bożym (Benedykt XVI) 2010r.
3
Wprowadzenie
Przedkładamy w Wasze ręce zestaw opracowanych konspektów, mogących pomóc
w prowadzeniu spotkań formacyjnych w Waszych Oddziałach Katolickiego Stowarzyszenia
Młodzieży. Konspekty zostały opracowane przez alumnów Wyższego Śląskiego Seminarium
Duchownego skupionych w Kole KSM przy WŚSD. Obranym przez nas tematem roboczym
tego przewodnika było „Wprowadzenie do życia chrześcijańskiego”, zatem zasadniczą treścią
spotkań jest przedstawienie podstawowych prawd wiary. Tematy zostały pogrupowane
w pięć bloków tematycznych: rozwijanie poznania wiary, wychowanie liturgiczne, formacja
moralna, nauczenie modlitwy, wychowanie do życia wspólnotowego. Każdy ze wskazanych
bloków zawiera 5 tematów spotkań, co daje łącznie blisko 25 tematów do realizacji w ciągu
całego roku formacyjnego. Kwestia decyzji o prowadzeniu spotkań w bloku tematycznym
(czyli np. tematy z wychowania liturgicznego w jednym ciągu – 5 spotkań), czy też ich
rozróżnianie, pozostawiamy Kierownictwu Oddziału.
Decyzja o przyjętej strukturze konspektów została przez nas podjęta po wielu dyskusjach
i konsultacjach z naszymi wykładowcami. Nie oznacza to jednak, iż w przyszłości nie ulegnie
ona zmianie. Przedstawiamy zatem krótką instrukcję obsługi przedkładanych Wam
konspektów.
Nie ulega wątpliwości, iż podstawowym zadaniem każdego animatora jest włożenie wysiłku
w przygotowanie się do spotkania. Nie dajemy Wam zatem gotowych konspektów,
w których wszystko byłoby napisane od A do Z. Stanowić one mają pewną podstawę oraz
wskazówki do tego, gdzie można znaleźć odpowiedzi na niektóre pytania. Nie posiadają one
też sztywnych ram – w zależności od przyjętych w Oddziale zasad można je modyfikować,
dostosowując do potrzeb ludzi.
Jak wygląda konspekt? Każde spotkanie proponujemy rozpocząć modlitwą. Modlitwa może
być tematyczna – nawiązująca do tematu spotkania. Proponowane przykłady modlitw
są przedstawione w konspekcie. Pamiętajmy także o tym, aby na rozpoczęcie poprosić Ducha
Świętego o światło i mądrość w tym, czego się uczymy i co poznajemy poprzez konkretne
spotkanie formacyjne.
Kolejnym elementem jest rozważenie fragmentu Pisma Świętego, które wprowadza nas
w tematykę spotkania. Po przeczytaniu fragmentu i jego krótkiej medytacji, odpowiadamy
na proponowane w konspekcie pytania. Nie jest to, oczywiście, katalog zamknięty.
Kolejnym punktem jest podzielenie się przez uczestników spotkania tym, jak udało się
wypełnić postanowienie z poprzedniego spotkania. Ważna jest postawa prowadzącego –
to on powinien jako pierwszy podzielić się swoimi odczuciami, emocjami, sukcesami bądź
porażkami. Punkt ten jest dobrowolny. Oznacza to, że swymi przeżyciami dzielą się
ci, którzy chcą – nie zobowiązujemy do tego wszystkich!
4
Tzw. wstęp egzystencjalny ma pomóc w przeniesieniu treści dotyczących spotkania na grunt
naszego życia. Poprzez spotkanie z opowiadaniem, fragmentem artykułu, etc. rozpoczynamy
dyskusję mającą na celu odniesienie głównego tematu do mojego życia. Pomocne w tym
mogą być proponowane pytania. Warto na tę część pozostawić trochę więcej czasu.
Następnie przedstawiona została w formie pewnego wyciągu nauka Kościoła w zakresie
tematycznym. Punkt ten stanowi potwierdzenie tego, o czym mówiono bądź też wskazuje,
gdzie można szukać odpowiedzi na pewne pojawiające się w trakcie spotkania pytania.
W konspektach zawarliśmy także propozycje postanowień oraz element aktywizacyjny, który
pozwala zaangażować wszystkich uczestników spotkania do aktywnego włączenia się
w działanie.
Jak już wspomniano na początku – ramy proponowanych konspektów nie są sztywne. Można
dowolnie zmieniać kolejność punktów. Jeżeli wolicie najpierw dokonać wstępu
egzystencjalnego, a dopiero później odnieść to do Ewangelii – nic nie stoi na przeszkodzie,
aby tak się stało.
Zapraszamy do posiłkowania się powyższym przewodnikiem. Czekamy także na wszelkie
uwagi, abyśmy wiedzieli, co warto na przyszłość zmienić i poprawić. To ma być nasze
wspólne dzieło służące Katolickiemu Stowarzyszeniu Młodzieży. Bez Waszych sugestii nie
będziemy zatem w stanie przewodnika rozwijać, zmieniać i modyfikować. Zatem czekamy!
Życzymy Wam także błogosławieństwa Bożego w nowym roku formacyjnym!
Gotów!
5
Rozwijanie
poznania
wiary
Rozwijanie poznania wiary
1. „1 czy 3? – jaki jest nasz Bóg?”
1. Modlitwa na rozpoczęcie spotkania
modlitwa bł. Elżbiety od Trójcy:
O Boże mój, Trójco Przenajświętsza, którą uwielbiam. Napełnij pokojem moją duszę. Uczyń z niej swoje niebo,
swoje umiłowane mieszkanie i miejsce swego spoczynku. Obym tam nigdy nie zostawiła Ciebie samego,
lecz abym tam była cała czuwająca w wierze, cała adorująca, cała poddana Twemu stwórczemu działaniu.
2. Fragment Pisma Świętego
Wtedy przyszedł Jezus z Galilei nad Jordan do Jana, żeby przyjąć chrzest od niego. Lecz Jan powstrzymywał Go,
mówiąc: «To ja potrzebuję chrztu od Ciebie, a Ty przychodzisz do mnie?» Jezus mu odpowiedział: «Pozwól teraz,
bo tak godzi się nam wypełnić wszystko, co sprawiedliwe». Wtedy Mu ustąpił. a gdy Jezus został ochrzczony,
natychmiast wyszedł z wody. a oto otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego jak gołębicę
i przychodzącego na Niego. A głos z nieba mówił: «Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie».
(Mt 3,13-17)
3. Dyskusja nad fragmentem





Jaki jest kontekst przywoływanego wydarzenia?
Jaka jest rola Boga Ojca w powyższym fragmencie?
O czym świadczy przyjęcie chrztu przez Jezusa, jeśli nie miał On grzechów?
(zrównanie z grzesznikami)
Jaka jest rola Ducha Świętego w powyższym fragmencie?
Dlaczego można powyższy fragment nazwać objawieniem się Trójcy Świętej?
4. Relacja z wypełnienia postanowienia z poprzedniego spotkania
5. Wstęp egzystencjalny
Istnieją na świecie trzy wielkie religie monoteistyczne: Islam, Judaizm oraz Chrześcijaństwo. Wiara w Allacha
oraz w jedynego Boga Jahwe wydają się czymś – generalnie rzecz ujmując – jednolitym. Jednakże
czy chrześcijaństwo można nazwać także monoteizmem? Przecież Ojciec, Syn i Duch Święty, to trzy nazwy
na określenie Boga, którymi posługują się chrześcijanie! Niewątpliwie, zagadnienie Trójcy Świętej jest jednym
z najtrudniejszych do wyjaśnienia przeciętnemu człowiekowi, niezaznajomionemu w teologicznych dogmatach.
Spróbujmy jednakże – na tyle, na ile potrafimy – zgłębić prawdę naszej wiary o Trójcy Świętej.
6. Nauczanie Kościoła

o Bogu Ojcu
o
o
kKKK 36. Dlaczego wyznanie wiary rozpoczyna się od słów "Wierzę w Boga"?
Pierwsze stwierdzenie "Wierzę w Boga" jest ze wszystkich najbardziej podstawowe,
od niego zależą wszystkie pozostałe prawdy dotyczące człowieka i świata, i całego życia
człowieka wierzącego w Boga. 198-199
kKKK 37. Dlaczego wyznajemy wiarę w jednego Boga?
Bóg objawił się Izraelowi, swemu narodowi wybranemu, jako Jedyny: "Słuchaj, Izraelu,
Pan jest naszym Bogiem - Panem jedynym" (Pwt 6,4); "bo Ja jestem Bogiem, i nikt inny"
o
o
o
o

(Iz 45,22). Sam Jezus potwierdza, że Bóg jest "jedynym Panem" (Mk 12,29). Wyznanie,
że Jezus i Duch Święty są Bogiem i Panem, nie wprowadza żadnego podziału w jedynym
Bogu. 200-202; 228
kKKK 38. Jakim imieniem objawił się Bóg?
Bóg objawił się Mojżeszowi jako Bóg żywych; powiedział, że jest "Bogiem Abrahama,
Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba" (Wj 3,6). Objawił mu też swe tajemnicze Imię: "JESTEM,
KTÓRY JESTEM (YHWH)" (Wj 3,14). Niewymowne imię Boga już w czasach Starego
Testamentu zostało zastąpione Boskim tytułem "PAN". Tytuł ten będzie także w Nowym
Testamencie wyrażał Boskość Jezusa. 203-205; 230-231
kKKK 40. Jakie znaczenie ma objawienie imienia Boga?
Objawiając swoje imię, Bóg pozwala poznać bogactwo zawarte w swojej niezgłębionej
tajemnicy: On sam jest Tym, od zawsze i na zawsze, który przekracza świat i historię.
On uczynił niebo i ziemię. On jest Bogiem wiernym, który jest zawsze przy swoim ludzie,
aby go zbawić. On jest w najwyższym stopniu święty, "bogaty w miłosierdzie" (Ef 2,4),
zawsze gotowy przebaczać. Jest Bytem duchowym, transcendentnym, wszechmocnym,
wiecznym, osobowym, doskonałym. Jest Prawdą i Miłością. 206-213
kKKK 46. Co Jezus Chrystus objawił w tajemnicy Ojca?
Jezus Chrystus objawił, że Bóg jest "Ojcem", nie tylko jako Stwórca świata i człowieka,
lecz przede wszystkim, iż jest On wiecznie Ojcem w relacji do swojego jedynego Syna,
który jest Jego Słowem, jako "odblask Jego chwały i odbicie Jego istoty" (Hbr 1,3).
240-242
kKKK 59. Co Bóg stworzył?
Pismo Święte mówi: "Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię" (Rdz 1,1). Kościół w swoim
wyznaniu wiary stwierdza, że Bóg jest Stwórcą wszystkich rzeczy widzialnych
i niewidzialnych, wszystkich bytów duchowych i materialnych, to jest aniołów i świata
widzialnego, a na końcu człowieka.
o Synu Bożym
o
o
o
kKKK 79. Czym jest Dobra Nowina głoszona człowiekowi?
Jest ona zwiastowaniem Jezusa Chrystusa, "Syna Boga żywego" (Mt 16,16), umarłego
i zmartwychwstałego. W czasach króla Heroda i cezara Augusta Bóg wypełnił obietnice
dane Abrahamowi i jego potomstwu, posyłając "Syna swego, zrodzonego z niewiasty,
zrodzonego pod Prawem, aby wykupił tych, którzy podlegali Prawu, abyśmy mogli
otrzymać przybrane synostwo" (Ga 4,4-5). 422-424
kKKK 81. Co oznacza imię "Jezus"?
Imię "Jezus", nadane przez anioła w chwili Zwiastowania, oznacza "Bóg zbawia". Wyraża
ono zarówno Jego tożsamość, jak i posłanie: "On bowiem zbawi swój lud od jego
grzechów" (Mt 1,21). Św. Piotr stwierdza, że "nie dano ludziom pod niebem żadnego
innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni" (Dz 4,12). 430-435; 452
kKKK 82. Dlaczego Jezus został nazwany "Chrystusem"?
"Chrystus" po grecku, "Mesjasz" po hebrajsku, oznacza "namaszczony". Jezus jest
Chrystusem, ponieważ został poświęcony przez Boga i namaszczony Duchem Świętym dla
urzeczywistnienia odkupieńczej misji. Jest Mesjaszem oczekiwanym przez Izraela,
posłanym na świat przez Ojca. Jezus przyjął tytuł Mesjasza, odsłaniając prawdziwą jego
treść: "który z nieba zstąpił" (J 3,13), ukrzyżowany, potem zmartwychwstały, jest
On cierpiącym Sługą, aby "dać swoje życie na okup za wielu" (Mt 20,28). Od słowa
Chrystus pochodzi nazwa chrześcijanie. 436-440; 453
6
o
o
o
o
o
o

kKKK 83. W jakim sensie Jezus jest "Jednorodzonym Synem Bożym"?
Jest Nim w sensie jedynym i doskonałym. W chwili Chrztu i Przemienienia głos Ojca
określa Go jako swego "Syna umiłowanego". Sam Jezus przedstawiając siebie jako Syna,
który zna Ojca (por. Mt 11,27), potwierdza swoją jedyną i wieczną relację do Boga, swego
Ojca. On jest jedynym Synem Ojca (1J 2,23), drugą Osobą Trójcy Świętej. Stanowiło
to centrum przepowiadania apostolskiego: Apostołowie mogli oglądać "Jego chwałę,
chwałę, jaką Jednorodzony otrzymuje od Ojca" (J 1,14). 441-445; 454
kKKK 84. Co oznacza tytuł "Pana"?
Imię "Pan" oznacza w Biblii Boskie panowanie. Jezus przypisuje sobie ten tytuł i objawia
swoją Boską najwyższą władzę przez znaki swego panowania nad naturą, nad chorobami,
nad demonami, nad grzechem i śmiercią, przede wszystkim w Zmartwychwstaniu.
Pierwsze wyznania wiary Kościoła stwierdzają, że moc, cześć i chwała należne Bogu Ojcu
przysługują także Jezusowi: Bóg "darował Mu imię ponad wszelkie imię" (Flp 2,9). Jest
On Panem świata i historii; wyłącznie Jemu człowiek może w sposób absolutny poddać
swą osobistą wolność. 446-451; 455
kKKK 85. Dlaczego Syn Boży stał się człowiekiem?
Syn Boży przyjął ciało z Maryi Dziewicy za sprawą Ducha Świętego dla nas ludzi i dla
naszego zbawienia, to znaczy: aby nas grzeszników pojednać z Bogiem; abyśmy poznali
Jego nieskończoną miłość; by być dla nas wzorem świętości; by uczynić nas "uczestnikami
Boskiej natury" (2P 1,4). 456-460
kKKK 86. Co oznacza słowo "Wcielenie"?
Kościół nazywa "Wcieleniem" przedziwną tajemnicę zjednoczenia natury Boskiej i natury
ludzkiej w jednej Boskiej Osobie Słowa. Aby urzeczywistnić nasze zbawienie, Syn Boży stał
się "ciałem" (J 1,14), prawdziwym człowiekiem. Wiara w prawdziwe Wcielenie Syna
Bożego jest znakiem wyróżniającym wiarę chrześcijańską. 461-463; 483
kKKK 87. Co oznacza, że Jezus Chrystus jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym
człowiekiem?
Jezus jest niepodzielnie prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem w jedności swojej
Osoby Boskiej. Jest On Synem Bożym, który "zrodzony, a nie stworzony, współistotny
Ojcu" stał się prawdziwie człowiekiem, naszym bratem, nie przestając przez to być
Bogiem, naszym Panem. 464-467; 469
kKKK 127. Jakie "znaki" potwierdzają Zmartwychwstanie Jezusa?
Oprócz tak istotnego znaku, jakim był pusty grób, Zmartwychwstanie Jezusa zostało
potwierdzone przez niewiasty, które pierwsze spotkały Jezusa i były pierwszymi
zwiastunami tej nowiny dla samych Apostołów. Następnie Jezus "ukazał się Kefasowi
[Piotrowi], a potem Dwunastu, później zjawił się więcej niż pięciuset braciom
równocześnie" (1Kor 15,5-6), i innym jeszcze. Apostołowie sami nie mogli wymyślić
Zmartwychwstania, ponieważ wydawało im się ono niemożliwe: sam Jezus wyrzucał im
ich niewiarę. 639-644; 656-657
o Duchu Świętym
o
kKKK 136. Co chce powiedzieć Kościół, gdy wyznaje: "Wierzę w Ducha Świętego"?
Wierzyć w Ducha Świętego oznacza wyznawać, że Duch Święty jest jedną z Osób Trójcy
Świętej, współistotny Ojcu i Synowi, i "z Ojcem i Synem wspólnie odbiera uwielbienie
i chwałę". Duch został wysłany "do serc naszych" (Ga 4,6), abyśmy mogli otrzymać nowe
życie dzieci Bożych. 683-686
7
o
o
o
o
o
kKKK 137. Dlaczego posłanie Syna i Ducha Świętego jest wspólne i nierozdzielne?
W niepodzielnej Trójcy Świętej Syn i Duch Święty są odrębni, ale nierozdzielni.
Od początku aż do końca czasów, kiedy Ojciec posyła Syna, posyła zawsze swojego Ducha,
który nas jednoczy w wierze, abyśmy mogli jako przybrani synowie nazywać Boga
"Ojcem" (Rz 8,15). Duch Święty jest niewidzialny, lecz poznajemy Go poprzez Jego
działanie, gdy objawia nam Syna i kiedy działa w Kościele. 687-690; 742-743
kKKK 138. Jakie są imiona i określenia Ducha Świętego?
"Duch Święty" jest imieniem własnym trzeciej Osoby Trójcy Świętej. Jezus nazywa
Go jeszcze: Parakletem (Pocieszycielem) i Duchem Prawdy. Nowy Testament nazywa
Go także: Duchem Chrystusa, Pana, Boga, Duchem chwały, obietnicy. 691-693
kKKK 139. Jakie są symbole Ducha Świętego?
Są liczne: woda żywa, która wypływa z boku Chrystusa ukrzyżowanego i nasyca
ochrzczonych; namaszczenie olejem, które jest sakramentalnym znakiem bierzmowania;
ogień, który przekształca wszystko, czego dotyka; obłok - raz ciemny, raz świetlisty w którym objawia się chwała Boża; włożenie rąk, przez które udzielany jest dar Ducha
Świętego; gołębica, która zstępuje na Chrystusa i spoczywa na Nim podczas chrztu.
694-701
kKKK 145. Czego dokonuje Duch Święty w Kościele?
Duch Święty buduje, ożywia i uświęca Kościół: Duch Miłości przywraca ochrzczonym
utracone przez grzech podobieństwo Boże i pozwala im żyć w Chrystusie, uczestniczyć
w życiu Trójcy Świętej. Posyła ich, aby dawali świadectwo o Prawdzie Chrystusa i ustala
ich wzajemne funkcje, aby wszyscy przynosili "owoce Ducha" (por. Ga 5,22-23).
733-741; 747
kKKK 146. Jak działają Chrystus i Duch Święty w sercach wiernych?
Przez sakramenty Chrystus członkom swego Ciała udziela Ducha Świętego i łaskę Bożą,
które przynoszą owoce nowego życia według Ducha. Wreszcie Duch Święty jest
Nauczycielem modlitwy. 738-741
7. Metoda aktywizująca
Dzielimy uczestników na 3 grupy i każdej przydzielamy do opracowania jedną z Osób Trójcy Świętej
na podstawie wyżej podanych punktów kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego. Po opisaniu
danej Osoby, grupy przygotowują krótkie modlitwy do danej Osoby.
8. Postanowienie
Przez cały tydzień będę się modlić do każdej Osoby Trójcy Świętej, ułożonymi podczas spotkania
modlitwami.
Opracował
kl. Przemysław Malinowski
8
2. „Boi się, narzeka… Co z Niego za Bóg?”
„Panie Jezu Chryste, Ty, który byłeś prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem. Dziękuję Ci za dar Twojego
wcielenia, za to, że zechciałeś się tak uniżyć i przyjąć naszą słabą naturę. Proszę Cię, spraw, bym przez
rozważanie Twych świętych tajemnic doszedł do jeszcze większej miłości i zachwytu nad tajemnicami Bożej
Miłości. Amen”
Potem wyszedł i udał się, według zwyczaju, na Górę Oliwną: towarzyszyli Mu także uczniowie. Gdy przyszedł
na miejsce, rzekł do nich: «Módlcie się, abyście nie ulegli pokusie». a sam oddalił się od nich na odległość jakby
rzutu kamieniem, upadł na kolana i modlił się tymi słowami: «Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode Mnie ten kielich!
Jednak nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie!» Wtedy ukazał Mu się anioł z nieba i umacniał Go. Pogrążony
w udręce jeszcze usilniej się modlił, a Jego pot był jak gęste krople krwi, sączące się na ziemię. /Łk 22,39-44/



Czy zdarzyło mi się kiedykolwiek pomyśleć, słysząc ten fragment w Kościele, jak
bardzo Jezus musiał bać się śmierci?
Jezus nie był tylko Bogiem. Był też człowiekiem i tak jak my, odczuwał strach,
zmęczenie czy ból. Jezus miał również swój kod DNA. Czy jednak jest możliwe, żeby
człowiek pocił się krwią? (jest to możliwe w sytuacji wielkiego stresu, niektórzy ludzie
pocą się krwią)
Czy Jezus mógł uniknąć śmierci ? (mógł, ale wiedział, że tylko w taki sposób pokaże
ludziom jak mocno ich kocha)
Spór o naturę Chrystusa toczy się od starożytności, właściwie od początków chrześcijaństwa. Już w I wieku
pojawia się herezja doketyzmu, która głosi, że Jezus był tylko duchem i nie posiadał realnego ciała.
W odpowiedzi na nią powstaje Ewangelia św. Jana, która broni człowieczeństwa Jezusa. Następnie pojawiły się
herezje gnostyckie oraz ariańskie. Sprawę rozstrzygnięto pod względem dogmatycznym na Soborach w Nicei,
Konstantynopolu oraz Chalcedonie. Choć mogłoby się wydawać, że spory te się zakończyły, to jednak tak
naprawdę i dziś toczą się spory mające na celu ukazać toć to zwyczajne człowieczeństwo Jezusa, to tylko Jego
Boskość, nie uznając w Nim człowieczeństwa.



KKK 479 W czasie ustalonym przez Boga wcielił się Jedyny Syn Ojca, wieczne Słowo, to znaczy
Słowo i substancjalny Obraz Ojca; nie tracąc natury Boskiej, przyjął naturę ludzką.
KKK 481 Chrystus ma dwie natury, Boską i ludzką, nie pomieszane, ale zjednoczone w jednej
Osobie Syna Bożego.
KKK 464 Jedyne i całkowicie wyjątkowe wydarzenie Wcielenia Syna Bożego nie oznacza, że Jezus
Chrystus jest częściowo Bogiem i częściowo człowiekiem, ani że jest ono wynikiem niejasnego
pomieszania tego, co Boskie, i tego, co ludzkie. Syn Boży stał się prawdziwie człowiekiem,
pozostając prawdziwie Bogiem. Jezus Chrystus jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym
9
człowiekiem. Kościół musiał bronić tej prawdy wiary i wyjaśniać ją w pierwszych wiekach,
odpowiadając na herezje, które ją fałszowały.
Uczestnicy na podstawie własnych informacji lub pamięci, starają się wyszukać w Piśmie Świętym
(głównie Ewangelie) fragmenty wskazujące na boskość lub na człowieczeństwo Jezusa. Uczestnicy
zapisują to na kartkach. Zadanie to można również zaproponować jako zadanie domowe.
8. Postanowienie
Adoracja Najświętszego Sakramentu w Kościele, z wdzięcznością, że Jezus, pomimo swojego Bóstwa,
przyjął człowieczeństwo.
Opracował
dk. Michał Makowski
10
3. „O-powieść?” o Piśmie Świętym
Maryjo, Matko zawierzenia i kontemplacji; Ty zachowywałaś w swoim sercu Słowa, postawy i gesty Jezusa,
rozważałaś je, przyjmowałaś z pokorą i odwagą w swoim życiu; pomóż nam czytać, medytować i kontemplować
Słowo Boże, aby poruszało nas do głębi. Uproś nam zdolność odkrywania przemieniającej potęgi Pisma
Świętego, w którym Zmartwychwstały Chrystus żyje w mocy Ducha Świętego, objawia się każdemu z nas
otwierając najtajniejsze drzwi naszych serc, wchodząc w najskrytsze zakamarki naszej świadomości, napełniając
nas wolnością, pogodą ducha, cichością i pokojem. Duchu Święty, Boże! Oświeć nas Słowem, spraw, abyśmy
brali Je poważnie i we wszystkich naszych doświadczeniach byli otwarci na to, co Ono objawia, byśmy
Mu zaufali w naszym życiu i pozwolili Mu działać w nas według bogactwa Jego potęgi. Amen.
Tego samego dnia dwaj z nich byli w drodze do wsi, zwanej Emaus, oddalonej sześćdziesiąt stadiów
od Jerozolimy. Rozmawiali oni z sobą o tym wszystkim, co się wydarzyło. Gdy tak rozmawiali i rozprawiali
z sobą, sam Jezus przybliżył się i szedł z nimi. Lecz oczy ich były niejako na uwięzi, tak że Go nie poznali. On zaś
ich zapytał: «Cóż to za rozmowy prowadzicie z sobą w drodze?» Zatrzymali się smutni. A jeden z nich, imieniem
Kleofas, odpowiedział Mu: «Ty jesteś chyba jedynym z przebywających w Jerozolimie, który nie wie, co się tam
w tych dniach stało». Zapytał ich: «Cóż takiego?» Odpowiedzieli Mu: «To, co się stało z Jezusem
Nazarejczykiem, który był prorokiem potężnym w czynie i słowie wobec Boga i całego ludu; jak arcykapłani
i nasi przywódcy wydali Go na śmierć i ukrzyżowali. A myśmy się spodziewali, że On właśnie miał wyzwolić
Izraela. Tak, a po tym wszystkim dziś już trzeci dzień, jak się to stało. Nadto jeszcze niektóre z naszych kobiet
przeraziły nas: były rano u grobu, a nie znalazłszy Jego ciała, wróciły i opowiedziały, że miały widzenie aniołów,
którzy zapewniają, iż On żyje. Poszli niektórzy z naszych do grobu i zastali wszystko tak, jak kobiety opowiadały,
ale Jego nie widzieli». Na to On rzekł do nich: «O, nierozumni, jak nieskore są wasze serca do wierzenia
we wszystko, co powiedzieli prorocy! Czyż Mesjasz nie miał tego cierpieć, aby wejść do swej
chwały?» I zaczynając od Mojżesza poprzez wszystkich proroków wykładał im, co we wszystkich Pismach
odnosiło się do Niego. Tak przybliżyli się do wsi, do której zdążali, a On okazywał, jakoby miał iść dalej. Lecz
przymusili Go, mówiąc: «Zostań z nami, gdyż ma się ku wieczorowi i dzień się już nachylił». Wszedł więc, aby
zostać z nimi. Gdy zajął z nimi miejsce u stołu, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo, połamał go i dawał
im. Wtedy oczy im się otworzyły i poznali Go, lecz On zniknął im z oczu. I mówili nawzajem do siebie: «Czy serce
nie pałało w nas, kiedy rozmawiał z nami w drodze i Pisma nam wyjaśniał?» W tej samej godzinie wybrali się
i wrócili do Jerozolimy. Tam zastali zebranych Jedenastu i innych z nimi, którzy im oznajmili: «Pan rzeczywiście
zmartwychwstał i ukazał się Szymonowi». Oni również opowiadali, co ich spotkało w drodze, i jak Go poznali
przy łamaniu chleba. /Łk 24, 13-35/



Dlaczego uczniowie nie rozumieli śmierci Jezusa? (nakierowywać i dążyć
do odpowiedzi, że nie rozumieli zapowiedzi Jezusa i proroków o śmierci Mesjasza,
który nie miał wyzwolić Izraela z rządów ludzkich, lecz szatana)
Dlaczego uczniowie nie poznali Jezusa, kiedy On tłumaczył im Pisma? (bo mieli serca
zamknięte serca na Słowo Boże)
Gdzie możemy najpełniej spotkać i poznać Chrystusa? (w Słowie Bożym i Eucharystii)
W wieku trzynastu lat zacząłem słuchać heavy metalu. Często upijałem się i określałem się jako satanista.
W piwnicy wysmarowałem ściany zwierzęcą krwią i zbudowałem mały ołtarzyk ku czci diabła. Jako
czternastolatek stałem się fanem punk rocka i ćpałem wszystko co popadnie, szybko uzależniłem się
11
od narkotyków. Do siedemnastego roku życia rzadko bywałem trzeźwy. Miałem zniszczone ciało, psychikę,
relacje z ludźmi, nie nadawałem się ani do tego, by się uczyć, ani pracować. Nie chciałem jednak iść na odwyk.
Zdawałem sobie sprawę, że jedyne do czego się nadaję, to pasożytowanie na swojej rodzinie do momentu,
aż mój organizm przekroczy granice odporności. Do tego wszystkiego dodałem zainteresowanie okultyzmem,
szczególnie tarotem. To spotęgowało moje problemy psychiczne i duchowe do wcześniej niewyobrażalnej skali.
Pewnego dnia omal nie zadźgałem dobrego kumpla. Naćpany odprowadzałem go do domu i wyraźnie słyszałem
głos, który kazał mi go zabić. Kolega był na tyle przytomny, że odskoczył ode mnie i znalazł się poza zasięgiem
mojego noża. Po chwili ja sam odzyskałem świadomość.
Wybawienie przyszło niedługo później. Miałem 18 lat, gdy od pewnej niezwykłej osoby otrzymałem Nowy
Testament. Zdegenerowany, opętany i bezradny zacząłem go czytać. Na początku nic z niego nie rozumiałem,
jednak czytanie księgi uspokajało mnie. Po kilku tygodniach ze zdumieniem odkryłem, że odkąd czytam Biblię,
ani razu nie poszedłem upić się, ani naćpać. Zdumiewało mnie, że po prostu przestałem tego chcieć
i potrzebować. a przecież wcześniejsze próby walki z nałogiem przegrywałem na starcie! Nie rozumiałem jeszcze
czym jest nawrócenie, jednak Bóg już działał w moim życiu zaskakując mnie Swą łaską. Po niespełna pół roku,
trafiłem na osoby, które modliły się o uwolnienie mnie od demonów. Po tej modlitwie skończyły się moje
problemy psychiczne i zaczął się wyraźny zwrot ku pozytywnym przemianom w moim życiu. Nie planowałem
tych zmian. Odczułem to raczej tak, że Bóg dotknął mego wnętrza, co w efekcie zmieniło kierunek mego życia.
Wcześniej nieustannie krzywdziłem siebie i innych. Po nawróceniu zmieniło się coś w mojej naturze, moim
postępowaniu i myśleniu. Nie chcę przez to powiedzieć, że stałem się osobą stuprocentowo dobrą, ale nastąpiła
jednak niewyobrażalna zmiana proporcji miedzy tym co złe i dobre. To nie było wypracowane przeze mnie, tylko
zostało dane mi przez Boga. Najbardziej potrzebowałem zbawienia ode mnie samego i On mi je daje. Dziś
mógłbym wymienić długą listę różnorodnych dóbr jakich ludzie zaznali za sprawą mojej dwudziestoletniej służby
dla Boga. Choć są to rzeczy, które robią wrażenie, nikt nie wie tego tak dobrze jak ja, że jeśli cokolwiek dobrego
stało się przy moim udziale, to było to wynikiem Bożej łaski. Ten człowiek, jakim kiedyś byłem, nigdy nie byłby
w stanie wykrzesać z siebie niczego dobrego.
Dziś jestem mężem i ojcem szczerze rozkochanym w swoim synku, choć kiedyś jednak zmagałem się
z nieuzasadnioną nienawiścią do dzieci. Kiedyś byłem narkomanem, dziś prowadzę działalność, za sprawą której
ludzie wychodzą z nałogów. Kiedyś wykorzystywałem ludzi, dziś staram się nieść pomoc. Wiem, że taka zmiana
jest rezultatem wpływu Boga i Jego Biblii, a nie skutkiem moich starań.
Leszek Korzeniecki
6. Pytania do dyskusji





Czym dla Was jest Pismo Święte?
Czy Bóg jest zawsze obecny w Piśmie Świętym czy tylko podczas liturgii?
Czy mając Nowy Testament Stary przestaje mieć znaczenie? (Mt 5, 17-19)
Co znaczy, że Pismo Święte jest natchnione i że ma 2 autorów? (człowiek i Bóg)
Czym jest Kanon Pisma Świętego i ile ksiąg się na niego składa?




KKK 101 Bóg, zstępując w swej dobroci, by objawić się ludziom, przemawia do nich ludzkimi
słowami: "Słowa Boże, wyrażone językami ludzkimi, upodobniły się do mowy ludzkiej, jak niegdyś
Słowo Ojca Przedwiecznego, przyjąwszy słabe ciało ludzkie, upodobniło się do ludzi".
KKK 102 Przez wszystkie słowa Pisma świętego Bóg wypowiada tylko jedno Słowo, swoje jedyne
Słowo, w którym wypowiada się cały: Pamiętajcie, że to samo Słowo Boże rozciąga się
na wszystkie księgi, że to samo Słowo rozbrzmiewa na ustach wszystkich świętych pisarzy.
To Słowo, które było na początku u Boga, nie potrzebuje sylab, ponieważ nie jest zależne od czasu.
KKK 103 Z tego powodu Kościół zawsze czcił Pismo święte, podobnie jak czci Ciało Pana. Nie
przestaje ukazywać wiernym Chleba życia branego ze stołu Słowa Bożego i Ciała Chrystusa.
KKK 104 W Piśmie świętym Kościół nieustannie znajduje swój pokarm i swoją moc72, ponieważ
przyjmuje w nim nie tylko słowo ludzkie, ale to, czym jest ono rzeczywiście: Słowo Boże.
12






"W księgach świętych Ojciec, który jest w niebie, spotyka się miłościwie ze swymi dziećmi
i prowadzi z nimi rozmowę".
KKK 141 "Kościół miał zawsze we czci Pisma Boże, podobnie jak samo Ciało Pańskie". Pismo święte
i Ciało Pańskie karmią cale życie chrześcijańskie i kierują nim. "Twoje słowo jest lampą dla moich
stóp i światłem na mojej ścieżce".
KKK 131 "Tak wielka tkwi w słowie Bożym moc i potęga, że jest ono dla Kościoła podporą i siłą
żywotną, a dla synów Kościoła utwierdzeniem wiary, pokarmem duszy oraz źródłem czystym
i stałym życia duchowego". "Wierni Chrystusowi powinni mieć szeroki dostęp do Pisma świętego".
KKK 132 "Niech przeto studium Pisma świętego będzie jakby duszą teologii świętej. Tymże słowem
Pisma świętego żywi się również korzystnie i święcie się przez nie rozwija posługa słowa, czyli
kaznodziejstwo, katecheza i wszelkie nauczanie chrześcijańskie, w którym homilia liturgiczna
winna mieć szczególne miejsce”.
KKK 133 Kościół "usilnie i szczególnie upomina wszystkich wiernych... aby przez częste czytanie
Pisma świętego nabywali najwyższą wartość poznania Chrystusa Jezusa (Flp 3, 8). «Nieznajomość
Pisma świętego jest nieznajomością Chrystusa”.
KKK 138 Kościół przyjmuje i czci jako natchnione 46 ksiąg Starego Testamentu i 27 ksiąg Nowego
Testamentu.
KKK 120 Tradycja apostolska pozwoliła Kościołowi rozpoznać, jakie pisma powinny być zaliczone
do ksiąg świętych. Pełna ich lista została nazwana "kanonem" Pisma świętego. Składa się on z 46
ksiąg Starego Testamentu (45, jeśli Księgę Jeremiasza i Lamentacje liczy się razem) i ksiąg Nowego
Testamentu.
Podział na grupy i analiza fragmentów Pisma Świętego (Mt 5,17-19; Hbr 4,12; Ef 6,17-18; 1 Tes 2,13)
w kontekście Słowa Bożego. Wymiana spostrzeżeń i dyskusja na ich temat.
9. Postanowienie
Uczestnicy zobowiązują się do przeczytania jednej z Ewangelii (wystarczy jeden rozdział dziennie).
Opracował
Klub Inicjatyw Biblijnych przy WŚSD
13
4. „Milion przypadków, czyli skąd człowiek”
O Panie, nasz Boże, jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi!
Tyś swój majestat wyniósł nad niebiosa.
Sprawiłeś, że [nawet] usta dzieci i niemowląt oddają Ci chwałę,
na przekór Twym przeciwnikom,
aby poskromić nieprzyjaciela i wroga.
Gdy patrzę na Twe niebo, dzieło Twych palców,
księżyc i gwiazdy, któreś Ty utwierdził:
czym jest człowiek, że o nim pamiętasz,
i czym - syn człowieczy, że się nim zajmujesz?
Uczyniłeś go niewiele mniejszym od istot niebieskich,
chwała i czcią go uwieńczyłeś.
Obdarzyłeś go władzą nad dziełami rak Twoich;
złożyłeś wszystko pod jego stopy:
owce i bydło wszelakie,
a nadto i polne stada,
ptactwo powietrzne oraz ryby morskie,
wszystko, co szlaki mórz przemierza.
O Panie, nasz Panie,
jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi!
Psalm 8
„A wreszcie rzekł Bóg: <<Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje na rybami
morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi
po ziemi!>> Stworzył wiec Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę
i niewiastę.” (Rdz 1, 26-27)
„Wtedy to Pan Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał
się człowiek istotą żywą. A zasadziwszy ogród w Edenie na wschodzie, Pan Bóg umieścił tam człowieka, którego
ulepił.” (Rdz 2, 7-8)
„ Proszę cię, synu, spojrzyj na niebo i na ziemię, a mając na oku wszystko, co jest na nich, zwróć uwagę
na to, że z niczego stworzył je Bóg i że ród ludzki powstał w ten sposób.” (2Mch 7,28)
"Boś Ty stworzył wszystko, a dzięki Twej woli istniało i zostało stworzone." (Ap 4, 11)
"Jak liczne są dzieła Twoje, Panie! Ty wszystko mądrze uczyniłeś." (Ps 104, 24)
"Pan jest dobry dla wszystkich i Jego miłosierdzie ogarnia wszystkie Jego dzieła." (Ps 145, 9)
W czasach PRL-u, w jednej z poznańskich szkół podstawowych, nauczycielka zadała dzieciom pytanie: skąd
pochodzi człowiek? Jaką drogą znalazł się na ziemi? Wiele dzieci dawało różne odpowiedzi, niektóre nawet
wykraczały poza poziom wiedzy z szkoły podstawowej. Wśród tych dzieci zgłosił się również mały Staś.
Powiedział on, że człowieka stworzył Bóg na swój obraz i podobieństwo.
14
Dzieci zaczęły się śmiać ze Stasia, mówić mu, że to nie możliwe, bo naukowcy mówią co innego, gdyż tak słyszeli
od rodziców. Pani szybko uspokoiła dzieci przyznając im rację. Staś smutny już tego dnia nic na lekcji nie
powiedział.
Kto miał rację - dzieci czy Staś? Czy jest możliwe, że rację miały i dzieci i Staś?




