I. i. obszar i czas realizacji planu rozwoju lokalnego miasta
Transkrypt
I. i. obszar i czas realizacji planu rozwoju lokalnego miasta
I. I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO MIASTA SKARŻYSKA-KAMIENNEJ Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Skarżyska-Kamiennej obejmuje działania planowane do realizacji w latach 2007-2013 na terenie Miasta Skarżyska-Kamiennej. Dokument ten jest narzędziem służącym do wyznaczania kierunków rozwoju i ma wpływ na absorpcję środków finansowych Unii Europejskiej. Plan Rozwoju Lokalnego opracowany został na podstawie Strategii Rozwoju Miasta Skarżyska-Kamiennej. Jest także komplementarny ze Strategią Rozwoju Powiatu Skarżyskiego oraz Strategią Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego. 4 II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA TERENIE MIASTA SKARŻYSKA-KAMIENNEJ 2.1 POŁOŻENIE, POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ 2.1.1 Położenie Miasto Skarżysko-Kamienna leży na północnym obrzeżu Gór Świętokrzyskich, na średniej wysokości 250 m n.p.m. (najwyżej położone miejsce w mieście znajduje się na wysokości 329 m n.p.m., a najniżej położone – na wysokości 219 m. n.p.m.) w dolinie rzeki Kamiennej i jej dopływów: Kamionki, Bernatki i Oleśnicy. Kotlinę miejską otaczają zalesione wzgórza Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej: Garb Gielniowski, Płaskowyż Suchedniowski oraz Przedgórze Iłżeckie. Od południa miasto graniczy z dużym kompleksem leśnym, który jest pozostałością Puszczy Świętokrzyskiej, będącej ciągle główną ostoją modrzewia polskiego. Skarżysko-Kamienna leży w miejscu przecinania się głównych szlaków drogowych i kolejowych – „biegnących” z Warszawy do Krakowa oraz z Łodzi do Rzeszowa. 2.1.2 Powierzchnia Z dniem 1.01.2000 r., zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dn. 21.12.1999 r. (Dziennik Ustaw z 30.12.1999 r. nr 110 poz. 12), do miasta SkarżyskoKamienna przyłączone zostały sołectwa: Skarżysko-Książęce i Pogorzałe. W wyniku powyższego obszar miasta powiększył się o 18,71 km2 i na dzień 1.01.2000 r. wynosił 64,16 km2. Według stanu ludności na dzień 31.12.1998 r. Skarżysko-Kamienna, z uwzględnieniem przyłączonych sołectw, liczyło 53.507 mieszkańców. 2.1.3 Ludność W 2005 r. miasto Skarżysko-Kamienna zamieszkiwało 49 416 mieszkańców, w tym 23 476 mężczyzn oraz 25 940 kobiet. 2.2 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Klimat w Skarżysku-Kamiennej warunkowany jest kotlinowym położeniem miasta, na granicy dwóch regionów klimatycznych: Małopolskiego i Mazowieckiego. Zauważalnym jest fakt ścierania się wpływów klimatu wyżynnego oraz nizinnego. 2.2.1 Temperatura powietrza Średnia temperatura roczna (6.8°C) zbliżona jest do przeciętnej w kraju. Najcieplejsze miesiące w roku to: czerwiec, lipiec i sierpień – łącznie z czterdziestoma dniami gorącymi i upalnymi, ze średnią temperaturą powyżej 25°C. Najchłodniejsze miesiące w roku to: styczeń i luty - łącznie z około 43 dniami mroźnymi i bardzo mroźnymi. Na omawianym obszarze rocznie występuje około 133 dni z przymrozkami – choć ilość dni, w których mogą one wystąpić zamyka się w liczbie około 238. Pierwsze przymrozki jesienne pojawiają się 5 zwykle już we wrześniu, a ostatnie – wiosenne – w drugiej połowie maja. Konsekwencją takiego rozkładu temperatur jest krótszy o 2 tygodnie (najkrótszy w widłach Wisły i Pilicy) okres wegetacyjny, trwający na ogół ok. 195 dni, tj. od połowy kwietnia do początku listopada. 2.2.2 Nasłonecznienie i zachmurzenie W Skarżysku-Kamiennej notowanych jest ok. 55 dni pogodnych oraz ok. 120 pochmurnych. Najmniejsze zachmurzenie zwykle występuje w okresie od maja do września, osiągając swe minimum w lipcu. Największe zachmurzenie przypada na miesiące zimowe – z maksimum w grudniu. Najbardziej słonecznym miesiącem w roku jest maj, w którym słońce świeci przez ponad połowę dnia. W skali roku obserwowana liczba godzin w pełni nasłonecznionych wynosi ok. 1508. W w/w rejonie – w skali roku – występuje ok. 30 dni mglistych; najczęściej w listopadzie, najrzadziej w maju oraz czerwcu. 2.2.3 Opady Średnia notowana roczna suma opadów dla miasta wynosi ok. 630 mm – z maksimum w miesiącu lipcu (ok. 90 mm) i minimum w lutym (ok. 30 mm). Średnio w roku przypada 148 dni z opadami (najwięcej w listopadzie, najmniej w październiku). Opady śniegu występują zwykle w okresie od października do maja. Średnia liczba dni z opadami śniegu wynosi 47. Pokrywa śnieżna utrzymuje się przez ok. 65-78 dni w roku. Z uwagi na odwilże, nie utrzymuje się ona w sposób ciągły. Trwała pokrywa śnieżna zaczyna się tworzyć na ogół z początkiem grudnia – zanika w trzeciej dekadzie marca. Burze nad miastem (średnio 17 dni w roku) występują zwykle od maja do sierpnia, z maksimum w lipcu. 2.2.4 Wiatry Rozkład wiatrów w mieście determinowany jest przez wpływ doliny rzeki Kamiennej, bowiem większość wiatrów wieje zgodnie z jej osią. Przeważa cyrkulacja zachodnia – w ok. 19% przypadków, południowo-zachodnia – 12% oraz północno-zachodnia – 9%. Dominują wiatry o prędkości nie przekraczającej 5 m/s, w 90% czasu ich trwania. 2.2.5 Wilgotność Wilgotność powietrza w rejonie Skarżyska-Kamiennej zbliżona jest do przeciętnej w kraju i wynosi śr. ok. 80%. Najwyższe wartości notowane są w okresie od listopada do lutego (z maksimum - 88% - w listopadzie i grudniu), najniższe od kwietnia do lipca, osiągając minimum 73% w lipcu. Największe wahania, dochodzące do 20% w ciągu doby, notowane są latem – najniższe zimą. 2.3 KULTURA, SPORT, TURYSTYKA 6 2.3.1 Kultura Skarżysko-Kamienna stanowi ważny ośrodek skupiający życie kulturalne i sportowe regionu. Na terenie miasta funkcjonują następujące instytucje, placówki oraz stowarzyszenia upowszechniania kultury : – – – – – – – – – – – – – – – Miejskie Centrum Kultury – będące głównym organizatorem i koordynatorem działalności kulturalno-oświatowej Muzeum im. Orła Białego – posiadające jeden z największych w Polsce zbiorów militariów Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. ks. prof. Włodzimierza Sedlaka – posiadająca zbiory ze wszystkich dziedzin, z przewagą beletrystyki i humanistyki Filia przy ul. Towarowej 20 Filia przy ul. Sportowej 34 Filia przy ul. Słowackiego 25 Filia przy ul. Szpitalnej 1 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach, Filia w Skarżysku-Kamiennej – która jest placówką o charakterze naukowym, gromadzącą głównie wydawnictwa naukowe i popularnonaukowe Klub Kolejarza “Związkowiec” Klub Mieszkańców Osiedla 50-lecia Klub Inteligencji Katolickiej Galeria Stowarzyszenia “Civitas Christiana” Koło Nr 2 Polskiego Związku Filatelistycznego Kino “Metalowiec” Kino “Wolność” 2.3.2 Infrastruktura sportowa i turystyczna Położenie miasta Skarżyska-Kamiennej w bezpośredniej bliskości dużych kompleksów leśnych i dwóch zalewów oraz okoliczne zabytki techniki i trzy oznakowane szlaki turystyczne stwarzają mieszkańcom miasta oraz przyjezdnym znakomite warunki do rekreacji i uprawiania sportu. Głównym organizatorem imprez rekreacyjno-sportowych i turystycznych w mieście jest Miejskie Centrum Sportu i Rekreacji, dysponujące krytą pływalnią oraz kompleksem rehabilitacyjnym i stadionem sportowym. W skład MCSiR wchodzą: Kryta pływalnia W obrębie tego kompleksu znajduje się niecka basenowa – (o wymiarach 25m x 15m przy średniej głębokości 130cm), na której prowadzona jest następująca działalność: 1. zajęcia nauki pływania, 2. zajęcia wyczynowej sekcji pływackiej, 3. działalność w zakresie szkolenia ratowników wodnych wspólnie z WOPR-Kielce, 4. organizacja imprez sportowo – wyczynowych, m.in.: Mistrzostwa Województwa Świętokrzyskiego, Mistrzostwa Okręgu Świętokrzyskiego w pływaniu – Olimpiady Specjalne, „Turniej Miast i Gmin nad Kamienną”. 