Autoreferat - I Wydział Lekarski Warszawskiego Uniwersytetu

Autoreferat
Opisosiągnięćnaukowych,zawodowychidydaktycznych
Drn.med.PiotrDziechciarz
KlinikaPediatrii,WUM
Warszawa2016
1
SPISTREŚCI
1.DANEOSOBOWE
2. POSIADANE DYPLOMY, STOPNIE NAUKOWE - Z PODANIEM NAZWY, MIEJSCA I ROKU ICH
UZYSKANIA.
3.INFORMACJEODOTYCHCZASOWYMZATRUDNIENIUWJEDNOSTKACHNAUKOWYCH.
4.WSKAZANIEOSIĄGNIĘCIAWYNIKAJĄCEGOZART.16UST.2USTAWYZDNIA14MARCA2003R.
OSTOPNIACHNAUKOWYCHITYTULENAUKOWYMORAZOSTOPNIACHITYTULEWZAKRESIE
SZTUKI(DZ.U.NR65,POZ.595ZEZM.).
4.1.Tytułosiągnięcianaukowego.
4.2.Publikacjewchodzącewskładosiągnięcianaukowego.
4.3.Analizabibliometrycznapublikacjiwchodzącychwskładosiągnięcianaukowego.
4.4.Omówieniecelunaukowegopracwchodzqcychwskładosiągnięcianaukowego.
naukowegoorazuzyskanychwynikówwrazzomówieniemichewentualnego
wykorzytania.
5.OMÓWIENIEPOZOSTAŁYCHOSIĄGNIĘĆNAUKOWO-BADAWCZYCH.
5.1.Analizabibliometrycznaosiągnięćnaukowo-badawczych
5.2Wykaznajważniejszychpublikacjiopublikowanychpodoktoracieorazgłównekierunki
rozwojunaukowego
5.2.1.Zaburzeniaczynnościoweprzewodupokarmowegoudzieci
5.2.2.Celiakia
5.2.3.Wczesneinterwencjiżywieniowe
5.2.4.Zasadyżywieniadziecizdrowychdo3rż.zeszczególnymuwzględnieniem
suplementacjiwitaminamiDiK
5.2.5.Zasadydiagnostyki,leczeniaiprofilaktykidziecizalergiąnapokarmy
5.2.6.Zaburzenialipidoweudzieci
6.PIŚMIENNICTWO
2
1.DANEOSOBOWE
Imięinazwisko
PiotrDziechciarz
Miejscezatrudnienia
KlinikaPediatriiWarszawskiegoUniwersytetuMedycznego
WarszawskiUniwersytetMedyczny
02-091Warszawa,ul.ŻwirkiiWigury
tel./fax.(22)3179539
Tytułnaukowy
Drnaukmedycznych
Stanowiskonaukowe
Adiunkt
Specjalizacjezawodowe
Pediatra(IiIIstopień)–1996r.,2002r.
Gastroenterolog–2007r.
Gastroenterologdziecięcy–2016r.
e-mail
[email protected]
2.POSIADANEDYPLOMY,STOPNIENAUKOWE-ZPODANIEMNAZWY,MIEJSCAIROKU
ICHUZYSKANIA.
Doktor nauk medycznych tyułł pracy: Gospodarka wapniowo-fosforanowa i densytometryczna
ocean układu kostnego u młodych dorosłych z celiakią 25.06.1999, Warszawski Uniwersytet
Medyczny,promotorprofesorAndrzejRadzikowski
3.INFORMACJEODOTYCHCZASOWYMZATRUDNIENIUWJEDNOSTKACHNAUKOWYCH.
Stażpodyplomowy
1991-1992
KlinikaGastroenterologiiiŻywieniaDzieci,WUM
SzpitalKlinicznyWUM
01-184Warszawa,ul.Działdowska1
1992–1999
1999–2007
2007dochwiliobecnej
Asystent
KlinikaGastroenterologiiiŻywieniaDzieci,WUM
SzpitalKlinicznyWUM
01-184Warszawa,ul.Działdowska1
Adiunkt
KlinikaGastroenterologiiiŻywieniaDzieci,WUM
SamodzielnyPublicznyDziecięcySzpitalKliniczny
01-184Warszawa,ul.Działdowska1
Adiunkt
KlinikaPediatrii,WUM
SamodzielnyPublicznyDziecięcySzpitalKliniczny
01-184Warszawa,ul.Działdowska1
(od09.2015rWarszawaul.ŻwirkiiWigury63a.)
3
4. WSKAZANIE OSIĄGNIĘCIA WYNIKAJĄCEGO Z ART. 16 UST. 2 USTAWY Z DNIA 14 MARCA 2003
ROKU O STOPNIACH NAUKOWYCH I TYTULE NAUKOWYM ORAZ O STOPNIACH ITYTULE W
ZAKRESIESZTUKI(DZ.U.NR65,POZ.595ZEZW.)
4.1.Tytułosiągnięcianaukowego
Badania z randomizacją oraz systematyczne przeglądy piśmiennictwa w gastroenterologii
dziecięcej.
4.2.Publikacjewchodzącewskładosiągnięcianaukowego
1. Dziechciarz P, Horvath A, Shamir R, Szajewska H. Meta-analysis: enteral nutrition in active
Crohn'sdiseaseinchildren.AlimentPharmacolTher.2007;26:795-806
Wkład:autoruczestniczyłwewszystkichetapachprzygotowaniapublikacji,tj.:opracowani
pomysłuiplanowaniuukładupublikacji,nadzorzeiselekcjibadańwykorzystanychwpublikacji,
przygotowaniupierwszejwersjipublikacji,pierwszyautor–70%
Autoruzyskałzgodęwspółautorównawykorzystaniepracy.
2.DziechciarzP,HorvathA,KierkuśJ.EfficacyandsafetyofadalimumabforpediatricCrohn's
disease:asystematicreview.JCrohnsColitis.2016;10:1237-1244
Wkład:autoruczestniczyłwewszystkichetapachprzygotowaniapublikacji,tj.:opracowaniu
pomysłuiplanowaniuukładupublikacji,nadzorzeiselekcjibadańwykorzystanychwpublikacji,
przygotowaniupierwszejwersjipublikacji,pierwszyautoriautordokorespondencji–80%.
Autoruzyskałzgodęwspółautorównawykorzystaniepracy.
3.DziechciarzP,WojtyniakK,HorvathA,SzajewskaH.Enemaversuspolyethyleneglycolforthe
management of rectal faecal impaction in children with constipation - a systematic review of
randomisedcontrolledtrials.PrzGastroenterol.2015;10:234-238.
Wkład: autor uczestniczył we wszystkich etapach przygotowania publikacji, tj.: opracowaniu
pomysłu i planowaniu układu publikacji, nadzorze i selekcji badań wykorzystanych wpublikacji,
przygotowaniupierwszejwersjipublikacji,pierwszyautoriautordokorespondencji–70%.
Autoruzyskałzgodęwspółautorównawykorzystaniepracy.
4
4. Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Polyethylene glycol 4000 for treatment of functional
constipationinchildren.JPediatrGastroenterolNutr.2015;60:65-68.
Wkład: autor uczestniczył we wszystkich etapach przygotowania publikacji, tj.: opracowaniu
pomysłuiplanowaniuukładupublikacji,włączaniupacjentówizbieraniudanych,przygotowaniu
publikacji,pierwszyautoriautordokorespondencji–80%.
Autoruzyskałzgodęwspółautorównawykorzystaniepracy.
5. Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. The effect of thickened-feed interventions on
gastroesophagealrefluxininfants:systematicreviewandmeta-analysisofrandomized,controlled
trials.Pediatrics.2008;122:e1268-1277
Wkład: autor uczestniczył we wszystkich etapach przygotowania publikacji, tj.: opracowaniu
pomysłu i planowaniu układu publikacji, nadzorze i selekcji badań wykorzystanych wpublikacji,
przygotowaniupierwszejwersjipublikacji,drugiautor–40%
Autoruzyskałzgodęwspółautorównawykorzystaniepracy.
6. Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Meta-analysis: sequential therapy for Helicobacter
pylorieradicationinchildren.AlimentPharmacolTher.2012;36:534-541.
Wkład: autor uczestniczył we wszystkich etapach przygotowania publikacji, tj.: opracowaniu
pomysłu i planowaniu układu publikacji, nadzorze i selekcji badań wykorzystanych wpublikacji,
przygotowaniupierwszejwersjipublikacji–40%.
Autoruzyskałzgodęwspółautorównawykorzystaniepracy.
7.KierkusJ,HorvathA,SzychtaM,WoynarowskiM,WegnerA,WiernickaA,DadalskiM,Teisseyre
M,DziechciarzP.High-versuslow-volumepolyethyleneglycolpluslaxativeversussennosidesfor
colonoscopypreparationinchildren.JPediatrGastroenterolNutr.2013;57:230-235.
Wkład:autoruczestniczyłwewszystkichetapachprzygotowaniapublikacji,tj.:opracowaniu
pomysłuiplanowaniubadania,statystycznymopracowaniudanych,przygotowaniupublikacji,
autordokorespondencji–50%.
Autoruzyskałzgodęwspółautorównawykorzystaniepracy
8.SienkiewiczE,AlbrechtP,ZiółkowskiJ,DziechciarzP.Propofol-alfentanylversusmidazolamalfentanylininducingproceduralamnesiaofuppergastrointestinalendoscopyinchildren-blind
randomisedtrial.EurJPediatr.2015;174:1475-1480
Wkład:autoruczestniczyłwewszystkichetapachprzygotowaniapublikacji,tj.:opracowaniu
pomysłuiplanowaniubadania,statystycznymopracowaniudanych,przygotowaniupublikacji,
5
autordokorespondencji–50%.
Autoruzyskałzgodęwspółautorównawykorzystaniepracy
4.3.Analizabibliometrycznapublikacjiwchodzącychwskładosiągnięcianaukowego
Publikacjewchodzącewskład
osiągnięcianaukowego
IF
MNiSW/
IC
KBN
Oryginalnepełnotekstowepracenaukowe
8pozycji(6*/2)
26.16
238
22.66
(16,623*/9,337)
(171*/67)
(22.66*/0)
(*Pierwszyautorpublikacjilubautordokorespondencji/współautor)
4.4.Omówieniecelunaukowegopracwchodzącychwskładosiągnięcianaukowegooraz
uzyskanychwynikówwrazzomówieniemichewentualnegowykorzystania
RACJONALNEPRZESŁANKIDOPRZEPROWADZENIAPRACNAUKOWYCH
Tworzenie racjonalnych podstaw leczenia chorób ma tak długą historię jak sama medycyna. Przez
wiele wieków praktykowanie sztuki lekarskiej opierało się na przekazywanych przez pokolenia
medyków obserwacjach oraz własnych, przywoływanych z pamięci doświadczeń lekarza. Bazujący
niemal wyłącznie na tradycji i opinii sposób tworzenia oraz akumulowania wiedzy nie prowadził
jednakdoznaczącegopostępuwmedycynie.Narastającerozczarowanienieskutecznościąówczesnej
sztukilekarskiedoprowadziłowpołowieXIXwiekudopowstaniasceptycyzmu,anastępnienihilizmu
terapeutycznego kwestionującego wartość dotychczasowych metod leczenia opartych na
subiektywnejobserwacjiiwoluntarystycznejinterpretacjispostrzeżeń.1Znaczącepostępywzakresie
nauk przyrodniczych jakie dokonały się w tamtym czasie stworzyły jednakże nadzieje, że poznanie
sposobu w jaki poszczególne leki wpływają na procesy fizjologiczne będzie stanowić pragmatyczną
podstawę leczenia. Mimo niebagatelnego postępu jaki dokonał się w medycynie dzięki poznaniu
mechanizmu działania wielu farmaceutyków, praktyka kliniczna pokazała, że wciąż istnieją istotne
ograniczeniawprzełożeniuosiągnięćnaukpodstawowychnawynikileczeniawieluchorób.Terapie
tworzone wyłącznie na zasadzie wnioskowania patofizjologicznego nierzadko albo nie wpływają na
przebiegchorobyalboczasemwręczprzynosząwięcejszkódniżkorzyści.2Zależnościbiologicznesą
6
bowiem skomplikowane i wielokierunkowe, a próby leczenia uzasadnione modelami
patofizjologicznyminiejednokrotnieopartesąnaniepełnychifragmentarycznychdanych.3
Konieczne stało się więc znalezienie nowego modelu, które z jednej strony pozwoliłoby na
przełożenie wyników badań nauk podstawowych na praktykę medyczną, a z drugiej umożliwiłoby
agregacje, ewaluacje i aplikacje obserwacji klinicznych. Dynamicznie rozwijająca się w XX wieku
biostatystyka wraz z epidemiologią kliniczną dostarczyły medycynie narzędzi metodycznych
użytecznych w prowadzeniu badań klinicznych oraz wsparły stworzenie formalnego porządku
klasyfikującego i hierarchizującego wiarygodność prac oceniających efekty leczenia. Według tego
systemu,największąwagęnadajesiędanymzlosowychkontrolowanycheksperymentówklinicznych
(badania z randomizacją), mniejszą wartość przyznając wynikom badań analitycznych (badania
kliniczno-kontrolneikohortowe),ajeszczemniejsząbadaniomopisowym(opisyiserieprzypadków).4
Przypisywanie największej wiarygodności badaniom z randomizacją wynika z ich cech
metodologicznych, które redukują wpływ znanych jak i nieznanych czynników zakłócających (np.
wieku, współwystępujących chorób, indywidualnego przebiegu choroby) poprzez losowe ich
rozłożenie w grupie badanej oraz w grupie kontrolnej. Dodatkowo poza losowym przydziałem do
grup, w badaniach zrandomizacją stosuje się inne procedury takie jak: maskowanie, utajnienie
alokacji, obliczanie wielkości grupy, analiza zgodna zzaplanowanym leczeniem, których celem jest
ograniczenieryzykawystąpieniabłędówsystematycznych.Błędysystematycznedeterminująróżnice
między zaobserwowanym przez badaczy efektem leczenia a jego rzeczywistą wartością i wynikają z
czynników związanych z projektowaniem, prowadzeniem oraz analizowaniem wyników badania
klinicznego.5
Jednak nawet najlepiej przeprowadzone oraz opisane badanie nie jest doskonałe i nie pozwala na
uniknięcie czysto losowych błędów (błędów przypadkowych) wynikających z niedokładności
przyrządów i metod pomiarowych, niedoskonałości zmysłów czy niekontrolowanej zmienności
warunków otoczenia. Będące efektem tych uwarunkowań rozbieżności między wynikami
poszczególnych prac sprawiły, że zaistniało zapotrzebowanie na sformalizowane, syntetyczne
przeglądy piśmiennictwa (systematyczne przeglądy piśmiennictwa), które pozwoliłyby na uzyskanie
sumarycznejimożliwieobiektywnejinformacjimedycznejopartejnaanaliziebadańpierwotnych.W
odróżnieniuodpracyprzeglądowejprzeglądsystematycznyjestprzejrzystywdeklarowaniuzałożeń-
maapriorizdefiniowanąpopulację,ściśleopisanąinterwencję,sprecyzowanepunktykońcoweoraz
określoną metodykę badań pierwotnych włączonych do przeglądu systematycznego. Ponadto
procedura wykonywania takiego przeglądu ma na celu minimalizację ryzyka popełnienia błędów
systematycznych: proces wyszukiwania piśmiennictwa przeprowadzony jest w taki sposób, aby
7
ryzyko pominięcia badań było jak najmniejsze, a proces kwalifikacji oraz oceny wiarygodności prac
był jak najbardziej rzetelny. Transparentność metody przy określonym z góry układzie etapów
przeprowadzeniaprzeglądusystematycznegopozwalanawłaściwebadaniomnaukowymweryfikacje
prawidłowościprzebieguprocesuikontrolęjegowynikówminimalizującprzytymsubiektywizmosób
przeprowadzającychprzeglądsystematyczny.4
Systematyczny przegląd literatury może być uzupełniony o metaanalizę czyli ilościową syntezę
wyników badań pierwotnych dokonany przy pomocy odpowiednich metod statystycznych.
