Biuletyn Ekonomiczny nr 2 rok 2014

Wydział Ekonomiczny
Londyn, 6 maja 2014 r.
Biuletyn Informacyjny nr 2/2014
1.
Bank Anglii utrzymał w dn. 10 kwietnia br. wysokość stóp procentowych na poziomie 0,5% i podtrzymał
program łagodzenia polityki monetarnej (tzw. quantitative easing) na poziomie 375 mld GBP.
2.
Inflacja w marcu br. wyniosła 1,6% według wskaźnika CPI (Consumer Price Index), co oznaczało spadek o
0,1% w stosunku do poprzedniego miesiąca. Zdaniem brytyjskiego urzędu statystycznego (Office for
National Statistics, ONS), na nieznaczny spadek poziomu inflacji wpływ miały przede wszystkim niższe ceny
żywności i odzieży. Cel inflacyjny Banku Anglii wynosi 2%.
3.
ONS poinformował, że w IV kw. ubiegłego roku poziom PKB wzrósł o 0,7%, co pozwala wstępnie szacować,
że w stosunku do ubiegłego roku brytyjska gospodarka wzrosła o 1,9%. W ostatnich trzech miesiącach
ubiegłego roku poziom PKB wytworzonego w sektorze usług wzrósł o 0,8%, w sektorze produkcji – o 0,7%, a
w rolnictwie – o 0,5%. Nieznaczny spadek odnotowano jedynie w sektorze budownictwa, gdzie poziom PKB
spadł o 0,3% w skali kwartału. W ocenie analityków rynku, dane statystyczne są co prawda optymistyczne,
podkreślają oni jednak, że w dalszym ciągu ożywienie gospodarcze jest stosunkowo powolne. W
porównaniu do wcześniejszych okresów pokryzysowych, tempo wzrostu gospodarki odbiega od oczekiwań,
a dodatkowo sama gospodarka jest ciągle o 1,3% mniejsza niż w punkcie szczytowym przed kryzysem.
4.
Zgodnie z danymi ONS, w okresie od grudnia ur. do lutego br. liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 77 tys.
w stosunku do poprzednio badanego okresu (tj. sierpień-listopad 2013 r.) i wyniosła 2,24 mln osób. W skali
kwartału, wskaźnik bezrobocia spadł o 0,2% (1% w skali roku) i wyniósł 6,9%. Liczba osób zatrudnionych
ogółem wzrosła o 239 tys. w stosunku do poprzedniego okresu i o 691 tys. w skali roku do łącznej liczby
30,39 mln osób, z czego 25,64 mln stanowiły osoby pracujące w ramach umowy o pracę (wzrost o 99 tys. w
skali kwartału), podczas gdy 4,5 mln - osoby samo-zatrudnione (wzrost o 146 tys. w skali kwartału). Poziom
bezrobocia okazał się nieco niższy od prognozowanego przez analityków; zostało to dobrze przyjęte przez
przedstawicieli rządu, jak i wywołało przychylne komentarze opozycyjnej Partii Pracy. W ocenie Brytyjskiej
Izby Handlowej (BCC) tak korzystne dane dot. rynku pracy to dowód na to, że to przede wszystkim sektor
prywatny przyczynia się do ożywienia gospodarczego. BCC wskazała jednak, że wzrost płac znajduje się
nadal poniżej poziomu inflacji, a na przestrzeni ostatnich trzech lat średnie godzinowe realne stawki płacy w
UK spadły mw. o 5,5%, co oznacza nie tylko znaczący spadek siły nabywczej ludności, ale też i poziomu życia.
5.
Według ogłoszonego w dn. 19 marca 2014 r. preliminarza ustawy budżetowej na rok obrachunkowy 201415, sytuacja gospodarcza Wielkiej Brytanii uległa w ostatnich kilkunastu miesiącach radykalnej poprawie, co
zdaniem rządu, potwierdza słuszność realizowanej przez niego polityki gospodarczej. Podkreślono
dotychczasowe osiągnięcia m.in. w zakresie znaczącego spadku bezrobocia, niższych potrzeb pożyczkowych
budżetu czy redukcję deficytu budżetowego. Wskazano jednak na dalszą potrzebę uzdrawiania finansów
publicznych, a w najbliższych latach należy spodziewać się kolejnych cięć w wydatkach budżetowych.
