kadry 8 problemy ruchu służbowego wypowiedzenie

KADRY
8
PROBLEMY RUCHU SŁUŻBOWEGO
WYPOWIEDZENIE STOSUNKU PRACY
W CZASIE NIEOBECNOŚCI NAUCZYCIELA
Jak co roku okres kwietnia i maja przypada na wzmożony ruch
służbowy w szkołach i placówkach oświatowych, zapadają bowiem
w tym czasie tak kluczowe dla nauczycieli decyzji związane
z zatrudnieniem. Rok 2008 nie jest rokiem wyjątkowym, także i obecnie
wobec niżu demograficznego coraz więcej nauczycieli staje przed
podjęciem decyzji w sprawie zatrudnienia.
Zgodnie z przepisem art. 20 Karty Nauczyciela stosunek pracy
(zarówno nawiązany na podstawie umowy o pracę jak i mianowania)
ulega rozwiązaniu w razie całkowitej likwidacji szkoły, częściowej
likwidacji albo w razie zmian organizacyjnych powodujących
zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania
uniemożliwiających zatrudnienie nauczyciela w pełnym wymiarze
zajęć – za 3-miesięcznym wypowiedzeniem z końcem roku szkolnego.
Art. 41 Kodeksu pracy, nie pozwala pracodawcy na
wypowiedzenie umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także
w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, jeżeli nie
upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę
bez wypowiedzenia.
Przepis ten jest zmorą dyrektorów placówek feryjnych, którzy
w okresie ruchu służbowego stają przed koniecznością wypowiedzenia
stosunku pracy nauczycielowi szkoły, dla którego z powodu częściowej
likwidacji szkoły, zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie
liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania brakuje godzin.
Zgodnie bowiem z art. 20 ust. 3 Karty Nauczyciela, rozwiązanie stosunku
pracy z przyczyn określonych w ust. 1 następuje z końcem roku
szkolnego po uprzednim trzymiesięcznym wypowiedzeniu. Oznacza to,
że aby rozwiązać stosunek pracy z nauczycielem placówki feryjnej,
dyrektor obowiązany był najpóźniej do końca maja wręczyć
wypowiedzenie stosunku pracy. Wprawdzie art. 20 ust. 5 Karty
Nauczyciela daje możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia
maksymalnie do jednego miesiąca, to jednak za pozostałą część należy
wypłacić odszkodowanie.
Taka regulacja umożliwia rozwiązanie stosunku pracy
z nauczycielem placówki feryjnej jedynie w jednym momencie w trakcie
roku – z dniem 31 sierpnia. Jeżeli w maju lub czerwcu nauczyciel nie
otrzymał wypowiedzenia, nie musiał obawiać się o pracę przez cały
KADRY
14
PRAKTYCZNE EWIDENCJONOWANIE
CZASU PRACY cz. I
Każdy pracodawca jest obowiązany prowadzić ewidencję czasu
pracy wszystkich zatrudnionych pracowników. Wynika to z art. 149 § 1
Kodeksu pracy:
Pracodawca prowadzi ewidencję czasu pracy pracownika do celów
prawidłowego ustalenia jego wynagrodzenia i innych świadczeń
związanych z pracę. Pracodawca udostępnia tę ewidencję pracownikowi,
na jego żądanie.
Ewidencję czasu pracy prowadzi w kartach ewidencyjnych
czasu pracy, których zakres określony jest zapisem § 8 pkt 1
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r.
w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji
w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia
akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62 z 1996 r. poz. 286 z późn. zm.)
Pracodawca zakłada i prowadzi odrębnie dla KAŻDEGO pracownika
kartę ewidencji czasu pracy, w której na bieżąco rejestruje pracę:
 w poszczególnych dobach, w tym w niedziele i święta,
 w porze nocnej,
 w godzinach nadliczbowych,
 w dni wolne od pracy wynikające z rozkładu czasu w przeciętnie
pięciodniowym tygodniu pracy,
 dyżury,
 urlopy,
 zwolnienia od pracy,
 inne usprawiedliwione nieobecności w pracy,
Zgodnie z treścią w/w art. 149 § 2 nie ewidencjonuje się
GODZIN PRACY pracownikom:
 zarządzającym w imieniu pracodawcy zakładem pracy (dyrektorzy,
zastępcy dyrektorów i główni księgowi),
 objętym systemem zadaniowego czasu pracy,
 otrzymującym ryczałt za godziny nadliczbowe lub za pracę w porze
nocnej.
