pobierz - Przegląd Organizacji
Transkrypt
pobierz - Przegląd Organizacji
PRZEGLĄD ORGANIZACJI 12/2013 |1 ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE Janina Stankiewicz, Marzena Góralczyk Wyzwalanie przedsiębiorczych zachowań przez kształtowanie kultury organizacyjnej 3 Joanna Machnik-Słomka, Matylda Bojar Podejście sieciowe w budowaniu złożonych przedsięwzięć regionalnych na przykładzie zintegrowanego systemu zarządzania unieszkodliwianiem azbestu 9 ZARZĄDZANIE ORGANIZACJAMI Marcin Ratajczak Działania CSR wobec pracowników na przykładzie przedsiębiorstw agrobiznesu z Warmii i Mazur 14 Patrycja Hąbek Ujawnianie wyników w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw 20 Tomasz Bartosz Kalinowski Model oceny dojrzałości procesowej – konstrukcja i metodyka zastosowania 27 Urszula Ryciuk Zaufanie międzyorganizacyjne – konceptualizacja, operacjonalizacja i pomiar 33 Katarzyna Dubas, Przemysław Szetela Procesy komercjalizacji i prywatyzacji w obszarze stacjonarnej opieki zdrowotnej w Polsce – skala i znaczenie zjawiska 39 ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI Anna Cierniak-Emerych, Agata Pietroń-Pyszczek Partycypacja pracownicza jako narzędzie kształtowania potencjału ludzkiego 46 Klaudia Smoląg Przywództwo w wirtualnej organizacji przestrzeni pracy 51 MANAGEMENT Gabriela Roszyk-Kowalska Technical skills of management staff in high-tech enterprises 57 PRZEGLĄD CZASOPISM ZAGRANICZNYCH Metody analizy dużych zbiorów danych – wielodziedzinowe zastosowania analiz koszyka zakupów 62 „PRZEGLĄD ORGANIZACJI” SPIS TREŚCI 2013 65 „PRZEGLĄD ORGANIZACJI” RECENZENCI CZASOPISMA W ROKU 2013 68 PRZEGLĄD ORGANIZACJI NR 12/2013 - Summaries / Streszczenia Janina Stankiewicz, Marzena Góralczyk Uniwersytet Zielonogórski THE RELEASING THE ENTREPRENEURIAL BEHAVIOR THROUGH BUILDING OF ORGANIZATIONAL CULTURE The article shows the relationship that exists between organizational culture and the competitiveness of companies in the context of the releasing of the entrepreneurial behaviour of employees. Based on the literature review presented the company's competitiveness and its components, which include: potential competition, competitive advantage, the instruments of competition and also the competitive position. In addition, it also shows the various definition of organizational culture. Pointed to the fact that a strong organizational culture with a high degree of spread and deeply rooted in the consciousness of workers can affect the stimulation of pro-entrepreneurial behaviour of employees. It was also stressed that the organizational culture should be subject to modification in order to stimulate greater release of entrepreneurial behaviour. As a result of the considerations taken, it was found that a strong organizational culture can contribute to the releasing of entrepreneurial behaviour. Moreover, it presented theoretical model showing the relationship between organizational culture and the evolution of entrepreneurial behaviour in the business. Keywords: entrepreneurship, competitiveness, organizational culture WYZWALANIE PRZEDSIĘBIORCZYCH ZACHOWAŃ PRZEZ KSZTAŁTOWANIE KULTURY ORGANIZACYJNEJ W artykule ukazano związek, jaki występuje pomiędzy kulturą organizacyjną a konkurencyjnością przedsiębiorstwa w kontekście wyzwalania przedsiębiorczych zachowań pracowników. W oparciu o przegląd literatury zaprezentowano konkurencyjność przedsiębiorstwa i jej składowe, do których należą: potencjał konkurencyjności, przewaga konkurencyjna, instrumenty konkurowania oraz pozycja konkurencyjna. Ponadto ukazano także różne ujęcia kultury organizacyjnej. Wskazano na to, iż silna kultura organizacyjna o wysokim stopniu upowszechnienia i głęboko zakorzeniona w świadomości pracowników organizacji może wpływać na stymulowanie proprzedsiębiorczych zachowań pracowników. Podkreślano także, że kultura organizacyjna powinna ulegać modyfikacji tak, aby w większym stopniu stymulować wyzwalanie przedsiębiorczych działań pracowników. W wyniku przyjętych rozważań stwierdzono, iż silna kultura organizacyjna może sprzyjać wyzwalaniu