Analiza wywiadów pogłębionych

Transkrypt

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Raport cząstkowy
Analiza wywiadów pogłębionych
z przedstawicielami przedsiębiorców
Kalisz, grudzieo 2010
Biuro Handlowe „EUROCONSULT”
Zdzisław Lara
60-813 Poznań, ul. Zwierzyniecka 10
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
e-mail: [email protected]
www.bheuroconsult.pl
NIP 782-146-17-11
1
Spis treści
Wstęp ...................................................................................................................................................... 3
Ogólna sytuacja gospodarcza .................................................................................................................. 5
Sytuacja na rynku pracy......................................................................................................................... 13
Wynagrodzenia i świadczenia ............................................................................................................... 22
Współpraca z instytucjami rynku pracy................................................................................................. 26
Oferta szkolnictwa. Szkoły zawodowe .................................................................................................. 31
Podsumowanie ...................................................................................................................................... 39
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
2
Wstęp
Prezentowane opracowanie – Analiza wywiadów pogłębionych z przedstawicielami
przedsiębiorców
– powstało w ramach realizacji Projektu pt. „Kaliski rynek pracy – szanse i
zagrożenia”, który jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki (Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich, Działanie 6.1 Poprawa
dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie, Poddziałanie 6.1.2
Wsparcie powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy w realizacji zadao na rzecz aktywizacji
zawodowej osób bezrobotnych w regionie). Przedmiotowy Projekt jest realizowany przez Powiatowy
Urząd Pracy w Kaliszu oraz Gminę Brzeziny w partnerstwie z Biurem Handlowym Euroconsult.
Celem głównym projektu jest poprawa sytuacji na rynku pracy powiatu kaliskiego, dzięki
opracowaniu kompleksowej diagnozy rynku pracy powiatu kaliskiego i obszarów z nim bezpośrednio
związanych oraz przygotowanie rekomendacji koniecznych do wdrożenia działao w roku 2011.
Diagnoza rynku pracy powiatu kaliskiego w szczególnym stopniu dotyczyd będzie także sytuacji na
rynku pracy poszczególnych kategorii społecznych (w tym w szczególności kategorii zagrożonych
wykluczeniem społecznym na rynku pracy: kobiet, długotrwale bezrobotnych, niepełnosprawnych,
absolwentów).
Cel główny zostanie osiągnięty dzięki realizacji celów szczegółowych, takich jak:
analiza kierunków kształcenia w odniesieniu do zapotrzebowania zgłaszanego przez
pracodawców oraz wyników badania zawodów nadwyżkowych i deficytowych,
diagnoza sytuacji na kaliskim rynku pracy i w obszarze pomocy społecznej,
analiza barier w dostępie do oferty szkoleniowej i do ofert pracy,
sytuacja poszczególnych grup społecznych, w tym tzw. grup zagrożonych wykluczeniem
społecznym (kobiety, długotrwale bezrobotni, osoby niepełnosprawne),
poprawa sytuacji w/w grup w okresie 1 roku od wdrożenia rekomendacji,
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
3
opracowanie rekomendacji do wdrożenia przez instytucje systemu rynku pracy, edukacji i
pomocy społecznej oraz JST,
promocja wyników badania poprzez publikację raportu, stronę internetową oraz konferencję
podsumowującą.
Poniższy raport cząstkowy powstał w oparciu o przeprowadzone indywidualne wywiady
pogłębione z przedsiębiorcami prowadzącymi działalnośd gospodarczą na terenie Kalisza i powiatu
kaliskiego. Istotą indywidualnego wywiadu pogłębionego jest uzyskiwanie szczegółowych informacji
od jednego respondenta, bez wpływu osób trzecich. Wywiady przeprowadzane zostały przez
przeszkolonych ankieterów według scenariusza wywiadu, w którym zawarte zostały tylko i wyłącznie
pytania otwarte. Stosowanie pytao otwartych oznacza, że badacz w ograniczonym jedynie zakresie
nadaje kierunek udzielanym odpowiedziom – to respondent decyduje, w jaki sposób udzielad będzie
odpowiedzi, co jego zdaniem jest najważniejsze w kontekście poruszanych zagadnieo. Wypowiedzi
badanych są w dużej mierze spontaniczne, dzięki czemu pozwalają na zrekonstruowanie
rzeczywistych poglądów, sposobów myślenia, postaw występujących w badanej zbiorowości.
Jednocześnie osoba prowadząca wywiad ma możliwośd zadawania dodatkowych, pogłębiających
pytao, co prowadzi do dużej wartości i wyczerpującego charakteru uzyskiwanych informacji. Zaletą
badao jakościowych – w tym w szczególności wywiadów indywidualnych – jest to, że pozwalają na
bardziej bezpośredni kontakt z respondentem. Zadawane pytania mają na celu ukierunkowanie
wypowiedzi osoby badanej, ale nie narzucają mu niczego z góry i dają mu możliwośd mówienia o tym,
co respondentowi się nasuwa. W ten sposób można dotrzed do tego, co rzeczywiście jest dla niego
ważne.
Wywiady z przedstawicielami kaliskich przedsiębiorców przeprowadzone były w Kaliszu i
powiecie kaliskim w okresie od czerwca 2010 roku do stycznia 2011 roku. W tym czasie
przeprowadzonych zostało 50 indywidualnych wywiadów pogłębionych. Wywiady trwały ok. 1-1,5
godz. i odbywały się po wcześniejszym umówieniu z rozmówcami, którzy zadeklarowali chęd wzięcia
udziału w badaniu.
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
4
Ogólna sytuacja gospodarcza
Przedsiębiorcy, którzy wzięli udział w badaniach, na temat sytuacji na kaliskim rynku pracy
najczęściej wypowiadali się bardzo krytycznie. Zauważali ogólnoświatowy kryzys gospodarczy, który
negatywnie odbijał się także na lokalnej gospodarce:
„Ogólna sytuacja jest coraz gorsza dla firm, które z nami współpracują. Mają coraz większe
koszty, muszą się więcej narobid, żeby zarobid tyle samo, co kiedyś. [Sytuacja] jest gorsza, aczkolwiek
jest to wynik kryzysu na świecie” (WP1);
„Z tego, co rozmawiamy z naszymi klientami, z którymi współpracujemy, wszyscy odczuwają
kryzys” (WP3);
„Rynek znacznie się pogorszył. 3 lata temu było dużo ciekawiej. Nie było konkurencji. Dzisiaj
jest naprawdę nieciekawie. Firmą zajmuję się od 1,5 roku i widzę, że jest coraz gorzej. Rynek
rzeczywiście spadł” (WP13);
„Nawet mając tutaj biuro rachunkowe widzę, jak ta przedsiębiorczośd maleje, wiele osób
pozamykało swoją działalnośd ze względu na ten kryzys” (WP19);
„W tym roku jest gorzej ze względu na katastrofy, ludzie mówili, że będzie kryzys i w związku z
tym ograniczali inwestycje” (WP22);
„Najlepiej było w 2007 roku, rynek pracy był wtedy bardziej mobilny, nie było problemów
kadrowych, potem sytuacja się pogorszyła”(WP37);
„Moim zdaniem coraz gorzej się robi [na rynku kaliskim]. To nie jest poprawa, tylko to się
zaczyna jakiś pat robid” (WP40);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
5
„W tym roku jest dużo gorzej. Z powodu tego kryzysu, w Kaliszu oddźwięk jest dopiero teraz.
Widzę to po naszej firmie, ale także dostawcy mają większe problemy”(WP43).
W Kaliszu i powiecie kaliskim następuje wzrost bezrobocia, większe firmy zwalniają
pracowników, upada lokalny przemysł, co niektórzy wiążą z konkurencją ze strony chioskich
producentów:
„Bezrobocie nie bierze się znikąd. Nie da się tak po prostu zwalczyd. Czynniki, które wpływają
na bezrobocie to są bardzo wysokie koszty pracy i mała konkurencyjnośd firm w stosunku do firm
zachodnich i firm z dalekiego wschodu czyli Chin. Małych firm dotyczy to mniej, im łatwiej się
przestawid w zależności od koniunktury i ograniczyd koszty, średnim i dużym firmom już zrobid to dużo
trudniej” (WP2);
„Koszty są strasznie wysokie, a zarobki i ceny usług się nie zmieniają. Ja widzę, że to wszystko
siada. I to już od jakichś 5 lat, niech Pan się zastanowi – Vistil upada, Lunotex ledwo, ledwo, Polo
padło, Haft tyle o ile, przemysł lotniczy – było dobrze, jest coraz gorzej. Kalisz jest na straconej
pozycji” (WP9);
„Znam olbrzymie firmy, które przyjmują 200-300 ludzi, a w tej chwili słyszę, że połowa musi
odejśd. Rynek dla wszystkich jest nieciekawy” (WP14);
„Okazało się, że ceny wyrobów azjatyckich są trzykrotnie średnio niższe od cen krajowych, a
krajowe nie mogą byd niższe dlatego, że biorąc pod uwagę koszty produkcji i wynagrodzenia
pracowników, to jest olbrzymia różnica w porównaniu do Chin. Można było podejmowad w tamtym
czasie takie decyzje, które by zagroziły tej ekspansji. Niestety tak się nie stało” (WP46).
Przedsiębiorcy obawiają się o własne firmy, które, aby funkcjonowad, muszą redukowad
zatrudnienie, obniżad koszty produkcji, borykają się z coraz silniejszą konkurencją:
„Sytuacja w rzemiośle jest tylko „na przeżycie”. Nie, to wszystko jest mniej dochodowe, bo
koszty rosną” (WP9);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
6
„Zamówienia się też skurczyły w okresie kryzysu i też zwalniamy pracowników w związku z
tym. Pracownicy nie mają szans na znalezienie zatrudnienia” (WP12);
„Dzisiaj mogą przetrwad jedynie ci, którzy oszczędzają na materiałach albo wpisują, że coś
robili, czego w rzeczywistości nie ruszali, albo mają jakieś układy. Poza tym na rynku mogą przetrwad
rolnicy, bo oni nie muszą płacid takich podatków. Zdarza się tak, że są zarejestrowani jako rolnicy, a
wykonują usługi rzemieślnicze. Przetargów pan z nimi nie wygra, bo strasznie zaniżają ceny” (WP15);
„Poza tym jeżeli chodzi o konkurencję, to mamy dośd dużą, chociażby w Kaliszu firma R., ceny
mają wyższe, ale chcą wszystkich z rynku usunąd, bo są już w całej Europie. Jeszcze trzy lata temu
można było mied ludzi i jeszcze funkcjonowad. Może się to zmieni, mam nadzieję, bo teraz jest
wegetacja” (WP13);
„Jest duża konkurencja. Coraz więcej nowych firm się tworzy, a społeczeostwo ubożeje, trzon
naszych odbiorców, tylko jednostki stad na towary z wyższej półki”(WP22);
„Bardzo gwałtowny spadek odczuliśmy zwłaszcza w zeszłym roku, dlatego że nie było popytu
po stronie eksportowej oraz załamał się krajowy rynek meblowy. Komunikacyjny jeszcze nie aż tak. To
spowodowało znaczne pogorszenie wyników finansowych za rok ubiegły” (WP28);
„Dotyka nas kryzys i sytuacja nie jest najlepsza, ponieważ w tym roku są u nas zwolnienia.
