Bosch Autospec nr 3/2010
Transkrypt
Bosch Autospec nr 3/2010
Bosch Autospec Nr 3(37) | jesień | 2010 | www.motobosch.pl | www.bosch-service.pl Technologia blizżej nas Skrócony program sond lambda Wymiana pasków rozrządu Rozmowy w sieci CAN Bosch Autospec | nr 3 (37) | 2010 | spis treści Od redakcji W samochodach trwają rozmowy – ko- – m.in. o sondach lambda, czyli czujni- munikują się ze sobą różne podzespoły kach mierzących zawartość tlenu i urządzenia elektroniczne działające w spalinach, które teraz łatwiej wymie- w aucie, przesyłając dane siecią trans- niać dzięki skróconemu programowi misji CAN. Jej stworzenie przez firmę opracowanemu przez Boscha, o świe- Bosch było epokowym wynalazkiem cach zapłonowych Super Plus i haloge- w motoryzacji i nie tylko w niej. Sieć nowych żarówkach Plus 90. Przedsta- transmisji danych została wykorzysta- wiamy też nową, wydajną ładowarkę na np. w samolotach, statkach, kombaj- akumulatorów BAT 490 i nowe testery nach rolniczych, a nawet ekspresach z serii FSA, służące do diagnostyki i po- do kawy. Jak działa taka sieć i do czego miarów w pojazdach, a także do kon- jest wykorzystywana, można przeczy- troli instalacji elektrycznych i elektro- tać w tym numerze magazynu Bosch nicznych. Informacje te na pewno Autospec. Piszemy w nim również o in- przydadzą się w każdym serwisie sa- nych urządzeniach i podzespołach fir- mochodowym. Zapraszamy więc my Bosch, stosowanych w pojazdach do lektury. Reflektory robocze Pilot X są wykorzystywane w maszynach leśnych, rolniczych oraz pojazdach budowlanych i technicznych. Spis treści Aktualności 1 Bosch partnerem warsztatów przyszłości 1 Bosch na targach InterCars 2010 Porady 2 Wymiana pasków rozrządu Bosch-Service w Polsce 4 Warsztat trzech pokoleń Produkty 8 Skrócony program sond lambda dla aut z Grupy VW 11 KTS 200 z oprogramowaniem ESI[tronic] dla klientów ESI 12 Świece zapłonowe firmy Bosch 12 Nowe warianty FSA 13 Wydajna ładowarka akumulatorów BAT 490 13 Żarówki Bosch Plus 90 14 Reflektory robocze Boscha 14 Nowości w tarczach i klockach hamulcowych 15 TCE 4540 i WBE 4140 – do serwisu ogumienia 16 Świece Boscha w wyścigach DTM 17 Fiat Ducato 2.3 JTD i Bosch Technika 18 Rozmowy całkiem kontrolowane Diesel 6 Nagroda dla Audi A3 6 Diesel z temperamentem 7 Diesel on-road/off-road/lifestyl Magazyn Bosch Autospec redaguje dział Części Samochodowych firmy Robert Bosch sp. z o.o. ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, tel. (022) 715 40 00, fax (022) 715 45 98, www.motobosch.pl, www.bosch-service.pl Zespół redakcyjny: Justyna Bogucka, Anna Borsukiewicz, Jarosław Cichecki, Przemysław Ćwikowski, Robert Dzierżanowski, Radosław Fleszar, Sławomir Kosek, Tomasz Kukiełka, Tomasz Maciejasz, Piotr Maciejewski, Tomasz Nowak, Ryszard Polit, Jacek Pochopień, Iwona Rokicka, Michał Stępak. Nadzór redakcyjny i techniczny: KOZIER MEDIA PRESS Opracowanie graficzne: studio CARRY aktualności | nr 3 (37) | 2010 | Bosch Autospec | 1 Bosch partnerem warsztatów przyszłości Na targach Automechanika 2010, odbywających się we Frankfurcie nad Menem w dniach 14-19 września, Bosch zaprezentował swoją ofertę dla warsztatów samochodowych. Automechanika to największe na świecie, międzynarodowe targi przemysłu samochodowego. Uczestniczyło w nich 4400 wystawców ze 120 krajów. Na stoisku firmy Bosch, zajmującym powierzchnię blisko 1800 m², zostało zaprezentowanych 15 nowych i aktualnych rozwiązań z takich dziedzin jak diagnostyka, części zamienne i usługi. Bosch, jako jedyna firma, może zaoferować warsztatom kompleksową obsługę w zakresie urządzeń diagnostycznych oraz części zamiennych. Głównym tematem ekspozycji tar- firmy Bosch oraz innych producentów. Na targach Automechanika przed- gowej było serwisowanie pojazdów Innowacją był też system Denoxtro- stawiono także koncepcje warsztatowe hybrydowych. Firma Bosch jest pro- nic 2 Retrofit – wyjątkowe w skali ryn- Bosch – Bosch Car Service oraz Auto- ducentem wszystkich ważnych kom- ku wtórnego rozwiązanie dla silników Crew. Po raz pierwszy zaprezentowa- ponentów dla pojazdów wykonanych Diesla. System umożliwia redukcję no też obok siebie marki Bosch dla w technologii hybrydowej. Teraz ofe- emisji NOx nawet do 90 proc. handlu i warsztatów. Marka Beissbarth ruje warsztatom serwisującym te po- Ekspozycja Boscha koncentrowała oferuje program urządzeń warsztato- jazdy wsparcie w postaci urządzeń się na klientach warsztatowych, któ- wych, obejmujący nowe produkty, np. diagnostycznych, danych o pojazdach rych firma wspiera swoją wiedzą i do- połączenie stanowiska rolkowego hybrydowych w oprogramowaniu ESI świadczeniem oraz umożliwia im na- do badania hamulców z diagnozą ste- [tronic] oraz szkoleń praktycznych. prawę pojazdów. Podczas demonstra- rowników. Marka Sicam przedstawiła Bosch przedstawił nowy, ręczny tester cji produktów i usług w różnych mode- kompletny program produktów do ser- FSA 050, przystosowany do pracy lach pojazdów, odwiedzający mogli wisowania ogumienia, a HC Cargo po- z systemami wysokonapięciowymi, zobaczyć, jakie ułatwienia oferują dia- kazała ofertę elektrycznych części za- który komunikuje się drogą radiową gnostyka, części zamienne i usługi ser- miennych i akcesoriów do pojazdów. z urządzeniami bazowymi systemów wisowe Boscha. Justyna Bogucka, fot. Ryszard Polit diagnostyki FSA serii 7. Kolejną nowością Boscha był program serwisowania i napraw pojazdów użytkowych. Testery diagnostyczne Bosch KTS Truck i KTS 800 Truck wraz z pakietem oprogramowania ESI [tronic]-Truck uzupełniają kompleksową ofertę firmy Bosch w zakresie części zamiennych i urządzeń diagnostycznych przeznaczonych dla ciężkich pojazdów. Premierę na targach miało również nowe stanowisko probiercze EPS 708 do diagnostyki pomp wtryskowych i wtryskiwaczy Common Rail Bosch na targach Inter Cars 2010 W dniach 4-5 września na lotnisku w Modlinie pod Warszawą odbyły się dziesiąte targi części zamiennych, narzędzi i wyposażenia warsztatów samochodowych, zorganizowane przez firmę Inter Cars S.A. Podczas targów firma Bosch zaprezentowała bogaty asortyment produktów z oferty Działu Części Samochodowych i Diagnostyki Samochodowej, a wśród nich wiele nowości. Z urządzeń dotyczących diagnostyki samochodowej warto wymienić testery usterek, szczególnie typ KTS 340 oraz diagnoskop FSA 740. Przedstawiono też nowe ładowarki do akumulatorów ozna- czone symbolami C3 i C7. Wśród nowości produktowych na ekspozycji firmy Bosch znalazły się program świec zapłonowych do samochodów z instalacjami gazowymi oraz program świec zapłonowych Super Plus, a także nowy uniwersalny adapter Multi-Clip. Umożliwia on montaż w samochodach bezprzegubowych wycieraczek szyb Bosch Aerotwin. 