Bibliography - WordPress.com

Bibliography
A Companion to the Catholic Enlightenment in Europe, red. U.L. Lehner, M. Printy, Brill,
Leiden 2010.
Allison H.E., Kant’s Conception of Aufklärung, w: taż, Essays on Kant, Oxford University
Press, Oxford 2012.
Allison H.E., Lessing and the Enlightenment, University of Michigan Press, Ann Arbor, MI
1966.
Aufklärung in Deutschland, red. P. Raabe, W. Schmidt-Biggemann, Hohwacht Verlag, Bonn
1979.
Aufklärung, Absolutismus und Bürgertum in Deutschland, red. F. Kopitzsch, München 1976.
Baczko B., Filozofia francuskiego Oświecenia, PWN, Warszawa 1961.
Baker K.M., Lucas C., The French Revolution and the Creation of Modern Political Culture,
Oxford University Press, Oxford 1987–1988.
Bal K., Paź B., Dziedzictwo Christiana Wolffa w Polsce, w: Christian Wolff, przeł. J. Wilk,
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1997.
Balibar E., Spinoza and Politics, przeł. P. Snowdon, Verso, London 1998.
Beck L.W., Early German Philosophy: Kant and his Predecessors, Harvard University Press,
Cambridge, MA 1969.
Beiser F., The Fate of Reason: German Philosophy from Kant to Fichte, Harvard University
Press, Cambridge, Mass. 1987.
Benítez M., La face cache des Lumières: recherché sur les manuscrits philosophiques
clandestins de l’âge classique, Voltaire Foundation, Oxford 1996.
Berkvens-Stevelinck C., De Hugenoten, w: La France aux Pays-Bas. Invloeden in het
verleden, red. P. Blom i in., Kwadraat, Vianen 1985, s. 13–49.
Birtsch G., The Christian as Subject: The Worldly Mind of Prussian Protestant Theologians
in the Late Enlightenment Period, w: The Transformation of Political Culture: England
and Germany in the Late Eighteenth Century, red. E. Hellmuth, Oxford University
Press, Oxford 1990.
Black J., Europa XVIII wieku 1700–1789, przeł. J. Mikos, PIW, Warszawa 1997.
Boehm O., Kant’s Critique of Spinoza, Oxford University Press, New York 2014.
Boralevi L.C., Classical Foundational Myths of European Republicanism: the Jewish
Commonwealth, w: Republicanism: A Shared European Heritage, t. I, red. M. van
Gelderen, Q. Skinner, Cambridge University Press, Cambridge 2002, s. 247–261.
Bots H., Posthumus Meyjes G.H.M., Wieringa F., Vlucht naar de vrijheid. De Hugenoten in
de Nederlanden, De Bataafsche Leeuw, Amsterdam 1985.
Bremmer J.N., Secularization: Notes Toward a Genealogy, w: Religion: Beyond a Concept,
red. H. De Vries, Fordham University Press, New York 2008.
Brockliss L.W.B., French Higher Education in the Seventeenth and Eighteenth Centuries: A
Cultural History, Oxford University Press, Oxford 1987.
Buckle S., Natural Law and the Theory of Property: Grotius to Hume, Clarendon Press,
Oxford 1991.
Buel R., J. Barlow: American Citizen in a Revolutionary World, The Johns Hopkins
University, Baltimore 2011.
Burke E., O duchu i naturze rewolucji francuskiej, w: tenże, O duchu i naturze rewolucji,
przeł. A. Wincewicz-Price, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2012.
Burke E., Rozważania o rewolucji we Francji i o debatach pewnych towarzystw londyńskich
związanych z tym wydarzeniem, wyrażone w liście, który miał zostać wysłany do
pewnego gentlemana w Paryżu, przeł. D. Lachowska, Znak, Kraków 1994.
Burns J.H., Jeremy Bentham: from Radical Enlightenment to Philosophic Radicalism, „The
Bentham Newsletter” 1984, nr 4, s. 4–14.
Byrne P., Kant on God, Ashgate Publishing Company, Aldershot, UK & Burlington, VT
2007.
Cambridge History of the Bible. Vol. 3: The West from the Reformation to the Present Day,
red. S.L. Greenslade, Cambridge University Press, Cambridge 1963.
Catalogue du Fonds de Libraire de Feu Jean Frederic Bernard, Humbert, Schouten en Rey,
Amsterdam 1747.
Catalogus Librorum tam Latinorum quam Gallicorum/Catalogue de livres rassemblez par
feu M. Bernard Picart celebre dessinateur, Bernard en Schouten, Amsterdam 1733.
Chaunu P., Cywilizacja wieku Oświecenia, przeł. E. Bąkowska, PIW, Warszawa 1993.
Claude J., An Account of the Persecutions and Oppressions of the Protestants in France,
London 1686.
Comte A., Rapport à la Société Positiviste, par la commission chargée d’examiner la nature
et le plan du nouveau gouvernement révolutionnaire de la République Française, Paris
1848.
Condorcet J.-A.-N. de Caritat, Tableau historique des progrés de l’esprit humain. Projets,
Esquisse, Fragments et Notes (1772–1794), red. J.-P. Schandeler, P. Crépel, Institut
national d’études démographiques, Paris 2004.
Conniff J., The Useful Cobbler: Edmund Burke and the Politics of Progress, SUNY Press,
Albany 1994.
Crell J., O wolność sumienia, przeł. I. Lichońska, przekł. przejrzeli L. Chmaj, D. Gromska,
W. Wąsik, wstęp Z. Ogonowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1957.
Crumey A., d’Alembert’s Principle: Memory, Reason and Imagination, Picador, Sawtry
1996.
Curley E., ‘I Durst Not Write So Boldly’ or, How to Read Hobbes’ ‘Theological-Political
Treatise’, w: Hobbes e Spinoza, red. D. Bostrenghi, wprowadzenie E. Giancotti,
Bibliopolis, Naples 1992, s. 497–593.