Metaanaliza pozwala na większą precyzję oszacowania efektu leczenia a często również może
odnosićsiędoszerszejpopulacjiniżbadaniapierwotne.
Badaniazrandomizacjąorazsystematyczneprzeglądypiśmiennictwaimetaanalizyobecnieuważane
sązanajbardziejwiarygodneźródładanychmedycznych,którepozwalająna:
-oszacowanieskutkówinterwencjimedycznych
-znalezienielukwdotychczasowejwiedzy,copozwalanawytyczeniekierunkuprzyszłychbadań
-wykonanieanalizdecyzyjnychiekonomicznych
-tworzeniewytycznychpraktykiklinicznej.4
Badania kliniczne przeprowadzone w populacji pediatrycznej stanowią zaledwie niewielki procent
prób klinicznych realizowanych u osób dorosłych. Wykonane na przełomie XX i XXI wieku analizy
wykazywały,że11-80%dzieciotrzymywałoleki,któreniemiałyrejestracjiwtejgrupiewiekowej,a
wskazania i dawkowanie tych preparatów oparte było na ekstrapolacji badań przeprowadzanych u
dorosłych.6 7 Stosowanie leków u dzieci poza rejestracją dotyczyło praktycznie wszystkich grup
lekowych, w tym szczególnie terapii innowacyjnych, stąd wielokrotnie w literaturze przedmiotu
pojawiałosięokreśleniedziecijakosierotterapeutycznych(ang.therapeuticorphans).8910
Dopierow1997r.wUSAukazałysiępierwszeprzepisypromująceprzeprowadzaniepróbklinicznych
wpopulacjipediatrycznej.11PodobneregulacjeprzyjęłaUniaEuropejskaw2007r.12
Narzędzi legislacyjne nie usunęły jednak wielu barier w prowadzeniu badań u dzieci.13 Do
najtrudniejszychdoprzełamanianależą:
1. Obiekcjezestronyrodzicówodnośnieuczestnictwaswoichdzieciwbadaniach,cozwiązane
jestzobawąozdrowiedziecka,niepewnymefektemtestowanejinterwencjiterapeutycznej,
narażaniem go na dodatkowe „niepotrzebne” badania oraz trudnościami ze zrozumienia
skomplikowanychdlalaikówprocedurzwiązanychzbadaniamiklinicznymi.14
8
2. Istniejądużetrudnościwznalezieniuodpowiedniejilościpacjentów,cosprawia,żekonieczne
jest organizowanie kosztownych i trudnych organizacyjnie wielośrodkowych badań o
międzynarodowymzasięgu.
3. Firmyfarmaceutyczne,któreprowadząponad80%badańklinicznychuosóbdorosłychniesą
chętne do prowadzenia ich w populacji dziecięcej ponieważ badania te obwarowane są
szczególnymi wymaganiami etycznymi i proceduralnymi a potencjalne zyski ze względu na
małągrupędocelowąsąznaczniemniejszeniżwinnychgrupachwiekowych.1516
4. Formułowane są pewne wątpliwości prawne dotyczące prowadzenia prób klinicznych u
dzieci,couczęściklinicystówmożewywoływaćobawyprzedbezpośrednimangażowaniem
sięwtebadania.1718
5. Istnieją dość wysokie bariery w uzyskaniu funduszy ze strony odpowiednich instytucji na
prowadzeniebadańniekomercyjnychwpopulacjipediatrycznej.19
Dowodem na trudności z przełamaniem tych barier są analizy rejestru badań klinicznych
ClinicalTrials.gov,którewykazałyżewśródwszystkichpróbklinicznychrejestrowanychwlatach20052010 tylko 7,5% prowadzonych było w populacji pediatrycznej. Badania w dziedzinie
gastroenterologii dziecięcej stanowiły niespełna 7% ogółu zaplanowanych badań u dzieci i było ich
prawie2razymniejniżwpsychiatriidziecięceji3razymniejniżwchorobachzakaźnych.20Cowięcej
tylko około połowa zarejestrowanych badań przeprowadzonych u dzieci kończyła się
opublikowaniemichwrecenzowanychczasopismachnaukowych.21
Stosunkowo niewielka ilość przeprowadzonych i opublikowanych badań klinicznych skutkuje małą
ilościąkonkluzywnychprzeglądówsystematycznych–zewszystkich86przeglądówsystematycznych
piśmiennictwa przeprowadzonych przez Cochrane Collaboration (międzynarodowa organizacja
non-for-profit
zajmująca
się
m.in.
opracowywaniem
najwyższej
jakości
przeglądów
systematycznych) z dziedziny gastroenterologii dziecięcej ponad 60% zakończyło się brakiem
jednoznacznej rekomendacji dotyczącej stosowania określonej terapii z powodu niedostatecznej
ilościdanychlubniskiejjakościbadań.22
Gastroenterolodzy dziecięcy nadal dysponują niewystarczającą ilością najbardziej wiarygodnej
informacji medycznej opartej na dobrze przeprowadzonych badaniach z randomizacją oraz na
systematycznych przeglądach piśmiennictwa, która niezbędne są do podjęcia racjonalnych i dobrze
uzasadnionychdecyzji.23
CELEPODJĘTYCHPROJEKTÓWNAUKOWYCH
Zaplanowany i przeprowadzony cykl badań wchodzących w skład osiągnięcia naukowego dotyczył
zastosowania badań z randomizacją, systematycznych przeglądów piśmiennictwa wraz
9
metaanalizamiwceluocenyskutecznościibezpieczeństwainterwencjiterapeutycznychwdziedzinie
gastroenterologiidziecięcejimiałnastępująceszczegółowecele:
1)
Systematyczne przeglądy piśmiennictwa oraz metaanaliza w ocenie skuteczności i
bezpieczeństwa leczenia żywieniowego oraz terapii rekombinowanym ludzkim przeciwciałem
monoklonalnymskierowanymprzeciwTNF-α(adalimumab)windukcjiremisjichorobyCrohnau
dzieci.
2)
Systematycznyprzeglądpiśmiennictwaimetaanalizaporównującaróżnesposobyewakuacji
zalegającychmaskałowych(terapiaodblokowująca)wzaparciuudzieci.
3)
Badanie z randomizacją w celu oceny efektu różnych dawek makrogoli w terapii
podtrzymującejleczeniezaparciaudzieci.
4)
Systematycznyprzeglądpiśmiennictwaimetaanalizawocenieskutecznościibezpieczeństwa
leczenia objawów refluksu żołądkowo-przełykowego u dzieci za pomocą preparatów
zagęszczającychpokarm.
5)
Systematycznyprzeglądpiśmiennictwaimetaanalizawocenieskutecznościibezpieczeństwa
terapiisekwencyjnejwleczeniuzakażeniaHelicobacterpylori.
6)
Badanie z randomizacją oceniające tolerancję iskuteczność różnych sposobów oczyszczania
jelitagrubegoprzedkolonoskopiąudzieci.
7)
Badanie z randomizacją w ocenie komfortu przebiegu zabiegu endoskopii górnego odcinka
przewodupokarmowegoudziecipoddanychróżnymsposobomsedacji.
WYNIKIIWNIOSKI
Publikacjanr1inr2.
DziechciarzP,HorvathA,ShamirR,SzajewskaH.Meta-analysis:enteralnutritioninactiveCrohn's
diseaseinchildren.AlimentPharmacolTher.2007;26:795-806.