GOSPODARKA FINANSOWA
20
ZASADY ROZLICZANIA SKŁADEK ZUS
Pracodawca zatrudniający pracowników, jako płatnik jest
obowiązany do regulowania i rozliczania składek na ubezpieczenia
społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz
zdrowotne a także na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych.
Poniżej podajemy w opracowaniu redakcyjnym nowe
rozporządzenie Rady Ministrów określające szczegółowe zasady i tryb
rozliczania tych składek.
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW
z dnia 18 kwietnia 2008 r.
w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach
rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład
Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. Z 2008 r. Nr 78, poz. 465)
Na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74,
z późn. zm.) zarządza się, co następuje:
§ 1. Rozporządzenie określa:
1) szczegółowe zasady i tryb postępowania w sprawach rozliczania
składek i wypłaconych zasiłków, o których mowa w przepisach
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa oraz w przepisach o ubezpieczeniu społecznym
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zasiłków
rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz kolejność zaliczania wpłat składek
na poszczególne fundusze;
2) kolejność zaliczania wpłat składek na Fundusz Ubezpieczeń
Społecznych oraz innych należności, do których poboru jest zobowiązany
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zwany dalej „Zakładem”, jeżeli
płatnik składek opłaca je i przekazuje niezgodnie z przepisami ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
zwanej dalej „ustawą”;
3) szczegółowe zasady i tryb sporządzania przez Zakład z urzędu
dokumentów związanych z ubezpieczeniami społecznymi określonych
w ustawie, zwanych dalej „dokumentami ubezpieczeniowymi”;
4) szczegółowe zasady i tryb korygowania przez Zakład z urzędu błędów
stwierdzonych w dokumentach ubezpieczeniowych;
GOSPODARKA FINANSOWA
21
5) szczegółowe zasady i tryb wprowadzania i korygowania przez Zakład
z urzędu danych bezpośrednio na kontach ubezpieczonych i kontach
płatników składek.
DEKLARACJE I RAPORTY
§ 2. 1. Płatnik składek w deklaracji rozliczeniowej, o której mowa
w art. 4 pkt 5 ustawy1), zwanej dalej „deklaracją”, rozlicza następujące
składki:
1) na ubezpieczenia społeczne:
a) emerytalne,
b) rentowe,
c) chorobowe,
d) wypadkowe,
2) na ubezpieczenie zdrowotne,
3) na Fundusz Pracy,
4) na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- zwane dalej „składkami”.
2. W deklaracji płatnik składek rozlicza:
1) zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek
wyrównawczy, zasiłek macierzyński i zasiłek opiekuńczy, zwane dalej
„zasiłkami”;
2) zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne i wychowawcze, należne za okres
do dnia 30 kwietnia 2004 r., oraz świadczenia rodzinne, należne
za okres do dnia 31 sierpnia 2006 r., zwane dalej „świadczeniami
rodzinnymi”.
3. Płatnik składek dokonuje rozliczenia składek, zasiłków oraz
świadczeń rodzinnych za okres, za który był uprawniony do ich
wypłaty, w terminach określonych w ustawie.
4. Rozliczenia składek oraz wypłaconych w danym miesiącu
kalendarzowym zasiłków i świadczeń rodzinnych dokonuje się w jednej
deklaracji.
5. Do deklaracji płatnik składek załącza imienne raporty
miesięczne, o których mowa w art. 4 pkt 6 ustawy2), zwane dalej
„raportami”, dotyczące każdego ubezpieczonego.
6. Dla każdego ubezpieczonego, którego podstawę wymiaru
składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód,
w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
płatnik składek w raporcie lub imiennym raporcie miesięcznym
korygującym, o którym mowa w ustawie, zwanym dalej „raportem
korygującym”, oraz w deklaracji i deklaracji rozliczeniowej korygującej,
ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE
59
SAMORZĄD TERYTORIALNY
A OŚWIATA PUBLICZNA
Kształcenie obowiązkowe to ten etap kształcenia, który został
formalnie ustanowiony przez władze jako okres pobierania nauki przez
wszystkie dzieci i młodzież. Ten etap w systemie edukacji jest generalnie
zinstytucjonalizowany w formie nauki w pełnym lub niepełnym
wymiarze i ma charakter obowiązkowy dla wszystkich przez określoną
liczbę lat. Celem kształcenia obowiązkowego jest wyposażenie obywateli
w podstawy wiedzy i umiejętności jakich wymaga od nich społeczeństwo,
w którym żyją. Dla realizacji zadania przydzielonego kształceniu
obowiązkowemu niezbędna jest stabilność1.
