Link otworzy się w nowej karcie

Prezentacja opracowania
- klasyfikacja typów danych
medycznych
CSIOZ, 21 stycznia 2010r
Tytuł projektu
Identyfikacja, analiza i klasyfikacja typów danych
medycznych oraz określenie modeli ich gromadzenia
i udostępniania na potrzeby leczenia oraz
prowadzenia polityki ochrony zdrowia z
uwzględnieniem aspektów syntaktycznych i
semantycznych oraz ilościowych tych danych w
kontekście doświadczeń krajowych i
międzynarodowych
Zakres projektu
• Klasyfikacja (model) danych obejmująca: indywidualne
dane medyczne, rozszerzone dane medyczne, zbiorcze
dane medyczne o charakterze statystycznym, syntetyczne
wskaźniki stanu zdrowia pacjenta i grupy pacjentów,
techniczne, dane niezwiązane z pacjentem.
• Modele gromadzenia danych medycznych - analiza i
ocena.
• Modele udostępniania danych medycznych.
• Kryteria jakości (wymagania) dla systemów
informatycznych zasilających bazy danych danymi
medycznymi.
• Ilościowe oszacowanie danych medycznych.
Produkty projektu
Opracowanie w postaci dokumentu, obejmujące zakres
projektu.
Repozytorium projektu - zawiera komplet modeli
opracowanych na potrzeby niniejszego dokumentu:
– opracowane w narzędziu Enterprise Architect (Sparx
Systems http://www.sparxsystems.com/), w formacie
pliku EAP.,
– modele zrealizowane w notacjach:
•
•
UML (Object Management Group - UML,
http://www.uml.org/)
ArchiMate (ArchiMate Version 1.0 Technical Standard,
http://www.archimate.org/).
Klasyfikacja typów danych medycznych
Analiza aktów prawnych z dziedziny słuŜby zdrowia (str. 15 opracowania):
–
Diagnostyka laboratoryjna
–
Diagnostyka obrazowa i jądrowa
–
Farmacja i apteki
–
Leczenie uzdrowiskowe i sanatoryjne
–
Opieka zdrowotna realizowana ze środków publicznych
–
Profilaktyka
–
Ratownictwo medyczne
–
Świadczenia medyczne
–
Dokumentacja medyczna
–
Medycyna pracy
–
Medycyna orzecznicza (poza medycyną pracy)
–
Psychiatria
–
Zgon
–
Zaświadczenia lekarskie
Klasyfikacja typów danych medycznych - kryteria
Kryteria wyodrębniania klas danych - (str. 20 opracowania)
– Za podstawę do opracowania klasyfikacji typów danych medycznych
przyjęto zaproponowaną w Studium Wykonalności strukturę
klasyfikacyjną.
– Głównym kryterium klasyfikacyjnym jest uwzględnienie potrzeby
zagwarantowania dostępu do wszystkich wymaganych danych
medycznych dla uŜytkowników (aktorów) systemu SIOZ, celem
świadczenia usług w ramach obszaru ochrony zdrowia.
– Klasyfikacja danych nie jest oczywiście dostatecznym warunkiem
spełnienia tego celu, niemniej jednak rzutuje w zasadniczy sposób na
wiele aspektów korzystania z systemu, na przykład na sposób
implementacji gromadzenia danych, udostępniania danych,
zapewnienia bezpieczeństwa dostępu do danych.
Klasyfikacja typów danych medycznych – opis modelu
–
–
–
–
Model zawiera klasyfikację danych medycznych.
Model ma charakter logiczny (konceptualny).
Model zawiera dokumentację klas danych.
Klasy zostały wyodrębnione na podstawie analizy aktów prawnych
odnoszących się do obszaru słuŜby zdrowia oraz na podstawie
doświadczenia wykonawcy w realizacji projektów z obszaru
zdrowia z wykorzystaniem publikacji zrealizowanych w ramach
projektu P1.
Referencje:
–
•
•
•
–
do rejestrów medycznych
do źródłowych aktów prawnych
do procesów przewidzianych do wspierania w ramach projektu P1
Klasy modelu danych posiadają udokumentowane atrybuty, ich
wymagalność, opisane zostały relacje pomiędzy klasami oraz
krotności związków klas.