DziechciarzP,HorvathA,KierkuśJ.EfficacyandSafetyofAdalimumabforPaediatricCrohn'sDisease:
ASystematicReview.JCrohnsColitis.2016;10:1237-1244
Przez wiele lat terapia choroby choroby Leśniowskiego i Crohna u dzieci (opartej przeważnie na
ekstrapolacji badań przeprowadzonych u osób dorosłych) oparta była na stosowaniu kwasu 5aminosalicylowego i jego pochodnych, steroidów nadnerczowych oraz leków immunosupresyjnych
(azatiopryna, metotrexat, cyklosporyna).24 Leczenie tymi preparatami tylko u części pacjentów
prowadziło do remisji choroby, a co więcej obciążone było wieloma działaniami niepożądanymi
wpływającymim.in.nazburzeniawzrastania.WprowadzeniewlatachdziewięćdziesiątychXXwieku
nowych sposobów terapii takich jak terapia żywieniowa oraz leczenie biologiczne dało nadzieje na
10
zmianę schematów leczenia w populacji pediatrycznej. Obserwacje kliniczne wskazywały, że w
porównaniu do dotychczasowych nowe terapie są porównywalnie lub bardziej skuteczne, lepiej
tolerowane i obciążone mniejszą ilością działań niepożądanych. Stało się więc konieczne
podsumowanie dotychczasowej wiedzy na temat skuteczności i bezpieczeństwa nowych terapii za
pomocąsystematycznychprzeglądówpiśmiennictwa.
W pierwszym badaniu dokonano systematycznego przeglądu piśmiennictwa badań z randomizacją
porównujących efekt i bezpieczeństwo żywienia enteralnego u dzieci z chorobą Leśniowskiego i
Crohna.Dobadaniawłączono11badańzrandomizacją,wktórychłączniewzięłoudział394dzieci.
Jednorodnośćinterwencji,populacjiorazpunktówkońcowychpozwoliłanadokonaniemetaanalizy4
badań (n = 144), które porównały efekt kliniczny leczenia żywieniowego do glikokortykosteroidów.
Wykazano, że oba sposoby terapii mają podobną skuteczność w indukcji remisji choroby (ryzyko
względne[RR]:0,97,95%przedziałufności[CI]:0,7-1,4).Czteryinnebadaniazrandomizacją(n=190)
porównywały między sobą terapie żywieniowe, poza jednym małym badaniem (n=50) nie wykazały
jednak różnic między badanymi sposobami leczenia. Badania te oceniały jednak różne punkty
końcowestądpołączeniedanychwmetaanalizęniebyłomożliwe.
Wyniki tej publikacji były cytowane jako uzasadnienie zalecenia zawartego w wytycznych z 2010 r.
European Crohn Colitis Organization oraz. konsensusu European Crohn Colitis Organization i
European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology nad Nutrition (ESPGHAN)
opublikowanegow2014r,którerekomendujążywienieenteralnejakoleczeniepierwszegorzutuu
dziecizchorobąLeśniowskiegoiCrohna.2526
Wdrugimsystematycznymprzeglądziepiśmiennictwadokonanoanalizywszystkichopublikowanych
badań klinicznych - interwencyjnych i obserwacyjnych (z wyłączeniem opisów przypadków), które
oceniły efekt i profil bezpieczeństwa rekombinowanego ludzkiego przeciwciała monoklonalnego
skierowanegoprzeciwTNF-α(adalimumab)wleczeniudziecizrozpoznanąchorobąLeśniowskiegoi
Crohna. W sumie zidentyfikowano 14 badań - 1 badanie z randomizacją i 13 serii przypadków, w
których ogółem wzięło udział 664 dzieci i młodzieży do 21 roku życia. Podsumowane wyniki badań
wykazały,żeodsetekremisjipo4tygodniachleczeniawyniósł30%(95%CI25-35%),po3miesiącach
54%(95%CI:45-62%),po6miesiącach42%[95%CI:37-48%],apo12miesiącach44%(95%CI:3949%).Sześćprocentpacjentów(95%CI:3-10%)nieodpowiedziałonazastosowaneleczenie,au12%
(95%CI:9-16%)obserwowanoutratęodpowiedzinalekwtrakcieterapii.Dwanaścieprocentdzieci
[n=69/599] miało odnotowane ciężkie zdarzenia niepożądane w tym 2 zgony i 1 chorobę
nowotworową(rdzeniakzarodkowy).
Wyniki tego systematycznego przeglądu piśmiennictwa wykazały, że w trakcie pierwszego roku
leczenia adalimumabem około połowa dzieci leczonych osiąga remisję choroby przy stosunkowo
11
korzystnymprofilubezpieczeństwa.Należyjednakzaznaczyć,zedaneteopartesąwdużejmierzena
analizie danych pochodzących z serii przypadków i powinny być traktowane z duża ostrożnością.
Wskazuje to na konieczność zaplanowania dalszych badań interwencyjnych, które dostarczyłyby
więcej dobrej jakości danych o skuteczności i bezpieczeństwa adalimumabu w leczeniu choroby
LeśniowskiegoiCrohnaudzieci.
Publikacjanr3.
Dziechciarz P, Wojtyniak K, Horvath A, Szajewska H. Enema versus polyethylene glycol for the
management of rectal faecal impaction in children with constipation - a systematic review of
randomisedcontrolledtrials.PrzGastroenterol.2015;10:234-248.
Leczeniezaparciaudziecinapoczątkuterapiiczęstowymagaodblokowaniajelitzzalegającychmas
kałowych. Przeprowadzić to można za pomocą wlewek czyszczących lub stosując duże dawki
makrogoli.Niejestjasne,któryzesposobówterapiijestbardziejskuteczny.
Celem systematycznego przeglądu piśmiennictwa badań z randomizacją było porównanie
skuteczności i bezpieczeństwa wlewek czyszczących z doustnymi preparatami makrogoli w celu
ewakuacji zalegających mas kałowych u dzieci z zaparciem. Zidentyfikowano 2 badania, w których
łączniewzięłoudział170dzieciwwiekuod1do17lat.Dziecileczonymiwlewkamidoodbytniczymi
miałaznamienniestatystyczniemniejsząszansenapowodzenieleczenia(RR:0,83,95%CI:0,7-0,99).
niż grupa otrzymująca makrogole. Ponadto dzieci leczone makrogolami miały zwiększone ryzyko:
wystąpieniawodnistychstolcóworazzwiększenieliczbyepizodównietrzymaniakału.
Wynikitenależyinterpretowaćostrożniezewzględunamałąliczbęiniskąjakośćbadańpierwotnych
włączonych do tego systematycznego przeglądu piśmiennictwa. Opublikowane badania z
randomizacją aktualnie nie pozwalają na definitywne stwierdzenie, która z interwencji jest bardziej
skutecznawleczeniuodblokowującymzaparcieudzieci.Koniecznejestzaplanowaniedalszychbadań
wceluustalenia,któraztychterapiijestbardziejoptymalna.
Publikacjanr4.
Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Polyethylene glycol 4000 for treatment of functional
constipationinchildren.JPediatrGastroenterolNutr.2015;60:65-68.