Curley E., Calvin and Hobbes, or Hobbes as an Orthodox Christian, „Journal of the History
of Philosophy” 1996, nr 34, s. 257–271.
Curley E., Homo Audax: Leibniz, Oldenburg and the ‘Theological-Political Treatise’, w:
Studia Leibnitiana Supplementa: Leibniz’ Auseinandersetzung mit Vorgängern und
Zeitgenossen, red. I. Marchewitz, A. Heinekamp, Franz Steiner Verlag, Stuttgart 1990,
s. 277–312.
Curley E., Skepticism and Toleration: The Case of Montaigne, w: Oxford Studies in Early
Modern Philosophy, t. 2, red. D. Garber, S. Nadler, Oxford University Press, Oxford
2005, s. 1–33.
Curley E., Spinoza’s Contribution to Biblical Scholarship, w: Baruch de Spinoza.
Theologisch-politischer Traktat, red. O. Höffe, Akademie Verlag, Berlin 2014.
Curran M., Atheism, Religion and Enlightenment in pre-revolutionary Europe, Woodbridge,
Suffolk 2012.
Czerkawski J., Filozofia a oświecenie chrześcijańskie w Polsce, „Roczniki Filozoficzne”
1979, nr 27, z. 1, s. 259–264.
d’Alembert J. le Rond, Discours préliminaire de l’Encyclopédie, w: Œuvres complètes de
d’Alembert, red. A. Belin, t. 1–5, Paris 1821–1822 (repr. Genève 1967, t. 1, s. 99–115).
d’Alembert J. le Rond, Wstęp do Encyklopedii, przeł. J. Hartwig, oprac., wstępem i
przypisami opatrzył T. Kotarbiński, PWN, Warszawa 1954, s. 135–159.
d’Holbach P.-H., La Politique naturelle ou Discours sur les vrais principles du
gouvernement, 2 vols., „Londres” [Amsterdam] 1773.
d’Holbach P.-H., System przyrody, czyli prawa świata fizycznego i moralnego, t. I, przeł. J.
Jabłońska, H. Suwała, przekł. oprac. i wstępem poprzedził K. Szaniawski, PWN,
Warszawa 1957.
Davidson N., How Revolutionary Were the Bourgeois Revolutions?, Haymarket Books,
Chicago 2012.
De Krey G., Revolution “Redivivius”: 1688–89 and the Radical Tradition in Seventeenthcentury London Politics, w: The Revolution of 1688–89. Changing Perspectives, red. L.
Schwoerer, Cambridge University Press, Cambridge UK 1992, s. 198–217.
Dictionnaire philosophique, comprenant les 118 articles parus sous ce titre du vivant de
Voltaire avec leurs supplémentes parus dans les Questions sur l’Encyclopédie, red. R.
Naves, notes J. Bende, Garnier, Paris1987.
Dijn A. de, The Politics of Enlightenment: From Peter Gay to Jonathan Israel, „The
Historical Journal” 2012, nr 55, s. 785–805.
Dixon S., „Prosveshchenie”: Enlightenment in Eighteenth-Century Russia, w: Peripheries of
the Enlightenment, red. R. Butterwick, S. Davies, G. Sánchez Espinosa, „Studies on
Voltaire and the Eighteenth Century” 2008, nr 1, s. 229–250.
England F.E., Kant’s Conception of God, Humanities Press, New York 1968.
Enlightened Reform in Southern Europe and its Atlantic Colonies, c. 1750–1830, red. G.
Paquette, Ashgate, Aldershot 2009.
Flikschuh K., Kant and Modern Political Philosophy, Cambridge University Press,
Cambridge 2000.
Foner E., Tom Paine and Revolutionary America, Oxford University Press, New York 1976.
Förster E., Die 25 Jahre der Philosophie. Eine systematische Rekonstruktion, Verlag Vittorio
Klostermann, Frankfurt am Main 2011.
Frankel S., Determined to Be Free: the Meaning of Freedom in Spinoza’s ‘TheologicoPolitical Treatise’, „The Review of Politics” 2011, nr 73, s. 55–76.
Fumaroli M., La Querelle des Anciens et des Modernes, Gallimard, Paris 2001.
Gardner S., Spinoza, Enlightenment, and Classical German Philosophy, w: The Radicalism
of the Enlightenment, red. J. Miklaszewska, A. Tomaszewska, „Diametros” 2014, nr
40, s. 22–44.
Garrett D., Human Nature, w: The Cambridge History of Eighteen-Century Philosophy, red.
K. Haakonssen, Cambridge University Press, Cambridge 2008, s. 160–233.
Gasper J., The Marquis d’Argens: a Philosophical Life, Lexington Books, Lenham, Maryland
2014.
Gay P., The Enlightenment: An Interpretation, t. 1. The Rise of Modern Paganism, t. 2. The
Science of Freedom, Knopf, New York 1966–1969.
Geography and Enlightenment, red. D.N. Livingstone, C.W.J. Withers, University of
Chicago Press, Chicago, IL 1999.
Gniazdowski A., Filozofia i gilotyna. Tradycjonalizm Josepha de Maistre’a jako
hermeneutyka polityczna, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN,
Warszawa 1996.
Goldgar A., Impolite Learning: Conduct and Community in the Republic of Letters, 1680–
1750, Yale University Press, New Haven, Conn. 1995.
Grell Ch., Le dix-huitième siècle et l’antiquité en France. 1680–1789, t. 1–2, Voltaire
Foundation, Oxford 1995.
Guizot F., De la Démocratie en France, V. Masson, Paris 1849.
Gut P., The Legacy of Spinoza: The Enlightenment According to Jonathan Israel, w: The
Radicalism of the Enlightenment, red. J. Miklaszewska, A. Tomaszewska, „Diametros”
2014, nr 40, s. 45–77.