Klasyfikacja typów danych medycznych - notacja
Notacja zastosowana do opracowania modelu (str. 38 opracowania):
–
stereotypy klas:
•
•
•
–
entity - encje (klasy) danych
group - stereotyp wykorzystywany do definiowania grupy właściwości (atrybutów)
attribute - stereotyp wykorzystywany jest do opisu właściwości (atrybutu) encji lub stanowi
element grupy
stereotypy artefaktów
•
•
•
•
–
statute - stereotyp artefaktu, który oznacza akt prawny (ustawę, rozporządzenie itp.),
publication - stereotyp artefaktu, który oznacza innego rodzaju publikację niŜ akt prawny
standard - stereotyp artefaktu, który reprezentuje specyfikację normy lub innego rodzaju standardu
de facto lub de jure,
classification - stereotyp artefaktu, który reprezentuje specyfikację klasyfikacji, w odróŜnieniu od
stereotypu vocabulary, który reprezentuje zawartość informacyjną klasyfikacji.
inne stereotypy:
•
•
•
–
externalEntity - stereotyp dla encji zewnętrznej, pochodzącej z rejestru, spisu, ewidencji lub innej
klasyfikacji zewnętrznej w stosunku do modelu,
enumeration - stereotyp wykorzystywany do modelowania słownika zawierającego skończoną
liczbę obiektów,
vocabulary - stereotyp wykorzystywany do modelowania słownika zawierającego skończoną liczbę
obiektów, w odróŜnieniu od enumeration słuŜy do oznaczenia słownika z klasyfikacji zewnętrznej
w stosunku do modelu,
związki i zaleŜności:
•
•
•
•
•
asocjacja (związki N:M) - association
agregacja - aggregation
kompozycja - composition
generalizacja/specjalizacja - generalization
zaleŜność w celu uzyskania identyfikowalności (trasowania) - dependency <<trace>>
Klasyfikacja typów danych medycznych - przykłady
Przykłady:
– str. 352 - model klas powiązanych z „Rejestrem
świadczeń”
– str. 372 - opis atrybutów i związków klasy
„Skierowanie/Zlecenie”
Modele gromadzenia danych medycznych - zakres
Analiza i ocena modeli gromadzenia informacji:
– Lokalny u pacjenta
– Lokalny u lekarza POZ
– Rozproszony u świadczeniodawców
– Centralnie składowane (str. 645)
Modele gromadzenia danych medycznych – elementy modelu
Elementy modelu (przykład str. 629 opracowania):
– Opis modelu
– Perspektywa biznesowa
– Perspektywa aplikacji
– Perspektywa technologiczna
– Zakres gromadzonej informacji
– Opcje realizacji
– Interoperacyjność, standardy
– Analiza SWOT
– Wnioski
Modele gromadzenia danych medycznych – profile IHE
Opis wybranych profili integracyjnych IHE (str. 649 opracowania):
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
CT – Consistent Time – synchronizacja czasu
ATNA – Audit Trail and Node Authentication - Uwierzytelnianie węzłów i audyt
dostępu do danych
PDQ – Patient Demographic Query - zapytanie z parametrami demograficznymi o id
pacjenta
PIX - Patient Identifier Cross-reference - zarządzanie międzydomenowym
identyfikatorem pacjenta
PWP – Personel White Pages - Baza Personelu Medycznego
RID – Retrieve Information for Display - pobieranie informacji do prezentacji
wizualnej
XCA - Cross Community Access – wymiana dokumentów klinicznych pomiędzy
domenami
XDM - Cross-enterprise Document Media Interchange - wymiana zawartości
dokumentów poprzez media standardowe
XDS - Cross-enterprise Document Sharing – wymiana dokumentów klinicznych
XPHR - Exchange of Personal Health Record Content - wymiana zawartości rekordu
zdrowotnego pacjenta
XUA - Cross-Enterprise User Assertion - Zapewnienie toŜsamości uŜytkownika
pomiędzy domenami
Modele gromadzenia danych medycznych - zabezpieczenia
Zabezpieczenia na wypadek awarii i niedostępności
głównego źródła danych
Zabezpieczenie na wypadek zdarzeń uniemoŜliwiających
korzystanie z systemów informatycznych, w tym klęsk
Ŝywiołowych, aktów terrorystycznych i wojen:
– Okresowy brak dostępu do systemu SIOZ
– Zniszczenie danych i związana z nim potrzeba
odtworzenia bazy danych SIOZ
Modele udostępniania danych medycznych podstawy
•
Wszystkie modele uwzględniają wybrany w rozdziale „3.1.5.6” centralno-rozproszony model
gromadzenia danych. W modelu tym róŜne komponenty oraz systemy zewnętrzne są integrowane w
oparciu o profil integracyjny IHE Cross-Enterprise Document Sharing (XDS). Zgodnie z tym profilem
w centralnym systemie gromadzenia danych będzie funkcjonował rejestr dokumentów, zapewniający
usługi wyszukiwania i identyfikacji dokumentów z danymi medycznymi oraz z pozostałymi danymi
niezwiązanymi z pacjentem. Rejestr będzie zawierał informacje o miejscach przechowywania
poszczególnych dokumentów oraz metadane dokumentów umoŜliwiające ich efektywne
wyszukiwanie.
Dane osobowe pacjentów oraz informacje umoŜliwiające weryfikację ich toŜsamości i uprawnień do
danych będą udostępniane odpowiednio przez centralny System Obsługi Rejestrów (SOR) oraz System
Administracji (SA).