przedsiębiorczości. Ponadto zaprezentowano teoretyczny model, ukazujący związek między kulturą organizacyjną a kształtowaniem przedsiębiorczych zachowań w podmiocie gospodarczym. Słowa kluczowe: przedsiębiorczość, konkurencyjność, kultura organizacyjna 1 PRZEGLĄD ORGANIZACJI NR 12/2013 - Summaries / Streszczenia Joanna Machnik-Słomka*, Matylda Bojar** Politechnika Śląska*, Politechnika Lubelska** THE NETWORK APPROACH TO BUILDING COMPLEX REGIONAL PROJECTS ON THE EXAMPLE OF AN INTEGRATED SYSTEM OF MANAGEMENT OF NEUTRALIZATION OF ASBESTOS-CONTAINING PRODUCTS In recent years, a network approach has become one of the most conspicuous manifestations of global changes. Challenges faced by implementers of big regional projects more and more frequently force them to seek solutions based on a network approach which could enable more effective actions integrating stakeholders. The purpose of this paper is to identify solutions based on the concept of a network approach which could find application in the analyzed project. Based on research carried out during the project implementation, the simultaneously application of the following three concepts is recommended: the concept of the triple helix, the concept of clusters, and regional development platforms. The adoption of a network approach, dominant in contemporary structures, can have an essential impact on the management system organization, flow of knowledge, and cooperation between stakeholders in the process of implementation of the project discussed in this paper. Keywords: network approach, triplehelix, stakeholders, complex regional projects PODEJŚCIE SIECIOWE W BUDOWANIU ZŁOŻONYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ REGIONALNYCH NA PRZYKŁADZIE ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA UNIESZKODLIWIANIEM AZBESTU Podejście sieciowe stało się w ostatnich latach jednym z symboli globalnych zmian. Wyzwania stojące przed realizatorami dużych przedsięwzięć w regionach, skłaniają do poszukiwania rozwiązań, umożliwiających podejmowanie efektywnych i integrujących działań interesariuszy w oparciu o podejście sieciowe. Celem artykułu jest wskazanie rozwiązań opartych na koncepcji podejścia sieciowego mogących znaleźć zastosowanie w analizowanym projekcie. W oparciu o przeprowadzone w ramach projektu badania zaproponowano jednoczesne zastosowanie następujących koncepcji: triplehelix, klastra, platform rozwoju regionalnego. Przyjęcie dominującego we współczesnych strukturach podejścia sieciowego może mieć istotny wpływ na organizacje systemu zarządzania, przepływ wiedzy, współpracę interesariuszy w ramach realizowanego przedsięwzięcia. Słowa kluczowe: podejście sieciowe, triplehelix, interesariusze, przedsięwzięcia regionalne 2 PRZEGLĄD ORGANIZACJI NR 12/2013 - Summaries / Streszczenia Marcin Ratajczak Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie CSR ACTIONS TO EMPLOYEES ON THE EXAMPLE OF AGRIBUSINESS ENTERPRISES OF WARMIA AND MAZURY The purpose of this paper is to present some of CSR to employees undertaken by small and mediumsized enterprises agribusiness in rural areas of the Warmia and Mazury. In the introduction are presented the basic assumptions of the concept of CSR and selected definitions in this field, especially the European Union, the UN and the OECD. Then the paper presents the characteristics of the surveyed entrepreneurs and presented CSR activities undertaken by the respondents in terms of their employees, including personnel policy, the use of employee evaluations or satisfaction survey of employees. Article closes referring to the summary of the analyzes carried out. Knowing that employees are a very important resource of any organization, among the surveyed companies agribusiness, is unfortunately relatively low. Keywords: corporate social responsibility, employees, small and medium enterprises, agrobusiness DZIAŁANIA CSR WOBEC PRACOWNIKÓW NA PRZYKŁADZIE PRZEDSIĘBIORSTW AGROBIZNESU Z WARMII I MAZUR Celem niniejszego opracowania jest omówienie wybranych działań CSR wobec pracowników podejmowanych przez małe i średnie przedsiębiorstwa