Hahn S., Wiker B., Politicizing the Bible. The Roots of Historical Criticism and the
Secularization of Scripture 1300–1700, Crossroad, New York 2013.
Halpern I., Rzekoma i prawdziwa klasyfikacja wiedzy d’Alemberta, „Przegląd Filozoficzny”
1918, s. 6–9.
Hazard P., Kryzys świadomości europejskiej 1680–1715, przeł. J. Lalewicz, A. Siemek,
wstęp M. Żurowski, PIW, Warszawa 1974.
Hazard P., Myśl europejska w XVIII wieku. Od Monteskiusza do Lessinga, przeł. H. Suwała,
wstępem poprzedził S. Pietraszko, komentarze i przypisy przeł. A. Siemek, Państwowy
Instytut Naukowy, Warszawa 1972.
Heine H., Z dziejów religii i filozofii w Niemczech, przeł. T. Zatorski, Zakład Wydawniczy
„Nomos”, Kraków 1997.
Hellmuth E., Aufklärung und Pressefreiheit: Zur Debatte der Berliner Mittwochsgesellschaft
während der Jahre 1783 und 1784, „Zeitschrift für historisches Forschung” 1982, nr 9,
s. 315–345.
Hempoliński M., Wpływ szkoły szkockiej na filozofię polską okresu Oświecenia, w: Filozofia
na Uniwersytecie Wileńskim, red. R. Jadczak, J. Pawlak, Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1997, s. 51–59.
Heterodoxy, Spinozism and Free Thought in Early-Eighteenth-Century Europe: Studies in
the Traité des Trois imposteurs, red. S. Berti, F. Charles-Daubert, R. Popkin, Springer,
Dordrecht–Boston–London 1996.
Hinske N., Die Aufklärung und die Schwärmer, Sinn und Funktion einer Kampfidee,
„Aufklärung” 1988, nr 3.
Hobbes T., De Cive (The Citizen): Philosophicall Rudiments Concerning Government and
Society, red. H. Warrender, Clarendon Press, Oxford 1983 (wyd. oryg. 1642).
Hobbes T., Lewiatan, czyli Materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, przeł.
C. Znamierowski, wstęp J.C.A. Gaskin, Fundacja Aletheia, Warszawa 2009.
Höchheimer S., Bestimmte Bedeutung der Wörter Fanatismus, Enthusiasmus und
Schwärmerey, Stahl, Vienna 1786.
Höffe O., Kategorische Rechtsprinzipien. Ein Kontrapunkt der Moderne, Suhrkamp Verlag,
Frankfurt am Main 1990.
Horkheimer M., Adorno T.W., Dialektyka oświecenia: fragmenty filozoficzne, przeł. M.
Łukasiewicz, przekład przejrzał i posłowiem opatrzył M.J. Siemek, PAN, Warszawa
1994.
Hume D., Traktat o naturze ludzkiej, wstęp i przypisy J.P. Wright, R. Stecker, G. Fuller,
przeł. Cz. Znamierowski, Aletheia, Warszawa 2005.
Hunt L., Jacob M.C., Mijnhardt W., The Book that Changed Europe. Picart and Bernard’s
Religious Ceremonies of the World, Harvard University Press, Cambridge MA 2010.
Hunter I., Kant’s Religion and Prussian Religious Policy, „Modern Intellectual History”
2005, nr 2 (1), s. 1–27.
Hunter I., Rival Enlightenments: Civil and Metaphysical Philosophy in Early Modern
Germany, Cambridge University Press, Cambridge 2001.
Israel J., A Revolution of the Mind: Radical Enlightenment and the Intellectual Origins of
Modern Democracy, Princeton University Press, Princeton and Oxford 2010.
Israel J., Democratic Enlightenment: Philosophy, Revolution, and Human Rights, 1750–
1790, Oxford University Press, Oxford 2011.
Israel J., Enlightenment Contested: Philosophy, Modernity, and the Emancipation of Man,
1670–1752, Oxford University Press, Oxford 2006.
Israel J., Enlightenment! Which Enlightenment?, „Journal of the History of Ideas” 2006, nr
67, s. 523–545.
Israel J., L’histoire intellectuelle des Lumières et de la Révolution: une incursion critique,
„La Lettre Clandestine” 2001, nr 19, s. 173–226.
Israel J., Leibniz’s Theodicy as a Critique of Spinoza and Bayle – and Blueprint for the
Philosophy Wars of the Eighteenth Century, w: New Essays on Leibniz’s Theodicy, red.
L.M. Jorgensen, S. Newlands, Oxford University Press, Oxford 2014, s. 233–244.
Israel J., Mulsow M., Was ist Radikalaufklärung? – Eine aktuelle Debatte, w:
Radikalaufklärung, red. J. Israel, M. Mulsow, Suhrkamp, Berlin 2014.
Israel J., Radical Enlightenment. Philosophy and the Making of Modernity, 1650–1750,
Oxford University Press, Oxford 2001.
Israel J., Radikalaufklärung: Entstehung und Bedeutung einer fundamentalen Idee, w:
Radikalaufklärung, red. J. Israel, M. Mulsow, Suhrkamp, Berlin 2014, s. 234–275.
Israel J., Revolutionary Ideas: An Intellectual History of the French Revolution from “The
Rights of Man” to Robespierre, Princeton University Press, Princeton 2014.
Israel J., The Banning of Spinoza’s Works in the Dutch Republic (1670–1678), w: Disguised
and Overt Spinozism Around 1700, red. W. van Bunge, W. Klewer, Brill, Leiden–New
York–Köln 1996.
Jacob M.C., How Radical Was the Enlightenment? What Do We Mean by Radical?, w: The
Radicalism of the Enlightenment, red. J. Miklaszewska, A. Tomaszewska, „Diametros”
2014, nr 40, s. 99–114.
Jacob M.C., The Enlightenment: A Brief History with Documents, Bedford/St. Martin’s,
Boston MA 2001.