Staramy się podejmowad wszelkie działania, żeby utrzymad firmę, ale na razie brak jakichkolwiek
symptomów mówiących o tym, że sytuacja się poprawia”(WP30);
„Przynajmniej ja na temat swojej branży mogę się wypowiedzied. W moim przypadku
zauważyłem od października pogorszenie sytuacji. I to nie tylko ja, bo też warsztaty, z którymi
współpracuję” (WP40);
„Na podstawie mojej firmy mogę powiedzied, że jest gorzej, niż było. Zatrudniamy mniej
pracowników niż 3 lata temu i jest mniejsze zapotrzebowanie na towar, chod liczba klientów się nie
zmniejszyła. Obroty są mniejsze” (WP41);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
7
„Jeśli brad pod uwagę tylko branżę mojej firmy, to sytuacja się pogarsza. Pod względem ilości
klientów – ludzie nie mają pieniędzy. Nam akurat nie brakuje, ale widzę, co się dzieje dookoła, ludzie
mniej wydają w naszej branży” (WP42).
Wielu spośród rozmówców zarzucało władzom Kalisza, że nie pomagają ani drobnym
przedsiębiorcom, którzy chcieliby otworzyd bądź rozszerzyd działalnośd, ani nie przyciągają kapitału
zewnętrznego, co prowadzi do stagnacji w gospodarce regionu, któremu brakuje przemysłu:
„Firmy się nie rozwijają, żaden inwestor nie przychodzi z zewnątrz do Kalisza” (WP11);
„Nie wiem co się dzieje, w ogóle nie za bardzo widad zmiany na lepsze. Generalnie tutaj
niewiele się dzieje. Mało inwestorów jest” (WP7);
„Nie jest dobrze, gdyż nasze władze postawiły na supermarkety, a nie na rozwijanie
przedsiębiorczości”(WP19);
„Główną barierą jest brak przemysłu. Bezrobocie oczywiście jest na rynku kaliskim, jak
rozmawiałem ze znajomymi nie planują zwiększenia zatrudnienia, ale główną przyczyną bezrobocia
jest to, że przemysł w kaliskim jest mało rozwinięty” (WP20);
„Na tym rynku jest mało przemysłu, jest mało osób, które mogłyby stworzyd klasę średnią, byd
siłą nabywczą” (WP22);
„Myślę, że plusem Kalisza jest to, że to niewielkie miasto. Należy to wykorzystad. Dlatego
należy inwestowad w mniejsze firmy. Według badao one sobie lepiej radzą. Tam zupełnie inaczej
zarządza się ludźmi, finansami” (WP30);
„Myślę, że miasto jest zarządzane w ten sposób, że nie są przyciągane inwestycje, nie ma
możliwości tych kolejnych stref ekonomicznych, czyli rozwoju przedsiębiorców, przygotowania terenu,
gdzie mogłyby powstad… Pod Koninem widad jak dużo jest inwestycji. Mnóstwo jest firm
logistycznych, spedycyjnych” (WP32);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
8
„Rozszerzenie strefy ekonomicznej, budowanie wizerunku, bo też trzeba nad tym pracowad,
ogłaszad się. To jest prosty mechanizm, takie informacje są zbierane przez przedsiębiorców, te osoby
szukają dobrych miejsc, zdrowo, ale też z warunkami, czyli te zwolnienia z podatku, dobre podejście
władz itd. No i powstają inwestycje” (WP33);
„Nie ma przemysłu. Nie widzę firm, które chciałyby tutaj rozpoczynad swoją działalnośd. Są
tutaj zazwyczaj małe firmy, które nie ważą na kondycję przemysłu Kalisza. Widad wyraźnie, że jest
dużo handlu, a przemysłu niewiele. Liczę, że władze Kalisza zmobilizują się i stworzą lepsze warunki
dla firm chcących rozwijad tutaj swoją produkcję, ale niestety tak się nie stało. Były deklaracje,
dokumenty, strategie. Liczyliśmy na wsparcie” (WP46).
Problemem jest także migracja młodych ludzi, którzy uciekają ze wsi do Kalisza, a z Kalisza do
innych większych miast, czy za granicę:
„Kalisz jako miasto nie jest atrakcyjne mieszkaniowo po prostu. Już nie sam pracodawca, ale
Kalisz, komunikacja, PKP, PKS, rozrywki itd. Tak, jak widzę miasto, to jest to miasto umierające”
(WP7);
„Tutaj nic nie mamy. Teatr? Co dla młodych jest? W Kaliszu nic nie ma dla młodych. Ludzie
stąd wyjeżdżają, bo tu jest jedno kino na krzyż, niema żadnych knajp, gdzie można wyjśd wieczorem,
piwo wypid, są dwie na krzyż, gdziekolwiek się pójdzie, spotyka się znajomych. Nie ma co robid, młodzi
ludzie po prostu tutaj cierpią. Weekendy wszystkie spędzają, nie ma żadnych festiwali dla młodych,
nic – kompletnie. Jeśli chodzi o kulturę, to jest kultura dla emerytów. Festiwale Chopinowskie w
Antoninie, w Gołuchowie jakiś festiwal muzyki poważnej. Tego typu rzeczy owszem – dla emerytów.
Dla młodych ludzi nie ma nic. Jak nie ma młodych ludzi, to niestety nic się tutaj ciekawego wydarzyd
nie może. Należałoby uatrakcyjnid miasto dla młodych ludzi” (WP8);
„Ja przeżyję, ale dla młodzieży nie widzę tu przyszłości. Mój syn też planuje wyjazd do
Wrocławia” (WP10);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
9
„Głównie chodzi o młodzież. Ani nasza młodzież nie może znaleźd pracy, ani nie ma dostępu
do kultury i młodzież zaczyna uciekad, akurat znam ten problem bo mam dwie córki” (WP19);
„Dużo ludzi szuka pracy zagranicą, a Kalisz jest miastem, gdzie ludzie młodzi, chętni do
rozwoju emigrują. Młodzież szuka przyszłości poza Kaliszem. Może miasta wspólnie z
przedsiębiorcami dojrzeją do takiego projektu. Mamy tutaj kaliski Inkubator Przedsiębiorczości, który
rozpatruje i przedstawia szereg inicjatyw. Sam prezydent we współpracy z nami mówi o zapleczu
socjalnym, wspólnych, gdyż mamy 3,5 ha, miasto z kolei ma 1,4 ha. Mogłoby tu powstad osiedle
mieszkaniowe z częścią mieszkao komunalnych dla ludzi młodych, którzy potrafią na mieszkanie
zapracowad. Może należy zacząd od tej strony” (WP28);
„Jest kiepsko, uciekają ze wsi do miasta, do Kalisza, Ostrowa, sezonowo za granicę i to dośd
dużo osób, z jednej wioski po 4-5 osób. Wracają na miesiąc dwa i jadą z powrotem” (WP39);
„Kalisz jest w trójkącie bermudzkim, są 3 ośrodki, które zabierają nam fachowców: Poznao,
Wrocław i Łódź. Stąd współpracujemy z PWSZ-etem, praktyki, targi pracy, pokazujemy się, naszą
działalnośd, żeby ludzie nas poznali. My potrzebujemy wysokiej klasy fachowców. Za chwilę Niemcy
się otworzą i to pewnie będzie drenaż zachodnich ziem Wielkopolski z pracowników” (WP44).
Jednak nie wszyscy przedsiębiorcy uważają, że sytuacja gospodarcza jest taka zła. Częśd osób
spośród kaliskich przedsiębiorców stwierdziła, że zarówno kryzys, jak i bezrobocie to wyolbrzymione
problemy:
„Jak jest dobrze to nikt nie mówi, że jest dobrze, ale jak jest źle to wszyscy mówią, że jest źle.
Także nie tragizowałbym” (WP2);
„Nie jest tragicznie. Gorzej było na przełomie kooca kat 90 i pierwsze lata 21. wieku. Teraz
bezrobocie jest na normalnym poziomie ok. 10%” (WP44).
Przedsiębiorcy ci podkreślają zarazem dobrą kondycję swoich firm:
„Dla naszej firmy na pewno jest dobrze, a jak inne firmy to nie wiem” (WP4);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
10
„W mojej budowlano-remontowej, elektrycznej widzę, że u niektórych jest spadek obrotów, u
mnie akurat w stosunku do ubiegłego roku jest zwyżka obrotów. W stosunku do sytuacji sprzed
dwóch lat u mnie jest lepiej” (WP21);
„W tym roku nie mieliśmy większych kłopotów” (WP24);
„Sytuacja raczej jest na równym poziomie. Może nawet poszła trochę w górę” (WP27);
„Żeby utrzymad się na rynku wschodnim musieliśmy znacznie obniżyd ceny tak, że
sprzedawaliśmy tkaniny poniżej kosztów produkcji. Nie daliśmy dzięki temu wypchnąd się z rynku, a w
tym roku mamy profity” (WP29);
„Jeśli chodzi o nasze gospodarstwo to troszeczkę się zmieniło na lepsze, jest np. mniejszy
problem z pracownikami” (WP36).
Uważają, że osobom zarejestrowanym w powiatowych urzędach pracy jako bezrobotne
faktycznie nie zależy na zdobyciu pracy, wynika to chodby z faktu, że samodzielnie nie podejmują
żadnych działao w tym celu. Figurują w statystykach urzędów ze względu na fakt, że przysługują im
zasiłki, które są na tyle wysokie (w stosunku np. do płacy minimalnej), że bezrobotnym nie opłaca się
podejmowad zatrudnienia:
„Jest dużo pracy, nawet na wsi, ale zasiłki zepsuły społeczeostwo, nikt za niskie stawki nie
chce pracowad, woli dostawad zasiłek. Korzysta się z darmowych posiłków a przy okazji jeździ się
taksówkami. Wielu osobom wystarcza minimum, nie chce im się starad o więcej” (WP23);
„Myślę, że w naszym regionie nie ma bezrobocia, jak ktoś chce pracowad, to pracuje.
