Klawiatura komputera

Klawiatura komputera
Klawiatura komputerowa różni się nieco od tradycyjnej klawiatury maszyny do pisania. Poznajmy więc jej układ.
Część klawiatury przypominającą maszynę do pisania z literami i cyframi w górnym rzędzie
nazywa się klawiaturą alfanumeryczną.
Powyżej znajduje się rząd klawiszy funkcyjnych oznaczonych od F1 do F12. Klawisze te
mogą mieć przypisane najrozmaitsze funkcje. Zależy to jednak od programu, jaki jest aktualnie uruchomiony.
W lewym górnym rogu znajduje się z reguły klawisz Escape (ang. ucieczka). Jego działanie
też jest zależne od oprogramowania, standardowo jednak służy do wyjścia z programu, okna lub
niepożądanej sytuacji.
Na prawo od klawiatury alfanumerycznej znajduje się najczęściej grupa klawiszy nawigacyjnych. Cztery klawisze ze strzałkami służą najczęściej do przesuwania kursora w różnych kierunkach. Kursor to znacznik na ekranie, który określa w którym miejscu ekranu ma być wykonana jakaś czynność, np. wpisanie litery lub wybranie elementu z listy. W grach klawisze te są często używane do poruszania przedmiotami lub kierowania pojazdami.
Nieco wyżej znajdują się pozostałe klawisze nawigacyjne: Page Up (ang. strona do góry),
Page Down (strona w dół), Home (do domu) i End (koniec). Najczęściej przesuwają one kursor odpowiednio na poprzednią lub następną stronę oraz na początek i na koniec dokumentu.
Obok nich znajduje się klawisz Insert (wstaw), który z reguły przełącza w edytorach tryb
wstawiania na tryb zastępowania i odwrotnie, oraz klawisz Delete (usuń), który kasuje znak znajdujący się za lub pod kursorem. Klawisz Backspace lub ze strzałką w tył z górnego prawego rogu klawiatury alfanumerycznej kasuje natomiast znak znajdujący się przed kursorem.
W górnym rzędzie tej części klawiatury, znajdują się przeważnie jeszcze trzy klawisze. Print
Screen (drukuj ekran) w systemie DOS naprawdę drukował ekran. W systemie Windows natomiast
umieszcza obraz ekranu (z Alt aktywne okno) w schowku, umożliwiając wstawienie go jako bitmapy
do dowolnego programu graficznego. Dwa pozostałe były często używane w systemie DOS, dziś
używane są coraz rzadziej. Scroll Lock powinien blokować kursor na ekranie i umożliwiać przewijanie dokumentu strzałkami, Pause/Break przerywać lub wstrzymywać działanie programu.
Po prawej części klawiatury znajduje się na ogół klawiatura numeryczna. Wygląda ona
i działa podobnie jak klawiatura kalkulatora i służy do obliczeń arytmetycznych i łatwego wprowadzania liczb. Klawiatura numeryczna może też spełniać funkcje grupy klawiszy nawigacyjnych. Do
przełączania między tymi trybami służy klawisz Num Lock w jej lewym górnym rogu.
Powyżej klawiatury numerycznej umieszczone są najczęściej trzy diody sygnalizujące stan
przełączników: Caps Lock, Scroll Lock i Num Lock.
Najnowsze klawiatury, zwłaszcza tzw. multimedialne, posiadają często wiele innych niestandardowych klawiszy ułatwiających obsługę wirtualnych odtwarzaczy, nawigację w Internecie,
usypianie i budzenie komputera itp.
Pozycja przy klawiaturze
Przy
klawiaturze
należy
siedzieć
prosto, swobodnie, głęboko w krześle (plecy powinny dotykać oparcia) w takiej odległości od klawiatury, aby przedramię było ułożone poziomo.
Łokcie powinny być zgięte pod kątem prostym
i luźno dotykać tułowia, ręce powinny w przegubie
być uniesione lekko w górę.