Kreacjonizm u św. Augustyna
Św. Augustyn - filozof chrześcijański, ugruntował chrześcijańską koncepcję kreacjonizmu.
Augustyn jasno i wyraźnie mówi, że świat jest stworzony przez Boga: „zwróć uwagę
na to, że z niczego stworzył je Bóg” (2Mch 7,28). Wyrażone to zostało łacińską formułą „creatio
ex nihilo”. Chrześcijański filozof czerpał z idei platońskich, jednak odrzucił materię, tworzywo
i chaos; podkreśla, że w Księdze Rodzaju nie jest napisane, co było przed początkiem stworzenia
(jeśli chodzi o materię). Wiadomo jednak, że był Stworzyciel – Bóg i to On tworzył człowieka
i świat.
KKK 296 „Wierzymy, że Bóg, aby stwarzać, nie potrzebuje niczego istniejącego wcześniej,
ani żadnej pomocy. Stworzenie nie jest także konieczną emanacją substancji Bożej. Bóg stwarza
w sposób wolny "z niczego". Cóż nadzwyczajnego byłoby w tym, gdyby Bóg wyprowadził świat
z istniejącej już wcześniej materii? Ludzki twórca, gdy otrzyma materiał, zrobi z niego wszystko,
co zechce. Tymczasem moc Boga okazuje się właśnie w tym, że wychodzi On od nicości, by uczynić
wszystko, co zechce.”
Darwinizm
Teoria przyrodnika Karola Darwina, która zakłada, że istoty żyjące ewoluowały na przestrzeni
milionów lat. Darwin swą teorię sformułował na podstawie wieloletnich obserwacji różnych
gatunków roślin i zwierząt, w tym kopalnych, przede wszystkim jednak gołębi hodowlanych. Teoria
Darwina została wielokrotnie potwierdzona dzięki specjalistycznym badaniom.
Darwin sformułował cztery główne twierdzenia:
o świat istot żywych jest zmienny
o proces zmian jest ciągły i stopniowy
o wszystkie gatunki są ze sobą spokrewnione
o zmiany ewolucyjne są wynikiem doboru naturalnego.
Stanowisko Kościoła w sprawie „Teorii Ewolucji”:
HG: Urząd Nauczycielski Kościoła nie zakazuje, żeby nauka ewolucjonizmu, o ile bada powstanie
ciała ludzkiego z jakiejś już istniejącej żywej materii (...), była dyskutowana wobec obecnego stanu
nauki i świętej teologii przez fachowców z obu stron. Te dyskusje jednak winny być tak
prowadzone, by racje sprzyjające lub przeciwne ewolucjonizmowi były roztrząsane i osądzane
z należytą powagą, umiarkowaniem i powściągliwością.
Kościół katolicki uznaje również według tej koncepcji, że autorzy Biblii nie mieli na celu
przedstawianie prawd dotyczących genezy i budowy wszechświata, ani też rozstrzygać
o początkach ludzkości. Ich dzieła zawierają literacki obraz Boga jako źródła i przyczyny
wszystkiego. Pozostałe rzeczy należą do poszukiwań naukowych.
6. Postanowienie
Będę się modlił codziennie o to, aby nauka rozwijała się w jedności z wiarą i nie stawała do niej
w opozycji.
Opracował
kl. Mateusz Kozielski
15
5. „Nie umieram; idę do życia” (św. Teresa z Lisieux)
życie po życiu
responsorium z liturgii godzin
Wszyscy, którzy spoczywają w grobach, usłyszą głos Syna Bożego; ci, którzy pełnili dobre czyny, pójdą
na zmartwychwstanie życia; ci zaś, co pełnili złe czyny, na zmartwychwstanie potępienia. W jednym momencie,
w mgnieniu oka, na dźwięk ostatniej trąby powstaną umarli. Ci, którzy pełnili dobre czyny, pójdą
na zmartwychwstanie życia; ci zaś, co pełnili złe czyny, na zmartwychwstanie potępienia.
Ojcze Nasz…
„Ja jestem Chlebem życia. Ojcowie wasi jedli mannę na pustyni i pomarli. To jest Chleb, który z nieba zstępuje:
Kto go je, nie umrze. Ja jestem Chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli ktoś spożywa ten Chleb, będzie żył
na wieki. Chlebem, który Ja dam, jest moje ciało za życie świata.” (J 6. 48-51).



Co to znaczy żyć na wieki? (Możliwość wyrażenia swojego rozumienia życia
wiecznego)
Jak rozumiem śmierć? Czym jest dla mnie?
Co wiara w Jezusa wnosi w tę perspektywę? Czy napełnia nadzieją? Jak Jezus może
nam pomóc?
Zdarzenie, które będę starał się opisać, wydarzyło się 24 lipca 2002 roku i na początku uświadomienia sobie
tego, co się stało, nie przywiązywałem do niego zbyt dużej wagi, co w późniejszym czasie miało ogromny wpływ
na moje dalsze życie. Niedawno od niego skończyłem 14 lat, a dnia 17 lipca zostałem przyjęty na oddział
neurochirurgii Instytutu Centrum Zdrowia Maki Polki w Łodzi z wznową miejscową procesu nowotworowego,
która umiejscowiona była między III a IV komorą mózgu, więc trzeba było ją czym prędzej usunąć chirurgicznie,
gdyż poważnie zagrażała mojemu życiu. Pragnę zauważyć, iż w 1992 roku, przeszedłem bardzo podobny zabieg,
ale wtedy lekarze, którzy mnie operowali, nie dysponowali takimi narzędziami i takim sprzętem, jak pod czas tej
operacji, więc dla bezpieczeństwa mojego życia nie usunęli go doszczętnie, dlatego jakby uśpili nowotwór.
Dodam, że o tym fakcie wiedziałem, ale wydawało mi się, że minęło już tyle czasu, że wznowa mieć miejsca nie
powinna. Jednak zapomniałem o słowach lekarza, który operował mnie 10 lat temu i powiedział wtedy moim
rodzicom, że „okres dojrzewania, (w którym obecnie byłem), będzie miał kluczowy wpływ” – jakby wykrakał!
Było tak:
100… 99… 98… 97… 96… 95… 94… 93… 92… 91… 90… trzeba mu tyle narkozy podać, że słoń by już zasnął… 89…
88… 87… 86… 85… 84… 83… 82… 81… …50… wreszcie zasnąłem, ale jak się później okazało, nie na długo.
Tak sobie dryfuję we śnie, jak żeglarz na pełnym morzu, otoczony wzburzonymi falami, niczym te, które
powstają w szklance herbaty, którą mieszamy łyżeczką. Po pewnym czasie trafienia w ramiona Orfeusza, jestem
przekonany, że się budzę – operacja zakończona sukcesem, wygraną ze śmiercią po raz kolejny – można już
otwierać dobrze schłodzonego szampana, a zawartość butelki wlewać do ówcześnie przygotowanych
16
kieliszków. Jednak nie… Otwieram oczy i czeka mnie nie lada zaskoczenie, bo wszystko, co znajdowało się
w zasięgu mojego wzroku, przybrało nieco bardziej wyblakłe barwy, jak źle wyostrzony kadr w filmie. Wstałem,
ale moje ciało z rozpłataną głową zostało w dole, jakbym oderwał się od niego, z tym, że nie odczułem żadnego
bólu. Grawitacja nagle przestała na mnie oddziaływać, więc bez problemu unosiłem się nad stołem
operacyjnym, wszystkimi lekarzami, moją głową i lejącą się z niej krwią. Dodam, iż wtedy było mi strasznie
zimno i chciałem się jak najszybciej ogrzać - choć była połowa lipca, więc powinno mi analogicznie do tej pory
roku być w miarę ciepło. Tak rozglądając się po tym surrealistycznym świecie w jednym z górnych rogów sali
operacyjnej zauważyłem oślepiające, ciepłe, pełne miłości światło, do którego za wszelką cenę chciałem się
dostać niczym dzielny poszukiwacz przygód, brnący przez amazońską dżunglę. Pamiętam, że było ono
w kształcie gwiazdy z bliżej nieokreśloną liczbą promieni. Nagle usłyszałem głos, ale nie mogę określić jaki, czy
męski, czy żeński, alt, bas, tenor itp., a także nie umiem określić skąd dochodził ów głos. Jednak poczułem,
że ktoś lub coś daje mi wybór – mogłem wrócić do zimnego, zmasakrowanego ciała albo podążyć w kierunku
światła. Zrozumiałem, że wtedy nie byłoby już odwrotu. Wybrałem pierwszą opcję i dalej sobie dryfowałem
w kierunku, który wcześniej obrałem…
Początki nawrócenia Michała








KKK (400): Ustalona dzięki pierwotnej sprawiedliwości Harmonia, w której żyli (pierwsi ludzie),
została zniszczona; zostało zerwane panowanie duchowych władz duszy nad ciałem; jedność
mężczyzny i kobiety została poddana napięciom. (…) Na koniec zrealizuje się wyraźnie
zapowiedziana konsekwencja nieposłuszeństwa: Człowiek „wróci do ziemi, z której został wzięty.”
Śmierć weszła w historię ludzkości.
KKK (410-411): Po swoim upadku człowiek nie został opuszczony przez Boga. Przeciwnie, Bóg
wzywa go i zapowiada mu tajemnicze zwycięstwo nad złem oraz podniesienie z upadku. Fragment
księgi Rodzaju, który mówi na ten temat, został nazwany „Protoewangelią”, będącą zapowiedzią
Mesjasza Odkupiciela, walki między wężem a Niewiastą oraz ostatecznego zwycięstwa jej
potomka. Tradycja Chrześcijańska widzi w tym fragmencie zapowiedź „nowego Adama”, który
„Stawszy się posłusznym aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej”, naprawia nieposłuszeństwo
Adama.(…).
KKK (631): Jezus Chrystus „zstąpił do niższej części ziemi. Ten, który zstąpił, jest i tym, który
wstąpił”. Symbol Apostolski wyznaje w tym samym artykule wiary zstąpienie Chrystusa do piekieł
i Jego zmartwychwstanie trzeciego dnia(…).
KKK(633) Krainę zmarłych, do której Chrystus zstąpił po śmierci, Pismo święte nazywa piekłem,
Szeolem lub Hadesem, ponieważ ci, którzy tam się znajdują, są pozbawieni oglądania Boga. Taki
jest los wszystkich zmarłych, tak złych jak i sprawiedliwych, oczekujących na Odkupiciela. Co nie
oznacza, że ich los miałby być identyczny (…), Jezus nie zstąpił do piekieł, by wyzwolić potępionych,
ani żeby zniszczyć piekło potępionych, ale by wyzwolić sprawiedliwych, którzy Go poprzedzili.
KKK(639): Misterium Zmartwychwstania Chrystusa jest wydarzeniem rzeczywistym, które
posiadało potwierdzone historycznie znaki, jak świadczy o tym Nowy Testament (…).
KKK(654): Misterium Paschalne ma 2 aspekty: przez swoją śmierć Chrystus wyzwala nas
od grzechu; przez swoje Zmartwychwstanie, otwiera nam dostęp do nowego życia(…).
KKK (1681-1682): Chrześcijański sens śmierci, ukazuje się w świetle Misterium paschalnego
Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa, w którym złożyliśmy naszą jedyną nadzieję. Chrześcijanin,
który umiera w Chrystusie Jezusie, „opuszcza to ciało i staje w obliczu Pana”. Dzień śmierci jest dla
Chrześcijanina, po zakończeniu jego życia sakramentalnego, „upodobnieniem” go do „obrazu
Syna”, którego udziela namaszczenie Duchem Świętym; jest uczestnictwem w Uczcie Królestwa,
zapoczątkowanej w Eucharystii, nawet jeśli zachodziłaby jeszcze potrzeba ostatecznego
oczyszczenia, by móc przywdziać szatę godową.
KKK(1053-1054): Wierzymy, że wiele dusz, które są zgromadzone w raju z Jezusem i Maryją,
tworzą Kościół niebieski, gdzie w wiecznym szczęściu widzą Boga, jakim jest (...). Ci, którzy
umierają w łasce i przyjaźni z Bogiem, ale nie są jeszcze całkowicie oczyszczeni, choć są już pewni
swego zbawienia wiecznego, przechodzą po śmierci oczyszczenie, by uzyskać świętość konieczną
do wejścia do radości Boga.
17

KKK(1056-1058) Idąc za przykładem, Kościół uprzedza wiernych o „smutnej i bolesnej
rzeczywistości śmierci wiecznej, nazywanej także „piekłem”. Zasadnicza kara piekła polega
na wiecznym oddzieleniu od Boga; wyłącznie w Bogu człowiek może osiągnąć życie i szczęście,
dla których został stworzony i których pragnie. Kościół modli się, by nikt nie ściągnął na siebie
potępienia(…).
Uczestnicy wypisują na kartkach podzielonych na 2 części:


swoje wyobrażenia śmierci bez perspektywy zmartwychwstania, jak gdyby Boga nie było;
swoje wyobrażenia śmierci w świetle nauki Chrystusa.
Później następuje dzielenie się tym, co zostało napisane, wyniki zapisane są na dużej kartce, w formie
plakatu. (Treści muszą być podzielone na zasadzie antytez, na przykład: bez Boga-pustka, z Bogiem nadzieja itp.)
8. Postanowienie
Codzienna modlitwa za dusze w czyśćcu.
Opracował
kl. Sebastian Drapacz
18
6. Maryja – czwarta Osoba Boska?
Modlitwa św. Bernarda
Pomnij, o Najświętsza Panno Maryjo, że nigdy nie słyszano, abyś opuściła tego, kto się do Ciebie ucieka, Twej
pomocy wzywa, Ciebie o przyczynę prosi. Tą ufnością ożywiony do Ciebie, o Panno nad pannami i Matko,
biegnę, do Ciebie przychodzę, przed Tobą jako grzesznik płaczący staję. O Matko Słowa, racz nie gardzić
prośbami moimi, ale usłysz je łaskawie i wysłuchaj. Amen.
Przybywszy tam weszli do sali na górze i przebywali w niej: Piotr i Jan, Jakub i Andrzej, Filip i Tomasz, Bartłomiej
i Mateusz, Jakub, syn Alfeusza, i Szymon Gorliwy, i Juda, brat Jakuba. Wszyscy oni trwali jednomyślnie
na modlitwie razem z niewiastami, Maryją, Matką Jezusa, i braćmi Jego. /Dz 1,13-14/






Kto znajduje się w Wieczerniku?
Co niezwykłego jest w tym fragmencie?
O czym świadczy fakt, że obok Apostołów tylko Maryję św. Łukasz wymienia
z imienia?
Czego symbolem jest Wieczernik? (symbolem pierwszego Kościoła popaschalnego)
O czym świadczy obecność kobiet w Wieczerniku? (uznając pasterską misję
powierzoną przez Jezusa Jedenastu, kobiety z Wieczernika, wraz z przebywającą
wśród nich Maryją, włączają się w modlitwę Apostołów i jednocześnie dają
świadectwo obecności w Kościele osób, które choć nie otrzymały tej misji, również
są pełnoprawnymi członkami wspólnoty zgromadzonej w wierze w Chrystusa)
Symbolem czego staje się obecność Maryi? (obecność Maryi – Matki Jezusa – jest
symbolem obecności samego Jezusa, który wstąpił już do nieba, ale nadal jest obecny
i nie pozostawia swoich uczniów samych, a najlepszym tego przykładem jest Maryja,
która porodziła, a którą On uczynił Matką wszystkich ludzi)
Fragment książki J. Dobraczyńskiego „Listy Nikodema”
„Ona - to było coś zupełnie innego. Jej twarz - to była Jego twarz, Jej ruchy były Jego ruchami... Dziecko
dziedziczy rysy i sposób zachowania po rodzicach. On wszystko, co ludzkie, miał tylko po Niej... a może to Ona
miała po Nim? Może to On, który stał się o wieczność wcześniej, niż zstąpił w Nią dzieckiem, odcisnął na Jej
czole, oczach i ustach - swoją myśl, swoją dobroć, swój uśmiech? W ciągu całego Jego życia była cicha[…]. Ona
zdawała się nie istnieć. Była jak drzewo, w którego cieniu rozegrała się bajka. Dwa razy tylko - opowiadała
o tym z uśmiechem, z jakim ojciec wtajemnicza syna w swe słabości - gałąź drzewa obwisła nisko, by się wplątać
w dokonującą się historię. Pierwszy raz wtedy, gdy On był jeszcze dzieckiem i zagubił się w świętym Mieście,
Ona zaś i Józef beztrosko wracali do domu. Biegła później z powrotem z włosami potarganymi, które opadły Jej
spod chusty, z falującą piersią, z ustami pełnymi drżeń... Przebiegała po sto razy te same uliczki, nieśmiała
19
chłopka galilejska stukała zuchwale do drzwi nieznanych domów. Chciała krzyczeć z przerażenia. Nie rozumiała
wielu spraw, ale Jej serce mówiło, że to Dziecko urodzone bez mężczyzny jest bogactwem świata, które nie może
zginąć, póki znajduje się w Jej rękach. Nie o siebie się bała, choć czuła się wtedy winną większych zbrodni niż
mordercy i świętokradcy. "Niechby wszystko spadło na mnie - powtarzała po tysiąc razy - lecz oni, Panie,
są niewinni..." Dysząc biegła w górę po zboczu Moriah. Przebiegała krużganki potrącając ludzi i zmuszając
faryzeuszy lękających się zanieczyszczenia - do schodzenia Jej śpiesznie z drogi... a kiedy Go odnalazła, uczyniła
rzecz, która Ją jeszcze po latach zdawała się boleć najmocniej: zrobiła Mu wyrzut, że siedzi spokojnie w kole
dostojnych soferim, gdy Ona biega po mieście jak oszalała ze strachu i rozpaczy. On zaś - opowiadała z tym
samym uśmiechem - powiedział: "Cóż to znaczy, żeście mnie szukali?" - Nie to Ją dotknęło, że tak powiedział.
Poczuła ból uświadomiwszy sobie, że tak Jej musiał powiedzieć; musiał Jej przypomnieć, że wobec spraw Bożych
niczym jest strach i żałość i że Boga nie gubi się przez nieuwagę […].Chociaż w tych opowiadaniach skryta była
nadal w Jego cieniu, przecież zdawała się jednak żyć własnym życiem. Przy Synu zaledwie Ją można było
dostrzec […]. Gdy Piotr Ją prosił, by przemawiała do ludzi przychodzących prosić o chrzest, odmówiła
mu. Powiedziała: "To jest wasza sprawa. Z tym dacie sobie radę sami. Dostaliście dosyć... Kiedy wam jednak
będzie sił brakło, kiedy zepsujecie Jego dzieło i żałować tego będziecie, mnie wezwijcie...”





Jaką rolę przypisuje się Maryi w polskim katolicyzmie? (Maryja jest matką, a ludzie
w chwilach trudnych bardzo często właśnie wracają do domu rodzinnego, do matki, bo ona
kocha swoje dziecko po prostu a nie dlaczegoś. Także i ludzie zwracają się do Maryi jako swej
matki, bo to Jezus dał ją ludziom za matkę)
Dlaczego tak bardzo jest rozpropagowany kult Maryi? (W nawiązaniu do wcześniejszego
pytania warto zauważyć, że polski naród bardzo często borykał się z wieloma problemami
i potrzebował wsparcia. Wtedy właśnie uciekano do Maryi. Działo się tak zarówno w okresie
potopu szwedzkiego – śluby lwowskie Jana Kazimierza czy gdy zawierzano Polskę
Niepokalanemu Sercu Maryi. Warto także dodać, że łatwiej rozmawiać z matką niż ojcem
o trudnych sprawach. Dlatego tak często do Boga zwracano się przez pośrednika – Maryję,
Matkę Jezusa. Bł. Jan Paweł II podczas katechezy środowej 6 września 1995 roku tak
powiedział o Maryi: „Maryja wypełnia także swoją macierzyńską rolę wobec wspólnoty
wierzących nie tylko modląc się o uzyskanie dla Kościoła darów Ducha Świętego, koniecznych
dla jego formacji i przyszłości, lecz również wychowując uczniów Pana do stałej komunii
z Bogiem.”)
Kim była Maryja? (Maryja nie jest Bogiem. Została przez Niego wybrana do dokonania
wielkich rzeczy w historii zbawienia, ale dokonało się to wszystko w ramach Jej wolnej woli.
Maryja jest człowiekiem, tak jak każdy z nas. Jest jednak najdoskonalszym ze wszystkich
stworzeń Bożych, gdyż wybrała całą sobą Boga, a dzięki temu zachowała czystość
od jakiegokolwiek grzechu. Dlatego też została wywyższona, jako Matka Boga-Człowieka.)
Jakie problemy pojawiają się w związku z tak ogromnym kultem Maryi? (W relacjach
dotyczących braci odłączonych to kwestia oddawania niezwykłej czci Maryi. Jak już jednak
zostało wcześniej wspomniane, Maryja jako najdoskonalsze ze stworzeń, jest przykładem
tego, co Bóg może uczynić dla każdego człowieka, jeżeli tylko odda Mu swoje życie w całości.
Ponadto Maryja, mając możliwość zgrzeszenia, pozostała wolna od wszelkiej nieczystości.
Bóg, nagradzając ją, wyniósł ją ponad wszelkie stworzenie. Problem dotyczy kwestii
m.in. dogmatów o Niepokalanym Poczęciu i Wniebowzięciu. Trzeba jednak pamiętać,
że tymi dogmatami po prostu unormowano sprawy, które Kościół uważał za oczywiste
od samego początku.)
O czym świadczy Jej tytuł „Królowej nieba i ziemi”? (wyniesienie ponad wszelkie
stworzenie!)
20
 RM 10. List do Efezjan, mówiąc o "majestacie łaski", jaką "Bóg i Ojciec (...) obdarzył nas




w Umiłowanym", dodaje: "w Nim mamy odkupienie przez krew" (Ef l, 7). Wedle miary
wyrażonej w uroczystym nauczaniu Kościoła ów "majestat łaski" objawił się w Bogarodzicy
przez to, że została Ona odkupiona "w sposób wznioślejszy" . Za sprawą bogactwa łaski
Umiłowanego, ze względu na odkupieńcze zasługi Tego, który miał stać się Jej Synem, Maryja
została uchroniona od dziedzictwa pierworodnego grzechu. W ten sposób, od pierwszej chwili
poczęcia, czyli zaistnienia na ziemi, należy Ona do Chrystusa, ma udział w zbawczej łasce
uświęcającej oraz w tej miłości, która swój początek znajduje w "Umiłowanym", w Synu Ojca
Przedwiecznego, który poprzez Wcielenie stał się Jej rodzonym Synem. Dlatego, za sprawą
Ducha Świętego, w wymiarze łaski, czyli uczestnictwa Bożej natury, Maryja otrzymuje życie
od Tego, któremu w porządku ziemskiego rodzenia sama dała życie jako Matka. Liturgia nie
waha się nazywać Ją "Rodzicielką swego Stworzyciela" i pozdrawiać Ją słowami, które Dante
Alighieri wkłada w usta św. Bernarda: "Córo Twego Syna".
RM 20. Czyż Maryja nie jest pierwszą pośród tych, "którzy słuchają słowa Bożego i wypełniają
je"? Czyż nie do Niej odnosi się nade wszystko owo błogosławieństwo, jakie wypowiedział
Jezus odpowiadając na słowa nieznanej kobiety? Niewątpliwie Maryja jest godna
błogosławieństwa dlatego, że stała się dla swego Syna Matką wedle ciała ("Błogosławione
łono, które Cię nosiło, i piersi, które ssałeś") - ale również i nade wszystko dlatego, że już przy
zwiastowaniu przyjęła słowo Boże, że słowu temu uwierzyła, że była Bogu posłuszna,
ponieważ słowo to "zachowywała" i "rozważała w sercu" (por. Łk l, 38. 45; 2,19. 51) i całym
swoim życiem wypełniała.
RM 26. Maryja nie otrzymała wprost tego apostolskiego posłannictwa. Nie znajdowała się
wśród tych, których Jezus posłał "na cały świat, aby nauczali wszystkie narody" (por. Mt
28,19), przekazując im to posłannictwo. Natomiast w Wieczerniku, gdzie Apostołowie
przygotowywali się do podjęcia swego posłannictwa wraz z przyjściem Ducha Prawdy - Maryja
była z nimi. Była, "trwała na modlitwie" jako "Matka Jezusa" (Dz 1, 13-14), czyli Chrystusa
ukrzyżowanego i zmartwychwstałego. To pierwsze zgromadzenie tych, którzy w świetle wiary
zobaczyli "Jezusa, sprawcę zbawienia" , było świadome, że był On Synem Maryi, a Ona Jego
Matką. A jako taka, była od chwili poczęcia i narodzenia szczególnym świadkiem tajemnicy
Jezusa: tej tajemnicy, która na ich oczach wyraziła się i potwierdziła Krzyżem
i zmartwychwstaniem. Kościół więc od pierwszej chwili "patrzył" na Maryję poprzez Jezusa,
tak jak "patrzył" na Jezusa przez Maryję. Była Ona dla ówczesnego Kościoła i pozostaje zawsze
szczególnym świadkiem lat dziecięcych Jezusa, Jego życia ukrytego w Nazarecie, gdy
"zachowywała wszystkie te sprawy i rozważała w swoim sercu" (Łk 2,19; por. Łk 2, 51).
LG 56. Było zaś wolą Ojca miłosierdzia, aby Wcielenie poprzedziła zgoda Tej, która
przeznaczona została na matkę, by w ten sposób, podobnie jak niewiasta przyczyniła się
do śmierci, tak również niewiasta przyczyniła się do życia. Odnosi się to szczególnie do Matki
Jezusa, która wydała na świat samo Życie odradzające wszystko i obdarzona została przez
Boga godnymi tak wielkiego zadania darami. Nic przeto dziwnego, że u świętych Ojców
przyjął się zwyczaj nazywania Bogarodzicy całą świętą i wolną od wszelkiej zmazy grzechowej,
jakby utworzoną przez Ducha Świętego i ukształtowaną jako nowe stworzenie. Ubogaconą
od pierwszej chwili poczęcia blaskami szczególnej zaiste świętości.
LG 62. To zaś macierzyństwo Maryi w ekonomii łaski trwa nieustannie – poczynając od aktu
zgody, którą przy zwiastowaniu wiernie wyraziła i którą zachowała bez wahania pod krzyżem
– aż do wiekuistego dopełnienia się zbawienia wszystkich wybranych. Albowiem wzięta
do nieba, nie zaprzestała tego zbawczego zadania, lecz poprzez wielorakie swoje
wstawiennictwo ustawicznie zjednuje nam dary zbawienia wiecznego. Dzięki swej
macierzyńskiej miłości opiekuje się braćmi Syna swego, pielgrzymującymi jeszcze i narażonymi
na trudy i niebezpieczeństwa, póki nie zostaną doprowadzeni do szczęśliwej ojczyzny. Dlatego
też do Błogosławionej Dziewicy stosuje się w Kościele tytuły: Orędowniczki, Wspomożycielki,
Pomocnicy, Pośredniczki. Rozumie się jednak te tytuły w taki sposób, że niczego nie ujmują
one ani nie przydają godności i skuteczności działania Chrystusa, jedynego Pośrednika.
21
Uczestnicy spotkania na kartkach papieru wypisują wezwania do Maryi – Matki Bożej. Następnie
zostają one wszystkie zebrane i liderzy grup układają z nich „litanię KSM-owicza do Matki Bożej”.
9. Postanowienie
Modlić się przez najbliższy tydzień nowo ułożoną litanią.
Opracował
kl. Łukasz Nocoń
22
Wychowanie
liturgiczne
24
Wychowanie liturgiczne
1. Odkrywając tajemnicę – o Eucharystii.
1. Modlitwa wstępna
Modlitwa św. Tomasza z Akwinu przed Mszą Św.
Wszechmogący, wieczny Boże, oto zbliżam się do najświętszych tajemnic Twojego Syna Jednorodzonego,
naszego Pana, Jezusa Chrystusa. Zbliżam się do nich jak chory do lekarza życia, jak nieczysty do źródła
miłosierdzia, jak ślepy do światła wiecznej jasności, jak ubogi i nędzny do Pana nieba i ziemi.
Błagam Cię, abyś dzięki swej nieskończonej hojności uleczył moją słabość, obmył moje grzechy, rozświetlił moje
mroki, wzbogacił moje ubóstwo i okrył nagość, abym mógł przyjąć Chleb aniołów, Króla nad królami i Pana nad
panami z taką czcią i pokorą, skruchą i pobożnością, z taką czystością i wiarą, z takim zamiarem i uwagą,
jak tego wymaga moje zbawienie.
Spraw łaskawie, abym przyjął nie tylko znak zewnętrzny sakramentu Ciała i Krwi Pańskiej, lecz istotę i całą moc
tego sakramentu. Najłaskawszy Boże, daj mi tak przyjąć Ciało Twego Syna Jednorodzonego, naszego Pana,
Jezusa Chrystusa, które wziął z Maryi Dziewicy, abym mógł być wcielony w Jego ciało mistyczne i zaliczony
między Jego członki.
Ojcze najmilszy, pozwól mi wiecznie wpatrywać się bez zasłony w oblicze umiłowanego Syna Twojego, którego
teraz, w czasie ziemskiej wędrówki, pragnę przyjąć pod postacią Chleba.
Amen.
2. Fragment Pisma Św.
A gdy nadeszła pora, zajął miejsce u stołu i Apostołowie z Nim. Wtedy rzekł do nich: «Gorąco pragnąłem spożyć
Paschę z wami, zanim będę cierpiał. Albowiem powiadam wam: Już jej spożywać nie będę, aż się spełni
w królestwie Bożym». Potem wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie rzekł: «Weźcie go i podzielcie między
siebie; albowiem powiadam wam: odtąd nie będę już pił z owocu winnego krzewu, aż przyjdzie królestwo Boże».
Następnie wziął chleb, odmówiwszy dziękczynienie połamał go i podał mówiąc: «To jest Ciało moje, które
za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę!» Tak samo i kielich po wieczerzy, mówiąc: «Ten kielich
to Nowe Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana. /Łk 22,14-20/




Jakie było podejście Jezusa do Paschy?
Czy Jezus chciał spożywać Paschę z uczniami?
Czego Pascha jest zapowiedzią?
Czy Jezus składa ofiarę ze względu na siebie czy na kogoś? Na kogo i dlaczego?
Arcybiskup rozpoczął Mszę Świętą, i gdy doszedł do Aktu Pokuty, Najświętsza Dziewica powiedziała:
"Z głębi serca proś Pana o przebaczenie swoich win, które Go obraziły. W ten sposób będziesz mogła godnie
brać udział w tym przywileju, jakim jest Msza Św." […]
Nagle zaczęły powstawać jakieś postacie, których wcześniej nie widziałam. Wyglądało to tak, jakby u boku
każdej osoby obecnej w Katedrze, pojawiła się inna osoba i wkrótce cała Katedra zapełniła się młodymi
pięknymi ludźmi. Byli oni ubrani w białe szaty i skierowali się do głównej nawy, a następnie podeszli do ołtarza.
Matka Boża powiedziała:
"Patrz. To są Aniołowie Stróżowie wszystkich ludzi, którzy są tutaj. To jest moment, kiedy twój Anioł Stróż zanosi
twoje ofiary i prośby przed Ołtarz Boga."
Byłam zdumiona, bo te istoty miały tak piękne twarze, tak promieniujące, że nie można sobie tego wyobrazić.
Ich oblicza były bardzo piękne, niemalże z kobiecymi rysami; budowa ciała, ręce, postawa były męskie. Ich bose
stopy nie dotykały podłogi, jakby się prześlizgiwały. Procesja była bardzo piękna. Niektórzy z nich nieśli coś,
jakby złote misy z czymś, co lśniło jak złociste światło. Matka Boża powiedziała:
"To są Aniołowie Stróżowie ludzi, którzy ofiarują tę Mszę Świętą w wielu intencjach, tych, którzy są świadomi
co znaczy ta celebracja. Oni mają coś do ofiarowania Bogu (...) Ofiaruj siebie w tej chwili... ofiaruj swoje smutki,
bóle, nadzieje, radości, prośby. Pamiętaj, że Msza Św. ma nieskończoną wartość. Dlatego bądź hojna
w ofiarowaniu i proszeniu."
Za pierwszymi Aniołami szli następni, którzy nie mieli niczego w rękach; szli z pustymi rękami. Maryja
powiedziała:
"To są Aniołowie ludzi, którzy są tutaj, ale nigdy niczego nie ofiarują. Nie są zainteresowani tym, by przeżywać
każdy moment Mszy Św. i nie mają darów, by je zanieść przed Ołtarz Boga."
Na końcu procesji szli inni Aniołowie, którzy byli raczej smutni, z rękami złożonymi do modlitwy,
ale ze spuszczonymi oczami.
"To są Aniołowie Stróżowie ludzi, którzy są tutaj, ale nie chcą być, to znaczy ci, którzy zostali zmuszeni
do przyjścia, którzy przyszli z obowiązku, ale bez żadnego pragnienia uczestniczenia we Mszy Św. Aniołowie idą
smutni, ponieważ nie mają nic do zaniesienia przed Ołtarz poza własnymi modlitwami.” […]
Celebrans wypowiedział słowa Konsekracji. Był on człowiekiem normalnego wzrostu, ale nagle zaczął rosnąć,
napełniając się światłem, nadzwyczajnym światłem koloru pomiędzy bielą i złotem, które go ogarnęło i stało się
bardzo silne wokół głowy. z tego powodu nie mogłam dostrzec rysów. Kiedy podniósł Hostię zobaczyłam Jego
ręce. Na wierzchu dłoni miał jakieś znaki, z których emanowało dużo światła. To był Jezus! To On otaczał Sobą
celebransa, otaczał z miłością jego ręce. W tym momencie Hostia zaczęła rosnąć i stała się wielka. Ukazała się
cudowna twarz Jezusa patrzącego na swój lud. Instynktownie chciałam pochylić głowę i Matka Boża
powiedziała:
"Nie patrz w dół. Patrz w górę i kontempluj Go. Wymień z Nim spojrzenia i powtórz modlitwę z Fatimy: Boże,
wierzę w Ciebie, wielbię Ciebie, ufam Tobie i kocham Ciebie. Proszę, przebacz tym, którzy nie wierzą, nie
uwielbiają, nie ufają i nie kochają Ciebie. ...Przebaczenie i Miłosierdzie... a teraz powiedz Mu, jak bardzo
Go kochasz i złóż hołd Królowi Królów."
Wypowiedziałam te słowa i wydawało się, jakbym była jedyną, na którą On patrzył z ogromnej Hostii.
Ale poznałam, że w taki sposób z pełnią miłości spogląda na każdą osobę. Pochyliłam głowę czołem dotykając
ziemi, jak to czynili wszyscy aniołowie i błogosławieni z nieba. Przez ułamek sekundy dziwiłam się, jak Jezus
przybrał ciało celebransa i jednocześnie był w środku Hostii. Kiedy celebrans położył Hostię, wrócił
do normalnych rozmiarów. Łzy płynęły z moich oczu; nie mogłam wyjść z podziwu. Za chwilę Arcybiskup
wypowiedział słowa Konsekracji nad winem, i gdy słowa były wymawiane, ukazało się światło z nieba w tle.
26
Ściany i sufit kościoła zniknęły. Wszędzie była ciemność poza błyszczącym światłem z ołtarza. Nagle zobaczyłam
zawieszonego w powietrzu Ukrzyżowanego Jezusa. Widziałam Go od głowy do dolnej części piersi. Belka krzyża
była podtrzymywana przez jakieś duże, silne ręce. Ze środka tego jasnego światła wyszło małe światełko
podobne do lśniącego małego gołębia, który przefrunął szybko nad kościołem. Spoczął na lewym ramieniu
Arcybiskupa, który dalej ukazywał się jako Jezus. Mogłam rozpoznać Jego długie włosy, jaśniejące rany
i ogromne ciało, ale nie mogłam dostrzec twarzy. W górze był Ukrzyżowany Jezus, z głową opartą na prawym
ramieniu. Mogłam kontemplować Jego twarz, zbite ramiona i poszarpane ciało. Po prawej stronie klatki
piersiowej miał ranę, z której tryskała krew w kierunku lewej strony, a na prawo coś, co wyglądało jak woda,
ale było bardzo błyszczące. Wyglądało to bardziej jak strumienie światła wychodzące w kierunku wierzących
i poruszające się w prawo i w lewo. Byłam zdumiona ilością Krwi, która spływała do kielicha. Myślałam,
że się przeleje i zabarwi cały ołtarz, ale ani jedna kropla się nie rozlała. W tym momencie Maryja powiedziała:
"To jest cud nad cudami. Powiedziałam ci przedtem, że Bóg nie jest ograniczony ani czasem ani przestrzenią.
W chwili Konsekracji, całe zgromadzenie jest zabierane do stóp Kalwarii w chwili krzyżowania Jezusa." […]
Kiedy kapłan położył Świętą Hostię na jej języku, błysk złocistego światła przeszedł przez tę osobę, najpierw
przez plecy, następnie otaczając ją z tyłu, wokół ramion, a na końcu wokół głowy. Pan powiedział:
"Oto jak się cieszę obejmując duszę, która przychodzi z czystym sercem, by Mnie przyjąć."
Ton głosu Jezusa był tonem szczęśliwego człowieka. Byłam zdumiona widząc moją przyjaciółkę wracającą
do ławki otoczoną światłem, w uścisku Pana.
Fragmenty świadectwa Cataliny Rivas



Czym dla Ciebie jest Eucharystia?
Jak przeżywasz Eucharystię?
Czy znasz wszystkie części Mszy Świętej? (obrzędy wstępne, liturgia słowa, liturgia
eucharystyczna, obrzędy zakończenia)


Dlaczego mówi się, że Msza jest ofiarą?
Czego Eucharystia jest pamiątką i co to znaczy? (Eucharystia to pamiątka ofiary
Chrystusa. Msza nie jest wspomnieniem tego momentu, ta ofiara ma miejsce na każdej Mszy
Św.)



