do pobrania w wersji pdf.
Transkrypt
do pobrania w wersji pdf.
Światowa Deklaracja Walki z Rakiem Wezwanie do działania Preambuła Oświadczenie delegatów ze 139 krajów, reprezentujących rządy, fundacje, krajowe i międzynarodowe organizacje pozarządowe, towarzystwa zawodowe, akademie i stowarzyszenia społeczne ze wszystkich kontynentów, zebranych w Waszyngtonie w USA na Światowym Kongresie Onkologicznym w dniach 8-12 lipca 2006 roku: Obecnie na całym świecie co roku nowotwór złośliwy rozpoznaje się u około 11 milionów osób, a prawie 7 milionów umiera z tego powodu. Ponadto około 25 milionów ludzi Ŝyje wiele lat ze świadomością rozpoznania choroby nowotworowej. Do 2020 roku moŜna się spodziewać rocznie 16 milionów nowych przypadków nowotworów złośliwych i 10 milionów zgonów z tego powodu. 70% tych zgonów prawdopodobnie nastąpi w krajach rozwijających się, które nie są przygotowane do walki z coraz większą liczbą zachorowań. Obecnie nawet w najbiedniejszych krajach moŜliwe są spektakularne osiągnięcia w walce z nowotworami złośliwymi dzięki działaniom w dziedzinie zdrowia publicznego ukierunkowanym na prewencję i wczesne wykrywanie nowotworów, a takŜe dzięki postępom w ich leczeniu. Nigdy w przeszłości nie było lepszych warunków do wspólnego działania, a potrzeby nigdy nie były pilniejsze niŜ obecnie. Światowej wspólnocie onkologicznej przyświeca wizja nowego świata, w którym dla przyszłych pokoleń nowotwory złośliwe nie będą juŜ tak wielkim zagroŜeniem, jakie stanowią obecnie. W takim świecie wiedzę i kompetencje w zwalczaniu nowotworów rozdziela się sprawiedliwie, z dbałością o ich równą dostępność, nowe zdobycze nauki systematycznie wdraŜa się do praktyki klinicznej, a nierówności w zakresie prewencji, wczesnego wykrywania i leczenia nowotworów systematycznie się zmniejszają i w końcu zanikają. W tym idealnym świecie wszyscy chorzy na nowotwory mają dostęp do najlepszego moŜliwego leczenia. Realizację tego celu umoŜliwi powstanie globalnego ruchu, dzięki któremu walka z nowotworami stanie się w bieŜącej dekadzie sprawą wielkiej wagi na całym świecie. Przewiduje się masowe, skoncentrowane i zdeterminowane działania na rzecz powstania globalnej wspólnoty przeciwnowotworowej, łączącej osoby działające w sektorach publicznym, prywatnym i non-profit, mogące promować tę inicjatywę we wszystkich rejonach świata. Cel Niniejsza "Deklaracja", stanowiąca rozwinięcie Karty Paryskiej 2000, wzywa do pilnych działań zmierzających do zahamowania epidemii chorób nowotworowych na całym świecie. Aby ułatwić prace nad przyszłymi Światowymi Deklaracjami Walki z Rakiem, które mają powstawać podczas kolejnych Światowych Kongresów Onkologicznych, będą opracowywane raporty z wdraŜania zalecanych działań. Wybierając ogólne działania, wymienione poniŜej w części "Wezwanie do działania", kierowano się następującymi kryteriami: działania moŜna przeprowadzić w ciągu najbliŜszych 2-3 lat działania moŜna monitorować działania są oparte na dowodach naukowych działania moŜna wdraŜać w krajach o średnim i małym dochodzie narodowym działania charakteryzują się wysokim priorytetem i wymagają zaakcentowania tego faktu liczba działań jest ograniczona. Wzywamy do współpracy między rządami, sektorem prywatnym, organizacjami pozarządowymi i międzynarodowymi, która pozwoli opracować i wdroŜyć niŜej wymienione procedury przed rozpoczęciem następnego Światowego Kongresu Onkologicznego w 2008 roku. Inwestycja w zdrowie Uzasadnić na podstawie przekonujących argumentów twierdzenie, Ŝe inwestycje rządowe podejmowane w celu rozwiązania problemów związanych z nowotworami złośliwymi to inwestycje w zdrowie populacji, a tym samym w