Problemem jest fakt, że niektórzy nie chcą pracowad za 1200, czy 1500 zł, ale w naszym rejonie myślę,
nie ma problemu z bezrobociem. Jak ktoś chce, to znajdzie pracę” (WP36);
„Podam jako przykład paradoksalną sytuację: szef szukał cieśli do budowy domu z bali,
daliśmy ogłoszenie do Urzędu Pracy, nikt się wtedy do nas nie zgłosił, a później, gdy wnioskowaliśmy
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
11
o zatrudnienie obcokrajowca, okazało się, że mamy na naszym terenie zarejestrowanych 26
bezrobotnych cieśli” (WP37);
„Myślę, że dużym problemem są osoby, które pobierają zasiłek, mimo że mają możliwośd
podjęcia pracy (nie chce się im albo nie opłaca) lub te osoby, które pobierając zasiłek pracują na
czarno. Jest za mało kontroli w tym temacie. Ktoś, kto chce znaleźd pracę, to znajdzie” (WP41);
„Z mojego punktu widzenia bezrobocia nie ma. W ciągu roku przychodzą do nas 2-3 osoby i
się pytają o pracę, więc myślę, że bezrobocia nie ma” (WP42);
„Czasem ktoś strasznie nie chce znaleźd pracy. Woli siedzied na zasiłku, albo żona dobrze
zarabia” (WP43);
„To, moim zdaniem, typowo strukturalne bezrobocie, w dużej mierze kwestia niechęci do
przekwalifikowania się” (WP44).
Stosunkowo wysokie kwoty, jakie wypłacają powiatowe urzędy pracy w ramach zasiłków dla
osób bezrobotnych powodują niechęd do poszukiwania pracy i podejmowania zatrudnienia, gdyż
wynagrodzenie nierzadko nieznacznie przewyższa kwotę zasiłku. Dodatkową przyczyną dośd wysokiej
stopy bezrobocia w Kaliszu i powiecie jest niechęd bezrobotnych do przekwalifikowania się, o czym
wspomina jeden z rozmówców w przytoczonej powyżej wypowiedzi. Zjawisko bezrobocia w dużej
mierze wynika z niedopasowania kwalifikacji pracowników do potrzeb lokalnych pracodawców,
konieczne jest w związku z tym podejmowanie działao mających na celu dostosowanie wykształcenia
i umiejętności pracowniczych. Obowiązek podejmowania tego typu działao spoczywa nie tylko na
publicznych instytucjach rynku pracy, jakimi są powiatowe urzędy pracy, ale także na prywatnych
firmach działających w obszarze rynku szkoleo. Przy podejmowaniu decyzji o wyborze tematyki
szkoleo niezbędna jest jednak dogłębna znajomośd sytuacji na lokalnym rynku pracy, w szczególności
w zakresie zapotrzebowania na określone zawody, a więc wiedza na temat zawodów nadwyżkowych,
deficytowych i równoważnych. Tego typu statystyki prowadzone są przez urzędy pracy cyklicznie, co
oznacza, że w prosty sposób można zapoznad się z tematem zapotrzebowania pracodawców na
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
12
określonych pracowników i organizowad szkolenia w zawodach i branżach, na które jest aktualnie
popyt.
Sytuacja na rynku pracy
Zdecydowana większośd przedsiębiorców w wywiadach przyznawała, że w ich firmach w
ostatnim czasie dochodziło do zwolnieo pracowników:
„My zatrudnienie obniżyliśmy nieco. Kilka osób, do 10%. Handlowcy byli zwalniani” (WP5);
„Skala tych zwolnieo? W granicach 60 osób na pewno. To jest 10 procent załogi. Akurat teraz
zatrzymaliśmy zwolnienia, jednak to nie jest koniec i nie wiadomo czy pod koniec roku nie wrócimy”
(WP11);
„Musiałam zwolnid dwóch pracowników” (WP13);
„Na początku roku miałem zatrudnionych 16 osób, teraz 14” (WP20);
„Zwolnienia miały miejsce rok temu” (WP22);
„W tkalni, gdzie zwolniliśmy koło 30 osób, czyli ponad 1/4 zatrudnienia ogółem” (WP28);
„Wyjątkowo w tym roku rzeczywiście są zwolnienia. W pewnym okresie pracowało 70 osób.
Teraz jest 54-55. Częśd jest też na pół etatu, niepełne etaty. Są też osoby przewidziane do zwolnienia.
W porównaniu do grudnia 2009 redukcja wynosi około 15%, czyli jest dosyd znaczna i trudno
powiedzied, żeby to był koniec” (WP30);
„W naszych firmach redukowaliśmy liczbę pracowników. Wcześniej mieliśmy po 20
pracowników w każdej firmie, teraz zostało 20 i 17” (WP38);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
13
„W tej chwili mniej produkujemy i mniej zatrudniamy pracowników, raczej zwalniamy”
(WP43).
Kaliscy przedsiębiorcy nie przewidują też wzrostu zatrudnienia w najbliższym czasie:
„Czy planuję zwiększenie zatrudnienia w firmie? Niekoniecznie” (WP5);
„Zatrudniad nie będziemy teraz” (WP11);
„Nic nie przewiduje, chciałabym, jednak na dzieo dzisiejszy, to ten rok jest gorszy niż ubiegły”
(WP14);
„Chyba nie, wolałbym zainwestowad w lepszy park maszynowy i robid to ludźmi, którzy tu są”
(WP22);
„Na razie nie [zatrudniamy], nie ma takiej potrzeby. Wynika to z tego, że nie ma
zapotrzebowania na rynku na nasze usługi” (WP26);
„Na razie nie ma mowy o żadnych przyjęciach, chyba że związanych z naturalną rotacją”
(WP31);
„Raczej nie zatrudniamy teraz, u nas jest stałe zapotrzebowanie, mamy stałą liczbę
pracowników, którzy się wywiązują ze swoich obowiązków” (WP36);
„Nie myślimy na razie o zwiększeniu zatrudnienia” (WP37);
„Po wszystkich zmianach technicznych, pracowniczych ten poziom [zatrudnienia], który jest –
wystarczy. Chyba że zwiększy się produkcja, to wtedy sukcesywnie będę zwiększał *zatrudnienie+”
(WP38);
„Zbieramy podania, ale na razie przyjęd nie mamy” (WP41).
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
14
Przedsiębiorcy zapytani zostali także o to, jakich pracowników poszukują na lokalnym rynku.
Jeśli chodzi o wykształcenie, to najczęściej poszukiwani są ludzie po technikach i szkołach
zawodowych, dysponujący konkretnymi umiejętnościami i kwalifikacjami:
„Ja zajmuję się budowlanką. Potrzebuję ludzi o zmyśle technicznym, po szkole technicznej,
budowlanej” (WP2);
„Jak poszukuję pracowników, to z wykształceniem zawodowym kierunkowym. A w grupie
wykwalifikowanych pracowników do obsługi skomplikowanych urządzeo nie ma wielu osób
poszukujących pracy” (WP6);
„Specjalista do spraw BHP, specjalista do spraw technicznych, szef kuchni w rozumieniu
technolog i elektronicy. Do oprogramowania, obsługi maszyn i ich remontów, napraw. Wręcz
wykształcenie zawodowe jest bardziej pożądane niż wyższe wykształcenie” (WP7);
„Wykształcenie co najmniej średnie, bo w tej chwili już nie zatrudniamy po zasadniczym,
chyba że są to jakieś prace pomocnicze, ale jeśli są, to obrabiarki sterowane numerycznie, musi byd
już wykształcenie średnie techniczne” (WP11);
„Tutaj jest dużo spraw technicznych, naprawy maszyn. Najlepszy byłby tokarz, który wie, jak
naprawid te maszyny, wyszlifowad. Ale jeżeli chodzi o prace precyzyjne, to bardziej przydatne byłoby
wykształcenie zawodowe” (WP13);
„[Wymagamy] kwalifikacji, umiejętności, wiek nie ma znaczenia, to już się chyba skooczyło.
Liczy się fachowośd” (WP19);
„Przede wszystkim robimy „wykooczeniówki”, musi umied malowad, szpachlowad, praca w
karto-gipsie i kłaśd płytki” (WP20);
„Przede wszystkim wykształcenia technicznego i predyspozycji do tego” (WP23);
„To są usługi krawieckie, więc na pewno dobry kandydat musi umied szyd. Potrzebny jest jakiś
zmysł plastyczny, artystyczny” (WP26);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
15
„Gros ludzi to też spawalnictwo itp. osoby, które znają się na fachu dobrze. Myślę, że jest
potrzeba kształcenia takich specjalności, jak hydraulika, budownictwo” (WP32).
Niemniej od wykształcenia istotne są cechy charakteru przyszłych pracowników, ich
zaangażowanie w pracę, lojalnośd, sumiennośd, obowiązkowośd:
„Przede wszystkim [poszukujemy] pracowników z chęcią do pracy, a o to już gorzej” (WP2);
„Bo nie chodzi jedynie o to, żeby znali się na fachu, ale też nie mogą pid” (WP15);
„Solidnośd jest najważniejsza, dyplomy nie są wymagane. Ważniejsze są umiejętności i chęci”
(WP16);
„Problemem jest to, żeby im się chciało. Każdy chciałby byd od razu kierownikiem, a nie
pracownikiem podstawowym. Edukacja jest potrzebna, ale ludzie nie mający wykształcenia potrafią
znakomicie prowadzid działalnośd, bo bazują na doświadczeniu” (WP22);
„To jest tak specyficzna, unikatowa produkcja, że nie można mówid o przyjęciu pracownika z
konkretnej specjalizacji. On musi byd chętny do pracy, musi się przyuczyd” (WP30);
„Jeśli chodzi o naszą branżę, ja w pewnym sensie zatrudniam i szukam ludzi bardziej
porządnych, żeby tworzyd potencjał awansu, i szukam takich osób – doradców, zastępców, bo potem
może byd ich mniej” (WP32);
„Też znajdują u nas pracę, bo przy takich rozmowach liczy się wprawdzie wiedza i
doświadczenie i są te inne aspekty czyli zaangażowanie, sposób, że są takie osoby, które mają żywe
zainteresowanie, hobby i miło się z nimi rozmawia. W naszym fachu akurat potrzebne są gaduły,
takie, które rozmawiają, a nie osoby hermetyczne, tych ludzi przychodzi do nas bardzo dużo i chęd
rozmawiania jest bardzo ważna, dlatego na tych rozmowach często bywa tak, że są to osoby otwarte,
szybko się adoptują, uczą, są otwarte, pracują zespołowo, bo każdy dział to jest ileś osób” (WP33);
„*Poszukujemy pracowników według+ cech charakterologicznych i doświadczenia, ale można
też byd przyjętym jako młody pracownik, jeżeli widad, że jest to osoba cenna” (WP34);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
16
„Oczekuje się tutaj rzetelnego podejścia do pracy, lojalności, współpracy na dobrym poziomie.