2 | Bosch Autospec | nr 3 (37) | 2010 | porady Jednak jeżeli pasek nie jest prawidłowo zamocowany lub naciągnięty, i w takim stanie będzie narażony Wymiana pasków rozrządu na ekstremalne obciążenia, może dojść do jego przeskoczenia o jeden lub kilka zębów i do zmiany faz rozrządu. W takiej sytuacji zwykle dochodzi do kolizji tłoków z zaworami, co z kolei powoduje uszkodzenie silnika. Jego awaria, spowodowana przez zerwanie lub poluzowanie paska może wydarzyć się również wtedy, gdy pasek doznał uszkodzenia podczas montażu lub został nieprawidłowo założony. Tak więc, można przysporzyć sobie kłopotów i wyrządzić sporo szkód klientowi, gdy w warsztacie będziemy chcieli oszczędzić na czasie i zrezygnujemy z ważnych czynności przy montażu paska rozrządu. Za szkody powstałe w wyniku niefachowego montażu paska rozrządu firma Bosch, jako producent, nie ponosi żadnej odpowiedzialności. Konsekwencje w takim przypadku musi ponieść warsztat, który nie dotrzymał zasad fachowości. Co gorsza, może się to wiązać także z utratą wizerunku firmy. Jeżeli sprawa zostanie nagłośniona, W roku 1962 firma Hans Glas GmbH wprowadziła w swym samochodzie warsztat straci nie tylko jednego klien- Coupé S1004 rozwiązanie, które okazało się kamieniem milowym ta, ale także kolejnych. niemieckiej motoryzacji. Auto przekonywało do siebie modną sylwetką oraz wydajną i innowacyjną jak na tamte czasy koncepcją silnika. Wymiana paska Jednak największą nowością było zastosowanie elastycznego paska Przypomnijmy więc najważniejsze zębatego do napędu wałka rozrządu. kroki przy wymianie paska rozrządu. Proszę przy tym pamiętać, że poniższy Eksperci, którzy traktowali wtedy pa- oraz prędkościami obrotowymi. W ta- opis postępowania ma charakter ogól- sek rozrządu z dużym sceptycyzmem kich warunkach poszczególne kompo- nej wskazówki, a nie szczegółowej in- i uważali go za raczej egzotyczne roz- nenty układu napędowego są wysta- strukcji dla konkretnego pojazdu. wiązanie, mylili się. Z czasem paski zę- wiane na ciężką próbę. Aby paski roz- bate jako medium bezstratnego prze- rządu produkcji Boscha mogły ną paska rozrządu powinno być odłą- kazywania mocy rozpowszechniły się sprostać wysokim wymaganiom, wy- czenie kabla masy od akumulatora. Za- na tyle, że dziś można je znaleźć w po- twarza się je z materiałów najwyższej pobiega to zwarciom i przypadkowe- nad 80% wszystkich obecnych na ryn- jakości, takich jak poliamid, aramid, mu rozruchowi silnika i wyklucza ku pojazdów z silnikami benzynowy- HSN (Highly Saturated Nitrile), poli- powstanie ewentualnych szkód oraz mi. Współczesne pojazdy z układem chloropren, ściśle według specyfikacji obrażeń. wtrysku benzyny trudno już wyobrazić dla wyposażenia oryginalnego pojaz- sobie bez paska rozrządu, który jest dów. Przeniesienie mocy w pasku od- paski napędowe, koła lub przewody uważany za równorzędną alternatywę bywa się za pośrednictwem zintegro- elastyczne, które będą stanowić prze- dla łańcucha rozrządu. wanych kordów wzmacniających, wy- szkodę przy zdejmowaniu osłony pa- konanych z bardzo wytrzymałego ska rozrządu. Należy przy tym szcze- włókna szklanego. gólnie uważać na przewody układu W nowoczesnych silnikach spotykamy się z wyższymi temperaturami Pierwszym krokiem przed wymia- Następnie trzeba zdjąć wszystkie porady | nr 3 (37) | 2010 | Bosch Autospec | 3 klimatyzacji, ponieważ są to przewo- znać ewentualne zmiany faz rozrządu, dy napełnione czynnikiem chłodni- należy obrócić wał korbowy ręcznie czym pod ciśnieniem i podczas niefachowego demontażu może dojść do jego ulotnienia. Po usunięciu Po przeprowadzeniu testu można po- pasowe przy pomocy łyżki wszystkich wspomnianych wyżej nownie założyć osłonę rozrządu do opon lub innych dźwigni ani elementów można zdjąć osłonę i wszystkie wcześniej zdemontowane przekładając go przez tarcze rozrządu. paski napędowe, koła i przewody ela- obrzeżnikowe. Może przy tym styczne. Następnie należy podłączyć dojść do uszkodzenia kordów przewidzianej przez producenta kabel masy do akumulatora i urucho- wzmacniających zintegrowanych do wymiany paska rozrządu. Może mić silnik. Silnik należy ustawić w pozycji o co najmniej dwa pełne obroty, zgod- nie zginać paska rozrządu. nie z kierunkiem obrotów silnika. G Nigdy nie zakładać paska na koła w pasku. Odłączenie akumulatora mogło wiednich zabezpieczeń i blokad wału spowodować utratę ważnych ustawień korbowego lub wałka rozrządu. w układach elektronicznych pojazdu Teraz trzeba zmniejszyć napięcie – należy je teraz starannie sprawdzić paska poprzez poluzowanie rolki napi- i przywrócić zgodnie z zaleceniami nającej i luźny pasek zdjąć ręką z kół producenta. Aby udokumentować wykonaną pracę, należy starannie wypełnić na- rolka z tyłu oraz elementy napinające klejkę wymiany wodoodpornym pisa- nie są zużyte lub uszkodzone. Podczas kiem i umieścić ją w widocznym miej- planowej wymiany paska rozrządu na- scu komory silnika lub wpisać wymia- leży dla bezpieczeństwa wymienić tak- nę do książki serwisowej pojazdu. że te elementy. Bosch oferuje specjalne Z uwagi na ochronę środowiska natu- zestawy z paskiem rozrządu, które za- ralnego prosimy pamiętać, że wymie- wierają wszystkie części potrzebne niony pasek rozrządu musi być odpo- przy wymianie. Jeżeli pasek jest uszko- wiednio utylizowany. menty napinające i rolki prowadzące. Można już założyć nowy pasek roz- G Przestrzegać kierunku montażu, jeśli na pasku umieszczono odpowiednie oznaczenie. G Komponentów układu napędowe- go nie wolno narażać na kontakt z rozpuszczalnikami. sprawdzić, czy koła pasowe, gładka dzony, należy wymienić wszystkie ele- po założeniu. G Nigdy okazać się konieczne założenie odpo- pasowych. Po zdjęciu paska należy dzi. Pasek wolno naciągać dopiero G Chronić paski rozrządu przed oparami i wyciekiem oleju oraz innymi chemikaliami. G Zawsze wymieniać wszystkie elementy napinające. G Prawidłowo naciągnąć pasek (przestrzegając wskazówek producenta). G Śruby przyrządu do napinania pa- ska zaopatrzyć w elementy zabez- Przy wymianie paska należy bezwzględnie przestrzegać instrukcji jego producenta oraz informacji i instrukcji rządu na koła pasowe, zwracając zawartych w literaturze serwisowej do- przy tym uwagę na prawidłową pozy- tyczącej danego pojazdu. pieczające. Elementów zabezpieczających (tarcze, blaszki) nie stosować wielokrotnie. G Nigdy nie zakładać używanego paska rozrządu ponownie. cję kół pasowych wszystkich części podłączonych do napędu pasowego. Nie warto ryzykować Pasek rozrządu – lista kontrolna Pasek należy naciągnąć za pomocą rol- Aby zagwarantować maksymalne bez- Aby podczas przeglądu paska lub ki napinającej. Trzeba przy tym uwa- pieczeństwo pojazdów oraz pełne za- usuwaniu usterki i przy diagnostyce żać na elementy sprężynowe, których dowolenie klientów, należy bezwzględ- zaoszczędzić czas, przygotowaliśmy niefachowa obsługa grozi zranieniem. nie stosować się do poniższych, uni- krótką listę kontrolną, która pomoże wersalnych porad: w zagwarantowaniu prawidłowej Jeżeli pojazd nie jest wyposażony w automatyczny napinacz paska, pasek należy naciągnąć odpowiednio G Pasek zakładać bez użycia siły pracy paska rozrządu. i stosowania dodatkowych narzę- do zaleceń producenta za pomocą specjalnego przyrządu diagnostycznego. Po naciągnięciu paska trzeba odkręcone śruby przykręcić z odpowiednim momentem dociągającym. Wartości momentu dociągającego można znaleźć w oprogramowaniu Bosch ESI [tronic], część M, rubryka: Mechanika, Instrukcje wymiany paska rozrządu. Odblokowujemy wszystkie uprzednio zablokowane części. Aby rozpo- Problem Napięcie paska Uszkodzenie części grzbietowej paska Zużycie profilu zębów Wyszczerbienia Zużycie krawędzi Zabrudzenie Głośna praca Na co zwrócić uwagę? Komponenty napinające, system napinania Ciała obce, rolki prowadzące, rolki napinające Ciała obce, koła zębate, agregaty, położenie kół Ciała obce, koła zębate, agregaty, położenie kół Tarcza obrzeżnikowa, położenie kół Nieszczelność komponentów silnika Agregaty, położenie kół, napięcie paska, rolki prowadzące i napinające 4 | Bosch Autospec | nr 3 (37) | 2010 | Bosch-Service w Polsce Warsztat trzech pokoleń Warsztat rodziny Maciejewskich od 2005 roku działa w sieci BoschService. Przystąpienie do niej było po- Budynek Serwisu Samochodowego Maciejewscy przy ul. Krotoszyńskiej 95 mysłem pana Tomasza, który uznał, że w Ostrowie Wielkopolskim składa się z trzech części. w ten sposób może