•
–
–
–
•
Podstawowe dane medyczne pacjenta będą gromadzone w centralnym Systemie Gromadzenia Danych Medycznych. \
Dane rozszerzone, obejmujące historię zdrowia i choroby pacjenta, wyniki jego badań laboratoryjnych oraz dane multimedialne będą
przechowywane w lokalnych systemach usługodawców, w których będą pierwotnie zarejestrowane.
W przypadku, gdy usługodawca zakończy działalność lub z innego powodu nie będzie mógł dalej przechowywać danych swoich
pacjentów, dane będą przenoszone do centralnej Pomocniczej Bazy EMR.
W przedstawionych modelach udostępniania danych medycznych dopuszcza się równieŜ moŜliwość
funkcjonowania Regionalnych Baz EMR, których zadaniem jest gromadzenie i udostępnianie
rozszerzonych danych medycznych pacjentów, zarejestrowanych w systemach usługodawców z
regionu. Taki model gromadzenia danych wprowadza redundancję rozszerzonych danych medycznych
pacjentów, zabezpieczając w ten sposób przed utratą danych zgromadzonych w pojedynczym systemie
usługodawcy, na przykład w przypadku wystąpienia lokalnej klęski Ŝywiołowej, w wyniku której
zniszczone zostaną fizyczne nośniki danych. Funkcjonowanie Regionalnych Baz EMR zapewnia
wyŜszą dostępność danych oraz skraca czas dostępu do nich.
Modele udostępniania danych medycznych - zakres
–
–
–
–
–
–
–
Na potrzeby (kontynuacji) leczenia
Dla pacjenta
Dla lekarza POZ
Na potrzeby świadczeń w środowisku nauczania i wychowania
Dla lekarzy specjalistów
Dla farmaceutów
Dla diagnostyki medycznej
Dla sanatoriów i uzdrowisk
Na potrzeby płatnika
Na potrzeby prowadzenia polityki zdrowotnej
Na potrzeby naukowe
Na potrzeby statystyczne
Na potrzeby edukacji zdrowotnej
W nagłych wypadkach (w celu ratowania Ŝycia)
Dla zapewnienia zabezpieczenia opieki zdrowotnej na terenie działania
samorządu
Dla celów monitorowania zagroŜeń
Dla realizacji i oceny efektów programów zdrowotnych
Modele udostępniania danych medycznych –
elementy modelu
Model w notacji ArchiMate
Zakres danych oraz tryb dostępu do danych
Wyszczególnienie systemów, źródeł danych
Przykład - model udostępniania na potrzeby kontynuacji
leczenia dla lekarza POZ (str. 663 opracowania)
Kryteria jakości dla systemów informatycznych
Bezpieczeństwo danych medycznych:
– podstawy prawne
– standaryzacja w zakresie bezpieczeństwa danych
medycznych
– aspekt bezpieczeństwa systemu informatycznego, w
którym przechowywane są, przetwarzane oraz przesyłane
są elektroniczne dokumenty medyczne
– aspekt zapewnienia prywatności i poufności informacji
zawartych w dokumentach medycznych
Kryteria jakości dla systemów informatycznych
Trwałość i zabezpieczenie przed utrata danych medycznych
Techniczne wskazówki dla definicji baz danych i formatów
XML
– Wskazówki techniczne dla definicji baz danych
•
•
•
–
Wskazówki techniczne dla formatów XML
•
•
•
•
–
Prosta serializacja z dodatkowym indeksowaniem
Serializacja hybrydowa
Podejście gałąź/ścieŜka
Struktura i walidacja
Wersjonowanie schematów XSD
Komunikacja w oparciu o standard XML
Bezpieczeństwo (podpis elektroniczny, bezpieczeństwo
komunikacji)
Zawartość informacyjna
Ilościowe oszacowanie danych medycznych
Wyodrębnienie typów danych mających zasadniczy wpływ
na wolumen danych (wielkość i dynamikę przyrostu) - str.
704 opracowania:
– Zdarzenia medyczne
– Kontrakty NFZ
– Podmioty ochrony zdrowia
– Dane osobowe
– Świadczenia
– Dane z badań aparaturą medyczną (rozszerzone dane
medyczne)
Ilościowe oszacowanie danych medycznych
ZałoŜenia rocznego, miesięcznego, dziennego strumienia danych dla
kaŜdego typu.
Sumaryczna ilość danych zgromadzonych do 2012, 2020, 2030, 2050
roku dla kaŜdego typu.
Przeliczenie ilościowego rozmiaru danych na megabajty danych.
Przypływ danych pomiędzy poszczególnymi uczestnikami rynku
(ilościowy).
Maksymalna ilość danych przesyłanych w czasie największego
obciąŜenia.
Oszacowanie wielkości zbiorów danych niezbędnych do
przechowywania danych na poziomie centralnym, z uwzględnieniem
zabezpieczeń i nadmiarowości w celu zapewnienia trwałości danych.
Oszacowanie kosztów przechowywania danych.
Koniec
Dziękuję za uwagę
Mariusz Michalski ([email protected])