Prawda jest taka, że nie każdy się do wszystkiego nadaje i mimo że u nas wykonuje się pracę fizyczną,
głową też czasem trzeba ruszyd” (WP36);
„Oczekuje się pozytywnego nastawienia do pracy, do nowych wyzwao. Osoby zgłaszające się
raczej spełniają te oczekiwania, przynajmniej na początku” (WP37);
„Obecnie pracowników umysłowych z wykształceniem mamy wystarczającą ilośd, a
pracownicy fizyczni nie muszą mied specjalnego wykształcenia, ale muszą byd osobami myślącymi
(przygotowujemy piankę, jest tu wiele prac wymagających logicznego myślenia np. załadunek, cięcie
itd.). Sumienności wymagamy” (WP41);
„Profil nie jest istotny, dla mnie ważne jest, by osoba chciała pracowad. W naszej firmie
pracują hydraulicy, ślusarze, murarze, czyli osoby o całkiem innym profilu niż profil firmy.
Wykształcenie nie jest istotne, ktoś może byd magistrem plastykiem, ale nic nie potrafi zrobid.
Kreatywności, chęci do pracy, chęci do związania się z firmą” (WP42).
Analizując sytuację pracowników i pracodawców na kaliskim rynku pracy warto przyjrzed się
sposobom, za pomocą których przedsiębiorcy poszukują nowych pracowników. Jak się okazuje
przedsiębiorcy nowych pracowników poszukują drogami różnorodnymi. Bardzo często poprzez sied
kontaktów, przyjmują osoby z polecenia, a także członków rodziny i znajomych:
„Mam pracowników od lat, a jak kogoś przyjmuję to najczęściej korzystam z poczty
pantoflowej” (WP1);
„Przyjmowaliśmy też z polecenia” (WP13);
„Opieram się głównie na kontaktach osobistych. Zatrudniłem kiedyś osoby z pośredniaka i się
nie nadawały. Musi byd ktoś pewien ze środowiska już zatrudnionych, to jest dobrze” (WP20);
„Zależy do czego przyjmuje się nowe osoby do pracy, ale u mnie to tylko z polecenia” (WP23);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
17
„Własna rekrutacja, dużo osób też trafia przez polecenie innych pracowników. Jesteśmy
postrzegani jako firma sezonowa i absolwenci się o tym dowiadują i trafiają do nas” (WP25);
„Ostatnia deska ratunku to przez urząd pracy, tak to przez znajomych. Pracownik pracownika
wprowadza, z polecenia, to jest najlepszy pracownik. Tacy z ogłoszenia nie zagrzewają długo miejsca,
przyjdą na dzieo, dwa i koniec” (WP39).
Taka metoda poszukiwania nowych pracowników nie budzi zdziwienia, bowiem rzeczą
oczywistą jest, że poprzez polecenie rodziny, znajomych czy też dotychczasowych pracowników,
przedsiębiorca spotyka się z osobą wstępnie wyselekcjonowaną, dzięki czemu oszczędza czas na
rekrutacji. Ponadto nowy pracownik, mając świadomośd bycia poleconym, bardziej angażuje się w
pracę. Inną korzyścią jest możliwośd zdobycia większej ilości informacji o kandydacie. Dlatego też
większośd pracodawców woli zatrudnid osobę polecaną przez kogoś, niż osobę „z ulicy”.
Ponadto kaliscy przedsiębiorcy poszukując nowych pracowników korzystają z możliwości
zamieszczania ofert pracy w prasie regionalnej i lokalnej oraz w internecie – na portalach
poświęconych tematyce rynku pracy. Popularnośd tej metody wynika ze stosunkowo dużego odzewu
potencjalnych pracowników, jednakże na dalsze etapy rekrutacji zgłaszają się osoby z różnym
wykształceniem, doświadczeniem zawodowym czy umiejętnościami, co powoduje koniecznośd
przeprowadzenia bardziej szczegółowej selekcji osób zgłaszających się:
„Głównie to ogłoszenia prasowe” (WP2);
„W naszym przypadku to jest ogłoszenie w prasie lub internecie i na zasadzie rozmowy”
(WP4);
„Bardzo różnie. W prasie ogólnopolskiej, regionalnej” (WP6);
„W Internecie zamieszczamy ogłoszenia” (WP8);
„W ogłoszeniach w prasie i na stronach internetowych tutaj kaliskich. Na naszej stronie
również, ale na portalach pośredników też” (WP11);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
18
„Dawaliśmy ogłoszenia w radiu, w prasie” (WP13);
„Dajemy ogłoszenia w prasie lokalnej i na tej podstawie zgłaszają się do nas chętni.
Współpracujemy jeszcze z prywatnymi agencjami zatrudnienia” (WP34);
„Przez Internet, poprzez ogłoszenia w prasie” (WP37);
„Prasa lokalna, radio i urząd” (WP43).
Na podstawie przeprowadzonych wywiadów z przedstawicielami przedsiębiorców można
wywnioskowad, że korzystanie z usług powiatowego urzędu pracy w Kaliszu należy do rzadkości
wśród przedsiębiorców, zwłaszcza w sytuacji poszukiwania nowych pracowników:
„Dostaliśmy na niższe stanowiska z urzędu pracy. Zgłaszaliśmy swoje potrzeby tam” (WP5);
„Szukamy nowych pracowników przez urzędy pracy” (WP19).
Przeważnie dlatego, że pracownicy przysyłani stamtąd nie spełniali oczekiwao:
„Urząd pracy też, ale oni przysyłają mi jak popadnie, nie dobierają do potrzeb, są to
przypadkowe osoby” (WP1);
„Urząd Pracy nic nam nie pomógł tym temacie i szukaliśmy na własną rękę tutaj
pracowników” (WP11);
„Próbowaliśmy, ale przychodzili tacy, których nikt nie chce. Ale to było bez sensu. Nie mieli w
ogóle kwalifikacji” (WP15).
W licznych badaniach na temat sytuacji na rynku pracy, możliwościach zatrudnienia i
sposobów poszukiwania pracy, powiatowe urzędy pracy jako instytucje mające na celu ułatwienie
kontaktu osobie poszukującej pracy z potencjalnymi pracodawcami, nie cieszą się najlepszą opinią.
Wynika to najprawdopodobniej z przekonania o braku aktywności tego typu instytucji, biernym
gromadzeniu ofert pracy i rejestrowaniu bezrobotnych.
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
19
Więksi przedsiębiorcy chętnie, o ile oczywiście ich na to stad inwestują w nowe technologie,
czy też w innowacyjne metody zarządzania:
„Cały czas inwestujemy w badania, w ulepszanie już istniejących wyrobów, ale także w
produkcję nowych” (WP5);
„Cały czas wprowadzamy nowe linie technologiczne. Zmiana, rozszerzanie, jakieś nowe
metody losowe” (WP8);
„Oczywiście, inwestycje ciągle mają miejsce. Ciągły zakup nowych obrabiarek, teraz chcemy
stworzyd nowy silnik, przerobid ten, który do tej pory produkowaliśmy. Chcemy stworzyd nowy
produkt i zmodernizowad dotychczasowy” (WP11);
„Krążymy wokół tego. Zwłaszcza, że musimy kupid nową maszynę, ale to jest 50 - 100tys. nie
chcę się w to bawid, bo nie wiem co będzie dalej. W tej chwili jest totalny kryzys i boję się cokolwiek
kupowad. Gdybym miała problem to nasze maszyny są takie, że zawsze mogę jeszcze odsprzedad, a
jak kupię nowe to stracę” (WP13);
„Wiadomo, cały czas się coś zmienia. Wprowadzane są nowe technologie, czy techniki
budowania. Muszę tu jednak pochwalid naszą firmę, ponieważ mój syn zajmuje się ozdobnymi
tynkami, jest to np. imitacja trawertynu, marmuru i inne takie. To się nakłada szpachelką. Myślę, że to
jest warte wspomnienia. Wprowadzanie nowych technik jest konieczne, bo byśmy teraz nie istnieli”
(WP16);
„Tak, korzystaliśmy z różnych form dotacji unijnych, modernizujemy park maszynowy”
(WP24);
„Jeśli chodzi o firmy związane z ogrodnictwem, to odpowiedź brzmi: tak. Cały czas staramy się
rozwijad.”(WP36);
„Tak, inwestujemy” (WP37);
„No na pewno. U nas kupuje się nowe maszyny, nowe technologie” (WP39);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
20
„My inwestujemy w nowoczesne technologie, nie maszynowe, ale logistyczne (wdrażamy
program, który ma ogarnąd funkcjonowanie całej firmy). W naszej branży nie ma póki co nowych
rozwiązao maszynowych” (WP42);
„Modernizują się firmy różnie. W informatyzacje, usprawnienia pracy, ograniczanie kosztów,
produkcja nowoczesnych produktów” (WP44).
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
21
Wynagrodzenia i świadczenia
Przedstawiciele kaliskich przedsiębiorców zostali zapytani o średnie zarobki, jakie otrzymują
pracownicy przez nich zatrudniani. Częśd z nich odmówiła odpowiedzi, jednak ci, którzy nie widzieli
problemu w udzieleniu takiej informacji najczęściej deklarowali, że pensje przez nich wypłacane
kształtują się na poziomie ponad 2000 zł.:
„Produkcja ok. 1800 zł brutto, handlowcy to zależy od wyników 2000 zł brutto plus prowizja”
(WP5);
„W granicach 2.600,-. W całej firmie, wiadomo, dla produkcyjnych będzie trochę niżej, gdzieś
w granicach 2.300,- , a 2.900,- będzie gdzieś dla pracowników umysłowych” (WP11);
„Zarabiają brutto 2000 do 2800 zł” (WP20);
„Dla tkalni mamy średnio 2220zł, dziewiarni 1839zł. To są kwoty na koniec roku” (WP28);
„Jak przychodzi do nas pracownik, to dostaje 2,010,- brutto, po 3 miesiącach, jeśli przejdzie
okres próbny jest skok, ale z automatu, nie ma czegoś takiego, że jeden dostanie – drugi nie. Około
2,200” (WP32).