Jacob M.C., The Radical Enlightenment. Pantheists, Freemasons and Republicans, George
Allen & Unwin, London 1981/Cornerstone Books, Lafayette, Louisiana 2006.
Jacoby S., Freethinkers: A History of American Secularism, Henry Holt and Co., New York
2004.
James S., Spinoza on Philosophy, Religion and Politics: The ‘Theologico-Political Treatise’,
Oxford University Press, Oxford–New York 2012.
Janeczek S., Edukacja oświeceniowa a szkoła tradycyjna. Z dziejów kultury intelektualnej i
filozoficznej, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008.
Janeczek S., Geneza nowożytnego arystotelizmu chrześcijańskiego, w: Oblicza filozofii XVII
wieku, red. S. Janeczek, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008, s. 477–512.
Janeczek S., Koncepcja „filozofii chrześcijańskiej” w pismach polskich pijarów w okresie
oświecenia. Uwagi metodologiczno-historyczne, „Roczniki Filozoficzne” 1993, nr 41,
z. 1, s. 125–155.
Janeczek S., Oświecenie chrześcijańskie. Z dziejów polskiej kultury filozoficznej,
Wydawnictwo KUL, Lublin 1994.
Janeczek S., Przejawy refleksji metafizycznej w filozofii Étienne’a Bonnota de Condillaca
(1715–1780), w: Z dziejów filozoficznej refleksji nad człowiekiem. Księga pamiątkowa
ku czci Profesora Jana Czerkawskiego (1939–2007), red. P. Gutowski, P. Gut,
Wydawnictwo KUL, Lublin 2007, s. 257–274.
Janeczek S., Spór o rolę wolffianizmu w polskim oświeceniu. Antoni Wiśniewski SP a
Christian Wolff, „Roczniki Filozoficzne” 1994, nr 42, z. 1, s. 81–120.
Janeczek S., Od filozofii Boga do filozofii religii w dobie oświecenia, w: Filozofia a religia.
Inspiracje – krytyka, red. S. Janeczek, A. Starościc, Wydawnictwo KUL, Lublin 2014,
s. 85–108.
Janssens-Knorsch U., Jean Deschamps, Wolff-Übersetzer und ‘Aléthophile français’ am Hofe
Friedrichs des Großen, w: Christian Wolff 1679–1754, red. W. Schmeiders, Felix
Meiner Verlag, Hamburg 1983.
Kant I., Antropologia w ujęciu pragmatycznym, przeł. E. Drzazgowska, P. Sosnowska,
Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2005.
Kant I., Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung?, w: Kants Gesammelte Schriften,
Akademie Ausgabe, t. VIII, Walter de Gruyter, Berlin 1923, s. 33–42.
Kant I., Co oznacza: orientować się w myśleniu?, w: tenże, O odkryciu, po którym wszelka
nowa krytyka czystego rozumu jest zbędna ze względu na istnienie wcześniejszej i inne
rozprawy filozoficzne, przekł. Translatorium Filozofii Niemieckiej Instytutu Filozofii
UMK pod kierunkiem M. Żelaznego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika, Toruń 2009.
Kant I., Jedyna możliwa podstawa dowodu na istnienie Boga, w: tenże, Dzieła zebrane. Tom
1: Pisma przedkrytyczne, Translatorium Filozofii Niemieckiej Instytutu Filozofii UMK,
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2010.
Kant I., Krytyka czystego rozumu, przeł. oraz wstęp i przyp. R. Ingarden, Wydawnictwo
Antyk, Kęty 2001.
Kant I., Krytyka praktycznego rozumu, przeł. B. Bornstein, Antyk, Kęty 2002.
Kant I., Metafizyczne podstawy nauki prawa, przeł. W. Galewicz, Wydawnictwo Marek
Derewiecki, Kęty 2006.
Kant I., Nowe wyjaśnienie pierwszych zasad poznania metafizycznego, w: tenże, Dzieła
zebrane. Tom 1: Pisma przedkrytyczne, Translatorium Filozofii Niemieckiej Instytutu
Filozofii UMK, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
2010.
Kant I., O daremności wszelkich filozoficznych prób w teodycei, w: tenże, O odkryciu, po
którym wszelka nowa krytyka czystego rozumu jest zbędna ze względu na istnienie
wcześniejszej i inne rozprawy filozoficzne, przekł. Translatorium Filozofii Niemieckiej
Instytutu Filozofii UMK pod kierunkiem M. Żelaznego, Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2009, s. 133–151.
Kant I., O postępach metafizyki, przeł. A. Banaszkiewicz, posłowie K. Stachowiak,
Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2007.
Kant I., O wiecznym pokoju: zarys filozoficzny, przeł. F. Przybylak, wstęp K. Bal,
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992.
Kant I., O zastosowaniu metafizyki, o ile jest ona połączona z geometrią, w filozofii przyrody,
której pierwsza próba zawiera monadologię fizyczną, w: tenże, Dzieła zebrane. Tom 1:
Pisma przedkrytyczne, Translatorium Filozofii Niemieckiej Instytutu Filozofii UMK,
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2010, s. 437–454.
Kant I., Próba wprowadzenia wielkości negatywnych do filozofii, w: tenże, Dzieła zebrane.
Tom 1: Pisma przedkrytyczne, Translatorium Filozofii Niemieckiej Instytutu Filozofii
UMK, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2010.
Kant I., Przypuszczalny początek ludzkiej historii, przeł. M. Żelazny, w: tenże,
Przypuszczalny początek ludzkiej historii i inne pisma historiozoficzne, przeł. M.
Żelazny, I. Krońska, A. Landman, wstęp M. Żelazny, Wydawnictwo Comer, Wrocław
1995.
Kant I., Religia w obrębie samego rozumu, przeł. A. Bobko, w: tenże, Dzieła zebrane, t. V,
Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika, Toruń 2011.