agrobiznesu z obszarów wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego. We wprowadzeniu zostały przedstawione podstawowe założenia koncepcji CSR oraz wybrane definicje z tego zakresu, przede wszystkim Unii Europejskiej, ONZ czy OECD. Następnie podano charakterystykę badanych przedsiębiorców oraz zaprezentowano działania CSR podejmowane przez ankietowanych w aspekcie swoich pracowników, między innymi politykę personalną, stosowanie ocen pracowniczych czy też badanie satysfakcji zatrudnionych. Artykuł zamyka podsumowanie odnoszące się do przeprowadzonych analiz. Świadomość, że pracownicy to bardzo ważny zasób każdej organizacji, wśród badanych przedsiębiorstw agrobiznesu, jest niestety stosunkowo niska. Słowa kluczowe: społeczna odpowiedzialność biznesu, pracownicy, małe i średnie przedsiębiorstwa, agrobiznes 3 PRZEGLĄD ORGANIZACJI NR 12/2013 - Summaries / Streszczenia Patrycja Hąbek Politechnika Śląska DISCLOSURE OF COMPANIES’ SUSTAINABILITY PERFORMANCE The increasing needs of stakeholders to evaluate companies in the terms of social and environmental impact imply development of non-financial data disclosures. From year to year the number of published reports increases, however these reports vary in form, scope and quality of disclosed data. Emerging differences raise difficulties in comparing and evaluating these reports, and as a result limit usefulness of such data. The purpose of this article is to discuss the issues of CSR reporting and presenting the results of research carried out in the same range of reporting companies in Poland. The first part of the paper discusses the issues of sustainability reporting including information on international standards and guidelines in this area. The second part is devoted to the presentation of author's research results relating to non-financial disclosure practices in Polish companies. In Poland, still a small number of companies prepare the CSR reports. Large companies are overwhelming majority of reporters. The study indicates the need for improvement of internal processes of collecting and selecting data contained in the CSR reports of Polish companies. Keywords: Corporate Social Responsibility, Sustainability Reporting, GRI, UN Global Compact UJAWNIANIE WYNIKÓW W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTW Wzrastające potrzeby interesariuszy w zakresie oceny przedsiębiorstw pod względem wywieranego przez nie wpływu na społeczeństwo i środowisko implikują rozwój praktyk raportowania danych pozafinansowych. Z roku na rok liczba publikowanych raportów wzrasta, jednakże raporty te różnią się miedzy sobą forma, zakresem i jakością ujawnianych danych. Pojawiające się różnice rodzą trudności w porównywaniu i ocenie tychże raportów oraz w następstwie ograniczają przydatność korzystania z tego rodzaju danych. Celem artykułu jest omówienie problematyki raportowania CSR oraz przedstawienie wyników badań przeprowadzonych w tymże zakresie wśród raportujących przedsiębiorstw w Polsce. W pierwszej części niniejszego artykułu omówiona została problematyka ujawniania wyników w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw z uwzględnieniem międzynarodowych standardów i wytycznych w tym zakresie. Druga część została poświęcona prezentacji wyników badań autorki, odnoszących się do sprawozdawczości pozafinansowej polskich przedsiębiorstw. W Polsce nadal niewielka liczba przedsiębiorstw sporządza raporty CSR. Raportujący to w przeważającej większości duże przedsiębiorstwa. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na potrzebę usprawnienia wewnętrznych procesów zbierania i selekcji danych zawartych w raportach CSR polskich firm. Słowa kluczowe: społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw, raportowanie CSR, GRI, UN Global Compact 4 PRZEGLĄD ORGANIZACJI NR 12/2013 - Summaries / Streszczenia Tomasz Bartosz Kalinowski Uniwersytet Łódzki BUSINESS PROCESS MATURITY MODEL – CONCEPT AND METHODOLOGY The article aims at presenting the concept of process maturity model, suitable for the assessment of process maturity level of an organization. The first part of the article explains the concept of process maturity, and presents the results of literature research on process maturity models. The research indicated difficulties in identifying detailed methodology for process maturity assessment and limited validation data on existing models. The result of literature research is a proposal of process maturity model, which is an attempt to synthesize the current state of knowledge in this area. The model will be used to assess the process maturity level of Polish companies. Keywords: process management, process maturity, process maturity models MODEL OCENY DOJRZAŁOŚCI PROCESOWEJ – KONSTRUKCJA I METODYKA ZASTOSOWANIA Celem artykułu jest przedstawienie założeń modelu dojrzałości procesowej, który będzie umożliwiał ocenę poziomu dojrzałości procesowej organizacji. W treści artykułu omówiono koncepcję dojrzałości procesowej oraz zaprezentowano wyniki badań literaturowych dotyczących modeli dojrzałości procesowej. Pokazały one m.in. trudności w zidentyfikowaniu szczegółowej metodyki oceny dojrzałości procesowej oraz ograniczone możliwości walidacji istniejących modeli. Wynikiem przeprowadzonych badań literaturowych jest propozycja modelu dojrzałości procesowej, będącego próbą syntezy aktualnego stanu nauki w tym zakresie, który zostanie wykorzystany do oceny poziomu dojrzałości polskich przedsiębiorstw. Słowa kluczowe: zarządzanie procesowe, dojrzałość procesowa, modele dojrzałości procesowej 5 PRZEGLĄD ORGANIZACJI NR 12/2013 - Summaries / Streszczenia Urszula Ryciuk Politechnika Białostocka INTERORGANIZATIONAL TRUST - CONCEPTUALIZATION, OPERATIONALIZATION AND MEASUREMENT A crucial element of trust management is trust measurement. However, trust measurement, due to the abstract and multidimensional nature of trust, is problematic. There are many different aspects that influence the level of trust between the companies. It is necessary to clarify the term of interoganizational trust and select indicators (observable variables) that appropriately reflect the level of trust in interorganizational relationships. The paper presents the concept and the meaning of the interorganizational trust. The main objective of this study was to develop a scale that enables the measurement of a complex theoretical construct that trust is. The paper presents the results of qualitative research (FGI) and quantitative research (CATI) conducted among Polish companies. Keywords: interorganizational trust, operationalization and measurement of trust, the level of trust in construction supply chains in Poland ZAUFANIE MIĘDZYORGANIZACYJNE – KONCEPTUALIZACJA, OPERACJONALIZACJA I POMIAR Elementem niezbędnym w procesie zarządzania zaufaniem jest jego pomiar. Pomiar zaufania ze względu na abstrakcyjny i wielowymiarowy charakter zaufania jest jednak problematyczny. Istnieje wiele różnych aspektów, które w różnym stopniu wpływają na zaufanie w relacjach między przedsiębiorstwami. Niezbędne jest sprecyzowanie pojęcia „zaufanie międzyorganizacyjne” oraz wybór wskaźników (zmiennych obserwowalnych), które właściwie odzwierciedlają poziom zaufania w relacjach międzyorganizacyjnych. W artykule przedstawiono koncepcję i znaczenie zaufania międzyorganizacyjnego. Głównym celem pracy było opracowanie skali, która umożliwia pomiar złożonego konstruktu teoretycznego, jakim jest zaufanie. W artykule wykorzystano wyniki badań jakościowych (FGI) oraz ilościowych (CATI) przeprowadzonych wśród polskich przedsiębiorstw. Słowa kluczowe: zaufanie międzyorganizacyjne, operacjonalizacja i pomiar zaufania, poziom zaufania w łańcuchach dostaw w budownictwie w Polsce 6 PRZEGLĄD ORGANIZACJI NR 12/2013 - Summaries / Streszczenia Katarzyna Dubas*, Przemysław Szetela** Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego*, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie** COMMERCIALIZATION AND PRIVATIZATIONS OF INPATIENT HEALTH CARE IN POLAND – THE PROCESSES SCOPE AND CONSEQUENCES The aim of the article is to assess the consequences of the commercialization and privatization of the inpatient health care units in