zwiększyć renomę firmy. – Przeanalizowałem, która z sie- Pierwsza to warsztat wybudowany z częściami samochodowymi, maga- ci jest najlepsza i w 2004 roku pod- w latach sześćdziesiątych ubiegłego zynem i zaopatrzeniem, a teść spra- czas targów motoryzacyjnych w Po- wieku przez Stefana Maciejewskiego. wuje nad wszystkim ogólny nadzór. znaniu poszedłem do stoiska Boscha Druga – dodatkowe stanowisko obsługowe oraz magazyn części zamiennych – przybyło w latach osiemdziesiątych, gdy do współpracy przystąpił syn Krzysztof i wciągnął do pomocy żonę. Trzecia, z kolejnymi stanowiskami naprawczymi powstała niedawno. – Podobnie jest z naszą firmą, też trójpokoleniową – mówi Halina Maciejewska, synowa pana Stefana. – Teraz zarządzamy nią wspólnie z teściem i moim synem Tomaszem, który do pracy w warsztacie przystąpił w 2003 roku, po śmierci męża. Tomek zajmuje się sprawami technicznymi i kontaktami z klientami, ja sklepem Bosch-Service w Polsce | nr 3 (37) | 2010 | Bosch Autospec | 5 cielem firmy w Ostrowie Wlkp., również należącej do sieci Bosch-Service. Serwis czynny jest w godzinach 717, dostosowanych do czasu pracy w okolicznych zakładach. Dzięki temu właściciele samochodów mogą z rana dostarczyć je na przegląd czy naprawę i odebrać, wracając do domów. Większość klientów pochodzi z Ostrowa i okolic, ale niektórzy przyjeżdżają nawet z Wrocławia. Dzięki programowi Integra, który firma Maciejewscy kupiła w 2007 roku, wszyscy stali klienci są zarejestrowani, wiadomo też, jakie czynności były wykonywane w ich pojazdach. Tomasz Maciejewski pracę w serwisie łączy ze swą pasją – też motoryza– opowiada. – Zapytałem o warunki, ja- cyjną, czyli fascynacją zabytkowymi kie musimy spełniać. Potem mieliśmy samochodami. Zaczęła się od tego, że wizyty przedstawicieli firmy Bosch, na osiemnaste urodziny dostał od uzupełniliśmy wymagane wyposaże- dziadka Opla Kapitana, którego senior nie warsztatu o tester diagnostyczny kupił w 1957 r. i jeździł nim jako tak- KTS 520 oraz o ACS 500, czyli urzą- sówkarz. Pan Tomasz auto wyremonto- dzenie do obsługi klimatyzacji w sa- wał i zaczął nim uczestniczyć w rajdach mochodach i podpisaliśmy umowę. pojazdów zabytkowych, a w 2002 r. Uważam, że był to dobry krok. Bardzo zorganizował taki rajd na swoim tere- ważne są dla nas szkolenia, zarówno nie. Od tej pory rajdy starych samocho- techniczne jak i dotyczące obsługi dów odbywają się w okolicach Ostrowa klientów oraz problemów związanych regularnie (w tym roku był już ósmy, z zarządzaniem warsztatem. Zwłasz- a jednym ze sponsorów imprezy była cza cenny jest program unijny szko- firma Bosch-Service Maciejewscy.) leń, który Bosch zaproponował dla Przed dwoma laty Tomasz Maciejewski sieci BS. Uczestniczyliśmy już w sze- został prezesem Automobilklubu ściu takich zajęciach, zamierzamy Ostrowskiego i czasu na prywatne pa- wziąć udział w czterech kolejnych. sje jeszcze mu ubyło. Dlatego wciąż na renowacje czekają kolejne stare sa- Główną specjalizacją firmy od początku jej istnienia jest mechanika po- nasi byli uczniowie – wyjaśnia pani mochody z jego zbiorów: BMW 501, jazdowa, zakres prac wykonywanych Halina Maciejewska. – Najstarszy pra- Skoda 1202 STW oraz Fiat 125, który przy samochodach rozszerzył się cuje u nas już 11 lat. Niektórzy z daw- w 1980 roku został złożony z części o elektronikę. Obejmuje też diagno- nych praktykantów pootwierali wła- przez dziadka i ojca pana Tomasza. stykę silników, ustawianie geometrii sne warsztaty, jeden jest nawet właści- Anna Borsukiewicz kół wraz z serwisem hamulców, ogumienia i klimatyzacji. Warsztat dysponuje obecnie pięcioma stanowiskami naprawczymi, zatrudnia 5 mechaników i dwóch pracowników sklepu z częściami zamiennymi, którzy zajmują się także obsługą klientów. Ma też na praktykach ośmiu uczniów z miejscowej samochodowej szkoły zawodowej. – Wszyscy pracownicy to Stefan, Halina i Tomasz Maciejewscy: wszyscy żyją warsztatem Mieszkamy na tej samej posesji, na której mieści się warsztat. Nic więc dziwnego, że na co dzień żyjemy jego sprawami. Wciąż prowadzimy rozbudowę, choć na tej działce wiele już się nie zmieści. W ubiegłym roku zakończyliśmy remont, dzięki któremu zmienił się dojazd do sklepu z częściami zamiennymi, teraz planujemy zorganizować nowy parking dla samochodów klientów. 6 | Bosch Autospec | nr 3 (37) | 2010 | diesel Nagroda dla Audi A3 na targach Motor Show w Los Angeles. Audi A3 z silnikiem 2.0 TDI, osiągające moc 103 kW, pokonało wszystkich konkurentów, również pojazdy z napędem hybrydowym. Według norm EPA (amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska) spalanie tego modelu w cyklu mieszanym wyniosło 4,4 l/100 km. W Audi A3 TDI firma Bosch jest dostawcą piezowtryskiwaczy (CRI 3.2), pompy wysokociśnieniowej (CP 4.1) oraz sterownika silnika (EDC 17) wchodzących w skład układu wtryskowego CRS 3.2. Magazyn „Green Car Journal” przyznaje tę nagrodę corocznie od 2005 roku. Przyświecającą jej ideą jest promowanie osiągnięć w zakresie ochrony środowiska, niezależnie od zasto- Po raz drugi z rzędu w 2010 roku układ z silnikiem Diesla sowanej technologii firmy Bosch otrzymuje nagrodę Green Car of the Year. czy rodzaju napędu. Liczą się: wydajność Wydajność i sportowy charakter wcale nie wykluczają się spalania, zmniejszo- w przypadku napędu Diesla. Widać to na przykładzie mo- na emisja zanieczyszczeń delu A3 TDI, który zdobył nagrodę „Green Car of the Year” i dwutlenku węgla. Diesel z temperamentem zaledwie 9,3 litrów na 100 km. Sekretem tak dobrych osiągów jest sterownik silnika oraz sterownik świec żaro- Po raz pierwszy w nowym Porsche tony pojazd do prędkości 100 km/h wych GCU 0 281 003 087 firmy Cayenne zastosowano silnik Diesla. w czasie 8,3 sekundy, co najlepiej Bosch. Zapewniają one szybki i nieza- świadczy o imponującej mocy tego wodny rozruch oraz moc i wysoką silnika. kulturę w każdym trybie pracy 6-cy- Połączenie sportowego wizerunku marki Porsche z silnikiem wysoko- Silnik 3.0 L V6 Turbo z systemem lindrowego silnika Cayenne. Model Cayenne to samochód prężnym wydawało się dotychczas wtryskowym Bosch Common Rail (ci- niemożliwe. Jednak osiągi uzyskane śnienie wtrysku 1800 barów) osiąga wszechstronny, nadający się do dal- dzięki nowoczesnym systemom Die- moc 176 kW przy momencie obroto- szych podróży czy jazdy z przyczepą, sla skłoniły producenta do wyposaże- wym 550 Nm. Cayenne rozwija pręd- ale także jest idealny w mieście. nia modelu Cayenne w jednostkę V6 kość maksymalną 214 km/h, a zuży- Przy pełnym zbiorniku zasięg pojaz- TDI. Potrafi ona rozpędzić ważący 2,2 cie paliwa w trybie ECE wynosi du wynosi około 1000 kilometrów. Sterownik świec żarowych GCU 0 281 003 087 diesel | nr 3 (37) | 2010 | Bosch Autospec | 7 Volkswagen Golf Variant: stylowy wygląd i dużo przestrzeni Przestrzeń, bezpieczeństwo i wygląd to cechy, które uległy przeformułowaniu w nowym modelu Volkswagena Golf Variant. Użytkowników z pewnością przekona duża ilość przestrzeni, mimo to auto może pochwalić się przyjemną, smukłą i niską sylwetką. Małe zużycie paliwa, niska emisja spalin i optymalna moc przemawiają za wer- Diesel on-road/off-road/lifestyle Dzięki systemom wtryskowym, sterownikom, pompom wysokociśnieniowym i innym podzespołom marki Bosch, silniki Diesla stosuje z powodzeniem wielu producentów pojazdów. Współczesny silnik Diesla musi bowiem umieć prawie wszystko: zapew- sją z silnikiem wysokoprężnym: w no- niać skuteczny napęd zarówno pojaz- wej palecie TDI (do 103 kW/320 Nm) dom terenowym jak i miejskim, a nawet znajdują się silniki wyposażone w sys- eleganckim