KKK 1407 Eucharystia jest centrum i szczytem życia Kościoła, ponieważ Chrystus włącza
Kościół i wszystkie jego członki do swojej ofiary uwielbienia i dziękczynienia, złożonej raz
na zawsze Ojcu na krzyżu. Przez tę ofiarę Chrystus rozlewa łaski zbawienia na swoje Ciało,
którym jest Kościół.
KKK 1409 Eucharystia jest pamiątką Paschy Chrystusa, to znaczy dzieła zbawienia
wypełnionego przez Jego życie, śmierć i zmartwychwstanie. Dzieło to uobecnia się w czynności
liturgicznej.
KKK 1322 Najświętsza Eucharystia dopełnia wtajemniczenie chrześcijańskie. Ci, którzy przez
chrzest zostali wyniesieni do godności królewskiego kapłaństwa, a przez bierzmowanie zostali
głębiej upodobnieni do Chrystusa, za pośrednictwem Eucharystii uczestniczą razem z całą
wspólnotą w ofierze Pana.
27


KKK 1324 Eucharystia jest "źródłem i zarazem szczytem całego życia chrześcijańskiego"
(Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 11). "Inne zaś sakramenty, tak jak wszystkie
kościelne posługi i dzieła apostolstwa, wiążą się ze świętą Eucharystią i do niej zmierzają.
W Najświętszej bowiem Eucharystii zawiera się całe duchowe dobro Kościoła, a mianowicie
sam Chrystus, nasza Pascha" (Sobór Watykański II, dekret Presbyterorum ordinis, 5).
KKK 1327 Eucharystia jest więc streszczeniem i podsumowaniem całej naszej wiary. "Nasz
sposób myślenia zgadza się z Eucharystią, a Eucharystia ze swej strony potwierdza nasz
sposób myślenia" (Św. Ireneusz, Adversus haereses, IV, 18, 5).
Przygotować Mszę młodzieżową. Podzielić się na grupy i każdej przydzielić inne zadanie, np.:



przygotowanie liturgii Słowa;
przygotowanie komentarzy ułatwiających innym zrozumienie poszczególnych części Mszy;
przygotowanie pieśni.
9. Przykład postanowienia
Wykorzystując wiedzę zdobytą na spotkaniu, ze szczególnym skupieniem i większą świadomością
przeżywać tajemnice Eucharystii (szczególnie moment konsekracji).
Opracował
kl. Marek Fenisz
28
2. „Chodzić do kościoła by czegoś posłuchać, czy coś robić?”
Módlmy się za Kościół Święty aby Duch Święty nieustannie obdarzał go wszelkimi łaskami potrzebnymi
do wzrostu w wierze i cnotach.
Ojcze nasz…
Zbliżając się do Tego, który jest żywym kamieniem, odrzuconym wprawdzie przez ludzi, ale u Boga wybranym
i drogocennym, wy również, niby żywe kamienie, jesteście budowani jako duchowa świątynia, by stanowić
święte kapłaństwo, dla składania duchowych ofiar, przyjemnych Bogu przez Jezusa Chrystusa. (1P 2, 4-5)
Wy zaś jesteście wybranym plemieniem, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem [Bogu]
na własność przeznaczonym, abyście ogłaszali dzieła potęgi Tego, który was wezwał z ciemności
do przedziwnego swojego światła, wy, którzyście byli nie-ludem, teraz zaś jesteście ludem Bożym, którzyście nie
dostąpili miłosierdzia, teraz zaś jako ci, którzy miłosierdzia doznali. (1P 2, 9-10)
Temu, który nas miłuje i który przez swą krew uwolnił nas od naszych grzechów, i uczynił nas królestwem kapłanami dla Boga i Ojca swojego, Jemu chwała i moc na wieki wieków! Amen. (Ap 1, 5b-6)
I taką nową pieśń śpiewają: «Godzien jesteś wziąć księgę i jej pieczęcie otworzyć, bo zostałeś zabity i nabyłeś
Bogu krwią twoją [ludzi] z każdego pokolenia, języka, ludu i narodu, i uczyniłeś ich Bogu naszemu królestwem
i kapłanami, a będą królować na ziemi». (Ap 5, 9-10)

Co oznaczają słowa „uczynił nas królestwem – kapłanami dla Boga”, „jesteście
wybranym plemieniem, królewskim kapłaństwem”? (ukazanie powszechnego
kapłaństwa i wspólnej celebracji Mszy Świętej)

Co nowego wprowadzają te słowa w moje życie? Jak je odbieram? Co zmieniają?

(odpowiedzialność za celebrację i piękno Mszy Świętej)
Jaką rolę odgrywają w tym sakramenty? (chrzest włącza w powszechne kapłaństwo,
bierzmowanie umacnia itd.)
Kilka lat temu w Raciborzu powstała grupa charyzmatyczna. Grupa ta z czasem przeinterpretowała słowa
mówiące o powszechnym kapłaństwie ludu Bożego. Doprowadziło to do odrzucenia kapłaństwa hierarchicznego
i powstania nowej sekty, która sama zaczęła sobie udzielać sakramentów. Brak niezbędnej wiedzy
i odpowiedzialności za kapłaństwo doprowadziło do rozłamu.



Na czym polegał błąd grupy? (brak posłuszeństwa, nadinterpretacja, brak dostatecznej
wiedzy)
Jaka jest twoim zdaniem rola kapłaństwa hierarchicznego, a jaka powszechnego? (KK 10)
Czy ja mogę być odpowiedzialny za kapłaństwo? Jeśli tak to w jaki sposób, a jeśli nie
to dlaczego?
29




KKK (1268) Ochrzczeni stali się „żywymi kamieniami”, „budowani jako duchowa świątynia,
by stanowić święte kapłaństwo” (1 P 2, 5). Przez chrzest uczestniczą oni w kapłaństwie
Chrystusa, w Jego misji prorockiej i królewskiej; są „wybranym plemieniem, królewskim
kapłaństwem, narodem świętym, ludem Bogu na własność przeznaczonym”, aby ogłaszać
„dzieła potęgi Tego, który (ich) wezwał z ciemności do przedziwnego swojego światła”
(1 P 2, 9). Chrzest daje udział w kapłaństwie wspólnym wiernych.
KKK (1322) Najświętsza Eucharystia dopełnia wtajemniczenie chrześcijańskie. Ci, którzy przez
chrzest zostali wyniesieni do godności królewskiego kapłaństwa, a przez bierzmowanie zostali
głębiej upodobnieni do Chrystusa, za pośrednictwem Eucharystii uczestniczą razem z całą
wspólnotą w ofierze Pana.
KKK (1546) Chrystus, Arcykapłan i jedyny Pośrednik, uczynił Kościół „królestwem –
kapłanami dla Boga i Ojca swojego” (Ap 1, 6). Cała wspólnota wierzących jako taka jest
kapłańska. Wierni wykonują swoje kapłaństwo, wynikające ze chrztu, przez udział w posłaniu
Chrystusa, Kapłana, Proroka i Króla, każdy zgodnie z własnym powołaniem. Przez sakramenty
chrztu i bierzmowania wierni „poświęceni są… jako… święte kapłaństwo”.
LG 10 Chrystus Pan, Kapłan wzięty spośród ludzi, nowy lud <<uczynił królestwem i kapłanami
Bogu i Ojcu swemu>>. Ochrzczeni bowiem poświęcani są przez odrodzenie i namaszczenie
Duchem Świętym, jako dom duchowy i święte kapłaństwo, aby przez wszystkie właściwe
chrześcijanom uczynki składać ofiary duchowe i głosić moc Tego, który wezwał ich z ciemności
do swego przedziwnego światła. Toteż wszyscy uczniowie Chrystusowi, trwając w modlitwie
i chwaląc wspólnie Boga, samych siebie składać mają na ofiarę żywą, świętą, miłą Bogu,
wszędzie mają głosić świadectwo o Chrystusie, a tym, którzy się tego domagają, zdawać
sprawę z nadziei życia wiecznego, która jest w nich.
Kapłaństwo zaś powszechne wiernych i kapłaństwo urzędowe, czyli hierarchiczne, choć różnią
się istotą a nie stopniem tylko, są sobie jednak wzajemnie podporządkowane; jedno i drugie
bowiem we właściwy sobie sposób uczestniczy w jednym kapłaństwie Chrystusowym. Kapłan
urzędowy mianowicie, dzięki władzy świętej, jaką się cieszy, kształci lud kapłański i kieruje
nim, sprawuje w zastępstwie Chrystusa (In persona Christi) Ofiarę eucharystyczną i składa
ją Bogu w imieniu całego ludu; wierni zaś na mocy swego królewskiego kapłaństwa
współdziałają w ofiarowaniu Eucharystii; pełnią też to kapłaństwo przez przyjmowanie
sakramentów, modlitwę i dziękczynienie, świadectwo życia świątobliwego, zaparcie się siebie
i czynną miłość
Zaproponowanie uczestnikom, aby w ramach poczucia się odpowiedzialnymi za własne powszechne
kapłaństwo, przygotować oprawę liturgiczną Mszy Świętej. Nie tylko czytania, psalm i modlitwę
wiernych, ale całą asystę liturgiczną.
8. Postanowienie
Codzienna modlitwa w intencji powołań oraz rozważenie jakie jest moje miejsce w Kościele.
Opracował
kl. Mateusz Klimek
30
3. „Przez istotę – transsubstancjacja”
Panie Jezu Chryste, spraw łaskawie, aby w każdej Eucharystii przyjął nie tylko znak zewnętrzny sakramentu
Ciała i Krwi Pańskiej, lecz istotę i całą moc tego sakramentu. Najłaskawszy Boże, daj mi zawsze tak przyjąć Ciało
Twego Syna Jednorodzonego, naszego Pana Jezusa Chrystusa, które wziął z Maryi Dziewicy, abym mógł być
wcielony w Jego mistyczne Ciało i zaliczony między Jego członki. Amen.
A gdy oni jedli, Jezus wziął chleb i odmówiwszy błogosławieństwo, połamał i dał uczniom, mówiąc: «Bierzcie
i jedzcie, to jest Ciało moje». Następnie wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie, dał im, mówiąc: «Pijcie
z niego wszyscy, bo to jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów.
/Mt 26,26-28/
Komentarz : Orygenes komentarz do Ewangelii.
Chleb ten, który jako Bóg słowo wyznaje, jest Ciałem, jest słowem żywiący, dusze, słowem pochodzącym
od Boga Słowa i chlebem pochodzącym od chleba niebiańskiego (por. J6,31), a położony on został na stole,
o którym napisano: Stół dla mnie zastawiasz wobec moich przeciwników (Ps 22,5). I napój ten, który według
wyznania Boga Słowa jest Jego Krwią, to słowo pojące i upajające wspaniale serca pijących, znajdujący się
w kielichu, o którym napisano: a kielich twój upajający jak wspaniały jest (Ps 22,5). I napój ten pochodzi z owocu
prawdziwego krzewu winnego, który mówi: Ja jestem prawdziwym krzewem winnym (J 15,1) i Krew jest
z owego grona, które rzucone do tłoczni męki przyniosło ten napój; podobnie jak i chleb jest to słowo Chrystusa,
zrodzone z owego ziarna pszenicznego, które wpadłszy w ziemię przynosi owoc obfity (J 12,24n). Bo nie chleb
ów widzialny, który trzymał w rękach, Ciałem swoim nazwał Bóg Słowo, lecz słowo, którego symbol, ów chleb
należało łamać. Ani też owego widzialnego napoju nie nazwał Krwią swoją, lecz słowo, którego symbol, napój
ów miał być wylany. Istotnie, czy może być czym innym Ciało Boga Słowa albo Krew, jak tylko słowem, które
żywi (por. Mdr 16,26) i słowem, które rozwesela serce (por. Ps 104,15).
– Ojcze, w tyle kościoła leży porzucona Hostia – do księdza Alejandra Pezeta z Kościoła Santa Maria w Buenos
Aires podbiegła poruszona kobieta. Był wieczór 18 sierpnia 1996 r. Hostia była tak brudna, że kapłan nie mógł
jej spożyć. Włożył ją do naczynia z wodą i zamknął w tabernakulum. Jakież było jego zdumienie, gdy zauważył,
że po tygodniu opłatek zamienił się w krwistą substancję. Zadzwonił do kard. Jorge Bergolia, a ten zlecił
wykonanie profesjonalnych fotografii. Na zdjęciach widać było, że Hostia zmieniła się w zakrwawione ciało
i znacznie się powiększyła. Sprawę trzymano w tajemnicy, a Hostia leżała spokojnie w Tabernakulum. w 1999 r.
przesłano ją naukowcom z Nowego Jorku. By nie ułatwić im pracy, nie poinformowano ich o jej pochodzeniu.
Kardiolog i patolog medycyny sądowej dr Fredreic Zugibe stwierdził: „To fragment mięśnia sercowego z lewej
komory serca. Jest w stanie zapalnym, znajduję się w nim wiele białych ciałek. Wskazuje to na fakt, że serce żyło
w chwili pobierania wycinka. Co więcej, te białe ciałka wniknęły w tkankę, co świadczy o tym, że to serce
cierpiało. w takich warunkach białe ciałka przestałby istnieć po kilku minutach”. Gdy wyjawiono mu, skąd
próbka pochodzi, naukowiec zdumiał się: „W jaki sposób konsekrowana Hostia mogła zmienić swój charakter
i stać się ludzkim żyjącym ciałem i krwią, pozostanie to dla nauki nierozwiązalną tajemnicą, która całkowicie
przekracza jej kompetencje”.
31









KKK 1411 Tylko kapłani ważnie wyświęceni mogą przewodniczyć Eucharystii i konsekrować chleb
i wino, aby stały się Ciałem i Krwią Pana.
KKK 1412 Istotnymi znakami sakramentu Eucharystii są pszenny chleb i wino gronowe, nad
którymi wzywa się błogosławieństwa Ducha Świętego i kapłan wypowiada słowa konsekracji,
będące słowami Jezusa z Ostatniej Wieczerzy: „To jest Ciało moje za was wydane; To jest kielich
Krwi mojej..."
KKK 1413 Przez konsekrację dokonuje się przeistoczenie (transsubstantiatio) chleba i wina
w Ciało i Krew Chrystusa. Pod konsekrowanymi postaciami chleba i wina jest obecny żywy
i chwalebny Chrystus w sposób prawdziwy, rzeczywisty i substancjalny, z Ciałem, Krwią, Duszą
i Bóstwem.
Dekret o Najświętszym Sakramencie Rozdział IV. Transsubstancjacja. (Sobór Trydencki)
Przeistoczenia. Ponieważ zaś Chrystus, nasz Odkupiciel, powiedział, że to, co podawał pod postacią
chleba, jest prawdziwie Jego ciałem, [przeto] zawsze było w Kościele Bożym to przekonanie, które
dziś na nowo ten święty Sobór wyraża, że przez konsekrację chleba i wina dokonywała się
przemiana całej substancji chleba w substancję ciała Chrystusa, Pana naszego, i całej substancji
wina w substancję Jego krwi. Tę przemianę trafnie i właściwie nazwał święty katolicki Kościół
przeistoczeniem.
OWMR 319. Idąc za przykładem Chrystusa Pana, Kościół do sprawowania Uczty Pańskiej zawsze
używał chleba i wina z wodą.
OWMR 320. Chleb, którego używa się do sprawowania Eucharystii, powinien być czysto pszenny,
świeżo wypieczony i niekwaszony, zgodnie ze starożytną tradycją Kościoła łacińskiego.
OWMR 322. Wino do celebrowania Eucharystii powinno być z owocu winnego krzewu
(por. Łk 22,18), naturalne i czyste, to jest bez jakichkolwiek dodatków obcych substancji.
OWMR 79. W strukturze Modlitwy eucharystycznej można wyróżnić następujące zasadnicze
części:
o Dziękczynienie
o Aklamacja
o Epikleza: to szczególne wezwanie, w którym Kościół błaga o zesłanie mocy Ducha
świętego, aby dary złożone przez ludzi zostały konsekrowane, czyli stały się Ciałem i Krwią
Chrystusa, i by niepokalana Hostia, przyjmowana w Komunii świętej, przyczyniła się
do zbawienia tych, którzy ją będą spożywać.
o Opowiadanie o ustanowieniu i konsekracja: poprzez słowa i czynności Chrystusa dokonuje
się Ofiara, jaką sam Chrystus ustanowił podczas Ostatniej Wieczerzy, kiedy swoje Ciało
i Krew złożył w darze pod postaciami chleba i wina, dał Apostołom do spożywania i picia
oraz polecił im uwieczniać to samo misterium.
o Anamneza: spełniając nakaz otrzymany poprzez Apostołów od Chrystusa Pana, Kościół
sprawuje pamiątkę samego Chrystusa, wspominając zwłaszcza Jego błogosławioną mękę,
chwalebne zmartwychwstanie i wniebowstąpienie.
o Ofiarowanie
o Modlitwy wstawiennicze.
OWMR 43. … Jeśli nie stoją na przeszkodzie względy zdrowotne, ciasnota lub obecność znacznej
liczby uczestników albo inne uzasadnione przyczyny, wierni klęczą podczas konsekracji. …
6. Definicja
Transsubstancjacja (łac. trans – przez i substantia – istota). Najważniejsza próba teologicznego
wyjaśnienia, w jaki sposób Jezus może być obecny w darach chleba i wina w Eucharystii: podczas
wypowiadania formuły przeistoczenia substancje, (czyli istoty) chleba i wina za sprawą Ducha
Świętego zmieniają się w Ciało i Krew Chrystusa, zachowują jednak swoją zewnętrzną postać.
W sposób niewidzialny i ukryty Jezus Chrystus jest rzeczywiście obecny w tym, co wygląda jak chleb
i wino, tak długo jak te postaci istnieją.
32
Metoda: Gazetka informacji.
Uczestnicy na wcześniej przygotowanych kartach z tytułami gazet („Gość Niedzielny”;
„Gazeta Wyborcza”; „Fakt”; itd..) piszą krótką, ale wyczerpującą informację na temat
Transsubstancjacji – Przeistoczenia. (Informacje powinny zawierać: Tytuł informacji oraz np. kto,
co, gdzie, po co i w jaki sposób, … itp.).
8. Postanowienie
Zawsze, gdy będę uczestniczył we Mszy Świętej, postaram się w pełni skupić i wczuć się w moment
Przeistoczenia, postaram się głęboko Go przeżyć, i jeśli to możliwe, zapiszę później swoje odczucia.
W codziennej modlitwie pomodlę się za wszystkich, którzy dopuszczają się profanacji Najświętszego
Sakramentu.
Opracował
kl. Bogusław Noworyta
33
4. „Widzialny Niewidzialnego – rzecz o sakramentach”
Modlitwa w formie piosenki Zgromadzeni na modlitwie
A gdy nadeszła pora, zajął miejsce u stołu i Apostołowie z Nim. Wtedy rzekł do nich: «Gorąco pragnąłem spożyć
Paschę z wami, zanim będę cierpiał. Albowiem powiadam wam: Już jej spożywać nie będę, aż się spełni
w królestwie Bożym». Potem wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie rzekł: «Weźcie go i podzielcie między
siebie; albowiem powiadam wam: odtąd nie będę już pił z owocu winnego krzewu, aż przyjdzie królestwo Boże».
Następnie wziął chleb, odmówiwszy dziękczynienie połamał go i podał mówiąc: «To jest Ciało moje, które
za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę!» Tak samo i kielich po wieczerzy, mówiąc: «Ten kielich
to Nowe Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana. /Łk 22,14-20/
W owym czasie przyszedł Jezus z Nazaretu w Galilei i przyjął od Jana chrzest w Jordanie. W chwili gdy wychodził
z wody, ujrzał rozwierające się niebo i Ducha jak gołębicę zstępującego na siebie. A z nieba odezwał się głos:
«Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie.» /Mk 1,9-11/
Gdy Jezus dokończył tych mów, opuścił Galileę i przeniósł się w granice Judei za Jordan. Poszły za Nim wielkie
tłumy, i tam ich uzdrowił. Wtedy przystąpili do Niego faryzeusze, chcąc Go wystawić na próbę, i zadali
Mu pytanie: «Czy wolno oddalić swoją żonę z jakiegokolwiek powodu?» On odpowiedział: «Czy nie czytaliście,
że Stwórca od początku stworzył ich jako mężczyznę i kobietę? I rzekł: Dlatego opuści człowiek ojca i matkę
i złączy się ze swoją żoną, i będą oboje jednym ciałem. a tak już nie są dwoje, lecz jedno ciało. Co więc Bóg
złączył, niech człowiek nie rozdziela. /Mt 19,1-6/
Z sakramentami styka się każdy praktykujący chrześcijanin. Św. Cyprian miał kiedyś powiedzieć, że poza
Kościołem nie ma zbawienia. W tamtej epoce historycznej miało to swoje osobiste znaczenie, jednakże nie było
by błędem wytłumaczenie tego zdania przez to, że nie ma zbawienia, bo nie ma sakramentów. A pełne
uczestniczenie w życiu sakramentalnym w pełni nam umożliwia dążenie do zbawienia.
Sami osobiście znamy zapewne podstawowe 7 sakramentów, postarajmy się teraz krótko naświetlić
o co właściwie chodzi w sakramencie jako takim.
5. Definicja
Sakramenty są skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi
Kościołowi. Przez te znaki jest nam udzielone życie Boże. Obrzędy widzialne, w których celebruje się
sakramenty, oznaczają i urzeczywistniają łaski właściwe każdemu sakramentowi. Przynoszą one owoc
w tych, którzy je przyjmują z odpowiednią dyspozycją.

KKK 1114 „Opierając się na nauczaniu Pisma Świętego, na tradycjach apostolskich…
i na zgodnym zdaniu Ojców, wyznajemy, że „wszystkie sakramenty Nowego Przymierza
zostały ustanowione przez Jezusa Chrystusa.”
34



KKK 1115 Słowa i czyny Jezusa już w czasie Jego życia skrytego i misji publicznej miały
charakter zbawczy. Uprzedzały one moc Jego Misterium Paschalnego. Zapowiadały
i przygotowywały to, czego miał ON udzielić Kościołowi po wypełnieniu się wszystkiego.
Misteria życia Chrystusa są podstawą tego, czego Chrystus udziela teraz przez szafarzy
swojego Kościoła w sakramentach, ponieważ „to co było widzialne w naszym Zbawicielu
przeszło do Jego misteriów”.
KKK 1116 Sakramenty będące „mocami, które wychodzą” z zawsze żywego i ożywiającego
Ciała Chrystusa, oraz działaniami Ducha Świętego urzeczywistnianymi w Jego Ciele, którym
jest Kościół, są „arcydziełami Bożymi” w nowym i wiecznym przymierzu.
KKK 1118 Sakramenty są „sakramentami Kościoła” w podwójnym znaczeniu:
są sakramentami „przez Kościół” i „dla Kościoła”. Są one sakramentami „przez Kościół”,
ponieważ jest On sakramentem działania w Nim Chrystusa dzięki posłaniu Ducha Świętego.
Są one także „dla Kościoła”, będąc „sakramentami, które budują Kościół”, ponieważ ukazują
i udzielają ludziom, zwłaszcza w Eucharystii, tajemnicę komunii Boga Miłości, Jednego
w Trzech Osobach.
Uczestnicy na podstawie ww. oraz uzyskanych podczas spotkania informacji podzielą się najlepiej
w 2-3 osobowe grupy. Każda z nich dostanie do opracowania scenkę (dialogowaną bądź pantomimę)
przedstawiającą ogólny sens sakramentów lub zbiór wszystkich 7 sakramentów. Po zaprezentowaniu
każdej ze scenek przewidziany jest komentarz dotyczący przedstawionych scenek. Najlepsza grupa
w nagrodę otrzymuje możliwość przedstawienia swoich rozmyślań podczas mszy młodzieżowej lub
zamieszcza artykuł dotyczący sakramentów w gazetce parafialnej.
8. Postanowienie
Przypomnę sobie kiedy udzielono mi sakramentów i będę modlił się w podziękowaniu za nie.
Opracował
kl. Artur Lubojański
35
5. „Bycie dla drugiego…” – w służbie komunii
Modlitwa o rozeznanie powołania:
Boże, przenikasz i znasz mnie. Stworzyłeś mnie dla szczęścia, pomóż mi je odnaleźć. Ukaż mi moją drogę życia.
Spraw, abym wybrał(a) to, co dla mnie zamierzyłeś jeszcze w łonie mej matki. Chcę być Tobie posłuszny(a)
we wszystkim. Pójdę, gdzie mnie poślesz. Ufam Tobie, bo wiem, że mnie kochasz i chcesz mojego dobra.
Prowadź mnie po Twoich ścieżkach. Amen.
Wstał od wieczerzy i złożył szaty. A wziąwszy prześcieradło nim się przepasał. Potem nalał wody do miednicy
i zaczął umywać uczniom nogi i ocierać prześcieradłem, którym był przepasany. Podszedł więc do Szymona
Piotra, a on rzekł do Niego: «Panie, Ty chcesz mi umyć nogi?» Jezus mu odpowiedział: «Tego, co Ja czynię,
ty teraz nie rozumiesz, ale później będziesz to wiedział». Rzekł do Niego Piotr: «Nie, nigdy mi nie będziesz nóg
umywał». Odpowiedział mu Jezus: «Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną». Rzekł do Niego
Szymon Piotr: «Panie, nie tylko nogi moje, ale i ręce, i głowę!». Powiedział do niego Jezus: «Wykąpany
potrzebuje tylko nogi sobie umyć, bo cały jest czysty. I wy jesteście czyści, ale nie wszyscy». Wiedział bowiem,
kto Go wyda, dlatego powiedział: «Nie wszyscy jesteście czyści». A kiedy im umył nogi, przywdział szaty i znów
zajął miejsce przy stole, rzekł do nich: «Czy rozumiecie, co wam uczyniłem? Wy Mnie nazywacie "Nauczycielem"
i "Panem" i dobrze mówicie, bo nim jestem. Jeżeli więc Ja, Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wyście
powinni sobie nawzajem umywać nogi. Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam
uczyniłem. Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Sługa nie jest większy od swego pana ani wysłannik od tego,
który go posłał. Wiedząc to będziecie błogosławieni, gdy według tego będziecie postępować. /J 13,4-17/

Co oznaczał gest umycia nóg w czasach Jezusa? (niewolnicy obmywali nogi swoim panom
– ten gest pokazuje pokorę i uniżenie Jezusa wobec uczniów)

Dlaczego podczas tego najważniejszego wieczoru Jezus dokonuje tego gestu? (Jezus
wtedy ustanowił wspólnotę opartą na Eucharystii i służbie)

Dlaczego wspólnota musi opierać się na służbie wynikającej z miłości (omówić
to w kontekście systemów totalitarnych, gdzie zamiast miłości panuje strach i zniewolenie)
Każdy człowiek otrzymał od Pana Boga jakieś powołanie. Różne są jednak ich rodzaje. Pierwszym
i podstawowym powołaniem Boga dla człowieka to powołanie do życia. Bóg wszystkich żyjących ludzi obdarzył
również powołaniem do świętości i przyjaźni z Bogiem. Jest to jednocześnie powołanie do zbawienia i braterskiej
wspólnoty zbawionych. Oprócz tych podstawowych powołań człowieka, każda osoba odkrywa w swoim sercu
indywidualną misję od Boga, którą ma za zadanie ubogacić wspólnotę. Są to tzw. powołania stanowe czyli
do kapłaństwa lub do małżeństwa. Nieprawdziwe jest twierdzenie, że kapłaństwo jest czymś lepszym
od małżeństwa. Bóg bowiem pragnie szczęścia człowieka i obdarza go takim powołaniem, w którym będzie
szczęśliwy. Jest przecież wiele świętych ludzi świeckich, którzy żyjąc w małżeństwie, byli ludźmi świętymi. Nie
można zatem faworyzować ani kapłaństwa, ani małżeństwa, gdyż są to dwie odmienne drogi, jednakże
zmierzające do tego samego celu jakim jest świętość.
36






GS
48 - Głęboka wspólnota życia i miłości małżeńskiej ustanowiona przez Stwórcę
i unormowana Jego prawami, zawiązuje się przez przymierze małżeńskie, czyli przez
nieodwołalną osobistą zgodę. W ten sposób aktem osobowym, przez który małżonkowie
wzajemnie się sobie oddają i przyjmują, powstaje z woli Bożej instytucja trwała także wobec
społeczeństwa. Ten święty związek, ze względu na dobro tak małżonków i potomstwa, jak
i społeczeństwa, nie jest uzależniony od ludzkiego sądu. Sam bowiem Bóg jest twórcą
małżeństwa obdarzonego różnymi dobrami i celami. Wszystko to ma ogromne znaczenie dla
trwania rodzaju ludzkiego, dla rozwoju osobowego i wiecznego losu poszczególnych członków
rodziny, dla godności, stałości, pokoju i pomyślności samej rodziny oraz całego społeczeństwa
ludzkiego.
Leon XIII: Rodzina więc, czyli społeczność domowa, jakkolwiek bardzo mała, jest jednak
prawdziwą społecznością i jest starsza od wszelkiego państwa.
HV 1: Bardzo doniosły obowiązek, dzięki któremu małżonkowie stają się wolnymi
i odpowiedzialnymi współpracownikami Boga-Stwórcy, prawdziwa miłość małżeńska włącza
się w miłość Bożą i prowadzi małżonków do Boga, a jednocześnie wspiera w pełnieniu zadań
małżeńskich i rodzicielskich. Wierne pełnienie obowiązków małżeńskich i rodzicielskich zbliża
małżonków chrześcijańskich do własnej doskonałości i uświęcenia, a przez to do uwielbienia
Boga.
Jan Paweł II, Przemówienie 2.06.1980 - Ażeby człowiek stawał się coraz bardziej
człowiekiem - o to, ażeby bardziej „był”, a nie tylko coraz więcej „miał” - aby więc poprzez
wszystko, co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej być człowiekiem - to znaczy, ażeby
również umiał bardziej być nie tylko z drugimi człowiekiem, ale także i dla drugich.
LG 11 – A znów ci, którzy wśród wiernych oznaczeni są przez święcenia kapłańskie,
ustanawiani są w imię Chrystusa, aby karmili Kościół słowem i łaską Bożą. Wreszcie
małżonkowie chrześcijańscy na mocy sakramentu małżeństwa, przez który wyrażają
tajemnicę jedności i płodnej miłości pomiędzy Chrystusem i Kościołem oraz w niej uczestniczą
(por. Ef 5, 32), wspomagają się wzajemnie we współżyciu małżeńskim oraz rodzeniu
i wychowywaniu potomstwa dla zdobycia świętości, a tak we właściwym sobie stanie
i porządku życia mają własny dar wśród Ludu Bożego (por. 1 Kor 7, 7). Z małżeństwa
chrześcijańskiego bowiem wywodzi się rodzina, a w niej rodzą się nowi obywatele społeczności
ludzkiej, którzy dzięki łasce Ducha Świętego stają się przez chrzest synami Bożymi, aby Lud
Boży trwał poprzez wieki. W tym domowym niejako Kościele, rodzice przy pomocy słowa
i przykładu, winni być dla dzieci swoich pierwszymi zwiastunami wiary i pielęgnować właściwe
każdemu z nich powołanie, ze szczególną zaś troskliwością powołanie duchowne.
PDV 21 - Ten właśnie rodzaj władzy, która jest służbą Kościołowi, ożywia i dynamizuje
duchowe życie każdego kapłana, ponieważ tego wymaga jego upodobnienie do Chrystusa,
Głowy i Sługi Kościoła.
Podział na małe grupy, w których uczestnicy opracowują fragmenty Nauczania Kościoła załączonego
w punkcie 6. Przedstawiciele referują wnioski.
Prowadzący dzieli uczestników na dwie grupy. Pierwsza grupa ma za zadanie zastanowić się, jak
małżonkowie mogą służyć wspólnocie oraz kapłanom. Druga ma podjąć refleksję, jak księża mogą
wspierać wspólnotę oraz małżonków.
8. Postanowienie
Uczestnicy podejmują trud codziennej modlitwy (aż do następnego spotkania) za małżeństwa i księży,
prosząc dla nich o wierność swojemu powołaniu.
Opracował dk.
Michał Makowski
37
Formacja
moralna
Formacja moralna
1. „Podwójna moralność? Ja na to nie idę!”
Duchu Święty, Duchu Ożywicielu i Uświęcicielu! Ty zstępujesz do serc wybranych dzieci Ojca w niebie i przyjaciół
Jezusa Chrystusa z całą swoją mocą stwórczą i uświęcającą. Nie chcesz jedynie pomagać i wspierać naszą
słabość i nieudolność ludzką w drobnych sprawach i trudnościach codziennego życia. Ty pragniesz dokonać
nieskończenie więcej w sercach ludzkich, które doświadczasz i prowadzisz do Królestwa Bożego. Udziel nam
coraz więcej światła przez dary mądrości, rozumu, umiejętności i rady, które wspierają naszą zdolność poznania
prawdy. Pomnażaj w nas przedziwne moce darów prawdziwej pobożności, roztropnego męstwa i pokornej
bojaźni Bożej, które umacniają i uszlachetniają ludzkie serca. Pragniemy szczerze być wiernymi apostołami,
czyli przyjaciółmi i Świadkami Pana Jezusa na tym świecie, na wszystkich drogach życia.
Ale pewien człowiek, imieniem Ananiasz, z żoną swoją Safirą, sprzedał posiadłość i za wiedzą żony odłożył sobie
część zapłaty, a pewną część przyniósł i złożył u stóp Apostołów. Ananiaszu - powiedział Piotr - dlaczego szatan
zawładnął twym sercem, że skłamałeś Duchowi Świętemu i odłożyłeś sobie część zapłaty za ziemię? Czy przed
sprzedażą nie była twoją własnością, a po sprzedaniu czyż nie mogłeś rozporządzić tym, coś za nią otrzymał?
Jakże mogłeś dopuścić myśl o takim uczynku? Nie ludziom skłamałeś, lecz Bogu. Słysząc te słowa Ananiasz padł
martwy. A wszystkich, którzy tego słuchali, ogarnął wielki strach. Młodsi mężczyźni wstali, owinęli go, wynieśli
i pogrzebali. Około trzech godzin później weszła także jego żona, nie wiedząc, co się stało. Powiedz mi - zapytał
ją Piotr - czy za tyle sprzedaliście ziemię? Tak, za tyle - odpowiedziała. A Piotr do niej: Dlaczego umówiliście się,
aby wystawiać na próbę Ducha Pańskiego? Oto stoją w progu ci, którzy pochowali twego męża. Wyniosą też
ciebie. A ona upadła natychmiast u jego stóp i skonała. Gdy młodzieńcy weszli, znaleźli ją martwą. Wynieśli
ją więc i pochowali obok męża”. /Dz 5,1-10/
Na sześć dni przed Paschą Jezus przybył do Betanii, gdzie mieszkał Łazarz, którego Jezus wskrzesił z martwych.
Urządzono tam dla Niego ucztę. Marta posługiwała, a Łazarz był jednym z zasiadających z Nim przy stole.
Maria zaś wzięła funt szlachetnego i drogocennego olejku nardowego i namaściła Jezusowi nogi, a włosami
swymi je otarła. A dom napełnił się wonią olejku. Na to rzekł Judasz Iskariota, jeden z uczniów Jego, ten, który
miał Go wydać: Czemu to nie sprzedano tego olejku za trzysta denarów i nie rozdano ich ubogim? Powiedział
zaś to nie dlatego, jakoby dbał o biednych, ale ponieważ był złodziejem, i mając trzos wykradał to, co składano.
/J 12,1-6/