Ale równie często padały kwoty tej sumy nie przekraczające:
„Jest stawka godzinowa, nie niżej niż 1000 – 1100 zł na miesiąc” (WP24);
„Około 1600-1700zł brutto”(WP30);
„U nas w firmie produkcyjnej będzie to średnio 1500 zł, ale jak to wygląda w innych firmach
nie wiem” (WP38);
„1100 – 1200 zł” (WP39);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
22
„U nas 1 200- 2 200 zł (wynagrodzenie netto z premią)” (WP41);
„1500 zł” (WP42);
„W produkcji 1200 zł, pracownik biurowy 1600-2000 zł” (WP43);
„W granicach od 1300 zł w branży produkcyjnej do 1800 zł” (WP44).
Tylko jedna osoba zdeklarowała, że w jej firmie zarabia się powyżej średniej krajowej:
„Około 4000zł” (WP13).
Niezbyt duża liczba przedsiębiorców stwierdziła, że w ciągu ostatniego roku podwyższyli
pensje swoim pracownikom, były to zazwyczaj niewielkie podwyżki:
„Tak, wzrosły pensje” (WP5);
„Średnie wynagrodzenia w firmie wzrosły? Tak” (WP7);
„Wzrosły. Średnio ok. 7%” (WP20);
„Nieznacznie, ale wzrosły. W zeszłym roku mieliśmy postoje, a dobry okres jest dopiero od
lipca. Przyrost wypłat wynika ze wzrostu zapotrzebowania” (WP28);
„Trochę wzrosły” (WP41);
„U nas były niewielkie podwyżki na początku roku” (WP43).
Zazwyczaj przyznają oni, że zarobki utrzymują się na stałym poziomie:
„Nie, są stałe” (WP1);
„Utrzymały się na tym samym poziomie” (WP4);
„Ani nie wzrosło, ani nie spadło, jest na stałym poziomie” (WP12);
„Nie, są stałe” (WP25);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
23
„One się utrzymują, nie było ani wzrostu, ani spadku” (WP26).
Przedsiębiorcy raczej chętnie udzielali swoim pracownikom dodatkowych świadczeo. Były to
zarówno materialne bonusy, jak i np. dodatkowe dni wolnego w specyficznych sytuacjach:
„Dla rodziców dzieci do czternastego roku życia dodatkowy dzieo opieki. Przy urodzeniu
dziecka dodatkowy dzieo wolny. Po powrocie z macierzyoskiego 6-godzinny dzieo pracy bądź 32godzinny tydzieo pracy. Przez pierwszy rok po urodzeniu dziecka – mleko. Paczka powitalna. Dostęp
do sklepu zakładowego. Fundusz emerytalny w wysokości 3 procent od wynagrodzenia. Prywatna
opieka medyczna” (WP7);
„Jeżeli to jest dobry fachowiec, to na pewno wszystkie świadczenia ma zapewnione, zresztą
teraz są takie wymogi. Wczasy pod gruszą” (WP19);
„Było ubezpieczenie, jeden pracownik ma do dyspozycji samochód służbowy, są spotkania
integracyjne” (WP23);
„To są świadczenia socjalne, dopłata do kolonii, wakacji, są świadczenia rzeczowe przed
świętami. Dajemy też pracownikom kołdry, poduszki, koce wełniane” (WP29);
„U nas jest fundusz świadczeo socjalnych i podstawowe świadczenia są to przysłowiowe
wczasy pod gruszą. To zależy od poziomu wynagrodzeo na każdego członka rodziny. My, jako firma
jesteśmy zobowiązani do tego typu świadczeo. To jest obligatoryjne według prawa. Poza tym dajemy
pracownikom na święta paczki dla dzieci, na dzieo dziecka, zapomogi dla pracowników w trudnej
sytuacji, czasem bilety do kina lub teatru” (WP31);
„Bogaty system socjalny, piknik rodzinny, dofinansowujemy siłownię dla naszych
pracowników” (WP33);
„Lody czasem kupię dziewczynom, jak jest taki upał. W takim małym zakładzie raczej panuje
atmosfera rodzinna. Obchodzone są święta osobiste. Jeszcze nawet stare pracownice przychodzą i po
zamknięciu zakładu organizujemy sobie spotkanie” (WP27).
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
24
Częśd spośród respondentów w ramach dodatkowego motywowania preferuje premie
finansowe:
„Przede wszystkim nagrody jubileuszowe mamy wyższe, mamy wyższe odprawy emerytalne i
rentowe niż przewiduje kodeks pracy” (WP12);
„Kiedyś to praktykowałem, ale stwierdziłem, że lepsze są dla nich pieniądze, jeżeli widzę, że
ktoś jest dobry, to wtedy podnoszę mu stawkę” (WP21);
„Trzynasta pensja to jest od 99% do 120%. Dodatek za pracę w niedzielę wynosi 150 złotych,
premia w środku roku wynosi około 60-70% średniego wynagrodzenia” (WP32).
Zdarzają się też przedsiębiorcy, którzy nie oferują swoim pracownikom z żadnych
dodatkowych świadczeo:
„Nie, akurat tego nie praktykujemy” (WP16);
„Nie, nie korzystamy z żadnych dodatkowych form” (WP25).
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
25
Współpraca z instytucjami rynku pracy
Przedstawiciele kaliskich przedsiębiorców bardzo krytycznie wyrażają się o współpracy i
działaniach Powiatowego Urzędu Pracy, uważają, że nie jest on w stanie polepszyd sytuacji
bezrobotnych, kwestionują nawet sens jego funkcjonowania:
„Z tego co wiem to Urząd Pracy teraz tak działa, że każe ludziom chodzid po firmach i
przychodzid ze stempelkami, że nie ma pracy. W takim razie po co ten urząd pracy?” (WP9);
„Szczerze mówiąc, że jeżeli gospodarka nie funkcjonuje dobrze i nie są wprowadzone zmiany
systemowe, odgórne to Urzędy Pracy nie są w stanie nic zdziaład. Wtedy to jest sztuka dla sztuki.
Powiem panu, że kiedyś sama korzystałam z urzędu pracy i byłam tam zarejestrowana. Faktem jest,
że dostałam pracę w L., ale nie było tak, że moja rola zakooczyła się na zarejestrowaniu. Chodziłam
codziennie do Urzędu i wisiało tam ogłoszenie, ale żeby ktoś zadzwonił z Urzędu to się nie zdarzyło.
Dlatego nie wiem co te panie tam robią. Oczywiście osobom bezrobotnym należy się zasiłek, ale jak ja
słyszę, że rejestrują się osoby w sile wieku, mam wrażenie, że tak nie powinno byd. Nie do kooca
jestem przekonana, żeby potrzebny był tak mocno rozbudowany system. Zdaje mi się, że zarobki w
Urzędzie Pracy nie są adekwatne co do pracy, jaką wykonuje” (WP30).
Bardzo rzadko korzystają z jego usług, gdy szukają pracowników, najczęściej tylko wtedy, gdy
potrzebują niewykwalifikowanych pracowników na podrzędne stanowiska:
„Z Urzędem Pracy też współpracujemy, ale głównie jeżeli chodzi o ludzi do wykonania
prostych prac. Na skalę naszych potrzeb, zawsze uzyskiwaliśmy wsparcie od Urzędu Pracy i pomoc w
znalezieniu kandydatów na te pomocnicze stanowiska, nie specjalistyczne. Bądź też w momencie, gdy
potrzebowaliśmy kogoś do przyuczenia, np. szwacza, też taką pomoc uzyskiwaliśmy” (WP29).
Przedsiębiorcy uważają, że osoby które do nich trafiają nie mają motywacji do podjęcia pracy:
„W urzędzie pracy jest taki najgorszy sort” (WP22);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
26
„Z urzędami pracy – przychodziły osoby, które raczej nie chciały pracowad, pisałam wtedy na
zaświadczeniu, że odmawia pracy” (WP24);
„Współpracowaliśmy jeszcze z Rejonowym Urzędem Pracy, ale w mojej ocenie działa on
bardzo kiepsko. Jeżeli jakiś kandydat został przysłany z Urzędu to zazwyczaj oczekiwał, że wypiszemy
opinię, iż nie nadaje się do pracy” (WP31);
„Są tacy, którzy przychodzą tylko po pieczątkę, że się stawili” (WP34);
„Przedstawię panu taką sytuację – barierę: jakiś czas temu zgłosiliśmy zapotrzebowanie na
pracowników w Urzędzie Pracy i z osób (było ich dośd sporo), które nam zaprezentowano, nie
mieliśmy, kogo wybrad, ponieważ były to osoby, które tak naprawdę pracowad nie chciały” (WP41).
Często też urzędy przysyłają osoby o nieodpowiednich kwalifikacjach, braku wcześniejszego
doświadczenia zawodowego czy niewielkich umiejętnościach. Kaliscy pracodawcy postulują, aby na
etapie
wyznaczania
potencjalnych
pracowników
i
kierowania
ich
do
przedsiębiorców
przeprowadzana była wstępna selekcja kandydatów:
„W znajdowaniu pracowników co mogą więcej zaoferowad niż oferują, ja myślę, że nie.
Dlatego, że generalnie nie szukają spośród osób pracujących, tylko wśród bezrobotnych dla nas. My
mamy większe możliwości, bo możemy też wśród pracowników, osób pracujących w innych branżach,
czy nawet w podobnej branży, ale w firmach konkurencyjnych, możemy sobie szukad, ale czy Urząd
Pracy ma takie możliwości – nie wiem” (WP11);
„Urząd Pracy skierował kogoś, kogo potrzebowaliśmy, kto miał jakieś doświadczenie w
podobnej branży, ale nie spełniał naszych oczekiwao” (WP12);
„Bo osoby przysyłane z urzędu pracy są spoza branży. A ja nie potrzebuje pana, który będzie
machał łopatą” (WP23);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
27
„Na dzieo dzisiejszy raczej nie, chyba że w jakiś sposób byłoby rozwinięte, że ta współpraca z
Urzędem Pracy byłaby udana, że mieliby selekcję tych osób, robiłyby bazy np. spawalników itd.
Musiałoby to byd bardziej rozbudowane” (WP32);
„Tak, jak mówiłam wcześniej, niestety nie byliśmy wstanie nikogo wybrad z zaoferowanych
nam kandydatów z PUP. [Należałoby] polepszyd przepływ informacji. Już na poziomie Urzędu Pracy
powinna następowad wstępna selekcja kandydatów na pracownika (firmy zgłaszają konkretne
zapotrzebowanie, więc można by coś takiego przeprowadzid)” (WP41).