samochodom sportowym. tem wtryskowy Bosch Common Rail Musi odznaczać się dynamiką i mocą, z wtryskiwaczami CRI 3.2 oraz sterow- a także oszczędnością i przyjaznością nikiem silnika EDC 17. dla środowiska. BMW X1: zwrotny i elegancki ki pojawi się kolejny silnik Diesla o mo- Audi A5 Sportback: zachwyca cy 125 kW. elegancją Audi A5, będące udanym przeniesie- Kompaktowy SUV doskonale sprawdza się m.in. w mieście. X1 może po- Kia Sorento: wszechstronna i mocna niem charakteru coupe na wersję 4- chwalić się sportowo-miejską sylwet- Większa moc, komfort i bezpieczeń- drzwiową, odznacza się wyjątkową ele- ką. W modelu tym zastosowano trzy stwo – takimi argumentami stara się po- gancją. Sportowa dynamika i efektyw- 4-cylindrowe jednostki Diesla (o mo- zyskać Kia zwolenników kompakto- ność sprawiają, że jazda staje się praw- cach 105, 130, 150 kW) z systemem wych SUV-ów. Nowa odsłona modelu dziwą przygodą. Równie dynamiczne wtryskowym Bosch Common Rail Sorento dostępna jest w wersji z manu- i efektywne są oferowane dla tego mo- CRI 3.2 oraz sterownikiem sterowania alną lub automatyczną skrzynią bie- delu silniki Diesla 2.0 TDI (125 kW), 2.7 silnika EDC 17. Gwarantują one nie tyl- gów, napędem na przednie lub TDI (140 kW), 3.0 TDI quattro (140 kW ko dynamiczną, ale i oszczędną jazdę na wszystkie koła. Nowy, oszczędny sil- z S-tronic oraz 176 kW z 6-biegową oraz dotrzymanie rygorystycznych nik 2.2 CRDi osiąga moc 145 kW skrzynią biegów). Wszystkie są wypo- norm emisji tlenków azotu. przy 437 Nm. Mocny silnik Diesla jest sażone w system wtryskowy Bosch wyposażony w system wtryskowy Common Rail (ciśnienie wtrysku 1800 Skoda Yeti: zew natury Common Rail firmy Bosch CRS 3.2 barów) z piezowtryskiwaczami oraz Kompaktowy SUV wyróżnia się mocą (z pompą CP 4 i sterownikiem EDC 17). pompą wysokociśnieniową CP 4. i pełnym przygotowaniem do jazd terenowych. Napędzający Yeti silnik TDI o mocy 103 kW został wyprodukowany przez Volkswagena. Bosch dostarcza Skodzie Yeti systemy wtryskowe Common Rail CRI 3.2, pompę wysokociśnieniową CP 4 oraz sterownik silnika EDC 17. W 2010 roku w ofercie tej mar- 8 | Bosch Autospec | nr 3 (37) | 2010 | produkty Do tej pory każda sonda lambda prze- Skrócony program sond lambda dla aut z Grupy VW znaczona do danego modelu pojazdu otrzymywała w programie Boscha oddzielny numer referencyjny. W wielu przypadkach różnica polegała wyłącznie na długości przewodu lub in- Bosch wprowadził na rynek skrócony program sond lambda nym jego mocowaniu. Bosch pogru- do pojazdów z Grupy Volkswagen (Audi, Seat, Skoda, VW). pował szerokopasmowe (LSU) Dużo ograniczono liczbę numerów referencyjnych, dzięki i planarne (LSF) sondy lambda we- czemu dobieranie sondy do danego modelu pojazdu stało się dług rodzaju elementu pomiarowego, znacznie prostsze. wtyczki i długości przewodu. W nowym, skróconym programie występuje tylko 11 numerów sond szerokopasmowych LSU zamiast 121, a 216 numerów sond planarnych (LSF) ograniczono również do 11 numerów. Program dla sond szerokopasmowych istnieje od 2 lat, a dla planarnych jest nowy. W programach komputerowych dla dystrybutorów, którymi posługują się hurtownie, np. ESI [tronic], znajdują się informacje, jakiemu dotychczasowemu numerowi odpowiada nowy numer sondy z programu skróconego. Dlatego dobór sondy z programu skróconego nie nastręcza żadnych kłopotów. W zestawie z programu skróconego znajdują się sonda o identycznej wtyczce i identycznej funkcji czujnika jak w sondzie oryginalnej oraz wszystkie niezbędne plastikowe mocowania służące do przytwierdzenia przewodu w miejscach określonych przez producenta pojazdu. Dokładna instrukcja z rysunkami pokazuje sposób montażu sondy. W razie konieczności skrócenia długości przewodu należy to zrobić przez zakręcenie go „w pętelkę”, w zestawie znajduje się specjalna opaska. Jest to ważne szczególnie w przypadku sond szerokopasmowych. W celu skrócenia przewodu sondy szerokopasmowej nie wolno bowiem go obcinać i potem np. lutować. Powietrze referencyjne, w odniesieniu do którego zawartość tlenu w spalinach mierzy sonda, dostaje się do niej przez wtyczkę i przewód. Jego niewłaściwe skracanie, np. przez obcięcie, zabu- produkty | nr 3 (37) | 2010 | Bosch Autospec | 9 V 0,9 0,9 0,6 mA Pump Current Ireg V 0,6 Ureg 0,3 Ureg 0,3 0 0,98 1,0 0 1,02 λ Charakterystyka sondy palcowej 3,0 2,0 1,0 0 -1,0 -2,0 0,98 1,0 Charakterystyka sondy planarnej rza przepływ powietrza, fałszując wyniki pomiarów. Po- 0,7 1,02 λ 1,0 1,3 1,6 1,9 2,2 Standardised A/F-relation λ Charakterystyka sondy szerokopasmowej G Bosch jest jedyną firmą, która oferuje zamiennik sondy nadto we wtyczce jest teflonowy filtr powietrza dostające- diagnostycznej, a więc montowanej za katalizatorem, go się do sondy, który chroni element pomiarowy do pojazdów z systemem EOBD. przed zanieczyszczeniami. We wtyczce znajduje się także Nabywca ma wybór – może kupić sondę z właściwą dłu- rezystor służący do odpowiedniego wyskalowania sondy. gością przewodu i rodzajem wtyczki odpowiadającą son- Na taśmie produkcyjnej każda sonda jest po ogrzaniu dzie oryginalnej lub kupić odpowiednik – tańszą sondę sprawdzana i skalowana do odpowiedniej wartości prądu. uniwersalną. W przypadku sondy uniwersalnej wykorzy- W sondach szerokopasmowych wartością mierzoną poda- stuje się oryginalną wtyczkę od zużytej sondy. waną do sterownika jest prąd. W sondach planarnych wartością mierzoną podawaną do sterownika jest napię- Numer sondy uniwersalnej musi odpowiadać numerowi sondy pierwotnej. Można to sprawdzić za pomocą pro- cie, dlatego tych sond nie da się zamieniać. Budowa sondy palcowej Program uniwersalnych sond lambda W 2000 roku Bosch wprowadził na rynek tzw. uniwersalne sondy lambda przeznaczone do większości samochodów występujących na naszym rynku. Program obejmuje 9 nu- osłona metalowa tuleja ochronna obudowa osłona ceramiczna merów sond dwustanowych: 7 regulacyjnych i 2 diagnostyczne (za katalizatorem). O uniwersalności sond tego programu świadczą dwa aspekty: G połączenie sondy uniwersalnej z wtyczką zużytej son- dy specjalnym złączem opatentowanym przez Boscha, Oryginalna sonda planarna ma określoną długość przewodu i wtyczkę pasującą do danego modelu pojazdu czujnik ceramiczny element grzejny Elementem pomiarowym jest czujnik ceramiczny, a do szybkiego osiągnięcia właściwej temperatury pracy (min. 350 stopni C) służy element grzejny Budowa sondy planarnej podwójna osłona metalowa czujnika obudowa uchwyt czujnika tuleja ochronna pierścień uszczelniający czujnik planarny ze zintegrowanym elementem grzejnym uszczelka z tworzywa sztucznego 10 | Bosch Autospec | nr 3 (37) | 2010 | produkty W skrócie Warstwy funkcyjne planarnej sondy lambda 1 G 2 G 3 G 4 G 5 G 6 G 7 G 6 G 8 G 9 G 1. porowata warstwa ochronna 2. elektroda zewnętrzna 3. folia czujnika 4. elektroda wewnętrzna 5. folia kanału powietrza odniesienia 6. warstwa izolacyjna 7. element grzejny 8. folia elementu grzejnego 9. styki łączeniowe Program uniwersalnych sond lambda obejmuje 9 numerów sond dwustanowych: 7 regulacyjnych i 2 diagnostyczne (za katalizatorem). Zestaw obejmuje sondę lambda z przewodem, który łączy się z wtyczką zużytej sondy specjalnym złączem. Umożliwia ono pewne połączenie kabli z wtyczką zużytej sondy. ● Sonda lambda jest czujnikiem mierzącym zawar tość tlenu w spalinach w porównaniu z zawartością tlenu w powietrzu atmosferycznym. Na tej podstawie możliwa jest regulacja składu mieszanki przez sterownik silnika. ● Sondy dwustanowe (palcowa lub planarna) są stosowane w silnikach z zapłonem