Układ rąk i palców
Niezwykle ważne jest właściwe ułożenie i praca rąk i palców. Ręce powinny być rozluźnione,
palce miękko zaokrąglone. Najlepiej połóż dłoń na piłce tenisowej, a potem przenieś ją z piłki nad
klawiaturę.
Właściwie ułożone do pisania dłonie powinny być nieco uniesione nad klawiaturą. Nie
należy opierać dłoni bezpośrednio na stole lub
klawiaturze komputera. W przypadku klawiatury
ergonomicznej lub specjalnej podstawki, dłonie
można ostatecznie na niej oprzeć, choć też nie
jest to zalecane. Podstawka służy raczej do
oparcia rąk przy krótkich przerwach w pisaniu.
Palce lewej ręki powinny stale spoczywać na klawiszach A-S-D-F, palce prawej ręki na klawiszach JK-L-;. Kciuki obu rąk powinny znajdować się nad spacją. Jest to wyjściowa pozycja do poprawnego
pisania. Proszę zwrócić uwagę na specjalne wypukłe znaczniki w postaci kropek lub kresek na klawiszach F i J. Służą one właśnie do łatwego odnalezienia podstawowych klawiszy dla palców wskazujących nie tylko dla osób niewidomych, ale również dla osób piszących techniką bezwzrokową.
W czasie pisania palce muszą oczywiście zmieniać pozycje, jednak po uderzeniu każdego klawisza
powinny natychmiast wracać do opisanej wyżej pozycji podstawowej.
Klawiszy nie należy wciskać, tylko uderzać miękko opuszkami palców, mniej więcej tak jak przy
wklepywaniu maseczki kosmetycznej. W czasie pisania wszelkie ruchy powinny wykonywać tylko
palce i dłoń w nadgarstku. NIGDY ŁOKCIE! Te powinny spokojnie zwisać wzdłuż tułowia i być rozluźnione. Uderzenia powinny być krótkie, rytmiczne i sprężyste. Palce powinny przechodzić z klawisza na klawisz ruchem płynnym, po najmniejszym łuku i bez przesadnego podnoszenia ich w górę.
2
Zasady palcowania
Podstawowym warunkiem szybkiego pisania jest uderzanie każdego klawisza właściwym
i zawsze tym samym palcem. W pewnych, uzasadnionych przypadkach palcowanie polecane w programie można zmienić, ale wówczas należy go zmienić na stałe i zawsze uderzać dany klawisz tym
palcem, który wybraliśmy.
Indywidualne palcowanie może zależeć od budowy dłoni i układu klawiatury. W zależności np.
od długości małego palca w stosunku do serdecznego uderzanie klawisza (+) na klawiaturze numerycznej może być wygodniejsze małym lub serdecznym palcem. Ustalając palcowanie należy zawsze
wybrać ten palec, który w pozycji wyjściowej jest najbliżej i którego użycie najmniej zmienia wyjściowy układ dłoni.
Jeśli nie pamiętasz palcowania, włącz w ćwiczeniu podpowiedź w postaci kolorowej klawiatury
z podanym palcowaniem.
Zarys ogonkologii.
Polskie znaki narodowe, zwane w skrócie polskimi literami, stały się największa zmorą komputeryzacji w naszym kraju. Problem dotyczy zarówno sposobu ich kodowania, jak i sposobu uzyskiwania ich z klawiatury.
W epoce DOS istniało kilkanaście różnych standardów kodowania polskich liter. W systemie
Windows istnieją praktycznie już tylko dwa Windows 1250 i ISO-8859-2. Jednak i ta sytuacja, powoduje, że w coraz bardziej rozpowszechnionych sposobach komunikacji, jak poczta elektroniczna,
grupy dyskusyjne, czy pisana rozmowa (zwana z angielskiego Chat), pisze się na ogół po polsku bez
polskich znaków narodowych, używając tylko liter łacińskich. Nie wiemy bowiem nawet, czy nasz
rozmówca korzysta z Windows, czy np. Linuxa, i jaki ma program pocztowy. Szansa, że zobaczy polskie litery, a nie jakieś dziwne znaczki jest często dużo mniejsza niż 50%. Dobre maniery (zwane
niekiedy netykietą) skłaniają więc do zaniechania użycia "ogonków" w takich sytuacjach.