Aktualne wspólne rekomendacje Europejskiego i Północnoamerykańskiego Towarzystwa
Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci w leczeniu podtrzymującym zaparcia jako lek
pierwszego rzutu zalecają stosowanie makrogoli w dawce 0,2-0,8 g/kg masy ciała. Duża rozpiętość
zalecanejdawkijestm.in.związanazwynikamibadańzrandomizacjąwykazującychniejednoznaczne
wynikicodoskutecznościróżnychdawekmakrogoli.2728
12
Celem badania z randomizacją przeprowadzonego metodą próby otwartej było porównanie dwóch
dawek makrogoli (0,3g/kg vs 0,7g/kg) w leczeniu podtrzymującym zaparcie u dzieci. Badanie
ukończyło 90 z 92 zakwalifikowanych dzieci, w wieku 3,7±2,1 lat. Przeprowadzona analiza zgodna z
zaplanowanym leczeniem wykazała, że po 6 tygodniach terapii w obu grupach uzyskano podobny
odsetek dzieci bez zaparcia (RR: 0,9, 95% CI: 0,78-1,03). Natomiast w porównaniu z grupą leczoną
wyższą dawką, grupa otrzymująca małą dawkę częściej wymagała jej korekty, średnio oddawała
mniej stolców w tygodniu, miała zwiększone ryzyko bolesnych defekacji oraz mniejsze zadowolenie
rodziców z efektów terapii. Nie stwierdzono różnicy między badanymi grupami pod względem
częstościwystępowaniadziałańniepożądanych.
Wyniki tego badania sugerują, że w praktyce klinicznej wyższa dawka może być uznana za
odpowiednią dawkę początkową w leczeniu podtrzymującym zaparcie u dzieci, szczególnie w
sytuacjachgdytrudnojestościsłemonitorowanieprzebieguleczenia.
Publikacjanr5
Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. The effect of thickened-feed interventions on
gastroesophageal reflux in infants: systematic review and meta-analysis of randomized, controlled
trials.Pediatrics.2008;122:e1268-1277.
Podawanie substancji zagęszczających pokarm jest jedną z powszechnie używanych interwencji w
niepowikłanym refluksie żołądkowo-przełykowym u niemowląt. Istnieją jednak kontrowersje
odnośniekorzyścizestosowaniatychpreparatów.29
Celem systematycznego przeglądu piśmiennictwa badań z randomizacją była ocena skuteczności i
bezpieczeństwa podawania substancji zagęszczających pokarm w leczeniu refluksu żołądkowoprzełykowegoudzieciponiżej2rokużycia.
Do analizy włączono 14 badań zrandomizacją (n=877). Metaanalizy wykazały, że podawanie
substancjizagęszczającejpokarmzwiększaodsetekdziecibezregurgitacji(RR:2,9,95%CI:1,7-4,9;3
badania, n=327), atakże znamiennie statystycznie, choć nieznacznie z klinicznego punktu widzenia,
zmniejszaliczbęregurgitacjiiwymiotów(różnicaśrednichważonych[WMD]:-1.4,95%CI:od-2.5do0.2; 2 badania, n=144) oraz zwiększa przyrost masy ciała (WMD: 3,7g/dzień, 95% CI: 1.55-5.80; 4
badania,n=265).Niewpływanatomiastnaparametry24-godzinnejpH-metrii(wskaźnikrefluksowy,
częstotliwośćiczastrwaniaepizodówkwaśnegorefluksuczyliczbęepizodówtrwających>5min).Nie
odnotowanowystępowaniaciężkichdziałańniepożądanychprzystosowaniuzagęszczeniapokarmów.
WynikitegosystematycznegoprzeglądupiśmiennictwazostałyuwzględnionewkryteriachRzymskich
IV - aktualnych wytycznych dotyczących rozpoznawania i leczenia czynnościowych zaburzeń
przewodupokarmowegoudzieci,któredopuszczająstosowanieśrodkówzagęszczającychpokarmdl
leczeniaregurgitacjiuniemowląt.30
13
Publikacjanr6.
HorvathA,DziechciarzP,SzajewskaH.Meta-analysis:sequentialtherapyforHelicobacterpylori
eradicationinchildren.AlimentPharmacolTher.2012;36:534-541.
NiewystarczającaskutecznośćterapiitrójlekowejwleczeniuzakażaniaHelicobacterpyloristymuluje
doposzukiwaniabardziejefektywnychschematóweradykacyjnych.Jednymznichjest10-dniowa
terapiasekwencyjna,którapoleganapodawaniuprzezpierwsze5dniinhibitorapompyprotonowejz
amoksycyliną,aprzeznastępne5dniinhibitorapompyprotonowejwrazzdwomaantybiotykami.
Pojedynczebadaniazrandomizacjąprzeprowadzonewpopulacjidziecięcejorazmetaanalizyuosób
dorosłychwykazywałybardziejkorzystnyefekteradykacyjnytejterapiiwporównaniudoterapii
trójlekowej.31
Celemsystematycznegoprzeglądupiśmiennictwabadańzrandomizacjąbyłaocenaskutecznościi
bezpieczeństwaterapiisekwencyjnejwporównaniudotrójlekowychschematówleczeniazakażenia
Helicobacterpyloriwpopulacjidziecięcej.Wykazano,żeefekteradykcyjnyterapiisekwencyjnejbył
znamienniestatystycznielepszyod7-dniowejterapiitrójlekowej(RR:1,17,95%CI:1,07-1.27;5
badań,n=487)alepodobnydo10-oraz14-dniowejterapii.Niestwierdzonoistotnychróżnicmiędzy
ocenianymigrupamipodwzględemryzykawystąpieniadziałańniepożądanych.
Wynikitejmetaanalizyzostałyuwzględnioneprzyformułowaniuopublikowanychw2016r.
rekomendacjiNiemieckiegoTowarzystwaGastroenterologiidotyczącychdiagnostykiileczenia
zakażeniaHelicobacterpylori,wktórychwskazano,żezewzględunapodobnądo10-i14dniowych
terapiiskutecznośćleczeniesekwencyjneniemożebyćrekomendowanajakoleczeniepierwszego
rzutuwpopulacjipediatrycznej32
Publikacjanr7.
KierkusJ,HorvathA,SzychtaM,WoynarowskiM,WegnerA,WiernickaA,DadalskiM,TeisseyreM,
Dziechciarz P. High- versus low-volume polyethylene glycol plus laxative versus sennosides for
colonoscopypreparationinchildren.JPediatrGastroenterolNutr.2013;57:230-235.
Odpowiednieoczyszczeniejelitagrubegojestkluczowedlaprzydatnościkolonoskopiijakonarzędzia
diagnostycznego.UdziecistosujesięróżneschematyprzygptowywaniadozabieguIjakdotądżaden
znichniezostałpowszechnieuznanyzanajbardziejskutecznyinajlepiejakceptowanyprzez
pacjentów.
Celembadaniazrandomizacjąprzeprowadzonegometodąpróbyotwartejbyłoporównanieefektówi
tolerancjitrzechsposobówoczyszczaniajelitagrubego:dużaobjętośćglikolupolietylenowyvsmała
objętośćglikolupolietylenowegowpołączeniuzbisakodylemvssennozydy.
14
Dobadaniawłączono234pacjentówwwieku8-18lat,uktórychocenionojakośćprzygotowaniado
zabieguprzypomocyskaliAronchick,iskaliOttawa.Akceptacjaschematuczyszczeniabyłaoceniania
przezpacjentówprzyużyciu7stopniowejskaliLikerta.
Wszystkietrzymetodywykazałyporównywalny,choćniesatysfakcjonującyefektprzygotowaniado
kolonoskopii.Niestwierdzonorównieżistotnejstatystycznieróżnicymiędzybadanymigrupamipod
względemtolerancjischematuoczyszczania.
Wynikitegobadaniawykazałyniskąskutecznośćtrzechzdotychczasużywanychmetodoczyszczenia
jelitagrubegoudzieciiwskazałynakoniecznośćposzukiwanialepszychschematówprzygotowania
dokolonoskopiiudzieci.
15
Publikacjanr8.
SienkiewiczE,AlbrechtP,ZiółkowskiJ,DziechciarzP.Propofol-alfentanylversusmidazolam-alfentanyl
ininducingproceduralamnesiaofuppergastrointestinalendoscopyinchildren--blindrandomised
trial.EurJPediatr.2015;174:1475-1480.