iskrowym (ZI) i mają charakterystykę skokową – wskazują czy silnik pracuje na mieszance bogatej (λ<1), czy ubogiej (λ>1). Zakres pracy sond dwustanowych mieści się w zakresie λ od 0,995 do 1,005. ● Sonda szerokopasmowa może być stosowana w silnikach z zapłonem iskrowym pracujących na mieszance ubogiej (np. ZI z wtryskiem bezpośrednim benzyny), w silnikach ZI zasilanych gazem lub z zapłonem samoczynnym. Zakres pracy sondy szerokopasmowej wynosi dla war tości λ od 0,65 wzwyż. ● W samochodach z systemem EOBD znajdują się dwie sondy lambda – przed katalizatorem zwana regulacyjną i za katalizatorem zwana diagnostyczną. W niektórych rozwiązaniach sond może być więcej, np. w rozgałęzieniach układu wylotowego w silnikach z widlastym położeniem cylindrów. ● Bosch uruchomił seryjną produkcję sond lambda w 1976 roku. Obecna produkcja wynosi około 45 milionów sztuk rocznie. ● Na rynku europejskim Bosch pokrywa potrzeby ponad 80% modeli samochodów gramu, np. ESI [tronic], którym dysponują hurtownie z częściami zamiennymi firmy Bosch. Po zakupie sondy uniwersalnej należy wymontować dotychczasową sondę z samochodu i zmierzyć długość przewodu. Następnie należy skrócić przewód sondy uniwersalnej do właściwej długości i po zdjęciu izolacji z końcówek połączyć je z wtyczką od zużytej sondy. Ponieważ sonda dwustanowa pobiera powietrze przez wtyczkę i przewód, nie wolno lutować czy zagniatać jego końcówek, gdyż wówczas przepływ tlenu jest utrudniony. Do połączenia przewodu z wtyczką służy specjalne złącze znajdujące się w zestawie. Bosch jako jedyna firma oferuje takie złącze. Ma ono kilka zalet: G tworzy szczelne i pewne połączenie, G umożliwia Gw pobór powietrza przez wtyczkę, razie błędnego połączenia przewodów można je szybko rozpiąć i zamienić. We właściwym zmontowaniu elementów złącza pomaga szczegółowa instrukcja. W programie uniwersalnym znajdują się sondy dwustanowe: palcowe (LSH) lub planarne (LSF). Ze względu na różnice w budowie i związany z tym czas reakcji sondy, można zamiast sondy palcowej LSH zastosować sondę planarną LSF, która ma większą trwałość, ale nie odwrotnie. Ryszard Polit produkty | nr 3 (37) | 2010 | Bosch Autospec | 11 diagnostycznych: ISO 9141-2 przewód K/L, kody błyskowe, SAE-J1850 VPW, SAE-J1850 PWM (Ford), CAN ISO 11898, CAN ISO 15765-4 (OBD), CAN High-speed, CAN Mid-speed, CAN Low-speed i jednoprzewodowy. Oprócz odczytu błędów ze sterowników KTS 200 wykonuje odczyt wartości rzeczywistych. Na jednym ekranie możliwe jest wyświetlenie maksymalnie 4 wartości. Program pozwala odczytać wartość maksymalną i minimalną każdego parametru. Kolejne możliwości programu to testy elementów wykonawczych – bardzo pomocna funkcja do zawężenia obszaru poszukiwania błędów. Promocja została skierowana wyłącznie do osób, które są już użytkownikami oprogramowania ESI [tronic] z abonamentem. Na samo urządzenie KTS 200, a także roczny abonament do niego ustalono specjalne ceny zakupu. Wynoszą one: 9100 zł netto (za KTS 200) i 140 zł netto (za abonament roczny), przy czym ta opłata za abonament przysługuje tylko tym klientom, którzy kupią nowy tester KTS 200 w cenie specjalnej. KTS 200 z oprogramowaniem ESI[tronic] dla klientów ESI Cena 140 zł w tym przypadku jest opłatą jednorazową, która nie zależy od ilości miesięcy pozostałych do końca roku. Na potrzeby akcji sprzedaży testera wraz z oprogramowaniem zo- Od 1 lipca tego roku firma Bosch wprowadziła możliwość zakupu tańszego stał przygotowany formularz zamó- oprogramowania do nowego testera KTS 200. Akcja skierowana jest jedynie wieniowy (załącznik do oprogra- do klientów ESI [tronic] z abonamentem, którzy decydują się na zakup mowania), w którym koniecznie mu- KTS 200 jako kolejnego testera usterek do swojego warsztatu. szą się znaleźć dane klienta wraz z podaniem jego aktualnego numeru klienta ESI. Tester ten pracuje na bazie Linuxa, ra pełną diagnozę sterowników wraz a oprogramowanie do diagnozy ste- z bardzo pomocnymi informacjami rowników zapisane jest na karcie pa- o położeniu gniazda diagnostycznego dzi naprzeciw oczekiwaniom klien- mięci o pojemności 2 GB. KTS 200 jest i sposobie podłączenia do danego po- tów ESI, którzy chcieliby dodatkowo dostarczany ze specjalnie zmodyfiko- jazdu. Zintegrowany w urządzeniu zakupić tester KTS 200 do swojego wanym na jego potrzeby programem multiplekser umożliwia komunikację warsztatu. ESI [tronic]. Oprogramowanie zawie- według następujących protokołów Mamy nadzieję, że akcja ta wycho- Tomasz Nowak 12 | Bosch Autospec | nr 3 (37) | 2010 | produkty Świece zapłonowe firmy Bosch niezawodność działania oraz optymalne warunki pracy silnika. Efektem doświadczeń i prac badawczo-rozwojowych jest program świec Super Plus. Bazuje on na do- Program świec Super Plus jest bardzo ważne aspekty funkcjonowania świadczeniach zdobytych w sporcie efektem wielu lat doświadczeń i prac silników samochodowych, od wielu lat motorowym. Dzięki unikalnym sto- badawczo-rozwojowych. rozwija i doskonali układy zapłonowe pom zastosowanym na elektrody ich wraz z kompletnymi układami zasila- odporność na korozję zwiększa się po- Świece zapłonowe są bardzo ważnym nia mieszanką silników spalinowych nad 50%. Specjalne wyprofilowanie elementem każdego silnika benzyno- o zapłonie iskrowym. końcówek elektrod ułatwia zaś roz- wego o zapłonie iskrowym. Między Ponad sto lat rozwoju układów za- ruch zimnego silnika – zwłaszcza pod- elektrodami świecy zapłonowej nastę- płonowych to unikatowe doświadcze- czas mrozów. Łatwy w użyciu system puje przeskok iskry elektrycznej, któ- nie wśród producentów tych urządzeń. numeracji (+1 do +55) pozwala ry inicjuje zapłon mieszanki paliwowej. Dzięki niemu świece Boscha są niekwe- na szybki dobór optymalnej świecy. Przebieg tego procesu ma decydujący stionowanym liderem na rynku. Ma to Program świec Bosch jest dostępny wpływ na proces spalania, pracę silni- tym większe znaczenie, że zastosowa- w atrakcyjnej ofercie handlowej ka, emisję spalin oraz osiągi samocho- nie świec, wtryskiwaczy oraz układów w hurtowniach motoryzacyjnych. du. Firma Bosch, mając na uwadze te zapłonowych jednej firmy gwarantuje Nowe warianty FSA Radosław Fleszar Nowością jest także wersja FSA 760 Edition, która zastąpi FSA 750. Jej zna- Diagnoskopy (FSA) to bardzo wszech- kiem rozpoznawczym będą nowe ak- stronne testery do diagnostyki i po- centy kolorystyczne wózka. FSA 760 miarów w pojazdach, przeznaczone Edition będzie miała 19-calowy ekran także do kontroli instalacji elektrycz- dotykowy, tester sterowników KTS 540 nych i elektronicznych. (zamiast KTS 670), 2 adaptery Y oraz uniwersalną, wysokonapięciową sondę Podczas 21. Targów Automechanika we Frankfurcie Bosch zaprezentował oscyloskopową. W wyposażeniu dodatkowym dla nowe warianty serii testerów FSA 7xx. serii diagnoskopów FSA 7xx jest tester Wśród nich jest model FSA 740 Edi- hybryd FSA 050 do diagnostyki pojaz- tion, który zastąpi obecny dotychczas dów z napędem elektrycznym i hybry- na rynku model FSA 740. Odznacza się dowym. Nowy, ręczny tester ma możli- on nową kolorystyką wózka, a oprócz wość bezprzewodowej transmisji da- wyposażenia standardowego znajdują nych do diagnoskopów serii FSA 7xx, się w nim dwa adaptery Y montowane ale można go stosować także jako sa- seryjnie i uniwersalna, wysokonapię- modzielne urządzenie przy diagnosty- ciowa sonda oscyloskopowa. ce napędów hybrydowych. produkty | nr 3 (37) 2010 | Bosch Autospec | 13 Wydajna ładowarka akumulatorów BAT 490 Nowe urządzenie BAT 490 jest widualnie w ramach trybu Expert. czołowym modelem z