Zgodnie z dokumentem przewiduje się m.in. znaczną reformę polityk w zakresie dysponowania przez
obywateli środkami zgromadzonymi na kontach emerytalnych i systemu zwolnień podatkowych od
oszczędności z II filara, a także podniesienie kwoty wolnej od podatku do 10.500 GBP rocznie i zamrożenie
wydatków budżetowych na opiekę społeczną na poziomie 119 mld GBP w przyszłym roku.
6.
Zgodnie z sygnalizowanymi przez rząd Wielkiej Brytanii zmianami, od początku br. wprowadzono
usztywnienia w dostępie do świadczeń dla nowo-napływających obywateli państw członkowskich Unii
Europejskiej. Zmiany obejmować mają także obywateli Zjednoczonego Królestwa powracających z
dłuższego pobytu zagranicą, a dotyczyć będą w głównej mierze wydłużenia okresu kwalifikującego do
przyznania świadczeń lub uzyskania statusu stałego rezydenta, a w przypadku np. świadczenia dla
bezrobotnych, skrócenia okresu jego wypłat do sześciu miesięcy. W zapowiedziach dalszych usztywnień
pojawiają się z kolei te dot. bezpłatnych specjalistycznych zabiegów medycznych czy nawet uprawnienia do
zasiłku w oparciu o wysokość osiąganego dochodu. Zgodnie z informacją Ministerstwa Pracy i Emerytur, od
marca br. osoby ubiegające się o większość zasiłków przeznaczonych dla osób w wieku produkcyjnym
(working age benefits, tj. m.in. statutowy zasiłek dla bezrobotnych czy dodatek mieszkaniowy) będą musiały
wykazać dochód na poziomie 149 GBP tygodniowo, osiągnięty przez okres minimum trzech miesięcy.
Według władz miejscowych podana wysokość dochodu ma stanowić potwierdzenie do uzyskania statusu
„pracownika”, jest bowiem zgodna z wysokością brytyjskiej płacy minimalnej. Nowością wśród
instrumentów ograniczających dostęp do świadczeń byłby też wymóg posiadania przez osoby nieaktywne
zawodowo (economically inactive) ogólnej polisy ubezpieczeniowej na wypadek choroby oraz ostatnio
zapowiedziane wydłużenie okresu kwalifikującego do przyznania świadczenia na dzieci child benefit i ulg
podatkowych child tax credit do trzech miesięcy dla nowo-napływających obywateli UE.
7.
Zgodnie z publikacją urzędu ONS dotyczącą danych demograficznych (spis ludności za 2011 r.), obywatelki
Polski stanowiły największą spośród państw członkowskich UE grupę narodowościową matek rodzących
dzieci w Wielkiej Brytanii z liczbą 20.495 urodzeń (2,8% wszystkich urodzeń na terenie Anglii i Walii). Liczba
urodzeń w przypadku Polek była kilkakrotnie wyższa od urodzeń przez obywatelki pozostałych państw
unijnych. Dla porównania obywatelki Niemiec urodziły 5.108 dzieci (0,7% wszystkich urodzeń na terenie
Anglii i Walii), Litwy - 3.788 dzieci (0,5%), a Rumunii – 3.497 (0,5%). Mimo wysokiej liczby urodzeń przez
matki z Polski, ich poziom dzietności stawia je dopiero na szóstej pozycji w rankingu tego wskaźnika, z
wynikiem 2,13 (tuż za obywatelkami Rumunii - pierwsze miejsce w tabeli: 2,93, Republiki Czeskiej -2,77,
Łotwy - 2,51 i Litwy - 2,51). W latach 2002-2004 liczba urodzeń przez matki pochodzące z Polski była na tyle
niska, że nie odnotowano jej w tabeli. W 2005 r. liczba urodzeń przez matki z Polski stanowiła już 0,5%, a w
2007 r. – aż 1,7%. W skali dekady, liczba urodzeń przez matki z Polski wzrosła prawie jedenastokrotnie.
8.
Według instytutu badań ekonomicznych Centre for Economic and Business Research, blisko 4,2 mln
brytyjskich miejsc pracy powiązanych jest z członkostwem w UE. Z kolei według badań firmy konsultingowej
KPMG przeprowadzonych wśród firm motoryzacyjnych w Wielkiej Brytanii, 93% ankietowanych uważa, że
jej wyjście z UE miałoby niekorzystny wpływ na ich sektor, a także na inwestycje zagraniczne (73%). W
ubiegłym roku nieco mniej niż 50% brytyjskiego eksportu motoryzacyjnego przypadło na kraje UE.
