Konrad Żurawski: Geneza konfliktu o Kaszmir, praca magisterska

Konrad śurawski: Geneza konfliktu o Kaszmir, praca magisterska napisana w Katedrze
Studiów Bliskowschodnich, Uniwersytet Łódzki 2001 pod kierunkiem prof. dr hab. Hassana
Jamsheera.
Praca dotyczy konfliktu o znaczeniu międzynarodowym, a mianowicie zmagań politycznych,
ideologiczno-religijnych i militarnych (często działań terrorystycznych) na obszarze prowincji
Kaszmir (lub inaczej: DŜammu i Kaszmir) znajdującej się na pograniczu Indii i Pakistanu.
Konflikt, trwający od 1947 r. (czyli od podziału Subkontynentu indyjskiego i powstania
niepodległych Indii oraz Pakistanu) doprowadził do wybuchu kilku wojen, i stałych napięć
groŜących dziś – kiedy oba państwa znajdują się w posiadaniu bomb atomowych oraz
środków ich przenoszenia – wybuchem niszczycielskiej wojny o nieobliczalnych skutkach,
nie tylko dla wymienionych dwóch sąsiadujących ze sobą państw.
Zamierzeniem autora pracy było przedstawienie w pierwszym rzędzie genezy, jak i
głębszych determinantów takiego a nie innego przebiegu sporu i konfliktu w jego kolejnych
fazach. Zatem zajmuje się on zarówno procesami, jak i klimatem bilateralnych stosunków
dwóch wielkich wspólnot religijnych Subkontynentu – muzułmanów oraz hindusów. W
Indiach mamy do czynienia z odrodzeniem hinduskiej i muzułmańskiej świadomości
„narodowej”, a więc z sytuacją, w której wiara religijna staje się wyznacznikiem
przynaleŜności etnicznej. Z tego względu autor rozpoczął on swoje rozwaŜania od omówienia
i analizy Powstania Sipajów (1857-1858).
W rozdziale pierwszym, zatytułowanym: „Relacje pomiędzy ludnością hinduską a
muzułmańską w Indiach Brytyjskich: Rozwój antagonizmów politycznych i religijnych”, autor
omawia takie problemy jak relacje między hindusami a muzułmanami w okresie do 1857 r.,
Powstanie Sipajów, działalność obu omawianych stron konfliktu – początkowo wspólną w
ramach polityczno-społecznej partii-ruchu Kongresu Indyjskiego, a następnie odrębną – w
ramach Kongresu i Ligi Muzułmańskiej. Rozdział drugi poświecony został podziałowi Indii
Brytyjskich i wynikającym stąd problemom, a takŜe relacjom pomiędzy Indiami a Pakistanem
w momencie uzyskania niepodległości. Tu zapoznajemy się z Indiami od początku lat
czterdziestych do planu podziału, zwanego Planem Montbattaena; walką o kształt przyszłego
państwa; problemami związanymi z podziałem; stosunkami pomiędzy Indiami a Pakistanem
po tym podziale i uzyskaniu niepodległości; ogólnym tłem i klimatem zaostrzenia się sporu
wokół Kaszmiru; księstwami indyjskimi i wpływem struktury administracyjnej Indii
Brytyjskich na późniejsze konflikty o terytoria w momencie podziału Subkontynentu. Ostatni
rozdział pracy pt. „Kaszmir: Sytuacja wewnętrzna w Księstwie: Początek konfliktu” dotyczy
wyłącznie problemu Kaszmiru. Obszerne wprowadzenie historyczne uwarunkowań sporu jest
istotne dla zrozumienia niezwykle złoŜonej problematyki wzajemnych relacji między
hindusami a muzułmanami. Z poprzednich rozdziałów wyłania problem, który III rozdział
zamyka, omawiając i analizując historię oraz sytuację wewnętrzną Kaszmiru do 1947 r.,
przystąpienie do Indii, pierwszą wojnę o Kaszmir (VI.1948-I.1949) oraz zarysowując
moŜliwe dla Kaszmiru opcje (przyłączenie się do Indii, Pakistanu albo niepodległość).