5. organizacja wszelkiego rodzaju zawodów dla szkół podstawowych, gimnazjów oraz szkół średnich z terenu miasta oraz Powiatu i Województwa. 7 Obiekt zbudowany został z przeznaczeniem na basen przyszkolny, brak w nim trybun co uniemożliwia organizowanie imprez sportowych. Zaznaczyć należy również występujące braki w infrastrukturze specjalistycznej. Kompleks rehabilitacjyjny Obiekt wyposażony jest w zestaw przyrządów do ćwiczeń ruchowych oraz siłowych, saunę, solarium oraz hydromasaż. Nad korzystającymi opiekę sprawują wysoko wykwalifikowane rehabilitantki oraz pielęgniarki. W w/w obiekcie prowadzone są regularne zajęcia w zakresie: – korekcji wad postawy, – odchudzania, – masażu klasycznego oraz hydromasażu, – masażu pulsacyjnego dla osób z wadami układu limfatycznego. Stadion w dzielnicy Rejów Stanowi największy i najpiękniej położony stadion piłkarski w województwie świętokrzyskim. Posiada jedną z najlepszych w Polsce bieżni o nawierzchni żużlowej. Jest to obiekt zbudowany pod koniec 1948 roku, więc wyeksploatowany, wymagający generalnego remontu:. modernizacji trybun, płyty stadionu, budynku klubowego oraz wybudowania zaplecza w postaci dodatkowych boisk treningowych wraz z niezbędną infrastrukturą. Doprowadzenie stadionu do stanu wymaganego przez aktualne przepisy, wymaga znacznych nakładów finansowych. Tereny rekreacyjno-sportowe przy ul. Zielnej W roku 2001, decyzją władz miasta, MCSiR przekazane zostały obiekty składające się z dwóch kortów tenisowych, boiska do piłki siatkowej oraz boiska do piłki koszykowej o nawierzchni asfaltowej. Na terenie obiektu organizowane są imprezy masowe o charakterze rekreacyjnym. 2.3.3 Sport Szczególny nacisk JST kładzie jest na organizację imprez sportowych dla młodzieży szkolnej każdego szczebla. Poza tym organizowane są również imprezy sportowe o charakterze masowym i rekreacyjnym. W ramach zadań własnych gminy realizowany jest kalendarz imprez sportowo-rekreacyjnych (rocznie około 70 imprez). Są to m.in.: – międzyszkolne zawody sportowe, związane z kalendarzem SZS, – różnego rodzaju turnieje dla mieszkańców miasta i okolic, – oraz wiele imprez sportowo-rekreacyjnych . W Skarżysku-Kamiennej działają następujące instytucje i stowarzyszenia kultury fizycznej: – Skarżyskie Towarzystwo Sportowe, – Klub Sportowy „Granat”, – Skarżyskie Towarzystwo Cyklistów, – Kolejowy Klub Sportowy „Ruch”, – Amatorskie Towarzystwo Piłkarskie, – Społeczny Ruch Sportowy, – TKKF ognisko „Sygnał”, – Szkolny Związek Sportowy, 8 – Polskie Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze oddział Skarżysko-Kamienna. – Skarżyskie Towarzystwo Tenisowe „Smecz” 2.3.4 Turystyka MCSiR zajmuje się organizacją wycieczek krajowych i zagranicznych, m.in.: do Wilna, Pragi, Budapesztu, Wiednia. Dużą część działalności turystycznej stanowi organizacja wycieczek szkolnych dla szkół z terenu Skarżyska oraz okolic. Oprócz wycieczek turystycznych, Miejskie Centrum Sportu i Rekreacji, zajmuje się organizacją ognisk dla szkół, zakładów pracy oraz spotkań rodzinnych. Imprezy organizowane są w przepięknych okolicach Skarżyska, charakteryzujących się dużą ilością uroczysk leśnych. Do najładniejszych zaliczyć należy: Uroczysko „Świnia Góra”, „Opal” oraz „Wykus” Zimą natomiast organizowane są kuligi. Biura turystyczne: – – – – – PTTK – obsługa wycieczek krajowych, JUNIOR Sp. z o.o. obsługa wycieczek krajowych i zagranicznych, wizowanie, TERRA – Biuro Turystyki Krajowej i Zagranicznej – obsługa wycieczek zagranicznych, przejazdy autokarowe, wizowanie, BITUR – Biuro Imprez Turystycznych – organizacja imprez turystycznych, ROMADA TOUR – Biuro Usług Turystycznych – organizacja wycieczek krajowych i zagranicznych. Hotele i noclegi: – Hotel „Promień”, – Hotel „Komes”– dysponujący 22 pokojami, – Ośrodek Wypoczynkowy „Rejów” – dysponujący 80 miejscami noclegowymi, 2.4 ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE 2.4.1 Uwarunkowania ochrony środowiska – – Powietrze atmosferyczne Problemem szczególnej wagi, należącym obecnie do najbardziej niebezpiecznych zagrożeń środowiska, jest zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego. Stanowią je wszystkie substancje stałe, ciekłe lub gazowe, których udziały w powietrzu przekraczają średnią zawartość tych substancji w czystym powietrzu. Powietrze zanieczyszczają składniki, które są emitowane do atmosfery w wyniku działalności samej przyrody lub w wyniku działalności ludzkiej. Ilość rodzajów zanieczyszczeń, jakie mogą występować w powietrzu, jest niezmiernie duża, a ich szkodliwość dla otoczenia zależy od bardzo wielu czynników, jak: właściwości chemiczno-toksyczne, stan skupienia, stopień dyspersji, stężenie w powietrzu, czas oddziaływania, warunki klimatyczno - meteorologiczne, położenie aglomeracji itp. Stan powietrza, to jeden z podstawowych czynników, decydujący o jakości środowiska, a tym samym w znacznym stopniu oddziaływujący na poziom życia. 9 W ochronie powietrza występują dwa podstawowe problemy: – zanieczyszczenie powietrza substancjami pyłowymi i gazowymi powstałymi w wyniku spalania paliw, – stosowanie przestarzałych technologii przemysłowych. Niska emisja jest czynnikiem istotnie wpływającym na jakość powietrza w mieście. Rodzaje i ilość podstawowych zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery zależą przede wszystkim od rodzaju i ilości spalanych paliw. W mieście Skarżysko-Kamienna zanieczyszczenia powietrza w większości pochodzą z lokalnych kotłowni węglowych oraz indywidualnych palenisk domowych, opalanych najczęściej węglem tanim, a więc o złej charakterystyce i niskich parametrach grzewczych. Intensywność emisji wzmaga się w okresach zimowych, z uwagi na prowadzone wówczas procesy energetyczne w kotłach i paleniskach małej mocy (wrzesień – kwiecień), będących zasadniczym źródłem emisji pyłu, dwutlenku siarki, tlenku węgla oraz bardzo szkodliwego benzo-α-pirenu. W tym okresie skala odprowadzonych zanieczyszczeń jest, np. dla dwutlenku węgla, kilkukrotnie wyższa w stosunku do miesięcy letnich. Powyższe powoduje powstawanie smogu zimowego, sprzyjającemu dodatkowej koncentracji szkodliwych dla zdrowia substancji. Zatem zmiana struktury wykorzystania pierwotnych nośników energii oraz zamiana paliw stałych na gazowe lub olejowe, to jedno z głównych zadań w tym zakresie, które gmina Skarżysko-Kamienna realizuje od kilku lat – m.in. poprzez likwidację kotłowni węglowych oraz budowę kotłowni gazowych i olejowych; przyłączanie kolejnych obiektów do miejskiej sieci ciepłowniczej. Znaczny udział w emisji zanieczyszczeń gazowych na terenie miasta mają zanieczyszczenia komunikacyjne, związane z ruchem samochodowym. Oddziałują one bezpośrednio na ludzi / uczestników ruchu oraz mieszkańców terenów sąsiadujących z terenami infrastruktury drogowej. W emisji z silników spalinowych – obok inertnych produktów spalania, takich jak: CO2, NO2 i para wodna stanowiących 99,5 - 99,9% objętościowych spalin – znajdują się toksyczne składniki będące produktami spalania niezupełnego i niecałkowitego lub produktami ubocznymi spalania. W przypadku Skarżyska-Kamiennej rozbudowana architektura, z dużą ilością ulic, oraz kotlinowe położenie sprzyja również powstawaniu smogu letniego. Powstaje on na skutek zanieczyszczenia powstającego z tzw. źródeł mobilnych (transport). Za dynamicznym rozwojem motoryzacji, dokonującym się w ostatnich latach, nie postępowały działania na rzecz ograniczenia ruchu w centrum miasta oraz na rzecz rozbudowy ulic. Powoduje to podwyższoną emisję tlenku węgla, tlenków azotu, węglowodorów oraz związków ołowiu i sadzy. Pod wpływem promieniowania słonecznego powstają z kolei zanieczyszczenia wtórne, o silnie utleniających właściwościach (np. ozon). W wyniku integracji Polski z Unią Europejską, system prawny oceny jakości powietrza w Polsce został dostosowany do wymagań Wspólnoty – głównie poprzez przeniesienie do naszego ustawodawstwa uregulowań zawartych w przepisach unijnych, a w szczególności w podstawowym dokumencie określającym wymagania dotyczące ocen i zarządzania środowiska jakim jest Dyrektywa nr 96/62/E z 1996 r., zwana dyrektywą ramową. Stanowiła ona podstawę zapisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627) w zakresie ochrony powietrza oraz szeregu aktów wykonawczych, wyznaczających kryteria jakości powietrza, a także szczegółowe wymogi w zakresie monitorowania oraz prowadzenia oceny jakości powietrza. Jak stanowią obowiązujące przepisy, ocena jakości powietrza dokonywana jest w ramach państwowego monitoringu środowiska. Na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu oceny jakości powietrza wojewoda dokonuje, w odstępach pięciu lat, klasyfikacji stref – odrębnie pod kątem poziomu obecności każdej substancji – wyodrębniając strefy, w których przekroczone zostały wartości kryterialne (dopuszczalne, progowe). Raz w roku dokonywana jest ocena poziomu substancji w powietrzu w danej strefie, a następnie 10 klasyfikacja każdej ze stref. Wykonawcą obu ocen, w imieniu Wojewody Świętokrzyskiego, jest Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Kielcach. Wody powierzchniowe Skarżysko-Kamienna, choć hydrograficznie leży w dolinie rzeki Kamiennej i jej trzech dopływów – Kamionki, Bernatki i Oleśnicy, to zajmuje obszar najbardziej deficytowy w wodę – północny pas dorzecza. Miasto nie może w pełni korzystać z zasobów zlewni Kamiennej i jej dopływów (ok. 368 km2), a przyczyną tego jest kotlinowe położenie i budowa geologiczna rejonu. Stan czystości wód powierzchniowych oceniany jest corocznie, w oparciu o analityczne pomiary kontrolne realizowane w ramach monitoringu środowiska dla wód powierzchniowych płynących (sieć podstawowa i regionalna) oraz zbiorników zaporowych (sieć regionalna). Badania prowadzone są w odstępach miesięcznych przez Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach. Podstawę oceny stanowi trzystopniowa klasyfikacja śródlądowych wód powierzchniowych wraz z normami dopuszczalnymi wskaźników zanieczyszczeń, ustanowiona rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dn. 5 listopada 1991r. (Dz.U. nr 116 poz.503), określająca ich jakość w zależności od przeznaczenia następująco: Tabela 1: Klasyfikacja czystości wód klasa I wody nadające się do zaopatrzenia ludności w wodę do picia, zaopatrzenia zakładów wymagających wody o jakości wody pitnej oraz bytowania w warunkach naturalnych ryb łososiowatych, klasa II wody nadające się do bytowania w warunkach naturalnych innych ryb niż łososiowate, klasa III wody nadające się do zaopatrzenia zakładów innych niż zakłady wymagające wody o jakości wody do picia oraz nawadniania terenów rolniczych W metodzie tej do oceny stanu czystości wód przyjmowane jest średnie stężenie z dwóch najbardziej niekorzystnych wyników – dla parametrów fizyko-chemicznych oraz dla wskaźników toksycznych – wynik najniekorzystniejszy, a dla bakteriologicznych – drugi z kolei wynik najniekorzystniejszy. Rzeki Kamienna – objęta jest siecią monitoringu podstawowego. Najbliższy punkt pomiarowokontrolny znajduje się na Bzinku, w okolicy mostu przy drodze nr 7; na 113,8 km biegu rzeki. Na tym odcinku w: 2001 r. rzeka toczyła wody w III klasie czystości, a czynnikami determinującymi były: odczyn, mangan, azotyny, miano Coli. 2002 r. rzeka prowadziła wody III kl., a wskaźnikami decydującymi o klasie czystości rzeki były: zawartość manganu, azotynów i miano Coli. 2003 r. na punkcie kontrolnym na terenie miasta wody rzeki wykazywały III stopień czystości z powiększoną zawartością manganu, jako czynnika decydującego o klasie wody. Kamionka – objęta siecią monitoringu regionalnego. Najbliższy punkt pomiarowo kontrolny znajduje się w okolicy ujścia do Kamiennej w 0,2 km jej biegu. Na odcinku kontrolnym rzeka w: 2001 r. wody rzeki utrzymywały się w III klasie czystości ze względu na miano Coli 2002 r. rzeka na całej swej długości prowadziła wody non (nie odpowiadające normom) ze względu na ponadnormatywne zawartości azotynów i miano Coli. 11 Bernatka – w latach 2001 – 2002 o czystości jej górnego odcinka (I klasa) świadczyły badania Sanepidu, prowadzone corocznie w odniesieniu do kąpieliska. Końcowy odcinek rzeki przebiegający przez tereny nie skanalizowane był i jest zanieczyszczany przez odprowadzenia szamb oraz odpływy miejskich kanałów burzowych. W 2003 r. rzeka została objęta monitoringiem regionalnym na ujściowym jej odcinku (0,4 km biegu). Wyniki badań za rok 2004 kwalifikują jej wody, na końcowym odcinku, do III klasy czystości ze względu na miano Coli. Oleśnica – nie objęta siecią monitoringu, choć jest w szczególny sposób obciążona niebezpieczeństwem okresowego zanieczyszczenia, bowiem odbiera odpływy z terenów PKP. Do niej skierowane są również wyloty miejskich kanałów burzowych odprowadzające wody opadowe z terenu o potencjalnie najwyższym stopniu zanieczyszczenia (hurtownie, stacje CPN, myjnie samochodowe). Zbiorniki Bernatka – obecnie kąpielisko, zasilane wodami górnego biegu rzeki Bernatki, o I klasie czystości wydaje się być niezagrożone i utrzymywać nadal swe wody w I i II stopniu czystości wody. W maju 2002 zbiornik został zniszczony - w wyniku powodzi. W 2003 r. został odbudowany. Rejów – woda zbiornika powinna spełniać wymogi II klasy czystości. Od lat zjawiskiem determinującym jakość wody zbiornika jest proces jego eutrofizacji (zakwitania glonów), spowodowany nadmierną zawartością związków azotu i fosforu w wodzie (kontakt ze ściekami komunalnymi) oraz wysokie pH. Zieleń miejska Wykonana w latach 90-tych inwentaryzacja stanu zieleni w Skarżysku-Kamiennej oceniała całkowitą powierzchnię terenów zieleni miejskiej – ogólnodostępnej na 41.95 ha, z rozróżnieniem na: – parki – 2,0 ha – zieleń uliczną – 17,8 ha – zieleń osiedlową – 22,15 ha w tym: – 11,8 ha – zieleń osiedli komunalnych – 10,35 ha – zieleń osiedli spółdzielczych Na dzień 31.12.1998 r. lasy w granicach administracyjnych Skarżyska-Kamiennej zajmowały obszar 1.879 ha, z czego na las komunalny w osiedlu Bór przypadało 113 ha. Wskaźnik zaspokajania potrzeb ludności w zakresie terenów zieleni miejskiej kształtował się na poziomie ok. 9 m2 w przeliczeniu na jednego mieszkańca – poniżej średniej wojewódzkiej (ok. 15 m2/mieszk.) i średniej krajowej (ok.16 m2/mieszk.). Normatyw urbanistyczny przewidywał 15-20 m2/mieszkańca. Zauważalny regres w rozwoju terenów zieleni miejskiej ogólnodostępnej odnotowano w początkach lat 80-tych. Taki stan rzeczy wywołany został znacznym wzrostem budownictwa wielorodzinnego, połączonego ze stosowaniem tzw. „wielkiej płyty” wymagającej przygotowania ogromnych terenów budowlanych. Zjawiskom tym towarzyszył niestety brak należytej troski o ochronę przed degradacją terenów zielonych, przejściowo stanowiących place budowy, a docelowo obszar osiedli mieszkaniowych. „Zwrócenie” tych terenów po zakończeniu inwestycji, w postaci zieleńców osiedlowych, w niewielkim stopniu rekompensowało stan wyjściowy – tak pod względem jakościowym jak i ilościowym. 12 Nieobojętny wobec powyższego okazał się również nieprawidłowy dobór gatunków roślin, przypadkowe miejsca nasadzeń, brak właściwej pielęgnacji, co w następstwie zrodziło wiele wtórnych problemów: zacienienie obiektów, wzrastanie drzewostanów w ciągi kanalizacyjne czy linie napowietrzne, uszkodzenie murów. Od 1998 r. gospodarka w lesie „na Borze” jest prowadzona planowo, w oparciu o operat urządzeniowy. Przybyło nasadzeń przyulicznych. Ponadto fragment zieleni został objęty ochroną prawną. 