Nota od autora - Kancelaria Środa

KANCELARIA ŚRODA
FRONT OFFICE: SAPIEŻYŃSKA 7/2, 00-215 WARSZAWA
BACK OFFICE: POLIGONOWA 29, 05-250 ŁĄKI, RADZYMIN K. WARSZAWY
Fragment książki „Chłopak z Warszawy”
Tłum. Klaudia Stefaniak i Jacek Środa
Nota od autora
Chłopak
z Warszawy
narodził się około
We
wczesnych
latach
siedem-
siedemdziesięciu lat temu – niedługo po tym,
dziesiątych mieszkałem na Cyprze. Wówczas
gdy skończyłem 16 lat. Rozpoczyna się pod
Norman Marsh, osiadły w Hongkongu brytyjski
koniec 1944 roku od treści notatek, które
filantrop,
zapisałem ołówkiem na papierze toaletowym z
swojego jachtu przy moim domu niedaleko
Czerwonego Krzyża, gdy leczyłem swoje rany
Kirenii, pomógł mi odetchnąć na chwilę od
w szpitalu obozowym dla jeńców wojennych w
dziennikarstwa i powrócić do mych notatek.
który
niekiedy
zarzucał
kotwicę
Niemczech. Był to jedyny materiał do pisania,
jaki udało się znaleźć pojmanym brytyjskim
Zdecydowałem
się
napisać
swoją
lekarzom, którzy się mną zajmowali. Oprócz
historię w formie bardzo autobiograficznej
własnych przeżyć
moje zapiski zawierały
powieści, w której fikcja ogranicza się głównie
również
z
w
do zmiany kilku imion. Jedną z przyczyn
powstaniu warszawskim. Najstarszą osobą, z
takiego podejścia do sprawy była świadomość,
jaką
był
że w tamtym czasie pisanie pamiętników
podpułkownik, który dowodził na północnych
uznawało się na ogół za przywilej ludzi
peryferiach Żoliborza i trzymał ostatni zachodni
sławnych – dziennikarzy prasowych rzadko
odcinek Wisły w naszych rękach, póki nie
uważano za wystarczająco popularnych. Innym
upadła nadzieja na ratunek ze strony Rosjan
powodem był żywiony przeze mnie pogląd, że
stojących po drugiej stronie rzeki.
zapisanie mojej historii w trzeciej osobie może
wywiady
udało
mi
innymi
się
rannymi
porozmawiać,
ułatwić
Po dotarciu do Ameryki jako student
zasypanie
anglojęzycznym
przepaści
dziennikarzem
pomiędzy
w
średnim
na stypendium przepisałem swoje notatki na
wieku a mówiącym po polsku chłopcem sprzed
maszynie
prywatnym
około trzydziestu lat. Gdy osiągnąłem ten etap,
archiwum. Planowałem pewnego dnia spisać
w którym zrozumiałem, że muszę skończyć z
pełną historię swojego wojennego dzieciństwa,
wprowadzaniem zmian w tekście, moja żona
zakończonego przedwczesnym wejściem w
Juliet spisała jego ostateczną wersję, liczącą
dorosłość podczas powstania. Jakimś cudem
559 stron – około 140 tysięcy słów.
i
umieściłem
je
w
zapiski te przetrwały nieustanny zamęt, który
tak często towarzyszy życiu zagranicznego
korespondenta.
WWW.SRODA.COM.PL
KANCELARIA ŚRODA
FRONT OFFICE: SAPIEŻYŃSKA 7/2, 00-215 WARSZAWA
BACK OFFICE: POLIGONOWA 29, 05-250 ŁĄKI, RADZYMIN K. WARSZAWY
Ta
jednak
nigdy
nie
została
w pamiętnik, który powinienem był pisać od
opublikowana. Agenci i wydawcy sugerowali
samego początku. Niektóre strony pierwotnego
zmiany, których nie byłem gotów wprowadzić.
skryptu zaginęły, lecz – jak wielu osiemdzie-
Latem 1974 roku niemalże zupełnie straciłem
sięciolatków, którzy nie pamiętają, co spotkało
ów manuskrypt, kiedy musieliśmy tymczasowo
ich tydzień temu – często z zaskakującą
opuścić dom w Kirenii podczas trwającej
dokładnością przypominam sobie sytuacje,
wówczas tureckiej inwazji. Odłożyłem go na
które przydarzyły mi się w latach czter-
bok i pomiędzy pisaniem raportów dotyczących
dziestych.
konfliktów na Bliskim Wschodzie i Bałkanach –
większość z nich była bardziej godna zapa-
ostatni raz znalazłem się na linii ognia w
miętania.
Trzeba
jednak
przyznać,
że
Chorwacji w wieku 63 lat – napisałem sześć
książek z dziedziny literatury faktu, które
Kilka lat temu pokazałem niektóre z
spotkały się z uznaniem czytelników, w tym
tych poprawek swojemu przyjacielowi Colinowi
także historie polityczne Jugosławii i Cypru.
Smithowi, pisarzowi i byłemu korespondentowi
Później,
amerykańskie
zagranicznemu magazynu Observer, który,
wydawnictwo akademickie Praeger wydało
mówiąc słowami jednego z recenzentów jego
moją
Hitler’s
pracy, „zbudował sobie imponującą reputację
Punishment and Stalin’s Revenge, stanowiącą
jako historyk wojskowości”. Colin zaś pokazał
historyczny przegląd powstania warszawskie-
je Eleo Gordon, dyrektor redakcji wydawnictwa
go.
Penguin UK, której tak spodobało się to, co
w
2001
książkę
roku,
Destroy
Warsaw!:
zobaczyła, że zaproponowała mi pomoc w
Niektórzy
recenzenci
–
w
szcze-
opracowaniu mojej historii.
gólności historyk i były oficer amerykański
Robert Forczyk – żałowali, że przekazałem
W efekcie powstała ta książka.
jedynie „najistotniejsze informacje” z własnych
doświadczeń z powstania. Zaostrzyło to mój
apetyt na powrót do sprawozdania z mojej
pełnej historii wojennej, od czasu do czasu
próbowałem więc przekształcić części powieści
Andrzej Borowiec
Nikozja, listopad 2013 r.
WWW.SRODA.COM.PL