Kant I., Rozprawa o wyraźności zasad naczelnych teologii naturalnej i filozofii moralnej, w:
tenże, Dzieła zebrane. Tom 1: Pisma przedkrytyczne, Translatorium Filozofii
Niemieckiej Instytutu Filozofii UMK, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika, Toruń 2010.
Kant I., Rozprawy z filozofii historii, przeł. Translatorium Filozofii Niemieckiej Instytutu
Filozofii im. Mikołaja Kopernika pod kierunkiem Mirosława Żelaznego, Antyk, Kęty
2005.
Kant I., Spór fakultetów, przeł. M. Żelazny, w: tenże, Dzieła zebrane, t. V, Wydawnictwo
Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika, Toruń 2011.
Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, przeł. M. Wartenberg, Wydawnictwo Marek
Derewiecki, Kęty 2009.
Knoblauch K.V., Ueber Aberglauben, „Der teutsche Merkur” 1787, nr 4, s. 193–200.
Kołakowski L., Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem
bezwyznaniowym siedemnastego wieku, PWN, Warszawa 1965.
Koselleck R., Critique and Crisis: Enlightenment and the Pathogenesis of Modern Society,
MIT Press, Cambridge 1988.
Kostkiewiczowa T., Co to jest oświecenie? – wprowadzenie do dyskusji, „Wiek Oświecenia”
2001, nr 17, s. 17–20.
Kracik J., Ewangelicznie i rozumnie. Oświecenie katolickie, „Znak” 1992, nr 12, s. 57–69.
Kruszyńska S., Zrozumieć niewiarę: filozoficzne wyznania niewiary w nowożytnej myśli
francuskiej, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
Kuehn M., Scottish Common Sense in Germany, 1768–1800, McGill-Queen’s University
Press, Montreal 1987.
Kuehn M., The German Aufklärung and British Philosophy, w: British Philosophy and the
Age of Enlightenment, red. S. Brown (Routledge History of Philosophy, t. V),
Routledge, London 1996.
Kupś T., Filozofia religii Immanuela Kanta, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika, Toruń 2008.
La Querelle des Anciens et des Modernes. XVIIe–XVIIIe siècles, red. A.-M. Lecoq, Gallimard,
Paris 2001.
La vie intellectuelle aux refuges protestants. Actes de la Table ronde de Münster du 25 juillet
1995, red. J. Häseker, A. McKenna, Champion, Paris 1999.
La Vopa A.J., A New Intellectual History? Jonathan Israel’s Enlightenment, „The Historical
Journal” 2009, nr 52, s. 717–738.
La Vopa A.J., Grace, Talent, and Merit: Poor Students, Clerical Careers, and Professional
Ideology in Eighteenth-Century Germany, Cambridge University Press, Cambridge
1988.
La Vopa A.J., The Philosopher and the “Schwärmer”, w: Enthusiasm and Enlightenment in
Europe, 1650–1850, red. L. Klein, A.J. La Vopa, Huntington Library, San Marino, CA
1998, s. 85–91.
La Vopa A.J., The Politics of Enlightenment: Friedrich Gedike and German Professional
Ideology, „Journal of Modern History” 1990, nr 62, s. 41–43.
Lamartine A. de, Histoire des Girondins, 4 vols., Ed. Furne/Coquebert, Paris 1847.
Le «Traité des trois imposteurs» et «L’Esprit de Spinoza»: Philosophie clandestine entre
1678 et 1768, red. F. Charles-Daubert, Voltaire Foundation, Oxford 1999.
Le Ru V., Subversives Lumières. L’ “Encyclopédie” comme machine de guerre, CNRS
Editions, Paris 2007.
Leibniz G.W., Teodycea. O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła, przeł. M.
Frankiewicz, wstęp J. Kopania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Lessing G.E., Natan mędrzec, w: tenże, Dzieła wybrane, t. II, Państwowy Instytut
Wydawniczy, Warszawa 1959.
Lessing’s Theological Writings, red. H. Chadwick, Stanford University Press, Stanford, CA
1956.
Lestition S., Kant and the End of the Enlightenment in Prussia, „Journal of Modern History”
1993, nr 65, s. 57–112.
Levin Y., The Great Debate: Edmund Burke, Thomas Paine, and the Birth of Right and Left,
Basic Books, New York 2014.
Lilla M., Kant’s Theological-Political Revolution, „The Review of Metaphysics” 1998, nr 52,
z. 2, s. 397–434.
Lilti A., Comment écrit-on l’histoire intellectuelle des Lumières? Spinozisme, radicalisme et
philosophie, „Annales. Histoire, sciences sociales” 2009, nr 64, s. 171–206.
Locke J., Dwa traktaty o rządzie, przeł., wstęp i komentarz Z. Rau, Państwowe
Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1992.
Locke J., List o tolerancji. Tekst łaciński i przekład polski, przeł. L. Joachimowicz, przedm.
R. Klibansky, wstęp E. de Marchi, red. Z. Ogonowski, Państwowe Wydawnictwo
Naukowe, Warszawa 1963.
Locke J., The Reasonableness of Christianity as delivered in the Scriptures: The Works of
John Locke, Vol. 6, Rivington, London 1824.
Lord B., Kant and Spinozism: Transcendental Idealism from Jacobi to Deleuze, Palgrave
Macmillan, New York 2011.
Lorenz S., Skeptizismus und natürliche Religion. Thomas Abbt und Moses Mendelssohn in
ihrer Debatte über Johann Joachim Spaldings „Bestimmung des Menschen”, w: Moses
Mendelssohn und die Kreise seiner Wirksamkeit, red. M. Albrecht, E.J. Engel, N.
Hinske, Max Niemeyer Verlag, Tübingen 1994, s. 113–134.
Lough J., Essays on the Encyclopédie of Diderot and d’Alembert, Oxford University Press,
London 1968.