2.4.2 Infrastruktura techniczna Gospodarka wodno-ściekowa Tabela 2: Produkcja wody – ujęcia eksploatowane przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Skarżysku-Kamiennej L.p. 1. 2. 3. 4. 5. Nazwa ujęcia Ilość studni Ujęcie BZIN Ujęcie Bór Ujęcie Bugaj Ujęcie Milica Ujęcie Pogorzałe Ogółem: 5 1 1 1 1 9 Produkcja Zdolność prod. wg pozwoleń 2004 2005 w tys. m³/rok 5 352,4 495,8 1 462,9 113,9 87,6 7 512,6 2 767,0 8,6 158,8 ----34,3 2 968,7 2 633,9 128,1 161,3 14,3 ----2 937,6 Tabela 3: Sprzedaż wody i ścieków wg grup odbiorców w latach 2004-2005 r 2004 L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. – Wyszczególnienie Gospodarstwa domowe Przemysł rolno -spożywczy Przemysł pozostały Przedszkola i żłobki Pozostali odbiorcy Sprzedaż ogółem woda 2005 kanał woda kanał w tys. m³ 1 625,0 1 849,7 10,6 13,0 488,4 107,4 10,0 10,2 211,1 177,7 2 345,1 2 158,0 1 860,7 14,7 117,5 10,0 176,0 2 178,9 1 587,2 9,4 494,7 9,3 220,3 2 320,9 Tabela 4: Sprzedaż wody wg gmin w latach 2004-2005 r Wyszczególnienie 1. 2. 3. 4. 5. Gmina Skarżysko-Kamienna Gmina Bliżyn Gmina Wąchock Gmina Skarżysko Kościelne Sprzedaż ogółem 2004 2005 w tys. m³ 2 099,3 17,2 29,6 11,9 2 158,0 2 125,1 15,9 19,2 18,7 2 178,9 Tabela 5: Ilość ścieków dopływających na oczyszczalnie w latach 2004-2005 L.p. 1. 2004 w tys. m³/rok Oczyszczalnia miejska 4 285,9 2005 3 848,1 13 Tabela 6: Ceny wody i ścieków w latach 2004-2005 2004 L.p. 1. 2. 3. 2005 woda Wyszczególnienie Przemysł rolno-spożywczy Przemysł Gospodarstwa domowe 1,91 1,91 1,68 ścieki woda ścieki zł/m³ 1,92 1,92 1,69 1,83 1,83 1,68 2,0 2,0 2,0 Tabela 7: Koszt jednego m3 wody i ścieków 2004 L.p. 1. – Koszt 2005 woda Wyszczególnienie 1,57 ścieki woda ścieki zł/m³ 1,63 1,96 2,04 Tabela 8: Ilość wody i ścieków przypadająca na 1 mieszkańca w Skarżysku-Kam. L.p. 1. 2. Wyszczególnienie Woda l/Md Ścieki l/Md 2004 2005 116,5 125,2 116,3 125,1 Tabela 9: Podłączenia do budynków mieszkalnych 2004 L.p. Wodoc. Wyszczególnienie 2005 Kanal. Wodoc. Kanal. szt. 1. 2. 3. 4. 5. Skarżysko-Kamienna Gmina Bliżyn Gmina Wąchock Gmina Skarżysko-Kościelne Ogółem: 4519 231 374 297 5421 2159 4578 232 376 2 5188 1 2160 2295 --------1 2296 Tabela 10: Długość sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej w latach 2004-2005 L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. – 2004 Wyszczególnienie Magistrala wodociągowa Sieć wodociągowa rozdzielcza w Skarżysku-Kamiennej Gm. Bliżyn Gm. Wąchock Gm. Skarżysko-Kościelne Ogółem sieć wodociągowa Kanalizacja sanitarna rozdzielcza Przyłącza wodociągowe Przyłącza kanalizacji sanitarnej 12,8 131,0 19,3 17,6 15,7 196,4 83,1 89,7 21,7 Ważniejsze rejony gdzie brak systemu miejskiej kanalizacji sanitarnej. - Osiedle Pogorzałe, Osiedle Skarżysko-Kościelne, Osiedle Bzinek, Osiedle Rejów, Osiedle Łyżwy. 14 2005 km 12,8 131,1 19,3 17,6 ---180,8 86,3 82,7 22,8 – Energetyka Sieć SN na terenie miasta Skarżyska-Kamiennej zasilana jest z następujących stacji 110kV/ŚN: 1. GPZ Bór 2. GPZ Południe 3. GPZ Północ 4. GPZ Podemłynek We wszystkich stacjach 110/ŚN występują duże rezerwy mocy. Stacje ŚN/nn zasilane są liniami ŚN na powierzchni oraz kablowymi. Linie napowietrzne ŚN. a. Bór-Metalowiec b. Bór-Towarowa c. Bór-Wody Gazowe d. Bór- Rejów OSW e. Bór-Szydłowiec f. Bór-Suchedniów g. Bór-Starachowice h. Północ-Kopernika i. Południe-Wąchock j. Podemłynek-Racławicka k. Podemłynek-Ścieki-Posadaj 5,6 4,4 2,7 2,5 3,9 3,8 4,9 0,7 2,1 1,6 4,3 km Razem: 35,6 km km km km km km km km km km km Powyższe linie utrzymywane są w dobrym stanie technicznym (całość na słupach betonowych). W RZE Skarżysko nie występują ciągi ŚN, na których przekroczony został dopuszczalny spadek napięcia. Linie kablowe ŚN, na terenie miasta Skarżyska-Kamienna, są w stanie zadowalającym. Kable w złym stanie technicznym ujęte zostały w zestawieniu inwestycji modernizacyjnych i odtworzeniowych planowanych do realizacji w latach 20042006. Długość linii kablowych ŚN na terenie wynosi 98,6 km. Na terenie miasta odbiorcy zasilani są ze 141 stacji transformatorowych. Stacje wnętrzowe 100 szt., stacje napowierzchniowe - 41 szt., w tym na żerdziach wirowanych - 12 szt. – typu STS na żerdziach ŹN /szt. 26, typu ŹH /szt. 3 - (Ponurego 2, Reja 1, Kilińskiego 1). Stacje transformatorowe typu ZH są w znacznym stopniu wyeksploatowane i należy ująć je w planach inwestycji oraz remontów /do przebudowy na STSp 20/250. Pozostałe stacje transformatorowe są w dobrym stanie technicznym. Linie napowietrzne nn prawie w 100% wybudowane zostały na słupach betonowych, z przewodami typu A1 oraz AsXSn i w większości znajdują się w dobrym stanie technicznym (warunki napięciowe nie są dotrzymane na linii zasilanej ze stacji transformatorowej „Paryska 1” i „Racławicka 1”). Długość linii napowietrznych wynosi 120,2 km. Długość linii kablowych wynosi 99,2 km. Linie kablowe utrzymywane są w dobrym stanie technicznym. Linia nn zasilana jest ze stacji transformatorowej „Racławicka 1” /została ujęta w zestawieniu inwestycji modernizacyjnych i odtworzeniowych. Przewidywany wzrost poboru mocy na podstawie wydanych warunków przyłączenia do sieci niskiego napięcia dla nowych odbiorców szacuje się na około 2200 kW. Liczba odbiorców energii elektrycznej wg zaewidencjonowanych liczników na dzień 31.12.2005 r. wynosi 23478. Energetyka cieplna 15 Za produkcję, dostawy i dystrybucję ciepła w mieście Skarżysko-Kamienna odpowiada spółka Energetyka Cieplna. Dane techniczno-ekonomiczne Energetyki Cieplnej z lat 2001-2004 zawiera poniższa tabela. Tabela 11: Dane techniczno-ekonomiczne Energetyki Cieplnej z lat 2001-2004 j.m Moc cieplna zainstalowana w źródłach ciepła Moc cieplna zamówiona przez odbiorców Liczba kotłowni dostarczających ciepło do sieci Liczba kotłowni lokalnych Produkcja ciepła ogółem Sprzedaż ciepła ogółem Ogólna długość sieci cieplnych Ilość węzłów cieplnych grupowych Ilość węzłów cieplnych indywidualnych Zużycie węgla kamiennego Zużycie gazu ziemnego Zużycie oleju opałowego Zatrudnienie Nakłady inwestycyjne 2001 2002 2003 2004 MW 111,38 100,14 100,14 100,14 MW 74,98 74,81 72,6 71,68 Szt. 2 2 2 2 Szt. GJ GJ km szt. 3 594.744,8 558.753,8 24,6 18 3 548.635,3 518.689,5 25,1 18 3 513.316,9 489.352,9 25,1 18 3 470.597,00 449.604,16 25,3 18 szt. 56 57 59 59 33.612,6 101,9 81,8 134 3.949,0 28.954,7 195,5 76,9 115 212,6 32.895,8 163 83,5 106 161 28.130,1 131,75 88,3 91 1,945 ton tyś. m3 ton osób tyś. zł Telefonizacja Na terenie miasta Skarżyska-Kamiennej swoje przedstawicielstwa mają wszyscy operatorzy telefonii komórkowej. Ponadto mieszkańcy korzystają z usług operatorów telefonii przewodowej, głównie TP S.A. W ostatnim czasie nastąpił także znaczy wzrost liczby osób korzystających z usług internetowych. Drogownictwo Tabela 12: Drogi gminne na terenie miasta Skarżysko-Kamienna Drogi gminne 1. Długość jezdni ogółem /km/ - o nawierzchni twardej ulepszonej - % do ogółu jezdni - o nawierzchni nie ulepszonej i gruntowej - % do ogółu jezdni 2. Liczba wiaduktów 3. Liczba mostów 4. Liczba kładek (nad rzekami i torami) 2003 80,8 37,5 46,4 43,3 53,6 0 1 2 2004 80,8 37,9 46,9 42,9 53,1 0 1 2 2005 80,8 38,1 47 42,7 53 0 1 2 Tabela 13: Drogi powiatowe i krajowe na terenie miasta Skarżysko-Kamienna Drogi powiatowe 1. Długość jezdni ogółem /km/ - o nawierzchni twardej ulepszonej - % do ogółu jezdni - o nawierzchni nie ulepszonej i gruntowej - % do ogółu jezdni 2. Liczba wiaduktów 3. Liczba mostów Drogi krajowe 1. Długość jezdni ogółem /km/ 2003 58,7 46,1 78 12,6 22 1 4 2004 58,7 46,1 78 12,6 22 1 4 2003 17,2 16 2005 58,7 46,3 79 12,4 21 1 4 2004 17,2 2005 17,2 Gospodarka odpadami Aktualna sytuacja w zakresie gospodarowania odpadami i ich utylizacji