9.
Systematyczny wzrost cen mieszkań w Londynie (w 2013 o 18%) spowodował, że po raz pierwszy średnia
cena domu w stolicy (362,7 tys. GBP) jest dwukrotnie wyższa od cen domów w pozostałej części Wielkiej
Brytanii. Analitycy rynku ostrzegają przed powrotem baniek spekulacyjnych na londyńskim rynku
nieruchomości.
10. Rząd uruchomił program wsparcia dla gospodarstw domowych samodzielnie wytwarzających energię
cieplną na użytek własny. Według danych Ministerstwa ds. Energii i Zmian Klimatu najwięcej zyskają
gospodarstwa stosujące technologię solarną i pompy ciepła. Program Renewable Heat Incentive rozpoczęto
w 2011 r. rządowymi dotacjami przeznaczonymi dla podmiotów gospodarczych. Tym razem program dotacji
rozszerzono także o gospodarstwa domowe, co jest pierwszym tego typu projektem na świecie.
11. Zgodnie z wynikami raportu Instytutu Badań nad Polityką Państwa (Institute for Public Policy Research,
IPPR) powstałego na zlecenie globalnej firmy JP Morgan, spadek nakładów inwestycyjnych na rozwój
umiejętności zawodowych może spowolnić ożywienie gospodarcze Wielkiej Brytanii. Według wskaźnika
uczestnictwa osób dorosłych w procesie kształcenia zawodowego, w 2007 r. niemal 20% Brytyjczyków w
wieku produkcyjnym brało udział w szkoleniach. Tymczasem na przestrzeni pięciu lat (2007-2012) poziom
ten spadł o czerty punkty procentowe, co zdaniem IPPR może przyczynić się nie tylko do spadku
konkurencyjności brytyjskich przedsiębiorstw, ale też do spowolnienia gospodarczego. Podobnego zdania
jest Krajowy Instytut Badań Edukacyjnych (National Numeracy, NN), według którego słabe umiejętności
matematyczne mogą kosztować brytyjską gospodarkę ponad 20 mld GBP rocznie (ok. 1,3% PKB).
Niewłaściwy poziom umiejętności obniża bowiem potencjał zarobkowy zatrudnionych, a co za tym - także
wpływów podatkowych do budżetu państwa. Instytut podaje, że najwięcej, bo 8,8 mld GBP tracą osoby
indywidualne, podczas gdy rząd - niewiele mniej, bo 8,2 mld GBP.
12. Według raportu agencji rekrutacyjnej Morgan McKinley (MM), londyńska dzielnica finansowa City odczuwa
niedobór wykwalifikowanych pracowników, co skutkuje wzrostem wynagrodzenia oferowanego przy
obsadzie wakatów lub nowo-tworzonych stanowisk. W marcu br. średnia proponowana płaca dla nowych
pracowników w City była o 20% wyższa w porównaniu do lutego br. W marcu br. pojawiło się także o 10%
więcej ofert pracy niż w lutym br. i o 2% więcej niż w tym samym okresie ubiegłego roku. Eksperci MM
oceniają, że pomimo spadku zapotrzebowania na pracowników okresowych zdecydowanie wzrosła liczb
ofert stałej pracy, co w połączeniu z nowymi restrykcjami wizowymi spowodowało niedobór
wykwalifikowanych pracowników. Uważają oni, że w konsekwencji zachodzących zmian w zakresie polityki
wizowej, londyńskie City w dalszym ciągu będzie poszukiwać nowych pracowników.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------Wielka Brytania - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Aktualnie*
Wzrost PKB (%)
Dług publiczny netto (% PKB)
(nieuwzględniający interwencji państwa)
Inflacja (%)
Bezrobocie (%)
Progn. na
Progn. na
Progn. na
Progn. na
2014**
2015**
2016**
2017**
0,7 (IV kw. 2013)
2,7
2,2
2,6
2,6
75,8 (III/2014)
77,3
78,7
78,3
76,5
1,6 (III/2014)
1,9
2
2
2
6,9 (XII.2013-II.2014)
6,8
6,5
6,1
5,7
*Źródło: Office for National Statistics
** Źródło: Preliminarz ustawy budżetowej 2014-15