Na czym polegało przewinienie Ananiasza i Safiry?
Co mogło być przyczyna złego postępowania Judasza?
Kiedy człowiek zatraca umiejętność jednoznacznego postępowania według zasad
dekalogu?
Czy korzystanie z pirackich płyt i plików jest z moralnego punktu widzenia naganne?
Człowiek w dzisiejszych czasach w dużej mierze narażony jest na indoktrynację ze strony mediów,
pseudoautorytetów, jak i swoich środowisk. Czasem pojedzie autobusem miejskim bez biletu, korzysta
z pirackich płyt, kupuje podróbki firmowych perfum, etc. Usprawiedliwia się, że to nic takiego, że przecież trzeba
sobie jakoś radzić. Posiadając nawet określony kręgosłup moralny, często obawiamy się publicznie oświadczyć,
iż jesteśmy osobą wierzącą, że ważne są dla nas symbole religijne i państwowe. Dlaczego boimy się być
39
Formacja moralna
jednoznaczni, w jaki sposób rozwijać w sobie cnotę odwagi do codziennego świadczenia o tym, co jest dla mnie
najważniejsze i najpiękniejsze?
6. Definicje
•
Moralność - zbiór zasad (norm), które określają co jest dobre, a co złe.
•
Patriotyzm - (łac. patria,-ae = ojczyzna, gr. patriates) – postawa szacunku,
umiłowania i oddania własnej ojczyźnie oraz chęć ponoszenia za nią ofiar; pełna
gotowość do jej obrony, w każdej chwili. Charakteryzuje się też przedkładaniem
celów ważnych dla ojczyzny nad osobiste, a także gotowością do pracy dla jej dobra
i w razie potrzeby poświęcenia dla niej własnego zdrowia lub życia. Patriotyzm
to również umiłowanie i pielęgnowanie narodowej tradycji, kultury czy języka.
Patriotyzm oparty jest na poczuciu więzi społecznej, wspólnoty kulturowej
oraz solidarności z własnym narodem i społecznością.
•
Hipokryzja - (od gr. ὑπόκρισις hypokrisis, udawanie) – fałszywość, dwulicowość,
obłuda. Zachowanie lub sposób myślenia i działania charakteryzujący się
niespójnością stosowanych zasad moralnych. Udawanie serdeczności, szlachetności,
religijności, zazwyczaj po to, by wprowadzić kogoś w błąd co do swych rzeczywistych
intencji i czerpać z tego własne korzyści. Hipokryzja jest stałą cechą ludzkich
społeczeństw. Wynika ona z jednej strony z konfliktu między indywidualnym
interesem poszczególnych osób i normami moralnymi panującymi w danym
społeczeństwie, a z drugiej strony z konfliktu między normami obyczajowymi
i moralnymi.
Hipokryzja może się przejawiać na kilka sposobów:
o oficjalne głoszenie przestrzegania określonych zasad moralnych
i jednoczesne ich "ciche" łamanie, gdy nikt ważny tego nie widzi
(np. głoszenie przez polityka, że walczy z korupcją i jednoczesne
branie przez tego polityka po cichu łapówek),
o stosowanie różnych, sprzecznych wzajemnie zasad moralnych przy
różnych sytuacjach (np. wymaganie od żony, żeby nie zdradzała
i jednoczesne zdradzanie żony),
o wymyślanie rozmaitych teorii, które w pokrętny sposób tłumaczą
stosowanie różnych norm moralnych przy różnych sytuacjach
(np. głoszenie, że zabijanie dzieci wroga w czasie wojny jest dobre
dlatego, że wróg ten popełnił wcześniej zbrodnię mordując nasze
dzieci),
o tworzenie obszarów tabu, czyli spraw, o których się nigdy nie
rozmawia publicznie; zazwyczaj są to sprawy, które w świadomości
wielu ludzi są niemoralne, ale są lub były jednocześnie masowo
praktykowane.
Lektura artykułu
Prymat prawdy czy podwójna moralność
Jarosław Paszyński SJ / Nasz Dziennik
Toczone w życiu publicznym spory wokół in vitro, jak też wyrok katowickiego sądu w sprawie Alicji Tysiąc
i „Gościa Niedzielnego” pokazują, że żyjemy w czasach społecznego i kulturowego zamętu, polegającego
na podważaniu tego, co jest oczywiste. U źródeł tego zamętu leży przekonanie, iż niemożliwe jest poznanie
obiektywnej prawdy o rzeczywistości.
40
Formacja moralna
Przekonanie o niemożliwości poznania obiektywnej prawdy, prowadzi do sytuacji, w której każdy decyduje,
co jest dla niego prawdą w życiu prywatnym, natomiast o tym, co jest prawdą w życiu publicznym, decyduje
parlament. Prawda płynie zatem nie z poznania realnie istniejącego, obiektywnego stanu rzeczy,
ale z upodobania: już to osobistego, już to jakiejś grupy społecznej, która manifestuje swą siłę poprzez większość
parlamentarną.
To przeniesienie prawdy z porządku poznania do porządku upodobania eliminuje w życiu publicznym możliwość
odniesienia się do obiektywnego stanu rzeczy. Ten kto odwołuje się do obiektywnej prawdy o rzeczywistości,
wskazując na nią jako na miarę właściwych – dobrych decyzji i czynów, oskarżany jest o „mowę nienawiści”,
ponieważ nie respektuje czyjegoś odmiennego upodobania. I chociaż w życiu prywatnym ten ktoś może mieć
takie zdanie, to jednak w życiu publicznym obowiązuje go poprawność polityczna. To rodzi w życiu społecznym
podwójną moralność: w życiu prywatnym każdy sam ją określa, może być nawet katolikiem; w życiu natomiast
publicznym normatywny sposób zachowania określa ustawodawca, który, decydując o tym, co jest prawdą
i dobrem, stawia się na miejscu Boga. Wspomniane przekonanie jest jednak błędne.
Obiektywna prawda o rzeczywistości jest poznawalna
W przeciwnym razie niemożliwa by była jakakolwiek komunikacja międzyludzka. Prawda bowiem – w sensie
bytowym – będąc zgodnością rzeczy z poznającym podmiotem umożliwia poznanie: już to pojęciowe, już
to prawdziwościowe, w którym wyraża się prawda w sensie logicznym, będąca zgodnością jakiegoś twierdzenia
bądź przeczenia z rzeczywistością, której to twierdzenie bądź przeczenie dotyczy. W związku z tym, prawda
zawarta w jakimś twierdzeniu bądź przeczeniu ma swe źródło nie w upodobaniu, ale w poznaniu. Dlatego też
rozpoznanie tej obiektywnej prawdy jest gwarancją dla godziwego organizowania życia społecznego, gdyż
jedynie w prawdzie można dokonywać dobrych czynów. Należy tu podkreślić, iż prawda dana w poznaniu nie
przeciwstawia się dobru, ale to dobro w czynach umożliwia.
Prawda jest kryterium weryfikacji poglądów
Głównym argumentem wielu jest twierdzenie, że w państwie demokratycznym powinny być respektowane
różne poglądy. Wobec zaś różnorodności poglądów konieczny jest kompromis, zawierany przez głosowanie.
Trzeba powiedzieć, iż argument o wolności poglądów w państwie demokratycznym jest słuszny. Niemniej jednak
weryfikacja tych poglądów winna mieć kryterium obiektywne poprzez poznanie obiektywnego stanu rzeczy,
a nie subiektywne poprzez siłę głosu, mierzoną większością parlamentarną. A ponieważ jest obiektywną
prawdą, również naukowo stwierdzoną, iż życie człowieka zaczyna się w momencie poczęcia, w związku z tym
obowiązkiem ustawodawcy nie jest ustalanie „prawdy” kompromisowej, ale zapewnienie ochrony życia
każdemu człowiekowi od momentu poczęcia, a także zapewnienie ochrony prawa każdego człowieka
do naturalnego poczęcia, odpowiadającego jego ludzkiej godności.
Moralność katolicka opiera się na prawie naturalnym
Pojawiają się głosy, że domaganie się prawa do życia dla każdego człowieka jest narzucaniem innym moralności
religii katolickiej. Zarzut ten jest jednak niesłuszny, ponieważ nie ma tutaj odwołania do przesłanek ściśle
religijnych, to znaczy objawionych. Katolicy, w sposób szczególny ci, którzy zajmują się polityką zawodowo,
mają prawo i obowiązek, tak jak inni obywatele, troszczyć się o dobro człowieka, o to, by stanowione prawo nie
stało w sprzeczności z moralnością. A ponieważ moralność katolicka opiera się na prawie naturalnym,
w związku z tym stanowisko reprezentowane przez tych polityków, chociaż jest zgodne z nauczaniem Kościoła
Katolickiego, to jednak nie jest stanowiskiem teologicznym, ale ściśle etycznym. Prawdę bowiem o prawie
naturalnym każdy może poznać swym ludzkim rozumem. Ponieważ każdy człowiek będąc człowiekiem posiada
tę samą naturę ludzką, w związku z tym może być tylko jedna podstawa ludzkiej moralności, a mianowicie
dobro, które jest racją ludzkiego, a więc rozumnego działania. Stąd też odczytanie prawa naturalnego wyraża
się w zasadzie, iż „dobro należy czynić a zła unikać”. Dobro zaś będąc racją rozumnego działania jest nam dane
w poznaniu. Odczytanie więc prawdy o tym dobru jest niezbywalną podstawą dla uformowania słusznego sądu
sumienia, tak by w każdej sytuacji postąpić w sposób moralnie dobry.
41
Formacja moralna
Kiedy prawo stanowione staje się pseudoprawem?
Podstawowym dobrem człowieka jest jego życie, stąd jest czymś oczywistym, że ma on do tego życia prawo
od momentu poczęcia do naturalnej śmierci. W związku z tym racją prawa stanowionego może być tylko dobro
człowieka. Prawo stanowione, które godzi w to dobro człowieka, w sposób szczególny w dobro, jakim jest jego
życie, pozbawione jest swej racji bytu, a więc jest pseudoprawem. Swój pozór prawa czerpie jedynie z formalnej
procedury ustawodawczej. Takie pseudoprawo nie obowiązuje w sumieniu. Dlatego też, np. lekarze nie mogą
zostać zmuszeni do dokonania zabójstwa nienarodzonego dziecka, chociaż na to pozwala uchwalona ustawa.
Ponieważ dobro jest podstawą moralności i zarazem racją stanowienia prawa, stąd wynika, iż prawo nigdy nie
może zostać przeciwstawione moralności, a co za tym idzie – ta sama moralność oparta na prawie naturalnym
powinna obowiązywać tak w życiu prywatnym, jak i w życiu publicznym.
Mając to wszystko na uwadze trzeba powiedzieć, iż obecnie zagraża nam największe niebezpieczeństwo,
a mianowicie zniszczenie samej istoty cywilizacji łacińskiej – współcześnie zwanej cywilizacją miłości
czy cywilizacją życia – poprzez odrzucenie możliwości odniesienia się do obiektywnej prawdy w życiu
publicznym. Konsekwencją rezygnacji z prymatu prawdy w życiu społecznym jest kształtowanie tego życia wedle
podwójnej moralności. Sprzeciw wobec tej sytuacji i wsparcie cywilizacji życia jest obowiązkiem nie tylko ludzi
Kościoła, ale wszystkich ludzi dobrej woli.
Zaproponowanie grupie, by jej członkowie na następne spotkanie przygotowali sylwetki osób
publicznych, np. polityków, które niezłomnie bronią wiary i wartości chrześcijańskich w przestrzeni
publicznej.
9. Postanowienie
W okresie podejmowania swoich decyzji wyborczych będę starał się dostrzec, czy w postępowaniu
kandydata, którego pragnę poprzeć, nie ma rozdźwięku między tym, w co deklaruje, że wierzy, a jego
publicznymi działaniami i inicjatywami. Czy nie jest tak, że dany polityk w prawdzie mówi o sobie,
że jest katolikiem, ale swoje przekonania zostawia za drzwiami gabinetu?
Opracował
kl. Tomasz Kabała
42
Formacja moralna
2. „Wiara i Kościół obronią się przecież same.
Mogę milczeć”
Duchu Święty! Tyś zawsze ludzi posłanych do trudnych i niebezpiecznych dzieł napełniał swoim darem męstwa
i siły, aby sprostali temu, co ich przerastało. Tym darem pomagałeś bojownikom Bożym, męczennikom za wiarę
i wyznawcom wiary. Nawet dzieci i słabe kobiety stawały się mocne mocą Twojego Męstwa. Ty mnie przenikasz
i znasz, i wiesz ile we mnie słabości i lęku. Umacniaj mnie i pokrzepiaj, abym w chwilach trudnych nie tchórzył
i nie zdradzał Boga ani ludzi. Naucz mnie mężnie kroczyć trudną drogą obowiązku i zawsze szanować święte
słowo „trzeba”. Niech mnie nic nie zastraszy i nie oderwie od mego Pana Boga – prosimy Cię, Duchu Święty!
„I wszystko poddał pod Jego stopy, a Jego samego ustanowił nade wszystko Głowa dla Kościoła.” /Ef 1, 22/
„Gdy cierpi jedna część ciała, cierpią pozostałe części, a gdy jedna część odbiera chwałę, cieszą się wszystkie
części.” /1 Kor 12, 26 /
A gdy was poprowadzą, żeby was wydać, nie martwcie się przedtem, co macie mówić; ale mówcie to, co wam
w owej chwili będzie dane. Bo nie wy będziecie mówić, ale Duch Święty. Brat wyda brata na śmierć i ojciec swoje
dziecko; powstaną dzieci przeciw rodzicom i o śmierć ich przyprawia. I będziecie w nienawiści u wszystkich
z powodu mojego imienia. Lecz kto wytrwa do końca, ten będzie zbawiony. /Mk 13, 11-13/
„Ale gdy Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie Jego moc i będziecie moimi świadkami w Jerozolimie i w całej
Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi.” /Dz 1, 8/
„Lecz ja zgoła nie cenię sobie życia, bylebym tylko dokończył biegu i posługiwania, które otrzymałem od Pana
Jezusa: bylebym dał świadectwo o Ewangelii łaski Bożej.” /Dz 20, 24/
„Wiem, że po moim odejściu wejdą między was wilki drapieżne, nie oszczędzając stada.” /Dz 20, 29/
Podczas II wojny światowej w pewnym kościele zgromadzili się ludzie, szukając u Boga ratunku w trudnej
wojennej rzeczywistości. Mimo braku kapłana wierni modlili się wspólnie. Nagle do kościoła wpadł oddział
gestapo. Dowódca wbiegł do prezbiterium, zdjął ze ściany obraz Jezusa i cisnął go na ziemię. „Kto splunie na ten
obraz może wyjść w spokoju, pozostali wylecą w powietrze razem z kościołem” – krzyknął dowódca. W ławkach
zapanowało poruszenie. „To nic wielkiego, to tylko obraz. Życie ludzkie ma wielką wartość. To tylko zewnętrzny
znak, nie żywy Chrystus” – dało się słyszeć ludzi próbujących zagłuszyć swoje sumienia w tej trudnej sytuacji.
Kolejne osoby wychodziły z ławek, spluwały na obraz i odchodziły w spokoju. W pewnym momencie z ławki
wyszła 13-letnia dziewczynka, podeszła do obrazu, uklęknęła, odgarnęła rękami ślinę i ucałowała obraz.
Natychmiast rozległy się strzały. Dziewczynka zginęła na miejscu. Zrozpaczony ojciec chwycił ciało dziewczynki
w swoje ramiona. „Gdybym tylko znał twój zamiar, zrobiłbym to przed tobą” – łkał zrozpaczony. Był jednym
z tych, którzy już wcześniej splunęli. Od tej chwili nikt nie odważył się splunąć na obraz, bo plując na obraz,
musiałby pluć na dziewczynkę.
4. Dyskusja nad fragmentem ?



Czy warto poświęcić życie w obronie wiary?
Co jest ważniejsze - życie ludzkie czy szacunek dla przedmiotów kultu?
Spróbuj wczuć się w jedną z osób, które były w kościele. Dlaczego śmierć dziewczynki
powstrzymałaby cię przed opluciem obrazu?
43
Formacja moralna

Czy doświadczyłeś sytuacji, w której musiałeś bronić swoich religijnych poglądów?
Jak wtedy się zachowałeś?


KKK 2506 „Chrześcijanin nie powinien "wstydzić się... świadectwa Pana" (2 Tm 1, 8) w czynie
i słowie. Męczeństwo jest najwyższym świadectwem złożonym prawdzie wiary.
KKK 2473 „Męczeństwo jest najwyższym świadectwem złożonym prawdzie wiary; oznacza
ono świadectwo aż do śmierci. Męczennik daje świadectwo Chrystusowi, który umarł
i zmartwychwstał, z którym jest zjednoczony przez miłość. Daje świadectwo prawdzie wiary
i nauki chrześcijańskiej. Ponosi śmierć w wyniku użycia wobec niego siły. "Pozwólcie mi stać
się pożywieniem dla dzikich zwierząt, dzięki którym dojdę do Boga."
Dyskusja na temat: „Wiara jest moją prywatną sprawą; nie muszę jej bronić za wszelką cenę”.









Czy moja wiara to tylko moja sprawa?
Czy będąc częścią Kościoła mogę zamykać się na innych?
Czy moja wiara wpływa na innych?
Jak ja odbieram wiarę innych?
Czy możliwe jest, aby wiara innych budowała moją wiarę?
Czy świadectwo lub męczeństwo ma sens?
Czy bronienie mojej wiary cokolwiek zmienia?
Czy nie łatwiej stanąć nam w obronie wartości społecznych niezwiązanych z wiarą?
Czy rezygnacja z obrony wiary nie jest rezygnacją z wolności?
8. Postanowienie
Sprawdzić w Internecie lub innych źródłach gdzie i w jakich ilościach są prześladowani chrześcijanie
oraz codzienna modlitwa w ich intencji.
Opracował
kl. Mateusz Dudzik
44
Formacja moralna
3. Oni tylko chcą dziecka. Co w tym złego?
(in vitro)
Boskie Serce Jezusa, spraw, aby nasze rodziny były Wieczernikiem miłości i modlitwy, gdzie wzajemna miłość
wyraża się w umiejętności pomocy jedno drugiemu, poświęcania się dla siebie z tą samą ofiarnością i tą samą
miłością, z którą Ty poświęciłeś się dla Kościoła i dla naszych dusz. Ochraniaj nasze rodziny
w niebezpieczeństwach, pomagaj im w przeciwnościach, pocieszaj w uciskach, udzielaj im tego, co niezbędne
w ich potrzebach materialnych i duchowych. Twoje błogosławieństwo i Twoja miłość niech spoczną na nich
na zawsze. Amen.
A wreszcie rzekł Bóg: «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi,
nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi
po ziemi!» Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę
i niewiastę. Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: «Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili
ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad
wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi». I rzekł Bóg: «Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno
po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem. A dla
wszelkiego zwierzęcia polnego i dla wszelkiego ptactwa w powietrzu, i dla wszystkiego, co się porusza po ziemi
i ma w sobie pierwiastek życia, będzie pokarmem wszelka trawa zielona». I stało się tak. A Bóg widział,
że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre. I tak upłynął wieczór i poranek - dzień szósty. /Rdz 1,26-31/
I mówił Bóg do Abrahama: «Żony twej nie będziesz nazywał imieniem Saraj, lecz imię jej będzie
Sara. Błogosławiąc jej, dam ci i z niej syna, i będę jej nadal błogosławił, tak że stanie się ona matką ludów
i królowie będą jej potomkami». Abraham, upadłszy na twarz, roześmiał się; pomyślał sobie bowiem: «Czyż
człowiekowi stuletniemu może się urodzić syn? Albo czy dziewięćdziesięcioletnia Sara może zostać
matką?» Rzekł zatem do Boga: «Oby przynajmniej Izmael żył pod Twoją opieką!» a Bóg mu na to: «Ależ nie!
Żona twoja, Sara, urodzi ci syna, któremu dasz imię Izaak. Z nim też zawrę przymierze, przymierze wieczne
z jego potomstwem, które po nim przyjdzie. Co do Izmaela, wysłucham cię: Oto pobłogosławię mu, żeby był
płodny, i dam mu niezmiernie liczne potomstwo; on będzie ojcem dwunastu książąt, narodem wielkim
go uczynię. Moje zaś przymierze zawrę z Izaakiem, którego urodzi ci Sara za rok o tej porze». /Rdz 17,15-21/
 Czego uczą nas powyższe fragmenty?
 Kto jest dawcą ludzkiego życia?
 Jakiemu przykazaniu przeciwstawia się człowiek decydując się na zapłodnienie
In vitro?
Współczesny świat, to przestrzeń, gdzie ważne jest szybkie tempo pracy oraz kolejne wygrywane wyścigi
szczurów. Mimo, iż wydłuża się ludzkie życie, to jednak męczą nas choroby cywilizacyjne, takie jak depresje czy
też liczne nałogi. Ludzie nie potrafią się zatrzymać, pochylić nad swym życiem. Pojawiają się problemy
ze zdrowiem, próbujemy oszukać nasze organizmy i samych siebie.
W imię wygodnictwa ludzie odkładają na bok swe przekonania i są gotowi skorzystać z zapłodnienia
pozaustrojowego. Niepłodność, to ogromny dramat wielu rodzin, jednak czy jedynym, czy słusznym lekarstwem
jest zapłodnienie In vitro?
45
Formacja moralna
6. Definicje



Zapłodnienie In vitro. Zapłodnienie pozaustrojowe, (ang. in vitro fertilisation, IVF;
(łac.) in vitro, dosł. "w szkle") – metoda zapłodnienia polegająca na doprowadzeniu
do połączenia komórki jajowej i plemnika w warunkach laboratoryjnych, poza
żeńskim układem rozrodczym. Zaliczana do technik rozrodu wspomaganego
medycznie.
Naprotechnologia - (NaProTECHNOLOGIA) − metoda obejmująca zbiór technik
obserwacyjnych, terapeutycznych a także wykorzystująca procedury medyczne
mająca pomóc rozpoznawać moment korzystny do zapłodnienia. Oparta jest
wyłącznie na naturalnych metodach planowania rodziny aprobowanych przez Kościół
katolicki. Metoda stawia nacisk na naukę umiejętności rozpoznawania własnej
płodności przez małżonków starających się o potomstwo
Adopcja - (łac. adoptio), przysposobienie, usynowienie – forma przyjęcia do rodziny
osoby obcej, stwarzająca stosunek podobny do pokrewieństwa. Jest to przybranie
dziecka (często w wieku dziecięcym) za swoje.



Ordynariusz diecezji warszawsko-praskiej, przewodniczący zespołu Konferencji
Episkopatu Polski ds. bioetycznych abp Henryk Hoser: „Kościół musi pokazać
nieetyczność takich ustaw (pozwalających na In vitro) i przypomnieć wiernym, że nie mogą
z nich korzystać. Problem polega na tym, że w uchwalanym prawie jest element normatywny.
Może się wydawać, że to co prawo dopuszcza, jest dozwolone i dobre. W przypadku In vitro
1
tak nie jest.(…)” .
Warto się również zastanowić nad efektami społecznymi takiego zapłodnienia. Tak poczęte
dziecko może mieć trzy matki: genetyczną (dawczynię materiału genetycznego), biologiczną
(tę, która urodziła) i społeczną (tę, która wychowuje). Ojcostwo jest jeszcze trudniejsze
do określenia. Tak zwani dawcy materiału genetycznego bywają anonimowi. Oddzielenie
prokreacji od aktu małżeńskiego zawsze niesie ze sobą złe społeczne konsekwencje i jest
szczególnie niekorzystne dla dzieci przychodzących na świat wskutek działania osób trzecich.
Prawne usankcjonowanie metody procedury In vitro pociąga za sobą nieuchronną redefinicję
ojcostwa, macierzyństwa, wierności małżeńskiej. Wprowadza także zamęt w relacjach
2
rodzinnych i przyczynia się do podkopania fundamentów życia społecznego . O ile zagrożenie
życia wytworzonych In vitro embrionów powszechnie uchodzi za ważki argument przeciw
zapłodnieniu pozaustrojowemu, o tyle zarzut, iż jego skutkiem jest technizacja ludzkiej
3
prokreacji nie jest już tak powszechnie rozumiany . W klasyczny sposób ten aspekt etycznej
oceny zapłodnienia pozaustrojowego sformułował T. Ślipko. Chodzi o to „czy można
je nazwać” rodzeniem, a więc z naturą człowieka godną formą prokreacji, czy też pozostanie
ono tylko technologią, innymi słowy technicznie sprawnym działaniem, wypranym wprawdzie
4
z rdzenia ludzkich pierwiastków . In vitro można nazwać też techniką wspomaganego
poczęcia, do którego dochodzi w laboratorium, dlatego nazwa In vitro czyli w szkle, zamiast
In vivo czyli w żyjącym organizmie. Sprawność tego zabiegu wynosi od 10 do 20%. Oznacza
to nie tylko, że od 80 do 90% kobiet poddających się temu zabiegowi nie będzie się cieszyć
własnym potomstwem, ale także, że nawet 80-90% ludzkich istot, które powstają w wyniku
5
zapłodnienia In vitro, straci życie w różnych etapach rozwoju przed narodzeniem .
Przedstawiciele Episkopatu stoją wyraźnie na stanowisku, że „z uwagi na ochronę godności
i życia każdego człowieka, metoda zapłodnienia In vitro powinna być prawnie całkowicie
1
Jureczko - Wilk J., Co sumienie podpowie posłom, Gość Niedzielny nr 42, 24 października 2010
„Biskupi przestrzegają polityków”, Gość Niedzielny, nr 42, 24 października 2010
3
Machinek M., Życie w dyspozycji człowieka, Hosianum, Olsztyn 2004
4
Ślipko T. Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki, Kraków 1994, s.138
5
Kraj T., Wokół dyskusji na temat zapłodnienia In vitro, Teologia i moralność, tom 4, 2008
2
46
Formacja moralna




zakazana. W porządku przekonań moralnych nie ma tutaj miejsca na kompromis, którego
poszukuje się w ramach rozwiązań prawnych”.
KKK 2377 Techniki te praktykowane w ramach małżeństwa (sztuczna inseminacja i sztuczne
zapłodnienie homologiczne) są być może mniej szkodliwe, jednakże pozostają one moralnie
niedopuszczalne. Powodują oddzielenie aktu płciowego od aktu prokreacyjnego. Akt
zapoczątkowujący istnienie dziecka przestaje być aktem, w którym dwie osoby oddają się
sobie nawzajem. "Oddaje (on) życie i tożsamość embrionów w ręce lekarzy i biologów,
wprowadza panowanie techniki nad pochodzeniem i przeznaczeniem osoby ludzkiej. Tego
rodzaju panowanie samo w sobie sprzeciwia się godności i równości, które winny być
uznawane zarówno w rodzicach, jak i w dzieciach"
Drugim powodem sprzeciwu Kościoła katolickiego wobec In vitro jest częsta, według jego
rozpoznania, praktyka niszczenia nie użytych w czasie embriotransferu zarodków a także
wykorzystywanie ich jako materiału biologicznego do innych działań medycznych,
np. do uzyskiwania komórek macierzystych. Kościół uważa embrion za pełnoprawną osobę
na równi z ludźmi dorosłymi, tłumacząc to faktem, że poczęcie człowieka jest jednoznaczne
z otrzymaniem duszy nieśmiertelnej. Tomasz z Akwinu wykazywał, że dusza kształtuje
zrodzenie i wzrost płodu. Do czasu, gdy poczęcie osiągnie formę doskonałą, w nasieniu ojca
jest najpierw sama dusza wegetatywna, potem, w procesie, który prowadzi do poczęcia,
ustępuje ona duszy, która jest i wegetatywna i zmysłowa. A następnie, gdy dojdzie
do poczęcia człowieka, gdy osiągnie ono doskonałą, skończoną postać (forma perfecta),
zastępuje ją dusza, stworzona bezpośrednio przez Boga, która jest jednocześnie wegetatywna
i zmysłowa i rozumna.
Sprzeciw wobec "In vitro" z obydwu powyższych powodów wyrażał Jan Paweł II w encyklice
Evangelium Vitae.
Kongregacja Nauki Wiary w instrukcji Dignitas personae (łac. Godność osoby, 8.09.2008 r.)
zwróciła uwagę, że przy poczęciu dziecka In vitro embriony "nadliczbowe" są celowo
porzucane lub niszczone. Według opinii Kongregacji dochodzi również do praktyk
eugenicznych, czyli odrzucania embrionów z wadami. Według dokumentu, także w przypadku,
gdy zarodki nie są niszczone lecz poddaje się je zamrożeniu - nie wszystkie zarodki przeżywają
ten zabieg - traktuje się je instrumentalnie, co jest wyrazem, braku szacunku wobec ich
godności ludzkiej. W ocenie kongregacji watykańskiej embriony ludzkie stają się w ten sposób
ofiarą nieuporządkowanego pragnienia posiadania dziecka. Metody "In vitro", które mają
służyć życiu, stwarzają jednocześnie możliwość nowych zamachów na życie.
Lektura fragmentów artykułu Maria Jernajczyk Kościół a In vitro6 oraz dyskusja na jego temat.
Dlaczego Kościół sprzeciwia się sztucznemu zapłodnieniu? Czy pragnienie dziecka to grzech? – te pytania
zadają często małżonkowie, którzy z ust lekarza usłyszeli diagnozę, że bez In vitro nie mają szans
na doczekanie się potomka. Niepłodność jest dramatem. Kościół przekonuje jednak, że nie można tego
problemu rozwiązywać za wszelką cenę.
Nie za wszelką cenę „Nie wszystko to, co jest możliwe technicznie, jest tym samym moralnie dopuszczalne” –
czytamy w instrukcji „Donum vitae”. w stosunku do ludzi – osób „nie można używać środków ani iść
za [pewnymi] metodami, które mogą być dozwolone w przekazywaniu życia roślin i zwierząt” – pisze Jan XXIII
w encyklice „Mater et Magistra” z 1961 r. O jakie metody chodzi? Niedopuszczalne są wszystkie tzw. metody
heterologiczne, w których dla tworzenia życia wykorzystuje się gamety „osób trzecich”, spoza małżeństwa, które
stara się o dziecko. Dotyczy to zarówno zapłodnienia In vitro (FIVET) jak i sztucznej inseminacji nasieniem
dawcy. Niedopuszczalne jest również wykorzystywanie ciała osoby spoza małżeństwa, jak to ma miejsce
w przypadku tzw. „macierzyństwa zastępczego”, gdy zarodek uzyskany z połączenia gamet rodziców
wszczepiany jest do macicy innej kobiety, która pełni rolę swoistego inkubatora. Metody heterologiczne oprócz
wszystkich wad związanych ze szczegółami ich procedury technicznej posiadają jeszcze jedną: w sposób
6
Zaczerpnięte ze strony: http://ekai.pl/wydarzenia/raport/x16323/kosciol-a-in-vitro/
47
Formacja moralna
ewidentny naruszają jedność małżeństwa, znaczenie rodzicielstwa jako wzajemnego daru i wartość, jaką jest
przekazywanie życia wyłącznie w tym związku. Metody te również łamią prawo dziecka – do poczęcia się
i zrodzenia w małżeństwie swoich rodziców. Kościół nie akceptuje również sztucznego zapłodnienia (FIVET)
homologicznego, które polega na połączeniu w probówce gamet małżonków a następnie przeniesieniu
embrionu do łona matki. Technika ta jest moralnie niedopuszczalna z kilku względów. Po pierwsze oddziela
rodzicielstwo od aktu miłości i jedności mężczyzny i kobiety. Po drugie angażuje „osoby trzecie” – lekarzy
i techników i to w tak wysokim stopniu, że można wręcz mówić, iż to oni decydują o powstaniu dziecka. Jest
to ingerencja zbyt daleko idąca – sprowadza życie człowieka do „produktu” laboratorium. Po trzecie wreszcie –
praktyka FIVET najczęściej wciąż zakłada wytwarzanie tzw. „embrionów nadliczbowych”, które są niszczone
lub zamrażane. Takie działania – jak przypomina Kościół – stanowią zamach na życie lub zdrowie i godność tych
osób. Warto również wspomnieć, że diagnostyka przedwszczepienna związana z wytwarzaniem „embrionów
nadliczbowych” może prowadzić, a niekiedy już prowadzi do praktyk eugenicznych. Ze względu na dobrowolne
rozdzielenie podwójnego znaczenie aktu małżeńskiego niedopuszczalna jest również sztuczna inseminacja
homologiczna. Jak podkreśla instrukcja „Donum vitae” dodatkowym znakiem tego rozdziału jest masturbacja,
w wyniku której uzyskuje się spermę. Karta Pracowników Służby Zdrowia w pkt. 23 wskazuje natomiast,
że metoda ta mogłaby być dopuszczalna, pod warunkiem, że – zgodnie z nauczaniem Kościoła – nie stanowiłaby
ona zastępstwa, a jedynie pomoc dla aktu naturalnego. Zdaniem ks. dr. Muszali zapis ten jest niejasny
i wymaga precyzacji. Biorąc pod uwagę obecnie stosowane metody sztucznej inseminacji – nie mogą być one
uznane za godziwe z punktu widzenia moralności katolickiej. […] Po pierwsze zatem – wszystkie interwencje
medyczne wspomagające prokreację muszą brać pod uwagę, że życie dziecka zaczyna się już w chwili poczęcia
i jako takie otoczone być powinno ochroną i szacunkiem należnym osobie ludzkiej. Nie do przyjęcia są zatem
wszystkie metody zakładające tworzenie tzw. „embrionów nadliczbowych”, jak to najczęściej bywa w przypadku
zapłodnienia In vitro. Niszczenie takich embrionów jest z perspektywy nauki Kościoła zabójstwem. Zamrażanie
natomiast – narażaniem ich zdrowia i naruszaniem przysługujących im ludzkich praw. Co więcej, ponieważ tylko
niewielka część zamrażanych embrionów ma realne szanse na wszczepienie i urodzenie, zamrożenie jest
de facto odroczeniem wyroku śmierci. Po drugie – metody wspomagania prokreacji muszą szanować Boży
zamysł nierozerwalnego, podwójnego związku między powstawaniem nowego życia a aktem małżeńskim. […].
Kościół naucza, że zgodnie z zamysłem Stwórcy akt małżeński ma podwójny wymiar: jednoczący małżonków
i rodzicielski. Wymiary te są nierozerwalne i wzajemnie się uzupełniają. Małżonkowie oddają się sobie w miłości,
a owocem ich zjednoczenia zawsze może być, choć nie musi, nowe życie – Boży i wzajemny dar. „Nigdy nie jest
rzeczą dozwoloną rozdzielanie tych dwóch różnych aspektów, wykluczając pozytywnie lub intencjonalnie
przekazywanie życia lub akt małżeński” – tak mówił już Pius XII zwracając się do uczestników II Światowego
Kongresu o płodności i bezpłodności ludzkiej w Neapolu 19 maja 1956 r. Jeśli wykluczy się któryś z nich – ten
drugi traci swoje znaczenie. To z tego względu Kościół tak stanowczo sprzeciwia się antykoncepcji. Podjęcie
współżycia przy sztucznym ubezpłodnieniu jednej z osób nie jest wyrazem pełnego zjednoczenia
i bezwarunkowej akceptacji. Okazuje się, że pewne techniki sztucznego zapłodnienia to druga strona tego
samego medalu. Rodzicielstwo z pominięciem aktu wzajemnego oddania się małżonków – przestaje być
wzajemnym bezinteresownym darem, a sprowadzane jest do przedmiotu technologii medycznej. […]
Jak leczyć niepłodność? Wbrew pozorom, propozycji medycznych, z których – zgodnie z moralnością katolicką –
skorzystać mogą ludzie borykający się z problemem niepłodności, jest niemało. Kościół akceptuje wszystkie
sposoby leczenia przyczyn niepłodności i wspomagania prokreacji, nie wykluczając również interwencji
chirurgicznej, pod warunkiem, że metody te będą miały charakter pomocniczy wobec aktu małżeńskiego, a nie
będą go zastępować. Jedną z takich metod jest, np. LTOT (Low Tubal Ovum Transfer) stosowaną przy
niepłodności kobiety spowodowanej zrostem jajowodu. Metoda polega na przeniesieniu dojrzałej komórki
jajowej poza przeszkodę zrostową. Dopuszczalne są też rozmaite metody farmakologiczne, również takie, które
umożliwiają mężczyźnie odbycie stosunku. „Przekonanie, że leczenie niepłodności równa się In vitro jest wielkim
błędem” – stwierdza Maria Środoń, dyrektor wykonawczy polskiego oddziału organizacji MaterCare,
zrzeszającej ginekologów i położników respektujących nauczanie Kościoła katolickiego na temat życia. „Takie
przekonanie działa bardzo na niekorzyść medycyny nastawionej na diagnostykę i leczenie. Pary zbyt szybko
określane są jako bezpłodne i kwalifikowane na In vitro, które jest tylko ominięciem problemu, a nie usunięciem
jego przyczyn. Niepłodność często powodowana jest przez kilka nakładających się na siebie schorzeń, które
powinno się rozpoznawać i leczyć, nie tylko w celu poczęcia dziecka, ale dla ogólnego polepszenia zdrowia
potencjalnej matki i ojca” – dodaje. Temu służyć ma nowa i coraz bardziej rozpowszechniająca się metoda
zwana naprotechnologią. Polega ona na szczegółowej obserwacji cyklu kobiety, obserwacji nie tylko objawowej,
ale również hormonalnej, co ułatwić ma zarówno wybranie najbardziej odpowiedniego momentu na podjęcie
współżycia, jak i zdiagnozowanie przyczyny niemożności zajścia w ciążę i próby usunięcia przeszkód.
48
Formacja moralna
Skuteczność metody jest wysoka, choć wiele zależy od indywidualnych przypadków. Maria Środoń powołuje się
na wyniki prof. Phila C. Boyle’a z Irlandii, w którego klinice na naprotechnologię zdecydowało się m.in. 98 par
w różnym wieku po nieudanym zabiegu In vitro. Spośród nich aż 75 doczekało się zdrowych urodzeń dzieci.
Średnio całość przedsięwzięcia kosztowała jedną parę ok. 1 tys. euro. Jak podkreśla Środoń – kosztem metody
jest również poświęcony czas. Naprotechnologia nie działa jak automat. Na dziecko czekać trzeba zwykle 2-3
lata. „Potrzebna jest cierpliwość. Ale przecież cierpliwość to cecha bardzo potrzebna wszystkim rodzicom...” –
mówi.
Dziecko z probówki to też Dziecko Boże Wbrew pojawiającym się niekiedy opiniom, Kościół nie naucza,
że dzieci, które poczęły się w wyniku sztucznego zapłodnienia nie są elementem Bożego planu. Przeciwnie:
„każda istota ludzka powinna być przyjęta jako dar i błogosławieństwo Boga” – podkreśla „Donum vitae”.
Nauczanie Kościoła na temat sztucznego zapłodnienia dotyczy natomiast innej kwestii – tego, czym jest
odpowiedzialne rodzicielstwo.