Poland. In the first part the analysis of the terms ‘commercialization and privatization’ definitions in the health care context was presented. The scope of the commercialization was assessed based on the number of public and non-public units within all categories of the inpatient care of the international classification for health accounts - health providers (ICHA-HP). Analysis of the privatization scope was performed based on available data for hospital sector. The consequences of the commercialization and privatization of the hospital units were divided into direct (at the micro scale) and indirect (at the macro scale). The article summary contains some basic recommendations for the future system-level activities. Keywords: commercialization, privatization, inpatient care, hospitals PROCESY KOMERCJALIZACJI I PRYWATYZACJI W OBSZARZE STACJONARNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ W POLSCE – SKALA I ZNACZENIE ZJAWISKA Celem artykułu jest ocena skali oraz skutków procesu komercjalizacji i prywatyzacji w odniesieniu do sektora stacjonarnej opieki zdrowotnej w Polsce. W pierwszej części przedstawiono analizę problemów definicyjnych związanych z pojęciami komercjalizacji i prywatyzacji w kontekście systemu opieki zdrowotnej. Skala procesu komercjalizacji została przedstawiona na podstawie danych dotyczących liczby jednostek publicznych i niepublicznych w poszczególnych kategoriach opieki stacjonarnej międzynarodowej klasyfikacji dostawców dóbr i usług z zakresu ochrony zdrowia (ICHA-HP). Skalę prywatyzacji natomiast oszacowano na podstawie dostępnych danych dla sektora szpitalnictwa. Skutki procesu komercjalizacji i prywatyzacji w odniesieniu do sektora szpitalnictwa zaprezentowano w podziale na bezpośrednie (w skali mikro) oraz pośrednie (w skali makro). Artykuł zakończony jest krótkim podsumowaniem prezentującym, bazujące na przeprowadzonych analizach, rekomendacje działań postulowanych. Słowa kluczowe: komercjalizacja, prywatyzacja, stacjonarna opieka zdrowotna, szpitale 7 PRZEGLĄD ORGANIZACJI NR 12/2013 - Summaries / Streszczenia Anna Cierniak-Emerych, Agata Pietroń-Pyszczek Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu EMPLOYEE PARTICIPATION AS A HUMAN POTENTIAL FORMATION TOOL The employee ability to take creative initiatives, and at the same time the capability to use their potential and, in consequence, to create their attitudes displaying attributes of innovation seem to be particularly facilitated by applying direct participation in enterprises. Bearing this in mind, the aim of this study is to make an attempt at specifying the forms of direct participation whose – broader than before – use in the economic practice of enterprises operating in Poland will contribute to a specific approach to human potential formation, that is one facilitating the creation of innovative employee attitudes,. These discussions were preceded by a presentation – in the initial part of this study – of the essence and indications of direct participation. The reasoning was supplemented by references to the results of empirical research regarding the identification of direct participation indications, as well as interest on the part of employers and employees in applying its specific forms. Particular attention was drawn to the participation indications that facilitate the formation of innovative employee potential. Keywords: employee participation, human potential, employee innovativeness PARTYCYPACJA PRACOWNICZA JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁTOWANIA POTENCJAŁU LUDZKIEGO Wydaje się, że stosowanie w przedsiębiorstwach partycypacji bezpośredniej w szczególny sposób sprzyja zdolności pracowników do podejmowania twórczych inicjatyw oraz wykorzystywania tkwiącego w nich potencjału, a w rezultacie również kreowania ich postaw o znamionach innowacyjności. Mając to na uwadze, celem opracowania stało się podjęcie próby wyspecyfikowania tych spośród form partycypacji bezpośredniej, których – szersze niż dotychczas – wykorzystanie w praktyce gospodarczej przedsiębiorstw funkcjonujących w naszym kraju