Lutz D., The Relative Influence of European Writers on Late Eighteenth-Century American
Political Thought, „The American Political Science Review” 1984, nr 78, s. 189–197.
Maciejewski J, Oświecenie polskie. Początek formacji, jej stratyfikacja i przebieg procesu
historycznoliterackiego, w: tenże, Dylematy wolności. Zmierzch sarmatyzmu i początki
oświecenia w Polsce, Oficyna Wydawnicza „Latona”, Warszawa 1994.
MacMahon D.M., What are Enlightenments?, „Modern Intellectual History” 2007, nr 4, z.3,
s. 601–616.
Manuel F.E., The Religion of Isaac Newton, Clarendon Press, Oxford 1974.
Manuel F.E., Portret Izaaka Newtona, przeł. S. Amsterdamski, Prószyński i S-ka, Warszawa
1998.
Manuel F.E., U źródeł nowoczesnego religioznawstwa, przeł. M. Król, J. Wiercińska,
Książka i Wiedza, Warszawa 1973.
Marshall J., John Locke, Toleration and Early Enlightenment Culture, Cambridge University
Press, Cambridge UK 2006.
May H.F., The Enlightenment in America, Oxford University Press, New York 1976.
McKenna A., Pierre Bayle: moralisme et anthropologie, w: Pierre Bayle dans la République
des Lettres: philosophie, religion, critique, red. A. McKenna, G. Paganini, Honoré
Champion, Paris 2004, s. 321–347.
McMahon D., Enemies of the Enlightenment: The French Counter-Enlightenment and the
Making of Modernity, Oxford University Press, Oxford 2001.
Meisner H., Die Freunde der Aufklärung: Geschichte der Berliner Mittwochsgesellschaft, w:
Festschrift zur 50jährigen Doktorjubelfeier Karl Weinholds, Trübner, Strassburg 1896,
s. 43–54.
Mendelssohn M., W kwestii: Co znaczy oświecać?, w: tenże, Wybór pism filozoficznych,
przeł. R. Kuliniak, T. Małyszek, Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie
Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2013, s. 157–160.
Meyer H., The Democratic Enlightenment, G.P. Putnam’s Sons, New York 1976.
Mori G., Bayle philosophe, Honoré Champion, Paris 1999.
Morley J.V., Burke: A Historical Study, London 1867.
Mortier R., Diderot, Ernesti, et la ‘Philosophie Populaire’, w: Essays on Diderot and the
Enlightenment in Honor of Otis Fellows, red. J. Passas, Geneva 1974, s. 207–230.
Mühlpfordt G., Ein kryptoradikaler Reformprofessor der Universität Erfurt, w:
Kryptoradicalität in der Frühneuzeit, G. Mühlpfordt, red. U. Weiss, Steiner, Stuttgart
2009, s. 297–324.
Mulsow M., Radikalaufklärung, moderne Aufklärung und die Dynamik der Moderne, w:
Radikalaufklärung, red. J. Israel, M. Mulsow, Suhrkamp, Berlin 2014, s. 203–233.
Nadler S., A Book Forged in Hell: Spinoza’s Scandalous Treatise and the Birth of the
Secular Age, Princeton University Press, Princeton 2011.
Nash G., The Unknown American Revolution: The Unruly Birth of Democracy and the
Struggle to Create America, Penguin Books, London 2005.
Neiman S., The Unity of Reason: Rereading Kant, Oxford University Press, Oxford 1994.
Nelson E., The Hebrew Republic: Jewish Sources and the Transformation of European
Political Thought, Harvard University Press, Cambridge, MA 2010.
Newton I., Observations upon the Prophecies of Daniel and the Apocalypse of St. John,
London 1733.
Nowak-Juchacz E., Autonomia jako zasada etyczności. Kant, Fichte, Hegel, Wydawnictwo
Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
O’Neill O., Constructions of Reason. Explorations of Kant’s Practical Philosophy,
Cambridge University Press, Cambridge 1989.
Oz-Salzberger F., Translating the Enlightenment: Scottish Civic Discourse in EighteenthCentury Germany, Clarendon Press, Oxford 1995.
Paganini G., L’Apport des courants sceptiques à la naissance des Lumières radicales, w:
Qu’est-ce-que Les Lumières “radicales”? Libertinage, athéisme et spinozisme dans le
tournant philosophique de l’âge classique, red. C. Secrétan, T. Dagron i L. Bove,
Editions Amsterdam, Paris 2007.
Palmer E., An Inquiry Relative to the Moral and Political Improvement of the Human
Species. An Oration, New York 1797.
Palmer E., Principles of Nature: A Development of the Moral Causes of Happiness and
Misery Among the Human Species, New York 1801.
Pappas J.N., Diderot, d’Alembert, et l’Encyclopédie, „Diderot Studies” 1963, nr 4, s. 191–
208.
Paź B., Bóg i religia na tle kantowskiego ideału oświecenia. Epistemologiczne podstawy
nauki o religii, w: Polityka a religia. Przyszłość Cywilizacji Zachodu, Fundacja
Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej, Lublin 2007, s 143–194.
Perzanowski J., Teofilozofia Leibniza, w: G.W.F. Leibniz, Pisma z teologii mistycznej, przeł.
M. Frankiewicz, Znak, Kraków 1994, s. 243–351.
Plongeron B., Was ist katholische Aufklärung?, w: Katholische Aufklärung und
Josephinismus, red. E. Kovács, Verlag für Geschichte und Politik Oldenburg, Wien
1979, s. 11–61.
Pocock J.G.A., Post-Puritan England and the Problem of the Enlightenment, w: Culture and
Politics: From Puritanism to the Enlightenment, red. P. Zagorin, University of
California Press, Berkeley 1980.
Pomeau R., La Religion de Voltaire, Nizet, Paris 1956.
Porter R., Teich M., The Enlightenment in National Context, Cambridge University Press,
Cambridge 1981.
Pütz P., Die Deutsche Aufklärung, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1978.