Nienajlepszą opinię usłyszed można było też na temat skuteczności i co ważniejsze – jakości
przeprowadzanych przez powiatowe urzędy pracy szkoleo i kursów dla bezrobotnych.Często kaliscy
przedsiębiorcy wyrażali zdania o zmarnowanych w ten sposób funduszach:
„Nie wiem, byd może są to pieniądze wyrzucone w błoto, nie wiem jak ludzie, którzy kooczą
takie kursy sobie radzą dalej, czy to im pomaga, czy nie pomaga” (WP3);
„Szkolenia? Ja nie widzę z tego namacalnych korzyści dla nas, nie trafiają do nas tacy
pracownicy” (WP8);
„Urzędy Pracy organizują szkolenia, ale to są wyrzucone pieniądze. Jeżeli organizują kurs i
robią to 3-4 tygodnie, zamiast 3 miesiące, człowiek nie jest w stanie porządnie się nauczyd. Lepiej by
było skierowad taką osobę na rok czasu do fachowca z doświadczeniem, któremu dałoby się
wynagrodzenie i tam by zdobył wiedzę. Ludzie tam chodzą, bo muszą. Na kursie mogą zdobyd wiedzę
książkową, nie doświadczenie” (WP16);
„Jest to jakaś
<<zapchajdziura>>, ale czy to uczyni z bezrobotnych produktywnych
pracowników to jestem do tego sceptycznie nastawiony” (WP22);
„Było tu kilka osób z zaświadczeniami o ukooczonych kursach, nie zawsze te szkolenia były
adekwatne do wykształcenia czy możliwości niektórych osób. Czasami są to zmarnowane pieniądze”
(WP24);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
28
„Niezbyt pozytywnie postrzegam szkolenia organizowane przez Urząd Pracy. sądzę, że to
zmarnowane pieniądze” (WP30);
„Myślę, że pompowanie pieniędzy przez urzędy w akcję „jak aktywnie poszukiwad pracy” jest
bez sensu. Trzeba po prostu tworzyd miejsca pracy, a nie uczyd szukad czegoś, czego nie ma. Uczy się
ludzi jak mają pisad CV, jak się ubrad na rozmowę kwalifikacyjną, ale to niczego globalnie na rynku
pracy nie zmienia. *...+Tak, te kursy to zmarnowany pieniądz. „Papier”, który posiada pracownik ma
się nijak do jego umiejętności i to jest problem w całej Europie. [...]Szkolenia, dofinansowania, tu
kolejny problem: daje się pieniądze na to, na co wymyślono, że trzeba je wydad, a nie na to, na co jest
realne zapotrzebowanie; pieniądze z Unii Europejskiej są wydawane nieracjonalnie” (WP42);
„Problem z tymi szkoleniami zawodowymi, że nikt nie weryfikuje jakości tych szkoleo. Kiedyś,
jak były prowadzone szkolenia z obsługi maszyn numerycznych, to było wiadomo, że człowiek
faktycznie te maszyny umie obsługiwad, w tej chwili jak przychodzą do mnie pracownicy po takim
szkoleniu, to okazuje się, że oni nawet tej maszyny nie dotykali, szkolenie było czysto teoretyczne.
Można było przecież poprosid firmę, żeby określiła stopieo wymagao wobec konkretnych kandydatów.
Nigdy takich pytao nie było i weryfikowad pod kątem tych wymagao firmy szkolące. Nie ma żadnej
certyfikacji podmiotów szkolących. Tak to byłoby wiadomo, że otrzymując dyplom ukooczenia
szkolenia organizowanego przez urząd pracy ma się wymagane umiejętności. Kiedyś taką formę
certyfikacji prowadził cech rzemiosł. Gdzie tytuł mistrza faktycznie oznaczał mistrza w konkretnym
zawodzie. To miało dla innych znaczenie, teraz tego nie ma. Moim zdaniem obecnie te pieniądze
wydawane w tych instytucjach w skali całego kraju są wyrzucane w błoto. Jak jeszcze zajmowałem się
rekrutacją, to było tak: przychodzi do mnie człowiek i mówi: urząd chce, żeby pan podpisał, że jak
urząd wyśle mnie na szkolenie z obsługi maszyn numerycznych, to pan mnie przyjmie do pracy. Nie
podpisze tego panu, bo ja nie wiem, jakie pan będzie miał umiejętności, bo nikt tego szkolenia nie
weryfikuje, poza tym można szkolenie odbyd i niczego się nie nauczyd. I tu jest rola urzędu pracy, żeby
sprawdzili co oni proponują, nie wystarczy przeczytad program, trzeba jeszcze zobaczyd, jak to jest
realizowane. I przykład kursów języków obcych prowadzonych przez urząd pracy. Mam kilku
znajomych, którzy takie kursy kooczyli, to nie jest żadna nauka. Czego można się nauczyd od podstaw
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
29
w trzy miesiące? Nic. To samo jak chodzi o obsługę komputerów i programów komputerowych. Ci
ludzie są uczeni rzeczy nieprzydatnych w pracy. Człowiek po takim kursie nie potrafi zrobid
podstawowych funkcji w Excelu. Uczą włączyd komputer” (WP44).
Przedsiębiorcy woleliby raczej konkretne dofinansowania do ich działalności, refundację
kosztów zatrudnienia, ulgi podatkowe, także uproszczenie formalności urzędowych:
„Dotacje są mile widziane, jakakolwiek pomoc, ale w jakiej formie to nie wiem, trudno mi
powiedzied” (WP3);
„Przedsiębiorcy musi się opłacad, może jakieś dofinansowania” (WP10);
„Samorząd mógłby nas zwolnid z podatków” (WP11);
„Ja znam elektryka, rencistę. Przedsiębiorca kładzie na jego wypłatę 500 zł, a resztę płaci
Urząd Pracy” (WP15);
„Tak więc mogłabym przyjąd taką osobę, gdybym miała
korzyści, na przykład jakieś
dofinansowanie do maszyn przy utworzeniu nowego stanowiska pracy” (WP26);
„Mniej papierów, formalności, biurokracji oraz krótszy czas oczekiwania na decyzje urzędów”
(WP37);
„Urzędnik powinien byd dla pracodawcy, a nie odwrotnie” (WP42);
„Dla nas pomocą publiczną jest to dofinansowanie pracowników z PFRON, nie wiem czy w
naszym przypadku jest to możliwe. Pewnie gdyby było, to byśmy z tego korzystali. Mamy możliwośd
kupna maszyn, urządzeo z tych funduszy publicznych” (WP43);
„Większa aktywnośd urzędów pracy, wyjście z ich strony, wsparcie dla firm. Proaktywna
działalnośd dla osób zwalnianych. Współpraca z firmami, powinny byd wyznaczone osoby do
kontaktów z poszczególnymi firmami. Powinno byd wsparcie dla tych firm w szukaniu ludzi do pracy”
(WP44).
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
30
Oferta szkolnictwa. Szkoły zawodowe
Przedsiębiorcy negatywnie oceniają ofertę edukacyjną proponowaną przez szkoły w Kaliszu i
okolicy Kalisza. Uważają, że zbyt dużo osób kształci się w kierunkach ogólnych, za mało zaś jest osób,
które po skooczonej szkole miałyby w ręku konkretny fach:
„Moim zdaniem jest inny problem, jest dużo ludzi, którzy nie mają żadnych kwalifikacji.
Produkuje się masę bezrobotnych magistrów i ludzi po średnich szkołach. Jest tutaj szkoła wyższa
zawodowa w Kaliszu, która chwali się, że ma dużo kandydatów i co roku wypuszcza kolejnych
bezrobotnych. Dużo jest osób wykształconych z kwalifikacjami nikomu niepotrzebnymi” (WP1);
„Zdaje mi się, że trzeba kształcid fachowców. Za dużo jest ludzi z wyższym wykształceniem bez
konkretnego zawodu. Tylko potrzebna jest młodzież, która chciałaby się uczyd. Teraz zawody
rzemieślnicze nie są modne. Wszyscy chcieliby byd menagerami, ale kto da im pracę?” (WP9);
„Głównie są to ludzie po studiach. Więc sądzę po tym, że te osoby nie mogą znaleźd
zatrudnienia w swoim wyuczonym zawodzie, więc kierują te podania do nas. Co roku, po zakooczeniu
roku szkolnego czy akademickiego to się powtarza, bo w tej chwili też spływają do nas podania o
pracę osób po pedagogice, osób po informatyce, osób po tzw. zarządzaniu w samorządach, nijak to
się ma do naszego profilu produkcji. Jak taka osoba, która uczyła się ciągle, jak pracowad na szczeblu
samorządu ma pracowad u nas?” (WP11);
„Nie wiem, czy jest za dużo czy nie, ale gros osób po pedagogice, po jakimś zarządzaniu w
samorządach, zgłasza się do pracy do nas. Nijak się to ma z naszą branżą. Tego typu osób my nie
potrzebujemy, a naprawdę jest bardzo dużo takich osób, które się do nas zgłaszają. Dużo jest
informatyków. Nawet taka nasza firma, która nie jest małą firmą, tylko jest dużą firmą, ilu
informatyków potrzebuje? Czterech?” (WP12);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
31
„Sądzę, że wykształcenie zawodowe jest bardziej przydatne niż średnie, po którym nic nie ma.