oraz zgodności z wymogami ochrony środowiska jest niezadowalająca. Dotychczas stosowanym, jedynym sposobem unieszkodliwiania odpadów jest składowisko w Łyżwach. W świetle Przeglądu Ekologicznego składowiska odpadów i prowadzonych badań monitoringowych, stwierdzono negatywne oddziaływanie na środowisko w zakresie zanieczyszczeń mikrobiologicznych powietrza oraz znaczący wypływ odcieków. Wysypisko nie jest wyposażone w wagę, nie posiada izolacji podłoża oraz drenażu odcieków. Komunikacja publiczna – W gminie Skarżysko-Kamienna, w ramach ustalonego modelu organizacji usług lokalnego transportu zbiorowego, podmiotem świadczącym usługi jest Miejska Komunikacja Samochodowa w SkarżyskuKamiennej Sp. z o.o. Obecnie Miejska Komunikacja Samochodowa obsługuje 25 linii autobusowych, które zabezpieczają potrzeby przewozowe miasta. Prowadzona jest również działalność przewozowa na terenie sąsiednich gmin. Dane statystyczne dot. ilości przewożonych przez Spółkę pasażerów (ustalone na podstawie ilości sprzedanych biletów) wskazują jednoznacznie, że występuje wieloletnia już tendencja spadku korzystania z usług komunikacji miejskiej. Najwyższe tempo spadku liczby pasażerów notowano po roku 2000. Główne usługi MKS Sp. z o.o.: - usługi komunikacji miejskiej, - usługi badania technicznego pojazdów, - usługi naprawy pojazdów mechanicznych, - reklama na pojazdach, - wynajem autobusów na przewozy okazjonalne, - dzierżawa pomieszczeń, - usługi badań psychologicznych kierowców. Tabela 14: Dane MKS Sp. z o.o. w Skarżysku-Kamiennej za 2005 r. L.p. 1. 2. 3. 4. 5. Wyszczególnienie Liczba autobusów (szt.) Liczba miejsc w autobusach Liczba linii autobusowych Długość linii komunikacji (km) Przewóz pasażerów środkami komunikacji miejskiej (tys. osób) 17 2005 40 3 730 24 315 km 3.642,3 Mieszkalnictwo – – Tabela 15: Gospodarka mieszkaniowa Wyszczególnienie 1 I. Zasoby mieszkaniowe zamieszkane - mieszkania - izby II. Budownictwo mieszkaniowe 1. Mieszkania oddane do użytku w budownictwie wielorodzinnym ogółem w tym: - spółdzielczych - zakładowych - prywatnych komercyjnych 2. Mieszkania oddane do użytku w budownictwie jednorodzinnym III. Gospodarka mieszkaniowa A. MSM 1. Liczba budynków wielorodzinnych 2. Zasoby mieszkaniowe: - mieszkania - izby - pow. użytkowa lokali mieszkalnych /tys. m2/ 3. Członkowie spółdzielni ogółem w tym: - zamieszkałych - oczekujących na mieszkanie 4. Liczba kandydatów na członków ogółem B. ZBK „Administrator” Sp. z o.o. 1.Liczba budynków 2. Liczba mieszkań 3. Liczba osób zamieszkałych 2003 2004 2005 2 3 5 18 918 63 335 18 973 63 597 19 003 63 759 18 21 - 18 85 21 29 36 92 92 92 5 918 19 752 289 6 494 5 918 19 752 289 6 435 5 918 19 752 289 6 277 5 900 594 323 5 889 546 307 5 479 528 297 251 5 214 12 783 247 5 052 12 244 239 4 699 11 887 2.4.3 Struktura własności i użytkowania gruntów miasta Skarżyska-Kamiennej Tabela 16: Stan gruntów komunalnych na dzień 31.12.2004 r. i 31.12.2005 r. stanowiących własność Gminy Skarżysko-Kamienna, w rozbiciu na poszczególne obręby. Stan na dzień 31.12.2004 Obręb 1 - 50,5668 ha Obręb 2 - 7, 1269 ha Obręb 3 - 62,1572 ha Obręb 4 - 113,3349 ha Obręb 5 - 36,3628 ha Obręb 6 - 52,5762 ha Obręb 7 - 23,5543 ha Obręb 8 - 12,9957 ha Obręb 9 - 38,4776 ha Obręb 10 - 46,0424 ha Obręb 11 - 42,1750 ha Obręb 12 4,0850 ha Obręb 13 - 25,5528 ha Obręb 14 2,2252 ha Obręb 15 1,8500 ha Ogółem - 519,0828 ha Stan na dzień 31.12.2005 Obręb 1 - 50,8370 ha Obręb 2 7,1269 ha Obręb 3 - 76,5721 ha Obręb 4 - 124,8351 ha Obręb 5 - 36,5537 ha Obręb 6 - 54,5901 ha Obręb 7 - 23,5543 ha Obręb 8 - 15,1894 ha Obręb 9 - 38,9032 ha Obręb 10 - 44,7506 ha Obręb 11 - 43,2663 ha Obręb 12 5,3391 ha Obręb 13 - 26,5939 ha Obręb 14 4,7533 ha Obręb 15 1,8500 ha Ogółem - 554,7087 ha 18 Tabela 17: Powierzchnia gruntów będących własnością Skarbu Państwa, co do których Gmina Skarżysko-Kamienna posiada prawo użytkowania wieczystego gruntu i własność budynków stanowiących odrębną nieruchomość. Stan na dzień 31.12.2004 Stan na dzień 31.12.2005 Obręb 4 Obręb 5 Ogółem Obręb 4 Obręb 5 Ogółem - 2,2649 ha 9,9876 ha 12,2525 ha 2,2649 ha - 10,0444 ha - 12,3093 ha 2.4.4 Stan obiektów dziedzictwa kulturowego Wykaz niektórych i Budownictwa – – – – – – obiektów ujętych w Ewidencji Zabytków Architektury Rejów – pozostałość Wielkiego Pieca z XVIII/XIX w. – fundamenty, mur oporowy, kanał przepustowy (jedyny zachowany gar wielkiego pieca w Staropolskim Zagłębiu Przemysłowym). Dróżniczówka z XIX/XX w. Kościół parafii p.w. Najświętszego Serca Jezusowego z 1923 r. Kościół parafii p.w. Św. Józefa z 1928 r. Cmentarz rzymsko-katolicki z ok. 1885 r. Budynek administracyjny Huty “Rejów” z XIX/XX w. w stylu klasycystycznym, (siedziba Muzeum im. Orła Białego). Miejsca Pamięci Narodowej Na terenie Skarżyska-Kamiennej znajdują się 33 miejsca pamięci narodowej. Są to pomniki, cmentarze, tablice upamiętniające fakty historyczne – dotyczące walk narodowowyzwoleńczych z lat 1794, 1863, 1905-1907 oraz z okresu II wojny światowej (tych jest najwięcej) oraz Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej. Wszystkie w/w miejsca znajdują się pod społecznym patronatem i opieką szkół, harcerzy, zakładów pracy, związków kombatanckich, parafii, samorządu oraz PTTK. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW Nieuregulowany stan prawny gruntów i budynków. Brak Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego. Niezadowalający stan infrastruktury drogowej. Niedostatecznie rozwinięta baza sportowa i turystyczno-rekreacyjna. Problemy związane z gospodarką odpadami. 2.5 GOSPODARKA 19 Zmiany ustrojowe zapoczątkowane w latach 1989-1990, kontynuowane w latach następnych zmieniły w sposób znaczący obraz życia gospodarczego w kraju. SkarżyskoKamienna jako jeden z ośrodków przemysłowych północnej części województwa świętokrzyskiego, uniknęło wprawdzie wielkich wstrząsów związanych z transformacją, niemniej jednak w zaistniałych, nowych uwarunkowaniach gospodarczych nie wszystkie firmy potrafiły sprostać wyzwaniom stawianym przez rynek. Reguły gospodarki wolnorynkowej spowodowały upadłość kilku dużych zakładów pracy i doprowadziły do znacznego wzrostu poziomu bezrobocia. Jednocześnie restrukturyzacja wielu skarżyskich przedsiębiorstw spowodowała, iż gospodarka miasta staje się coraz bardziej zróżnicowana. Czynione są starania polegające na dostosowaniu się do wymogów rzeczywistości gospodarczej. Skarżysko-Kamienna oferuje dogodnie zlokalizowane tereny przemysłowe, posiadające dobry dostęp do wszystkich elementów infrastruktury technicznej – energii elektrycznej, wody, gazu, kanalizacji, sieci telefonicznej oraz ciepłowniczej. Warto przy tym dodać, iż miasto posiada duże rezerwy niewykorzystanej wytwarzanej energii cieplnej (moc kotłowni jest wykorzystywana na poziomie 64%) oraz przesyłanej energii elektrycznej. Również przepustowość oczyszczalni ścieków jest wyższa niż jej dzienne obciążenie. Ponadto ciągle inwestuje się w infrastrukturę komunalną, kanalizację, drogi itp. W 2001 roku została oddana do użytku zmodernizowana i rozbudowana oczyszczalnia ścieków, która wykorzystując biogaz powstały w procesie technologicznym używa go do ogrzewania oraz suszenia powstałych w procesie produkcyjnym osadów. Najbliższy okres to dalsze inwestycje w energetyce cieplnej prowadzone wspólnie z partnerem niemieckim, aktualizacja planów zagospodarowania przestrzennego (co umożliwi uwolnienie dużych terenów miejskich pod nowe inwestycje), jak również intensyfikacja działań zmierzających do zagospodarowania terenów poprzemysłowych po zlikwidowanych zakładach. Planuje się budowę i modernizację kanalizacji sanitarnej jak również poprawę układu komunikacyjnego. Podjęto także działania zmierzające do uruchomienia sortowni odpadów komunalnych i linii do produkcji paliw alternatywnych. 