Brakwspółpracyzestronypacjentaorazpotrzebazapewnieniamubezpieczeństwaikomfortu
determinujepotrzebęwykonywaniazabiegówendoskopowychprzewodupokarmowegoudzieciw
sedacjipłytkiej,głębokiejlubwznieczuleniuogólnym.Wciążjednakbrakjestdowodównato,któraz
metodznieczuleniaskuteczniejzapewniapacjentowikomfortpodczastegozabiegu.
Celembadaniazrandomizacjąbyłoporównaniewpływupropofoluimidazolamunapamięćzwiązaną
z wykonywaną procedurą oraz na kontrolowanie zachowania dzieci w trakcie endoskopii górnego
odcinka przewodu pokarmowego. Pacjenci w wieku 9-16 lat, zakwalifikowani do planowej
diagnostycznej endoskopii i spełniający kryteria pierwszej lub drugiej grupy ryzyka operacyjnego
wedługskaliAmerykańskiegoTowarzystwaAnestezjologicznegozostalilosowoprzydzielenidogrupy
otrzymującej propofol z alfentanylem lub do grupy otrzymującej midazolam z alfentanylem.
Aktywność i współpracę pacjenta w trakcie badania oceniano przy użyciu skali RAS (ang. Relative
AdequacyScale).Po30,60i120minutachodzakończeniaznieczuleniapacjencinieznającymetody
sedacjiocenialiamnezjęibólzwiązanyzprocedurą,przyużyciu100mmwizualnejskalianalogowej.
Spośród 51 osób poddanych randomizacji, 48 ukończyło badanie. Wykazano, że zastosowanie
znieczuleniaprzypomocypropofolułączniezalfentanylemznamienniestatystycznielepiejkontroluje
zachowanie dzieci podczas zabiegu (RR: 2,12, 95% CI: 1,33-3,36) pozwala uzyskać znacząco lepszą
niepamięćproceduralną(RR:0,4,95%CI:0,21-0,59)orazistotniestatystyczniesilniejznosiodczucie
bólu(różnicaśrednich11.53mm;95%CI:0,96–22,1mm)niżpodaniemidazolamuzalfentanylem.
Wynikibadaniawskazują,żewośrodkachdysponującychzapleczemanestezjologicznymznieczulenie
przy pomocy propofolu zapewnia bardzo dobrą kontrolę odruchów obronnych pacjenta oraz
skuteczniezmniejszanieprzyjemnedoznaniawtrakciezabiegu.
5.OMÓWIENIEPOZOSTAŁYCHOSIĄGNIĘĆNAUKOWO-BADAWCZYCH.
5.1.Analizabibliometrycznaosiągnięćnaukowo-badawczych
PRZEDDOKTORATEM
IF
MNiSW/
KBN
16
IC
PODOKTORACIE
IF
MNiSW/
KBN
IC
Oryginalnepełnotekstowe
-
14
17,11
54,765
607
119,92
Opisyprzypadków
-
3
3,77
-
6
4,95
Pracepoglądowe
-
5
5,65
8,293
161,5
65,02
RAZEM
-
22
28,53
63,058
774,5
189,89
pracenaukowe
Lącznieprzedipodoktoracie:
IF=63,058
MNiSW/KBN=796,5
IC=216,42
LiczbacytowańzbazyWebofScience(zdn.08.04.2016)–bezautocytowań–487
IndeksHirschazbazyWebofScience(zdn.08.04.2016)–10
5.2. Wykaz najważniejszych publikacji opublikowanych po doktoracie oraz główne kierunki
rozwojunaukowego
5.2.1Zaburzeniaczynnościoweprzewodupokarmowegoudzieci
Cykl publikacji poświęconych zaburzeniom czynnościowym u dzieci, ze szczególnym
uwzględnieniem zaburzeń występujących u starszych dzieci i młodzieży w tym 3 badania z
randomizacją przeprowadzone metodą podwójnie ślepej próby, kontrolowane placebo, oraz 2
metaanalizy poświęcone wpływowi pre- i probiotyków na przebieg zaburzeń czynnościowych
przewodupokarmowegoudzieci.
§
Gawrońska A, Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. A randomized double-blind placebocontrolled trial of Lactobacillus GG for abdominal pain disorders in children. Aliment
PharmacolTher.2007;15:177–184;IF=3,201;MNiSW/KBN=32
§
HorvathA,DziechciarzP,DżygałoK,DybkowskaS.Prevalenceoffunctionalgastrointestinal
pain-related disorders in children and adolescents with type 1 diabetes. Gastroenterol Pol.
2012;19:111–113;MNiSW/KBN=6;IC=5,28
§
ChmielewskaA,HorvathA,DziechciarzP,SzajewskaH.Glucomannanisnoteffectiveforthe
treatment of functional constipation in children: a double-blind, placebo-controlled, ran-
17
domizedtrial.ClinNutr.2011;30:462–468IF=3,731;MNiSW/KBN=35;
§
HorvathA,DziechciarzP,SzajewskaH.SystematicReviewofRandomizedControlledTrials:
FiberSupplementsforAbdominalPain-RelatedFunctionalGastrointestinalDisordersin
Childhood.AnnNutrMetab.2012;61:95–101;IF=3,769;MNiSW/KBN=35
§
Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Glucomannan in the treatment of abdominal painrelated functional gastrointestinal disorders in children: A randomized trial. World J
Gastroenterol.2013;19:3062–3068IF=2,547;MNiSW/KBN=25
§
HorvathA,DziechciarzP,SzajewskaH.SystematicReviewofRandomizedControlledTrials:
Fiber Supplements for Abdominal Pain-Related Functional Gastrointestinal Disorders in
Childhood.AnnNutrMetab.2012;61:95–101; IF=1,661;MNiSW/KBN=25
§
Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Meta-analysis: Lactobacillus rhamnosus GG for
abdominal pain-related functional gastrointestinal disorders in childhood. Aliment PharmacolTher.2011;33:1302–1310;IF=3,769;MNiSW/KBN=35
5.2.2Celiakia
Cyklpublikacjipoświęconychchorobietrzewnejudzieci,jejzapobieganiu,diagnostyceileczeniu.
Cyklpracobejmujem.in.publikacjebędąceefektemudziałuautorawwielośrodkowymbadaniu
dotyczącymzapobieganiawystępowaniaceliakiiPreventCD.
•
Karczewska K, Czerwionka-Szaflarska M, Rujner J , Kaczmarski M, Dziechciarz P, Socha J,
Kunachowicz H, Gregorek H, Okolska G, Stolarczyk A, Wojtasik A Projekt Standardów
postępowania diagnostycznego i leczenia dietetycznego w celiakii Standardy Medyczne
Pediatria2001;3:14-23;MNiSW/KBN=3
•
DziechciarzP.:Celiakiaodpatogenezydoleczenia.Alergia2001;1:27-32.MNiSW/KBN=1
•
Dziechciarz P, Horvath-Stolarczyk A. Celiakia - choroba nie tylko dzieci. Klin. Pediatr. 2001;
9(5):557-560;MNiSW/KBN=0,5;IC=0,49
•
Horvath-StolarczykA,SidorK,DziechciarzP.Zaburzenianeurologiczneipsychiczneuchorych
naceliakię.Pediatr.Pol.2001;76:605-610;MNiSW/KBN=4;IC=4,67
•
Horvath-Stolarczyk A, Sidor K, Dziechciarz P, Siemińska J. Ocena stanu emocjonalnego,
wybranych cech osobowości i depresji u młodych dorosłych z ukrytą celiakią Pediatr.
Współcz.2002;4:241-246;MNiSW/KBN=3;IC=2,91
•
NowakM,DziechciarzP,Dwilewicz-TrojaczekJ.Częstośćwystępowaniaceliakiiupacjentów
zaftaminawracającymiwjamieustnej-doniesieniewstępne.WiadLek.2002;55:542-546;
MNiSW/KBN=5;IC=5,02
18
•
SzajewskaH,DziechciarzP,ChmielewskaACzymożnazapobiecceliakii?Gastroenterologia
Polska,2008;15:119-122;MNiSW/KBN=6;IC=6,09
•
Szajewska H, Dziechciarz P, Chmielewska A Zapobieganie celiakii czy jest możliwe? Pediat.