zdrowie ekonomiczne kraju. Tworzyć moŜliwości stałego rozpowszechniania sugestywnych przekazów, które moŜna dopasowywać do potrzeb róŜnych krajów oraz partnerów tradycyjnych (np. opinia publiczna, media, politycy) i nietradycyjnych (np. biznes, sektor finansowy, rolnictwo). Uzasadnienie Nowotwory złośliwe, podobnie jak inne choroby przewlekłe, wpływają na gospodarkę danego kraju na wiele sposobów, bezpośrednio i pośrednio, oraz stanowią dla wszystkich krajów ogromne obciąŜenie ekonomiczne. Na przykład zmniejszają się czas i wydajność pracy, a wydatki na leczenie pochłaniają oszczędności i ograniczają inwestycje, takŜe w edukację dzieci. Te czynniki zmniejszają potencjał dochodów obywateli i gospodarstw domowych, co wpływa na gospodarkę narodową. Ograniczone dane nie pozwalają wprawdzie na porównanie finansowych kosztów nowotworów złośliwych na całym świecie, moŜna jednak wykazać, Ŝe wszystkie kraje ponoszą ogromne bezpośrednie i pośrednie koszty chorób nowotworowych. Na przykład w 2005 roku szacunkowe całkowite koszty nowotworów złośliwych w USA wyniosły 209,9 miliarda dolarów amerykańskich. W 1998 roku koszty leczenia nowotworów złośliwych w Kanadzie wyniosły 14,2 miliarda dolarów amerykańskich, co stanowiło 9% kosztów wszystkich chorób. We Francji koszty hospitalizacji z powodu nowotworów złośliwych w 1999 roku w ramach publicznej opieki zdrowotnej wyniosły 6,2 miliarda dolarów amerykańskich. Bank Światowy ocenia, Ŝe koszty leczenia chorób odtytoniowych stanowią 6-15% wszystkich rocznych kosztów opieki zdrowotnej i nawet 1,1% PKB w krajach o wysokim dochodzie narodowym. DuŜej części tych kosztów moŜna uniknąć i tym samym dokonać znacznych oszczędności. Długi czas eksperci uwaŜali, Ŝe poprawa wskaźników zdrowotności populacji zaleŜy głównie od rozwoju ekonomicznego, obecnie jednak podwaŜa się związek między lepszymi warunkami bytowymi a zdrowiem. MoŜna natomiast udowodnić, Ŝe inwestycje w zdrowie stanowią niezbędny warunek ograniczenia obszarów biedy i zwiększenia aktywności ekonomicznej. ChociaŜ argumenty ekonomiczne wskazujące na korzyści związane z inwestowaniem w zdrowie w krajach o wysokim i niskim dochodzie narodowym mogą być nieco inne, to obecnie waŜne i przekonujące dowody wskazują, Ŝe zdrowie to nie tylko produkt uboczny rozwoju gospodarczego, ale takŜe jeden z kluczowych wyznaczników tego rozwoju i likwidacji biedy. WaŜną implikację tej tezy stanowi wniosek, Ŝe twórcy polityki społeczno-ekonomicznej w krajach zainteresowanych poprawą wskaźników ekonomicznych mają uzasadnione podstawy, by traktować inwestycje w zdrowie jak jeden ze środków słuŜących do tego celu. Dla walki z nowotworami złośliwymi na wszystkich etapach - od prewencji pierwotnej i badań przesiewowych po badania kontrolne i opiekę nad wyleczonymi - podstawowe znaczenie ma komunikacja. Jeśli się dąŜy do zmiany zachowań ludzi, promując profilaktykę i strategie walki z nowotworami złośliwymi, trzeba opracować spójne komunikaty, korzystać ze skutecznych metod działania i róŜnorodnych kanałów informacyjnych, uwzględniając zwyczaje, normy, wartości i style przywództwa zarówno w całym społeczeństwie, jak i w poszczególnych społecznościach lokalnych. Dokładne i rzetelne informacje naleŜy przekazywać w odpowiednim czasie, dostępnie i zrozumiale. Trzeba wykorzystać kaŜdą sposobność poprawy dostępu do informacji o nowotworach złośliwych dla osób wyleczonych, pracowników opieki zdrowotnej i ogółu społeczeństwa. Planowanie walki z nowotworami złośliwymi Zwiększyć liczbę krajów, w których istnieją narodowe plany walki z nowotworami złośliwymi, obejmujące profilaktykę, wczesne wykrywanie, leczenie, opiekę paliatywną oraz