Recht, Geschichte, Religion: Die Bedeutung Kants für die Gegenwart, red. H. Nagl-Docekal,
R. Langthaler, Sonderband der „Deutschen Zeitschrift für Philosophie”, Akademie
Verlag, Berlin 2004.
Riley P., The General Will Before Rousseau: The Transformation of the Divine into the
Civic, Princeton University Press, Princeton, N.J. 1982.
Robertson R., Religion and the Enlightenment: A Review Essay, „German History” 2007, nr
25, z.3), s. 422–432.
Rogers G.A.J., Locke’s Essay and Newton’s Principia, „Journal of the History of Ideas”
1978, nr 39, z. 2, s. 217–32.
Rosenblatt H., The Christian Enlightenment, w: The Cambridge History of Christianity, t. 7,
Enlightenment, Reawakening and Revolution 1660–1815, red. S.I. Brown, T. Tackett,
Cambridge University Press, Cambridge 2006, s. 283–301.
Roszak S., „Settecento” czy „Illuminismo” – dylematy oświeceniowe w świetle najnowszych
badań włoskich, „Wiek Oświecenia” 2001, nr 17, s. 43–45.
Rousseau J.-J., Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi, w: tenże,
Trzy rozprawy z filozofii społecznej, przekł. oprac., słowem wstępnym i przypisami
opatrzył H. Elzenberg, PWN, Warszawa 1956.
Rousseau J.-J., Umowa społeczna, przeł. oraz wstępem i przypisami opatrzył A.
Peretiakowicz, wyd. 5, popr. i uzup., Antyk, Kęty 2002.
Rydz R., Edmund Burke na ścieżkach wolności, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2005.
Saine T.P., The Problem of Being Modern, or The German Pursuit of Enlightenment from
Leibniz to the French Revolution, Wayne State University Press, Detroit 1997
Saner H., Kant’s Political Thought: Its Origins and Development, przeł. E.B. Ashton,
University of Chicago Press, Chicago 1973.
Sauder G., Aufklärung des Vorurteils – Vorurteile der Aufklärung, „Deutsche
Vierteljahresschrift für Literaturwissenschaft und Geistesgeschichte” 1983, nr 57 (2), s.
259–277.
Schneider B., Katholische Aufklärung: Zum Werden und Wert eines Forschungsbegriffs,
„Revue d’Histoire Ecclesiastique” 1998, nr 93, s. 354–397.
Schneiders W., Aufklärung und Vorurteilskritik: Studien
Vorurteilstheorie, Frommann-Holzboog, Stuttgart 1983.
zur
Geschichte
der
Schneiders W., Die wahre Aufklärung, Karl Alber, München 1974.
Schneiders W., Naturrecht und Liebesethik: Zur Geschichte der praktischen Philosophie im
Hinblick auf Christian Thomasius, Olms Verlag, Hildesheim 1971.
Schollmeier J., Johann Joachim Spalding: Ein Beitrag zur Theologie der Aufklärung, Mohn,
Gütersloher, 1967.
Scholz H., Die Haupschriften zum Pantheismusstreit zwischen Jacobi und Mendelssohn,
Reuther & Reichard, Berlin 1916.
Schönfeld M.,The Philosophy of the Young Kant: The Precritical Project, Oxford University
Press, Oxford 2000.
Scott H.M., Enlightened Absolutism: Reform and Reformers in Later Eighteenth-Century
Europe, University of Michigan Press, Ann Arbor 1990.
Siemek M., Projekt „wiecznego pokoju”, w: Projekt wieczystego pokoju. W 200-lecie
wydania pracy Kanta, red. J. Garewicz, B. Markiewicz, PTF, Warszawa 1995.
Skrzypek M., Filozofia Diderota, PAN, Warszawa 1996.
Smith A., Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, przeł. G. Wolff i in., PWN,
Warszawa 1954, t. I i II.
Smith A., Teoria uczuć moralnych, przeł. D. Petsch, PWN, Warszawa 1989.
Sorkin D., Moses Mendelssohn and the Religious Enlightenment, University of California
Press, Berkeley 1996.
Sorkin D., The Religious Enlightenment: Protestants, Jews, and Catholics from London to
Vienna, Princeton University Press, New Jersey 2008.
Spinoza B., Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, przeł. I. Myślicki, na nowo
opracował i wstępem opatrzył L. Kołakowski, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2008.
Spinoza B., Traktat teologiczno-polityczny, w: tenże, Traktaty, przeł. I. Halpern-Myślicki,
Antyk, Kęty 2003.
Stasiewicz I., Poglądy na naukę w Polsce okresu Oświecenia na tle ogólnoeuropejskim,
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1967.
Staszewski J., Wiek XVIII w Polsce – próba nowej syntezy, w: Między barokiem a
oświeceniem. Nowe spojrzenie na czasy saskie, red. K. Stasiewicz, S. Achremczyk,
OBN, Olsztyn 1986.
Stephens M., Imagine There’s No Heaven: How Atheism Helped Create the Modern World,
Palgrave Macmillan, New York 2014.
Stephens W., An Account of the Growth of Deism in England, London 1696.
Strauss L., Jak studiować ‘Traktat teologiczno-polityczny’ Spinozy?, w: tenże, Sokratejskie
pytania. Eseje wybrane, wybrał i wstępem poprzedził P. Śpiewak, przeł. P. Maciejko,
Aletheia, Warszawa 1998, s. 123–180.
Stuurman S., Pathways to the Enlightenment: From Paul Hazard to Jonathan Israel,
„History Workshop Journal” 2002, nr 54, s. 227–235.
Sutcliffe A., Judaism and Enlightenment, Cambridge University Press, Cambridge 2003.
Sutton T.J., The Scottish Kant. A Reassessment of Reid’s Epistemology, w: The Philosophy of
Thomas Reid, red. M.T. Dalgarno, E.H. Matthews, Cambridge University Press,
Dordrecht 1989, s. 159–193;
Taylor Ch., A Secular Age, Harvard University Press, Cambridge, MA 2007.