Współ.2009;11:103-106;MNiSW/KBN=6;IC=4,85
•
DziechciarzP,zaleceniadotyczącerozpoznawaniaceliakii–czyekspercimówiąjednym
głosem?StandardyMedycznePediatria2015;12:950-956;MNiSW/KBN=8;IC=4,61
•
SzajewskaH,ChmielewskaA,Pieścik-LechM,IvarssonA,KolacekS,KoletzkoS,MearinML,
ShamirR,AuricchioR,TronconeR;PREVENTCDStudyGroup.(DziechciarzP–uczestnik
badań)Systematicreview:earlyinfantfeedingandthepreventionofcoeliacdisease.
AlimentPharmacolTher.2012;36:607-618;IF=4,548
•
RomanosJ,RosénA,KumarV,TrynkaG,FrankeL,SzperlA,Gutierrez-AchuryJ,vanDiemen
CC,KanningaR,JankipersadsingSA,SteckA,EisenbarthG,vanHeelDA,CukrowskaB,Bruno
V,MazzilliMC,NúñezC,BilbaoJR,MearinML,BarisaniD,RewersM,NorrisJM,IvarssonA,
BoezenHM,LiuE,WijmengaC;PreventCDGroup.(DziechciarzP–uczestnikbadań)
Improvingcoeliacdiseaseriskpredictionbytestingnon-HLAvariantsadditionaltoHLA
variants.Gut.2014;63:415-422;IF=14,66
5.2.3.Wczesneinterwencjiżywieniowe
Cykl publikacji poświęconych wczesnym interwencjom żywieniowym i ich wpływowi na
programowanie metaboliczne u dzieci. Wykonane przez autora systematyczne przeglądy
piśmiennictwa i metaanalizy stanowiły część grantu Unii Europejskiej – określoną w ramach
współpracy – NUTRIMENTHE: „Effects Of Early Nutrition On The Mental Development Of
Children”:
•
Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Effects of n-3 long-chain polyunsaturated fatty
acid supplementation during pregnancy and/or lactation on neurodevelopment and
visualfunctioninchildren:asystematicreviewofrandomizedcontrolledtrials.JAmColl
Nutr.2010;29:443–454;IF=1,950;MNiSW=27
•
Chmielewska A, Dziechciarz P, Gieruszczak-Białek D, Horvath A, Pieścik-Lech M,
Ruszczyński M, Skórka A, Szajewska H. Effects of prenatal and/or postnatal
supplementation with iron, PUFA or folic acid on neurodevelopment: update. BrJNutr.
201622:1-6.[Epubaheadofprint];IF=3,453;MNiSW/KBN=35;
•
Horvath-StolarczykA,DziechciarzP.Wczesneprogramowaniemetaboliczne.Klin.Pediatr.
19
2009;17:5144-5147;MNiSW/KBN=2
5.2.4.Zasadyżywieniadziecizdrowychdo3rż.zeszczególnymuwzględnieniemsuplementacji
witaminamiDiK.
§
WankeM,DziechciarzP,Horvath-StolarczykA.Suplementacjawitaminunoworodkówi
niemowlątwgobowiązującychwytycznychPolskiegoTowarzystwaPediatrycznego.Świat
Med.Farm.:2009;1:32-38.
§
Horvath A, Dziechciarz P. Żywienie dziecka w 1.roku życia Standardy Medyczne 2010;
7:563-568;MNiSW/KBN=6;IC=3,99
§
Dziechciarz P. Szajewska H Rola witaminy D w organizmie człowieka Prakt Lek 2011;
79:10-12.
§
Dziechciarz P Horvath A., Suplementacja witaminami D i K w okresie noworodkowym i
niemowlęcym-PostępyNeonatologii2011;17:57-59;MNiSW/KBN=2
§
Dziechciarz P. Wytyczne suplementacji witaminy D. Wiele hałasu o nic? Klinika
Pediatryczna2014;22:5036-5039
5.2.5.Zasadydiagnostyki,leczeniaiprofilaktykidziecizalergiąnapokarmy
§
Horvath A, Dziechciarz P. Alergia na pokarm – kto pyta, nie błądzi. Podstawowe kroki
diagnostyczno-terapeutyczne. Standardy Medyczne Pediatria 2011:8(4):559–566;
MNiSW=5;IC=3,88
§
CudowskaB,Węgrzyn-NowakA,Cyrta-JarockaE,HorvathA,Zawadzka-KrajewskaA,
KrauzeA,DziechciarzP,SzajewskaH,RuszczyńskiM,SochaP,KaczmarskiM.Doustne
próbyprowokacjiwdiagnostycealergiinabiałkamlekakrowiego.StanowiskoGrupy
RoboczejSekcjiAlergiiPokarmowejPolskiegoTowarzystwaGastroenterologii,Hepatologii
iŻywieniaDzieci(PTGHiŻDz)StandardyMedycznePediatria2015;12;:518-524;
MNiSW/KBN=8;IC=4,61
§
Cyrta-JarockaE,Nowak-WęgrzynA,RuszczyńskiM,Zawadzka-KrajewskaA,KrauzeA,
DziechciarzP,CudowskaB,SzajewskaH,SochaP,KaczmarskiM,HorvathA.Doustne
próbyprowokacjiwdiagnostycealergiinabiałkamlekakrowiego.StanowiskoGrupy
RoboczejSekcjiAlergiiPokarmowejPolskiegoTowarzystwaGastroenterologii,Hepatologii
iŻywieniaDzieci(PTGHiŻDz)StandardyMedycznePediatria2015;12:501-516;
MNiSW/KBN=8;IC=4,61
5.2.6Zaburzenialipidoweudzieci
20
Cyklpublikacjipoświęconychzaburzeniomlipidowymudzieci,zeszczególnymuwzględnieniem
diagnostykiipostępowaniaterapeutycznegouchorychzhipercholesterolemiąorazudziecize
stłuszczeniowymzapaleniemwątroby
§
§
§
§
§
Lebenthal Y, Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H, Shamir R. Are treatment targets for
hypercholesterolemiaevidencebased?Systematicreviewandmeta-analysisofrandomised
controlledtrials.ArchDisChild.2010;95:673–680;IF=2,616;MNiSW=32
Socha P, Horvath A, Vajro P, Dziechciarz P, Dhawan A, Szajewska H. Pharmacological
interventions for nonalcoholic fatty liver disease in adults and in children: a systematic
review.JPediatrGastroenterolNutr.2009;48:587–96;IF=2,183;MNiSW=32
Horvath A, Dziechciarz P. Zespół metaboliczny u dzieci. Klin Pediatr 2009:17(3):332–36;
MNiSW=2
Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Hypercholesterolemie u dzieci – nowe zasady
postępowania.KlinPediatr.2009;17:337–40;MNiSW=2
Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Zaburzenia lipidowe u dzieci – czas na stosowanie
terapiifarmakologicznej?PediatrWspółcz.2008;10:199–202;MNiSW=6;IC=4,94
Piśmiennictwo
1
GreeneJA,JonesDS,PodolskySH.Therapeuticevolutionandthechallengeofrationalmedicine.N
EnglJMed.2012;367:1077-1082.
2
Evidence-BasedMedicineWorkingGroup.Evidence-basedmedicine.Anewapproachtoteaching
thepracticeofmedicine.JAMA.1992;268:2420-2425.
3
ZielińskiA.JakmedycynastałasięnaukąPrzeglądepidemiologiczny2014;68:161–168.
4
GuyattG,RennieD.User’sGuidestotheMedicalLiterature.EssentialsofEvidence-basedClinical
Practice.Chicago,IL:AMAPress;2002.