wsparcie dla chorych na nowotwory, ich rodzin i opiekunów. Plany te - realistyczne i odpowiednie do warunków danego kraju - powinny mieć wydzielony budŜet na ich wdraŜanie. Uzasadnienie Wielki potencjał walki z nowotworami złośliwymi cechują zorganizowane działania na poziomie regionalnym i krajowym, pozwalające na ustalanie priorytetów zaleŜnie od epidemiologii nowotworów oraz zapewnienie dostępności usług i wydolności systemu opieki zdrowotnej w dziedzinie prewencji i leczenia nowotworów oraz opieki paliatywnej. Zintegrowane planowanie i skoordynowane wdraŜanie programów walki z nowotworami złośliwymi moŜe korzystnie wpłynąć na stan zdrowia populacji, pozwala bowiem na stworzenie i utrzymywanie infrastruktury i zasobów potrzebnych do pełnego zaspokojenia potrzeb w dziedzinie onkologii. W 2001 roku WHO oceniła stan przygotowań 167 krajów ze wszystkich 6 regionów WHO do prewencji i leczenia nowotworów złośliwych. Prawie w połowie badanych krajów opracowano politykę lub plan walki z nowotworami złośliwymi. Około 2/3 z tych państw wprowadziło krajowe wytyczne prewencji, a połowa wytyczne leczenia nowotworów. Jednak tylko w kilku krajach opracowano ogólnokrajowe, kompletne programy przeciwnowotworowe, obejmujące prewencję, wczesne wykrywanie, leczenie i opiekę paliatywną. W poszczególnych krajach plany i zbierane dane są nieskoordynowane i niedopasowane do lokalnych potrzeb, co uniemoŜliwia ich korygowanie z upływem czasu, a takŜe wykorzystanie w planowaniu i monitorowaniu skuteczności. Nadzór onkologiczny (rejestry nowotworów) Zwiększyć liczbę krajów, w których funkcjonują i są odpowiednio finansowane systemy nadzoru onkologicznego, w tym rejestry nowotworów. Takie systemy powinny zbierać i na bieŜąco analizować dane dotyczące epidemiologii nowotworów i prawdopodobnych przyszłych trendów oraz o aktualnym występowaniu i kierunkach ewolucji czynników ryzyka, umieralności, liczbie utraconych osobolat i przeŜywalności oraz o efektach prewencji, wczesnego wykrywania (badań przesiewowych), leczenia i opieki paliatywnej. Uzasadnienie Dane statystyczne obejmujące wyniki leczenia i ryzyko występowania nowotworów złośliwych w populacji, a takŜe ich zmiany w czasie, są niezbędne do planowania i oceny skuteczności działań przeciwnowotworowych. Populacyjne rejestry nowotworów stanowią źródło informacji o zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe oraz o odsetkach osób przeŜywających w określonych populacjach. Dostarczają teŜ podstaw do prowadzenia badań eksperymentalnych i epidemiologicznych nad przyczynami róŜnych nowotworów. NaleŜy stworzyć systemy nadzoru, zbierające dane i monitorujące trendy w profilaktyce i wczesnym wykrywaniu nowotworów oraz sprecyzować bariery ich rozwoju. Potrzebne są teŜ dane dotyczące stosowanych metod leczenia i związków pomiędzy prewencją a badaniami przesiewowymi i kontrolnymi. W niektórych krajach dostępne są ogólnokrajowe szczegółowe dane o nowotworach złośliwych, ale w wielu innych nie zgromadzono nawet podstawowych informacji albo nie są one łatwo dostępne. Gdy zachorowalność na nowotwory złośliwe przybiera kształt globalnej pandemii, podstawowego znaczenia nabiera zdolność do wiarygodnej oceny narodowych wskaźników epidemiologicznych. Dostępność wiarygodnej i aktualnej informacji umoŜliwia prowadzenie skoordynowanych działań, zmierzających do poprawy niedociągnięć w infrastrukturze, wydajności systemu, umiejętnościach i zasobach niezbędnych do podjęcia walki z chorobami nowotworowymi. Zwalczanie palenia tytoniu Zwiększyć liczbę krajów wdraŜających strategie uznane za skuteczne w Ramowej konwencji WHO o ograniczeniu uŜycia tytoniu (Framework