serii mobilnych Wynikająca stąd duża uniwersalność ładowarek firmy Bosch. urządzenia jest podstawą do oszczędnego i efektywnego ładowania wielora- Urządzenie pozwala regulować prąd kich rodzajów akumulatorów. ładowania stopniowo w niewielkich krokach co 5 A, aż do maksymalnego Ładowanie buforowe poziomu 90 A. Dzięki temu idealnie na- i podtrzymujące daje się do szerokiego zastosowania BAT 490 daje się wykorzystywać za- w każdym warsztacie samochodowym. równo do ładowania buforowego aku- Ładowarka pozwala obsługiwać mulatorów 12 i 24-woltowych jak wszystkie, obecnie stosowane w samo- i do trybu podtrzymującego, kiedy za- chodach osobowych i ciężarowych chodzi konieczność zasilania instalacji akumulatory 12 i 24-woltowe, od stan- pojazdu po wymontowaniu akumula- dardowych, poprzez bezobsługowe, tora. Po podłączeniu do akumulatora zagrożenia zranieniem przez obsługu- żelowe i włókninowe. Umożliwia nawet pojazdu nowa ładowarka rozpoznaje jącego, uszkodzenia akumulatora, in- przywracanie sprawności akumulato- automatycznie, czy występuje instala- stalacji lub odbiorników. BAT 490 jest rom głęboko rozładowanym. Wstępnie cja 12 V lub 24 V. skutecznie ochroniony przed zamianą biegunów, przeładowaniem, przegrza- skonfigurowane parametry ładowania Przemyślana koncepcja ochrony ułatwiają obsługę urządzenia. W razie elektroniki w pojeździe gwarantuje, że potrzeby dają się także ustawiać indy- nie dojdzie do żadnych błędów obsługi, niem i pikami napięciowymi. Tomasz Nowak barwą do dziennego światło zapewnia Żarówki Bosch Plus 90 mniej męczącą jazdę nocą. Nowa linia żarówek jest dostępna w wersjach H1, H4 i H7, pasujących do większości ty- Nowe halogenowe żarówki reflektorów doskonale oświetlają drogę. pów pojazdów. Nowe żarówki Bosch Plus 90 za- Nowa linia żarówek halogenowych Plus 90 firmy Bosch osiąga do 90 pro- pewniają bardzo wysoką wydajność cent większą wydajność świetlną w po- świetlną w połączeniu z białą barwą równaniu do standardowych żarówek. światła. Umożliwia to specjalna kon- Dzięki temu należą one do produktów strukcja żarówki: wypełnienie gazem o największym natężeniu światła i naj- ksenon, optymalna geometria włókna wyższej wydajności w asortymencie oraz częściowo niebieska powłoka. Ty- żarówek Boscha. To ważny wkład py H4 i H7 mają dodatkowo srebrną w bezpieczeństwo jazdy, szczególnie nasadkę, dzięki której prezentują się o zmroku, w złych warunkach pogodo- szczególnie elegancko w reflektorach wych i podczas jazdy nocą. z przezroczystym szkłem. Srebrna na- Dzięki nowym żarówkom kierowca sadka i niebieska powłoka nadają re- wcześniej identyfikuje pojawiające się flektorom niebieskawy odcień na drodze zagrożenia, przeszkody przy wyłączonych światłach. oraz znaki drogowe. Bielsze, zbliżone Michał Stępak Nowa linia żarówek Plus 90 Typ ECE H1 H4 H7 Nr zamówieniowy Bosch 1.987.301.076 1.987.301.077 1.987.301.078 Napięcie 12V 12V 12V Moc 55W 60/55W 55W Trzonek P14,5s P43t PX26d Opakowanie Pojedynczy blister Pojedynczy blister Pojedynczy blister 14 | Bosch Autospec | nr 3 (37) | 2010 | produkty Reflektory robocze Boscha Nocna praca z wykorzystaniem flektory są ruchome i można je pojazdu wymaga dodatkowego ustawić w dowolnej pozycji. Najbardziej kompaktowym, oświetlenia obszaru roboczego. ksenonowym reflektorem roboZ myślą o takich zastosowaniach czym, mającym zastosowanie Bosch oferuje program reflekto- w trudnych warunkach jest Pi- rów roboczych do najróżniejszych lot X. Światło ksenonowe zbliżone zadań: reflektory o szerokim zasię- barwą do dziennego gwarantuje gu światła oraz szperacze o sku- szeroki i równomierny rozsył dobowego wykorzystania w ma- pionej, punktowej wiązce światła. światła. Zapewnia 2,5-krotnie szynach leśnych i rolniczych, Wszystkie mają kompaktową kon- większą wydajność świetlną, niż a także w pojazdach budowlanych strukcję, co umożliwia montaż reflektory halogenowe. Dzięki te- oraz technicznych. w różnych miejscach pojazdu. Re- mu znakomicie nadaje się do cało- Reflektor roboczy Nr zamówieniowy Bosch Pilot X 12V 0 986 310 676 Pilot X 24V 0 986 310 675 Michał Stępak Nowości w tarczach i klockach hamulcowych Tarcze i klocki hamulcowe oferowane przez firmę Bosch pasują do większości samochodów dostawczych oraz osobowych w różnych klasach. Dla zapewnienia wysokiej trwałości układu hamulcowego – tarcze hamulcowe firmy Bosch wykonywane są z wysokogatunkowego żeliwa o specjalnej strukturze. Zwiększa to odporność Wymagania jakie firma stawia podczas produkcji tarcz i klocków przewyższają obecnie obowiązujące normy bez- tarcz na podwyższone temperatury, jakie powstają podczas hamowania. Obecnie asortyment tarcz i kloc- pieczeństwa. Do produkcji po- ków hamulcowych został rozszerzony nad 800 rodzajów klocków o ponad 100 pozycji do dostępnych hamulcowych wykorzystywane jest na rynku najnowszych samochodów ponad 170 różnych mieszanek. Zapewnia to bardzo dobre dopasowanie właściwości klocka do warunków w jakich pracuje on w samochodzie, współpracując z tarczą hamulcową. jak: Audi Q5, BMW X5, Dacia Logan, Honda Jazz, Fiat Grande Punto, Mercedes ML, Renault Laguna III, Toyota Auris, Prius i Verso. Radosław Fleszar produkty | nr 3 (37) | 2010 | Bosch Autospec | 15 TCE 4540 i WBE 4140 – do serwisu ogumienia Firma Bosch oferuje warsztatom kolejne, przyjazne dla użytkowników, innowacyjne urządzenia do komfortowej i bezpiecznej obsługi ogumienia – montażownicę TCE 4540 oraz wyważarkę WBE 4140. Dotychczasowe modele montażownic, TCE 4510 i TCE 4530, zostaną zastąpione nowym modelem TCE 4540. Spełnia on wszystkie wymagania urządzeń przeznaczonych do serwisów charakteryzujących się dużą sprzedażą opon. Szybka wymiana Montażownica TCE 4540 jest przeznaczona do montażu opon o średnicach obręczy do 30 cali – w samochodach osobowych i ciężarowych, zarówno na obręczach stalowych jak i wykonanych ze stopów lekkich. Urządzenie służy także do montażu opon typu Run Flat. Nowo zaprojektowany, pneumaGłowica TCE 100 w połączeniu szybko wykonuje elektroniczny po- oraz kołnierz centrujący pozwalają z montażownicą TCE 4460 oraz odpo- miar szerokości obręczy. Dzięki roz- szybko i bez wysiłku zamocować, a wiednimi akcesoriami została zatwier- szerzeniu programu Bosch do serwi- także wycentrować koło. Zoptymali- dzona przez stowarzyszenie społecz- sowania ogumienia, warsztaty zowana głowica montażowa umożli- no-gospodarcze niemieckiego samochodowe mogą jeszcze lepiej do- wia łatwiejsze oderwanie i zdjęcie przemysłu produkcji kauczuku (WdK) pasować swoje wyposażenie do indy- opony z obręczy. Ruchomą, ergono- także do montażu opon typu Run Flat. widualnych potrzeb. tyczny mechanizm szybkiej wymiany miczną jednostkę obsługową moż- Tomasz Nowak na ustawić w pozycji dogodnej dla WBE 4140 z monitorem TFT użytkownika. Nowa wyważarka WBE 4140 rozszerza program podstawowych wyważarek Łatwe zdejmowanie opon Boscha o model z monitorem TFT, któ- Nowością w programie Bosch jest gło- ry znacznie ułatwia pracę, prezentując wica montażowa TCE 100, jako ele- wskazówki dotyczące obsługi urzą- ment wyposażenia dodatkowego dla dzenia oraz rozmieszczenia ciężarków automatycznych montażownic wyrównoważających. Wyważarka TCE 4450, 4460 oraz ich wariantów. WBE 4140 jest przeznaczona do wy- Głowica montażowa redukuje do mini- ważania kół samochodów osobowych mum pracę wykonywaną dotychczas i transporterów, a przy zastosowaniu rękoma, ponieważ nie ma już koniecz- odpowiednich akcesoriów specjal- ności korzystania z łyżki. Pneumatycz- nych – także do kół motocykli o wadze ny cylinder wytwarza siłę do 12 kN, do 65 