Gdybym miała do wyboru pracownika po ogólniaku i zawodówce to, proszę mi wierzyd, wybrałabym
tego drugiego. On już miał stycznośd z praktykami. A taki facet po liceum, co on umie?” (WP13);
„Uczeo, wybierając liceum, ma świadomośd, że jego nauka na tym się nie skooczy i pójdzie
dalej. Do szkół zawodowych najczęściej trafiają ci, którzy po tej szkole naukę kooczą. Programy o tym
decydują, np. matematyki w liceum jest 5 godzin, w technikum – 2. W technikum z założenia
przygotowuje się człowieka do pracy w zawodzie, nie do dalszego kształcenia” (WP20);
„Liceum daje wiedzę ogólną, wstęp do studiowania, żadna konkretna wiedza. Gdyby zawód
był bardziej elitarny jak prawnik czy lekarz, ale przy każdym zawodzie tego nie można zrobid, tylko
rynek to zweryfikuje” (WP22);
„Za dużo kształci się osób w kierunkach biznesowych czy zarządzanie w jednostkach
samorządowych” (WP24);
„Trudno powiedzied, częśd młodzieży nie chce się edukowad, ale z drugiej strony jest
nadprodukcja osób z wyższym wykształceniem niemogących znaleźd pracy. Mój syn po trzech
kierunkach studiów w Łodzi nie może znaleźd pracy i to jest problem setek osób. I sama mówię, że
powinnam synów ukształtowad w tradycyjnych zawodach i mieliby pracę” (WP25);
„Zmiana szkolnictwa zrobiła wielką wyrwę, jeżeli chodzi o szkolnictwo zawodowe. A jeżeli
szuka się pracowników produkcyjnych, to jedynie wśród absolwentów zawodówek. Mogą się
dokształcad. Jedno drugiego nie wyklucza. A w tej chwili w ogóle ich nie ma. Wszyscy idą do liceum
ogólnokształcącego” (WP30);
„Młodzież kształci się bardzo ogólnie, bez przygotowania zawodowego. Brakuje współpracy z
firmami” (WP31);
„Trudno powiedzied, ale myślę, że te osoby mając fach w ręku sobie poradzą, może nawet
lepiej niż osoby z wyższym wykształceniem. Bardzo dużo osób studiuje teraz prawo, marketing, ale
przecież nie wszystkim musi się udad kariera na wyższym szczeblu” (WP36);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
32
„W gorszej sytuacji jest młodzież po liceach. Pracodawca nie wie, co taki może zaoferowad, a
uczeo z zawodowej jest już dobrze znany z praktyk” (WP39);
„W rzeczywistości lepiej wyglądają przy osobie kooczącej liceum nie mającej żadnej
specjalizacji. Jeśli ktoś jest kucharzem i dobrze gotuje, to od razu zostanie przyjęty przez pracodawcę,
a taki z liceum – to nie wiadomo. Jak skooczy studia, to może mu się coś tam wyklaruje” (WP45);
„Jest zapotrzebowanie na kierunki techniczne, ale młodzi niechętnie podejmują się tych
studiów, gdyż często są one trudne, gdzie się wymaga obycia w przedmiotach ścisłych. Idą na łatwe
studia, rodzice pomagają, wykształcą się, a potem jest wielkie zaskoczenie” (WP46).
Za taki stan rzeczy kaliscy przedsiębiorcy winią przede wszystkim kiepską opinię o szkołach
zawodowych, jaka panuje zarówno wśród młodzieży, jak i ich rodziców. Wszyscy chcą kooczyd studia,
lub co najmniej liceum:
„Są postrzegane jako coś gorszego wśród młodzieży” (WP1);
„Raczej są postrzegane jako miejsce dla ludzi, którzy są mało rozwojowi. Utrzymuje się
pogląd, że jest to za niskie wykształcenie. Wykształcenie zawodowe to nie jest powód do chwały”
(WP5);
„Tak, jak ja uważam, że tam idą ci, którym się w życiu nie powiodło. Wszyscy mają aspiracje,
żeby szkolid się gdzieś wyżej” (WP7);
„Może z niskiej pozycji społecznej osób po zawodówkach, może z domniemanym niskim
poziomem intelektualnym osób po zawodówkach, bo też nie ma co się tu oszukiwad – takie
postrzeganie jest” (WP8);
„Tylko jest pęd taki, żeby zdobyd jak najwyższe wykształcenie nie kierując się tym, czy ja będę
miał po tym pracę, bo skooczę jakąś tam pedagogikę i wszyscy chcielibyśmy byd nauczycielami? Nie,
niestety tak byd nie może, bo każdy zawód jest w społeczeostwie potrzebny i muszą byd również ci
rzemieślnicy, cieśle, murarze, szewcy” (WP12);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
33
„Z tego co wiem, to każdy chce iśd do liceum. Mój syn nawet nie pomyślał o technikum. Z
córką było to samo. A tak naprawdę po liceum nic się nie ma” (WP13);
„Mają ambicje i nie chcą iśd do zawodówki” (WP19);
„To się tak traktuje, że jak uczeo sobie już nigdzie nie radzi, to zawodówka jest
ostatecznością” (WP26);
„Może wynika to z poprzedniego modelu kształcenia – jak ktoś nigdzie się nie dostał, szedł do
zawodówki. Tak więc uważa się, że uczy się tam bardziej krnąbrna młodzież. Tak, społeczeostwo
informuje się poprzez formę rankingów, które szkoły, jakie dają szansę na zdawalnośd wyżej, a nie
pod kątem przydatności ekonomicznej, zawodowej” (WP28);
„Moi znajomi to byli ludzie z pierwszego pokolenia bardziej wykształconego, dlatego
wydawało im się, że dzieci też muszą iśd w ich ślady. Tu chodzi o kwestie ambicjonalne. Nie twierdzę,
że nie należy pracowad nad tym, żeby dziecko pomyślało nad swoją przyszłością, ale rodzice często
mają większe ambicje niż dzieci” (WP30);
„Do szkół zawodowych idą ludzie najmniej utalentowani, rodzice wysyłają, żeby szkolę
skooczył i zaczął pracowad” (WP35);
„Zdecydowanie nie, młodzi ludzie nie chcą byd murarzami, stolarzami, oni wszyscy chcą iśd na
studia, bo nie chcą pracowad fizycznie, a chcą zarabiad więcej (w praktyce to nie zawsze tak
wygląda)” (WP36);
„Nie, myślę, że teraz wszyscy chcą skooczyd studia” (WP37);
„Młodzież oczekuje dobrze płatnej pracy po studiach, żeby nie była fizyczna” (WP38);
„Nikt się nie chwali, że uczęszcza do szkoły zawodowej” (WP42);
„Teraz każdy chce iśd do liceum, a potem najwyżej idzie się na kurs raczej. Te kryteria liceum
nie są już takie wysokie i dlatego szkołę zawodową mniej osób wybiera. I też przygotowanie do
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
34
zawodu nie jest teraz w takiej szkole wystarczające chyba. Wydaje mi się, że u nas do szkoły
zawodowej to idą już naprawdę osoby mające problemy z nauką i nie wiedzą co ze sobą zrobid”
(WP43).
Przedsiębiorcy postulują, że aby zmienid opinię o szkołach zawodowych powinno się
uzmysłowid, jakie konkretnie perspektywy zawodowe daje ukooczenie konkretnych specjalności oraz
zainteresowanie przedmiotami zawodowymi uczniów szkół podstawowych i gimnazjów:
„Może trzeba zacząd od edukacji podstawowej, kształcid zainteresowania. Młodzi ludzie chcą
byd zatrudnieni, ale nie chcą pracowad. Rób to, co lubisz, ale rób to dobrze. To jest zasadniczy
problem młodych, żadnych konkretnych zainteresowao” (WP2);
„Pokazanie, że jest to realna ścieżka rozwoju. Pokazanie, że takie zawody są potrzebne i
wymagają szacunku” (WP6);
„Trzeba by pewnie pokazad, w jaki sposób później ich praca miała by wyglądad, bo wydaje mi
się, że młodzi ludzie, którzy idą do szkoły zawodowej, nie wiedzą co później będą robid” (WP7);
„Myślę, że w jakiś sposób mogłyby pokazywad przykłady rzemieślników, którzy odnieśli
sukcesy, którzy są znani tutaj na lokalnym rynku. W ten sposób” (WP11);
„Już
w
szkołach
podstawowych
musi
byd
wprowadzane
specyficzne
spojrzenie,
samodzielnośd. Nie może byd tak, że młodzież po studiach nie wie co z sobą zrobid. Nie ma pomysłu na
przyszłe życie” (WP28);
„Sądzę, że należy dawad młodzieży przykład osób, które zrobiły karierę i potrafią się z tego
utrzymad” (WP29);
„Pokazad, że absolwenci tych szkół znajdują pracę i może też pokazad, że szkoły zawodowe
nie są tylko dla niższych warstw społecznych, chod ta selekcja się odbywa trochę automatycznie (ktoś,
kto się lepiej uczył nie idzie do zawodówki). Może można by wprowadzid ciekawszą ofertę w tych
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
35
szkołach, np. żeby osoba z bardzo dobrymi wynikami w gimnazjum mogła wybrad w szkole
zawodowej profil, gdzie będzie się uczyła zawodu na wyższym poziomie?” (WP37);
„Jeżeli ktoś umie na poziomie gimnazjum określid predyspozycje dziecka to bardzo fajnie,
można go kształcid od razu we właściwym kierunku. Sądzę, jednak, ze czasami potrzebna jest dłuższa
droga i wysyłanie kogoś do liceum jest błędem” (WP30);
„Przybliżyd uczniom w gimnazjach stanowiska pracy w zakładach. Z naciskiem na obszary
wiejskie, gdzie dużo ludzi nie kształci się powyżej gimnazjum” (WP38);
„Uczniowie już w trakcie uczęszczania do szkoły powinni mied więcej kontaktu z przyszłym
zawodem. Zaoferowad pracę w przyszłości, żeby ludzie mieli pewnośd, że dostanę pracę po szkole”
(WP41);
„Życzyłbym sobie, żeby już gimnazjum wychwytywało talenty, powinno się przy gimnazjum
tworzyd warsztaty, w których dzieci miałyby okazję porzeźbid, coś namalowad, zająd się stolarką etc”
(WP42);
„Dobre byłoby utworzenie profilowanych klas w podstawówce i wyłapywanie uzdolnieo
poszczególnych dzieci” (WP45).