The Cambridge Companion to Rousseau, red. P. Riley, Cambridge University Press,
Cambridge 2001.
The Cambridge Companion to Spinoza’s Ethics, red. O. Koistinen, Cambridge University
Press, Cambridge 2009.
The Cambridge Companion to the Scottish Enlightenment, red. A. Broadie, Cambridge
University Press, Cambridge 2003.
The Enlightenment in National Context, red. R. Porter, M.Teich, Cambridge University Press,
Cambridge 1981.
The Radicalism of the Enlightenment, red. J. Miklaszewska, A. Tomaszewska, „Diametros”
2014, nr 40.
Timmermann J., Kant’s ‘Streit’ und die Universität von morgen, w: Kant und die Streit der
Fakultäten, red. V. Gerhardt, De Gruyter, Berlin–New York 2005, s. 61–83.
Trattato dei tre impostori. La vita e lo spirit del Signor Benedetto de Spinoza, red. S. Berti,
Einaudi, Turin 1994.
Umowa społeczna i jej krytycy w myśli politycznej i prawnej, red. Z. Rau, M. Chmieliński,
Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2010.
Valjavec F., Das Woellnersche Religionsedikt und seine geschichtliche Bedeutung,
„Historisches Jahrbuch” 1953, nr 72, s. 386–400.
Van Roermund B., Legislative Voices: A Rousseauist Note on Legal Pluralism, w: Semiotics
and Legislation: Jurisprudential, Institutional and Sociological Perspectives, red. H.
van Schooten, Deborah Charles Publications, Liverpool 1999, s. 109–121.
Van Roermund B., Populismus und Demokratie: eine Kritik auf den Spuren Leforts, w: Am
leeren Ort der Macht. Das Staats- und Politikverständnis Claude Leforts, red. A.
Wagner, Nomos, Baden-Baden 2013, s. 143–166.
Venturi F., Was ist Aufklärung? Sapere aude!, w: tenże, Europe des lumières, Mouton, Paris
1971.
Venturi R., The End of the Old Regime in Europe, 1776–1789, Princeton University Press,
Princeton 1991.
Verbeek T., Spinoza’s Theologico-Political Treatise: Exploring ‘the Will of God’, Ashgate
Publishing Limited, Hampshire 2003.
Vierhaus R., Deutschland im 18. Jahrhundert politische Verfassung, soziales Gefüge,
geistige Bewegungen, Vandenhoeck und Ruprecht, Göttingen 1987.
Vierhaus R., Germany in the Age of Absolutism, przeł. J.B. Knudsen, Cambridge University
Press, Cambridge 1988.
Vleeschauwer H.J. de, Autour de la classification psychologique des sciences. Juan Huarte
de San Juan, Francis Bacon, Pierre Charon, d’Alembert, University of South Africa,
Pretoria 1958.
Voltaire, Correspondances générales, Th. Deser, Paris 1817.
Voltaire, Lettres philosophiques, Vrin, Paris 1947; tłum. polskie w: Filozofia francuskiego
Oświecenia, wybór i wstęp B. Baczko, PWN, Warszawa 1961.
Wade I., The Clandestine Organization and Diffusion of Philosophic Ideas in France from
1700 to 1750, Princeton University Press, Princeton 1938.
Walters K., Revolutionary Deists. Early America’s Rational Infidels, Amherst, New York
2011.
Walters K., The American Deists: Voices of Reason and Dissent in the Early Republic,
Lawrence, Kansas 1992.
What is Enlightenment? Eighteenth-Century Answers and Twentieth-Century Questions, red.
J. Schmidt, University of California Press, Berkeley 1996.
Wilson C., The Reception of Leibniz in the Eighteenth Century, w: The Cambridge
Companion to Leibniz, Cambridge University Press, Cambridge 1995, s. 442–474.
Winiger B., Das rationale Pflichtenrecht Christian Wolffs. Bedeutung und Funktion der
transzendentalen, logischen und moralischen Wahrheit im systematischen und
theistischen Naturrecht Wolffs, Duncker & Humblot, Berlin 1992, s. 267–291.
Wolff-Powęska A., Niemiecka myśl polityczna wieku Oświecenia, Wydawnictwo Poznańskie,
Poznań 1988.
Wolter, Elementy filozofii Newtona, przeł. H. Konczewska, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2010.
Wolter, Kandyd czyli optymizm, przeł. T. Żeleński-Boy, Morex, Warszawa 1993.
Wolter, Listy o Anglikach albo listy filozoficzne, przeł. J. Rogoziński, PIW, Warszawa 1953.
Wolter, Poemat o zagładzie Lizbony, przeł. A. Wołowski, „Literatura na świecie” 1979, nr 4
(96), s. 319–332.
Wood A., Kant’s Rational Theology, Cornell University Press, Ithaca, NY 1978.
Wood G., Empire of Liberty: A History of the Early Republic, 1789–1815, Oxford University
Press, New York 2009.
Yovel Y., Spinoza and Other Heretics: The Adventures of Immanence, Princeton University
Press, Princeton, NJ 1989.
Zabieglik S., Adam Smith, Wiedza Powszechna, Warszawa 2003.
Zabieglik S., Filozofia szkockiego Oświecenia, „Edukacja Filozoficzna” 1993, nr 16, s. 179–
188.
Zabieglik S., Wiek doskonalenia. Z filozofii szkockiego oświecenia, Wydawnictwo
Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1997.
Zahn M., Kantowska teoria pokoju, w: Filozofia transcendentalna a dialektyka, red. M.J.
Siemek, Oficyna Naukowa, Warszawa 1994.
Zakrzewski M., W obronie konstytucji. Myśl polityczna Henry’ego Saint Johna wicehrabiego
Bolingbroke’a, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2012.