kg i średnicy 820 mm. bez problemu odrywając od obręczy nawet ciasno osadzoną oponę. Dodatkowo, dostępne jest także zewnętrzne ramię pomiarowe, które 16 | Bosch Autospec | nr 3 (37) | 2010 | produkty Świece Boscha w wyścigach DTM Nieznane były jeszcze specjalistyczne magazyny motoryzacyjne, gdy w 1903 roku firma Bosch weszła do świata wyścigów samochodowych. Bosch: jakość dla zwycięzców G Od ponad 100 lat świece firmy Bosch pozwalają na osiąganie spektakularnych wyników w wyścigach samochodowych G Firma Bosch jest wyłącznym dostawcą świec zapłonowych do samochodów uczestniczących w wyścigach DTM. G Doświadczenie zdobyte w projektowaniu świec zapłonowych do samochodów wyścigowych stanowi bardzo wartościową wiedzę inżynierską, mającą praktyczne przełożenie w wielkoseryjnej produkcji samochodów osobowych Instalacja zapłonowa Boscha, działa- z doskonałymi świecami zapłonowy- jąca na zasadzie magneto, zademon- mi pracującymi w silnikach samocho- strowała swoją jakość oraz niezawod- dów ścigających się w DTM, Bosch ność w trudnych warunkach dostarcza kompletne systemy oraz eksploatacyjnych. Każde zwycięstwo komponenty, bez których trudno wy- w wyścigach było zarówno testem obrazić sobie pracę współczesnego technicznym jak i mocnym argumen- samochodu. Są to systemy wtrysku tem sprzedażowym dla firm produ- paliwa, zestawy wskaźników kokpito- kujących wówczas samochody. Tak wych, rozruszniki i alternatory. Jed- zresztą pozostało do dzisiaj. no- lub wieloelektrodowe świece za- śnie spełnienie wszystkich stawia- płonowe Super Plus Boscha nych jej wymagań. Odbywający się w Niemczech wy- Świece Boscha sprawdzają się tu- ścig samochodowy DTM to obecnie gwarantują najwyższą jakość zapło- jedna z najbardziej popularnych im- nu, która ma ogromne znaczenie dla taj bardzo dobrze. Prace związane prez tego typu na świecie, w których pracy silnika, zwłaszcza w samocho- z przygotowaniem silników do star- biorą udział samochody klasy To- dach wyścigowych. tów w wyścigach samochodowych, Silnikom stosowanym w pojaz- w tym optymalizacja funkcjonowania twości uzyskania autografów od kie- dach wyścigowych stawiane są coraz świec zapłonowych w ekstremalnych rowców przyciąga ona rzesze ostrzejsze wymagania. Większa moc warunkach pracy silnika, to bardzo miłośników sportów motorowych. Li- silnika wymaga więcej mieszanki pa- bogate doświadczenie zgromadzone czy się również to, że w DTM miało liwowo-powietrznej dostarczanej przez firmę Bosch. Oczywiście korzy- możliwości startowania wielu kierow- do komory spalania. W rezultacie sta na tym również wielkoseryj- ców uczestniczących obecnie w wy- układy wtryskowe stają się coraz na produkcja samochodów osobo- ścigach Formuły1. większe, zostawiając coraz mniej wych. Ten sposób działania firmy uring. Dzięki jej otwartości oraz ła- miejsca dla świec zapłonowych. Spo- Bosch nie zmienia się od ponad 100 kierowców, a czasem nawet ważniej- wodowało to konieczność ich zmniej- lat, gdy po raz pierwszy świece zapło- sze, jest ich zaplecze inżynieryjno- szenia. Świeca iskrowa ma coraz bar- nowe Boscha zostały zastosowane -techniczne. To stwarza ogromne dziej zwartą, kompaktową w wyścigach samochodowych. możliwości dla firmy Bosch. Wraz konstrukcję, gwarantując jednocze- Równie ważne jak umiejętności Radosław Fleszar produkty | nr 3 (37) 2010 | Bosch Autospec | 17 Fiat Ducato 2.3 JTD i Bosch Firma Bosch jest dostawcą podzespołów do kilkudzie- do sierpnia 2006 r. – wraz z wykazem niektórych części za- sięciu marek samochodów produkowanych w Europie. miennych produkowanych do niego przez firmę Bosch. Warto sobie uświadomić jak wiele elementów z logo Obok nazwy produktów umieszczamy numery katalogo- Bosch znajduje się w każdym modelu. we. W przypadku niektórych elementów są to tylko przykłady, gdyż producent dokonywał zmian konstrukcyjnych, W naszym cyklu prezentujemy samochód dostawczy a wraz z nimi zmieniały się numery katalogowe. Dlatego Fiat Ducato z silnikiem wysokoprężnym o pojemności dobór odpowiednich części możliwy jest przy użyciu kata- 2289 cm³ i mocy 81 kW/110 KM z okresu od kwietnia 2002 r. logu Bosch. 16 21 15 14 20 10 17 18 6 7 9 8 5 19 2 3 4 25 1 12 27 11 13 23 26 24 22 1 Czujnik wału korbowego (DG-6-K) G Nr 0 281 002 513 2 wałka rozrządu (PG-3-8) G Czujnik Nr 0 281 002 634 3 Alternator (E8 (>) 14V 75/140A) G (wyrób regenerowany) 4 G 5 G 6 G 7 G 8 G 9 G Nr 0 986 046 210 Rozrusznik (R78-M55 12V (R)) (wyrób regenerowany) Nr 0 986 021 640 Akumulator rozruchowy, S4 (12V 95Ah, 800A) Nr 0 092 S40 130 Czujnik ciśnienia doładowania (DS-LDF 6 T) Nr 0 281 002 514 Pompa wysokociśnieniowa, silnik wysokoprężny (układ CR) Nr 0 445 020 008 Wtryskiwacz (układ CR) (wyrób regenerowany) Nr 0 986 435 506 Wkład filtra paliwa Nr 1 457 070 001 10 Wkład filtra powietrza; silnik G Nr 1 457 433 790 11 oleju G Filtr Nr F 026 407 012 12 Pasek zębaty G Nr 1 987 949 572 13 Pasek zębaty/rolka napinacza/ G zwrotna/prowadząca – komplet Nr 1 987 948 912 14 Pióra wycieraczki, Twin zestaw G Nr 3 397 118 420 15 Pióra wycieraczki Aerotwin, G strona kierowcy Nr 3 397 008 537 16 Pióra wycieraczki Aerotwin, G strona pasażera 19 Żarówka, światła mijania G H7 Longlife Daytime Nr 1 987 302 078 20 Żarówka, światła mijania, G o zwiększonej emisji światła 21 G 22 G 23 G 24 G Nr 0 318 113 213 25 G 26 G Nr 0 318 113 214 27 G Nr 3 397 008 536 17 Reflektor, ruch prawostronny, G montaż z lewej strony 18 Reflektor, ruch prawostronny, G montaż z prawej strony H7 Plus 50 Plus Life Nr 1 987 301 066 Filtr, wnętrze pojazdu Nr 1 987 432 042 Okładziny hamulca tarczowego, komplet, przód Nr 0 986 424 703 Tarcza hamulcowa, przednia Nr 0 986 478 434 Zestaw szczęk hamulcowych, tylnych Nr 0 986 487 701 Bęben hamulcowy, z tyłu Nr 0 986 477 031 Elastyczny przewód hamulcowy wewnętrzny, tylny Nr 1 987 481 002 Linka hamulcowa Nr 1 987 482 003 18 | Bosch Autospec | nr 3 (37) 2010 | technika Rozmowy całkiem kontrolowane Działanie sieci CAN na przykładzie włączenia prawego kierunkowskazu W technice motoryzacyjnej obserwuje się stały wzrost liczby podzespołów i urządzeń elektronicznych, które muszą się ze sobą komunikować. Sieć wymiany danych, zwaną CAN, opracowali inżynierowie Boscha w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku. W latach siedemdziesiątych zaczęto wywierać coraz silniejszą presję na zmniejszanie emisji toksycznych związków zawartych w spalinach silników napędzających samochody. Pojawiły się elektronicznie sterowane układy wtrysku paliwa zintegrowane z układem zapłonowym. Bosch wprowadził taki układ, nazwany Motronic, w 1973 r. Już wówczas pojawiła się potrzeba komunikacji między układem wtryskowym a zapłonowym. Równolegle, w USA powstały pierwsze standardy diagnostyki pokładowej samochodów (OBD), polegające na monitorowaniu pracy elementów wykonawczych układu wtryskowo-zapłonowego. Niesprawność dzia- G przełączenie dźwigni kierunkowskazu przez kierowcę, G informacja o włączeniu prawego kierunkowskazu dociera do sterownika w kolumnie kierownicy, G sterownik rozpoznaje potrzebę włączenia prawego kierun- kowskazu, G informacja o potrzebie włączenia prawego kierunkowskazu transmitowana jest przez sieć CAN komfort do sterownika sieci pokładowej, G sterownik sieci pokładowej ustala, czy wszystkie żarówki są sprawne i w zależności od tej informacji określa częstotliwość zapalania się żarówek (normalnie lub szybko, gdy jedna z żarówek jest przepalona), G zasilenie prądem żarówki kierunkowskazu prawego przedniego i tylnego powoduje ich zaświecenie z określoną częstotliwością, G wysłanie informacji przez sterownik sieci pokładowej o włączeniu żarówek kierunkowskazów do sieci CAN komfort, G powyższa informacja jest przekazywana przez bramę do magistrali CAN zestawu wskaźników, G do lampki kontrolnej zestawu wskaźników zostaje doprowadzony prąd i lampka zaczyna świecić. łania elementu wykonawczego była zapisywana w pamięci sterownika w postaci kodu błędu, który można było odczytać za pomocą urządzenia diagnostycznego zwanego skane- kolejnych „abonentów”. Abonentami sieci mogą być np. ste- rem. Producenci samochodów stosowali własne rozwiązania rowniki układu wtryskowo-zapłonowego silnika, automa- w zakresie połączeń linii elektrycznych i logiki ich połączeń. tycznej skrzyni biegów, układów bezpieczeństwa (np. Bosch, jako firma poważnie zaangażowana w konstru- ABS/ESP), ale także elementów komfortu, np. sterowania owanie układów wtryskowych i bezpieczeństwa dostrzegła centralnym zamkiem drzwi czy samoczynnego uruchamia- możliwość ich współdziałania. Przypomnijmy, że układ ABS nia wycieraczek, gdy pada deszcz. Szeregowa konstrukcja Bosch wprowadził do produkcji w 1978 r. Prace nad stwo- sieci umożliwia przyłączanie kolejnych abonentów, co reali- rzeniem sieci wymiany informacji rozpoczęto w 1983 r. zowano w następnych latach. Informacje (komunikaty) wy- Bosch opracował system sieci, którą nazwano Contoller Area syłane przez poszczególnych abonentów są rozprowadzane Network (CAN). Sieć zaprezentowano oficjalnie w 1986 r. po całej sieci. W celu segregacji informacji nadano im odpo- na kongresie Stowarzyszenia Inżynierów Motoryzacji (SAE wiednie priorytety ważności, niezależnie od tego, który abo- – Society of Automotive Engineers) w Detroit. nent wysłał daną wiadomość. Wprowadzono mechanizmy Zdecydowano się na sieć szeregową. Składa się ona z pojedynczej linii wieloprzewodowej, do której przyłącza się wykrywania błędów przez automatyczne odłączenie abonentów wysyłających wadliwe informacje. technika | nr 3 (37) 2010 | Bosch Autospec | 19 statkach, kombajnach rolniczych, a nawet ekspresach do kawy. We współcześnie produkowanych samochodach stosuje się sieci transmisji danych różnych typów, które łączą wszystkie sterowane elektronicznie zespoły pojazdu. Niejako przy okazji pozbyto się kilometrów przewodów elektrycznych niepotrzebnie zwiększających masę auta. Po latach stosowania sieci w pojazMercedes-Benz 500E z 1991 r., w którym po raz pierwszy wykorzystano sieć CAN opracowaną przez firmę Bosch dach okazało się jednak, że chociaż współczesne samochody stały się coraz bardziej ekologiczne i bezpieczne, nault, SAAB, Volkswagen i Volvo. wcale nie są wolne od awarii. Powstały wała pierwszy układ scalony (chip) W 1995 r. wprowadzono poprawki urządzenia do odczytywania informa- przeznaczony do modułów sieci CAN, do normy ISO 11898, m.in. opis 29-bi- cji zawartych w systemie diagnostyki wkrótce dołączyli inni producenci, jak towy identyfikatora CAN. pokładowej – skanery systemów dia- W 1987 r. firma Intel wyproduko- Philips Semiconductors czy Motorola. Przełomem w rozwoju sieci trans- gnostyki pokładowej i testery diagno- W 1990 r. Bosch opracował unowocze- misji danych okazało się wprowadze- styczne. Bosch produkuje szeroką ga- śnioną sieć CAN (wersja 2.0). nie w 2000 r. systemu TTCAN (stan- mę takich urządzeń, oznaczonych jako dard ISO 11898-4). Jego celem było KTS XXX i FSA XXX. Producenci samochodów docenili Sieci transmisji danych wymusiły potencjał rozwojowy tkwiący w sieci zapewnienie ściśle określonego czasu, CAN. W 1991 r. Mercedes-Benz wy- w którym informacja musi być prze- też zmiany w metodologii napraw. We produkował model 500E, w którym słana nawet wówczas, gdy sieć jest za- współczesnym samochodzie prosta po raz pierwszy wykorzystano sieć pełniona. Pozwoliło to na wyliczenie czynność, taka jak włączenie kierun- CAN. W 1992 r. powstała grupa produ- czasu reakcji układu na przesłaną in- kowskazu, to skomplikowane przed- centów i użytkowników sieci CAN formację i umożliwiło stworzenie pod- sięwzięcie, które spędza sen z powiek (CAN in Automation). Grupa ta zaleciła staw systemów x-by-wire. mechanikom, gdy z niewiadomych po- Pomysł Boscha stworzenia sieci wodów żarówka nie świeci. Dzisiaj transmisji danych jest epokowym wy- każdy samochód wyposażony jest nalazkiem nie tylko w motoryzacji. w kilka sieci wymiany danych i wyglą- pierwszy standard sieci CAN – normę Sieć transmisji danych została wyko- da na to, że będzie ich coraz więcej. ISO 11898. Określiła ona m.in. odpor- rzystana na przykład w samolotach, używanie układów scalonych i procesorów określonych typów. W listopadzie 1993 r. opracowano ność sieci na błędy oraz prędkość transmisji danych do 1 Mbit/s. Wartość ta odnosi się do sieci o długości do 40 m. Na dłuższych odcinkach prędkość transmisji danych musi być zmniejszona, np. na odległości do 500 m prędkość ograniczono do 125 kbit/s. Norma ta uwzględniała także rozwiązania różnych producentów pojazdów, np. francuskich, którzy opracowali sieć VAN (Vehicle Area Network). W niektórych pojazdach zaczęto stosować dwie sieci CAN: jedną do sterowania silnikiem, a drugą – do pozostałych układów. Sieci te były ze sobą połączone tzw. bramami. Rozwiązanie takie zaczęli stosować: BMW, Fiat, Re- Połączenia między elementami zwiększającymi bezpieczeństwo jazdy I czujniki otoczenia (radar, kamery wideo) I układ hamulcowy I czujniki położenia do wyzwalania poduszek powietrznych I wspomaganie elektryczne I sieć CAN Ryszard Polit 1RZRļúĻZLHFH]DSĪRQRZH GRLQVWDODFMLJD]RZ\FK²3ODWLQ,U ȹUP\%RVFK Terazz dostępne Teraz dostępne e u dystrybutorów dystr ybutorów ó ZUD]]QRZ\P ZU D] ]]QRZ\P NDWDORJLHP N DWDOORJLHP 'ODF]HJR ȹU 'ODF]HJR ȹUPD UPD %RVFK %RVFK ZSURZDG]D ZSURZDG]D ļZLHFH ļ ] ] HOHNWURGDPL HOHNWURGDPL SODW\QRZRLU\GRZ\PL SOD DW\QRZRLU \GRZ\PL SU SU]H]QDF]RQH ]H] ]QDF]RQH VSHFMDOQ VSHFMDOQLH LH GRLQVWDODFMLJD]RZ\FK" GR LQVWDODFMLLJD]RZ\FK" Dostępność i k Dostępność korzystna orzystna cena paliw paliwa a ga gazowego azowego LPG do samochodów samoc hodów powoduje powoduje stale stale rrosnącą osnącą liczbę aut napę napę-dzanych dzan ych tym m paliw paliwem. em. Jednak w warunki arun nki pr pracy acy silnika silnika spalinowego spalino wego o zasilanego gazem są zn znacznie acznie tr trudniejudniejsze niż silnika silnik ka zasilanego benzyną. Wyższa Wyżższa jest jest tu ttememperatura per atura spa spalin, alin, a ic ich h skład c chemiczny hemiczny bar bardziej dziej agr agreesywny. sywn y. Dlat Dlatego ego g elektr elektrody ody no nowych wych św świec wiec wyk wykonane onane są z mat materiałów eriałłów szlachetnych szlachetnych – platyny platyny or oraz az irydu ir ydu – co zapewnia zape wnia największą na ajwiększą odpor odporność ność k korozyjną orozyjną o a tym sa sa-mym m ym znaczn znacznie ie zwięk zwiększa sza tr trwałość wałość no nowych wyych świec. Z Zasilanie asilanie silnik silnika a spalino spalinowego wego gaz gazem zem wymaga mniej mniej-szego odstępu o tępu elektr ods elektrod od niż ma tto o miejsce w pr przypadzypadk ku u benz benzyny. zyny. Dlatego Dlatego nowe nowe świece do gazu mają mają ods odstęp tęp między międzyelektrodowy e elektr odowy ustawiony ustawiony ffabrycznie ab br ycznie na 0,7 mm, kt który ór y za zapewnia apewnia ener energię gię iskr iskryy po potrzebną trzebną do zapłonu mieszan mieszanki nki paliw paliwowo–gazowej. owo–gazowej. K Katalog atalog or oraz az asortyment asor tyment nowych nowych świec Platin–Ir do gazu LPG/CNG LP PG/CNG dostępny dostępny jest jest u dy d dystrybutorów str ybutorów części samoc samochodowych. h hodo wych.