Promotorem wszelkich zmian w systemie edukacyjnym jest
państwo i samorządy terytorialne. Również osoby prywatne
stowarzyszenia, organizacje wyznaniowe, fundacje domagają się
możliwości oddziaływania i udziału w poczynaniach reformatorskich
systemu edukacji.
Polski system edukacji, pomimo przeprowadzonych reform, ciągle
znajduje się w stadium transformacji trudno w nim o stabilność, która
może przyczynić się do poprawy efektywności kształcenia. Przy czym
stabilność nie wyklucza zmian ewolucyjnych spowodowanych
zmieniającymi się oczekiwaniami w stosunku do edukacji. Wraz
z transformacją ustrojową, wprowadzającą raczej rewolucyjne zmiany
w polskim systemie edukacji, nastąpiła dywersyfikacja sposobów
realizacji zadań edukacyjnych.
Oprócz szkół publicznych pojawiły się szkoły niepubliczne
zakładane i prowadzone przez różnego rodzaju podmioty. Niezależnie
jednak od rodzaju organu prowadzącego szkoła jest zasadniczym
i podstawowym ogniwem systemu edukacyjnego państwa. Szkoła jest
instytucją wielorakich usług związanych z procesami rozwoju dzieci
i młodzieży, pedagogizacji rodziców i środowiska oraz miejscem pracy
nauczycieli. W szkole decydują się najważniejsze procesy reformowania
edukacji.
Polski system edukacji w głównej mierze opiera się na
szkolnictwie publicznym i oświacie samorządowej, ale szkoły
niepubliczne, chociaż stanowią niewielki procent ogółu placówek
1
A Decade of Feforms at Compulsory Level in the European Union (1984 – 94)
Brussels 1997, European Unit of EURYDICE, tłumaczenie E. Kolanowska, Fundacja
Rozwoju Edukacji , s. 9
ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE
60
oświatowych coraz wyraźniej poprzez swoje istnienie i możliwość
większej niezależności w podejmowaniu nowatorskich rozwiązań
wpływają na kształt i charakter edukacji w Polsce.
Obserwuje się silny lobbing ze strony szkolnictwa niepublicznego na
rzecz zmian w systemie zarządzania i finansowania oświaty. Podobne
naciski obserwuje się ze strony samorządów szczególnie tych, które mają
duże problemy finansowe. I chociaż i jedni i drudzy domagają się zmian
w ustawodawstwie oświatowym, to jednak motywacja dla tych żądań jest
różna.
Sektor szkolnictwa niepublicznego domaga się czytelnych
i bardzo konkretnych zasad finansowania zadań oświatowych oraz
pewnej liberalizacji w zarządzaniu oświatą w samorządach. Jest to
zrozumiałe, ponieważ przekazywanie środków z budżetu państwa do
niepublicznych placówek oświatowych odbywa się za pośrednictwem
samorządów. Wysokość tej kwoty nie może być niższa od przewidzianej
na jednego ucznia w danym typie i rodzaju szkoły w części oświatowej
subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu
terytorialnego2. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego
ustala tryb udzielania i rozliczania dotacji uwzględniając w szczególności
podstawę obliczania dotacji i zakres danych, które powinny być zawarte
we wniosku o udzielenie dotacji3.
Przedstawiciele szkolnictwa niepublicznego mocno domagają się
wprowadzenia systemu finansowania oświaty poprzez bon oświatowy
do całkowitej dyspozycji rodzica (opiekuna), który będzie decydował
o wyborze szkoły. O ile takie rozwiązanie wydaje się być dobre
w przypadku szkół niepublicznych to w systemie oświaty publicznej
należy odnieść się do tego rozwiązania z ostrożnością.
Przedstawiciele samorządów domagają się z kolei zmiany zasad
finansowania usług oświatowych i jeszcze większej decentralizacji
procesu decyzyjnego w zarządzaniu szkołami, uzasadniając swoje
stanowisko niezwykle trudną sytuacją finansową samorządów.
Poszczególne samorządy na własną rękę podejmują działania zmierzające
do poprawy tej sytuacji. Działania te zwykle koncentrują się na obniżeniu
kosztów prowadzenia szkół w gminie, pomijając zagadnienia
efektywności kształcenia i racjonalizacji wydatków
2
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz.
2572, Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788,
Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104 oraz z 2006
r. Nr 144, poz. 1043, art.90
3
Tamże, art.90, p.4