Przedsiębiorcy uważają jednak, że samo zachęcenie młodych ludzi do kształcenia w
konkretnym zawodzie nie wystarczy. Nawet ukooczenie najlepszej szkoły nie czyni z nich fachowców,
bowiem to czy są nimi w rzeczywistości, weryfikuje dopiero rynek pracy. Często padały głosy, że to
nie dokument potwierdzający wykształcenie, a fachowośd wykonanej usługi świadczy o
profesjonalizmie wykonawcy. To umiejętności decydują o sukcesie, nie zaś wykształcenie:
„Jeśli ktoś jest dobrym fachowcem to zawsze znajdzie pracę. Murarz, stolarz, jakieś inne. Nie
każdy, kto kooczy szkołę i odbędzie jakieś praktyki będzie dobrym fachowcem. Wydaje mi się, że liczy
się efekt koocowy, czyli nie papierek, ale umiejętności. Można byd dobrym fachowcem po szkole
zawodowej i kiepskim po technikum czy nawet z jakimś wyższym wykształceniem. Według mnie
wykształcenie nie ma tu żadnej roli” (WP3);
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
36
„Oczywiście to tak, jak jest student, chyba student studentowi też nierówny. Tak mi się
wydaje, że wykształcenie wyższe jeszcze o niczym nie świadczy. Człowiek może iśd do pracy i byd
kaleką” (WP4);
„Myślę, że to nie zależy od dyplomu tylko od jakości. Jeśli rzemieślnik jest dobrym fachowcem,
szanuje klienta, wywiązuje się ze swoich zobowiązao to jak najbardziej jest szanowany. Dla mnie
bardziej wiarygodne są rekomendacje innych klientów” (WP7);
„To, co ja widzę, to ludzi nie interesuje wykształcenie, tylko to, co konkretny człowiek potrafi
zrobid” (WP20);
„Przecież jak pójdę do fryzjerki i mi się spodoba, jak mnie uczeszę do niej wrócę, a nie patrzę
na to czy ma wywieszone dyplomy. Podobnie jest z szewcem, zegarmistrzem” (WP27);
„Ze swoich obserwacji mogę podad mechanika zawodowego czy też dobrego murarza,
kafelkarza, dobrego dentystę, czy specjalistę od kolan. Dobra renoma dobrze czyni każdemu
zawodowi. To jest pierwszy szczebel otwarcia, ale każdy może podad na stronie internetowej, że ma
dyplom. Dlatego rekomendacje są równie ważne. Sądzę, że dobry fachowiec zawsze znajdzie pracę”
(WP29);
„Jeżeli koleżanka poleci mi fachowca, to przyjmę go do pracy niezależnie od tego czy ma
dyplom. Może gdybym budowała dom, bardziej zainteresowałabym się doświadczeniem fachowca.
Ale sądzę, że teraz raczej się na to nie patrzy” (WP30);
„Moim zdaniem nie. Dla mnie się liczy to, co człowiek sobą reprezentuje i co potrafi zrobid, nie
jego wykształcenie” (WP36);
„Fachowców na pewno się ceni, bez względu na wykształcenie. Fachowośd właśnie, solidnośd,
terminowośd, dokładnośd. My bardzo często korzystamy z usług tokarzy. Ja oceniam ludzi po
wykonanej pracy, a nie po tytule” (WP41).
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
37
Ciekawą opinię wyraziła jedna z respondentek, która sugeruje, że rozwiązaniem problemów
z nieprzystosowaniem oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy mogłoby byd szkolenie samych
nauczycieli, którzy mają archaiczne podejście do zawodu:
„Powinny się znaleźd nie tyle środki na kształcenie uczniów, co nauczycieli. Obecnie mają
wiedzę „historyczną”, a nie bieżącą. Nie mają jak poszerzad wiedzy. Nie znam firmy, która przyjęłaby
na praktykę w czasie wakacji nauczyciela. A to można by wykorzystad, żeby nauczyciel mógł
odświeżyd swoją wiedzę praktyczną. Żeby zobaczył, co się dzieje w firmach i jakie są ich wymagania.
Moglibyśmy równie dobrze przyjmowad nauczycieli na praktyki, jak i uczniów. Właśnie w czasie
wakacji. Firmy byłyby tym zainteresowane, bo wiedziałyby, że uczą trenerów uczących dalej tego
czego faktycznie firmy potrzebują i wymagają. Ale takie osoby nie chcą tego zmieniad, to czego
wymagad od uczniów. Obecnie to są dwa światy: uczelnia czy szkoła, a firma. Jak przychodzą do mnie
praktykanci, to im mówię; patrz jak wygląda życie organizacji, jak się tu pracuje, podpatruj. Nie
dostaniesz do wykonania ważnego projektu, będziesz wykonywad prostsze czynności, ale możesz
obserwowad i uczyd się prawdziwej pracy. I są ludzie którzy chętnie się dowiadują i wykorzystują takie
okazje, a przychodzą tacy, którzy przychodzą odhaczyd praktykę. Był tu technik informatyk na
praktyce, który nie potrafił wykonad niczego w Excelu, a miał taki plan praktyk, że ludzie, którzy u
mnie pracują jako informatycy nie umieliby wszystkiego z tego programu zrobid. Uważam, że ze
strony nauczycieli jest duża niechęd do poznania drugiej, praktycznej strony tego, czego uczą. Dla
całej gospodarki byłoby mniej kosztowne uczyd nauczycieli niż uczniów, a efektywnośd byłaby
większa” (WP50).
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
38
Podsumowanie
Przedsiębiorcy, którzy wzięli udział w pracy badaniu sytuację na kaliskim rynku pracy
najczęściej określali jaką złą. Zauważali ogólnoświatowy kryzys gospodarczy, który negatywnie odbijał
się także na lokalnej gospodarce. W Kaliszu i powiecie kaliskim następuje wzrost bezrobocia, większe
firmy zwalniają pracowników, upada lokalny przemysł, co niektórzy wiążą z konkurencją ze strony
chioskich producentów. Wielu spośród rozmówców zarzucało władzom Kalisza, że nie pomagają ani
drobnym przedsiębiorcom, którzy chcieliby otworzyd bądź rozszerzyd działalnośd, ani nie przyciągają
kapitału zewnętrznego, co prowadzi do stagnacji w gospodarce regionu, któremu brakuje przemysłu.
Zdecydowana większośd przedsiębiorców w wywiadach przyznawała, że w ich firmach w
ostatnim czasie dochodziło do zwolnieo pracowników. Najczęściej poszukiwani są ludzie po
technikach i szkołach zawodowych, dysponujący konkretnymi umiejętnościami i kwalifikacjami.
Niemniej od wykształcenia istotne są cechy charakteru przyszłych pracodawców, ich zaangażowanie
w pracę, lojalnośd, sumiennośd, obowiązkowośd. Przedsiębiorcy nowych pracowników poszukują
drogami różnorodnymi. Bardzo często poprzez sied kontaktów, przyjmują osoby z polecenia, a także
członków rodziny i znajomych.
Więksi przedsiębiorcy chętnie, o ile oczywiście ich na to stad, inwestują w nowe technologie,
czy też w innowacyjne metody zarządzania. Przedstawiciele kaliskich przedsiębiorców zostali zapytani
o średnie zarobki, jakie otrzymują pracownicy przez nich zatrudniani. Częśd z nich odmówiła
odpowiedzi jednak ci, którzy nie widzieli problemu w udzieleniu takiej informacji najczęściej
deklarowali, że pensje przez nich wypłacane kształtują się na poziomie ponad 2000 zł. Niezbyt duża
liczba przedsiębiorców stwierdziła, że w ciągu ostatniego roku podwyższyła pensje swoim
pracownikom, były to zazwyczaj niewielkie podwyżki. Przedsiębiorcy biorący udział w badaniu nad
kaliskim rynkiem pracy raczej chętnie udzielali swoim pracownikom dodatkowych świadczeo. Były to
zarówno materialne bonusy jak i np. dodatkowe dni wolnego w specyficznych sytuacjach (urodzenie
dziecka).
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
39
Przedstawiciele kaliskich przedsiębiorców bardzo krytycznie wyrażają się o współpracy i
działaniach Powiatowego Urzędu Pracy, uważają, że nie jest on w stanie polepszyd sytuacji
bezrobotnych, kwestionują nawet sens jego funkcjonowania. Bardzo rzadko korzystają z jego usług,
gdy szukają pracowników, najczęściej tylko wtedy, gdy potrzebują niewykwalifikowanych
pracowników na podrzędne stanowiska. Często też urzędy przysyłają osoby o nieodpowiednich
kwalifikacjach, niewielkich umiejętnościach czy też bez wcześniejszego doświadczenia w zawodzie
bądź branży. Kaliscy pracodawcy postulują wobec takiego stanu rzeczy, aby już tam – w powiatowym
urzędzie pracy – przeprowadzano wstępną selekcję kandydatów. Nienajlepszą opinię usłyszed można
było też na temat skuteczności i co ważniejsze – jakości przeprowadzanych przez powiatowe urzędy
pracy szkoleo i kursów dla bezrobotnych, często kaliscy przedsiębiorcy wyrażali
zdania o
zmarnowanych w ten sposób funduszach. Przedsiębiorcy woleliby raczej konkretne dofinansowania
do ich działalności, refundację kosztów zatrudnienia, ulgi podatkowe, także uproszczenie formalności
urzędowych.
Przedsiębiorcy negatywnie oceniają ofertę edukacyjną proponowaną przez szkoły w Kaliszu i
okolicy Kalisza. Uważają, że zbyt dużo osób kształci się w kierunkach ogólnych, za mało zaś jest osób,
które po skooczonej szkole miałyby w ręku konkretny fach. Za taki stan rzeczy kaliscy przedsiębiorcy
winią przede wszystkim kiepską opinię o szkołach zawodowych, jaka panuje zarówno wśród
młodzieży, jak i ich rodziców. Niemal wszyscy chcą kooczyd studia, lub co najmniej liceum.
Przedsiębiorcy postulują, że aby zmienid opinię o szkołach zawodowych powinno się uzmysłowid,
jakie konkretnie perspektywy zawodowe daje ukooczenie konkretnych specjalności oraz
zainteresowanie
przedmiotami
zawodowymi
uczniów
szkół
podstawowych
i
gimnazjów.
Przedsiębiorcy uważają jednak, że samo zachęcenie młodych ludzi do kształcenia w konkretnym
zawodzie nie wystarczy. Nawet ukooczenie najlepszej szkoły nie czyni z nich fachowców, bowiem to
czy są nimi w rzeczywistości, weryfikuje dopiero rynek pracy. Często padały głosy, że to nie dokument
potwierdzający wykształcenie, a fachowośd wykonanej usługi świadczy o
profesjonalizmie
wykonawcy. To umiejętności decydują o sukcesie, nie zaś wykształcenie. Ciekawą opinię wyraziła
jedna z respondentek, która sugeruje, że rozwiązaniem problemów z nieprzystosowaniem oferty
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
40
edukacyjnej do potrzeb rynku pracy mogłoby byd szkolenie samych nauczycieli, którzy mają
archaiczne podejście do zawodu.
Zdzisław Lara
tel/fax. (061) 843 51 69, tel. (061) 843 10 68
NIP 782-146-17-11
41

Analiza wywiadów pogłębionych

Transkrypt

Podobne dokumenty

tutaj - EuroConsult

00Raport_FGI_z

pobierz - EuroConsult

OFERTA SZKOLENIOWA nr 01/09/2014 SYSTEM ZARZĄDZANIA

tutaj - EuroConsult

Seboradin Ciemne Włosy szampon 200ml

Artykuł pochodzi ze strony: Miastecki Portal Internetowy

Zawiadomienie o wyznaczeniu osoby

Zasady bezpiecznego wypoczynku zimowego