Ogólnie można przyjąć następujące zasady:
•
Używamy polskich znaków narodowych, we wszystkich dokumentach przeznaczonych do druku, do użytku wewnętrznego lub do przesyłki elektronicznej w postaci tekstu formatowanego
(np. dokumenty Worda, czy pliki html) oraz w zwykłej (nieformatowanej) poczcie elektronicznej wysyłanej do znanych odbiorców, o których wiemy, że ich program pocztowy właściwie
wyświetli polskie litery.
•
Używamy wyłącznie znaków łacińskich we wszystkich nieformatowanych przesyłkach elektronicznych kierowanych do osób nieznanych lub anonimowych (grupy i listy dyskusyjne, chat-
3
roomy itp.), zwłaszcza gdy widzimy, że w danej grupie jest tak przyjęte oraz do osób będących za granicą.
•
W Internecie stosujemy standard kodowania polskich znaków ISO-8859-2.
•
Odpowiadając na maile, wybieramy taki sposób kodowania polskich liter, jaki zastosował
nadawca.
Drugi problem dotyczy uzyskiwania polskich liter z klawiatury. Większość narodów szybko
wprowadziła własne modele klawiatur odpowiadające układem ich maszynom do pisania. W Polsce
podejmowano też takie próby, ale nie przyjęły się. Klawiatury z tzw. układem maszynistki są już od
dawna nie produkowane, zaś układ klawiatury, który można wybrać w Windows jako polski, nie jest
z nim do końca zgodny. Powszechnym standardem stało się korzystanie z klawiatury amerykańskiej
i wybór w systemie Windows tzw. "klawiatury programisty", co oznacza możliwość uzyskania polskich znaków narodowych przez przytrzymanie prawego klawisza ALT i naciśnięcie odpowiedniej litery łacińskiej. Walki o zmianę tego standardu raczej się zakończyły.
Standard ten utrudnia nieco technikę pisania, ale umożliwia łatwe przestawianie się z pisania
z ogonkami na pisanie bez ogonków (wystarczy zaniechać naciskania ALT lub po prostu wyłączyć go)
i umożliwia pisanie na każdej klawiaturze.
Pisanie polskich liter
Pisanie polskich liter na używanych powszechnie w Polsce klawiaturach w układzie amerykańskim (tzw. klawiatura programisty) bardzo utrudnia zachowanie płynności pisania i prawidłowego
układu rąk.
W systemie DOS i Windows 3.1 można było używać obu klawiszy [Alt] i zasady ich użycia były takie same jak klawiszy [Shift] używanych do pisania dużych liter: zawsze [Alt] uderzany był jedną ręką, a litera drugą. W systemach Windows od wersji 95 dostępny jest w tym celu tylko prawy
[Alt]. Trzy polskie litery: ó, ł, ń jesteśmy więc zmuszeni pisać tą samą ręką, którą przytrzymujemy
prawy [Alt].
Ponadto w różnych klawiaturach klawisz [Alt] znajduje się w różnych miejscach. Jeśli prawy
klawisz [Alt] znajduje się blisko brzegu podstawowej klawiatury, należy przytrzymywać go małym
palcem, podobnie jak [Shift]. Jeśli jednak prawy [Alt] umieszczony jest bliżej środka (np. we
wszystkich nowszych klawiaturach dla Windows), należy przytrzymywać go kciukiem prawej ręki. Jeśli masz bardzo starą klawiaturę, gdzie [Alt] nie jest mniej więcej na linii pod klawiszem [L], lecz dużo bardziej na lewo, warto kupić nowszą (klawiatury są bardzo tanie), aby przyzwyczaić się do obecnego standardu.
c.d.n.
4