5
GajewskiP,JaeschkeR,BrożekJPodstawyEBMczylimedycynyopartejnadanychnaukowychdla
lekarzyistudentówmedycynyMedycynaPraktyczna,Kraków,2008.
6
TurnerS,NunnAJ,FieldingK,ChoonaraI.Adversedrugreactionstounlicensedandoff-labeldrugs
onpaediatricwards:aprospectivestudy.ActaPaediatr.1999;88:965–968.
7
CuzzolinL,AtzeiA,FanosV.Off-labelandunlicensedprescribingfornewbornsandchildren
indifferentsettings:areviewoftheliteratureandaconsiderationaboutdrugsafety.Expert
Opin.DrugSaf.2006;5:703–718.
8
ShirkeyH.Therapeuticorphans.JPediatr.1968;72:119-120.
21
9
AssaelBM.Therapeuticorphans:Europeanperspective.Pediatrics.1999;104:591-592.
10
NaspitzCK,WarnerJO.Childrenarepharmaco-therapeuticorphans.PediatrAllergyImmunol.
2010;21:249-250.
11
USFoodandDrugAdministrationModernizationActof1997,PubLNo.105-115,111Stat2296.
DostępnywInternecie:http://www.fda.gov/RegulatoryInformation/Legislation/
SignificantAmendmentstotheFDCAct/FDAMA/FullTextofFDAMAlaw/default.html.
12
DziennikUstawUniiEuropejskiej381/1zdn.27,12.2006.EuropeanMedicinesAgency(EMA).
Paediatricregulation.DostępnywInternecie:http://www.ema.europa.eu/ema/index.jsp?curl=pages/
regulation/document_listing/document_listing_000068.jsp.
13
CornyJ,LebelD,BaileyB,BussièresJ-F.UnlicensedandOff-LabelDrugUseinChildrenBeforeand
AfterPediatricGovernmentalInitiatives.TheJournalofPediatricPharmacologyandTherapeutics :
JPPT.2015;20:316-328.
14
Martin,K.PublicHealth,Parent’sReality,MeetingReport:CurrentIssuesinPaediatricClinical
Trials.ABPI9,2004,12-14.DostępnywInternecie:http://www.abpi.org.uk/our-work/library/
medical-disease/Documents/peadiatric-clinical-trials.pdf.
15
FlaccoME,ManzoliL,BocciaS,CapassoL,AleksovskaK,RossoA,ScaioliG,DeVitoC,SiliquiniR,
VillariP,IoannidisJP.Head-to-headrandomizedtrialsaremostlyindustrysponsoredandalmost
alwaysfavortheindustrysponsor.JClinEpidemiol.2015;68:811-820.
16
BourgeoisFT,MurthyS,PintoC,OlsonKL,IoannidisJP,MandlKD.Pediatricversusadultdrugtrials
forconditionswithhighpediatricdiseaseburden.Pediatrics.2012;130:285-292.
17
JędrzejewskiEDziecipodlupą.ProblemyMedycynyRodzinnej2008;10:79-80.
18
ColemanDL.Thelegalethicsofpediatricresearch.DukeLawJ.2007;57:517-524.
19
Martinez-CastaldiC,SilversteinM,BauchnerH.Childversusadultresearch:thegapinhigh-quality
studydesign.Pediatrics.2008;122:52-57.
20
PasqualiSK,LamWK,ChiswellK,KemperAR,LiJS.Statusofthepediatricclinicaltrialsenterprise:
ananalysisoftheUSClinicalTrials.govregistry.Pediatrics.2012;130:e1269-1277.
21
PicaN,BourgeoisF.DiscontinuationandNonpublicationofRandomizedClinicalTrialsConductedin
Children.Pediatrics.2016Aug4.pii:e20160223.[Epubaheadofprint]
22
GodaY,SauerH,SchöndorfD,HennesP,GortnerL,GräberS,MeyerS.Clinicalrecommendations
ofCochranereviewsinpediatricgastroenterology:systematicanalysis.PediatrInt.2015;57:98-106.
23
KareshA,TomainoJ,MulbergAE.Off-labeluseofmedicineinpediatrics:focusongastrointestinal
diseases.CurrOpinPediatr.2013;25:612-617.
24
RabizadehS,DubinskyM.Updateinpediatricinflammatoryboweldisease.RheumDisClinNorth
Am.2013;39:789-799.
25
VanAsscheG,DignassA,ReinischW,vanderWoudeCJ,SturmA,DeVosM,GuslandiM,
OldenburgB,DotanI,MarteauP,ArdizzoneA,BaumgartDC,D'HaensG,GionchettiP,PortelaF,
22
VucelicB,SöderholmJ,EscherJ,KoletzkoS,KolhoKL,LukasM,MottetC,TilgH,VermeireS,
CarbonnelF,ColeA,NovacekG,ReinshagenM,TsianosE,HerrlingerK,OldenburgB,BouhnikY,
KiesslichR,StangeE,TravisS,LindsayJ;EuropeanCrohn'sandColitisOrganisation(ECCO).The
secondEuropeanevidence-basedConsensusonthediagnosisandmanagementofCrohn'sdisease:
Specialsituations.JCrohnsColitis.2010;4:63-101.
26
RuemmeleFM,VeresG,KolhoKL,GriffithsA,LevineA,EscherJC,AmilDiasJ,BarabinoA,Braegger
CP,BronskyJ,BuderusS,Martín-de-CarpiJ,DeRidderL,FagerbergUL,HugotJP,KierkusJ,KolacekS,
KoletzkoS,LionettiP,MieleE,NavasLópezVM,PaerregaardA,RussellRK,SerbanDE,ShaoulR,Van
RheenenP,VeeremanG,WeissB,WilsonD,DignassA,EliakimA,WinterH,TurnerD;European
Crohn'sandColitisOrganisation;EuropeanSocietyofPediatricGastroenterology,Hepatologyand
Nutrition.ConsensusguidelinesofECCO/ESPGHANonthemedicalmanagementofpediatricCrohn's
disease.JCrohnsColitis.2014;8:1179-1207.
27
DupontC,LeluyerB,AmarF,etal.Adosedeterminationstudyofpolyethyleneglycol4000in
constipatedchildren:factorsinfluencingthemaintenancedose.JPediatrGastroenterolNutr2006;
42:178–185.
28
NurkoS,YoussefNN,SabriM,etal.PEG3350inthetreatmentofchildhoodconstipation:a
multicenter,double-blinded,placebo-controlledtrial.JPediatr2008;153:254–261.
29
AggettPJ,AgostoniC,GouletO,HernellO,KoletzkoB,LafeberHL,MichaelsenKF,MillaP,RigoJ,
WeaverLT.Antirefluxorantiregurgitationmilkproductsforinfantsandyoungchildren:a
commentarybytheESPGHANCommitteeonNutrition.JPediatrGastroenterolNutr.2002;34:496498.
30
BenningaMA,FaureC,HymanPE,StJamesRobertsI,SchechterNL,NurkoS.ChildhoodFunctional
GastrointestinalDisorders:Neonate/Toddler.Gastroenterology.2016Feb15.[Epubahaedofprint}
31
GattaL,VakilN,LeandroG,DiMarioF,VairaD.Sequentialtherapyortripletherapyfor
Helicobacterpyloriinfection:systematicreviewandmeta-analysisofrandomizedcontrolledtrialsin
adultsandchildren.AmJGastroenterol.2009;104:3069–3079.
32
FischbachW,MalfertheinerP,LynenJansenP,BoltenW,BornscheinJ,BuderusS,GlockerE,
HoffmannJC,KoletzkoS,LabenzJ,MayerleJ,MiehlkeS,MössnerJ,PeitzU,PrinzC,SelgradM,
SuerbaumS,VeneritoM,ViethM;VerantwortlichfürdieDGVS.[S2k-guidelineHelicobacterpylori
andgastroduodenalulcerdisease].ZGastroenterol.2016;54:327-363.
23