przyczyni się do określonego, tj. sprzyjającego kreowaniu innowacyjnych postaw pracowników, podejścia do kształtowania potencjału ludzkiego. Tak ujęte rozważania poprzedzono zaprezentowaniem – w początkowej części opracowania – istoty oraz przejawów partycypacji bezpośredniej. Uzupełnieniem prowadzonych wywodów stało się odniesienie do wyników badań empirycznych, dotyczących identyfikacji przejawów partycypacji bezpośredniej, a także zainteresowania ze strony pracodawców, jak i pracowników stosowaniem określonych jej form. Szczególną uwagę zwrócono przy tym na te przejawy partycypacji, które sprzyjają kształtowaniu innowacyjnego potencjału pracowników. Słowa kluczowe: partycypacja pracownicza, potencjał ludzki, innowacyjność pracowników 8 PRZEGLĄD ORGANIZACJI NR 12/2013 - Summaries / Streszczenia Klaudia Smoląg Politechnika Częstochowska THE LEADERSHIP IN VIRTUAL ORGANIZATION OF WORK AREA The goal of this paper is to highlight the leadership as core support factor of virtual organization of work area. The idea of virtual organization of work area is characterized. The leader's core features, especially the most significant ones in virtual organization of work area are described. The research results concerning establishment of development and functioning determinants of virtual organization of work area are shown. Keywords: virtual organization of work area, leadership PRZYWÓDZTWO W WIRTUALNEJ ORGANIZACJI PRZESTRZENI PRACY Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie przywództwa jako kluczowego czynnika wsparcia dla wirtualnej organizacji przestrzeni pracy. Syntetycznie scharakteryzowano pojęcie wirtualnej organizacji przestrzeni pracy. Wskazano na istotne cechy przywódcy z podkreśleniem tych, które mają szczególne znaczenie dla WOPP. Zaprezentowano wyniki badań związanych z określeniem determinantów rozwoju i funkcjonowania WOPP, do których zaliczono działania przywódcze. Słowa kluczowe: wirtualna organizacja przestrzeni pracy, przywództwo 9 PRZEGLĄD ORGANIZACJI NR 12/2013 - Summaries / Streszczenia Gabriela Roszyk-Kowalska Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu TECHNICAL SKILLS OF MANAGEMENT STAFF IN HIGH-TECH ENTERPRISES The article presents results of survey research conducted among management staff of high-tech sector enterprises within the area of Wielkopolskie voivodeship. The studies made use of an original questionnaire. The research aimed at self-evaluation of technical skills demonstrated by management staff of the high-tech sector enterprises. These were pilot studies that posed an introduction to the main research, which is to be conducted within the territory of Poland. As a result of the conducted research, it was found out that the highest average evaluation was credited to the skills of organizing one’s own work and proper formulation of tasks on work positions (4,32), and the skills that are acquired to the lowest extent are those regarding the knowledge in methods and techniques of motivation. Keywords: technical skills of management, high-tech enterprises UMIEJĘTNOŚCI TECHNICZNE KADRY KIEROWNICZEJ PRZEDSIĘBIORSTW HIGH-TECH W artykule dokonano prezentacji wyników badań ankietowych przeprowadzonych wśród kadry kierowniczej przedsiębiorstw sektora wysokich technologii na terenie województwa wielkopolskiego. Badania ankietowe przeprowadzono przy wykorzystaniu autorskiego kwestionariusza. Celem badania była ocena przez kadrę kierowniczą umiejętności technicznych, którymi legitymuje się kadra kierownicza przedsiębiorstw sektora wysokich technologii. Badania miały charakter pilotażowy jako wstęp do badań właściwych, które zamierza się przeprowadzić na terenie całego naszego kraju. W wyniku przeprowadzonych badań ustalono, że najwyższą przeciętną ocenę otrzymały umiejętności organizowania pracy własnej oraz umiejętności odpowiedniego formułowania zadań na stanowiska pracy (4,32), natomiast najniżej kadra ma opanowane umiejętności dotyczące znajomości metod i technik motywowania. Słowa kluczowe: umiejętności techniczne kadry kierowniczej, przedsiębiorstwa wysokich technologii 10