Convention on Tobacco Control - FCTC), takie jak podnoszenie podatków i cen na wyroby tytoniowe, ochrona przed ekspozycją na dym tytoniowy, uregulowania prawne dotyczące wyrobów tytoniowych, odzwyczajanie od stosowania tytoniu, ograniczenie reklamy, promocji i sponsorowania wyrobów tytoniowych, wzmacnianie przekazów na opakowaniach wyrobów tytoniowych, zwalczanie nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi oraz zakaz sprzedaŜy tytoniu przez nieletnich i nieletnim. Uzasadnienie Stosowanie tytoniu obecnie stanowi główną przyczynę moŜliwych do uniknięcia zgonów na świecie; wywołuje 1/10 zgonów światowej populacji osób dorosłych, co odpowiada prawie 5 milionom zgonów rocznie. Jeśli aktualne tendencje się utrzymają, to w 2020 roku palenie spowoduje około 9 milionów zgonów rocznie, z czego 7 milionów w uboŜszych krajach. Wobec wagi problemu 192 kraje członkowskie WHO na 56. Światowym Zgromadzeniu Zdrowia w 2003 roku jednomyślnie przyjęły pierwszy traktat o zdrowiu publicznym - Ramową konwencję WHO o ograniczeniu uŜycia tytoniu (Framework Convention on Tobacco Control - FCTC). FCTC wymienia liczne sposoby zwalczania palenia tytoniu oparte na dowodach naukowych i efektywne pod kątem kosztów, które moŜna stosować w róŜnych okolicznościach i które mogą znacząco wpłynąć na konsumpcję tytoniu. Powstanie FCTC zasadniczo zwiększa potrzebę rozpowszechniania skutecznych i opartych na dowodach naukowych interwencji na rzecz zwalczania palenia tytoniu oraz poszerzania wiedzy i umiejętności w zakresie skutecznych programów i polityk we wszystkich krajach świata. FCTC będzie monitorować postępy w stosowaniu tych środków przez poszczególne kraje. Szczepienia Opracować plan międzynarodowej współpracy we wdraŜaniu programów szczepień przeciwko zakaŜeniom ludzkim wirusem brodawczaka (HPV - human papilloma virus) w krajach o niskim i średnim dochodzie narodowym, w których rak szyjki macicy występuje często; plan powinien wskazywać konkretne działania w celu zmniejszenia kosztów, wprowadzenia edukacji powszechnej i specjalistycznej oraz realizacji polityki zdrowotnej i badań naukowych. Włączyć szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B do programów rutynowych szczepień u niemowląt, zwłaszcza w krajach o duŜej częstości występowania raka wątroby. Uzasadnienie Rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania nowotworem złośliwym u kobiet na świecie rocznie stwierdza się około 500 000 nowych przypadków i 250 000 zgonów. Prawie 80% przypadków występuje w krajach o niskim dochodzie narodowym, gdzie rak szyjki macicy jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet. Praktycznie we wszystkich przypadkach raka szyjki macicy (99%) wykrywa się związek z zakaŜeniem ludzkim wirusem brodawczaka (HPV) - najczęstszą infekcją wirusową układu rozrodczego. Dostępne są testy przesiewowe do wykrywania zmian przednowotworowych. Dzięki ich stosowaniu moŜna podjąć leczenie zapobiegające przekształceniu się tych zmian w naciekającego raka szyjki macicy. Niestety, badania przesiewowe i leczenie nie zawsze są dostępne, a kobiety nie są informowane o korzyściach wynikających z poddania się tym testom. Ostatnio opracowane szczepionki wpłynęły na zmniejszenie częstości występowania zmian przednowotworowych u młodych kobiet i prawdopodobnie mogą zmniejszyć ryzyko raka szyjki macicy. JednakŜe szczepionki te nie słuŜą do leczenia nowotworu; nie zastępują równieŜ badań przesiewowych. Szczepionki mogą stać się metodą prewencji tego częstego nowotworu złośliwego na duŜą skalę i zaspokoić waŜną potrzebę zdrowia publicznego. Strategię przeprowadzania szczepień przeciwko HPV i ich promocję trzeba jednak