Dlaczego in vitro (FIVET) jest wbrew nauce Kościoła?
Jakie inne problemy porusza artykuł? Jakie działania poruszone w tym artykule krytykuje
Kościół? Dlaczego?
Jaka jest postawa Kościoła wobec nauki/medycyny w walce z bezpłodnością?
Jakie proponuje rozwiązania?
Czy tylko medycyna ma być rozwiązaniem bezpłodności?
9. Postanowienie
Zachęcenie młodych do poszerzenia swej wiedzy na temat naprotechnologii na podstawie katolickich
portali i prasy.
W wypadku, gdy ktoś z moich bliskich będzie przekonany, iż w In vitro nie ma nic złego, będę się
starał uargumentować i przedstawić mu wszystkie negatywne konotacje takiego działania.
Przeczytać encyklikę Jana Pawła II Evangelium Vitae.
Opracował
kl. Tomasz Kabała
49
Formacja moralna
4. „Tyle się mówi, a co ja mam mówić?”
(aborcja, eutanazja)
Modlitwa grupy PRO VITA przy Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym:
Boże Stworzycielu i Odkupicielu każdego człowieka! Oddajemy w Twoją Ojcowską opiekę wszystkie dzieci
poczęte, których życie jest w jakikolwiek sposób zagrożone. Spraw, aby Ci, którzy w wielu państwach świata nie
mają żadnych osobowych praw, mocą Twojej łaski uzyskali prawo do życia i wzrastania. Matko Boża
brzemienna – ratuj wszystkie nienarodzone dzieci!
Jezus powiedział do swoich uczniów: Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie zabijaj!; a kto by się dopuścił
zabójstwa, podlega sądowi. A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi.
/Mt 5,21-22/

Jaka jest nowość, którą wprowadza Jezus w rozumieniu przykazania Nie zabijaj?
(wskazanie na możliwość popełnienia grzechu nie tylko czynem, ale także myślą)

Jak mogę się przyczynić to tego, aby przykazanie nie zabijaj odnosiło się także
do życia nienarodzonych i osób starszych? (rozmowy z rówieśnikami i obrona zasad
moralnych, modlitwa, publiczne sprzeciwianie się zabijaniu nienarodzonych i starszych)

Czy zamordowanie kogoś z premedytacją jest identyczne z zabiciem w obronie
własnej? (w pierwszym przypadku działanie jest świadome i dobrowolne, a w drugim
przypadku odpowiedzialność może być częściowa lub może jej nie być zupełnie)
Dzisiejsze media oraz społeczeństwo żywo dyskutują na tematy związane z fundamentalnym prawem człowieka
jakim jest prawo do życia. Te debaty dotyczą szczególnie dwóch zagadnień: aborcji oraz eutanazji. Obecnie
coraz częściej pojawiają się głosy, że tzw. moralność katolicka jest przestarzała i nie ma już mocy obowiązującej.
Bardzo mocno lansuje się tezę, że dzisiaj panuje „wolność”. Matka ma prawo decydować o życiu czy śmierci
dziecka. Lekarz ma prawo decydowania o życiu lub śmierci pacjenta, którego „nie opłaca się” dalej leczyć. Jest
to fałszywa wolność, która zamiast wyzwalać człowieka, sprawia, że pogrąża się on jeszcze bardziej w grzechu
oraz próbuje zacierać w sobie Boży obraz.
6. Definicje


Aborcja: „Przerwanie ciąży jest – niezależnie od tego w jaki sposób zostaje dokonane
– świadomym i bezpośrednim zabójstwem istoty ludzkiej w początkowym stadium jej
życia, obejmującym okres między poczęciem a narodzeniem”. Jako takie jest zawsze
złem moralnym i żadne racje „jakkolwiek poważne i dramatyczne, nigdy nie mogą
usprawiedliwić umyślnego pozbawienia życia niewinnej istoty ludzkiej.” (Jan Paweł II,
Veritatis splendor, 58).
Eutanazja: „Przez eutanazję w ścisłym i właściwym sensie należy rozumieć czyn
lub zaniedbanie, które ze swej natury lub w intencji działającego powoduje śmierć
człowieka w celu usunięcia cierpienia.”( Jan Paweł II, Evangelium vitae, 65).
50
Formacja moralna








KKK (2258): „Życie ludzkie jest święte, ponieważ od samego początku domaga się stwórczego
działania Boga i pozostaje na zawsze w specjalnym odniesieniu do Stwórcy, jedynego swego
celu. Sam Bóg jest Panem Życia, od jego początku aż do końca. Nikt, w żadnej sytuacji, nie
może rościć sobie prawa do bezpośredniego niszczenia niewinnej istoty ludzkiej.”
KKK (2270): „Życie ludzkie od chwili poczęcia powinno być szanowane i chronione w sposób
absolutny. Już od pierwszej chwili swego istnienia istota ludzka powinna mieć przyznane
prawa osoby, wśród nich nienaruszalne prawo każdej niewinnej istoty do życia.”
KKK (2272): „Formalne współdziałanie w przerywaniu ciąży stanowi poważne wykroczenie.
Kościół nakłada kanoniczną karę ekskomuniki za to przestępstwo przeciw życiu ludzkiemu. Kto
powoduje przerwanie ciąży, po zaistnieniu skutku, podlega ekskomunice wiążącej mocą
samego prawa, przez sam fakt popełnienia przestępstwa, na warunkach przewidzianych przez
prawo. Kościół nie zamierza przez to ograniczać zakresu miłosierdzia. Ukazuje ciężar
popełnionej zbrodni, szkodę nie do naprawienia wyrządzoną niewinnie zamordowanemu
dziecku, jego rodzicom i całemu społeczeństwu.”
KKK (2276): „Osoby, których sprawność życiowa jest ograniczona lub osłabiona, domagają
się szczególnego szacunku. Chorzy lub upośledzeni powinni być wspierani, by mogli prowadzić,
w takiej mierze, w jakiej to możliwe, normalne życie.”
KKK (2277): „Eutanazja bezpośrednia, niezależnie od motywów i środków, polega
na położeniu kresu życiu osób upośledzonych, chorych lub umierających. Jest ona moralnie
niedopuszczalna. w ten sposób działanie lub zaniechanie działania, które samo w sobie
lub w zamierzeniu zadaje śmierć, by zlikwidować ból, stanowi zabójstwo głęboko sprzeczne
z godnością osoby ludzkiej i z poszanowaniem Boga żywego, jej Stwórcy. Błąd w ocenie,
w który można popaść w dobrej wierze, nie zmienia natury tego zbrodniczego czynu, który
zawsze należy potępić i wykluczyć.”
EV 44: „Życie ludzkie jest święte, ponieważ od samego początku domaga się «stwórczego
działania Boga» i pozostaje na zawsze w specjalnym odniesieniu do Stwórcy, jedynego swego
celu. Sam Bóg jest Panem życia, od jego początku aż do końca. Nikt, w żadnej sytuacji, nie
może rościć sobie prawa do bezpośredniego zniszczenia niewinnej istoty ludzkiej.”
EV 89: „Absolutne poszanowanie każdego niewinnego życia ludzkiego nakazuje także
skorzystać z prawa do sprzeciwu sumienia wobec aborcji i eutanazji. „Uśmiercenie” nigdy nie
może zostać uznane za działanie lecznicze, nawet wówczas, gdy jedyną intencją jest spełnienie
żądania pacjenta: jest to raczej sprzeniewierzenie się zawodowi lekarskiemu, który można
określić jako żarliwe i stanowcze „tak” wobec życia. Także w dziedzinie poszukiwań
biomedycznych, fascynującej i zapowiadającej nowe wielkie odkrycia służące dobru ludzkości,
należy zawsze unikać eksperymentów, badań i zastosowań, które lekceważąc nienaruszalną
godność ludzkiej istoty przestają służyć człowiekowi i choć pozornie mu pomagają,
w rzeczywistości są wymierzone przeciw niemu.”
EV 65: „Przez eutanazję w ścisłym i właściwym sensie należy rozumieć czyn lub zaniedbanie,
które ze swej natury lub w intencji działającego powoduje śmierć w celu usunięcia wszelkiego
cierpienia. Eutanazję należy zatem rozpatrywać w kontekście intencji oraz zastosowanych
metod. Od eutanazji należy odróżnić decyzję o rezygnacji z tak zwanej „uporczywej terapii”,
to znaczy z pewnych zabiegów medycznych, które przestały być adekwatne do realnej sytuacji
chorego, ponieważ nie są już współmierne do rezultatów, jakich można by oczekiwać, lub też
są zbyt uciążliwe dla samego chorego i dla jego rodziny. W takich sytuacjach, gdy śmierć jest
bliska i nieuchronna, można w zgodzie z sumieniem zrezygnować z zabiegów, które
spowodowałyby jedynie nietrwałe i bolesne przedłużenie życia, nie należy jednak przerywać
normalnych terapii, jakich wymaga chory w takich przypadkach”
51
Formacja moralna
Fragmenty nauczania Kościoła opracowujemy w grupach; przedstawiciel grupy po zakończeniu pracy
referuje.
Uczestnicy na podstawie uzyskanych podczas spotkania informacji tworzą plakat promujący życie,
który mógłby posłużyć kampanii promującej wprowadzenie zakazu aborcji i eutanazji jako aktom
sprzeciwiającym się chrześcijańskiej wizji świętości życia. Prowadzący powinien zadbać, by uczestnicy
mieli odpowiednie materiały do wykonania plakatu. Plakat może zostać później umieszczony
na tablicy w salce, w gablotce itd.
9. Postanowienie
Codzienna modlitwa grupy seminaryjnej PRO VITA (prowadzący wręcza każdemu tekst), albo
poczytanie w Internecie informacji o ruchu antyaborcyjnym.
Opracowali
52
Formacja moralna
5. Harry Potter, czarna magia, ezoteryka
– o zagrożeniach duchowych
„Święty Michale Archaniele, wspomagaj nas w walce, a przeciw niegodziwości i zasadzkom złego ducha bądź
naszą obroną. Oby go Bóg pogromić raczył, pokornie o to prosimy, a ty, wodzu niebieskich zastępów, szatana
i inne duchy złe, które po tym świecie krążą, mocą Bożą strąć do piekła. Amen.”
Mieszkał w tym mieście od dawna człowiek imieniem Szymon, zajmujący się magią. Uważał się za kogoś
wielkiego i podziwiany był przez Samarytan. Słuchali go więc wszyscy od małego do wielkiego i mówili: „Ten jest
wielką mocą Bożą”. Od dawna go słuchali, zwodził ich bowiem magicznymi sztuczkami. Gdy jednak uwierzyli
Filipowi, który głosił dobrą nowinę o królestwie Bożym i o imieniu Jezusa Chrystusa, dali się ochrzcić zarówno
mężczyźni, jak i kobiety. Uwierzył nawet sam Szymon, został ochrzczony i nie odstępował od Filipa, był bowiem
pełen podziwu na widok nadziemskiej mocy i wielu znaków, których [Filip] dokonywał. Kiedy Szymon zobaczył,
że przez wkładanie rąk apostołowie udzielają Ducha Świętego, przyniósł im pieniądze i powiedział: „Udzielcie
i mnie tej władzy, abym przez wkładanie rąk mógł także udzielać Ducha Świętego”. Wtedy Piotr powiedział
do niego: „Niech zginą twoje pieniądze i ty razem z nimi, sądziłeś bowiem, że dar Boży można nabyć
za pieniądze. Nie możesz mieć żadnego udziału w tym dziele, gdyż w sercu twoim nie ma szczerości wobec Boga.
Odwróć się od tego zła i proś Pana, a może ci przebaczy zamiar, który zrodził się w twoim sercu.
/Dz 8, 9-13.18-22/



W czym postawa Szymona Maga była naganna?
Czym różniły się sztuczki Szymona Maga od cudów Filipa?
Dlaczego w świetle tego fragmentu praktyki magiczne są zabronione?
W dzisiejszych czasach następuje pewne rozdwojenie dokonujące się w świadomości społeczeństwa. Z jednej
strony czary, diabeł i zaklęcia są przez racjonalne społeczeństwo uważane za bajki i relikty przeszłości, z drugiej
strony nigdy jeszcze nie widziano tak gwałtownego rozwoju zainteresowania amuletami, usługami wróżek,
bioenergoterapeutów, czy radiestetów. W Internecie roi się od stron poświęconych tematyce okultystyczno –
satanistycznej, coraz popularniejsze stają się seanse spirytystyczne i próby kontaktu ze światem niematerialnym
za pomocą medium. Wiele teledysków przesyconych jest symboliką antychrześcijańską, a za pomocą
backmaskingu ukrywa się w utworach sławnych artystów ukryte przesłania. Wobec tak powszechnej inwazji
okultyzmu i ezoteryki powstaje pytanie czy jesteśmy w stanie uchronić się przed zagrożeniami duchowymi,
czy odizolować się od nich. Odpowiedź brzmi – nie. Nie demonizując rzeczywistości, należy mimo wszystko
stwierdzić, że każdy z nas spotka się prędzej czy później z jakąś formą zagrożenia duchowego. Formy i elementy
okultyzmu i ezoteryki są tak powszechne we współczesnej popkulturze, że nie ma możliwości uchronienia się
przed nimi. Należy jednak pamiętać, że pojedynczy kontakt z zagrożeniem duchowym nie skutkuje od razu
opętaniem. Powinniśmy pamiętać, że dopóki trzymamy się Chrystusa, który zwyciężył diabła i regularnie
przyjmujemy sakramenty nie mamy się czego obawiać. Kontakt z zagrożeniami duchowymi może jednak
powodować trudności w modlitwie i przeżywaniu sakramentów.
53
Formacja moralna
6. Definicje



Okultyzm - doktryny ezoteryczne, które zakładają istnienie w człowieku i przyrodzie
sił tajemnych, nieznanych i badają możliwości ich wykorzystania. Okultyzm nazywa
się również wiedzą tajemną
Ezoteryka - szerokie pojęcie, odnosi się do wiedzy dostępnej jedynie dla osób
uprzywilejowanych, doświadczonych lub takich, które przeszły inicjację. Ezoteryzm
zwykle koncentruje się na osobistym oświeceniu i wewnętrznych praktykach
duchowych, częściowo pokrywa się z pojęciem okultyzmu. Ruch ezoteryczny rozbity
jest na wiele, często sprzecznych ze sobą, nurtów. Przykładami są: masoneria,
szamanizm, teozofia, kabalizm, mistyczne odłamy rastafari.
Magia - ogół wierzeń i praktyk opartych na przekonaniu o istnieniu sił
nadprzyrodzonych, które można opanować za pomocą odpowiednich zaklęć
i czynności.



KKK 2115 Bóg może objawić przyszłość swoim prorokom lub innym świętym. Jednak
właściwa postawa chrześcijańska polega na ufnym powierzeniu się Opatrzności w tym,
co dotyczy przyszłości, i na odrzuceniu wszelkiej niezdrowej ciekawości w tym względzie.
Nieprzewidywanie może stanowić brak odpowiedzialności.
KKK 2116 Należy odrzucić wszystkie formy wróżbiarstwa: odwoływanie się do Szatana
lub demonów, przywoływanie zmarłych lub inne praktyki mające rzekomo odsłaniać
przyszłość. Korzystanie z horoskopów, astrologia, chiromancja, wyjaśnianie przepowiedni
i wróżb, zjawiska jasnowidztwa, posługiwanie się medium są przejawami chęci panowania
nad czasem, nad historią i wreszcie nad ludźmi, a jednocześnie pragnieniem zjednania sobie
ukrytych mocy. Praktyki te są sprzeczne z czcią i szacunkiem - połączonym z miłującą bojaźnią
- które należą się jedynie Bogu.
KKK 2117 Wszystkie praktyki magii lub czarów, przez które dąży się do pozyskania tajemnych
sił, by posługiwać się nimi i osiągać nadnaturalną władzę nad bliźnim - nawet w celu
zapewnienia mu zdrowia - są w poważnej sprzeczności z cnotą religijności. Praktyki te należy
potępić tym bardziej wtedy, gdy towarzyszy im intencja zaszkodzenia drugiemu człowiekowi
lub uciekanie się do interwencji demonów. Jest również naganne noszenie amuletów.
Spirytyzm często pociąga za sobą praktyki wróżbiarskie lub magiczne. Dlatego Kościół
upomina wiernych, by wystrzegali się ich. Uciekanie się do tak zwanych tradycyjnych praktyk
medycznych nie usprawiedliwia ani wzywania złych mocy, ani wykorzystywania
łatwowierności drugiego człowieka.
Dzielimy uczestników na kilka grup, które opracowują dane pojęcia, po czym je referują wobec
wszystkich.
Alchemia – przednaukowa praktyka mieszająca elementy zawarte obecnie w chemii, fizyce, sztuce, semiotyce,
psychologii, metalurgii, medycynie, astrologii, mistycyzmie i religii. Wspólnym celem alchemików było odkrycie
metody przemiany ołowiu w złoto (kamień filozoficzny), środka na wszelkie choroby (panaceum) oraz eliksiru
nieśmiertelności. Alchemia. Jung uważał, że alchemia wywodziła się z gnostycyzmu i z niej wyprowadził symbole
przemiany osobowości w „pełnię” psychologiczną i duchową.
Amulet – od łac. amuletum - przedmiot lub czynność „broniąca” przed czarami lub nieszczęściem; drobny
przedmiot, naturalny lub sztuczny, służący do magicznej obrony przed złymi ludźmi lub nieszczęściami. Noszone
na ciele lub na odzieży pierścienie, łańcuchy, czasem figurki, również wkładane do grobu zmarłym. Kościół
54
Formacja moralna
na temat wypowiedział się jednoznaczne: „Jest również naganne noszenie amuletów” (por. KKK 2117), gdyż
taka praktyka jest wykroczeniem przeciw i przykazaniu.
Bioenergoterapia - sprzeczna z wiedzą medyczną metoda „terapeutyczna”, w której środkiem leczniczym
ma być oddziaływanie okultystyczną „bioenergią” przez „terapeutę” na pacjenta. WPolsce istnieją dwie grupy
zawodowe bioenergoterapeutów skupione przy: Cechu Rzemiosł Różnych oraz Zakładach Doskonalenia
Zawodowego. Zdanie Kościoła na ten temat odnajdujemy w Katechizmie Kościoła Katolickiego: „Wszystkie
praktyki magii lub czarów, przez które dąży się do pozyskania tajemnych sił, by posługiwać się nimi i osiągać
nadnaturalną władzę nad bliźnim – nawet w celu zapewnienia mu zdrowia – są w poważnej sprzeczności
z cnotą religijności” (2117). Określenie bioenergoterapii dla lekarzy i naukowców jest pojęciem wychodzącym
poza zakres nauki.
Cyrograf – jest to pewien układ, pakt zawierany ze złym duchem, obecny szczególnie w inicjacji lucyferycznej.
Na tej podstawie Adam Mickiewicz opisał cyrograf właśnie jako układ zawarty z diabłem, na mocy którego zły
duch ma prawo do duszy człowieka, który podpisał ten pakt. Diabeł czynił w ten sposób zastaw za służenie
podpisującemu przez pewien czas lub spełnienie jego określonych życzeń, ustalonych uprzednio w niniejszym
„dokumencie”. W takim ujęciu cyrograf najczęściej podpisywany był krwią. Praktyka egzorcystów pokazuje,
iż podpisanie cyrografu wiąże się z opętaniem
Gry komputerowe – można wyodrębnić potężny zbiór przykładowych typów (np. RPG, FPP, MMORPG, MOO ….)
i tytułów (np. Diablo, Dungeons & Dragons, Advanced D&D, Quake, Pokemony, World of Warcraft, Zeus …) gier
komputerowych siejących spustoszenie w sercach i umysłach zarówno dzieci, młodzieży jak i dorosłych.
Halloween – w Stanach Zjednoczonych i Irlandii jest to już niemal „święto” obchodzone nocą 31 października.
Wydrążona dynia ze światełkiem w środku dla irlandzkich chłopów oznaczała błędne ogniki uważane za dusze
zmarłych. W czasie tajemniczych obrzędów miano uwalniać ludzkie dusze z ciał czarnych kotów, sów
i nietoperzy. Ta propaganda wiąże się corocznie ze śmiercią konkretnej liczby osób. Jest to także doroczne
„święto” satanistów.
Joga - jeden z sześciu ortodoksyjnych (tzn. uznających autorytet Wed) systemów filozofii indyjskiej. Pewne
odpowiednie zaawansowane ćwiczenia jogiczne stosuje się również w buddyzmie w praktykach tantr w celu
rozwoju duchowego, np. dla rozpoznania natury rzeczywistości. Oferty ćwiczenia jogi z jakimi możemy się
spotkać bazują na koncepcji odmiennej od chrześcijańskiej, której nie można pogodzić z wiarą w jedynego Boga
(I przykazanie Boże).
Mandala – słowo to oznacza diagram w postaci koła lub okręgu z wpisanym kwadratem (czasem pięciokątem,
gwiazdą). Mandale pojawiają się w wielu kręgach kulturowych symbolizując obszary wpływów „sił kosmicznych
i niebiańskich”. Najczęściej z mandalą mamy do czynienia w obrzędach hinduizmu i buddyzmu tybetańskiego.
Mandala była rysowana na ziemi, drewnie czy odpowiedniej tkaninie, a nawet misternie usypywana
z kolorowego piasku. Odpowiednio sporządzona Mandala była punktem koncentracji „energii”. Obwód mandali
stanowi granicę wpływu sił (ogólnie dobra i zła). Mandala jest uważana za kosmogram, mapę wszechświata
służącą do medytacji. Praktykowanie mandali jest czymś nagannym, gdyż wiąże się z ingerencją sił wrogich
chrześcijaństwu.
New Age – New Age Movement (skrót: NAM); eklektyczny ruch o luźnej strukturze oparty na doświadczeniu
monizmu, który prowadzi ludzi do wiary w panteizm, z tendencją do ugruntowania milenijnego poglądu
na historię („po 2146 latach kończy się Era Ryb, rozpoczyna się Era Wodnika”). Ruch ten ściśle powiązany jest
z takimi organizacjami globalnymi jak ONZ, UNESCO czy Światowa Rada Kościołów. Ruch ten jest mieszaniną
wielu kontrowersyjnych i pseudo-naukowych nurtów z dziedziny okultyzmu, ezoteryzmu, spirytyzmu i medycyny
niekonwencjonalnej. Głównym celem New Age jest wyparcie chrześcijaństwa przez manipulowanie
społeczeństwem, rozbijanie rodzin, demoralizację itd.
55
Formacja moralna
Pierścień Atlantów – jest to popularny amulet lub talizman (trudno go dokładnie zakwalifikować) wywodzący
się z Egiptu. Rzekomo pochodzi z mitycznej Atlantydy. Wedle okultystów ma on za zadanie zapewnić ochronę
przed wszelkim złem, przy założeniu, że zakłada się go na odpowiedni palec i tzw. „dodatnio spolaryzowaną
stroną do siebie”. Kościół jednoznacznie odrzuca, potępia i ostrzega przed używaniem jakichkolwiek amuletów
i talizmanów: „Jest również naganne noszenie amuletów” (KKK 2117).
Talizman - z gr. telesma - przedmiot poświęcony; w nomenklaturze okultystycznej nazwa ta oznacza przedmiot
magiczny, mający przynosić swemu właścicielowi lub nosicielowi „szczęście”. Często jest mylony albo czasem
wręcz utożsamiany z amuletem. Talizmanem może być: czterolistna koniczyna, słonik, podkowa, pierścień
Atlantów (Atlantydy), a także to, co sami zabobonnie uznamy za przynoszące „szczęście”. Najczęściej talizman
występuje równocześnie jako część biżuterii albo jako maskotka. Kościół potępia i uznaje za naganne noszenie
amuletów, w skład których zaliczają się talizmany (KKK 2117).
Tarot – jest to tzw. wyższy stopień układania kart, wróżenie z nich; sposób został zaadaptowany później
na potrzeby teorii symbolistyczno-filozoficznej, opartej o 78 figur, zwykle znajdujących się na kartach do gry
lub oparta o 78 przedstawień znajdujących się na kartach podobnych do kart do gry i tworzących talię.
Ta metoda wróżbiarska obecnie jest w różny sposób wykorzystywana. Okultyści różnią się między sobą dzieląc
tym samym metodę tę na wiele innych. W Biblii oraz w Katechizmie Kościoła Katolickiego takie praktyki
są zakazane, gdyż powodują zniewolenie demoniczne, a nawet opętanie (KKK 2115-2117).
Uczestnicy tworzą gazetkę informującą rówieśników o różnych zagrożeniach duchowych – czym są,
dlaczego powinno się ich unikać i dlaczego są sprzeczne z doktryną Katolicką.
9. Postanowienie
Codzienna modlitwa (np. 1 dziesiątka różańca) w intencji osób zniewolonych i księży egzorcystów
oraz osób posługujących przy egzorcyzmach.
Opracował
kl. Mateusz Krupa
56
Formacja moralna
6. „Zgrzeszyłem… Bez wybaczenia…?”
„Panie, przenikasz i znasz mnie, Ty wiesz kiedy siadam i wstaję. Z daleka przenikasz moje zamysły... Zbadaj
mnie, Boże, i poznaj moje serce; doświadcz i poznaj moje troski, i zobacz czy jestem na drodze nieprawej,
a skieruj mnie na drogę odwieczną.” (Ps 139, 1-2. 23-24).
Ojcze Nasz…
A wąż był bardziej przebiegły niż wszystkie zwierzęta lądowe, które Pan Bóg stworzył. On to rzekł do niewiasty:
«Czy rzeczywiście Bóg powiedział: Nie jedzcie owoców ze wszystkich drzew tego ogrodu?» Niewiasta
odpowiedziała wężowi: «Owoce z drzew tego ogrodu jeść możemy, tylko o owocach z drzewa, które jest
w środku ogrodu, Bóg powiedział: Nie wolno wam jeść z niego, a nawet go dotykać, abyście nie
pomarli». Wtedy rzekł wąż do niewiasty: «Na pewno nie umrzecie! Ale wie Bóg, że gdy spożyjecie owoc z tego
drzewa, otworzą się wam oczy i tak jak Bóg będziecie znali dobro i zło». Wtedy niewiasta spostrzegła, że drzewo
to ma owoce dobre do jedzenia, że jest ono rozkoszą dla oczu i że owoce tego drzewa nadają się do zdobycia
wiedzy. Zerwała zatem z niego owoc, skosztowała i dała swemu mężowi, który był z nią: a on zjadł. A wtedy
otworzyły się im obojgu oczy i poznali, że są nadzy; spletli więc gałązki figowe i zrobili sobie przepaski. Gdy zaś
mężczyzna i jego żona usłyszeli kroki Pana Boga przechadzającego się po ogrodzie, w porze kiedy był powiew
wiatru, skryli się przed Panem Bogiem wśród drzew ogrodu. Pan Bóg zawołał na mężczyznę i zapytał go: «Gdzie
jesteś?» On odpowiedział: «Usłyszałem Twój głos w ogrodzie, przestraszyłem się, bo jestem nagi, i ukryłem
się». Rzekł Bóg: «Któż ci powiedział, że jesteś nagi? Czy może zjadłeś z drzewa, z którego ci zakazałem
jeść?» Mężczyzna odpowiedział: «Niewiasta, którą postawiłeś przy mnie, dała mi owoc z tego drzewa
i zjadłem». Wtedy Pan Bóg rzekł do niewiasty: «Dlaczego to uczyniłaś?» Niewiasta odpowiedziała: «Wąż mnie
zwiódł i zjadłam». Wtedy Pan Bóg rzekł do węża: «Ponieważ to uczyniłeś, bądź przeklęty wśród wszystkich
zwierząt domowych i polnych; na brzuchu będziesz się czołgał i proch będziesz jadł po wszystkie dni twego
istnienia. Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie i niewiastę, pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono
zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę». Do niewiasty powiedział: «Obarczę cię niezmiernie wielkim
trudem twej brzemienności, w bólu będziesz rodziła dzieci, ku twemu mężowi będziesz kierowała swe
pragnienia, on zaś będzie panował nad tobą». Do mężczyzny zaś [Bóg] rzekł: «Ponieważ posłuchałeś swej żony
i zjadłeś z drzewa, co do którego dałem ci rozkaz w słowach: Nie będziesz z niego jeść - przeklęta niech będzie
ziemia z twego powodu: w trudzie będziesz zdobywał od niej pożywienie dla siebie po wszystkie dni twego
życia. Cierń i oset będzie ci ona rodziła, a przecież pokarmem twym są płody roli. W pocie więc oblicza
twego będziesz musiał zdobywać pożywienie, póki nie wrócisz do ziemi, z której zostałeś wzięty; bo prochem
jesteś i w proch się obrócisz!» Mężczyzna dał swej żonie imię Ewa, bo ona stała się matką wszystkich
żyjących. Pan Bóg sporządził dla mężczyzny i dla jego żony odzienie ze skór i przyodział ich. Po czym Pan Bóg
rzekł: «Oto człowiek stał się taki jak My: zna dobro i zło; niechaj teraz nie wyciągnie przypadkiem ręki, aby
zerwać owoc także z drzewa życia, zjeść go i żyć na wieki». Dlatego Pan Bóg wydalił go z ogrodu Eden, aby
uprawiał tę ziemię, z której został wzięty. Wygnawszy zaś człowieka, Bóg postawił przed ogrodem Eden
cherubów i połyskujące ostrze miecza, aby strzec drogi do drzewa życia. /Rdz 3,1-24/
Dyskusja na temat skutków grzechu pierworodnego:


zerwanie wspólnoty z Bogiem (człowiek ukrywa się przed Nim)
nieporozumienie między mężczyzną i kobietą (zrzucają winę nawzajem na siebie)
57
Formacja moralna


wewnętrzne rozdarcie człowieka (lęk)
dysharmonia między człowiekiem a naturą (wygnanie z raju, trud pracy)
Richard Hoefler w książce „Will Daylight Come?" ukazuje jak grzech zniewala człowieka, a wybaczenie czyni
wolnym. Mały chłopiec imieniem Johnny przyjechał na wakacje do swojej babci. Otrzymał od wuja pierwszy raz
w życiu procę. Uradowany zaczął sprawdzać swe możliwości strzeleckie, jednak nie był w stanie trafić nawet
w tarczę, którą zawiesił na drzewie. Zrezygnowany wrócił więc na podwórko, gdzie zobaczył małą kaczkę. Bez
zastanowienia naciągnął gumę i wypuścił kamień w kierunku kaczki. Tym razem strzał był celny. Kaczka padła
martwa. Przerażony chłopiec schował martwą kaczkę. Jednak świadkiem tego wydarzenia była jego siostra
Sally, ale ona nic nie powiedziała. Po obiedzie babcia mówi: „Sally, pozmywaj naczynia". Sally odpowiada:
„Johnny obiecał mi pomoc w kuchni. Czy tak, Johnny?" Następnie szepnęła mu do ucha: „Pamiętaj o kaczce".
Johnny zabrał się do zmywania naczyń. Później babcia poprosiła Sally o przygotowanie kolacji, gdyż sama
wybierała się na zakupy. Sally uśmiechając się powiedziała: „Bardzo chętnie, ale dzisiaj kolację chciał
przygotować Johnny". l ponownie szepnęła mu do ucha: „Pamiętaj o kaczce". Chłopiec bez szemrania zabrał się
do roboty, a Sally poszła z babcią. Taka sytuacja trwała kilka dni. W końcu Johnny nie wytrzymał - przyznał się
do winy. Babcia przytuliła go i powiedziała: „Ja wiem, Johnny. Stałam w oknie i widziałam wszystko.
Wybaczyłam ci, ponieważ cię kocham. Byłam tylko ciekawa, jak długo pozwolisz, aby Sally trzymała cię
w niewoli".
Co to jest grzech?





KKK 1849 Grzech jest wykroczeniem przeciw rozumowi, prawdzie, prawemu sumieniu; jest
brakiem prawdziwej miłości względem Boga i bliźniego z powodu niewłaściwego przywiązania
do pewnych dóbr. Rani on naturę człowieka i godzi w ludzką solidarność. Został określony jako
"słowo, czyn lub pragnienie przeciwne prawu wiecznemu".
KKK 1850 Grzech jest obrazą Boga: "Tylko przeciw Tobie zgrzeszyłem i uczyniłem, co złe jest przed
Tobą" (Ps 51, 6). Grzech przeciwstawia się miłości Boga do nas i odwraca od Niego nasze serca.
Jest on, podobnie jak grzech pierworodny, nieposłuszeństwem, buntem przeciw Bogu
spowodowanym wolą stania się "jak Bóg", w poznawaniu i określaniu dobra i zła (Rdz 3, 5). Grzech
jest więc "miłością siebie, posuniętą aż do pogardy Boga". Wskutek tego pysznego wywyższania
siebie grzech jest całkowitym przeciwieństwem posłuszeństwa Jezusa, który dokonał zbawienia.
KKK 1851 Właśnie podczas męki, gdy miłosierdzie Chrystusa odniesie zwycięstwo nad grzechem,
najlepiej ukazuje on swoją siłę i różnorodność: niedowiarstwo, morderczą nienawiść, odrzucenie
i drwiny ze strony przywódców i ludu, tchórzostwo Piłata i okrucieństwo żołnierzy, zdradę Judasza
tak dotkliwą dla Jezusa, zaparcie się Piotra i odejście uczniów. Tymczasem, w godzinie ciemności
i władcy tego świata, ofiara Chrystusa staje się w tajemniczy sposób źródłem, z którego wytryśnie
niewyczerpane przebaczenie naszych grzechów.
KKK 1871 Grzech jest to "słowo, czyn lub pragnienie przeciwne prawu wiecznemu". Jest obrazą
Boga. Przeciwstawia się Bogu w nieposłuszeństwie zaprzeczającym posłuszeństwu Chrystusa.
KKK 1872 Grzech jest aktem przeciwnym rozumowi. Rani on naturę człowieka i godzi w ludzką
solidarność.
Różnica między grzechem lekkim a ciężkim

KKK 1852 Grzechy są bardzo zróżnicowane. Pismo święte dostarcza wiele ich wykazów. List
do Galatów przeciwstawia uczynki ciała owocom ducha: "Jest... rzeczą wiadomą, jakie uczynki
rodzą się z ciała: nierząd, nieczystość, wyuzdanie, uprawianie bałwochwalstwa, czary, nienawiść,
spór, zawiść, wzburzenie, niewłaściwa pogoń za zaszczytami, niezgoda, rozłamy, zazdrość,
58
Formacja moralna








pijaństwo, hulanki i tym podobne. Co do nich zapowiadam wam, jak to już zapowiedziałem:
ci, którzy się takich rzeczy dopuszczają, Królestwa Bożego nie odziedziczą" (Ga 5, 19-21 ).
KKK 1853 Można rozróżniać grzechy w zależności od ich przedmiotu, tak jak w przypadku każdego
czynu ludzkiego, w zależności od cnót, jakim przeciwstawiają się przez nadmiar bądź brak
lub w zależności od przykazań, którym są przeciwne. Można je uporządkować również w zależności
od tego, czy dotyczą Boga, bliźniego czy siebie samego; można je podzielić na grzechy duchowe
i cielesne bądź też grzechy popełnione "myślą, mową, uczynkiem i zaniedbaniem". Źródłem
grzechu jest serce człowieka i jego wolna wola, zgodnie z nauczaniem Pana: "Z serca bowiem
pochodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa, czyny nierządne, kradzieże, fałszywe świadectwa,
przekleństwa. To właśnie czyni człowieka nieczystym" (Mt 15, 19-20). W sercu także przebywa
zasada dobrych i czystych uczynków - miłość, którą rani grzech.
KKK 1854 Grzechy należy oceniać według ich ciężaru. Rozróżnienie między grzechem śmiertelnym
a grzechem powszednim, dostrzegalne już w Piśmie świętym, zostało przyjęte w tradycji Kościoła.
Potwierdza je doświadczenie ludzi.
KKK 1855 Grzech śmiertelny niszczy miłość w sercu człowieka wskutek poważnego wykroczenia
przeciw prawu Bożemu; podsuwając człowiekowi dobra niższe, odwraca go od Boga, który jest
jego celem ostatecznym i szczęściem. Grzech powszedni pozwala trwać miłości, chociaż ją obraża
i rani.
KKK 1857 Aby grzech był śmiertelny, są konieczne jednocześnie trzy warunki: "Grzechem
śmiertelnym jest ten, który dotyczy materii poważnej i który nadto został popełniony z pełną
świadomością i całkowitą zgodą".
KKK 1858 Materię ciężką uściśla dziesięć przykazań, zgodnie z odpowiedzią, jakiej Jezus udzielił
bogatemu młodzieńcowi: "Nie zabijaj, nie cudzołóż, nie kradnij, nie zeznawaj fałszywie, nie
oszukuj, czcij swego ojca i matkę" (Mk 10, 19). Ciężar grzechów jest większy lub mniejszy:
zabójstwo jest czymś poważniejszym niż kradzież. Należy uwzględnić także pozycję osób
poszkodowanych: czymś poważniejszym jest przemoc wobec rodziców aniżeli wobec kogoś
obcego.
KKK 1859 Grzech śmiertelny wymaga pełnego poznania i całkowitej zgody. Zakłada wiedzę
o grzesznym charakterze czynu, o jego sprzeczności z prawem Bożym. Zakłada także zgodę na tyle
dobrowolną, by stanowił on wybór osobisty. Ignorancja zawiniona i zatwardziałość serca nie
pomniejszają, lecz zwiększają dobrowolny charakter grzechu.
KKK 1860 Ignorancja niedobrowolna może zmniejszyć winę, a nawet uwolnić od ciężkiej winy.
Nikt jednak nie powinien lekceważyć zasad prawa moralnego, które są wypisane w sumieniu
każdego człowieka. Impulsy wrażliwości, uczucia, mogą również zmniejszyć dobrowolny i wolny
charakter winy, podobnie jak naciski zewnętrzne czy zaburzenia patologiczne. Grzech popełniony
ze złości, w wyniku świadomego wyboru zła, jest najcięższy.
KKK 1861 Grzech śmiertelny jest - podobnie jak miłość - radykalną możliwością wolności ludzkiej.
Pociąga on za sobą utratę miłości i pozbawienie łaski uświęcającej, to znaczy stanu łaski. Jeśli nie
zostanie wynagrodzony przez żal i Boże przebaczenie, powoduje wykluczenie z Królestwa
Chrystusa i wieczną śmierć w piekle; nasza wolność ma bowiem moc dokonywania wyborów
nieodwracalnych, na zawsze. Chociaż możemy sądzić, że jakiś czyn jest w sobie ciężką winą,
powinniśmy sąd nad osobami powierzyć sprawiedliwości i miłosierdziu Bożemu.
Jak wyzwolić się z grzechu ciężkiego?

KKK 1856 Grzech śmiertelny, naruszając w nas zasadę życia, którą jest miłość, domaga się nowej
inicjatywy miłosierdzia Bożego i nawrócenia serca, które zazwyczaj dokonuje się w ramach
sakramentu pojednania: Gdy bowiem wola zmierza ku czemuś, co ze swojej natury sprzeciwia się
miłości, ustanawiającej w człowieku właściwy porządek w stosunku do celu ostatecznego,
wówczas grzech jest śmiertelny ze względu na swój przedmiot... zarówno gdy zwraca się przeciw
miłości Bożej, jak bluźnierstwo, krzywoprzysięstwo itp., jak i wtedy, gdy zwraca się przeciw miłości
bliźniego, np. morderstwo, cudzołóstwo itp... Niekiedy jednak wola zwraca się ku temu, w czym
zachodzi pewien brak porządku, który jednak nie sprzeciwia się miłości Boga i bliźniego, np. próżne
słowo, nadmierny śmiech itp. Tego rodzaju grzechy są powszednie.
59
Formacja moralna
Jak formować sumienie i kształtować w sobie ducha pokuty?









KKK 1434 Wewnętrzna pokuta chrześcijanina może wyrażać się w bardzo zróżnicowanych
formach. Pismo święte i Ojcowie Kościoła kładą nacisk szczególnie na trzy formy: post, modlitwę
i jałmużnę. Wyrażają one nawrócenie w odniesieniu do samego siebie, do Boga i do innych ludzi.
Obok radykalnego oczyszczenia, jakiego dokonuje chrzest lub męczeństwo, wymienia się jako
środek otrzymania przebaczenia grzechów: wysiłki podejmowane w celu pojednania się z bliźnim,
łzy pokuty, troskę o zbawienie bliźniego, wstawiennictwo świętych i praktykowanie miłości, która
"zakrywa wiele grzechów" (1 P 4, 8).
KKK 1435 Nawrócenie dokonuje się w życiu codziennym przez czyny pojednania, troskę o ubogich,
praktykowanie i obronę sprawiedliwości i prawa, wyznanie win braciom, upomnienie braterskie,
rewizję życia, rachunek sumienia, kierownictwo duchowe, przyjmowanie cierpień, znoszenie
prześladowania dla sprawiedliwości. Najpewniejszą drogą pokuty jest wzięcie każdego dnia
swojego krzyża i pójście za Jezusem.
KKK 1436 Eucharystia i pokuta. Źródłem i pokarmem codziennego nawrócenia i pokuty jest
Eucharystia, ponieważ w niej uobecnia się ofiara Chrystusa, która pojednała nas z Bogiem. Karmi
ona i umacnia tych, którzy żyją życiem Chrystusa; jest "środkiem zaradczym uwalniającym nas
od grzechów powszednich i zachowującym od grzechów śmiertelnych".
KKK 1437 Czytanie Pisma świętego, Liturgia Godzin, modlitwa "Ojcze nasz", każdy szczery akt
kultu lub pobożności ożywia w nas ducha nawrócenia i pokuty oraz przyczynia się do przebaczenia
grzechów.
KKK 1438 Okresy i dni pokuty w ciągu roku liturgicznego (Okres Wielkiego Postu, każdy piątek
jako wspomnienie śmierci Pana) są w Kościele specjalnym czasem praktyki pokutnej. Okresy
te są szczególnie odpowiednie dla ćwiczeń duchowych, liturgii pokutnej, pielgrzymek o charakterze
pokutnym, dobrowolnych wyrzeczeń, jak post i jałmużna, braterskiego dzielenia się z innymi (dzieła
charytatywne i misyjne).
KKK 1439 Droga nawrócenia i pokuty została wspaniale ukazana przez Jezusa w przypowieści
o synu marnotrawnym, w której centralne miejsce zajmuje "miłosierny ojciec" (Łk 15, 11-24).
Zafascynowanie złudną wolnością; opuszczenie domu ojcowskiego; ostateczna nędza, w której
znalazł się syn po roztrwonieniu majątku; głębokie upokorzenie, kiedy musiał paść świnie,
co więcej, upokorzenie spowodowane tym, że pragnął pożywić się strąkami, którymi one się żywiły;
refleksja nad utraconymi dobrami; skrucha i decyzja uznania się winnym wobec ojca; droga
powrotu; wielkoduszne przyjęcie przez ojca, jego radość. W ten sposób przebiega droga
nawrócenia. Piękna suknia, pierścień i uczta są symbolami nowego życia, czystego i godnego,
pełnego radości, będącego udziałem człowieka, który powraca do Boga i na łono rodziny, jaką jest
Kościół. Jedynie serce Chrystusa, które zna głębię miłości Ojca, mogło nam w taki sposób, pełen
prostoty i piękna, ukazać bezmiar Jego miłosierdzia.
KKK 1776 "W głębi sumienia człowiek odkrywa prawo, którego sam sobie nie nakłada, lecz
któremu winien być posłuszny i którego głos wzywający go zawsze tam, gdzie potrzeba,
do miłowania i czynienia dobra a unikania zła, rozbrzmiewa w sercu nakazem... Człowiek bowiem
ma w swym sercu wypisane przez Boga prawo... Sumienie jest najtajniejszym ośrodkiem
i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu
rozbrzmiewa".
KKK 1777 Sumienie moralne obecne we wnętrzu osoby nakazuje jej w odpowiedniej chwili pełnić
dobro, a unikać zła. Osądza ono również konkretne wybory, aprobując te, które są dobre,
i potępiając te, które są złe. Świadczy ono o autorytecie prawdy odnoszącej się do najwyższego
Dobra, do którego osoba ludzka czuje się przyciągana i którego nakazy przyjmuje. Człowiek
roztropny, słuchając sumienia moralnego, może usłyszeć Boga, który mówi.
KKK 1778 Sumienie moralne jest sądem rozumu, przez który osoba ludzka rozpoznaje jakość
moralną konkretnego czynu, który zamierza wykonać, którego właśnie dokonuje lub którego
dokonała. Człowiek we wszystkim tym, co mówi i co czyni, powinien wiernie iść za tym, o czym wie,
że jest słuszne i prawe. Właśnie przez sąd swego sumienia człowiek postrzega i rozpoznaje nakazy
prawa Bożego: Sumienie jest prawem naszego ducha, ale go przewyższa; upomina nas, pozwala
poznać odpowiedzialność i obowiązek, obawę i nadzieję... Jest zwiastunem Tego, który tak
w świecie natury, jak i łaski, mówi do nas przez zasłonę, poucza nas i nami kieruje. Sumienie jest
pierwszym ze wszystkich namiestników Chrystusa.
60
Formacja moralna







KKK 1779 Jest ważne, by każdy wszedł w siebie, ażeby usłyszeć głos swojego sumienia i za nim
pójść. To poszukiwanie głębi wewnętrznej jest tym bardziej konieczne, że życie często sprawia,
iż uchylamy się od wszelkiej refleksji, zastanowienia się lub wejścia w siebie: Wróć do swego
sumienia, jego pytaj!... Zejdźcie więc - bracia - do waszego wnętrza i we wszystkim, co czynicie,
patrzcie na Świadka - Boga!
KKK 1780 Godność osoby ludzkiej zawiera w sobie prawość sumienia i jej się domaga. Sumienie
obejmuje postrzeganie zasad moralnych (syndereza), ich zastosowanie w danych okolicznościach
przez praktyczne rozeznanie racji i dóbr, a w wyniku tego sąd o konkretnych czynach,
zamierzonych lub już dokonanych. Prawda o dobru moralnym, wyrażona w prawie rozumu, jest
praktycznie i konkretnie uznana przez roztropny sąd sumienia. Człowieka, który wybiera zgodnie
z tym sądem, nazywa się człowiekiem roztropnym.
KKK 1781 Sumienie pozwala wziąć odpowiedzialność za dokonane czyny. Jeżeli człowiek popełnia
zło, słuszny sąd sumienia może być w nim świadkiem uniwersalnej prawdy o dobru, a zarazem
o złu jego pojedynczego wyboru. Wyrok sądu sumienia stanowi rękojmię nadziei i miłosierdzia.
Poświadczając zły czyn, przypomina o przebaczeniu, o które trzeba prosić, o dobru, które należy
ciągle praktykować, i o cnocie, którą bezustannie należy rozwijać za pomocą łaski Bożej:
Uspokoimy przed Nim nasze serce. A jeśli nasze serce oskarża nas, to Bóg jest większy od naszego
serca i zna wszystko (1 J 3, 19-20).
KKK 1782 Człowiek ma prawo działać zgodnie z sumieniem i wolnością, by osobiście podejmować
decyzje moralne. "Nie wolno więc go zmuszać, aby postępował wbrew swojemu sumieniu. Ale nie
wolno mu też przeszkadzać w postępowaniu zgodnie z własnym sumieniem, zwłaszcza w dziedzinie
religijnej” .
KKK 1783 Sumienie powinno być uformowane, a sąd moralny oświecony. Sumienie dobrze
uformowane jest prawe i prawdziwe. Formułuje ono swoje sądy, kierując się rozumem, zgodnie
z prawdziwym dobrem chcianym przez mądrość Stwórcy. Wychowanie sumienia jest nieodzowne
w życiu każdego człowieka, który jest poddawany negatywnym wpływom, a przez grzech - kuszony
do wybrania raczej własnego zdania i odrzucenia nauczania pewnego.
KKK 1784 Wychowanie sumienia jest zadaniem całego życia. Od najmłodszych lat wprowadza ono
dziecko w poznawanie i praktykowanie prawa wewnętrznego, rozpoznawanego przez sumienie.
Roztropne wychowanie kształtuje cnoty; chroni lub uwalnia od strachu, egoizmu i pychy,
fałszywego poczucia winy i dążeń do upodobania w sobie, zrodzonego z ludzkich słabości i błędów.
Wychowanie sumienia zapewnia wolność i prowadzi do pokoju serca.
KKK 1785 W formowaniu sumienia słowo Boże jest światłem na naszej drodze; powinniśmy
przyjmować je przez wiarę i modlitwę oraz stosować w praktyce. Powinniśmy także badać nasze
sumienie, wpatrując się w krzyż Pana. Jesteśmy wspierani darami Ducha Świętego, wspomagani
świadectwem lub radami innych ludzi i prowadzeni pewnym nauczaniem Kościoła.
Sakrament pokuty i jego skutki




KKK 1440 Grzech jest przede wszystkim obrazą Boga, zerwaniem jedności z Nim. Narusza
on równocześnie komunię z Kościołem. Dlatego też nawrócenie przynosi przebaczenie ze strony
Boga, a także pojednanie z Kościołem, co wyraża i urzeczywistnia w sposób liturgiczny sakrament
pokuty i pojednania.
KKK 1441 Tylko Bóg przebacza grzechy. Ponieważ Jezus jest Synem Bożym, mówi o sobie: "Syn
Człowieczy ma na ziemi władzę odpuszczania grzechów" (Mk 2, 10), i wykonuje tę Boską władzę:
"Odpuszczone są twoje grzechy" (Mk 2, 5; Łk 7, 48). Ponadto, na mocy swego Boskiego autorytetu,
Jezus daje tę władzę ludziom, by ją wykonywali w Jego imieniu.
KKK 1442 Chrystus chciał, by cały Jego Kościół w modlitwie, życiu i działaniu był znakiem
i narzędziem przebaczenia i pojednania, które On nabył dla nas za cenę swojej Krwi. Wykonywanie
władzy odpuszczania grzechów powierzył jednak Chrystus władzy apostolskiej, której została
zlecona "posługa jednania" (2 Kor 5,18). Apostoł jest posłany "w imię Chrystusa", przez niego "sam
Bóg" wzywa i prosi: "Pojednajcie się z Bogiem!" (2 Kor 5, 20).
KKK 1443 W czasie swojego życia publicznego Jezus nie tylko przebaczał grzechy, lecz także ukazał
skutek tego przebaczenia: włączał ponownie grzeszników, którym odpuścił grzechy, do wspólnoty
Ludu Bożego, od której oddalili się przez grzech, a nawet zostali z niej wykluczeni. Wyraźnym tego
znakiem jest fakt, że Jezus zaprasza do swego stołu grzeszników, a nawet sam zasiada przy ich
61
Formacja moralna






stole. Ten gest w zdumiewający sposób wyraża przebaczenie Boże, a równocześnie powrót na łono
Ludu Bożego.
KKK 1444 Udzielając Apostołom swojej mocy przebaczania grzechów, Pan daje im również władzę
jednania grzeszników z Kościołem. Ten eklezjalny wymiar ich zadania został wyrażony szczególnie
w uroczystych słowach Chrystusa skierowanych do Szymona Piotra: "Tobie dam klucze Królestwa
niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi,
będzie rozwiązane w niebie" (Mt 16, 19). "Dar związywania i rozwiązywania dany Piotrowi
udzielony został także Kolegium Apostołów pozostającemu w łączności z Głową swoją" (Mt 18,18;
28,16-20).
KKK 1445 Słowa związać i rozwiązać oznaczają, że ten, kto zostanie wyłączony z waszej komunii,
zostanie także wyłączony z komunii z Bogiem; a ten, kto na nowo zostanie przyjęty do waszej
komunii, zostanie również przyjęty przez Boga do komunii z Nim. Pojednanie z Kościołem łączy się
nierozerwalnie z pojednaniem z Bogiem.
KKK 1446 Chrystus ustanowił sakrament pokuty dla wszystkich grzeszników w Kościele, a przede
wszystkim dla tych, którzy po chrzcie popełnili grzech ciężki i w ten sposób utracili łaskę chrztu
oraz zadali ranę komunii kościelnej. Sakrament pokuty daje im nową możliwość nawrócenia się
i odzyskania łaski usprawiedliwienia. Ojcowie Kościoła przedstawiają ten sakrament jako "drugą
deskę (ratunku) po rozbiciu, jakim jest utrata łaski".
KKK 1447 W ciągu wieków w sposób zasadniczy zmieniła się konkretna forma, w jakiej Kościół
wykonywał tę władzę otrzymaną od swego Pana. w pierwszych wiekach pojednanie chrześcijan,
którzy popełnili po chrzcie szczególnie ciężkie grzechy (na przykład bałwochwalstwo, zabójstwo czy
cudzołóstwo), było związane z bardzo surową dyscypliną, wymagającą od penitentów odbycia
publicznej pokuty za grzechy, często trwającej przez długie lata, zanim otrzymali dar pojednania.
Do tego "stanu pokutników" (który obejmował jedynie popełniających pewne ciężkie grzechy)
można było zostać dopuszczonym bardzo rzadko, a w niektórych regionach tylko raz w życiu.
W VII wieku, pod wpływem tradycji monastycznej Wschodu, misjonarze irlandzcy przynieśli
do Europy kontynentalnej "prywatną" praktykę pokuty, która nie wymagała publicznego ani
długotrwałego pełnienia dzieł pokutnych przed uzyskaniem pojednania z Kościołem. Od tego czasu
sakrament urzeczywistnia się w sposób bardziej dyskretny między penitentem a kapłanem. Nowa
praktyka przewidywała możliwość powtarzania sakramentu pokuty i otwierała w ten sposób drogę
do regularnego przystępowania do tego sakramentu. Umożliwiała - w tej samej celebracji
sakramentalnej - otrzymanie przebaczenia grzechów ciężkich i powszednich. Jest to zasadnicza
forma pokuty, którą Kościół praktykuje do dzisiaj.
KKK 1448 Mimo zmian, którym w ciągu wieków ulegały układ i celebracja tego sakramentu,
można dostrzec tę samą podstawową strukturę. Obejmuje ona dwa istotne elementy: z jednej
strony akty człowieka, który nawraca się pod działaniem Ducha Świętego, a mianowicie żal,
wyznanie grzechów i zadośćuczynienie, a z drugiej strony działanie Boże za pośrednictwem
Kościoła. Kościół, który przez biskupa i jego prezbiterów udziela w imię Jezusa Chrystusa
przebaczenia grzechów i ustala sposób zadośćuczynienia, modli się także za grzesznika i pokutuje
razem z nim. w ten sposób grzesznik jest uzdrowiony i ponownie przyjęty do komunii kościelnej.
KKK 1449 Formuła rozgrzeszenia używana w Kościele łacińskim wyraża istotne elementy tego
sakramentu: Ojciec miłosierdzia jest źródłem wszelkiego przebaczenia. Dokonuje On pojednania
grzeszników przez Paschę swojego Syna i dar Ducha Świętego, za pośrednictwem modlitwy
i posługi Kościoła: Bóg, Ojciec miłosierdzia, który pojednał świat ze sobą przez śmierć
i zmartwychwstanie swojego Syna i zesłał Ducha Świętego na odpuszczenie grzechów, niech
ci udzieli przebaczenia i pokoju przez posługę Kościoła. I ja odpuszczam tobie grzechy w imię Ojca
i Syna, i Ducha Świętego.
7. Miłosierdzie Boże w Piśmie Świętym i Dzienniczku św. Siostry Faustyny


Łk 15,11-32; Łk 10,30-37; Mt 18,23-35; Mt 18,12-14; Łk 15,3-7; Łk 15,8-19
Niechaj się nie lęka do Mnie zbliżyć dusza słaba, grzeszna, a choćby miała więcej
grzechów, niż piasku na ziemi, utonie wszystko w otchłani miłosierdzia Mojego.(Dz
1059)
62
Formacja moralna


[Niech pokładają] nadzieję w miłosierdziu Moim najwięksi grzesznicy. Oni mają przed
innymi do ufności w przepaść miłosierdzia Mojego. Córko Moja, pisz o Moim
miłosierdziu dla dusz znękanych. Rozkosz mi sprawiają dusze, które się odwołują
do Mojego miłosierdzia. Takim duszom udzielam, łask ponad ich życzenia. Nie mogę
karać, choćby ktoś był największym grzesznikiem, jeżeli on się odwołuje do Mej
litości, ale usprawiedliwiam go w niezgłębionym i niezbadanym miłosierdziu Swoim.
Napisz: nim przyjdę jako Sędzia sprawiedliwy, otwieram wpierw na oścież drzwi
miłosierdzia Mojego. Kto nie chce przejść przez drzwi miłosierdzia, ten musi przejść
przez drzwi sprawiedliwości Mojej...(Dz 1146)
Sekretarko Moja, napisz, że jestem hojniejszy dla grzeszników, niżeli dla
sprawiedliwych. Dla nich zstąpiłem na ziemię. Dla nich przelałem Krew, niech się nie
lękają do Mnie zbliżyć, oni najwięcej potrzebują Mojego Miłosierdzia.(Dz 1275)
Uczestników podzielić na co najmniej 4 grupy i przyporządkować każdej z nich część Nauczania
Kościoła zawartego w punkcie 7. Każda grupa referuje i przedstawia swój temat i wnioski, do których
doszła po analizie fragmentów z Katechizmu Kościoła Katolickiego.
Przygotowanie pantomimy na wzór Lifehouse7.
9. Postanowienie
Codzienny wieczorny rachunek sumienia.
Opracował
dk. Michał Mendakiewicz
7
http://www.youtube.com/watch?v=Tfk4P7T8fBI
63
Nauczanie
modlitwy
Nauczanie modlitwy
1. „Ile razy i jak długo mam się modlić?”
Panie, naucz mnie modlitwy
Naucz mnie modlitwy,
która jest tęsknotą.
Naucz mnie milczenia
chmury, deszczu, trawy,
milczenia wieczoru i nocy,
milczenia dobroci i wdzięczności.
Naucz mnie, Panie, swojego najgłębszego milczenia.
[Anna Kamieńska]
Zawsze się radujcie, nieustannie się módlcie! W każdym położeniu dziękujcie, taka jest bowiem wola Boża
w Jezusie Chrystusie względem was. Ducha nie gaście, proroctwa nie lekceważcie! Wszystko badajcie,
a co szlachetne - zachowujcie! Unikajcie wszystkiego, co ma choćby pozór zła. Sam Bóg pokoju niech was
całkowicie uświęca, aby nienaruszony duch wasz, dusza i ciało bez zarzutu zachowały się na przyjście Pana
naszego Jezusa Chrystusa. Wierny jest Ten, który was wzywa: On też tego dokona. Bracia, módlcie się także
i za nas! /1 Tes 5,16-25/




O co prosi św. Paweł adresatów listu?
Dlaczego św. Paweł wzywa do nieustannej modlitwy?
O jakich rodzajach modlitwy pisze?
Jaką naukę ja mogę wynieść z tego fragmentu Pisma Świętego?
Iść na spotkanie Króla
Modlić się to iść na spotkanie Króla. Oczywiście, Król mieszka w zamku. Ten Król, o którym mówię, posiada wiele
zamków. Jego zamki nie są w obłokach, jak w bajkach, one są zbudowane na ziemi. Król kocha ludzi tak bardzo,
że chcąc być blisko nich, zbudował zamek w sercu każdego człowieka. Król mieszka we wszystkich zamkach
naraz. Tak więc masz pewność, że Go zastaniesz.
Aby wejść do zamku, musisz przekroczyć drzwi.
Aby wejść do zamku zbudowanego w twoim sercu, w środku twojego serca, możesz wybrać drzwi twego ciała.
Jest wielu ludzi, którzy tak postępują. Przybierają pozycję klęczącą, ale ta wydaje się im zbyt pospolita, kładą się
więc krzyżem na ziemi albo na plecach. Aby było przyjemniej, podkładają dywan. Przybierają mnóstwo bardzo
zabawnych pozycji, trwają w bezruchu i milczeniu. Po długiej chwili mówią, że spotkali Króla. Możesz
im powiedzieć, że się mylą. Znajdują się przy drzwiach swego ciała. Król jest wzruszony ich wysiłkami,
ale oczekuje na nich o wiele dalej, w głębi zamku.
Aby wejść do zamku możesz wybrać drzwi twoich wzruszeń. Wiesz, czym są wzruszenia, gdy jesteś zadowolony
wewnętrznie, bo patrzysz na coś pięknego, bo inni są mili dla ciebie, bo blisko ciebie jest ktoś kochany... Wielu
ludzi przechodzi tymi drzwiami. Dla większego wewnętrznego zadowolenia ludzie ci zbierają się nieraz w pięknej
65
Nauczanie modlitwy
sali przy zapalonych świecach. Jest lepszy nastrój, gdy świece są kolorowe. Zebrani chwytają się za ręce,
albo za szyję. Ten drugi sposób jest bardziej zadowalający. Jedni zaczynają śpiewać, inni mówią. Padają bardzo
piękne słowa. Wszyscy są bardzo uprzejmi i odczuwają wewnętrzne zadowolenie. Uśmiechają się i mówią,
że spotkali Króla. Możesz im powiedzieć, że się mylą. Znajdują się bowiem tylko przy drzwiach swoich wzruszeń.
Król jest bardzo wzruszony ich wysiłkami, ale oczekuje ich o wiele dalej, we wnętrzu zamku.
Aby wejść do zamku zbudowanego w twoim sercu, w samym środku twojego serca, możesz także obrać drogę
swojego umysłu. Wielu ludzi wchodzi tymi drzwiami. Czytają jakąś książkę, napotykają idee. Gdy idee stają się
zbyt oklepane, znów otwierają książkę, by znaleźć inne. Ci najbardziej inteligentni spotykają czyste, piękne idee
odnoszące się wyłącznie do Króla. Przy pomocy umysłu w ich głowie zaczynają krążyć piękne idee. Niektóre
z nich są tak piękne, że długo je oglądają, a gdy otworzą oczy, mówią: "Spotkaliśmy Króla!" Możesz
im powiedzieć, że się mylą. Pozostają tylko przy drzwiach swojego umysłu. Król jest wzruszony ich wysiłkami,
ale oczekuje na nich o wiele dalej, w głębi zamku.
Zrozum, mój drogi, drzwi służą do WCHODZENIA. Jeżeli pozostaniesz przy drzwiach, nigdy nie wejdziesz
do zamku i nie spotkasz się z Królem, bo Król mieszka w głębi zamku.
Skoro zdecydowałeś się wejść, "ZAMKNIJ ZA SOBĄ DRZWI" (Mt 6,6). Drzwi bowiem należy zamknąć za sobą.
Posłuchaj, mój drogi, czy naprawdę chcesz iść dalej? Czy naprawdę chcesz podążać na spotkanie z Królem?
To nie jest łatwe; wiesz o tym, że wówczas, gdy zamkniesz drzwi, zobaczysz tylko ciemność, usłyszysz tylko ciszę.
Wielu ludzi nie potrafi tego wytrzymać. Mówią: "Jesteśmy w błędzie. Tracimy czas. Tu nie ma nikogo" i zaraz
spieszą do wyjścia innymi drzwiami. Powiedz im, że się mylą. Za wszystkimi drzwiami jest tylko noc i milczenie...
W ten sposób wiele osób pozostaje przy drzwiach zamku!
Ty, mój drogi, jesteś odważny, TY WIERZYSZ. WIERZYSZ, że KRÓL jest tam w zamku. WIERZYSZ, że czeka
na ciebie. WIERZYSZ, że kocha ciebie. Więc ciągle idź, idź, idź. Nie obawiaj się niczego. Jeśli WIERZYSZ, Duch
Króla odnajdzie cię. Poprowadzi cię za rękę i nadejdzie taki dzień, gdy powie: To tutaj.
Moje dziecko, nie zobaczysz NIC, nie usłyszysz NIC, nie odczujesz NIC... ale powiesz ustami swego serca: WIERZĘ,
WIERZĘ, WIERZĘ w milczeniu i w ciemności.
Wtedy POZNASZ, że Król jest przy tobie i DAJE CI POCAŁUNEK. O tym pocałunku nie potrafię ci opowiedzieć.
Mogę cię tylko zapewnić, że będziesz o nim ZAWSZE pamiętać.
ks. Michael Quoist







Do czego w tym opowiadaniu została przyrównana modlitwa?
Dlaczego tak często zatrzymujemy się przed drzwiami zamku?
Czy pozostanie pod drzwiami jest dobre?
Dlaczego brakuje nam odwagi do wejścia do zamku?
Gdzie możemy odnaleźć Pana Boga?
Czy modlitwa jest działaniem jednorazowym czy długotrwałym?
Czy modlitwa przychodzi łatwo czy trudno, z wysiłkiem? Dlaczego?
7. Kilka myśli o modlitwie8

8
Jest wolą Pana, abyśmy Go kochali coraz goręcej. No dobrze, ale jak kochać Boga?
Czy jest możliwe, aby nasza miłość do Niego wzrastała? Filozofowie uczą nas prawdy
[źródło: http://www.ostatniaszuflada.pl/czas-zwykly-1/jak-sie-modlic.html]
66
Nauczanie modlitwy






potwierdzonej codziennym życiem: nie można kochać tego, czego się nie zna.
Dlatego nie można kochać Boga bez uprzedniego poznania Go. Jak poznam, skoro się
nie modlę? Miłość Boga jest tak intymnie związana z modlitwą człowieka, że można
by powiedzieć: kto dużo się modli, bardzo kocha. Kto mało się modli, mało kocha.
Na stronach Ewangelii wiele razy czytamy o tym, że Pan spędził noc na modlitwie.
Czasem jest to powiedziane innymi słowami, zawsze jednak w celu ukazania nam
trudu, jaki zadawał sobie Jezus, aby rozmawiać ze swoim Ojcem - Bogiem. Przekazy
te zostały nam podane jako przykłady Jego zachowania się.
Modlitwa myślna jest czymś co płynie z naszego wnętrza. i tak na przykład, kiedy
znajdujemy się w nagłej potrzebie lub w niebezpieczeństwie, uciekamy się
do rozmowy z Panem w sposób najzupełniej naturalny, bez konieczności
odwoływania się do modlitw wyuczonych na pamięć. Zwroty takie jak: "Pomóż
mi, Panie" lub "Udziel mi tej łaski", mimo iż są bardzo krótkie, są początkiem
rozmowy z naszym Ojcem - Bogiem.
Niektórzy wyobrażają sobie, że bardzo trudno się modlić. A przecież w rzeczywistości
aby rozpocząć modlitwę, wystarczy "stanąć przed Bogiem". Nie trzeba wielkich
rozważań ani nadzwyczajnych wysiłków. Wystarczy powiedzieć sobie: "Porozmawiam
chwileczkę z Panem." To właśnie znaczy stanąć w obecności Boga. Czy istnieje coś
bardziej prostego, coś, co wymaga mniej pracy? Bo istotnie w momencie, w którym
mówimy do siebie: "Porozmawiam chwileczkę z Panem" już to czynimy, ponieważ
zaczynamy przed Nim rozważać nasze sprawy.
Pomocą może być nadanie naszej modlitwie prostego tonu rozmowy, zwłaszcza kiedy
jest się samemu i nic nie przeszkadza modlić się głośno. Mimo, iż Pan wie wszystko,
powiedzmy Mu o naszych sprawach; będzie zadowolony, jeśli usłyszy o nich
z naszych ust. Z zaufaniem dziecka opowiadającego swemu Ojcu niezliczone
wydarzenia jakie miały miejsce w szkole lub w czasie zabawy. I tak, na przykład
powiedzmy Mu: "Dziś zachowałem się nie najlepiej, ponieważ nie wykonałem dobrze
mojej pracy i nie ofiarowałem jej Tobie. Rankiem zaledwie wspomniałem o Tobie.
Za to bardziej zadowolony jestem z mojego zachowania się w rodzinie, ponieważ
umiałem przezwyciężyć mój zły humor i nie zraziłem innych moim rozdrażnieniem."
Kiedy idziemy ulicą, Bóg nas widzi i zna do głębi nasze serca. Dlatego również
to miejsce byłoby dobre na modlitwę. Nasze rozumowanie jest aż dotąd poprawne.
Jednak ludzie, ogłoszenia, przyciągające uwagę wystawy - wszystko to razem sprawia,
że ulica nie będzie najlepszym miejscem dla naszej zwykłej modlitwy, bo dysponując
nawet wielkimi zdolnościami skupiania się i tak skończymy na rozproszeniach. Gdyby
nawet tak się nie stało, to możliwe, że nasza modlitwa skończy się pod kołami
samochodu lub w szpitalu, a nawet bezpośrednim przejściem na tamten świat.
Na spokojną rozmowę z Panem trzeba poszukać spokojniejszego miejsca. Swego
czasu opowiadano mi, że rekruci pewnej jednostki wojskowej zdawali egzaminy
na kaprali. Jeden z nich, odpowiadając na pytanie kapitana dotyczące miejsca
przebywania Boga, odpowiedział: "Znajduje się wszędzie, ale miejscem, gdzie częściej
przystaje, jest kościół". Nie ulega wątpliwości, że zawsze najlepszym miejscem
do modlitwy zawsze będzie kościół, w którym znajduje się Pan ukryty
w Najświętszym Sakramencie. Z dwóch powodów. Po pierwsze dlatego że Pan został
67
Nauczanie modlitwy

z nami w Eucharystii po to, abyśmy Mu towarzyszyli. Po drugie dlatego
że w atmosferze kościoła nie tracimy czasu na walkę z rozproszeniami.
Jeśli nie ma innej możliwości, można modlić się podczas podróży w pociągu
lub autobusie. Wystarczy zamknąć oczy i nawet jeśli wydaje się nam, że uderzamy
głową o innego pasażera - chociaż do tego nie dochodzi - rozmawiać z Panem. Można
też patrzeć na krajobraz i kontemplując go - jak wielu to czyni nie myśląc o niczym wypełnić ten czas modlitwą, aktami strzelistymi i aktami umiłowania Boga.
8. Postanowienie
Przez cały tydzień spróbuję przyjrzeć się swojej modlitwie. Czego w niej brakuje, jak do niej
podchodzę, czy poświęcam swój czas Panu Bogu czy też raczej modlitwę bezmyślnie „zaliczam”?
Można także spróbować stworzyć swój dzienniczek modlitwy, w którym zapisujemy nasze
przemyślenia i sprawy, o których chcemy opowiedzieć Panu Bogu.
Opracował
kl. Łukasz Nocoń
68
Nauczanie modlitwy
2. „Panie, naucz nas modlić się!”
Rodzaje i formy modlitwy
Panie, naucz mnie modlitwy. Daj mi świadomość Twej miłującej obecności. Spraw, abym poznał Twoje
pragnienie nawiązania osobowej więzi ze mną i usłyszał jak wzywasz mnie osobiście, po imieniu.
Daj mi poznać, że bez Ciebie niczego uczynić nie mogę, że jestem całkowicie zależny od Twojej miłości. Pomóż
mi zrozumieć, że Ty jesteś moim spełnieniem i moją przyszłością, że znaczenie mojego życia spoczywa w Tobie.
Jezu, naucz mnie modlitwy. Poucz moje serce, gdzie ma Ciebie szukać. Wskaż, gdzie mogę Ciebie znaleźć. Daj,
abym poznał radość przebywania z Toba. Amen.
Gdy się modlicie, nie bądźcie jak obłudnicy. Oni lubią w synagogach i na rogach ulic wystawać i modlić się,
żeby się ludziom pokazać. Zaprawdę, powiadam wam: otrzymali już swoją nagrodę. Ty zaś, gdy chcesz się
modlić, wejdź do swej izdebki, zamknij drzwi i módl się do Ojca twego, który jest w ukryciu. A Ojciec twój, który
widzi w ukryciu, odda tobie. Na modlitwie nie bądźcie gadatliwi jak poganie. Oni myślą, że przez wzgląd na swe
wielomówstwo będą wysłuchani. Nie bądźcie podobni do nich! Albowiem wie Ojciec wasz, czego wam potrzeba,
wpierw zanim Go poprosicie. Wy zatem tak się módlcie: Ojcze nasz, który jesteś w niebie, niech się święci imię
Twoje! Niech przyjdzie królestwo Twoje; niech Twoja wola spełnia się na ziemi, tak jak i w niebie. Chleba
naszego powszedniego daj nam dzisiaj; i przebacz nam nasze winy, jak i my przebaczamy tym, którzy przeciw
nam zawinili; i nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie, ale nas zachowaj od złego! Jeśli bowiem przebaczycie ludziom
ich przewinienia, i wam przebaczy Ojciec wasz niebieski. Lecz jeśli nie przebaczycie ludziom, i Ojciec wasz nie
przebaczy wam waszych przewinień. /Mt 6,5-15/
I polecił ludowi usiąść na ziemi. A wziąwszy siedem chlebów, odmówił dziękczynienie, połamał i dawał uczniom,
aby je rozdzielali. I rozdali tłumowi. Mieli też kilka rybek. I nad tymi odmówił błogosławieństwo i polecił
je rozdać. Jedli do sytości, a pozostałych ułomków zebrali siedem koszów. Było zaś około czterech tysięcy ludzi.
Potem ich odprawił. /Mk 8,6-8/
Gdy przyszedł na miejsce, rzekł do nich: «Módlcie się, abyście nie ulegli pokusie». A sam oddalił się od nich
na odległość jakby rzutu kamieniem, upadł na kolana i modlił się tymi słowami: «Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode
Mnie ten kielich! Jednak nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie!» Wtedy ukazał Mu się anioł z nieba
i umacniał Go. Pogrążony w udręce jeszcze usilniej się modlił, a Jego pot był jak gęste krople krwi, sączące się
na ziemię. Gdy wstał od modlitwy i przyszedł do uczniów, zastał ich śpiących ze smutku. Rzekł do nich: «Czemu
śpicie? Wstańcie i módlcie się, abyście nie ulegli pokusie». /Łk 22,40-46/
Lecz Jezus mówił: «Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią». Potem rozdzielili między siebie Jego szaty,
rzucając losy. /Łk 23,34/
Wtedy ci trzej jakby jednym głosem wysławiali, wychwalali i błogosławili Boga, mówiąc w piecu:
Błogosławiony jesteś, Panie Boże naszych ojców pełen chwały i wywyższony na wieki.
Błogosławione niech będzie Twoje imię
pełne chwały i świętości chwalebne i wywyższone na wieki.
Błogosławiony jesteś w przybytku
świętej Twojej chwały chwalony, sławiony przez wieki nade wszystko.
Błogosławiony jesteś na tronie Twego królestwa chwalony, sławiony przez wieki nade wszystko.
Błogosławiony jesteś Ty, co spoglądasz w otchłanie,
co na Cherubach zasiadasz pełen chwały i wywyższony na wieki.
69
Nauczanie modlitwy
Błogosławiony jesteś na sklepieniu nieba pełen chwały i sławny na wieki. /Dn 3,51-56/




Na podstawie danych fragmentów jak powinna wyglądać nasza modlitwa?
Jakie formy powinna mieć modlitwa? (dziękczynna, przebłagalna, wstawiennicza,
uwielbienia)
Jak ma wyglądać nasz kontakt z Bogiem? Mamy z nim rozmawiać ze strachem
czy z ‘luzem’, jak z kolegą z ulicy?
Czy modlitwa ma być stałą formułką powtarzaną codziennie?
Ubogi farmer wracając późnym wieczorem z rynku do domu, znalazł się na drodze bez swojego modlitewnika.
Koła jego wozu odpadły w samym środku lasu, więc zmartwił się, że dzień ten będzie musiał upłynąć bez
odmówienia przez niego modlitwy.
Ułożył więc następującą: "Panie, uczyniłem coś bardzo głupiego. Opuściłem dom dziś rano bez mojego
modlitewnika, a pamięć zawodzi mnie tak często, że nie mogę bez niego odmówić ani jednej modlitwy.
Postanowiłem więc, że pięć razy wolno wyrecytuję alfabet, a Ty, który znasz wszystkie modlitwy poskładasz
razem litery alfabetu, aby stworzyły modlitwę, której słów nie pamiętam."
I rzekł Pan do swoich aniołów: "Ze wszystkich modlitw, które dzisiaj usłyszałem, ta jedna była niewątpliwie
najlepsza, ponieważ płynęła z prostego i szczerego serca".






Jak wygląda nasza modlitwa? Czy zawsze modlimy się tak samo?
Czy poszukujemy nowych form modlitwy?
Czy jesteśmy otwarci na inicjatywy innych grup, które proponują nam inne formy
modlitwy?
Czy wprowadzamy w nasze życie spontaniczną modlitwę zamiast stałych formułek?
Czy potrafimy modlić się ciszą?
Czy prowadzimy medytację Słowa Bożego?

KKK 2721 Tradycja chrześcijańska obejmuje trzy główne formy życia modlitwy: modlitwę
ustną,

rozmyślanie
i kontemplację.
Skupienie
serca
jest
ich
wspólną
cechą.
Modlitwa rozmyślania
o KKK 2723 Rozmyślanie jest modlitewnym poszukiwaniem, które pobudza myśl,
wyobraźnię, uczucie, pragnienie. Jego celem jest przyswojenie sobie w wierze
rozważanego przedmiotu, odniesionego do rzeczywistości naszego życia.
o KKK 2705 Rozmyślanie polega przede wszystkim na poszukiwaniu. Duch szuka
zrozumienia pytań "dlaczego" i "jak" życia chrześcijańskiego, aby przylgnąć do tego,
o co Bóg prosi, i udzielić na to odpowiedzi. Potrzebna jest do tego trudna
do osiągnięcia uwaga. Zazwyczaj pomagają w tym księgi, które chrześcijanie mają
do dyspozycji: Pismo święte, zwłaszcza Ewangelia, święte obrazy, teksty liturgiczne
z dnia i danego okresu liturgicznego, pisma mistrzów duchowych, dzieła z zakresu
duchowości, wielka księga stworzenia oraz księga historii, karta Bożego "dzisiaj".
70
Nauczanie modlitwy
o KKK 2706 Rozmyślanie nad tym, co się czyta, prowadzi do przyswojenia sobie treści
przez odniesienie jej do siebie samego. Tu otwiera się inna księga: księga życia.
Przechodzi się od myślenia do rzeczywistości. W zależności od stopnia pokory i wiary
odkrywamy dążenia, które działają w sercu, i możemy je rozeznawać. Chodzi
o czynienie prawdy, by dojść do Światła: "Panie, co chcesz, abym czynił?"
o KKK 2707 Metody rozmyślania są tak zróżnicowane jak mistrzowie życia
duchowego. Chrześcijanin powinien dążyć do rozmyślania w sposób regularny;
w przeciwnym razie będzie podobny do trzech pierwszych rodzajów gleby
z przypowieści o siewcy (Por. Mk 4, 4-7. 15-19). Jednak metoda jest tylko
przewodnikiem; ważne jest, by iść naprzód z Duchem Świętym jedyną drogą
modlitwy, którą jest Jezus Chrystus.
o KKK 2708 Rozmyślanie pobudza myśl, wyobraźnię, uczucie, pragnienie. Takie
uaktywnienie jest konieczne do pogłębienia pewności wiary, pobudzenia nawrócenia
serca i umocnienia woli, by iść za Chrystusem. Modlitwa chrześcijańska chętnie
podejmuje rozmyślanie o "misteriach Chrystusa", na przykład w lectio divina
lub w różańcu. Ta forma refleksji modlitewnej ma ogromną wartość, jednak
modlitwa chrześcijańska powinna zdążać jeszcze dalej: do poznania miłości Pana
Jezusa, do zjednoczenia z Nim.

Modlitwa ustna
o
o
o
o
o
o
o
KKK 2721 Tradycja chrześcijańska obejmuje trzy główne formy życia modlitwy:
modlitwę ustną, rozmyślanie i kontemplację. Skupienie serca jest ich wspólną
cechą.
KKK 2722 Modlitwa ustna, oparta na zjednoczeniu ciała i ducha w naturze
ludzkiej, włącza ciało w modlitwę wewnętrzną serca, za przykładem Chrystusa
modlącego się do swojego Ojca i uczącego swoich uczniów modlitwy "Ojcze
nasz".
KKK 2700 Bóg przez swoje Słowo mówi do człowieka. Przez słowa,
wypowiadane w myśli lub na głos, nasza modlitwa nabiera kształtu.
Najważniejsza jednak jest obecność serca w Tym, do kogo mówimy w modlitwie.
To, "czy nasza modlitwa będzie wysłuchana, nie zależy od ilości słów, lecz
od zapału naszych dusz" (Św. Jan Chryzostom, Eclogae ex diversis homiliis, 2: PG
63, 583 A).
KKK 2701 Modlitwa ustna jest niezbędnym elementem życia chrześcijańskiego.
Uczniów, przyciąganych cichą modlitwą Nauczyciela, uczy On modlitwy ustnej:
"Ojcze nasz". Jezus modlił się nie tylko modlitwami liturgicznymi Synagogi;
Ewangelie ukazują nam, jak wypowiadał głośno swoją modlitwę osobistą,
od wzniosłego błogosławieństwa Ojca (Por. Mt 11, 25-26) aż do trwogi
w Getsemani (Por. Mk 14, 36).
KKK 2702 Potrzeba połączenia zmysłów z modlitwą wewnętrzną jest zgodna
z wymaganiem naszej ludzkiej natury. Jesteśmy ciałem i duchem, i dlatego
odczuwamy potrzebę wyrażenia na zewnątrz naszych uczuć. Musimy modlić się
całą naszą istotą, by nadać naszemu błaganiu jak największą moc.
KKK 2703 Potrzeba ta odpowiada również wymaganiu Bożemu. Bóg szuka
czcicieli w Duchu i Prawdzie, a w konsekwencji modlitwy żywej, wznoszącej się
z głębi duszy. Oczekuje On również wyrazu zewnętrznego, który łączy ciało
z modlitwą wewnętrzną, ponieważ składa Mu ona doskonały hołd z tego
wszystkiego, do czego ma On prawo.
KKK 2704 Ponieważ modlitwa ustna ma charakter zewnętrzny i jest w pełni
ludzka, jest przede wszystkim modlitwą tłumów. Ale nawet modlitwa najbardziej
wewnętrzna nie powinna pomijać modlitwy ustnej. Modlitwa staje się
wewnętrzna w takiej mierze, w jakiej uświadamiamy sobie Tego, "do którego
mówimy" (Św. Teresa od Jezusa, Camino de perfeccion, 26). Wtedy modlitwa
ustna staje się pierwszym stopniem modlitwy kontemplacyjnej.
71
Nauczanie modlitwy

Modlitwa w rodzinie
KKK 2685 Rodzina chrześcijańska jest pierwszym miejscem wychowania do modlitwy.
Zbudowana na sakramencie małżeństwa jest "Kościołem domowym", w którym dzieci Boże
uczą się modlitwy "jak Kościół" oraz wytrwałości w modlitwie. Szczególnie dla małych dzieci
codzienna modlitwa rodzinna jest pierwszym świadectwem żywej pamięci Kościoła, cierpliwie
pobudzanej przez Ducha Świętego.

Modlitwa we wspólnocie
KKK 2689 Grupy modlitewne, jak również "szkoły modlitwy", są dziś jednym ze znaków
i jednym z bodźców odnowy modlitwy w Kościele, pod warunkiem że czerpią z autentycznych
źródeł modlitwy chrześcijańskiej. Troska o jedność jest znakiem prawdziwej modlitwy
w Kościele.

Modlitwa wstawiennicza
o
o
o
o
KKK 2647 Modlitwa wstawiennicza polega na prośbie na rzecz drugiego. Nie zna
granic i obejmuje również nieprzyjaciół.
KKK 2634 Wstawiennictwo jest modlitwą prośby, która bardzo przybliża nas
do modlitwy Jezusa. To On jest jedynym wstawiającym się u Ojca za wszystkich
ludzi, a w szczególności za grzeszników (Por. Rz 8, 34; 1 Tm 2, 5-8; 1 J 2, 1).
On jest Tym, który "zbawiać na wieki może całkowicie tych, którzy przez Niego
zbliżają się do Boga, bo zawsze żyje, aby się wstawiać za nimi" (Hbr 7, 25). Sam
Duch Święty "przyczynia się za nami w błaganiach... przyczynia się za świętymi
zgodnie z wolą Bożą" (Rz 8, 26-27).
KKK 2635 Wstawianie się za innymi, prośba o coś dla innych, jest – od czasu
Abrahama – czymś właściwym dla serca pozostającego w harmonii
z miłosierdziem Bożym. W czasie Kościoła wstawiennictwo chrześcijańskie
uczestniczy we wstawiennictwie Chrystusa: jest wyrazem komunii świętych.
We wstawiennictwie ten, kto się modli, "niech ma na oku nie tylko swoje własne
sprawy, ale też i drugich" (Flp 2, 4), do tego stopnia, aby modlił się za tych, którzy
wyrządzają mu zło (Por. Szczepan modlący się za swych oprawców, jak Jezus:
Dz 7, 60; Łk 23, 28. 34).
KKK 2636 Pierwsze wspólnoty chrześcijańskie przeżywały bardzo głęboko
tę formę dzielenia się (Por. Dz 12, 5; 20, 36; 21, 5; 2 Kor 9, 14). Paweł Apostoł
pozwala im uczestniczyć w ten sposób w swoim posługiwaniu Ewangelii (Por. Ef
6, 18-20; Kol 4, 3-4; 1 Tes 5, 25), ale też wstawia się za nimi (Por. Flp 1, 3-4; Kol 1,
3; 2 Tes 1, 11). Wstawiennictwo chrześcijan nie zna granic: "za wszystkich ludzi,
za królów i za wszystkich sprawujących władzę" (1 Tm 2,1-2), za tych, którzy
prześladują (Por. Rz 12, 14). za zbawienie tych, którzy odrzucają Ewangelię (Por.
Rz 10, 1).
Każdy z uczestników spotkania spróbuje napisać własnymi słowami modlitwę, w której podziękuje
Bogu za dobra, które otrzymał, przeprosi za krzywdy które mu wyrządził i poprosi GO o potrzebne
łaski.
9. Postanowienie
Spróbuję codziennie wprowadzać modlitwę spontaniczną, oraz choć 5 minut ciszy, aby i Pan Bóg
mógł do mnie przemówić.
Opracował
kl. Marek Fenisz
72
Nauczanie modlitwy
3. „Różaniec – czy musi być nudny?”
O Waleczna Hetmanko, zwycięską wdzięczności pieśń, z niewoli wyswobodzeni, słudzy Twoi, niesiem Ci,
Bogarodzico. Ty, która posiadasz moc niezwyciężoną, od wszelkich nieszczęść wybaw nas, byśmy do Ciebie
wołali: Witaj, oblubienico Dziewicza.
Witaj, przez którą jaśnieje radość,
Witaj, dla której klątwa odpuszczona,
Witaj, która Adama podnosisz z upadku,
Witaj, która od łez uwalniasz Ewę.
Witaj, o wysokości, pojęciom ludzkim niedostępna,
Witaj, głębiono nawet anielskim okiem niezbadana,
Witaj, bo jesteś tronem Króla,
Witaj, bo dźwigasz Tego, co wszystkie dźwiga rzeczy.
Witaj, gwiazdo Słońce nam ukazująca,
Witaj, łono Boskiego wcielenia,
Witaj, przez którą stworzenie się odnawia,
Witaj, przez którą Stwórca dzieckiem się staje.
Witaj, Oblubienico Dziewicza.
Fragment Akatystu do Bogarodzicy
A obok krzyża Jezusowego stały: Matka Jego i siostra Matki Jego, Maria, żona Kleofasa, i Maria Magdalena.
Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: «Niewiasto, oto syn
Twój». Następnie rzekł do ucznia: «Oto Matka twoja». I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie. /J 19,25-27/

Co łączy dany fragment PŚ z różańcem? (wskazanie na głęboką relacje z Maryją
budowaną przez odmawianie różańca – relację podobną do relacji z matką)

Jezus nie mnie dał za matkę Maryję, tylko swojemu uczniowi. Dlaczego Maryja
ma być moją matką? (uświadomienie, że każdy z nas jest tym uczniem spod krzyża, który
otrzymuje Maryję za matkę)
5. Krótkie przedstawienie historii powstania różańca9
Różaniec jest jedną z najbardziej popularnych modlitw na świecie. Znany jest - jeśli idzie o formę - od bardzo
dawna w religiach Dalekiego Wschodu, w prawosławiu i oczywiście w katolicyzmie. Zwyczaj odmawiania
różańców sięga czasów przed narodzeniem Chrystusa. w 1849 r. odkryto wśród ruin starożytnej Niniwy w ręku
niewiasty coś w rodzaju różańca. Posążek pochodził z VIII, a może nawet IX w. przed Chrystusem. "Różańce"
stosowali powszechnie w Indiach wyznawcy Wisznu i Siwy, także wyznawcy Buddy, lamowie w Tybecie, a nawet
mahometanie w Syrii i północnej Afryce.
9
zaczerpnięte ze strony www.brewiarz.katolik.pl/czytelnia/rozaniec.php3
73
Nauczanie modlitwy
Różaniec miał też różne formy. W Chinach np. były nim sznury z węzłami (tzw. sznury memotechniczne).
Podobną formę miały sznury bramińskie. Najstarsza wzmianka o nich pochodzi z II w. po Chrystusie (księga
Athararedd). Różaniec indyjskich siwaitów (czcicieli Siwy) miał formę sznurków z nanizanymi perełkami owocu
aksza i składał się z 32, 64, 84 lub 108 paciorków. Podobne różańce mieli i mają dotąd mnisi buddyjscy. Różańce
te ułatwiały modlitwę, zwłaszcza gdy pewne formuły stale się powtarzały. Czytamy o pierwszych pustelnikach,
że wyznaczali sobie do codziennego odmawiania po 100 i więcej Ojcze nasz czy innych pacierzy.
Sozomenos i Palladiusz (w. V) podają, że pierwsi chrześcijanie dla łatwiejszego zapamiętania ilości
wyznaczonych sobie pacierzy liczyli je na palcach, potem posługiwali się kamykami. Tak czynił św. Paweł
Pustelnik, który na 300 kamykach liczył 300 Ojcze nasz. Metodę udoskonalono, posługując się sznurkami
z węzłami lub sznurkami z nanizanymi na nich pętelkami czy kawałkami drewna. Taki różaniec miał posiadać
św. Pachomiusz (+ 346) i św. Benedykt z Nursji (+ 547). W grobie św. Gertrudy z Nivelles (+ 658) znaleziono
sznurek z nawleczonymi kulkami. Byłby to więc najstarszy chrześcijański znaleziony różaniec. Najdawniejszy
z zachowanych różańców pochodzi jednak dopiero z XIII w. Znaleziono jego rzeźbę na nagrobku Gerarda,
rycerza zakonu templariuszy (+ 1273). Sznur przedstawia 158 nanizanych na nim paciorków. Około roku 1500
pojawiają się różańce, na które składają się paciorki ułożone w dziesiątki.
Modlitwą najwcześniej i najpowszechniej odmawianą była Modlitwa Pańska. Kiedy powstały zakony, reguła
zobowiązywała kapłanów do codziennego odmawiania 150 psalmów. Braci zakonnych natomiast
zobowiązywano do odmawiania 150 Ojcze nasz. Dlatego tak ułożone modlitwy nazywano Psałterzem braci. Tak
było u benedyktynów jeszcze w XI, u templariuszy - w XII, a nawet w XIII wieku.
Od XII w. rozpowszechnił się w Kościele zwyczaj odmawiania Pozdrowienia Anielskiego. Wprowadzono
je najpierw w formie antyfony do oficjum o Najświętszej Maryi Pannie w wieku XI, w tym samym czasie
w modlitwie Anioł Pański, wreszcie jako odrębną modlitwę, powtarzaną wiele razy. Składała się ona
początkowo jedynie ze słów anioła Gabriela: "Zdrowaś, Maryjo, łaski pełna, Pan z Tobą, błogosławionaś
Ty między niewiastami" (Łk 1, 28). Potem zaczęto dodawać słowa, wypowiedziane do Maryi przez św. Elżbietę:
"I błogosławiony owoc żywota Twojego" {Łk 1, 42). Tak było aż do wieku XII. Potem zaczęto dodawać słowa
następne: "... Jezus. Święta Maryjo, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi teraz i w godzinę śmierci naszej.
Amen". Od XV w. ta forma przyjęła się już powszechnie w Kościele na Zachodzie. Zatwierdził ją św. Pius V
w 1566 r., a w 1568 r. wprowadził ją do brewiarza.
Ze średniowiecza pochodzi zwyczaj częstego powtarzania Pozdrowienia Anielskiego. Pustelnik Aybert
z Hennegau (+ 1140) miał zwyczaj codziennie odmawiać je 150 razy. Za każdym razem przyklękał, a na końcu
padał na twarz. Różaniec w postaci wielokrotnego odmawiania Pozdrowienia Anielskiego upowszechniał
św. Dominik Guzman, założyciel Zakonu Kaznodziejskiego (dominikanów), dlatego nazywa się go ojcem różańca
do Najświętszej Maryi Panny.
Nie jest to jednak ścisłe. Różaniec bowiem w obecnej formie ustalił się dopiero w XV w. dzięki innemu
dominikaninowi, bł. Alanusowi a la Roche (van den Clip), który żył w latach 1428-1475. On ustalił nazwę
"Psałterz Maryi", jak też i liczbę 150 Zdrowaś, które podzielił na dekady (dziesiątki), każda przeplatana
Modlitwą Pańską. On też założył pierwsze bractwo różańcowe w Douai w 1470 r.
W 2002 r. Jan Paweł II listem Rosarium Virginis Mariae dołączył do nich także czwartą część - tajemnice światła
(chrzest Chrystusa, pierwszy cud w Kanie Galilejskiej, głoszenie Królestwa i wzywanie do nawrócenia,
przemienienie na górze Tabor oraz ustanowienie Eucharystii). Ogłosił także czas od X 2002 do X 2003 Rokiem
Różańca Świętego i wezwał wszystkich wierzących do częstszej i bardziej gorliwej modlitwy różańcowej.
CUDA ZDARZAJĄ SIĘ NA CO DZIEŃ
Już po raz czwarty byłam w Wilnie z pielgrzymką. Kiedy stanęliśmy przed obliczem Tej, która od wieków
w „Ostrej świeci Bramie”, łzy zakręciły mi się w oczach. Po Mszy świętej i różańcu grupa poszła zwiedzać
Uniwersytet Wileński, kościół św. Piotra i Pawła, klasztor bazyliański i katedrę, a ja, za wiedzą przewodników,
pozostałam w kaplicy Matki Bożej Ostrobramskiej. To przed Jej obliczem moja ziemska Mama uczyła mnie Ojcze
nasz i Zdrowaś Maryjo.
74
Nauczanie modlitwy
Jeszcze odmówiliśmy Koronkę do Bożego Miłosierdzia przed obrazem „Jezu, ufam Tobie” w kościele Świętego
Ducha. Potem były Troki, Kowno, Świteź. Miło odkrywać ślady polskości, śpiewać przy ognisku nad Niemnem
pieśni harcerskie, legionowe…
Gdy wróciliśmy do Kalisza, była północ. Państwo H., mieszkający w mojej dzielnicy, stwierdzili, że nie warto brać
taksówki: „Spacer dobrze nam zrobi”. Zapewnili, że odprowadzą mnie pod sam dom, więc zaufałam ludziom
poważnym, starszym. Jednak pod swoim blokiem zdecydowanie odmówili odprowadzenia mnie do domu,
na drugi koniec ciemnej ulicy. Była godzina pierwsza w nocy. „Jest naprawdę spokojnie, nie musi się pani
niczego bać” – mówili. „Chuligani o tej porze śpią” – dodał pan z finezyjną beztroską. Cóż było robić? Z bijącym
sercem poszłam sama w otchłań nocy.
Ulica była długa i zadrzewiona. W dłoni ściskałam różaniec, z którym nigdy się nie rozstaję. Szłam szybko, nie
oglądając się za siebie. „Pani Różańcowa, nie możesz mnie tak zostawić…” Aby wytrzymać napór lęku,
półgłosem szeptałam Pod Twoją obronę. Wszystko w zasięgu wzroku było pogrążone w ciemności… Wtem
usłyszałam trzask gałęzi i kroki. Było ich kilku. Uciekałam, ściskając w dłoni różaniec. Gdy wydawało się, że już
mnie doganiają, z naprzeciwka wyłonił się mężczyzna. Ochrypłym głosem powiedział: „Niech się pani nie boi,
ja panią obronię”. Tamci się zatrzymali. Mężczyzna z wielkim workiem i długim kijem stanął pomiędzy mną
a nimi. W blasku latarni zobaczyłam znoszone ubranie, potargane, brudne włosy, błyszczące oczy. „Spośród
takich rekrutuje się wielka armia wykolejeńców” – pomyślałam. Okazało się, że był to dobry i bardzo wrażliwy
człowiek, szukający pod osłoną nocy chleba po śmietnikach. On uchronił mnie od tragedii, a może i śmierci.
Różaniec przyniósł ocalenie. Gdy podarowałam mu 20 zł (przeznaczone wcześniej na taksówkę), chciał całować
moje ręce. „Wstydzę się swojej nędzy. Nie mam pracy, dziecko głodne, nie mam za co opłacić czynszu…” –
mówił. Przyznał, że jego biedę spowodowało pijaństwo. Ubolewał nad losem swej córki, będącej na łasce
złośliwego męża. Gdy powiedział, że codziennie modli się za nią, podarowałam mu swój różaniec. Ucieszył się
bardzo. Podprowadził mnie pod mój blok.
Gdy wracam do tamtego wydarzenia, jestem do głębi poruszona. Matka Boża cudem mnie uratowała.
Postawiła na ciemnej ulicy biednego, obdartego człowieka – „rycerza w łachmanach”. Cuda zdarzają się
częściej, niż nam się wydaje. Matka Boża chce, by mówić o Jej dobroci, potężnym orędownictwie, różańcu
i nieustannie Jej dziękować.
Emilia Piechota, Kalisz



RVM 1.
Różaniec bowiem, choć ma charakter maryjny, jest modlitwą o sercu
chrystologicznym. W powściągliwości swych elementów skupia w sobie głębię całego
przesłania ewangelicznego, którego jest jakby streszczeniem. W nim odbija się echem
modlitwa Maryi, Jej nieustanne Magnificat za dzieło odkupieńcze Wcielenia, rozpoczęte w Jej
dziewiczym łonie. Przez różaniec lud chrześcijański niejako wstępuje do szkoły Maryi, dając się
wprowadzić w kontemplację piękna oblicza Chrystusa i w doświadczanie głębi Jego miłości.
Za pośrednictwem różańca wierzący czerpie obfitość łaski, otrzymując ją niejako wprost z rąk
Matki Odkupiciela.
RVM 2.
Można powiedzieć, że różaniec staje się jakby modlitewnym komentarzem
do ostatniego rozdziału Konstytucji Vaticanum II Lumen gentium, mówiącego o przedziwnej
obecności Bogarodzicy w tajemnicy Chrystusa i Kościoła. Oto bowiem na kanwie słów
Pozdrowienia Anielskiego (Ave Maria) przesuwają się przed oczyma naszej duszy główne
momenty z życia Jezusa Chrystusa. Układają się one w całokształt tajemnic radosnych,
bolesnych i chwalebnych. Jakbyśmy obcowali z Panem Jezusem poprzez — można
by powiedzieć — Serce Jego Matki. Równocześnie zaś w te same dziesiątki różańca serce
nasze może wprowadzić wszystkie sprawy, które składają się na życie człowieka, rodziny,
narodu, Kościoła, ludzkości. Sprawy osobiste, sprawy naszych bliźnich, zwłaszcza tych, którzy
nam są najbliżsi, tych, o których najbardziej się troszczymy. W ten sposób ta prosta modlitwa
różańcowa pulsuje niejako życiem ludzkim».
RVM 5. Różaniec należy do najlepszej i najbardziej wypróbowanej tradycji kontemplacji
chrześcijańskiej. Rozwinięty na Zachodzie, jest modlitwą typowo medytacyjną i odpowiada
75
Nauczanie modlitwy

poniekąd «modlitwie serca» czy «modlitwie Jezusowej», która wyrosła na glebie
chrześcijańskiego Wschodu.
KKK 971. "Błogosławić mnie będą wszystkie pokolenia" (Łk 1, 48). "Pobożność Kościoła
względem Świętej Dziewicy jest wewnętrznym elementem kultu chrześcijańskiego".
Najświętsza Dziewica "słusznie doznaje od Kościoła czci szczególnej”. Już też
od najdawniejszych czasów Błogosławiona Dziewica czczona jest pod zaszczytnym imieniem
Bożej Rodzicielki, pod której obronę uciekają się w modlitwach wierni we wszystkich swoich
przeciwnościach i potrzebach... Kult ten... choć zgoła wyjątkowy, różni się przecież w sposób
istotny od kultu uwielbienia, który oddawany jest Słowu Wcielonemu na równi z Ojcem
i Duchem Świętym, i jak najbardziej sprzyja temu kultowi". Wyraża się on w świętach
liturgicznych poświęconych Matce Bożej oraz w modlitwie maryjnej, takiej jak różaniec, który
jest "streszczeniem całej Ewangelii"
Co możemy powiedzieć na temat różańca na podstawie fragmentów listu apostolskie i katechizmu?
(dążymy do odpowiedzi, że jest sposobem przeżywania i kontemplacji wcielenia, życia, czynów, męki
i chwalebnego zwycięstwa nad śmiercią Jezusa; zwracamy również uwagę na kult Maryi, wspólną modlitwę
i wychwalaniem wraz z Maryją Boga itp.)
8. Metody odmawiania różańca


Metoda „tradycyjna”
Metoda odmawiana najczęściej: Rozpoczynamy od znaku krzyża, następnie na krzyżu
odmawiamy Wierzę w Boga, na pierwszym koraliku Ojcze nasz, na następnych
3 Zdrowaś Maryjo kolejno o wzrost wiary, nadziei i miłości, a na piątym koraliku
Chwała Ojcu. Następnie odmawiamy 5 „dziesiątek”. Każda dziesiątka składa się
z Ojcze nasz, 10 Zdrowaś Maryjo, Chwała Ojcu i O mój Jezu. Warto każdą dziesiątkę
poprzedzić krótkim rozważaniem danej tajemnicy różańca.
Metoda dominikanów francuskich (właśnie ten zakon rozpowszechnił tę modlitwę)
Różni się ona tym od tradycyjnej metody, że w każdej dziesiątce zamiast pełnego
Zdrowaś Maryjo odmawiamy tylko pierwszą część (do słowa Jezus) po czym
dodajemy dopowiedzenie związane z daną tajemnicą np.: …Jezus, którego Maryja
przyjęła pod swoje serce. (dopowiedzenia do 1 tajemnicy radosnej). Drugą część
(Święta Maryjo…) dodajemy tylko po dziesiątym dopowiedzeniu. Dopowiedzenia
można tworzyć spontanicznie, ale na początku warto mieć przygotowane wcześniej
lub skorzystać z gotowych, dostępnych w Agendzie liturgicznej, lub innych
modlitewnikach.
Podzielić uczestników spotkania na 5 grup i każdej z nich zlecić do przygotowania rozważania
lub dopowiedzenia do jednej z pięciu tajemnic wybranej części różańca (Stworzone w ten sposób
rozważania/dopowiedzenia można wykorzystać na parafialnym różańcu prowadzonym przez KSM).
10. Postanowienie
Przeczytać list apostolski Jana Pawła II Rosarium Virginis Mariae lub odmawiać codziennie
przynajmniej jedną dziesiątkę różańca.
Opracował
kl. Marek Fenisz
76
Nauczanie modlitwy
4. „Modlitwa Pismem Świętym”
Modlitwa Papieża Benedykta XVI:
Niech każdy nasz dzień będzie kształtowany przez ponowne spotkanie się z Chrystusem, Słowem Ojca, które
stało się ciałem: On jest na początku i na końcu, i wszystko w Nim ma istnienie (Kol 1,17). Uciszmy się,
by słuchać słowa Pańskiego i nad nim medytować, ażeby dzięki skutecznemu działaniu Ducha Świętego nadal
mieszkało i żyło w nas przez wszystkie dni naszego życia i do nas mówiło. Amen.
Przyszedł również do Nazaretu, gdzie się wychował. W dzień szabatu udał się swoim zwyczajem do synagogi
i powstał, aby czytać. Podano Mu księgę proroka Izajasza. Rozwinąwszy księgę, natrafił na miejsce, gdzie było
napisane: Duch Pański spoczywa na Mnie, ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, abym ubogim niósł dobrą
nowinę, więźniom głosił wolność, a niewidomym przejrzenie; abym uciśnionych odsyłał wolnymi, abym
obwoływał rok łaski od Pana. Zwinąwszy księgę oddał słudze i usiadł; a oczy wszystkich w synagodze były w Nim
utkwione. Począł więc mówić do nich: «Dziś spełniły się te słowa Pisma, któreście słyszeli». (Łk 4,16-21).
komentarz egzegetyczny (zamiast pytań):
Powyższy fragment prezentuje wydarzenie, podczas którego Jezus przybywa do swojego rodzinnego miasta.
W ten sposób rozpoczyna swoją publiczną działalność. Jezus odczytuje fragment z księgi proroka Izajasza w celu
ujawnienia (nie wprost) swojego mesjańskiego posłania. Można zadać tutaj pytanie: dlaczego nie zrobił tego
w sposób otwarty? Dlaczego posługuje się Pismem? Wydaje się, że Jezus chce dać tutaj przykład modlitwy.
Podobnie i my możemy się modlić Pismem Świętym, na wzór Jezusa. Pisze o tym m.in. Papież Benedykt XVI
w Adhortacji Apostolskiej Verbum Domini, podając konkretny sposób tzw. lectio divina.
Słowo Boże jest jednym z istotniejszych elementów w nauczaniu Kościoła. Słuchamy go m.in. podczas Mszy
Świętej, (księża i diakoni) Liturgii Godzin, a także podczas osobistej lektury. Istnieje także wiele sposobów
modlitwy Pismem Świętym (np. ignacjański, terezjański, salezjański), ale wydają się one zarezerwowane dla
tzw. duchowych tytanów, którzy dobrze „czują się” w obrębie powyższych duchowości. Takie medytacje
prowadzone są przede wszystkim przez wyspecjalizowanych animatorów na rekolekcjach. Istnieje jednak prosty
sposób modlitwy Pismem, który jest przedmiotem niniejszego spotkania. Składa się z kilku etapów. Oczywiście,
także i tu potrzeba duchowego wysiłku.

VB 87: Lectio divina składa się z pięciu etapów:
o I – Lectio, czyli czytanie tekstu (nawet kilkakrotne). Ustalenie, co tekst biblijny mówi
sam w sobie (miejsce, czas, osoby, co opisuje, jaką prawdę przedstawia).
o II – Meditatio, czyli rozważanie. Zadanie sobie pytania: co tekst biblijny mówi
do mnie? Chodzi o otwarcie się (na przykład metodą burzy mózgów) na tekst biblijny.
o III – Oratio, czyli modlitwa. Co ja chcę powiedzieć Panu (z głębi serca w ciszy
lub na głos) w odpowiedzi na Jego Słowo? Może być w postawie wstawiennictwa,
dziękczynienia, oddania chwały.
o IV – Contemplatio, czyli kontemplacja. Zastanowienie się, czego wymaga ode mnie
Pan? Jakiego nawrócenia umysłu, serca, a może wyrzeczenia.
77
Nauczanie modlitwy
o V – Actio, czyli działanie. Może być na przykład w formie dobrego uczynku,
postanowienia.
Modlitwa metodą lectio divina. Dobrym fragmentem może być scena Zwiastowania: Łk 1,26-38.
Można wybrać inny fragment.
7. Postanowienie
Spróbuję przez cały tydzień modlić się metodą lectio divina, rozważając fragmenty Ewangelii
przypadające na dany dzień.
Opracował
78
Nauczanie modlitwy
5. „Błogosławieństwo Boże we wszystkim pomoże”
– o adoracji
Spotkanie rozpoczyna się w salce lub pomieszczeniu, gdzie normalnie odbywa się spotkanie.
O, jak piękne jest Twe oblicze Panie, jaśniejące blaskiem. Twa biel rozprasza wszelką ciemność, która jest wokół
nas. Pozwól nam, Jezu, ukryty w tym kawałku chleba rozważyć, jak doszło do tego, iż mamy Cię tutaj wśród nas,
w takiej niepozornej postaci. Serce lgnie do Ciebie, Panie, niech nasza cześć i oddanie będą Tobie naszym
uwielbieniem.
Wielu z nas zastanawia się skąd w ogóle adoracja, co ona takiego wnosi w nasze życie.
Przede wszystkim adoracja Najświętszego Sakramentu winna odbywać się na kolanach.
Jak mówił nam papież Benedykt XVI jeszcze jako kardynał Joseph Ratzinger: Jeżeli Bowiem Bóg nam się daje,
człowiek może go przyjmować i wyrażać jednocześnie swoją wdzięczność: pochylić się przed Nim, uwielbiać
Go i adorować, Jego adorowanie czy wysławianie nie przeczy godności, wolności i wielkości człowieka”
4. Definicja
Adoracja (łac. “oddawanie czci, uwielbienie”). Kult najwyższy, przysługujący tylko Panu Bogu
(Pwt 20,1-4; J 4,23), naszemu Stwórcy i Odkupicielowi, który sam jeden powinien odbierać
“uwielbienie i chwał” (Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary). Wierzący oddają cześć Bogu
w różnych wizerunkach (np. w Krzyżu); adorują też Chrystusa obecnego w Najświętszym
Sakramencie.
 KKK 2628 Adoracja jest zasadniczą postawą człowieka, który uznaje się za stworzenie przed
swoim Stwórcą. Wysławia wielkość Pana, który nas stworzył oraz wszechmoc Zbawiciela,
który wyzwala nas od zła. Jest uniżeniem się ducha przed „Królem chwały” i pełnym czci
milczeniem przed Bogiem, który jest „zawsze większy.” Adoracja trzykroć świętego i ponad
wszystko godnego miłości Boga napełnia nas pokorą oaz nadaje pewność naszym błaganiom.







Jak wygląda nasza adoracja?
Czy adorujemy tylko Najświętszy Sakrament?
Nie mieszkamy w kościele, jak adorować Boga w domu?
Czy trzeba mieć przygotowane rozważania i pieśni, aby adorować Chrystusa?
Jak często zdarza nam się w ciszy spotykać z Jezusem?
Czy dobrze czujemy się na adoracji?
Wolimy ciszę, rozważania, pieśni na adoracji?
79
Nauczanie modlitwy
Następuje spotkanie w grupach. Podział minimum na 2 grupy. Głównym zadaniem jest napisanie
modlitwy oddającej chwałę Bogu, podczas adorowania Jezusa ukrytego w Najświętszym Sakramencie
oraz wypowiadanie refleksyjnych świadectw związanych z przeżyciami podczas adoracji.
Po skończonej pracy w grupach udajemy się do kościoła lub kaplicy na adorację.

Piosenka na wystawienie: „Uwielbiam Cię” lub „Ukaż mi, Panie, swą Twarz”.

Fragment z Pisma Świętego.
„Po sześciu dniach Jezus wziął ze sobą Piotra, Jakuba oraz brata jego, Jana, i zaprowadził ich na górę
wysoką, osobno. Tam przemienił się wobec nich: twarz Jego zajaśniała jak słońce, odzienie zaś stało się
białe jak światło…” /Mt 17,1-8/

Piosenka „Dzielmy się wiarą jak chlebem”.

Fragment z Pisma Świętego.
„A gdy oni jedli, Jezus wziął chleb i odmówiwszy błogosławieństwo połamał i dał uczniom mówiąc:
<<Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje>> / Mt 26,26/

Piosenka „Zbliżam się w pokorze”, zwrotka 7.

Młodzi modlą się napisanymi wcześniej przez siebie modlitwami.

Proponowana jest spontaniczna modlitwa dziękczynna, po której nastąpi min. 5 minut
adoracji w ciszy.

Piosenka na błogosławieństwo - „Panie mój, przychodzę dziś.”

Piosenka na uwielbienie - „Mój Jezu, Mój Zbawco.”
8. Postanowienie
Postaram się w domu adorować Jezusa na krzyżu, który wisi w moim pokoju.
Opracował
kl. Artur Lubojański
80
Wychowanie
do życia
wspólnotowego
Wychowanie do życia wspólnotowego
1. „Jak żyć we wspólnocie, gdy on(a) mnie tak irytuje?”
Duchu Święty, udziel mi cierpliwości,
abym z rozwagą i roztropnością
podejmował się zobowiązań i sumiennie je wypełniał.
Obdarz mnie cichością,
abym znosił wady i ułomności bliźnich.
Natchnij mnie dobrocią swoją,
abym potrzebom bliźnich
chętnie i szybko zaradzał.
Święty Duchu – Miłości przedwieczna Ojca i Syna,
udziel mi miłości swojej i pokazuj,
jak trzeba żyć. Amen.
„Nie ma już Żyda ani poganina, nie ma już niewolnika ani człowieka wolnego,
nie ma już mężczyzny ani kobiety, wszyscy bowiem jesteście kimś jednym
w Chrystusie Jezusie” /Ga 3, 28/
„Ciało jest jednością, choć ma liczne części. Wszystkie części ciała, mimo że jest ich wiele, tworzą jedno ciało.
Tak też jest z Chrystusem. W jednym Duchu wszyscy zostaliśmy ochrzczeni by stanowić jedno ciało: Żydzi
i Grecy, niewolnicy i wolni. Wszyscy zostaliśmy też napełnieni jednym Duchem. Ciało nie składa się z jednej
części lecz z wielu.[…] Otóż Bóg, tak jak zechciał ustalił miejsce każdej części w ciele” /1 Kor 12,12-13.18/
Pewnego dnia dobry Bóg powiedział do aniołów: - Przykazałem ludziom: „miłujcie się wzajemnie, a tymczasem
nienawidzą się, gdyż nie znoszą różnorodności. Postanowiłem udzielić im surowego napomnienia. Od dzisiaj
wszyscy ludzie będą mieli skórę o kolorze zielonych jabłek, kolorze nadziei. Poza tym wszyscy mają być
identyczni – jak bliźniaki. Alleluja! Alleluja! – zawołali aniołowie, szczęśliwi, ponieważ Bóg znalazł sposób
na zakończenie wszystkich konfliktów na świecie.
12 maja 2000 roku prof. Watson, laureat nagrody Nobla w zakresie biologii, wstał w złym humorze.
Od niechcenia poszedł do toalety i spojrzał w lustro. Zdziwił się bardzo, bo jego skóra i włosy były zielone.
Do tego wyglądał zupełnie jak ktoś inny. Czy to zły sen? Pomyślał. Mario! – zawołał do swojej żony – zobacz coś
dziwnego. Gdy tylko przyszła, spojrzał na nią. To nie była Maria! To była jakaś inna, zupełnie nieznana kobieta
i na dodatek jej skóra i włosy też były zielone. Podobne sceny zdarzały się na całym świecie. Wszyscy byli bardzo
zaskoczeni. W następnych dniach sytuacja tylko się pogorszyła. W Barcelonie 50 piłkarzy, którzy twierdzili,
że nazywają się Messi, zażądało od prezesa klubu podwyżki pensji. Na plan filmowy zgłosiło się 150 młodych
mężczyzn twierdzących, że nazywają się Brad Pitt, i że to oni grają główną rolę w nowym filmie. Wszyscy zostali
wyrzuceni z planu, łącznie z prawdziwym Bradem Pittem. Wiele państw zaczęło żyć w coraz większym strachu.
Irak i USA przestały walczyć, bo nikt nie był w stanie odróżnić od siebie żołnierzy dwóch armii. Mimo napomnień
papieża – Wszyscy jesteście braćmi! Kochajcie się jak bracia! Cały świat pogrążał się w anarchii. Najznamienitsi
naukowcy z prof. Watsonem na czele próbowali znaleźć jakieś lekarstwo na tą nieznaną chorobę. Po długich
i bezskutecznych próbach stwierdzili, że medycyna nic nie może pomóc. Zrozumieli, że są bezradni. Powiedzieli
dwa krótkie słowa: Nie wiemy. Te dwa słowa wystarczyły Bogu. Wydał rozkaz, by wszystko wróciło
do pierwotnego stanu. Na świecie zapanowała nieopisana radość. Ludzie wyszli z domów i cieszyli się razem
na ulicach. Problemy, które wcześniej wydawały się być największe i nierozwiązywalne, zaczęto rozwiązywać
pokojowo.
Alleluja! Alleluja! – śpiewali aniołowie w niebie szczęśliwi z udanego eksperymentu.
83
Naturalnie, jest to historia wymyślona. Ale… gdybyśmy jutro obudzili się wszyscy identyczni, a nasza skóra
miałaby zielony kolor… Co wtedy?



Czy wzajemna tolerancja jest potrzebna?
Jaki problem uświadamia powyższa historia?
Jak reagujesz, gdy w twoim otoczeniu pojawia się nowa osoba o odmiennych
poglądach, kolorze skóry czy upodobaniach?



KKK 806: w jedności tego Ciała istnieje różnorodność członków i funkcji. Wszystkie członki
są złączone jedne z drugimi, a szczególnie z tymi ludźmi, którzy cierpią, są ubodzy
i prześladowani.
KKK 791: Jedność ciała nie eliminuje różnorodności członków. "W budowaniu Ciała Chrystusa
bierze udział różnorodność członków i funkcji. Jeden jest Duch, który na pożytek Kościoła
rozdziela różne swoje dary na miarę swych bogactw i potrzeb posługiwania". Jedność Ciała
Mistycznego rodzi i pobudza wśród wiernych miłość: […].
KKK 2212: Czwarte przykazanie naświetla także inne związki w społeczeństwie. W naszych
braciach i siostrach widzimy dzieci naszych rodziców; w naszych kuzynach - potomków
naszych przodków; w naszych współobywatelach - synów naszej ojczyzny; w ochrzczonych dzieci naszej matki, Kościoła; w każdej osobie ludzkiej - syna lub córkę Tego, który chce być
nazywany "naszym Ojcem". Dlatego więc nasze związki z bliźnim mają charakter osobowy.
Bliźni jest nie tylko "jednostką" zbiorowości ludzkiej, ale jest "kimś", kto z racji swojego
wiadomego pochodzenia zasługuje na szczególną uwagę i szacunek.
Animator grupy przygotowuje puste kartki papieru. Na każdej z nich pisze imię i nazwisko każdego
uczestnika (łącznie z sobą). Zadanie polega na tym, by na kartce z konkretnym imieniem i nazwiskiem
zapisać jedną dobrą cechę tej osoby, ale także i jedną złą. Oczywiście wszystkie wpisy są anonimowe.
8. Postanowienie
Postaram się popracować nad swoimi złymi cechami, a w osobach, których niekoniecznie lubię,
spróbuję dostrzegać ich dobre cechy.
9. Modlitwa końcowa:
Umiłowany Panie, Ty nie masz względu na osobę.
Kochasz mnie i każdego z moich bliźnich jednakowo.
Pozwól mi dostrzec Twoją obecność w tych, którzy mnie irytują i z którymi trudno mi się porozumieć.
Daj mi siłę, aby nigdy nie opanowała mnie złość.
Pozwól, by nigdy nie opanował mojego serca cierpki chłód i zniecierpliwienie.
W Twoje ręce oddaję wszystkie moje trudne relacje z moimi bliźnimi.
Ty ucz mnie każdego dnia łagodności i miłości.
Pozwól mi zawsze dostrzegać promienie dobra w innych.
Wzmocnij moją wiarę i błogosław moje starania i wysiłki.
Uczyń mnie zaczynem pojednania wśród tych, których mi dałeś,
a których czasem trudno mi zrozumieć. Amen.
Opracowali
kl. Mateusz Dudzik
kl. Mateusz Mnich
84
2. „Niebo gwiaździste nade mną,
a prawo moralne we mnie”
– prawa wspólnoty
Modlitwa za wspólnotę
Boże, Nasz Panie i Ojcze, polecamy Ci naszego Księdza Asystenta oraz każdego z nas. Bądź jedynym
fundamentem naszej wiary, ożywiaj ją i pogłębiaj.
Prosimy Cię, zsyłaj na nas Ducha Świętego, by w duchu jedności rozwijał w nas gorliwość i zapał
do podejmowania nowych wyzwań i zadań. Obdarzaj nas nadzieją i ufnością w codzienności naszego życia.
Maryjo, wypraszaj dla nas u Boga odwagę, by nasze słowa i czyny były świadectwem przynależności
do Chrystusa i Jego Kościoła.
Dalej, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli dwaj z was na ziemi zgodnie o coś prosić będą, to wszystkiego użyczy
im mój Ojciec, który jest w niebie. Bo gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich».
Wtedy Piotr zbliżył się do Niego i zapytał: «Panie, ile razy mam przebaczyć, jeżeli mój brat wykroczy przeciwko
mnie? Czy aż siedem razy?» Jezus mu odrzekł: «Nie mówię ci, że aż siedem razy, lecz aż siedemdziesiąt siedem
razy. /Mt 18,19-22/



Dlaczego Panu Bogu zależy na tym, aby ludzie gromadzili się we wspólnoty? (ponieważ
Bóg nie chce zbawiać w pojedynkę, ale abyśmy gromadzili się we wspólnocie)
Co zatem tworzy Kościół pisany przez duże „K”? Budynek czy zgromadzeni tam
ludzie?
Dlaczego zaraz po fragmencie mówiącym o gromadzeniu się w dwóch lub trzech,
następuje fragment o przebaczeniu? (ponieważ życie we wspólnocie sprawia,
że pojawiają się jakieś konflikty)

Dlaczego mamy przebaczać 77 razy? (liczba 7 jest w symbolice biblijnej oznaczeniem pełni,
Piotr pytał się Jezusa czy ma zawsze przebaczać, na co Chrystus mu odpowiedział, że „zawsze,
zawsze.”)
Bóg, stwarzając człowieka, chciał aby żył on we wspólnocie ludzi. W Księdze Rodzaju znajdziemy zdanie, że „nie
jest dobrze, aby mężczyzna/człowiek był sam” (Rdz 2,18). Gdyby Pan Bóg chciał, aby człowiek żył w samotności,
stworzyłby każdemu osobną planetę. Każdy z nas zapewne zna film: „Księga Dżungli”, gdzie główny bohater,
wychowany przez wilki, dopiero w momencie kontaktu z cywilizacją zaczyna chodzić na obydwu nogach, mówić
ludzkim językiem itd. Człowiek bowiem staje się prawdziwym człowiekiem dopiero w kontakcie z drugą osobą.
Jako ludzie żyjemy w różnych wspólnotach – ludzkiej, narodowej, rodzinnej. Szczególną wspólnotą jest jednak
wspólnota Kościoła. Przez chrzest zostaliśmy do niej włączeni. W tej wspólnocie każdy z nas ma określone
zadania, które mają na celu ubogacenie tej grupy. Aby to czynić, musimy najpierw odkryć swoje powołanie,
dzięki któremu zrozumiemy, jak możemy służyć naszej wspólnocie: rodzinnej, parafialnej, KSM-owej.
85





LG 9: „W każdym wprawdzie czasie i w każdym narodzie miły jest Bogu, ktokolwiek się
Go lęka i postępuje sprawiedliwie (por. Dz 10, 35), podobało się jednak Bogu uświęcić
i zbawiać ludzi nie pojedynczo, z wykluczeniem wszelkiej wzajemnej między nimi więzi,
lecz uczynić z nich lud, który by Go poznawał w prawdzie i zbożnie Mu służył. Przeto wybrał
sobie Bóg na lud naród izraelski, z którym zawarł przymierze i który stopniowo pouczał, siebie
i zamiary woli swojej objawiając w jego dziejach i uświęcając go dla siebie”.
KKK 1877 Powołaniem ludzkości jest ukazywanie obrazu Boga i przekształcanie się na obraz
Jedynego Syna Ojca. Powołanie to przyjmuje formę osobistą, ponieważ każdy jest wezwany
do Boskiego szczęścia; dotyczy ono także całej wspólnoty ludzkiej.
KKK 1878 Wszyscy ludzie są wezwani do tego samego celu, którym jest sam Bóg. Istnieje
pewne podobieństwo między jednością Osób Boskich a braterstwem, jakie ludzie powinni
zaprowadzić między sobą, w prawdzie i miłości. Miłość bliźniego jest nieodłączna od miłości
Boga.
KKK 1879 Osoba ludzka potrzebuje życia społecznego. Nie jest ono dla niej czymś dodanym,
lecz jest wymaganiem jej natury. Przez wymianę z innymi, wzajemną służbę i dialog z braćmi
człowiek rozwija swoje możliwości; w ten sposób odpowiada na swoje powołanie.
KKK 1880 Społeczność jest grupą osób powiązanych w sposób organiczny zasadą jedności,
która przekracza każdą z nich. Społeczność, zgromadzenie widzialne i zarazem duchowe, trwa
w czasie; dziedziczy przeszłość i przygotowuje przyszłość. Każdy człowiek staje się dzięki niej
"dziedzicem", otrzymuje "talenty", które wzbogacają jego tożsamość i których owoce
powinien pomnażać. Słusznie więc każdy człowiek jest zobowiązany do poświęcania się
na rzecz wspólnot, do których należy, i do szacunku wobec władz troszczących się o dobro
wspólne.
Czym NIE JEST wspólnota?

nie jest kołem wzajemnej adoracji siebie lub Księdza;

nie jest zamkniętą grupą ludzi;

nie jest brakiem służby, szacunku i miłości do drugiego;

nie jest miejscem, w którym liczę się tylko ja i moje problemy;

nie jest spotykaniem się, aby plotkować - to rdza, która pożera wspólnotę
od środka;

nie jest miejscem, w którym czekam aż inni wezmą się do pracy - to JA
zaczynam.
Grupa tworzy plakat, na który wypisują, co daje im wspólnota i co sami w nią wnoszą. Plakat może
zostać wykorzystany jako zachęta dla ludzi, którzy jeszcze nie zdecydowali się dołączyć do KSM
czy innej wspólnoty. Plakat można powiesić w kościele.
8. Postanowienie
Spróbuję się zastanowić w domu, jakie osobiste korzyści mam z tego, że należę do KSMu i z jakich
moich talentów może czerpać moja wspólnota.
Opracował
86
3. „Poza Kościołem nie ma zbawienia”
– po co ekumenizm?
Modlitwa brata Rogera:
Jezu, Ty jesteś naszym pokojem.
Jeżeli nawet nasze usta milczą,
serce Ciebie słucha i rozmawia z Tobą.
A Ty mówisz do każdego:
Z całą prostotą zdaj się
na Ducha Świętego, który żyje w Tobie.
Twoja mała wiara do tego wystarczy.
Nie tylko za nimi proszę, ale i za tymi, którzy dzięki ich słowu będą wierzyć we Mnie; aby wszyscy stanowili
jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno, aby świat uwierzył, żeś Ty Mnie
posłał. I także chwałę, którą Mi dałeś, przekazałem im, aby stanowili jedno, tak jak My jedno stanowimy.
Ja w nich, a Ty we Mnie! Oby się tak zespolili w jedno, aby świat poznał, żeś Ty Mnie posłał i żeś Ty ich umiłował
tak, jak Mnie umiłowałeś. Ojcze, chcę, aby także ci, których Mi dałeś, byli ze Mną tam, gdzie Ja jestem,
aby widzieli chwałę moją, którą Mi dałeś, bo umiłowałeś Mnie przed założeniem świata. Ojcze sprawiedliwy!
Świat Ciebie nie poznał, lecz Ja Ciebie poznałem i oni poznali, żeś Ty Mnie posłał. Objawiłem im Twoje imię
i nadal będę objawiał, aby miłość, którą Ty Mnie umiłowałeś, w nich była i Ja w nich». /J 17,20-26/




Przypomnieć sobie całe wydarzenie
O co prosi Pan Jezus?
Dlaczego Pan Jezus prosi o jedność, jeżeli Kościół był jednością?
Czy modlitwę z omawianego fragmentu Ewangelii odnieść można tylko do Kościoła?
Bóg może tylko kochać
Na wysypisku śmieci na Filipinach idzie biała postać Brata Rogera. Założyciel Wspólnoty z Taizé trzyma za ręce
umorusane i bose dzieci. Na Smokey Mountain, na zgliszcza cierpienia i nędzy, bracia z Taizé przynieśli nadzieję:
Bóg może tylko kochać. Wpatruję się w ten obraz, kiedy czekamy na brata Davida w La Moradzie,
tzw. przedsionku domu braci. Można tu poczytać prasę, poprosić o spotkanie z którymś z braci. Kręcą się
tu uśmiechnięci, w granatowych sweterkach, błękitnych kołnierzykach, w brązowych sandałach. Zawsze gotowi,
by słuchać. W kościele po modlitwie, w La Moradzie, w specjalnych pokoikach. Kim są ci bracia, którzy od pół
wieku pokonują tysiące kilometrów wzdłuż i wszerz globu tylko po to, by w ludzkie serca wlać światło i nadzieję?
Jest 12.20. Na wzgórzu w Taizé biją dzwony. Tak trzy razy w ciągu dnia wzywają na modlitwę. Brat Alois, przeor
ekumenicznej Wspólnoty, wstaje od stołu w pokoju nieżyjącego Brata Rogera. Okrągły stół i krzesła stoją przy
oknie wychodzącym na wzgórza Burgundii, łóżko przykryte tak, jak pościelił je ostatni raz założyciel Wspólnoty.
Na kominku zdjęcia mamy i siostry Brata Rogera, z Janem Pawłem II i braci w czasie audiencji w Watykanie.
87
Spotykali się z papieżem co roku. Na tle białych habitów dziewczynka w czerwonych rajstopkach. Sierota
z Kalkuty, którą Brat Roger wziął na wychowanie. Na zdjęciu obok uśmiecha się jej pyzata buzia. W pokoju
został drewniany koń na biegunach. Bawiła się nim razem z Noem, synem Portugalczyków, który wychowywał
się w Taizé. Na stoliku leży brewiarz Jana XXIII z wpisem Matki Teresy z Kalkuty, która odwiedziła Taizé. Jest też
jeden z miliona egzemplarzy Pisma Świętego, który bracia darowali Chińczykom. Na ścianie las karteczek
z notatkami Brata Rogera, jak ta: „Jezus, moja nadzieja, miłość, moje życie”. W rogu Brat Roger stawiał ikonę
z Matką Bożą. Pomieszczenie, w którym żył były przeor z Taizé, zaskakuje prostotą. Jest tu jakieś nieoczekiwane
piękno, ciepło. Brat Alois mieszka obok. Chcemy jeszcze namówić go na kilka zdjęć. Ale szczupły Niemiec,
niebieskie, pełne dobra oczy, spogląda na zegarek: – Trzeba iść, modlitwa jest ważniejsza. Za chwilę bracia
zaintonują „Alleluja”. Nie zdążymy pieszo. – Wsiadajcie do samochodu – proponuje Brat Alois. Siada
za kierownicą. Przynagleni biciem dzwonów, dystans z domu braci do Kościoła Pojednania pokonujemy
w starym, 20-letnim peugeocie. – Brat Roger siedział zawsze na twoim miejscu – mówi mi Brat Alois – kiedy nie
mógł już chodzić, podwoziliśmy go na modlitwę. Brat wyskakuje z samochodu. Za chwilę pojawi się w kościele
w białych płóciennych habitach. Usiądzie na drewnianym klęczniku. Śpiew, czytania, przecięte przejmującą
10-minutową ciszą. Modlitwa wyznacza rytm dnia braci i tysięcy młodych. Rzucają swoją pracę, przerywają
rozmowy. Wszystko zastyga. Rano można przyjąć Komunię konsekrowaną na porannej katolickiej Mszy
lub błogosławiony chleb, by nikt nie czuł się wykluczony. […] Nikt nie wie, czy obok siedzi katolik, czy protestant.
– Modlitwa jest pierwszym krokiem, posyła nas do tych, którzy są wokół. Kiedy modlimy się razem, jakby
automatycznie Ktoś nas prowadzi w jednym kierunku – tłumaczy Brat David. – Wersety Ewangelii powtarzane
śpiewem wpisują się w serce. Modlitwa ma być prosta, dostępna, by ci, którzy siedzą w kościele, czuli się w nim
dobrze, by czuli się akceptowani. Wieczorem bracia rozchodzą się po kościele. Można podejść, wylać łzy.
Słuchają. Wielu młodych mówi, że tu po raz pierwszy ktoś ich wysłuchał, nie ocenił.
10




Czym jest ekumenizm?
Skąd pochodzi nazwa?
Czym się objawia ekumenizm?
Jak ja mogę być ekumeniczny? (akceptacja otaczających mnie ludzi, którzy są innego
wyznania, starać się poznać inne wyznania)



Czy znamy jakieś przykłady działań ekumenicznych?
Czy ekumenizm jest potrzebny? Dlaczego?
Czy warto propagować ruch ekumeniczny? Jak to zrobić?

UR 1. Jednym z zasadniczych zamierzeń Drugiego Watykańskiego Świętego Soboru
Powszechnego jest wzmożenie wysiłków do przywrócenia jedności wśród wszystkich
chrześcijan. Bo przecież Chrystus Pan założył jeden jedyny Kościół, a mimo to wiele jest
chrześcijańskich Wspólnot, które wobec ludzi podają się za prawdziwe spadkobierczynie
Jezusa Chrystusa. Wszyscy wyznają, że są uczniami Pana, a przecież mają rozbieżne
przekonania i różnymi podążają drogami, jak gdyby sam Chrystus był rozdzielony. Ten brak
jedności jawnie sprzeciwia się woli Chrystusa, jest zgorszeniem dla świata, a przy tym szkodzi
najświętszej sprawie przepowiadania Ewangelii wszelkiemu stworzeniu.
Wszakże Pan świata, który mądrze i cierpliwie dotrzymuje tego, co nam, grzesznikom,
łaskawie obiecał, ostatnimi czasy wlewa skruchę w rozdzielonych chrześcijan, obficiej napełnia
ich tęsknotę za zjednoczeniem. Łaska ta porusza bardzo wielu ludzi na całym świecie, a także
pod tchnieniem łaski Ducha Św. wśród naszych braci odłączonych powstał i z dnia na dzień
10
źródło: http://ekumenizm.wiara.pl/doc/988469.Bog-moze-tylko-kochac
88



zatacza coraz szersze kręgi ruch zmierzający do przywrócenia jedności wszystkich chrześcijan.
W tym ruchu ku jedności, który zwie się ruchem ekumenicznym, uczestniczą ci, którzy wzywają
Boga w Trójcy Jedynego, a Jezusa wyznają Panem i Zbawcą, i to nie tylko każdy z osobna,
lecz także wspólnie w społecznościach, w których Ewangelię usłyszeli i o których każdy mówi,
że to jego własny i Boży Kościół. Prawie wszyscy jednak, chociaż w różny sposób, tęsknią
za jednym i widzialnym Kościołem Bożym, który by był naprawdę powszechny i miał
posłannictwo do całego świata, aby ten świat zwrócił się do Ewangelii i w ten sposób zyskał
zbawienie na chwałę Bożą.
UUS 10. Sobór mówi, że Kościół Chrystusa „trwa w Kościele katolickim, rządzonym przez
Następcę Piotra oraz biskupów pozostających z nim we wspólnocie”, uznaje zarazem, iż „poza
jego organizmem znajdują się liczne pierwiastki uświęcenia i prawdy, które jako właściwe dary
Kościoła Chrystusowego nakłaniają do jedności katolickiej”. „Same te Kościoły i odłączone
Wspólnoty, choć w naszym przekonaniu podlegają brakom, wcale nie są pozbawione
znaczenia i wagi w tajemnicy zbawienia. Duch Chrystusa nie wzbrania się przecież posługiwać
nimi jako środkami zbawienia, których moc pochodzi z samej pełni łaski i prawdy, powierzonej
Kościołowi katolickiemu”.
UUS12. Cytowana tu Konstytucja szczegółowo wymienia „pierwiastki uświęcenia i prawdy”,
które w różny sposób są obecne i działają poza widzialnymi granicami Kościoła katolickiego:
„Wielu bowiem jest takich, którzy mają we czci Pismo Święte jako normę wiary i życia,
i wykazują szczerą gorliwość religijną, z miłością wieczną w Boga Ojca wszechmogącego
i w Chrystusa Syna Bożego, Zbawiciela, naznaczeni są chrztem, dzięki któremu łączą się
z Chrystusem, a także uznają i przyjmują inne sakramenty w swoich własnych Kościołach
czy Wspólnotach kościelnych. Wielu z nich posiada również episkopat, sprawuje Świętą
Eucharystię i żywi nabożeństwo do Dziewicy Bogarodzicielki. Dochodzi do tego łączność
(communio) w modlitwie i w innych dobrodziejstwach duchowych; a co więcej, prawdziwa
jakaś więź w Duchu Świętym, albowiem Duch Święty przez swe łaski i dary wśród nich także
działa swą uświęcającą mocą, a niektórym spośród nich dał nawet siłę do przelania krwi. Tak
oto we wszystkich uczniach Chrystusowych Duch wzbudza tęsknotę i działanie, aby wszyscy,
w sposób ustanowiony przez Chrystusa, w jednej owczarni i pod jednym Pasterzem zjednoczyli
się w pokoju”.
UUS 22. Gdy chrześcijanie modlą się razem, wówczas cel, jakim jest zjednoczenie, wydaje się
bliższy. Długa historia chrześcijan, znaczona wielorakim rozbiciem, wydaje się jakby układać
na nowo, dążąc do Źródła swej jedności, którym jest Jezus Chrystus. On jest „wczoraj i dziś, ten
sam także na wieki!” (Hbr 13, 8). We wspólnocie modlitwy Chrystus jest rzeczywiście obecny:
modli się „w nas”, „z nami” i „za nas”. On przewodzi sam naszej modlitwie w tym Duchu
Pocieszycielu, którego przyobiecał i dał Kościołowi, kiedy go ustanowił w jego pierwotnej
jedności, jeszcze w jerozolimskim wieczerniku. Na ekumenicznej drodze do jedności trzeba
przypisać stanowczy prymat wspólnej modlitwie — modlitewnemu zjednoczeniu wokół
samego Chrystusa. Jeśli chrześcijanie, pomimo podziałów, będą umieli jednoczyć się coraz
bardziej we wspólnej modlitwie wokół Chrystusa, głębiej sobie uświadomią, o ile mniejsze jest
to wszystko, co ich dzieli, w porównaniu z tym, co ich łączy. Jeśli będą się spotykali coraz
częściej i coraz wytrwalej modlili do Chrystusa, będą mieli odwagę podjąć całą bolesną
i ludzką rzeczywistość podziałów, odnajdując się w tej wspólnocie Kościoła, którą Chrystus
stale tworzy w Duchu Świętym ponad wszystkimi słabościami i ograniczeniami ludzkimi
8. Definicje
Ekumenia - w znaczeniu geograficznym - zamieszkana ziemia, w znaczeniu kulturowym - zamieszkany
obszar, nasycony kulturą hellenistyczną lub rzymską, w znaczeniu politycznym - obszar starożytnego
imperium rzymskiego. W Nowym Testamencie termin ten jest używany we wszystkich trzech
znaczeniach. W chrześcijaństwie przymiotnik ekumeniczny stosuje się na oznaczenie czegoś,
co należy do Kościoła jako całości, do wszystkich chrześcijan. Obecnie terminy ekumenia
i ekumeniczny oznaczają wszystko, co dotyczy jedności Kościoła.
89
Ekumenizm - ruch, inspirowany i kierowany przez Ducha Świętego, zmierzający do przywrócenia
jedności w podzielonym chrześcijaństwie. Ma na celu wypracowanie u osób weń zaangażowanych
postawy nacechowanej szacunkiem i zaufaniem do braci z innych Kościołów, eksponowanie tego,
co łączy chrześcijan, przezwyciężanie wzajemnych uprzedzeń, podejmowanie współpracy w różnych
dziedzinach.
Ruch ekumeniczny - działalność oraz przedsięwzięcia zmierzające do jedności chrześcijan rozumianej jako przezwyciężenie barier konfesyjnych - zależnie od różnych potrzeb Kościoła
i warunków chwili (określenie Soboru Watykańskiego II, zawarte w "Dekrecie o ekumenizmie").
Nabożeństwa ekumeniczne - wspólne modlitwy członków różnych Kościołów chrześcijańskich
o przyspieszenie zjednoczenia chrześcijaństwa. Ich uczestnicy zwykle proszą Boga o jedność, jakiej dla
swego Kościoła pragnął Jezus Chrystus. Odbywają się zazwyczaj z upoważnienia władz kościelnych
lub za ich wiedzą i zgodą. Mogą przybierać formy zinstytucjonalizowane - jak Tydzień Powszechnej
Modlitwy o Jedność Chrześcijan lub niezinstytucjonalizowane - jak spotkania mieszanych wyznaniowo
grup charyzmatycznych, modlitewne lub rekolekcyjne. Mają charakter wyznaniowy - kiedy
uczestniczą w nich członkowie jednego Kościoła lub międzywyznaniowy.
9. Postanowienie
Bł. Jan Paweł II w swojej encyklice Ut unum sint wskazał na prymat modlitwy w drodze chrześcijan
ku pełnej jedności. Warto zatem, aby KSMowicze w okresie, np. Tygodnia Modlitw o Jedność
Chrześcijan, modlili się dziesiątkę różańca właśnie w tej intencji. Można także przygotować w parafii
nabożeństwo o jedność chrześcijan w duchu wspólnoty z Taize.
Opracował
kl. Łukasz Nocoń
90
4. „Misje – co to takiego i czy tylko w Afryce?”
Modlitwa w intencji misji i misjonarzy
Jedenastu zaś uczniów udało się do Galilei na górę, tam gdzie Jezus im polecił. A gdy Go ujrzeli, oddali
Mu pokłon. Niektórzy jednak wątpili. Wtedy Jezus podszedł do nich i przemówił tymi słowami: «Dana Mi jest
wszelka władza w niebie i na ziemi. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca
i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez
wszystkie dni, aż do skończenia świata». /Mt 28,16-20/







W jakim momencie historii zbawienia ma miejsce opisywane wydarzenie?
Co stwierdza Pan Jezus?
Jaki jest pierwszy nakaz Pana Jezusa?
Czego mają nauczać Apostołowie?
Co obiecuje Pan Jezus?
Jak się to dokonuje?
Co wynika z tego ostatniego polecenia Pana Jezusa skierowanego do Apostołów
[obowiązek misyjny]? Czy jest został on skierowany wyłącznie do Apostołów?
Pewnego razu zimową porą jechałem samochodem z Buchary do Taszkientu. Za Samarkandą byłem świadkiem
wypadku. Samochód wiozący kilka osób nagle zjechał z drogi, uderzył w drzewo, a następnie przeleciał przez
przydrożny rów, lądując na dachu. Zatrzymałem się i udzieliłem pierwszej pomocy. Najbardziej poszkodowanym
okazał się mężczyzna. Mocno krwawił. Było jasne, że szybko musi znaleźć się w szpitalu. Krwawiący okazał się
Uzbekiem muzułmaninem. Wzdychał ciężko, mimo to chciał rozmawiać. Interesował się kim jestem, skąd
pochodzę, co robię w Uzbekistanie. Pytał dokąd jadę, dlaczego zatrzymałem się przy wypadku i z jakiego
powodu udzieliłem pomocy. Pierwszy raz w życiu rozmawiał z katolickim księdzem. Z trudem przyjmował moje
jednoznaczne odpowiedzi. Mówiłem ponadto, że w Uzbekistanie jest Kościół Katolicki, że wierzący modlą się
i czytają Ewangelię. Księża uczą ludzi żyć po chrześcijańsku, głosząc naukę o Zbawieniu. Rozmówca krytycznie
skomentował to, że wierzymy w siłę kazań: „Uzbecy, to tacy ludzie, którzy lubią tylko pieniądze. Uzbecy mają
zgniłą moralność. Uzbekom kazania nie wystarczą”. Śmiałość tych słów zaskoczyła mnie i onieśmieliła zarazem.
Pachniało prowokacją. Krwawiący pasażer dziękował Allahowi za przeżycie, a we mnie rozpoznał dobrego
anioła. Dojeżdżając do szpitala, wyznał z głęboką powagą: „Uzbekom należy krew przemyć”. Ponieważ
zobaczyłem w jego oczach przekonanie a nie prowokację, nie wahałem się powiedzieć: „To właśnie Chrystus
przez Krew Swoją uwolnił nas od grzechów naszych. Krwią Jego zostaliśmy zbawieni. To On pierwszy nam
wszystkim przemył krew”. Rozmowa z poszkodowanym bratem innej wiary nie została dokończona,
wprowadziła nas jednak w jedną z najgłębszych tajemnic życia. Krwawiący rozmówca stopniowo opadał z sił.
Po chwili słychać było tylko głębokie westchnienia i spokojne szeptanie: „Krew trzeba przemyć… nie kazania…”
Za chwilę nadjechała pomoc medyczna.
91










Kto może jechać na misje?
Jak w Waszym odczuciu wygląda życie na misjach?
Gdzie są możliwe misje?
Jakie są rodzaje misji?
W jakich krajach mają miejsce misje?
Czym są misje?
Czy łatwo być misjonarzem?
Jaka jest rola misjonarzy?
Czy misje to tylko chrzest i nic więcej?
Jak my możemy pomóc misjonarzom? [modlitwa i inne formy pomocy: modlitwa, TUCUM,
adopcja dzieci, pomoc materialna, etc.)


LG 16. Ci wreszcie, którzy jeszcze nie przyjęli Ewangelii, w rozmaity sposób przyporządkowani
są do Ludu Bożego. Przede wszystkim więc naród, który pierwszy otrzymał przymierze
i obietnice, i z którego narodził się Chrystus wedle ciała (por. Rz 9,4-5), lud dzięki wybraniu
szczególnie umiłowany ze względu na przodków, albowiem Bóg nie żałuje darów i wezwania
(por. Rz 11,28-29). Ale plan zbawienia obejmuje także i tych, którzy uznają Stworzyciela,
wśród nich zaś w pierwszym rzędzie muzułmanów, oni bowiem wyznając, iż zachowują wiarę
Abrahama, czczą wraz z nami Boga jedynego i miłosiernego, który sądzić będzie ludzi w dzień
ostateczny. Także od innych, którzy szukają nieznanego Boga po omacku i wśród cielesnych
wyobrażeń, Bóg sam również nie jest daleko, skoro wszystkim daje życie, tchnienie i wszystko
(por. Dz 17,25- 28), a Zbawiciel chciał, aby wszyscy ludzie byli zbawieni (por. 1 Tm 2,4).
AGD 3. Ten powszechny Boży plan zbawienia rodzaju ludzkiego dokonuje się nie tylko jakoby
tajemnie, w umyśle ludzkim, lub poprzez przedsięwzięcia także natury religijnej, w których
ludzie na różny sposób szukają Boga […] albowiem te przedsięwzięcia potrzebują oświecenia
i uleczenia, chociaż za łaskawym wyrokiem dobrotliwego Boga można je niekiedy uważać
za drogę wychowawczą (pedagogia) ku prawdziwemu Bogu lub za przygotowanie
ewangeliczne”.
Uczestnicy, na podstawie posiadanych wiadomości, na wcześniej przygotowanej konturowej mapie
świata nazywają i zaznaczają państwa, w których odbywają się misje. Prowadzący może później
uzupełnić mapę o miejsca pominięte przez uczestników.
9. Postanowienie
W ramach obchodów Tygodnia Misyjnego uczestnicy spotkania proponują przygotowanie
i poprowadzenie w parafii nabożeństwa o charakterze misyjnym.
Opracował
kl. Łukasz Nocoń
92
5. „Czy tylko ksiądz i zakonnica mogą jechać na misje?”
Modlitwa bł. Jana XXIII za misjonarzy
Panie Jezu Chryste, spojrzyj, prosimy, na swoich misjonarzy, kapłanów i braci, siostry i świeckich, którzy
wszystko opuścili, aby dawać świadectwo Twemu słowu i Twojej miłości. Bądź obrońcą silnych, ochroną przed
potknięciem słabych, ratunkiem przed upadkiem. Podnoś ich na duchu. Słowem i przykładem swoim oświecaj
w przeciwnościach i niebezpieczeństwach.
Niechaj im, Panie, towarzyszy sztandar Krzyża Twojego. W uciskach niech ich uczy ducha ofiary, w słabościach
daje moc i pociechę, a we wszystkich trudnościach życia apostolskiego – światło i wytrwanie.
Uwieńcz ich prace takimi owocami, jakich sami gorąco pragną, nie szukając korzyści, ani dóbr tej ziemi. Niechaj
zbawią dusze nieśmiertelne i niewierzących sprowadzą do Ciebie, który jesteś Drogą, Prawdą i Życiem. Spraw,
żeby razem ze stale wzrastającą rzeszą wiernych wysławiali Ciebie, Panie, i składali Ci dzięki, który ich odkupiłeś
i chcesz doprowadzić do zbawienia wiecznego. Amen.
Następnie wyznaczył Pan jeszcze innych siedemdziesięciu dwóch i wysłał ich po dwóch przed sobą do każdego
miasta i miejscowości, dokąd sam przyjść zamierzał. /Łk 10,1/

Przypomnieć sobie całe wydarzenie? (warto zauważyć, że jest to już po powołaniu
Apostołów!)


Jaki był cel wysłania uczniów?
Dlaczego Pan Jezus wysłał przed sobą uczniów?
Dziewczyny jadą na misje
– Myślałam, że pojadę w niedostępne Andy, ale po wylądowaniu w Peru okazało się, że będę pracowała
w Piura, w pustynnym pasie wybrzeża na północy kraju – opowiada Hania Chmielowska z Katowic. Piura
to miasto kontrastów. Z jednej strony napuszone hacjendy rodem z peruwiańskich telenowel, z drugiej
przygnębiające dzielnice nędzy. – Piasek, piasek i jeszcze raz piasek, kurz i brud, psy tak wychudzone, że nie boję
się przejść obok, bo wiem, że nie ugryzą. Słowo dom nabiera tu innego wymiaru, ni to szałas, ni lepianka,
koślawe cztery ściany, klepisko, wewnątrz ława i ceglane łóżka. Gdzieniegdzie biała flaga na znak, że sprzedaje
się tu chichę (alkohol z kukurydzy). I wszechobecne... gangi. Pamiętam nasze pierwsze spotkanie. Na początku
roku szkolnego chodziłyśmy z koleżanką po dzielnicy i rozdawałyśmy ulotki zachęcające do nauki.
Przechodziłyśmy obok stacji benzynowej, gdzie na murku spotykali się przestępcy, chłopcy z gangów. Podeszłam
do Galo – szefa gangu. Spytałam, czy chłopcy nie chcieliby uczyć się w naszej szkole. Byli zdumieni, bo każdy
omijał ich szerokim łukiem, a tu kobieta i do tego biała – śmieje się Hania. Coś pękło. Ani cienia agresji, ironii.
Kiedyś na ulicy zaczepił mnie jakiś pijany gość i zaczął rzucać na mój temat pikantne żarciki. I następnego dnia
trzech chłopców z gangu szukało mnie po całej Bosconii tylko po to, by mnie przeprosić za zachowanie tego
faceta. To mnie rozwaliło. Byłam bardzo wzruszona. Czego nauczyłam się na misjach? Że nie wolno ufać
pozorom – odpowiada Hania. – Dzieci ubrane są kolorowo, ale gdy uważnie się przyglądniesz, te ciuchy to tak
naprawdę sprany strzępek materiału, noszony na zmianę z jednym z dziesięciorga rodzeństwa. Trzeba się
przyglądać. Zauważysz na przykład, że twoja najlepsza uczennica Rosa zaczyna kulić się z bólu podczas zajęć.
93
Nie chce, aby ktoś zauważył. Jest nieuleczalnie chora, a nie ma pieniędzy na środki łagodzące ból. Chrystian
przyszedł na zajęcia z maczetą. Ktoś mu obiecał, że go zabije. Musi się bronić... Misje zaskakują, bo, jak się
okazuje, placówka misyjna to niekoniecznie busz i półnagie indiańskie dzieci. Będąc w Piura wiele bym dała
za zieleń i busz. Ale moja misja to były piaski i piaski. Nie przyszło mi też cierpieć za miliony. Wystarczyły własne
problemy żołądkowe. Hania łamie stereotyp. Wyobrażamy sobie misjonarza jako człowieka silnego, odważnego
i zakorzenionego w wierze. – a ja nie jestem supermenką, boję się ciemności i ciągle kłócę z Bogiem –
uśmiecha się.






Czy tylko księża i zakonnice mogą jechać na misje?
Jaka jest rola świeckich misjonarzy – osób, które nie mogą udzielać sakramentów?
Czy misje to nasze prawo czy obowiązek?
Czy będąc w Polsce mogę zaangażować się w misje?
Czy mogę prowadzić misje w Polsce? (tak, mówić ludziom o Chrystusie, świadczyć o Nim
swoim życiem, być Jego świadkiem! – przykład Górskiego z targiem i Chińczykami)
Jakie są możliwości wyjazdów na misje? (tu warto wspomnieć o różnych grupach
misyjnych, w tym i dla świeckich)


RMS 71. Misje są sprawą całego Ludu Bożego: chociaż bowiem do założenia nowego Kościoła
konieczna jest Eucharystia, a zatem posługa kapłańska, to jednak misje, w różnych swoich
formach, są zadaniem wszystkich wiernych.
Udział świeckich w rozkrzewianiu wiary zaznacza się jasno od samych początków
chrześcijaństwa, zarówno ze strony poszczególnych wiernych i rodzin, jak też i całej wspólnoty.
Nie zabrakło też czynnego udziału misjonarzy i misjonarek świeckich w czasach nowożytnych.
Jakże nie wspomnieć tu ich ważnego wkładu w pracę w rodzinach, szkołach, w życiu
politycznym, społecznym i kulturalnym, a w szczególności w przekazywanie chrześcijańskiej
nauki. Co więcej, trzeba podkreślić to, co przynosi im zaszczyt, a mianowicie, że niektóre
Kościoły powstały dzięki działalności misjonarzy i misjonarek świeckich.
RMS 72. Dziedziny obecności i działalności misyjnej świeckich są bardzo rozległe. Pierwszym
<<polem ... jest szeroka i bardzo złożona dziedzina polityki, życia społecznego, gospodarki>>
na szczeblu lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Wewnątrz Kościoła stoją przed nimi
różne typy służb, funkcji, posług i form ożywiania życia chrześcijańskiego. Pragnę wspomnieć
jako nowość, która wyłoniła się w ostatnich czasach w licznych Kościołach, wielki rozwój
<<ruchów kościelnych>>, obdarzonych ogromnym dynamizmem misyjnym. Ruchy te - jeśli
włączają się z pokorą w życie Kościołów lokalnych i zostają przyjęte serdecznie przez Biskupów
i kapłanów w strukturach diecezjalnych i parafialnych - stanowią prawdziwy dar Boży dla
nowej ewangelizacji i dla działalności misyjnej we właściwym tego słowa znaczeniu. Zachęcam
zatem gorąco, by szerzyć je i korzystać z nich dla przywrócenia żywotności, zwłaszcza wśród
młodzieży, życiu chrześcijańskiemu i ewangelizacji, w pluralistycznej wizji form zrzeszania się
i działania.
W działalności misyjnej należy dowartościować różne formy obecności laikatu, uwzględniając
ich naturę i cele: niech stowarzyszenia laikatu misyjnego, chrześcijańskie organizacje
wolontariatu międzynarodowego, ruchy kościelne, grupy i zrzeszenia różnego rodzaju włączą
się w misję ad gentes i we współpracę z Kościołami lokalnymi. To wszystko będzie sprzyjać
wzrostowi <<dojrzałego i odpowiedzialnego laikatu>>, którego formacja jest <<istotnym
i niezbywalnym wymogiem plantatio Ecclesiae, który ... pojawia się w młodych Kościołach>> .
94
Uczestnicy przygotowują plakat podsumowujący dotychczasowe spotkania o misjach. Dopuszczalne
są różne formy. Propozycje to: zaproszenie do modlitwy w intencji misji; przedstawienie czym
są misje; przedstawienie sylwetek misjonarzy duchownych i świeckich. Plakaty można później
wykorzystać w kościele, np. jako reklamę Tygodnia Misyjnego.
9. Postanowienie
Uczestnicy zobowiązują się do modlitwy dziesiątki różańca w intencji misji i misjonarzy oraz o nowe
powołania misyjne przez cały tydzień.
Opracował
kl. Łukasz Nocoń
95

Wprowadzenie do życia chrześcijańskiego

Transkrypt

Podobne dokumenty

E Ż WO

Nr 126

L I T U R G I A S Ł O W A

„I rzekł do mnie: Synu człowieczy! Nakarm swoje ciało i napełnij