2.5.1 Struktura podstawowych branż, główni pracodawcy W 2005 r. zarejestrowanych było: 2 przedsiębiorstwa państwowe, 6 spółek akcyjnych, 119 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, 421 cywilnych i 11 spółdzielni, 9 fundacji i 46 stowarzyszeń. Z otrzymywanych danych z Urzędu Statystycznego w Kielcach wynika, iż w Skarżysku-Kamiennej z roku na rok wzrasta ogólna liczba podmiotów gospodarczych. Kształtowanie się ilości podmiotów gospodarczych w latach 2001 – 2005, według form i rodzaju działalności przedstawiają poniższe tabele. Najczęściej występującą formą działalności są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki cywilne. Natomiast preferowanym rodzajem działalności jest handel i naprawy. Tabela 18: Podmioty prawne zarejestrowane w rejestrze KRUPGN-REGON 20 (dotyczy osób prawnych oraz samodzielnych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej) Rok Przedsiębiorstwa państwowe Spółki akcyjne Spółki z o.o. Spółki cywilne 2001 6 7 106 414 11 8 36 2002 5 7 113 412 11 8 39 2003 4 7 116 413 11 8 43 2004 2 6 116 419 11 8 44 2005 2 6 119 421 11 9 46 Spółdzielnie Fundacje Stowarzyszenia Tabela 19: Zakłady osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą wg PKD Rok Przetwórstwo Budownictwo przemysłowe Transport składowanie i łączność Obsługa Handel Hotele Pośrednictwo nieruchomości i naprawy i restauracje finansowe i firm 2001 463 408 302 1919 111 198 488 2002 478 413 314 2025 119 212 527 2003 497 415 339 2136 124 222 555 2004 489 395 347 2094 122 214 548 2005 470 394 338 2056 115 216 530 Pozytywnym zjawiskiem ostatnich lat jest widoczne zainteresowanie miastem ze strony firm zagranicznych. Największych inwestycji z udziałem kapitału zagranicznego dokonano w gospodarce komunalnej (kapitał niemiecki), w handlu (kapitał niemiecki, brytyjski, francuski i portugalski), w branży dystrybucji paliw (kapitał brytyjski i norweski) oraz w przemyśle (kapitał amerykański i izraelski). Dominujący w Skarżysku-Kamiennej pracodawcy to: PKP Skarżysko oraz Zakłady Metalowe MESKO S.A., które po restrukturyzacji unowocześniają swoją produkcję i uruchamiają nową generację produktów, zapewniając sobie tym samym stabilność ekonomiczną w najbliższych latach. Do znaczących przedsiębiorstw należy zaliczyć również: ZEORK S.A., WTÓRPOL PPHU, SKAMET Metalowa Spółdzielnia Pracy. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW Słabo rozwinięta infrastruktura dla tworzenia MŚP (infrastruktura techniczna i otoczenie okołobiznesowe). Problemy z pozyskiwaniem inwestorów zewnętrznych. Niewykorzystany potencjał turystyczny. Niska aktywność mieszkańców. Migracja wykształconej młodzieży. 2.6 SFERA SPOŁECZNA 21 2.6.1 Sytuacja demograficzna Sytuację demograficzną miasta Skarżyska-Kamiennej obrazuje poniższe zestawienie: Tabela 20: Sytuacja demograficzna miasta Wyszczególnienie 1 1. Ludność ogółem /osoby/ w tym: - mężczyźni - kobiety 2. Ludność na i km2 3. Kobiety na 100 mężczyzn 4. Ruch naturalny ludności (w liczbach bezwzględnych) - małżeństwa - urodzenia - zgony *przyrost naturalny na 1000 ludności: - małżeństwa - urodzenia - zgony - przyrost naturalny 5. Liczba rozwodów (zarejestrowanych w USC) 6. Migracja ludności - n a p ł y w ogółem w tym: - z zagranicy - o d p ł y w ogółem w tym - z zagranicy - saldo migracji w tym: - saldo migracji zewnętrznej 7. Ludność w wieku: a) przedprodukcyjnym ogółem /osoby/ - mężczyźni - kobiety Z liczby ogółem przypada na: - wiek niemowlęcy i żłobkowy do 3 lat - wiek przedszkolny 4 - 6 lat - wiek szkoły podstawowej 7-13 lat b) produkcyjnym ogółem - mężczyźni - kobiety c) poprodukcyjnym ogółem - mężczyźni - kobiety 8. Procent udziału w ogólnej licznie ludności a) ludność w wieku przedprodukcyjnym b) ludność w wieku produkcyjnym c) ludność w wieku poprodukcyjnym 2003 2 50 019 2004 3 49 745 2005 4 49 416 23 717 26 302 779 110 23 607 26 138 775 110 23 476 25 940 770 110 267 363 511 256 365 508 271 395 578 5,27 7,17 10,09 -2,92 103 5,08 7,24 10,08 -2,84 105 5,42 7,91 11,57 -3,66 126 383 356 363 18 576 16 550 9 569 13 -193 28 -194 39 -206 +5 -12 -30 9 303 4 793 4 510 8 882 4 578 4 304 8 488 4 384 4 104 1 412 1 212 3 753 31 866 16 061 15 805 8 850 2 863 5 987 1 394 1 135 3 616 31 931 16 119 15 812 8 932 2 910 6 022 1 446 1 094 3 361 32 006 16 200 15 806 8 922 2 892 6 030 18,60 63,70 17,70 17,85 64,19 17,96 17,18 64,75 18,05 W 2005 r. miasto Skarżysko-Kamienna zamieszkiwało 49 416 mieszkańców, w tym 23 476 mężczyzn oraz 25 940 kobiet. Strukturę ludności w Skarżysku-Kamiennej w latach 2002-2005 w rozbiciu na wiek i płeć obrazuje poniższa tabela: 22 Tabela 21: Struktura ludności w Skarżysku-Kamiennej w latach 2002-2005 2002 2003 2004 2005 Wiek Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni 904 935 882 915 854 920 870 907 0-4 1 169 1 265 1 096 1 177 1 078 1 082 1 026 1 023 5-9 1 537 1 607 1 429 1 520 1 341 1 475 1 273 1 405 10-14 2 054 2 251 1 954 2 129 1 824 1 947 1 655 1 834 15-19 1 870 2 024 1 944 2 067 1 950 2 135 1 957 2 158 20-24 1 609 1 759 1 625 1 840 1 695 1 934 1 740 1 992 25-29 1 397 1 368 1 392 1 402 1 420 1 434 1 424 1 497 30-34 1 470 1 394 1 413 1 358 1 356 1 364 1 363 1 357 35-39 2 094 1 887 1 920 1 746 1 762 1 622 1 610 1 509 40-44 2 656 2 408 2 655 2 367 2 571 2 244 2 442 2 131 45-49 2 229 1 900 2 296 2 005 2 443 2 094 2 550 2 182 50-54 1 497 1 257 1 709 1 440 1 822 1 593 2 000 1 729 55-59 1 216 957 1 130 888 1 086 853 1 101 860 60-64 2 826 4 857 2 863 4 936 2 910 4 929 2 892 65 i więcej 4 774 2.6.2 Oświata na terenie miasta Skarżyska-Kamiennej Tabela 22: Liczba szkół i przedszkoli na terenie miasta Skarżyska-Kamiennej w 2005 r. Wyszczególnienie Przedszkola Szkoły podstawowe Gimnazja Licea Ogólnokształcące Szkoły Średnie Szkoły policealne Szkoły artystyczne Liczba 8 9 4 5 6 2 1 Liczba dzieci 882 2 723 1 670 2 026 2 998 120 140 Baza materialna placówek oświatowych na terenie miasta Skarżyska-Kamiennej wymaga, w większości, remontów i modernizacji oraz szeroko pojętego doposażenia w pomoce naukowe, w tym wyposażenie sal komputerowych. Bardzo ważnym zadaniem dla dyrektorów szkół będzie zapewnienie odpowiednio wysokiego naboru uczniów oraz poziomu nauczania poprzez zatrudnienie wykwalifikowanej kadry nauczycielskiej. W Skarżysku-Kamiennej funkcjonuje także Zespół Placówek Opieki i Interwencji Kryzysowej „PRZYSTAŃ”, w której w 2005 r. znajdowało się 40 wychowanków. Trzy Ośrodki Szkolno-Wychowawcze oraz Specjalny Ośrodek Szkolny dla Dzieci Niepełnosprawnych Ruchowo. 2.6.3 Ochrona zdrowia Tabela 23: Dane dotyczące ochrony zdrowia w Skarżysku-Kamiennej Wyszczególnienie 1 2003 2 1 I. Liczba szpitali 23 2004 3 1 2005 4 1 - liczba łóżek szpitalnych 428 428 428 w tym: - noworodkowych 37 37 37 - Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego 24 24 24 II. Liczba przychodni rejonowych 5 5 5 III. Liczba poradni ogółem 26 26 27 w tym: - ogólnych 5 5 12 - pediatrycznych 4 4 8 - dla kobiet 3 3 3 - innych - specjalistycznych 14 14 14 IV. Liczba lekarzy i pielęgniarek 1. Liczba lekarzy medycyny ogółem 107 96 89 w tym: - na 10.000 ludności 21 19 18 2. Liczba lekarzy dentystów ogółem 3 4 4 3. Liczba pielęgniarek ogółem 307 293 316 w tym: - na 10.000 ludności 61 59 64 V. Liczba aptek 18 20 22 - liczba ludności na 1 aptekę 2799 2487 2246 VI. Żłobki 1. Liczba żłobków 1 1 1 - liczba miejsc w żłobku (normatywna) 30 30 30 - liczba dzieci w żłobku (średnia) 25 25 25 Dane odnośnie ochrony zdrowia były przekazane przez Zakład Opieki Zdrowotnej oraz Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Przychodnie Miejskie”. 