uzaleŜnić od krajowych uwarunkowań w aspekcie kosztów, moŜliwości wykonania i dopuszczalności kulturowej. Wirusowe zapalenie wątroby typu B to powaŜny problem zdrowotny o zasięgu światowym, któremu moŜna zapobiegać dzięki istniejącym od 1982 roku bezpiecznym i skutecznym szczepionkom. Z 2 miliardów ludzi zakaŜonych wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV) u ponad 350 milionów stwierdza się zakaŜenia przewlekłe (trwające do końca Ŝycia). Osoby te obarczone są duŜym ryzykiem zgonu z powodu marskości i raka wątroby - chorób, które co roku zabijają około 1 miliona ludzi. W 1991 roku WHO wezwała do szczepienia wszystkich dzieci przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. 116 krajów umieściło to szczepienie w rutynowych programach immunizacji. Niestety, dzieci z najbiedniejszych krajów, najbardziej potrzebujące tej szczepionki, nie otrzymują jej, poniewaŜ jest ona zbyt kosztowna dla ich rządów. Wczesne wykrywanie i leczenie Wszystkie kraje powinny przyjąć odpowiednie wytyczne oparte na dowodach naukowych w zakresie programów obejmujących wczesne wykrywanie i leczenie nowotworów oraz stosować właściwe priorytetowe działania dopasowane do róŜnych warunków społeczno-ekonomicznych, kulturowych i infrastrukturalnych. Z tymi świadczeniami powinny współistnieć narodowe programy edukacji publicznej i specjalistycznej, podkreślające korzyści z wczesnego wykrywania nowotworów. Mogą być konieczne dodatkowe inwestycje poprawiające infrastrukturę świadczeń zdrowotnych, poniewaŜ wczesne wykrywanie moŜe zwiększyć jej obciąŜenie. Uzasadnienie Prewencja pierwotna i wczesne wykrywanie nowotworów to najwaŜniejsze sposoby zmniejszania ryzyka zgonu z ich powodu. Wykazano, Ŝe badania przesiewowe zmniejszają umieralność z powodu raka piersi, szyjki macicy oraz okręŜnicy i odbytnicy. Być moŜe zmniejszają teŜ umieralność z powodu innych nowotworów, ale w tym przypadku dowody są mniej pewne. Aby osiągnąć pełne korzyści z wczesnego wykrywania i badań przesiewowych, konieczne jest dostępne leczenie o wysokiej jakości. Postępy w terapii i innych formach opieki medycznej poprawiły przeŜycie wielu chorych, jednak dostępność leczenia jest na świecie bardzo zróŜnicowana. Znalezienie najlepszej formy opieki onkologicznej w róŜnych warunkach stwierdzanych na całym świecie moŜe być bardzo trudne. Nie moŜna zapominać o problemach z dostępem do leczenia, za priorytetowe naleŜy uznać jednak badania przesiewowe i wczesne wykrywanie nowotworów, jako Ŝe poprawa wyników leczenia nastąpi z pewnością dzięki wczesnemu rozpoznaniu, które jest warunkiem najskuteczniejszego leczenia. Dowody naukowe wskazują, Ŝe róŜnice w umieralności pomiędzy krajami oraz pomiędzy osobami róŜnych ras w jednym kraju moŜna w znacznej części zredukować, poprawiając dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej i umoŜliwiając wczesne rozpoznanie. Opieka paliatywna Zwiększyć liczbę krajów, w których istniejące narodowe programy walki z chorobami nowotworowymi uznają leczenie bólu i opiekę paliatywną za podstawowe zadanie wszystkich placówek lecznictwa onkologicznego i opieki domowej; naleŜy zwłaszcza zapewnić chorym dostępność opioidów, takich jak doustna morfina, zwalczanie objawów, pomoc psychologiczną i wsparcie rodziny. Uzasadnienie W 2002 roku na świecie Ŝyło około 24,6 miliona osób, u których w ciągu ostatnich 5 lat rozpoznano nowotwór złośliwy. W nadchodzących latach ta liczba będzie się stale zwiększać wraz z rosnącym średnim wiekiem populacji świata. MoŜna wiele zrobić, aby złagodzić objawy, ulŜyć w cierpieniu, dodać otuchy i innymi sposobami poprawić jakość Ŝycia osoby chorej na nowotwór złośliwy. U takiej