2.6.4 Zatrudnienie i bezrobocie w mieście Skarżysku-Kamiennej Ze struktury zatrudnienia przedstawionej w poniższej tabeli wynika, że najwięcej osób w 2005 r. pracowało w następujących sektorach: przetwórstwo przemysłowe (3 374), transport, gospodarka magazynowa i łączność (2 213), edukacja (1 281). Tabela 24:Zatrudnienie w latach 2003-2005 Wyszczególnienie 1. Pracujący w tym: - rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo - przetwórstwo przemysłowe - wytwarzanie i zaopatrzenie w energię, gaz, wodę - budownictwo - handel i naprawy - transport, gospodarka magazynowa i łączność - pośrednictwo finansowe - obsługa nieruchomości i firm - administracja publiczna i obrona narodowa - edukacja - ochrona zdrowia i opieka społeczna - hotele i restauracje - pozostała działalność usługowa, komunalna, socjalna i indywidualna - gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników 2003 12 134 2004 11 889 2005 11 837 36 3 363 897 333 815 2 371 186 681 714 1 228 1 273 32 203 2 59 3 296 899 353 762 2 296 231 516 675 1 302 1 252 60 163 2 55 3 374 913 232 908 2 213 167 420 770 1 281 1 277 75 150 2 Według danych z Powiatowego Urzędu Pracy liczba bezrobotnych na dzień 31.12.2005 r. w mieście Skarżysku-Kamiennej wynosiła 5 588 – stanowiło to 56,12% ogólnej liczby bezrobotnych w powiecie skarżyskim. Liczba bezrobotnych kobiet stanowiła 2 837 24 czyli 50,74% ogólnej liczby bezrobotnych, natomiast liczba bezrobotnych z prawem do zasiłku wynosiła 830. Tabela 25: Stan i struktura bezrobocia w Skarżysku-Kamiennej w 2005 r. I. Stan bezrobocia 1. Liczba bezrobotnych na dzień 31.12.2005 r. 2. Wzrost w porównaniu do poprzedniego miesiąca 3. Spadek w porównaniu do 31.12.2004 r. 4. Udział w ogólnej liczbie bezrobotnych w powiecie II. Struktura bezrobocia 1. Bezrobotni z prawem do zasiłku na dzień 31.12.2005 r. 2. Wzrost w porównaniu do poprzedniego miesiąca 3. Udział bezrobotnych z prawem do zasiłku w ogólnej liczbie bezrobotnych 4. Bezrobotne kobiety - ogółem na dzień 31.12.2005 r. 5. Udział bezrobotnych kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych 6. Wzrost w porównaniu do poprzedniego miesiąca 7. Bezrobotne kobiety z prawem do zasiłku 8. Udział bezrobotnych kobiet z prawem do zasiłku w ogólnej liczbie kobiet bezrobotnych III. Osoby zarejestrowane 1. Bezrobotni zarejestrowani - narastająco od początku roku w tym: kobiety zarejestrowani po raz pierwszy 2. Bezrobotni zarejestrowani - w miesiącu sprawozdawczym w tym: kobiety zarejestrowani po raz pierwszy IV. Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy 1. Do 25 roku życia w tym: kobiety 2. Które ukończyły szkołę wyższą, do 27 roku życia w tym: kobiety 3. Długotrwale bezrobotne w tym: kobiety 4. Powyżej 50 roku życia w tym: kobiety 5. Bez kwalifikacji zawodowych w tym: kobiety 6. Samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia w tym: kobiety 7. Niepełnosprawni w tym: kobiety 5588 170 512 56,12% 830 41 3,14% 8,39% 5,22% 14,85% 2837 50,74% 3,17% 87 402 14,17% 5559 2528 1124 640 288 52 1041 485 55 36 3860 2023 921 367 590 301 139 120 155 55 Tabela 26: Bezrobotni wg wieku, wykształcenia i stażu pracy stan na: 31.12.2005 r. Wyszczególnienie Czas pozostawania bez pracy w miesiącach do 1 1-3 3-6 6-12 12-24 pow. 24 Liczba bezrobotnych ogółem 422 840 762 793 931 1840 Lp. 1 2 3 4 5 6 25 Udział 7,55% 15,03% 13,64% 14,19% 16,66% 32,93% Liczba bezrobotnych kobiet 170 376 345 400 473 1073 Wiek Wykształcenie Staż pracy 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 lata 7 8 9 10 11 12 1039 1655 1138 1483 240 33 18,59% 29,62% 20,37% 26,54% 4,29% 0,59% 484 873 663 738 79 X wyższe 13 489 8,75% 305 14 1705 30,51% 845 15 608 10,88% 417 16 1712 30,64% 762 17 1074 19,22% 508 18 19 20 21 22 23 24 597 1010 766 975 760 93 1387 10,68% 18,07% 13,71% 17,45% 13,60% 1,66% 24,82% 298 497 423 565 382 21 651 25 5588 policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej do 1 roku 1-5 lat 5-10 lat 10-20 lat 20-30 lat 30 lat i więcej bez stażu Ogółem 2837 Z powyższego zestawienia wynika, iż najliczniejszą grupę wśród bezrobotnych stanowią osoby pozostające bez pracy powyżej 24 miesięcy - 32,93%. Istotnym jest także fakt najwyższego procentu bezrobotnych wśród ludzi młodych, w wieku 25-34 lata - 29,62% oraz to, iż 24,82% bezrobotnych to osoby bez stażu pracy. Jeżeli z kolei weźmiemy pod uwagę wykształcenie to 30,64% bezrobotnych posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe a 30,51% posiada wykształcenie policealne i średnie zawodowe. 2.6.5 Poziom bezpieczeństwa Policja Według danych Komendy Powiatowej Policji w Skarżysku-Kamiennej na terenie powiatu skarżyskiego podejmowanych jest szereg działań prewencyjnych, określonych lokalnymi strategiami zapobiegania przestępczości. W ramach Programu Zapobiegania Przestępczości i Patologiom Społecznym Bezpieczny Powiat Skarżyski oraz w ramach Miejskiego Programu Poprawy Bezpieczeństwa Publicznego i Zapobiegania Przestępczości na lata 2000-2010 realizowano następujące profilaktyczne programy cząstkowe: 1. Bezpieczny Powiat, 2. Szkoła – Rodzina - Środowisko 3. Świętokrzyski Program Pomocy Ofiarom Przestępstw 4. Bezpieczny Dom – Osiedle - Parking 5. Przeciwdziałanie narkomanii i alkoholizmowi 6. Bezpieczny Biznes 7. Bezpieczny Wypoczynek Od roku 2002 na terenie powiatu działają Lokalne Koalicje na rzecz bezpieczeństwa, które wspólnie z innymi podmiotami realizują szereg różnorodnych zadań, w tym związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa lokalnej społeczności. 26 Od 2001 roku funkcjonuje także „Stowarzyszenie Bezpieczny Powiat Skarżyski”, którego celem jest koordynacja współpracy wszystkich instytucji powołanych do ochrony bezpieczeństwa publicznego. W ramach realizowanych programów prewencyjnych odbyto szereg spotkań w placówkach oświatowych, natomiast w ramach programu prewencji kryminalnej „Bezpieczny Biznes” nawiązano współpracę z największymi Zakładami Produkcyjnymi i Zakładami Usługowymi terenu powiatu. W szkołach powiatu skarżyskiego prowadzone są liczne spotkania z młodzieżą, rodzicami oraz pedagogami, dotyczące profilaktyki i prewencji. Często również odbywają się rozmowy profilaktyczno-ostrzegawcze z nieletnimi oraz ich rodzicami i opiekunami. Policja w Skarżysku ściśle współpracuje z innymi organizacjami i instytucjami mającymi na celu pomoc młodzieży: Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną, MOPS, Sądem Rodzinnym i Nieletnich, świetlicami środowiskowymi, Wydziałem Edukacji w Urzędzie Miasta, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie oraz nowopowstałym Centrum Socjalizacji i Resocjalizacji. Zagrożenie pożarowe miasta Niebezpieczeństwo pożarowe występujące w mieście jest typowe dla podobnych miast w kraju. Duże zagrożenie stwarzają zlokalizowane tutaj zakłady przemysłowe, stacje redukcji gazu ziemnego, węzeł kolejowy oraz sieć dróg, z krajową E-7 na czele. Stwarza to nie tylko możliwość powstania pożaru, ale również miejscowego zagrożenia, np. wypadku czy katastrofy. Szczególnie niebezpieczna jest możliwość emisji toksycznych substancji chemicznych. Duże niebezpieczeństwo występuje także w blokach mieszkalnych (głównie w budynkach wysokich) oraz obiektach użyteczności publicznej. Powyższe związane jest głównie z utrudnieniami w dojazdach do obiektów oraz brakiem odpowiedniego sprzętu do działań na wysokości. Do zakładów i obiektów o największym zagrożeniu pożarowym w mieście należy zaliczyć: – węzeł PKP, – Zakłady Metalowe „MESKO”, – drogę krajową E-7, – obiekty Rejonowego Zakładu Gazowniczego, – obiekty energetyczne, – obszary leśne, – obiekty Linde Gaz Polska Sp. z o. o. – zespół szpitala miejskiego. 2.6.6 Pomoc społeczna i grupy społeczne wymagające wsparcia Gminną jednostką organizacyjną pomocy społecznej działającą na terenie Skarżyska – Kamiennej jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Tabela 27 : Liczba rodzin korzystających z pomocy MOPS Wyszczególnienie 2002 liczba rodzin 2003 liczba rodzin 27 2004 liczba rodzin Razem Świadczenia przyznane 1) 1480 1) 1380 w ramach zadań zleconych 2) – 2) – (finansowane 3) – 3) – z budżetu państwa) Świadczenia przyznane w 1) 2450 1) 2842 ramach zadań własnych 2) 2187 2) 2271 (finansowane 3) – 3) – z budżetu gminy) 1) na podstawie ustawy o pomocy społecznej, 2) na podstawie ustawy o dodatkach mieszkaniowych, 3) na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych. 1) 467 2) – 3) 3000 3327 -3000 1) 2810 2) 2316 3) – 8102 6774 -- W strukturach MOPS funkcjonują m. in.: - Sekcja Pomocy Środowiskowej, - Dzienny Środowiskowy Dom Samopomocy, - Sekcja Usług Specjalistycznych, - Sekcja Usług Opiekuńczych, - Klub Integracji Społecznej, - kuchnia i stołówka, - skład odzieży używanej, - Sekcja Dodatków Mieszkaniowych, - Sekcja Świadczeń Rodzinnych, - Sekcja Księgowości. W 2002r. ze świadczeń pomocy społecznej w ramach ustawy o pomocy społecznej skorzystało 2940 rodzin t.j. ok. 9295 osób, w 2003r. – 2840 rodzin a w 2004r. – 2612. Stopniowy spadek ilości rodzin korzystających z pomocy MOPS w ramach ustawy o pomocy społecznej nie oznacza zmniejszenia liczby rodzin wymagających wsparcia ze strony ośrodka, ponieważ znaczna część dotychczasowych klientów uprawniona została do korzystania z pomocy finansowej określonej w nowej ustawie o świadczeniach rodzinnych. Dotychczas w ramach tej ustawy z pomocy skorzystało 3000 rodzin. Ponadto do 2003r. płatnikiem rent socjalnych był MOPS, który w 2003r. wypłacił 277 rent socjalnych. Od 2004r. ich płatnikiem jest ZUS. Po uwzględnieniu ustawowej zmiany płatnika rent socjalnych nie zauważa się już spadku liczby rodzin w 2004r. w stosunku do 2003r. ale nawet wzrost o prawie 50 rodzin. Kolejną formą pomocy z której korzystają mieszkańcy miasta są dodatki mieszkaniowe. Od 2002r. widoczny jest stopniowy wzrost ilości rodzin korzystających z dodatków. W 2002r. – 2187, w 2003r. – 2271 i w 2004r. – 2316, co wskazuje na zwiększenie liczby rodzin kwalifikujących się do tej formy pomocy. Spowodowane jest to z jednej strony wzrostem kosztów utrzymania mieszkań, z drugiej wzrastającym zubożeniem mieszkańców miasta. Głównymi powodami przyznawania pomocy w ramach ustawy o pomocy społecznej jest ubóstwo i bezrobocie. Ubóstwo jest pojęciem bardzo szerokim i łączy się z ograniczoną możliwością podjęcia zatrudnienia w mieście. Te dwa powody są ściśle ze sobą powiązane i stanowią podstawę przyznawania pomocy w ramach ustawy o pomocy społecznej. Kolejnym wiodącym problemem jest niepełnosprawność i długotrwała lub ciężka choroba. W 2003r. z powodu niepełnosprawności i długotrwałej lub ciężkiej choroby skorzystało w MOPS łącznie 732 rodziny, w 2004r. – 900 rodzin. Z informacji Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie i Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności wynika, że w 2003r. wydano 821 orzeczeń o stopniach niepełnosprawności dla mieszkańców miasta Skarżyska-Kamiennej. W 2004r. wydano o 37 orzeczeń więcej tj. 858. Ponadto w 2003r. wydano 258 orzeczeń o niepełnosprawności dzieci i w 2004r. porównywalnie – 262 orzeczenia. 28 Natomiast z powodu alkoholizmu skorzystało w 2003r. 238 rodzin, w 2004r. 280 rodzin. Dane te nie pokazują jednak rzeczywistej liczby osób uzależnionych korzystających z pomocy Ośrodka, ponieważ często głównym problemem obok uzależnienia jest np. bezrobocie czy też niepełnosprawność. Wówczas widnieją one w statystyce MOPS jako osoby bezrobotne lub niepełnosprawne, którym przyznano pomoc ze względu na te problemy, a nie problem uzależnienia, choć jest on współwystępujący. Z informacji uzyskanych z Gminnej Komisji d.s. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, wynika że na 1 punkt sprzedaży napojów alkoholowych w mieście przypadało w 2003r. – 293 osoby, w 2004r – 303. W 2003r. zatrzymano do wytrzeźwienia w Izbie Wytrzeźwień 316 osób. W 2004r. zatrzymano aż 665 osób, co oznacza wzrost o 210% w stosunku do roku poprzedniego. Wzrosła także liczba osób, z którymi przeprowadzono rozmowy interwencyjno – motywujące w związku z nadużywaniem alkoholu z 411 w 2003r. do 440 w 2004r., choć wzrost ten był już niewielki w stosunku do w/w wzrostu liczby osób zatrzymanych w Izbie Wytrzeźwień. Ponadto w 2003r. gminna komisja wystąpiła do sądu z 82 wnioskami o zobowiązanie osób uzależnionych od alkoholu do podjęcia leczenia i z 71 w 2004r. Dane te potwierdzają istnienie problemu uzależnień wśród mieszkańców miasta. Z problemem alkoholowym często powiązany jest problem przemocy domowej. Według sprawozdania Komendy Powiatowej Policji w 2003r. w powiecie przeprowadzonych było 287 interwencji w sprawach przemocy domowej wg. procedury niebieskiej karty. W 2004r. – 335, co oznacza wzrost o 48 w stosunku do roku poprzedniego. Z informacji udzielonych przez Komendę wynika, że ok. 70 % interwencji miało miejsce na terenie Skarżyska – Kamiennej. Dane te wskazują na problem przemocy domowej w mieście, tym bardziej, że KPP posiada jedynie informacje o interwencjach w sprawach przemocy domowej. Często jednak jest to problem ukryty tzw. „za zamkniętymi drzwiami” i nie widnieje on wówczas w żadnych statystykach. 2.6.7 Aktualna sytuacja na rynku pracy. Problem bezrobocia dotyka większość mieszkańców powiatu skarżyskiego. Na tle województwa stanowi on nadal obszar o najwyższej stopie bezrobocia. Obecny poziom bezrobocia ukształtowany został między innymi przez reformę administracyjną (1999 – 2003), wyż demograficzny, procesy restrukturyzacji i komercjalizacji dużych podmiotów sektora przemysłu metalowego oraz Polskich Kolei Państwowych. Przyczyn zaistniałego stanu upatrywać należy ponadto w mało stabilnej, choć rozwijającej się gospodarce kraju, zmieniających się i mało czytelnych przepisach prawnych, w sytuacji finansów publicznych, czy w braku - na chwile obecną - zdecydowanych rozwiązań strukturalnych. Efektem powyższego jest duży wzrost liczby długotrwale bezrobotnych, spadek ilości osób z prawem do zasiłku w stosunku do ogółu osób pozostających bez pracy. Zauważalny jest natomiast regres udziału, w ogólnej liczbie bezrobotnych, osób bez stażu pracy oraz migracja młodych ludzi w inne regiony kraju w poszukiwaniu pracy. Jednocześnie zmniejsza się liczba oferowanych stanowisk pracy choćby czasowej. Pogarszająca się sytuacja gospodarcza w powiecie, a także w niektórych regionach kraju, skutkuje małą efektywnością stosowanych programów rynku pracy – zmniejszeniem liczby bezrobotnych na krótki okres czasu. Zjawisko powyższe potwierdza duży udział wśród bezrobotnych tzw. powracających zarejestrowanych. Na przestrzeni lat 1990-2003 stopa bezrobocia wzrosła do ponad 20% osiągając na koniec lutego 2004 wskaźnik 33,0% (najwyższy w województwie). Stopa bezrobocia była wyższa o 10,2% od przeciętnej stopy wojewódzkiej i o 12,4% od średniej krajowej. 29 Według danych PUP w Skarżysku-Kamiennej liczba bezrobotnych na dzień 31.12.2005 r. w mieście Skarżysku-Kamiennej wynosiła 5588 osób, z czego pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy - 1840, co stanowi 32,93% ogółu bezrobotnych. Aktywizacja takich osób na rynku pracy jest procesem pochłaniającym ogromne środki, napotyka na szereg trudności w sferze społecznej i psychologicznej. Ogółem, największa liczba osób pozostających bez pracy znajduje się w przedziale wiekowym18-34 lata, co jest szczególnie niebezpieczne ze względu na frustrację osób dopiero wchodzących na rynek pracy. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW Wysoki poziom bezrobocia. Brak szkolnictwa wyższego. Niskie dochody mieszkańców. Bierna postawa mieszkańców. Migracja młodych ludzi. 30