osoby w celu utrzymania odpowiedniej jakości Ŝycia naleŜy co najmniej: leczyć ból i inne dokuczliwe objawy, łagodzić lęk i depresję, w tym lęk przed bólem, oraz budować poczucie bezpieczeństwa, Ŝe w razie potrzeby natychmiast otrzyma pomoc. Połowa chorych na nowotwory złośliwe umiera, co wskazuje na wagę podjęcia zagadnień związanych ze schyłkiem Ŝycia i śmiercią. Dostępność odpowiednich słuŜb medycznych i społecznych moŜe przyczynić się do poprawy stopnia opanowywania objawów oraz zmniejszyć lęk i brak akceptacji śmierci przez chorych u schyłku Ŝycia. Niestety, dostęp do takich świadczeń nie jest jednakowy na całym świecie. Mobilizacja do działania osób prywatnych Zwiększyć szanse pełnego udziału w środowiskowych, regionalnych i krajowych działaniach na rzecz zwalczania chorób nowotworowych osobom z rozpoznanym nowotworem i innym zainteresowanym. MoŜna to osiągnąć na przykład przez edukację (m.in. informacje i doradztwo medialne) i propagowanie partnerstwa (m.in. budowanie koalicji i współpracy społecznej), co tworzy klimat mobilizujący do działania. Uzasadnienie Wspólne wysiłki ludzi o róŜnych umiejętnościach i moŜliwościach działania mogą się przyczynić do opracowania nowatorskich rozwiązań złoŜonych problemów stojących przed chorymi na nowotwór złośliwy i innymi dotkniętymi przez tę chorobę osobami. Mogą oni wpływać na wymianę informacji, prowadzić konkretne działania, gromadzić i wykorzystywać zasoby oraz poprawiać moŜliwości osiągania wspólnych celów. Działania na rzecz wsparcia chorych na nowotwory moŜna usprawnić, zapewniając udział ich samych i innych zainteresowanych osób. Udział ten powoduje, Ŝe programy i zasoby krajowe, regionalne i środowiskowe są lepiej dostosowane do zaspokojenia potrzeb chorych oraz ich rodzin i opiekunów. Ich znaczenie dla edukacji twórców polityki na kaŜdym poziomie organizacyjnym jest nieocenione. Mogą oni współdziałać w kształtowaniu współpracy i poparcia społecznego na rzecz usuwania barier i ułatwiania dostępu do niezbędnej opieki, świadczeń, programów i istniejących zasobów. W wielu krajach "doradztwo" (ang. advocacy) oznacza proces, w którym organizacje lub osoby prywatne wyraŜają swoje opinie i dąŜenia, których często nie moŜna upublicznić w inny sposób. W wielu językach terminem "doradztwo" określa się czynności wykonywane przez prawników. W innych kulturach i językach uŜywa się określeń "działanie sieciowe" (ang. networking) i "świadomość społeczna" (ang. awareness). Te słowa często trudno przetłumaczyć, ale koncepcja jest jasna. W projektowaniu, wdraŜaniu i ocenie działań naleŜy wykorzystać kaŜdą moŜliwość mobilizacji wszystkich znaczących partnerów. Wspieranie podejmowanych działań Opracować i wdroŜyć procedurę monitorowania aktualnych działań i projektowania działań przyszłych, obejmującą ocenę i raportowanie postępów oraz określanie roli międzynarodowych organizacji walki z nowotworami złośliwymi. Uzasadnienie Jeśli niniejsza "Deklaracja" i jej kolejne aktualizacje mają dać oczekiwane efekty, trzeba wdroŜyć jasno określone procedury, które podzielą odpowiedzialność za podejmowane działania i pozwolą na monitorowanie przez kolejne lata wytycznych w niej zawartych. W ciągu kilku miesięcy po zakończeniu Światowego Kongresu Onkologicznego 2006 zostaną opracowane procedury monitorowania podejmowanych działań i ustalone terminy prac nad raportami z osiąganych postępów oraz podania ich do wiadomości. Kulminacją tych prac będzie raport, który podczas Światowego Kongresu Onkologicznego 2008 roku w Genewie szczegółowo oceni postęp wdraŜania wszystkich działań przewidzianych w "Deklaracji". Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów