Strategia Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku - BIP

Transkrypt

Strategia Rozwoju
Gminy Stary Dzierzgoń
do 2020 roku
PROJEKT
Gdańsk, listopad 2014
Opracowanie wykonane przez:
AMT Partner Sp. z o. o.
Ul. Jaśkowa Dolina 16 lok. 3
80-252 Gdańsk
www.amtpartner.pl
2
Spis treści
1
Wstęp.............................................................................................................................................................................5
2
Metodologia ................................................................................................................................................................6
3
Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej Gminy Stary Dzierzgoń ...................................................7
3.1
Położenie Gminy .............................................................................................................................................7
3.2
Demografia ........................................................................................................................................................8
3.3
Gospodarka .................................................................................................................................................... 10
3.4
Rynek pracy i bezrobocie ......................................................................................................................... 12
3.5
Infrastruktura techniczna ........................................................................................................................ 15
3.6
Ochrona środowiska przyrodniczego ................................................................................................. 20
3.7
Obiekty zabytkowe...................................................................................................................................... 27
3.8
Turystyka i baza turystyczna .................................................................................................................. 32
3.9
Oświata i edukacja....................................................................................................................................... 34
3.10
Kultura i sport ............................................................................................................................................... 35
3.11
Ochrona zdrowia.......................................................................................................................................... 36
3.12 Instytucje publiczne oraz organizacje pozarządowe działające na terenie Gminy Stary
Dzierzgoń ....................................................................................................................................................................... 36
4
3.13
Pomoc społeczna.......................................................................................................................................... 37
3.14
Finanse ............................................................................................................................................................. 38
3.15
Zagospodarowanie przestrzenne i dostępność terenów inwestycyjnych ........................... 44
Analiza obszarów problemowych Gminy Stary Dzierzgoń .................................................................. 49
4.1
Stopień rozwoju oraz potencjał gminy i obszarów problemowych w ocenie
mieszkańców................................................................................................................................................................ 53
5
Analiza SWOT.......................................................................................................................................................... 66
6
Wizja rozwoju ......................................................................................................................................................... 69
7
Misja rozwoju .......................................................................................................................................................... 70
8
Wartości .................................................................................................................................................................... 71
9
Cele strategiczne .................................................................................................................................................... 72
3
10 Wdrażanie i monitorowanie strategii ........................................................................................................... 74
Załącznik 1 Zgodność celów strategicznych z krajowymi, wojewódzkimi, powiatowymi oraz
gminnymi dokumentami o charakterze strategicznym .................................................................................. 77
Załącznik 2 – Programy operacyjne ........................................................................................................................ 84
Załącznik 3 – Inwestycje planowane do 2020 roku.......................................................................................... 90
Załącznik 4 – Strategiczna karta wyników ........................................................................................................... 92
4
1 Wstęp
Potrzeba posiadania strategii rozwoju przez Gminę Stary Dzierzgoń wynika z ustawy
z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, w której określono,
że politykę rozwoju w skali lokalnej prowadzi samorząd powiatowy i gminny na podstawie
strategii rozwoju.
Niniejsza Strategia jest najważniejszym, podstawowym oraz nadrzędnym dokumentem polityki
rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń. Jest elementem wyjściowym przygotowywania planistycznych
dokumentów gminy. Jest także dokumentem wyrażającym wspólną wizję rozwoju oraz
wyznacza drogę do osiągnięcia celów strategicznych.
Motywem
przygotowania
aktualizacji
dokumentu
strategicznego
była
konieczność
dostosowania zapisów strategii do założeń zaktualizowanego w 2012 roku dokumentu
strategicznego wyznaczającego cele i zadania rozwojowe na poziomie wojewódzkim – Strategii
Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020.
5
2 Metodologia
Rozpoczynając planowanie procedury związanej z opracowaniem „Strategii Rozwoju Gminy
Stary Dzierzgoń do 2020 roku” uznano, że jej budowa powinna być przede wszystkim procesem
społecznym. Dotychczasowe doświadczenie władz samorządowych potwierdzało fakt, iż
warunkiem opracowania skutecznej strategii jest zaangażowanie różnych środowisk, które
wspólnie przystąpiły do opracowywania niniejszego strategicznego planu rozwoju.
Przygotowanie aktualizacji Strategii rozpoczęto od analizy istniejących uwarunkowań rozwoju
społeczno – gospodarczego gminy Stary Dzierzgoń. Bazując na tych kluczowych kwestiach
sformułowano diagnozę stanu gminy, a następnie wyznaczono wizję i misję gminy Stary
Dzierzgoń oraz określono priorytety, cele i kierunki działania.
W Strategii Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń wyznaczono cele, których horyzont czasowy sięga
roku 2020. Należy jednak pamiętać, że jest to dokument żywy i podlegać będzie modyfikacjom
uzależnionym od postępów w jej realizacji, a także tendencji globalnych i krajowych oraz od
zmian zachodzących w bezpośrednim otoczeniu. Monitorowanie i okresowa ewaluacja
wdrażania Strategii dokonywane będą na podstawie wskaźników realizacji celów oraz ogólnych
wskaźników charakteryzujących rozwój gminy w sferach: gospodarczej, społecznej oraz
przestrzennej.
W celu wykorzystania narzędzi strategicznych dokonano podziału terenu gminy na obszary
problemowe,
których
identyfikacja
dokonana
została
w
drodze
konsultacji
z pracownikami Urzędu Gminy, w oparciu o zapisy Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego. Wyodrębniono główne obszary problemowe, które obok
diagnozy stanu społeczno – gospodarczego, stanowiły punkt wyjścia do zidentyfikowania celów
strategicznych.
Niniejsza Strategia Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń dokonuje wyboru obszarów gminnej
polityki rozwoju w sferze przestrzennej i społeczno-gospodarczej, których wsparcie, w ramach
istniejących uwarunkowań budżetowych, przyczyni się do najbardziej efektywnego rozwoju
społeczno-gospodarczego gminy w horyzoncie czasowym do 2020 roku. Wart podkreślenia jest
jednak fakt, że wybór ten nie ogranicza możliwości kreowania konkretnych wizji rozwojowych
i przedsięwzięć inwestycyjnych przez szerokie grono interesariuszy rozwoju gminy Stary
Dzierzgoń, w tym zewnętrznych względem samorządu terytorialnego tj. mieszkańców,
przedsiębiorców, instytucji i organizacji społecznych, itp.
6
3 Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej Gminy Stary Dzierzgoń
3.1 Położenie Gminy
Gmina Stary Dzierzgoń położona jest w południowo - wschodniej części powiatu sztumskiego
w odległości ok. 28 km od jego stolicy – Sztumu. Gmina oddalona jest o około 90 km na
południowy-wschód od Gdańska, 40 km na południe od Elbląga oraz 30 km na południowy
wschód od Malborka. Gmina Stary Dzierzgoń to gmina wiejska graniczącą od wschodu z gminą
województwa pomorskiego (Gmina Dzierzgoń oraz Mikołajki Pomorskie), natomiast z
pozostałych stron z gminami województwa warmińsko-mazurskiego (Gmina Rychliki, Gmina
Małdyty, Gmina Zalewo, Gmina Susz).
Położenie gminy na tle województwa pomorskiego i powiatu sztumskiego przedstawia rysunek.
Rysunek. Położenie Gminy Stary Dzierzgoń na tle woj. pomorskiego i kraju
Źródło: opracowanie własne na podstawie mapy z wikipedia.org
Gmina podzielona jest na 15 sołectw (Bucznik, Folwark, Górki, Kornele, Lipiec, Lubochowo,
Matule, Milikowo, Mortąg, Myślice, Przezmark, Skolwity, Stare Miasto, Stary Dzierzgoń i Tabory),
w skład których wchodzi 37 miejscowości.
7
Powierzchnia gminy wynosi 186 km2. Jej cechą charakterystyczną jest urozmaicona rzeźba
terenu (średnie wysokości bezwzględne wynoszą od 35 m n.p.m. do 130 m n.p.m.), dobry stan
środowiska przyrodniczego wynikający z niskiego stopnia uprzemysłowienia oraz walory
krajobrazowe związane z warunkami hydrograficznymi i układem przestrzennym lasów.
Obszar gminy Stary Dzierzgoń leży w obrębie fizyczno – geograficznego makroregionu
Pojezierza Iławskiego, jednak niewielki skrawek północno-zachodniej części gminy położony
jest na skraju krainy Żuław Wiślanych. Najważniejszymi elementami krajobrazu są faliste
równiny, wzgórza morenowe oraz jeziora.
3.2 Demografia
Liczba mieszkańców gminy Stary Dzierzgoń według stanu na dzień 31.12.2013 roku wynosiła 4
130 (faktycznie mieszkających), z czego 2 081 to mężczyźni, a 2049 to kobiety. Gęstość
zaludnienia jest równa 22 mieszkańców/km2. Pod względem demograficznym Gmina należy do
obszarów o zrównoważonym rozwoju, brak tu wyraźnie korzystnych czy niekorzystnych
zjawisk demograficznych. Przez ostatnie 10 lat zauważyć można było nieznaczne wahania
w ogólnej liczbie ludności – od 2003 roku przybyło tylko 33 mieszkańców. Najmniejszą liczbę
ludności gminy odnotowano w 2006 roku, zaś największą w roku 2010, co przedstawiono na
poniższym wykresie.
8
Wykres. Liczba ludności gminy Stary Dzierzgoń w latach 2003-2013
4250
4199
4200
4176
4167
4150
4131
4100
4130
4097
4082
4076
4064
4050
4041
4046
4000
3950
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Gmina Stary Dzierzgoń cechuje się niewielkim, ale od lat dodatnim przyrostem naturalnym.
Jedynie w 2011 roku przyrost naturalny osiągnął wartość poniżej zera. Inaczej kształtują się
wartości salda migracji w ruchu wewnętrznym i zagranicznym. Saldo migracji wewnętrznych
wskazuje na to, że z roku na rok rośnie liczba mieszkańców wyprowadzających się z terenu
gminy Stary Dzierzgoń. Powodem takiej sytuacji może być trudna sytuacja na rynku pracy w
całym powiecie sztumskim. Wartość salda migracji zagranicznych utrzymuje się na podobnym
poziomie, jednak nie ma to większego wpływu na sytuację demograficzną gminy.
Przedstawione informacje zestawione zostały poniżej w postaci tabeli.
Tabela. Ruch naturalny i wędrówkowy w gminie Stary Dzierzgoń w latach 2003-2013.
Wyszczególnienie 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Przyrost naturalny
Saldo migracji
wewnętrznych
Saldo migracji
zagranicznych
2
13
6
13
7
25
9
4
-9
12
3
-19
-13
-29
-10
-32
-18
-5
-17
6
-24
-44
-1
-3
0
-2
-1
-2
1
-1
0
0
-2
Zdecydowana większość mieszkańców gminy znajduje się obecnie w wieku produkcyjnym
(64,9%), co jest korzystne z punktu widzenia rozwoju gospodarczego podregionu. Udział
9
mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym jest relatywnie wysoki i wynosi 21,3%, natomiast
osoby w wieku poprodukcyjnym stanowią 13,8% populacji gminy (źródło GUS).
3.3 Gospodarka
Gmina Stary Dzierzgoń należy do obszarów o niskiej aktywności gospodarczej i nie posiada,
poza nielicznymi wyjątkami, większych zakładów przemysłowych. Liczba podmiotów
gospodarczych funkcjonujących na terenie gminy Stary Dzierzgoń od lat utrzymuje się na
podobnym poziomie. W roku 2013 w gminie zarejestrowane były 222 podmioty gospodarcze, w
tym 212 z sektora prywatnego. Poniższa tabela obrazuje zmiany w ilości podmiotów
zarejestrowanych w rejestrze REGON w latach 2009-2013 w gminie Stary Dzierzgoń.
Tabela. Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON w Gminie Stary Dzierzgoń w
latach 2009-2013
Wyszczególnienie
2009
2010
2011
2012
2013
sektor publiczny
9
10
10
10
10
sektor prywatny
211
224
222
216
212
razem
220
234
232
226
222
Podmioty gospodarcze działające na terenie gminy Stary Dzierzgoń prowadzą działalność
gospodarczą głównie w zakresie usług budowlanych, handlu hurtowego, detalicznego
i obwoźnego artykułów spożywczych i przemysłowych oraz usług rolniczych.
Dane dotyczące podmiotów gospodarki narodowej w poszczególnych sekcjach PKD prezentuje
tabela.
10
Tabela. Podział podmiotów gospodarki narodowej w gminie Stary Dzierzgoń ze względu na sekcje
PKD w 2013 roku
2013
Sekcja
PKD
Wyszczególnienie
A
liczba
podmiotów
udział
[%]
Rolnictwo, łowiectwo,
leśnictwo i rybactwo
34
15,38%
B
Górnictwo i wydobywanie
1
0,45%
C
Przetwórstwo przemysłowe
12
5,43%
1
0,45%
1
0,45%
57
25,79%
54
24,43%
8
3,62%
3
1,36%
0
0,00%
7
3,17%
3
1,36%
1
0,45%
2
0,90%
6
2,71%
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną,
gaz, wodę
Dostawa wody: gospodarowanie ściekami i odpadami
oraz działalność związana z rekultywacją
Budownictwo
Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów
samochodowych, motocykli
Transport, gospodarka
magazynowa i łączność
Działalność związana
z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
Informacja i komunikacja
Działalność finansowa
i ubezpieczeniowa
Działalność związana z obsługą
rynku nieruchomości
Działalność profesjonalna
naukowa i techniczna
Działalność związana z usługami administrowania i
działalność wspierająca
Administracja publiczna
i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia
społeczne
P
Edukacja
5
2,26%
Q
Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
5
2,26%
R
Działalność związana z kulturą
rozrywką i rekreacją
7
3,17%
SiT
Pozostała działalność usługowa
14
6,33%
221
100,00%
Ogółem
11
Większą część podmiotów (prawie 80%) stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą. Branżę przemysłową w Gminie Stary Dzierzgoń reprezentują drobne zakłady
produkcyjno – usługowe, wśród których można wymienić:
 Ampol - Merol Sp. z o.o. - Oddział Pronie,
 Chemiland Sp. z o.o. w Lubochowie,
 Gospodarstwo Rolne Pietrzak Bogusław w Pudłowcu ,
 Zakład Ogólnobudowlany Usługowo-Handlowy Kęsicki Kazimierz w Starym Dzierzgoniu,
 Przedsiębiorstwo “Trakt-Tor” Górak Stefan w Myślicach,
 "Iwa" Zakład Usług Leśnych Robert Downarowicz w Folwarku,
 Paweł Bulzak Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe „Prestige” w Lubochowie.
Gmina Stary Dzierzgoń ma typowo rolniczy charakter. Podstawową formą działalności w gminie
jest rolnictwo indywidualne. Wynika to z faktu, że teren gminy należy do regionu glebowo –
rolniczego o relatywnie wysokim potencjale agroekologicznym. W ogólnej powierzchni gruntów
ornych zdecydowaną większość zajmują zasiewy. Najpowszechniej uprawianymi zbożami są
pszenica i pszenżyto, natomiast wśród pozostałych roślin dominuje rzepak. Ogólna ocena
rolniczej przestrzeni produkcyjnej, kwalifikuje gminę do obszaru mającego podstawy do
rozwoju rolnictwa wysokotowarowego. Na terenie gminy nie występuje wyraźna specjalizacja
gospodarstw według kierunków produkcji. Produkcję zwierzęcą jako dominujący kierunek
deklaruje około 20% gospodarstw indywidualnych, a mieszaną (roślinną i zwierzęcą) około
55% gospodarstw.
Walory przyrodnicze obszarów wiejskich gminy Stary Dzierzgoń tworzą warunki dla rozwoju
rolnictwa ekologicznego w związku z coraz większym zainteresowaniem i zapotrzebowaniem na
żywność ekologiczną. Rolnictwo ekologiczne jest ważnym czynnikiem, który mógłby przyczynić
się do zwiększenia zatrudnienia w gminie, dostarczyć nowych miejsc pracy oraz dać rolnikom
dodatkowe źródło dochodu.
Gmina Stary Dzierzgoń zaliczana jest do gmin strukturalnie słabych. Niewielka skala
przedsiębiorczości powiązana jest częściowo z wysokim poziomem bezrobocia, którym powiat
sztumski wyróżnia się na tle województwa pomorskiego, niskim wskaźnikiem dochodów
własnych gminy oraz stosunkowo wysokim odsetkiem osób korzystających ze świadczeń
społecznych.
3.4 Rynek pracy i bezrobocie
Kluczowym problemem gospodarczym i społecznym zarówno w gminie Stary Dzierzgoń jak
i w całym powiecie sztumskim jest wysoki poziom bezrobocia z ukształtowaną tendencją
12
wzrostu w ostatnich latach. Zjawisko to ma ujemny wpływ na rozwój społeczny i ekonomiczny
obszaru.
Z danych Powiatowego Urzędu Pracy w Sztumie z siedzibą w Dzierzgoniu wynika, że na koniec
maja 2014 roku liczba bezrobotnych w powiecie sztumskim wynosiła 3 129 osób. Stopa
bezrobocia w powiecie osiągnęła w maju 2014 roku drugą, najwyższą wartość w województwie
pomorskim (25,6%), zaś stopa bezrobocia dla całego województwa wynosiła 12,4%, a dla Polski
12,5%.
Porównanie poziomu bezrobocia w poszczególnych powiatach województwa pomorskiego
w maju 2014 roku przedstawia wykres.
Wykres. Bezrobocie w powiatach województwa pomorskiego. Stan na 30.05.2014r.
Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku
Problem bezrobocia w powiecie sztumskim w sposób szczególny dotyka mieszkańców gminy
Stary
Dzierzgoń.
Według
danych
Powiatowego
Urzędu
Pracy
liczba
bezrobotnych
zamieszkujących obszar gminy Stary Dzierzgoń na koniec maja 2014 roku wynosiła 343 osoby,
co stanowi 11% ogólnej liczby bezrobotnych powiatu. Główną grupę bezrobotnych stanowią
osoby długotrwale bezrobotne, które nie posiadają wykształcenia i kwalifikacji zawodowych.
13
Największą grupę bezrobotnych w gminie Stary Dzierzgoń stanowią mieszkańcy sołectwa
Lubochowo, a następnie sołectw Stary Dzierzgoń i Przezmark.
Analizując dane z ostatnich 5 lat stwierdzić można, że liczba osób bezrobotnych w gminie Stary
Dzierzgoń zwiększa się z roku na rok. Szczególny udział w grupie bezrobotnych mają kobiety.
Szczegółowe dane dotyczące liczby osób bezrobotnych w gminie Stary Dzierzgoń w latach 20092013 przedstawia tabela oraz wykres.
Tabela. Bezrobotni w gminie Stary Dzierzgoń w latach 2009-2013
Wyszczególnienie
2009
2010
2011
2012
2013
mężczyźni
117
91
77
129
133
kobiety
203
163
222
207
245
ogółem
320
254
299
336
378
Wykres. Liczba bezrobotnych w Gminie Stary Dzierzgoń w latach 2009-2013
mężczyźni
kobiety
207
203
163
245
222
117
91
77
2009
2010
2011
129
133
2012
2013
14
3.5 Infrastruktura techniczna
Zaopatrzenie w wodę
Gmina Stary Dzierzgoń zaopatrywana jest w wodę z ujęć wód podziemnych piętra
czwartorzędowego. Na terenie gminy funkcjonuje kilka ujęć komunalnych bazujących na dwóch
studniach wierconych, z wyjątkiem jednego ujęcia jednootworowego i 2 ujęć posiadających 3
studnie. Sieć wodociągowa w 2013 r. miała długość 72,2 km, co przekładało się na 96% stopień
zwodociągowania obszaru gminy. Czynnych było 619 połączeń sieci do budynków mieszkalnych
lub zbiorowego zamieszkania. Mieszkańcy miejscowości niewyposażonych w sieć wodociągową
zaopatrują się w wodę ze studni wierconych i kopanych.
Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń system kanalizacyjny obsługuje jedynie miejscowości
Przezmark, szkołę w Myślicach oraz częściowo miejscowość Pronie. Długość sieci kanalizacyjnej
wynosiła w 2012 r. 7,8 km (od 2002 r. nie zwiększyła się). W 2013 roku funkcjonowało 200
połączeń sieci prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Stopień
skanalizowania gminy jest bardzo niski i wynosi 13%. W 2013 r. odprowadzono 29,2 tys. m3
ścieków komunalnych.
Na terenie gminy funkcjonują 3 oczyszczalnie ścieków:
 mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków w Przezmarku typu BIOBLOK PS-150.
Projektowana przepustowość: 150,0 m3/d, średnia ilość dopływających ścieków: 70,0
m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Stara Dzierzgonka. Sprawność
oczyszczalni wynosi: BZT5 – 0,90 kg/d, ChZT – 4,5 kg/d, P og. – 0,70 kg/d, N og. – 2,60
kg/d;
 mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków przy szkole podstawowej w Myślicach
typu BIOCLERE. Projektowana przepustowość: 22,0 m3/d, średnia ilość dopływających
ścieków: 18,0 m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rów melioracyjny
wpadający do rzeki Dzierzgonki. Stopień redukcji zanieczyszczeń wynosi 93 %;
 oczyszczalnia indywidualna w Starym Dzierzgoniu typu NEWEXPOL. Funkcjonuje dla
potrzeb budynku poczty. Przepustowość: 0,1 m3/d. Oczyszczalnia z drenażem
rozsączającym.
15
Tabela. Podstawowe dane dotyczące infrastruktury wodno-ściekowej. Stan na dzień 31 XII 2013 r.
Wskaźnik
Wartość
Długość sieci wodociągowej
72,2 km
Stopień zwodociągowania gminy
96,0%
Długość sieci kanalizacyjnej
7,8 km
Stopień skanalizowania gminy
13,0%
Zaopatrzenie w energię cieplną
Na terenie gminy nie ma zorganizowanego systemu zaopatrzenia w ciepło. Zaspokajanie potrzeb
cieplnych odbywa się w oparciu o:
 lokalne kotłownie opalane węglem, drewnem i olejem opałowym (zasilają głównie
obiekty użyteczności publicznej i usługowej);
 indywidualne źródła w domach mieszkalnych oraz obiektach usługowych –
wykorzystujące głównie węgiel oraz drewno, dostarczające energię cieplną na
potrzeby centralnego ogrzewania i przygotowania ciepłej wody;
 indywidualne źródła ciepła wykorzystujące energię elektryczną - występują w
niewielkiej ilości.
Większe kotłownie funkcjonują w:
 Szkole w Myślicach - 0,25 MW, opalana olejem opałowym;
 Szkole w Starym Dzierzgoniu - 0,2 MW, opalana węglem;
 Gimnazjum w Przezmarku - 0,2 MW, opalana węglem;
 Urzędzie Gminy - 0,05 MW, opalana węglem.
W pozostałych obiektach użyteczności publicznej funkcjonują kotłownie o mocy ok. 0,02 MW.
Zaopatrzenie w energię elektryczną
Dystrybucję energii elektrycznej na terenie gminy prowadzi Gdańska Kompania Energetyczna
"Energa" SA - Oddział w Elblągu. Przez teren gminy nie przebiegają linie energetyczne 110 kV,
a główne punkty zasilające 110/15 kV stanowiące źródło energii dla gminy zlokalizowane są
w Malborku i Mikołajkach Pomorskich. Wyprowadzone są z nich linie energetyczne 15 kV,
z których zasilane są jednostki osadnicze gminy Stary Dzierzgoń. Linie te stanowią sieć
rozdzielczą, która poprzez stacje transformatorowe 15/0,4 kV zasilają końcowych odbiorców
energii. Z energii elektrycznej korzysta 100% mieszkańców.
16
Ponadto, na terenie gminy funkcjonuje jedna mała elektrownia wodna o mocy ok. 20 kV.
Komunikacja
Gmina Stary Dzierzgoń posiada dogodne położenie względem tras komunikacji drogowej
o znaczeniu regionalnym i krajowym i wojewódzkim.
Przez teren gminy Stary Dzierzgoń przebiegają drogi wojewódzkie:
 Droga nr 515: Susz - Stary Dzierzgoń – Dzierzgoń – Malbork;
 Droga nr 519: Stary Dzierzgoń - Przezmark - Zalewo – Morąg;
 Droga nr 526: Przezmark - Myślice - Pasłęk.
Drogi te łączą się w odległości około 25 km od obszaru gminy z podstawowym układem
komunikacyjnym kraju, tj.:
 z drogą krajową nr 55 przez Dzierzgoń i Malbork;
 z drogą krajową nr 16 przez Susz i Iławę;
 z drogą krajową nr 22 przez Dzierzgoń i Malbork;
 z drogą krajową nr S7 przez Przezmark i Zalewo.
Przedstawione dane zobrazowano na rysunku.
17
Rysunek. Położenie gminy Stary Dzierzgoń względem dróg krajowych i wojewódzkich
Źródło: maps.google.pl
Gmina Stary Dzierzgoń znajduje się w niedalekiej odległości od większych miast regionu takich
jak Malbork, Tczew, Kwidzyn czy Sztum. Średni czas dojazdu z gminy Stary Dzierzgoń do
regionalnych ośrodków miejskich przedstawia tabela.
Tabela. Zestawienie średnich czasów dojazdu z gminy Stary Dzierzgoń do innych miejscowości
Miasta
Czas
dojazdu
Sztum
(w min.)
Malbork
Sztum
48
Malbork
51
Kwidzyn
54
Tczew
72
Gdańsk
96
48
51
54
Kwidzyn
72
Tczew
96
Gdańsk
0
20
40
60
80
100
Źródło: Opracowanie własne
Dostępność komunikacyjną na poziomie lokalnym zapewniają również drogi powiatowe i
gminne.
Do dróg powiatowych zaliczamy:
 Drogę nr 3116G Balewo - Matule o nawierzchni asfaltowej
 Drogę nr 3117G Matule - Stary Dzierzgoń, o nawierzchni asfaltowej;
 Drogę nr 3118G Protowo – Myślice, o nawierzchni żwirowej (w części asfaltowej);
 Drogę nr 3119G Pronie – Tabory, gruntowa;
 Drogę nr 3120G Lubochowo – Folwark, gruntowa nieprzejezdna;
 Drogę nr 3121G Stare Miasto – Folwark, o nawierzchni żwirowej (w części asfaltowa);
 Drogę nr 3122G Dzierzgoń – Pronie, droga o nawierzchni asfaltowej;
 Drogę nr 3127G Stary Dzierzgoń – Bądze, o nawierzchni asfaltowej i brukowej;
 Drogę nr 3132G Najatki – Lubochowo, gruntowa;
 Drogę nr 3133G Rychliki – Latkowo, nawierzchnia asfaltowa;
 Drogę nr 3134G od drogi wojewódzkiej Nr 526 do stacji PKP Myślice, nawierzchnia
brukowana.
W rejestrze dróg gminnych znajduje się dziewięć dróg numerowanych oraz drogi
nienumerowane przejęte po byłych PGR-ach, w części drogi Agencji Własności Rolnej Skarbu
Państwa, w części drogi leśne.
19
Drogi gminne numerowane:
 231001 G Górki skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3145 G Obrzynowo Monasterzysko
- granica gminy Stary Dzierzgoń z gminą Susz, Województwa Pomorskiego
z Województwem Warmińsko-Mazurskim;
 231002 G Piaski skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3117 G Matule - Stary Dzierzgoń Górki skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3145 G Obrzynowo – Monasterzysko;
 231003 G Królikowo skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3122 G Dzierzgoń-Pronie Lipiec – Pudłowiec skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3118 G Protowo – Myślice;
 231004 G Mortąg skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3129 G Stary Dzierzgoń – Bądze;
Bucznik;
 231005 G Lubochowo skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3122 G Dzierzgoń - Pronie Milikowo skrzyżowanie z drogą wojewódzką Nr 526 Pasłęk – Przezmark;
 231006 G Przezmark skrzyżowanie z drogą wojewódzką Nr 519 Stary Dzierzgoń - Morąg
- Tabory skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3119 G Pronie – Tabory;
 231007 G Myślice skrzyżowanie z drogą wojewódzką Nr 526 Pasłęk - Przezmark Kornele - Latkowo skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3133 G Rychliki-Latkowo;
 231008 G Tabory skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3133 G Rychliki - Latkowo Tabory skrzyżowanie z drogą powiatową Nr 3119 G Pronie –Tabory;
 231009 G Skolwity skrzyżowanie z drogą wojewódzką Nr 526 Pasłęk – Przezmark;
Popity.
W latach 2000 – 2001 ze względów ekonomicznych zlikwidowany został ruch pociągów
osobowych oraz towarowych na terenie gminy Stary Dzierzgoń. Pozostałością po ruchu
kolejowym są zachowane nasypy dawnych linii kolejowych, kilkanaście mostów i wiaduktów,
zabudowania dawnych stacji i rampy przeładunkowe.
3.6 Ochrona środowiska przyrodniczego
Obszar gminy Stary Dzierzgoń leży w obrębie fizyczno – geograficznego makroregionu
Pojezierza Iławskiego, jednak niewielki skrawek północno - zachodniej części gminy położony
jest na skraju krainy Żuław Wiślanych. Wśród ogólnych cech przestrzeni gminy wyróżnić można
urozmaiconą rzeźbę i znaczne deniwelacje terenu (skrajne wysokości bezwzględne to: około 5 m
n. p. m. w północno - zachodniej części gminy i około 133 m n.p.m. w północno wschodniej
części). Na terenie gminy występują obszary i obiekty cenne przyrodniczo i objęte ochroną
20
prawną. Południowa część terenu gminy leży w zasięgu projektowanej strefy ochronnej
wstępnie udokumentowanego, Głównego Zbiornika Wód Podziemnych - GZWP Nr 210.
Wody powierzchniowe
Wody na terenie gminy odprowadzane są do Zalewu Wiślanego. Obszar gminy jest położony
w zlewniach 4 rzek: Dzierzgoń, Liwy, Drwęcy, i Brzeźnicy. Główną rzeką jest rzeka Dzierzgoń,
której długość w obrębie gminy wynosi 25,68 km. Przez obszar gminy przepływają także rzeki:
Nowa Dzierzgonka (długość w gminie 16,65 km) i Stara Dzierzgonka (długość – 6,65 km).
Jeziora na terenie gminy Stary Dzierzgoń zajmują obszar 221,9 ha, przy czym ich powierzchnia
jeszcze w XIX wieku była znacznie większa. Wiele jezior zostało osuszonych podczas prac
melioracyjnych - w ten sposób powstały rozległe obszary łąkowe np. za zachód od Mortąga tzw.
Mortąskie Łąki.
Aktualnie na terenie gminy Stary Dzierzgoń zlokalizowane są następujące jeziora:
 jezioro typu rynnowego Motława Wielka w Przezmarku – powierzchnia jeziora wynosi
45,2 ha, maksymalna głębokość 7,5 m, średnia głębokość 3,3 m. Z jeziora wypływa rów,
prowadzący wodę do rzeki Dzierzgonki;
 jezioro Motława Mała zajmuje powierzchnię 13,7 ha, jego maksymalna głębokość wynosi
12,4 m zaś średnia głębokość to 3,6 m;
 jezioro Bądze położone jest w miejscowości Bądze, ma powierzchnię 149,9 ha, przy
długości 3 km i szerokości 750 m. Maksymalna głębokość jeziora wynosi 6,7 m, średnia
głębokość 2,5 m, a linia brzegowa ma długość 5,8 km. Z jeziora Bądze wypływa rów
prowadzący wodę do rzeki Liwy. Otoczenie akwenu stanowią głównie lasy, jedynie przy
wsi Bądze znajdują się podmokłe pola i łąki;
 jezioro Gemben położone w lesie koło miejscowości Bucznik, powierzchnia jego wynosi
15,6 ha, maksymalna głębokość 6 m, a średnia głębokość 3,1 m;
 jezioro Witoszewskie położone na granicy z gminą Zalewo posiada linię brzegową
styczną na długości ok. 200 m do granicy gminy Stary Dzierzgoń. Powierzchnia jeziora
wynosi 63,8 ha, a maksymalna głębokość 12,2.
Wody podziemne
Warstwami wodonośnymi głównego poziomu użytkowego na obszarze gminy są osady
czwartorzędowe.
W południowej części gminy występuje fragment głównego zbiornika wód podziemnych (GZWP
nr 210), iławskiego. Zbiornik jest wieku czwartorzędowego, o średniej głębokości ujęć od 5 do
30 m p. p. t. i szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 180 tys. m3/d.
21
Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń nie ma zlokalizowanych punktów monitoringowych jakości
wód podziemnych. Klasyfikację wód przeprowadza się w oparciu o pomiary wykonane
w punktach znajdujących się w granicach administracyjnych powiatu sztumskiego, ale poza
obszarem gminy. Państwowy monitoring wód podziemnych zalicza obszar powiatu sztumskiego
do stref występowania wód podziemnych o wysokiej jakości, nadających się do wszystkich
celów, po niewielkim uzdatnieniu.
Obszary przyrodniczo cenne i chronione
Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń występują różne typy ekosystemów, odmiennych pod
względem przyrodniczym i krajobrazowym. Zalicza się do nich ekosystemy naturalne
i półnaturalne, przy czym najważniejsze to:
 kompleksy leśne;
 siedliska łąkowe, w tym zespoły roślinności łąk wilgotnych;
 roślinność pastwisk;
 siedliska drzewiaste i krzewiaste wzdłuż cieków wodnych;
 siedliska roślinności przywodnej i bagiennej, zbliżone do naturalnych;
 alejowe nasadzenia przydrożne;
 zespoły komponowanej roślinności wysokiej parków i cmentarzy;
 zespoły roślinne w obrębie zabudowy i na obrzeżach terenów rolnych oraz w strefach
przydrożnych;
 kępowe formacje drzewiaste i krzewiaste towarzyszące zabudowie lub stanowiące
skupienia śródpolne;
 zespoły roślinności okrajkowej.
Gmina Stary Dzierzgoń położona jest na skraju dużych kompleksów leśnych o wysokich
walorach przyrodniczych. Część gminy położona jest w obrębie ekologicznego obszaru
węzłowego o randze międzynarodowej, będącego elementem krajowej sieci ekologicznej
ECONET, Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu
Rzeki Dzierzgoń.
Ponadlokalne powiązania przyrodnicze gminy to także okołobałtycki zielony pierścień
stanowiący koncepcję osłony ekologicznej Bałtyku oraz skandynawsko-iberyjski szlak przelotu
ptaków. Teren gminy zaliczany jest do obszaru Zielonych Płuc Polski.
Ogółem, obszary prawnie chronione zajmują na terenie gminy powierzchnię 5 458,3 ha, w tym
parki krajobrazowe - 2 640,3 ha, a obszar chronionego krajobrazu - 2 818 ha.
Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego wraz ze strefą ochronną
22
W gminie Stary Dzierzgoń występuje północny fragment Parku
Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego.
Cała powierzchnia Parku wynosi 25 045 ha (w tym w gminie Stary
Dzierzgoń - 2 640,3 ha tj. 10,5%), a powierzchnia otuliny parku wynosi
18 038 ha (w tym w gminie - 1 618,9 ha tj. 9%). Park obejmuje krajobraz
młodoglacjalny z dużym udziałem zwartych kompleksów leśnych.
Przeważają subkontynentalne grady i bory mieszane. Lasy ciągną się w zachodniej części Parku
od okolic Starego Dzierzgonia i Zalewa do Iławy. Silnie rozwinięta jest sieć hydrograficzna. Na
obszarze parku i jego otuliny znajdują się 43 zbiorniki jeziorne, o łącznej powierzchni 6 003 ha, z
których 50% powierzchni przypada na
kompleks najdłuższego w Polsce jeziora
Jeziorak
(27,5
km).
florystycznym
Pod
obszar
względem
Parku
charakteryzuje się wysoką różnorodnością.
Głównym składnikiem są zbiorowiska
leśne, znaczny jest udział roślinności
wodnej,
mniejszy
bagienno-torfowej,
łąkowej i synantropijnej. Na terenie parku
stwierdzono występowanie 187 gatunków kręgowców: 10 gatunków płazów, 4 gatunki
chronionych gadów, 135 gatunków ptaków i 32 gatunki ssaków chronionych.
Spośród wyróżnionych na obszarze Parku 4 rodzajów stref obejmujących tereny o szczególnych
walorach, na terenie gminy Stary Dzierzgoń występują:
 strefa rezerwatowa R-4 „Witoszewo” – składają się na nią kompleksy leśne otaczające
jeziora Gemben i Witoszewskie oraz lasy położone na wschód od jezior Motławskich;
 strefa przyrodnicza P-1 „Bądze – Biele Błota” w skład której wchodzą tereny leśne wraz
z jeziorem Bądze;
 strefa przyrodnicza P-6 „Jezioro Ewingi” obejmująca na terenie gminy lasy.
Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgoń
Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgoń obejmuje strefę doliny rzeki Dzierzgoń i rzeki
Dzierzgonki. Jego celem jest ochrona walorów przyrodniczych i krajobrazowych strefy dolinnej
oraz ochrona biotopu rzek. Powierzchnia całkowita OChK wynosi 4 371 ha, a na obszarze gminy
23
OChK zajmuje on powierzchnię 2 818 ha (14,7% powierzchni ogólnej). Obszar znajduje się także
na terenie gmin: Dzierzgoń, Stary Targ, Rychliki (województwo warmińsko – mazurskie).
Obszar sieci Natura 2000 - Lasy Iławskie
Na terenie gminy znajduje się część obszaru sieci Natura 2000 - (kod obszaru PLB 280005) Lasy
Iławskie. Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 24 604,2 ha, w tym na terenie gminy Stary
Dzierzgoń - 2 601,7 ha. Obszar Lasy Iławskie jest dużym kompleksem leśnym (60% powierzchni
zajmują drzewostany ponad 40-letnie), obejmujący także tereny bagienne rozproszone po całym
obszarze. Rzeźba terenu została ukształtowana w czasie zlodowacenia bałtyckiego (morena
czołowa, rynny polodowcowe i sandry). Występuje tu 31 jezior, o zróżnicowanej wielkości (od
0,5 do 163 ha), reprezentujących wszystkie typy troficzne. Na terenie ostoi dominują
drzewostany bukowe i sosnowe. Obszar ten jest ostoją ptasią o randze europejskiej E 16.
Występuje tu co najmniej 29 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 10 gatunków z
Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Ostoja jest ważna dla ochrony dobrze zachowanych siedlisk
buczyny (pomorskiej i kwaśnej), zboczowych lasów klonowo-lipowych oraz grądu
subatlantyckiego. Liczne są także płaty łęgów jesionowo-olszowych. Obszar ważny dla ochrony
bobra i wydry. Warto też podkreślić bogatą florę roślin naczyniowych (790 taksonów) z licznymi
gatunkami rzadkimi i ginącymi w skali Polski oraz gatunkami prawnie chronionymi (32).
Obszar sieci Natura 2000 Lasy Iławskie wraz z Obszarem Chronionego Krajobrazu Pojezierza
Iławskiego i rezerwatami przedstawia mapa.
24
Mapa. Obszar Natura 2000 Lasy Iławskie wraz z Obszarem Chronionego Krajobrazu Pojezierza
Iławskiego i rezerwatami przyrody
Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/
Pomniki przyrody
Na terenie gminy ustanowiono 11 pomników przyrody. Większość z pomników przyrody
znajduje się na terenach leśnych. Dziewięć z nich stanowią dęby szypułkowe o obwodzie pni od
3,07 do 4,5 m i wysokości od 20 do 25 m, znajdujące się na terenie Nadleśnictwa Susz, Leśnictwo
Mortąg. Pozostałe pomniki przyrody to lipa drobnolistna (o wysokości 28 m, położona w Starym
Dzierzgoniu) i sosna wejmutka (o wysokości 32 m, położona na terenie Nadleśnictwa Susz,
Leśnictwo Królewskie).
25
Poniżej w tabeli zamieszczono wykaz pomników przyrody na obszarze gminy Stary Dzierzgoń.
Tabela. Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Stary Dzierzgoń
L. p. Typ pomnika
Gatunek
Dąb
szypułkowy
Dąb
szypułkowy
Dąb
szypułkowy
Dąb
szypułkowy
Dąb
szypułkowy
Dąb
szypułkowy
Dąb
szypułkowy
Dąb
szypułkowy
Dąb
szypułkowy
Obwód
[m]
Opis położenia
4,53
Nadleśnictwo Susz, Leśnictwo Mortąg
4,15
3,51
3,36
3,62
3,56
4,26
3,11
4,15
1
Drzewo
2
Drzewo
3
Drzewo
4
Drzewo
5
Drzewo
6
Drzewo
7
Drzewo
8
Drzewo
9
Drzewo
10
Drzewo
Sosna wejmutka
3,05
Nadleśnictwo Susz, Leśnictwo królewskie
11
Drzewo
Lipa
drobnolistna
5,30
Stary Dzierzgoń, 100 m przed cmentarzem
parafialnym
Źródło: Urząd Gminy w Starym Dzierzgoniu
Zasoby leśne, obok wybitnego znaczenia przyrodniczego, posiadają także znaczenie
gospodarcze, wynikające przede wszystkim z faktu, że są rezerwuarem dla pozyskiwania
drewna i runa leśnego. Lasy mają również duże znaczenie dla turystyki i rekreacji, odgrywają
istotną rolę w kształtowaniu stosunków wodnych oraz stanowią schronienie i środowisko
życiowe dla wielu rzadkich przedstawicieli fauny i flory. Grunty leśne na terenie gminy Stary
Dzierzgoń zajmują obszar o powierzchni 4 744,63 ha, a same lasy - 4 624,95 ha. Wskaźnik
lesistości dla gminy wynosi 24,9% i jest nieznacznie niższy od wskaźnika lesistości kraju, który
wynosi 29,4%. Lasy w obrębie omawianej jednostki administrowane są przez Nadleśnictwo
Kwidzyn (90,54 ha) a pozostała powierzchnia przez Nadleśnictwo Susz oraz Nadleśnictwo
Dobrocin.
26
Zagrożenia dla funkcjonowania obszarów przyrodniczo cennych
Obecnie do największych zagrożeń szaty roślinnej zalicza się postępującą presję procesów
urbanizacyjnych na tereny otwarte, przejawiająca się w rozwoju budownictwa mieszkaniowego.
Kolejną nieprawidłowością jest również zaśmiecanie terenów zieleni, wycinanie drzew na
posesjach prywatnych i wymiana ich na owocowe i ozdobne.
Zagrożeniem dla funkcjonowania obszarów przyrodniczo cennych są także:
 wypalanie trzcinowisk i zarośli;
 prowadzenie prac melioracyjnych, budowy dróg i umocnień wodnych;
 wprowadzanie obiektów kubaturowych;
 zanieczyszczanie wód gruntowych i powierzchniowych;
 gospodarka leśna, która doprowadziłaby do nadmiernego prześwietlenia drzewostanu;
 nielegalna wycinka drzew;
 wykorzystywanie terenów jako dzikich wysypisk odpadów, w tym gruzu;
 płoszenie zwierząt.
3.7 Obiekty zabytkowe
Istniejące na obszarze gminy Stary Dzierzgoń zabytki kultury materialnej są świadectwem
bogatej historii tej części regionu.
Do najważniejszych obiektów dziedzictwa kulturowego znajdujących się na terenie gminy
zaliczyć należy:
1) Zabytkowe obiekty architektoniczne:
 Ruiny gotyckiego zamku krzyżackiego z XIV w. w Przezmarku - pozostałości
krzyżackiej warowni otoczonej wodami jeziora Motława Wielka. Do obecnych
czasów w dobrym stanie przetrwała tylko wysoka sześciokondygnacyjna wieża
narożna na przedzamczu. Jej wielkość świadczy o rozmachu całego założenia.
Zamek główny jest obecnie zarośniętym kopcem, na którym widać resztki bramy
wjazdowej, kilka fragmentów murów oraz, w wykopie, piwnice pod dawnym
skrzydłem wschodnim. Wjazd do zamku prowadził od północy przez warowne
przedbramie zwane "pierwszą basteją", po której do dziś nie pozostał żaden
ślad.
27
Na przedzamczu górowała wspomniana już kwadratowa wieża o wysokości 35
m. Na jej murach widać ślady po stykających się z nią kiedyś budynkach. Na
najwyższym poziomie wieży znajdował się ganek strażniczy, a nad nim wisiał
dzwon z herbami wielkich mistrzów krzyżackich. W piwnicach natomiast
funkcjonowało więzienie. W przeciwległym narożu przedzamcza również stała
wieża, lecz cylindryczna. Przedzamcze od zamku głównego oddzielone było
nawodnioną fosą, która dziś jest sucha i zarośnięta chwastami. Nad fosą
znajdował się most zwodzony. Zamek główny otoczony był kamienno ceglanymi
murami o wymiarach 47x73 m. Znajdowała się w nim przynajmniej jedna wieża
od strony północno-wschodniej, gdzie umieszczono skarbiec. Dzisiaj widać
jeszcze jej resztki z otworem okiennym. Istniała również druga, niższa linia
murów obwodowych otaczających zamek główny od południa, zachodu i
wschodu.
W powstałym w ten sposób międzymurzu utworzono prawdopodobnie ogrody
w wirydarzach. Zamek (a właściwie zagospodarowane przedzamcze) jest
obecnie otoczony ogrodzeniem, stanowi bowiem własność prywatną. Obiekt
wpisany
do
rejestru
zabytków
prowadzonego
przez
Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków pod nr 227.
Rysunek. Wieża zamkowa – pozostałość po zamku krzyżackim w Przezmarku
Źródło: wikimedia.commons
28
 Kościół filialny p.w. św. Antoniego w Lubochowie, gotycki, ceglany, początek
budowy 1350 r., z wieżą frontową z ok. 1400 r., nadbudowaną w XVII w. (obiekt
wpisany
do
rejestru
zabytków
prowadzonego
przez
Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków pod nr 481);
 Kościół p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego z XIV w. w Starym Dzierzgoniu
zbudowany w latach 1350-1360 r. (obiekt wpisany do rejestru zabytków
prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pod nr 483);
 Kościół gotycki p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Myślicach,
wzniesiony w XIV wieku wraz z cmentarzem przykościelny z zachowanym
starodrzewiem i otaczającym go murem kamiennym (obiekt wpisany do rejestru
zabytków prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pod nr
1543);
 Kościół Matki Boskiej Królowej Świata w Przezmarku z 1821 roku wraz
z cmentarzem (obiekt wpisany do rejestru zabytków prowadzonego przez
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pod nr 487);
 Kościół św. Piotra i Pawła w Starym Mieście (obiekt wpisany do rejestru
1541);
 Kaplica grobowa w Monasterzysku Wielkim – (obiekt wpisany do rejestru
766).
29
Źródło: http://www.marienburg.pl
2) Zabytkowe zespoły architektoniczne:
 Dwór wraz z folwarkiem w Przezmarku z II połowy XIX wieku. Jest to parterowy
budynek murowany i tynkowany, ze środkowym, dwukondygnacyjnym
ryzalitem. Dwór i folwark otacza ceglany mur postawiony w XIX wieku. Dziś
dwór pełni funkcję mieszkalną;
 zespół dworsko – parkowy w Gisielu (ruina) (obiekt wpisany do rejestru
482);
 Zespół
dworsko-parkowy
z
ruiną
dworu
(XIX
w.),
zabudowaniami
gospodarczymi i małym parkiem w Lubochowie;
 Okazały dwór w Pudłowcu został zbudowany w 1860 roku w typowym dla
ówczesnego budownictwa stylu angielskiego neogotyku. Dzisiaj pozostaje
w ruinie. Dwu i pół kondygnacyjna budowla ozdobiona została wieżą
zwieńczoną krenelażem. Za dworem rozciąga się park dworski ze stawem
30
porośnięty starodrzewem. Dwór jest obecnie własnością Agencji Własności
Rolnej Skarbu Państwa;
Źródło: http://pruskihoryzont.blogspot.com
 Dwór w Protajnach z początku XX wieku jest budowlą parterową. Cały majątek
został założony w połowie XIX wieku. Do dziś zachowały się budynki folwarku,
takie jak stajnia i spichlerze oraz pozostałości parku dworskiego.
3) Miejsca pamięci:
 głazy z inskrypcją poświęconą polowaniu - tzw. kamienie Wilhelma;
31
 pomnik poświęcony zmarłym lub zaginionym mieszkańcom w czasie I wojny
światowej w Milikowie, miejsce pamięci w Starym Mieście, kilkanaście starych
cmentarzy.
4) Stanowiska archeologiczne:
Na terenie gminy występuje wiele stanowisk archeologicznych, większość pochodzi
z okresu wczesnego średniowiecza dokumentując schyłkowy okres osadnictwa
staropruskiego oraz postępy kolonizacji krzyżackiej. Niektóre z tych stanowisk
wyróżniają się zdecydowanie swoją formą terenową.
3.8 Turystyka i baza turystyczna
Obszar gminy Stary Dzierzgoń charakteryzuje się szczególnymi walorami krajobrazowymi
i przyrodniczymi. Jego niewątpliwymi atutami są zróżnicowane formy ukształtowania
powierzchni terenu, a także duża ilość jezior i terenów leśnych. Niski stopień uprzemysłowienia,
niewielka gęstość zaludnienia oraz czyste środowisko stwarzają bardzo dobre warunki do
rozwoju agroturystyki. Liczne jeziora połączone niewielkimi rzekami i kanałami tworzą
niewykorzystane, atrakcyjne szlaki wodne i dają szansę aktywnego wypoczynku. Zaletą gminy
jest także jej położenie w sąsiedztwie takich atrakcji turystycznych jak Malbork czy Mierzeja
Wiślana, dla których omawiany obszar może stanowić bazę wypadową.
Aktualnie na terenie gminy baza noclegowo – żywieniowa jest słabo rozwinięta. Brakuje
odpowiedniej infrastruktury sprzyjającej rozwojowi turystyki (np. stadniny koni, boiska
sportowe, pola namiotowego itp.).
W gminie Stary Dzierzgoń istnieje 5 gospodarstw agroturystycznych:
 Gospodarstwo Agroturystyczne "Ostoja"
 Gospodarstwo Agroturystyczne Kazimierz Nazarewicz
 Gospodarstwo Agroturystyczne "Przyjaźń"
 Gospodarstwo Agroturystyczne Szczepan Skibniewski
 Gospodarstwo Agroturystyczne Sławomir Rypiński
Przez teren gminy Stary Dzierzgoń przebiega Rowerowy Szlak Zamków Gotyckich na Powiślu
zrealizowany w ramach projektu pn „Podniesienie atrakcyjności turystycznej Szlaku Zamków
Gotyckich na Powiślu - budowa trasy rowerowej łączącej zamek w Malborku z atrakcjami
turystycznymi powiatów malborskiego, sztumskiego, kwidzyńskiego”.
Przebieg szlaku rowerowego prezentuje rysunek.
32
Rysunek. Przebieg Szlaku Zamków Gotyckich na Powiślu
Źródło: http://www.zdrowy-rower.pl/
Rowerowy Szlak Zamków Gotyckich na Powiślu ma długość 171,65 km, biegnie przez siedem
gmin z trzech powiatów (malborski, sztumski i kwidzyński). We wszystkich gminach wzdłuż
tras rowerowych powstały lub zostały przebudowane miejsca wypoczynkowe. W Gminie Stary
Dzierzgoń wybudowano punkt wypoczynkowy nad jeziorem w Przezmarku. Do dyspozycji
rowerzystów jest murowany grill, zadaszone ławostoły, a dla dzieci plac zabaw.
Jedną z atrakcji turystycznych gminy Stary Dzierzgoń jest także plaża nad jeziorem Motława
Wielka, która została przebudowana w ramach projektu „Z historią w nowoczesność – budowa
i przebudowa lokalnej infrastruktury turystycznej oraz prace rewaloryzacyjne w zabytkowym
kościele w miejscowości Przezmark w gminie Stary Dzierzgoń”.
Przedsięwzięcie to
współfinansowane było przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach
Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013. W
związku z realizacją projektu wybudowano drewniany pomost z zadaszeniem, przebieralnie,
słupy informacyjne oraz chodniki, alejki i drogę dojazdową z Przezmarku do plaży. Urządzono
także plażę i zamontowano lampy hybrydowe typu LED oraz stojaki na rowery i tablice
informacyjne. Stworzona została również makieta zamku w Przezmarku dla osób
33
niedowidzących i niewidomych. W ramach prac rewaloryzacyjnych w kościele zamontowane
zostały nowe witraże.
Na poniższej fotografii przedstawiono efekty realizacji projektu.
Rysunek. Plaża nad jeziorem Motława Wielka w gminie Stary Dzierzgoń
Źródło: Urząd Gminy Stary Dzierzgoń
3.9 Oświata i edukacja
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń funkcjonuje jedno Przedszkole Samorządowe Niezapominajka
zlokalizowane w miejscowości Stare Miasto oraz dwa oddziały przedszkolne przy Publicznej
Szkole Podstawowej w Myślicach. Przedszkole według stanu na 31.12.2013 r., posiadało 2
oddziały dla dzieci w wieku 3-6 lat oraz zatrudniało 4 nauczycieli wychowania przedszkolnego.
W roku szkolnym 2013/2014 do przedszkola uczęszczało 51 dzieci. Do oddziałów
przedszkolnych przy szkole w Myślicach w roku szkolnym 2013/2014 uczęszczało 36 dzieci
w wieku 3 – 6 lat.
Szkolnictwo podstawowe na terenie Gminy Stary Dzierzgoń realizowane jest przez dwie szkoły
podstawowe: Publiczną Szkołę Podstawową w Myślicach oraz Publiczna Szkołę Podstawową
w Starym Dzierzgoniu. W roku szkolnym 2013/2014 do szkół tych uczęszczało łącznie 262
dzieci nauczanych przez 28 nauczycieli.
Szkolnictwo gimnazjalne w gminie Stary Dzierzgoń realizowane jest przez Gimnazjum Publiczne
im. Zygmunta Steinborn w Przezmarku. Liczba dzieci uczących się w tym gimnazjum w roku
szkolnym 2013/2014 wynosiła 128 osób natomiast liczba nauczycieli – 14 osób.
34
Kontynuacja nauki na wyższym szczeblu realizowana jest w szkołach ponadgimnazjalnych
znajdujący się poza terenem gminy Stary Dzierzgoń.
3.10 Kultura i sport
Działania w sferze kultury, sportu i rekreacji w gminie Stary Dzierzgoń realizowane są przez
Gminne Centrum Kulturalno Biblioteczne (GCKB). W swoich zasobach biblioteka posiada ponad
14 tysięcy książek, z których korzysta ok. 370 zarejestrowanych czytelników. W bibliotece
funkcjonuje pracownia internetowa, która jest dostępna bezpłatnie, dla każdego, w godzinach
otwarcia biblioteki. Placówka posiada również swoja filię w Myślicach, która oferuje swoim
czytelnikom ponad 9 tysięcy książek oraz bezpłatny dostęp do pracowni komputerowej.
Gminne Centrum Kulturalno Biblioteczne posiada salę widowiskową oraz trzy małe sale, w
których odbywają się zajęcia sportowe oraz zajęcia świetlicy wychowawczo – opiekuńczej. Od
2011 roku na piętrze budynku GCKB funkcjonuje również sala komputerowa i sala muzyczna.
Przed budynkiem znajduje się obiekt rekreacyjno - sportowy w postaci boiska i sceny
plenerowej.
Rysunek. Boisko sportowe ze sceną plenerową i placem zabaw w Starym Dzierzgoniu
Źródło: obiekty Gminnego Centrum Kulturalno Bibliotecznego w Starym Dzierzgoniu
Boiska sportowe znajdują się również w Starym Mieście oraz przy szkołach w Starym
Dzierzgoniu Przezmarku i Myślicach, gdzie zlokalizowane jest boisko typu „Orlik”.
35
W gminie zlokalizowane są również place zabaw stanowiące miejsca rekreacji dla najmłodszych
mieszkańców. Place te znajdują się w miejscowościach: Bądze, Monasterzysko Wielkie,
Przezmark, Pudłowiec, Mortąg, Gisiel, Lubochowo, Tabory, Stary Dzierzgoń, Stare Miasto.
3.11 Ochrona zdrowia
Mieszkańcy gminy Stary Dzierzgoń korzystają z usług Niepublicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej „ESKULAP” zlokalizowanego w miejscowości Stary Dzierzgoń. NZOZ „ESKULAP”
świadczy usługi z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej realizowanej przez lekarza POZ oraz
pielęgniarkę środowiskowo – rodzinną. Poza tym na terenie gminy funkcjonują dwie poradnie
EKG – w Starym Dzierzgoniu i Myślicach oraz punkt szczepień w Starym Dzierzgoniu.
W budynku NZOZ „ESKULAP” działa również poradnia stomatologiczna NZOZ KMF DENT Marek
Kwolek świadcząca usługi z zakresu protetyki stomatologicznej, stomatologii dziecięcej oraz
stomatologii zachowawczej z endodoncją.
W gminie funkcjonują także dwa punkty apteczne: w Starym Dzierzgoniu i w Myślicach.
3.12 Instytucje publiczne oraz organizacje pozarządowe działające
na terenie Gminy Stary Dzierzgoń
Instytucje publiczne:
1) Gminne Centrum Kulturalno Biblioteczne w Starym Dzierzgoniu;
2) Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Starym Dzierzgoniu;
3) Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Starym Dzierzgoniu;
4) Gimnazjum Publiczne im. Zygmunta Steinborn w Przezmarku;
5) Publiczna Szkoła Podstawowa w Myślicach;
6) Publiczna Szkoła Podstawowa w Starym Dzierzgoniu;
7) Przedszkole Samorządowe Niezapominajka w Starym Mieście;
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń działają 4 jednostki OSP:
 w Starym Dzierzgoniu;
 w Myślicach;
 w Mortągu;
 w Starym Mieście.
36
W szeregach OSP na terenie gminy zrzeszonych jest 106 czynnych członków, 22 członków
wspierających i 11 członków honorowych. Wymienione jednostki OSP zarejestrowane są jako
stowarzyszenia posiadające osobowość prawną. We wszystkich jednostkach powołane są
zarządy, których członkowie są bezpośrednio odpowiedzialni za funkcjonowanie danej
jednostki.
Funkcjonowanie straży i realizacja zadań statutowych wymaga określonych nakładów
finansowych z budżetu gminny. Gmina ma również obowiązek:
 bezpłatnego umundurowania członków ochotniczej straży pożarnej;
 ubezpieczenia w instytucji ubezpieczeniowej członków ochotniczej straży pożarnej
i młodzieżowej drużyny pożarniczej;
 ponoszenia kosztów okresowych badań lekarskich.
Na terenie gminy Stary Dzierzgoń działają również stowarzyszenia kół rolniczych i kół gospodyń
wiejskich wspierane przez Urząd Gminy poprzez udostępnianie świetlic wiejskich.
Do stowarzyszeń tych należą:
 Kółko rolnicze w Myślicach;
 Kółko rolnicze – koło gospodyń wiejskich w Lubochowie;
 Kółko rolnicze – koło gospodyń wiejskich w Proniu;
 Kółko rolnicze – koło gospodyń wiejskich w Przezmarku;
 Kółko rolnicze – koło gospodyń wiejskich w Starym Mieście;
 Kółko rolnicze – koło gospodyń wiejskich w Starym Dzierzgoniu.
3.13 Pomoc społeczna
Zadania z zakresu pomocy społecznej realizowane są w gminie Stary Dzierzgoń przez Gminny
Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS). Celem działalności ośrodka jest m.in. umożliwienie osobom
i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać,
wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości oraz ich usamodzielnienie i integracja
ze środowiskiem. GOPS w Starym Dzierzgoniu realizuje zadania związane z przyznawaniem
pomocy finansowej i rzeczowej oraz świadczy usługi opiekuńcze.
Do świadczeń pieniężnych realizowanych przez GOPS w Starym Dzierzgoniu należą:
 Zasiłki stałe;
37
 Zasiłki celowe;
 Zasiłki okresowe.
Wśród świadczeń niepieniężnych wskazać można:
 Pracę socjalną;
 Poradnictwo specjalistyczne;
 Pomoc rzeczową;
 Interwencję kryzysową.
Liczba mieszkańców korzystających z pomocy społecznej w 2013 roku wynosiła 919 osób.
W porównaniu z rokiem poprzednim liczba ta zwiększyła się o 37 osób (882). Największa liczba
beneficjentów pomocy społecznej zamieszkuje miejscowości Lubochowo, Stary Dzierzgoń i
Kielmy.
Z pomocy w zakresie świadczeń rodzinnych w 2013 roku korzystało 340 rodzin z czego
najwięcej w sołectwach Przezmark, Lubochowo i Stary Dzierzgoń.
Najczęstszą przyczyną konieczności korzystania z pomocy społecznej przez mieszkańców gminy
Stary Dzierzgoń jest wysokie bezrobocie (powiat sztumski to drugi w województwie powiat
z najwyższą stopą bezrobocia w pierwszym kwartale 2014 roku), niepełnosprawność,
długotrwała choroba, alkoholizm i ubóstwo.
Gmina Stary Dzierzgoń podejmuje działania mające na celu zmniejszenie skali występowania
zdiagnozowanych problemów społecznych poprzez m.in. działającą na terenie gminy Komisję
ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
3.14 Finanse
Stan finansów oraz tempo rozwoju gminy Stary Dzierzgoń odzwierciedlone są w budżecie
Gminy, a przede wszystkim w wydatkach inwestycyjnych.
Wydatki Gminy ogółem od roku 2004 systematycznie rosną, z roku na rok zwiększają się
średnio o 1 mln zł. Środki finansowe wydawane na inwestycje majątkowe wyraźnie wzrosły w
roku 2011 (ponad 2,3 mln zł), na co wpływ z całą pewnością miały możliwości
współfinansowania zadań inwestycyjnych ze środków zewnętrznych. Następnie poziom
wydatków inwestycyjnych spadał do kwoty niemal 1,1 mln zł w 2012 roku.
38
Tabela. Wydatki budżetu gminy Stary Dzierzgoń w latach 2004-2013
Lata
Wydatki ogółem
w tym wydatki majątkowe
2004
6 991 373,00
274 874,00
2005
8 023 869,00
859 286,00
2006
8 653 178,55
551 176,20
2007
9 382 555,70
594 657,99
2008
10 092 762,85
381 166,94
2009
10 850 185,90
608 953,47
2010
12 020 936,57
845 806,70
2011
13 720 577,33
2 314 431,80
2012
13 228 731,07
1 053 096,96
2013
14 429 387,44
1 720 533,51
suma wydatków
107 393 557,41
9 203 983,57
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń
Wykres. Wydatki budżetu gminy Stary Dzierzgoń w latach 2004-2013 [tys. zł]
18 000
16 000
14 000
Tysiące
12 000
10 000
w tym wydatki majątkowe
8 000
Wydatki ogółem
6 000
4 000
2 000
0
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń
39
Wydatkowanie budżetowe gminy Stary Dzierzgoń dotyczy wielu dziedzin, co jest związane
z zakresem zadań gminy jako jednostki samorządu terytorialnego. Wydatki ujęte
w budżecie gminy Stary Dzierzgoń na 2013 r. kształtowały się następująco:
 Wydatki ogółem: 14 043 910,71 zł, w tym:

Wydatki bieżące: 12 275 273,93 zł;

Wydatki majątkowe: 1 768 636,78 zł.
Zgodnie z Ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z 13 listopada 2003 r. (Dz.
U. z 2010r, Nr 80, poz. 526 z późn. zm.) dochodami gminy są m.in. dochody własne. Dochody
podobnie jak wydatki mogą mieć charakter bieżący bądź majątkowy.
Dochody bieżące mogą mieć różne źródło pochodzenia. Należy wyróżnić m.in. dochody
stanowiące wpływy z podatków, wpływy z opłat, czy dochody uzyskiwane przez gminne
jednostki budżetowe. Ponadto źródłem dochodu własnego samorządu mogą być również
wpływy z majątku, którego właścicielem jest gmina. Dochody Gminy Stary Dzierzgoń w 2013
roku wynosiły:
 Dochody ogółem: 13 141 965,30 zł, w tym:

Dochody bieżące: 13 080 011,30 zł;

Dochody majątkowe: 61 954,00 zł.
Deficyt w wysokości 901 945,41 zł został pokryty kredytami w wysokości 901 945,41 zł.
Obecne i przyszłe założenia dotyczące polityki finansowej, w tym inwestycyjnej określa budżet
gminy na 2014 rok oraz Wieloletnia Prognoza Finansowa dla Gminy Stary Dzierzgoń
opracowana na okres 2014 -2019. Zgodnie z niniejszymi dokumentami założono w 2014 roku
następującą strukturę wydatków i dochodów:
 Wydatki ogółem: 14 463 649,75 zł, w tym:

Wydatki bieżące: 12 173 928,89 zł,;

Wydatki majątkowe: 2 289 720,86 zł.
40
Tabela. Wydatki bieżące z podziałem na kategorie – plan budżetu na 2014 r.
Kategoria
Wydatki bieżące plan na 2014 r. [zł]
Rolnictwo i łowiectwo
113 305,28
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energie elektryczną, gaz i wodę
81 175,30
Transport i łączność
784 221,20
Gospodarka mieszkaniowa
149 614,89
Działalność usługowa
73 220,96
1 648 453,53
Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony
prawa oraz sądownictwa
710,00
Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa
83 162,18
Obsługa długu publicznego
141 371,00
różne rozliczenia
70 000,00
Oświata i wychowanie
5 593 743,06
Ochrona zdrowia
52 900,00
Pomoc społeczna
3 039 705,00
Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej
55 505,00
Edukacyjna opieka wychowawcza
63 805,00
Gospodarka komunalna i ochrona środowiska
745 869,04
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
303 840,00
Kultura fizyczna
1 463 048,31
Wydatki razem
14 463 649,75
Źródło: Dane Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń – Uchwała nr V/49/13 Rady Gminy Stary Dzierzgoń z dnia 30
grudnia 2013 r. w sprawie uchwalenia budżetu gminy Stary Dzierzgoń na 2014 rok.
41
Tabela. Wydatki majątkowe z podziałem na kategorie – plan budżetu na 2014 r.
Kategoria
Działalność usługowa
Kultura fizyczna
Wydatki razem
Wydatki
majątkowe - plan
na 2014 r. [zł]
75 000,00
504 500,00
93 827,80
23 516,96
100 000,00
80 000,00
1 412 876,10
2 289 720,86
 Dochody ogółem: 13 767 649,75 zł, w tym:

Dochody bieżące: 12 777 649,75 zł;

Dochody majątkowe: 990 000,00 zł.
Tabela. Dochody bieżące z podziałem na kategorie – plan budżetu na 2014 r.
Kategoria
Dochody bieżąceplan na 2014 r.
[zł]
7 700,00
44 000,00
60 500,00
64 807,75
Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa
oraz sądownictwa
Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek
nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich
poborem
710,00
4 688 446,00
42
Różne rozliczenia
5 320 894,00
Oświata i wychowanie
279 140,00
Pomoc społeczna
2 247 662,00
Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej
55 505,00
8 285,00
Dochody razem
12 777 649,75
Tabela. Dochody bieżące z podziałem na kategorie – plan budżetu na 2014 r.
Kategoria
Dochody
majątkowe - plan
na 2014 r. [zł]
90 000,00
Kultura fizyczna
900 000,00
Dochody razem
990 000,00
Deficyt budżetu gminy w wysokości 696.000,00 zł, zostanie pokryty przychodami pochodzącymi
z:
1) kredytów w kwocie 396.000,00 zł;
2) wolnych środków jako nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu,
wynikających z kredytów i pożyczek z lat ubiegłych w kwocie 300.000,00 zł.
Aktualna Wieloletnia Prognoza Finansowa gminy Stary Dzierzgoń na lata 2014-2019
przedstawia dochody, wydatki z budżetu gminy oraz rozchody i zobowiązania przewidywane w
kolejnych latach.
43
Wśród przedsięwzięć planowanych do realizacji w WPF wskazano:
l.p.
1
2
3
4
5
6
7
Nazwa i cel przedsięwzięcia
Budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji
sanitarnej Gisiel - poprawa gospodarki
wodnościekowej na terenie gminy Stary
Dzierzgoń
Budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji
sanitarnej Pronie - Poprawa gospodarki
Dzierzgoń
Budowa sali sportowej w Przezmarku rozwój kultury fizycznej
Budowa wodociągu Nowy Folwark Protajny - Poprawa gospodarki
Dzierzgoń
Budowa wodociągu Przezmark-Folwark –
poprawa gospodarki wodnej
Budowa wodociągu Wartule
Monasterzysko Wielkie - poprawa
gospodarki wodnej
" Twoja szansa na sukces " priorytet IX
Rozwój wykształcenia i kompetencji w
regionach - wyrównanie szans
edukacyjnych uczniów z grup o
utrudnionym dostępie do edukacji oraz
zmniejszanie różnic w jakości usług
edukacyjnych dla 120 uczniów
Jednostka
odpowiedzialna
lub koordynująca
Okres
realizacji
od
do
Łączne
nakłady
finansowe
[zł]
Urząd Gminy Stary
2014 2017 500 000,00
Dzierzgoń
Urząd Gminy Stary
2014 2016 500 000,00
Dzierzgoń
Urząd Gminy Stary
2011 2014
Dzierzgoń
2 286
948,00
Urząd Gminy Stary
2014 2015 150 000,00
Dzierzgoń
Urząd Gminy Stary
2014 2015 150 000,00
Dzierzgoń
Urząd Gminy Stary
2014 2015 150 000,00
Dzierzgoń
Urząd Gminy Stary
2013 2015 110 559,50
Dzierzgoń
Źródło: Dane Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń – Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr V/50/13 Rady Gminy Stary
Dzierzgoń z dnia 30 grudnia 2013 r.
3.15 Zagospodarowanie
przestrzenne
i
dostępność
terenów
inwestycyjnych
Powierzchnia gminy Stary Dzierzgoń wynosi 186 km2 (18570 ha), co stanowi 25,4%
powierzchni powiatu sztumskiego. Gmina podzielona jest na 15 sołectw (Bucznik, Folwark,
Górki, Kornele, Lipiec, Lubochowo, Matule, Milikowo, Mortąg, Myślice, Przezmark, Skolwity,
Stare Miasto, Stary Dzierzgoń i Tabory), w skład których wchodzi 37 miejscowości.
Użytki rolne, w tym: grunty orne, sady i plantacje, łąki, pastwiska, grunty rolne zabudowane
oraz grunty pod rowami stanowią w gminie około 66,82% powierzchni. Grunty leśne oraz
zadrzewienia i zakrzaczenia zajmują około 26,53% powierzchni, grunty zabudowane i
44
zurbanizowane, do których należą tereny mieszkaniowe, tereny zurbanizowane niezabudowane,
tereny rekreacyjne i wypoczynkowe, a także tereny komunikacyjne stanowią 3,18%, natomiast
grunty pod wodami stanowią 1,33% powierzchni. Odsetek nieużytków w gminie Stary
Dzierzgoń jest równy 2,14%.
Struktura użytkowania gruntów w gminie Stary Dzierzgoń została przedstawiona na wykresie.
Wykres. Struktura użytkowania gruntów w gminie Stary Dzierzgoń
grunty zabudowane grunty pod wodami;
1,33%
i zurbanizowane ;
nieużytki; 2,14%
3,18%
grunty leśne,
zadrzewienia i
zakrzaczenia; 26,53%
użytki rolne; 66,82%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń
Dominującą formą zabudowy w gminie Stary Dzierzgoń jest zabudowa jednorodzinna
i zagrodowa, której zdecydowana większość należy do właścicieli prywatnych. Stan techniczny
budynków jest dostateczny. Przeważająca część budynków w gminie Stary Dzierzgoń pochodzi
z okresu przedwojennego (ok.65%), natomiast reszta z okresu powojennego z czego tylko 2%
budynków zostało wybudowanych w ostatnim dziesięcioleciu.
Zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Stary
Dzierzgoń obszar gminy podzielony został na strefy funkcjonalno – przestrzenne oraz
potencjalne tereny inwestycyjne:
 Strefa A – wielofunkcyjne ośrodki wiejskie - Stare Miasto – Stary Dzierzgoń
Strefa rozciągająca się w rejonie drogi wojewódzkiej nr 515 i obejmuje obręby
geodezyjne Adamowo, Stare Miasto, Piaski Morąskie i część obrębów geodezyjnych:
Kielmy, Stary Dzierzgoń, Mortąg fragment obrębu Folwark. Jest to obszar o
najkorzystniejszych możliwościach rozwoju z punktu widzenia obsługi w zakresie usług
45
podstawowych mieszkańców (grupują się tu usługi: oświata, administracja, opieka
społeczna, infrastruktura komunalna, handel i gastronomia). Jest to również obszar o
największej dostępności do ośrodka usługowego rangi ponadgminnej - miasta Dzierzgoń
położonego bezpośrednio przy północno-zachodniej granicy gminy.
W strefie A wyróżniono 6 wydzielonych nowych terenów inwestycyjnych o łącznej
powierzchni ok. 80 ha, przeznaczonych pod różne funkcje: działalność komercyjną
(tereny
usługowe
i
produkcyjno-usługowe),
nowe
zespoły
budownictwa
mieszkaniowego, tereny o funkcji usługowej o charakterze publicznym (zieleń
urządzona, cmentarz, tereny rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców gminy). Wśród
nich znajdują się także tereny obejmujące złoża kruszyw i tereny powyrobiskowe do
rekultywacji a także obszar poszukiwań gazu ziemnego tzw. łupkowego. Część terenów
to obszary przekształceń funkcjonalno-przestrzennych i kontynuacji dotychczasowych
trendów rozwojowych miejscowości. Część to tereny dotychczas niezainwestowane
(użytkowane rolniczo). W środkowej części znajduje się fragment kompleksu leśnego.
 Strefa B1 – strefa rolna z zabudową rozproszoną
Obejmuje
południowo
–
zachodnią
część
gminy
w
obrębach
geodezyjnych
Monastarzysko, Wartule, Matule, Górki. Są to tereny rolnicze z zabudową skupioną
w małych wsiach, a także z zabudową rozproszoną wśród pól uprawnych i niewielkich
kompleksów leśnych. Strefa ta jest wykorzystywana rolniczo. Na tym obszarze nie
wyznaczono znaczących terenów inwestycyjnych. Istotnym wskazaniem inwestycyjnym
są wyznaczone tereny możliwego rozwoju energetyki wiatrowej z uwagi na ekstensywną
zabudowę i spore obszary niezabudowane i niezamieszkane.
 Strefa B2 – strefa rolna z zabudową skupioną w ośrodkach wiejskich
Obejmuje środkowy obszar gminy w obrębach geodezyjnych Lubachowo, Protajny,
znaczne części obrębów Pronie, Pudłowiec, Milikowo, Kielmy, Folwark, Myślice,
Przezmark, Królikowo i Latkowo. W strefie tej dominuje zabudowa skupiona we wsiach,
ale występują też pojedyncze gospodarstwa wśród pól. Teren ten wyróżnia się niemal
wyłącznie rolniczym użytkowaniem gruntów.
Tereny inwestycyjne wyznaczone w tej strefie to przede wszystkim tereny
w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów zabudowanych wsi. W strefie B2 wyznaczone są
znaczne obszary, na których dopuszcza się możliwość rozwoju inwestycji z zakresu
pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych - głównie energetyki wiatrowej. Obszary
te wyznaczone są jako najmniej konfliktowe z uwagi na brak zabudowy i brak znacznych
barier przyrodniczych.
46
 Strefa C – strefa ochrony przyrody i potencjalnego rozwoju turystyki
Obejmuje południową i południowo – wschodnią część gminy w obrębach geodezyjnych
Bartne Łąki, Bucznik, Bądze i część obrębów Przezmark, Folwark oraz Stary Dzierzgoń.
Strefa ta to przede wszystkim obszary leśne i jeziora Parku Krajobrazowego Pojezierza
Iławskiego. Tereny inwestycyjne związane są z otoczeniem jeziora Motława Wielka,
wokół którego wyznaczone są tereny rozwoju zabudowy związanej z rekreacją
i
wypoczynkiem
oraz zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.
Powierzchnia
wyznaczona pod rozwój zabudowy (głównie rekreacyjnej i letniskowej) to ok. 77 ha –
tereny te posiadają obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
Poza tymi terenami inwestycyjnymi strefa ta objęta jest ochroną przyrodniczą na której
zabronione jest wprowadzanie innych form użytkowania tych obszarów, jako niezwykle
cennych przyrodniczo.
 Strefa D – strefa rolno – leśna z ekstensywną zabudową
Obejmuje tereny peryferyjne w okolicy regionalnego korytarza ekologicznego (OChK
Rzeki Dzierzgoń) i tereny położone na północ i wschód od niego, aż do granicy
administracyjnej gminy w obrębach Pogorzele, Porzecze, Gisiel, Skolwity, Kornele,
Latkowo, Tabory oraz części obrębów: Kielmy, Pudłowiec, Myślice, Królikowo, Lipiec,
Milikowo, Latkowo i Przezmark. W tej strefie występują obszary osadnictwa wiejskiego,
skupionego we wsiach i przysiółkach a także osadnictwa rozproszonego i tereny leśne w
zwartych kompleksach. W obszarze tym nie wyznaczono terenów inwestycyjnych.
Głównym kierunkiem planowanych działań w tej strefie jest gospodarcze wykorzystanie
gruntów rolnych i lasów. Dopuszcza się również lokalizację obiektów i urządzeń
infrastruktury technicznej, w tym lokalizacji farm wiatrowych.
Tereny inwestycyjne zlokalizowane na obszarze gminy Stary Dzierzgoń zestawiono w postaci
tabeli.
Tabela. Tereny inwestycyjne w gminie Stary Dzierzgoń
l.p. Lokalizacja
powierzchnia
[ha]
Charakterystyka terenu
Przeznaczenie
funkcje wydobywcze
1
Stare Miasto
14,56
tereny zarejestrowane jako
złoża kruszywa
2
Stare Miasto
11,53
tereny rolnicze
23,45
złoża kruszywa, miejsce
lokalizacji wiertni
poszukiwawczej gazu
ziemnego
3
Stare Miasto
zabudowa mieszkaniowousługowa
funkcje wydobywcze,
rekultywacja terenu i
zagospodarowanie zbiornika
wodnego
47
4
5
Stary
Dzierzgoń
Stary
Dzierzgoń
9,44
8,19
tereny rolnicze
tereny rolnicze
rozwój funkcji sportowo rekreacyjnych
tereny rolnicze
6
Mortąg
12,82
7
Folwark
12,93
8
Nowy
Folwark
0,91
9
Milikowo
5,38
10
Myślice
4,9
11
Lubochowo
8,51
12
Lubochowo
3,86
13
Lubochowo
3,57
14
Przezmark
33,26
zabudowa rekreacyjna i
obsługa turystyki
15
Przezmark
0,1
tereny zieleni cmentarnej
16
Przezmark
9,41
17
Przezmark
3,84
18
Przezmark
25,86
19
Przezmark
4,9
20
Porzecze
2,4
tereny rolnicze
tereny rolnicze
tereny zarejestrowane jako
złoża kruszywa
zabudowa rekreacyjna i
obsługa turystyki
funkcje wydobywcze
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń
48
4 Analiza obszarów problemowych Gminy Stary Dzierzgoń
W celu lepszej identyfikacji zasobów, cech, a także atutów i słabości poszczególnych części
gminy jej obszar został podzielony na obszary problemowe. Ich wyodrębnienia dokonano w
oparciu o kryterium lokalizacyjne i funkcjonalne. Opierając się na tych założeń wyodrębniono 3
obszary:
OBSZAR 1
Zakres
 Północna i środkowa część gminy sąsiadująca z gminą
Dzierzgoń,
 Miejscowości: Kielmy, Protajny, Stare Miasto, Lipiec,
Nowy Folwark.
Funkcja
 Mieszkaniowa, rolnicza, usługowa
Charakterystyka
Obszar położony w bezpośrednim sąsiedztwie gminy i
miasta Dzierzgoń, dobrze skomunikowany z pozostałym
obszarem gminy. Przez obszar przepływa rzeka Dzierzgoń
oraz znajdują się w nim kompleksy leśne. Zabudowania
skupione są jedynie w obrębie miejscowości. Stare Miasto
pełni funkcje ośrodka usługowego i oświatowego.
Charakterystyczne dla obszaru są zabytkowe Kamienie
Wilhelma, Góra Zamkowa, Szwedzki Szaniec. Obszar
Chronionego Krajobrazu rzeki Dzierzgoń.
Liczba mieszkańców (wg
stanu na 31 grudnia 2013 r.)
821
Liczba mieszkańców objętych
systemem pomocy społecznej
(wg stanu na 31 grudnia 2013
r.)
190
Mocne strony
Słabe strony
 obszar o największej dostępności do ośrodka
usługowego rangi ponadgminnej - miasta Dzierzgoń,
 Dobre połączenia komunikacyjne (DW 515),
 Zabytki w sołectwie Stare Miasto,
 0bszary atrakcyjne przyrodniczo,
 Wyznaczone tereny inwestycyjne,
 Trasy turystyczne
 Uzależnienie od rolnictwa
 Niski poziom bezpieczeństwa pieszych i kierowców
(brak chodników i oświetlonych dróg)
 Niski poziom skanalizowania obszaru,
 Słabo rozwinięta sieć połączeń komunikacji
publicznej
 Wysokie bezrobocie
 Niska aktywność społeczna,
 Niedobór infrastruktury społecznej w tym
50
sportowej i rekreacyjnej,
 Rozproszona zabudowa.
Szanse
 Tereny rekreacyjne i turystyczne,
 Tereny inwestycyjne
OBSZAR 2
Zakres
 Południowa część gminy sąsiadująca z gminą Susz
(woj. warmińsko-mazurskie),
 Miejscowości: Stary Dzierzgoń, Monasterzysko
Wielkie, Wartule, Matule, Górki, Białe Błoto, Mortąg,
Bądze, Bucznik, Folwark, Przezmark
Funkcja
 Mieszkaniowa, administracyjna, usługowa,
Charakterystyka
Południowy obszar gminy z siedzibą władz – Starym
Dzierzgoniem, będącym również głównym ośrodkiem
administracyjnym, usługowym i oświatowym. Teren ten
przecinają dwie drogi wojewódzkie nr 515 oraz 519. We
wschodniej części obszaru znajdują się kompleksy leśne i
jeziora wchodzące w skład Parku Krajobrazowego Pojezierza
Iławskiego.
1731
r.)
348
Mocne strony
 Zaplecze usługowe i administracyjne gminy,
 Dobre połączenia komunikacyjne z resztą gminy i
sąsiednimi gminami,
 Tereny atrakcyjne przyrodniczo krajobrazowo,
 Zabytkowe kościoły, cmentarze i dwory,
 Wyznaczone tereny inwestycyjne przeznaczone na
rekreację
 Lepiej rozwinięta oferta kulturalna i sportowa niż w
51
pozostałych obszarach
 Walory turystyczne,
 Wysokie bezrobocie,
 Niska aktywność społeczna,
 Niski poziom bezpieczeństwa pieszych i kierowców
(brak chodników i oświetlonych dróg),
 Niski poziom skanalizowania obszaru,
 Słabo rozwinięta sieć połączeń komunikacji
publicznej,
 Rozproszona zabudowa.
Słabe strony
 Tereny turystyczne i rekreacyjne związane z
jeziorem Motława Wielka
Szanse
OBSZAR 3
Zakres
 Północno - wschodnia część gminy sąsiadująca z
gminą Rychliki
 Miejscowości: Milikowo, Tabory, Pronie, Lubochowo,
Latkowo, Myślice, Pudłowiec, Gisiel, Skolwity, Popity
Funkcja
 Mieszkaniowa, rolnicza
Charakterystyka
Obszar osadnictwa wiejskiego wraz z terenami atrakcyjnymi
przyrodniczo – Obszar Chronionego Krajobrazu rzeki
Dzierzgoń. Teren ten przecina droga wojewódzka nr 526.
1685
r.)
381
Mocne strony
 Dobre połączenia komunikacyjne z resztą gminy i
sąsiednimi gminami,
 Tereny atrakcyjne przyrodniczo krajobrazowo,
 Zabytkowe kościoły, cmentarze i dwory,
52
Słabe strony









Szanse
Wysokie bezrobocie,
Duże uzależnienie od rolnictwa,
Niska aktywność społeczna,
Braki infrastrukturalne,
Niski poziom bezpieczeństwa pieszych i kierowców
(brak chodników i oświetlonych dróg),
Niski poziom skanalizowania obszaru,
Słabo rozwinięta sieć połączeń komunikacji
publicznej,
Rozproszona zabudowa,
Brak terenów inwestycyjnych.
 Gospodarcze wykorzystanie gruntów rolnych i
lasów.
4.1 Stopień rozwoju oraz potencjał gminy i obszarów problemowych w
ocenie mieszkańców
Opinia mieszkańców Gminy Stary Dzierzgoń na temat jakości życia oraz możliwych kierunków
rozwoju stanowi podstawę dla określenia wizji gminy oraz misji działania jej samorządu.
Dla pozyskania informacji wykorzystano metodę badania ankietowego. Badanie odbywało się w
miesiącach sierpień - wrzesień 2014 r. na terenie Gminy Stary Dzierzgoń, wśród jej
mieszkańców. Udział w badaniu wzięło 111 mieszkańców. Ankieta w formie papierowej i
elektronicznej była dystrybuowana:
 przez pracowników Urzędu Gminy w ramach obsługi klientów,
 w poszczególnych sołectwach gminy,
 za pośrednictwem strony internetowej Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń,
 przez uczniów Gimnazjum Publicznego w Przezmarku
Formularz ankietowy składał się z dwóch części: identyfikacji potrzeb i oczekiwań mieszkańców
oraz identyfikacji w ramach tzw. metryczki osobowej.
Łącznie w ramach części pierwszej (identyfikacji potrzeb i oczekiwań mieszkańców) zadano pięć
pytań, w tym trzy zamknięte i dwa otwarte. W metryczce osobowej respondenci odpowiedzieli
na 4 pytania zamknięte o: płeć, wiek, wykształcenie, status zawodowy oraz jedno pytanie
otwarte o miejsce zamieszkania – sołectwo.
53
Wyniki badania ankietowego
Wyniki ankiety stanowiły źródło informacji wykorzystane w kolejnych etapach tworzenia
Strategii, m. in. do opracowania pełnej analizy SWOT, określenia celów strategicznych i
operacyjnych oraz wskazania programów operacyjnych mających na celu wdrożenie Strategii
Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku.
Warto zaznaczyć, iż w przypadku podania wyniku w formie wartości procentowych, nie sumują
się one do 100% z uwagi na fakt, iż nie wszyscy respondenci w równym stopniu udzielili
odpowiedzi. Część z pól ankiety pozostała niewypełniona. Głosy te jednak stanowią element
dyskusji na temat stanu i przyszłego rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń, toteż zostały one wliczone
do puli odpowiedzi.
Na kolejnych stronach zaprezentowano wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród
mieszkańców.
1. Proszę ocenić atrakcyjność osiedleńczą, turystyczną i inwestycyjna gminy oraz
swojego rejonu zamieszkania
GMINA STARY DZIERZGOŃ
Infrastruktura drogowa
(drogi, chodniki, oświetlenie)
5 - bardzo dobrze
Infrastruktura rowerowa
(jakość i dostępność)
7,3%
4 - dobrze
5 - bardzo dobrze
5,5%
4 - dobrze
3 - umiarkowanie
43,6%
2 - źle
15,0%
30,0%
3 - umiarkowanie
22,7%
33,6%
1 - bardzo źle
20,0%
0,0%
7,3%
2 - źle
23,6%
1 - bardzo źle
0,9%
45,0%
60,0%
Infrastruktura drogowa w Gminie Stary Dzierzgoń
oceniana jest umiarkowanie przez blisko połowę
mieszkańców (43,6%). Kolejne 43,6% mieszkańców
twierdzi, ze stan infrastruktury drogowej jest zły lub
bardzo zły (po 23,6 i 20%). Dobrze lub bardzo dobrze
na temat infrastruktury drogowej wypowiada się
łącznie 12,8% respondentów.
35,5%
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
Znaczna część mieszkańców gminy uważa, że
jakość i dostępność infrastruktury rowerowej jest
na niedostatecznym poziomie, 35,5% mieszkańców
ocenia ją bardzo źle i 33,6% źle. Tylko 8,2%
ankietowanych jest zadowolonych z jakości
i dostępności tej infrastruktury (odpowiedzi dobre
i bardzo dobre).
54
Komunikacja publiczna (jakość i dostępność)
5 - bardzo dobrze
6,4%
5 - bardzo dobrze
4 - dobrze
3 - umiarkowanie
31,8%
2 - źle
20,0%
3 - umiarkowanie
25,5%
30,0%
20,9%
1 - bardzo źle
26,4%
10,0%
24,5%
2 - źle
19,1%
1 - bardzo źle
7,3%
4 - dobrze
16,4%
0,0%
Kanalizacja sanitarna (dostępność)
0,0%
40,0%
20,0%
10,0%
20,0%
30,0%
Komunikacja publiczna w ocenie mieszkańców gminy
wypada umiarkowanie (31,8%), źle (19,1%) lub
bardzo źle (26,4%). Tylko 16,4% ankietowanych
uznało jakość i dostępność komunikacji za dobrą, zaś
6,4% za bardzo dobrą.
Dostępność kanalizacji sanitarnej oceniana była
różnie, w zależności od miejsca zamieszkania
respondenta. Zadowolenie z jakości kanalizacji
wykazało 31,8% ankietowanych (oceny bardzo
dobre i dobre), ocenę umiarkowaną wystawiło
25,5% mieszkańców, zaś złą i bardzo złą łącznie
40,9%.
Wodociągi (dostępność)
Oferta sportowo-rekreacyjna
(jakość i dostępność)
5 - bardzo dobrze
10,0%
5 - bardzo dobrze
4 - dobrze
48,2%
3 - umiarkowanie
2 - źle
1 - bardzo źle
0,0%
2 - źle
11,8%
1 - bardzo źle
9,1%
30,0%
20,9%
3 - umiarkowanie
20,0%
15,0%
4 - dobrze
11,8%
45,0%
60,0%
Blisko połowa mieszkańców gminy Stary Dzierzgoń
uważa, że dostępność sieci wodociągowej w gminie
jest dobra (48,2%), 10% uważa, że bardzo dobra, zaś
20%, że umiarkowana. Dostępność wodociągów
oceniana jest źle przez 11,8% respondentów i bardzo
źle przez 9,1%.
0,0%
34,5%
17,3%
15,5%
10,0% 20,0% 30,0% 40,0%
Oferta
sportowo
rekreacyjna
w
ocenie
mieszkańców gminy Stary Dzierzgoń jest
zróżnicowana. Największa liczba ankietowanych
oceniła jakość i dostępność oferty sportoworekreacyjnej umiarkowanie (34,5%), natomiast
niewiele mniejsza grupa wskazała, że jakość i
dostępność tej oferty jest dobra (20,9%). Jakość i
dostępność oferty sportowej została oceniona źle
przez 17,3% ankietowanych i bardzo źle przez
15,5%.
55
Oferta kulturalna (jakość i dostępność)
5 - bardzo dobrze
5 - bardzo dobrze
2,7%
4 - dobrze
42,7%
2 - źle
16,4%
1 - bardzo źle
14,5%
15,0%
30,0%
4,5%
4 - dobrze
23,6%
3 - umiarkowanie
0,0%
Oferta turystyczna (jakość i dostępność)
45,0%
12,7%
3 - umiarkowanie
39,1%
2 - źle
21,8%
1 - bardzo źle
20,9%
0,0%
15,0%
30,0%
45,0%
Mieszkańcy Gminy Stary Dzierzgoń oceniając jakość i
dostępność oferty kulturalnej wskazali odpowiedzi
umiarkowane
(42,7%)
i
dobre
(23,6%).
Niepokojącym jest jednak fakt, że ponad 30%
ankietowanych ocenia ofertę kulturalną źle (16,4%) i
bardzo i źle (14,5%).
Oferta turystyczna – jej jakość i dostępność
oceniana jest raczej umiarkowanie (39,1%), źle
(21,8%) lub bardzo źle (20,9%). Tylko 12,7%
respondentów uważa, że jakość i dostępność oferty
turystycznej jest na poziomie dobrym, a 4,5%
uważa, że na poziomie bardzo dobrym.
Edukacja przedszkolna (jakość i dostępność)
Dostępność edukacji
5 - bardzo dobrze
12,7%
5 - bardzo dobrze
4 - dobrze
38,2%
3 - umiarkowanie
32,7%
4 - dobrze
6,4%
2 - źle
1 - bardzo źle
6,4%
1 - bardzo źle
15,0%
30,0%
45,0%
Mieszkańcy gminy Stary Dzierzgoń są zadowoleni z
jakości i dostępności edukacji przedszkolnej w
gminie. Najwięcej ankietowanych (38,2%) oceniło
edukację przedszkolną na poziomie dobrym a 32,7%
na poziomie umiarkowanym. Niewiele ponad 10%
ankietowanych uznało, że jakość i dostępność
edukacji przedszkolnej jest zła lub bardzo zła (po
6,4%).
50,0%
3 - umiarkowanie
2 - źle
0,0%
15,5%
0,0%
17,3%
10,0%
5,5%
20,0%
40,0%
60,0%
Respondenci równie dobrze ocenili dostępność
edukacji w gminie. Połowa mieszkańców gminy
uważa, że dostępność ta jest dobra, a 15,5%, że
bardzo dobra. Niezadowolonych z dostępności
edukacji jest około 16% respondentów, którzy
wskazali oceny złe (10%) i bardzo złe (5,5%).
56
Dostępność internetu
5 - bardzo dobrze
Opieka zdrowotna (jakość i dostępność)
21,8%
5 - bardzo dobrze
4 - dobrze
35,5%
3 - umiarkowanie
28,2%
2 - źle
1 - bardzo źle
0,0%
9,1%
5,5%
10,0% 20,0% 30,0% 40,0%
7,3%
4 - dobrze
29,1%
3 - umiarkowanie
31,8%
2 - źle
15,5%
1 - bardzo źle
16,4%
0,0%
10,0% 20,0% 30,0% 40,0%
Dostępność Internetu w Gminie Stary Dzierzgoń
oceniona została przez mieszkańców na wysokim
poziomie. Ocenę dobrą wskazało 38% ankietowanych
a bardzo dobrą 20%. Blisko 30% oceniło dostępność
Internetu umiarkowanie, zaś łącznie 14% źle i bardzo
źle (9% i 5%).
Zdaniem 31,8% respondentów jakość i dostępność
opieki zdrowotnej w gminie jest na poziomie
umiarkowanym, 29,1% uważa że na poziomie
dobrym, zaś 7,3%, że na poziomie bardzo dobrym.
Negatywnie na temat jakości o dostępności opieki
zdrowotnej wypowiedziało się 15,5% - wskazując
ocenę złą i 16,4% - wskazując ocenę bardzo złą.
Administracja publiczna (jakość i
dostępność)
Stan środowiska naturalnego
5 - bardzo dobrze
5 - bardzo dobrze
10,0%
4 - dobrze
38,2%
3 - umiarkowanie
31,8%
2 - źle
1 - bardzo źle
0,0%
14,5%
15,0%
4 - dobrze
1 - bardzo źle
30,0%
45,0%
Badana grupa respondentów jest w większości
zadowolona z jakości i dostępności administracji
publicznej. Blisko 40% ankietowanych ocenia ją
dobrze, zaś 31,8% umiarkowanie. Oceny złe
wskazane zostały przez 14,5% mieszkańców
biorących udział w ankiecie i bardzo złe przez 3,6%.
37,3%
3 - umiarkowanie
2 - źle
3,6%
14,5%
0,0%
31,8%
10,0%
4,5%
10,0% 20,0% 30,0% 40,0%
Za jeden z największych atutów mieszkańcy uznają
stan
środowiska
naturalnego.
Najczęściej
pojawiające się oceny wśród respondentów ankiety
to oceny dobre (37,3%), umiarkowane (31,8%) i
bardzo dobre (14,5%). Jednocześnie przy
przeważających pozytywnych ocenach 10%
ankietowanych
uznało
stan
środowiska
naturalnego za zły a 4,5% za bardzo zły.
57
Wizerunek i estetyka gminy
5 - bardzo dobrze
Dostępność obiektów handlowych
5 - bardzo dobrze
8,2%
4 - dobrze
4 - dobrze
39,1%
3 - umiarkowanie
12,7%
1 - bardzo źle
3,6%
0,0%
15,0%
30,0%
40,9%
3 - umiarkowanie
34,5%
2 - źle
13,6%
26,4%
2 - źle
9,1%
1 - bardzo źle
9,1%
45,0%
0,0%
W ocenie mieszkańców gminy Stary Dzierzgoń
wizerunek i estetyka gminy są na poziomie dobrym
(39,1%) i umiarkowanym (34,5%). Ocenę bardzo
dobrą wskazało 8,2% respondentów, złą 12,7% a
bardzo złą 3,6% ankietowanych.
15,0%
30,0%
45,0%
Mieszkańcy gminy Stary Dzierzgoń wskazują na to,
że dostępność obiektów handlowych w gminie jest
dobra (40,9%) i umiarkowana (26,4%). Pomimo
przeważających pozytywnych ocen blisko 20%
ankietowanych
nie
jest
zadowolonych
z
dostępności obiektów handlowych, co może być
uzależnione od odległości od miejsca zamieszkania
do najbliższego obiektu handlowego.
Lokalny rynek pracy
5 - bardzo dobrze
4 - dobrze
4,5%
2,7%
3 - umiarkowanie
19,1%
2 - źle
28,2%
1 - bardzo źle
0,0%
45,5%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
Lokalny rynek pracy na terenie gminy Stary Dzierzgoń w ocenie jej mieszkańców wypada bardzo źle –
45,5% odpowiedzi i źle – 28,2% odpowiedzi. Pozytywnie na temat runku pracy wypowiedziało się tylko
7,2% respondentów (4,5% - bardzo dobrze i 2,7% - dobrze), zaś umiarkowanie 19,1%.
58
1. Proszę ocenić atrakcyjność osiedleńczą, turystyczną i inwestycyjna gminy oraz swojego
rejonu zamieszkania
MOJE SOŁECTWO
Dostępność internetu
Dostępność edukacji
Stan środowiska naturalnego
Wodociagi (dostępność)
Dostępność obiektów handlowych
Edukacja przedszkolna (jakość i dostępność)
Wizerunek i estetyka gminy
Administracja publiczna (jakość i dostępność)
Opieka zdrowotna (jakość i dostępność)
Oferta sportowo-rekreacyjna (jakość i dostępność)
Oferta kulturalna (jakość i dostępność)
Kanalizacja sanitarna (dostępność)
Komunikacja publiczna (jakość i dostępność)
Infrastruktura drogowa (drogi, chodniki, oświetlenie)
Oferta turystyczna (jakość i dostępność)
Infrastruktura rowerowa (jakość i dostępność)
Lokalny rynek pracy (dostępność)
3,56
3,51
3,39
3,32
3,35
3,31
3,27
3,28
2,93
2,94
2,81
2,70
2,55
2,54
2,53
2,03
1,91
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
4,00
Mieszkańcy gminy Stary Dzierzgoń oceniając atrakcyjność osiedleńczą, turystyczną i inwestycyjną
swojego rejonu zamieszkania (sołectwa) na pierwszym miejscu wskazali dostępność Internetu
(średnia ocen - 3,56) oraz dostępność edukacji (średnia ocen – 3,51). Niewiele niższe średnie
uzyskały stan środowiska naturalnego (3,39), dostępność obiektów handlowych (3,35) czy
dostępność wodociągów (3,32) . Najniżej oceniono lokalny rynek pracy (średnia ocen – 1,91).
59
2. Proszę wskazać największy atut i największą słabość gminy Stary Dzierzgoń.
ATUTY
9,9%
wizerunek i estetyka
8,1%
drogi
5,4%
dostępność oferty edukacyjnej
9,9%
warunki naturalne
1,8%
1,8%
1,8%
1,8%
1,8%
1,8%
1,8%
wykorzystanie funduszy europejskich
wodociągi
kanalizacja sanitarna
brak zakładów zanieczyszczających środowisko
dostępność urzędów i przychodni
oferta kulturalna
czystość gminy
obiekty sportowe
3,6%
0,9%
0,9%
0,9%
0,9%
0,9%
ośrodek kultury
dostępność internetu
komunikacja publiczna
wizerunek szkół podsawowoych i gimnazjum
dobre warunki do rozwoju funkcji turystycznej
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
Mieszkańcy udzielali dowolnych odpowiedzi w ramach pytania. Odpowiedzi te pogrupowano w
grupy tematyczne w celu syntezy wyników.
Głównym atutem Gminy Stary Dzierzgoń są:
 wizerunek i estetyka gminy (9,9% wskazań)
 Warunki naturalne (9,9% wskazań)
 drogi (8,1%)
Poza tym, czynnikami które pozytywnie wyróżniają Gminę są:
 dostępność oferty edukacyjnej (5,4%)
 Obiekty sportowe (3,6%)
Pozostałe poszczególne odpowiedzi wskazało około 2% lub mniej osób badanych.
60
2. Proszę wskazać największy atut i największą słabość gminy Stary Dzierzgoń.
SŁABOŚCI
lokalny rynek pracy
infrastruktura drogowa
komunikacja publiczna
brak chodników
wodociągi
opieka zdrowotna
finanse
brak zakładów pracy
mała liczba znaków drogowych
brak kursów dla rolników
brak oświetlenia dróg
stan środowiska naturalnego
wysokie podatki od nieruchomości
brak autobusu szkolnego z Lubochowa
koncentracja inwestycji w centrum gminy
brak drogi asfaltowej do miejscowości Bucznik
słabe zarządzanie
brak atrakcyjności inwestycyjnej
brak oczyszczalni
kanalizacja sanitarna
22%
16%
6%
4%
2%
2%
3%
2%
1%
1%
1%
1%
1%
1%
1%
1%
1%
1%
1%
1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
Główną słabością Gminy Stary Dzierzgoń jest:
 Lokalny rynek pracy (22%)
 Infrastruktura drogowa (16%)
 Komunikacja publiczna (6%)
Pozostałe czynniki negatywne w ocenie mieszkańców to:
 Brak chodników (4%)
 Finanse gminy (3%)
 Wodociągi, opieka zdrowotna, brak zakładów pracy (2%)
Pozostałe poszczególne odpowiedzi wskazało około 1% lub mniej osób badanych.
61
3. Proszę wskazać w czym można upatrywać potencjał rozwojowy gminy Stary Dzierzgoń.
wzrost aktywności społecznej mieszkańców
5%
12%
poprawa eststyki gminy i jej promocja
rozwój przedsiębiorczości i rolnictwa
23%
poprawa warunków osiedleńczych
3%
rozwój turystyki
4%
12%
rozwój oferty kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej
38%
poprawa infrastruktury (drogowej, wodociągowej, kanalizacyjnej)
0%
10%
20%
30%
40%
Zdaniem mieszkańców przyszły sukces rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń zależy przede wszystkim od :
 Poprawy stanu infrastruktury, w tym drogowej i wodociągowo – kanalizacyjnej (38%)
 Rozwoju przedsiębiorczości i rolnictwa (23%)
Kolejnym ważnym czynnikiem będzie:
 Rozwój oferty kulturalnej i sportowo rekreacyjnej oraz poprawa estetyki gminy i jej promocja
(24%)
W najmniejszym stopniu na sukces rozwojowy wpływać będą:
 Wzrost aktywności społecznej mieszkańców (5%)
 Rozwój turystyki (4%)
 poprawa warunków osiedleńczych (3%)
4. Proszę o wskazanie najpilniejszych inwestycji koniecznych do realizacji na terenie gminy
Stary Dzierzgoń w perspektywie do 2020 roku.
Budowa/modernizacja dróg i chodników
68%
Realizacja programów/projektów…
33%
Rozbudowa/modernizacja sieci wodno-ściekowej
18%
Budowa ścieżek rowerowych, ciągów pieszo-…
15%
Realizacja programów/projektów edukacyjnych…
13%
Budowa/modernizacja świetlic wiejskich
13%
Budowa obiektów sportowo-rekreacyjnych, np.…
8%
Tworzenie parków, zieleńców, placów zabaw
5%
Rozwój oferty turystycznej
5%
Poszerzenie oferty kulturalnej
4%
Rozwój budownictwa socjalnego
3%
Modernizacja placówek oświatowych
1%
0%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Ankietowani zostali również poproszeni o wskazanie najpilniejszych inwestycji do zrealizowania na
terenie Gminy w związku z czym wskazali:
 Budowę i/lub modernizację dróg i chodników (68%)
 Realizację programów/projektów wspierających lokalny rynek pracy (33%)
62
Pozostałe wskazania to:




Rozbudowa/modernizacja sieci wodno-ściekowej (18%)
Budowa ścieżek rowerowych, ciągów pieszo-rowerowych (15%)
Realizacja programów/projektów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży (13%)
Budowa/modernizacja świetlic wiejskich (13%)
5. Proszę o wskazanie najpilniejszej inwestycji do realizacji w swoim sołectwie w
perspektywie do 2020 roku.
modernizacja dróg
23%
budowa chodników
18%
budowa świetlicy wiejskiej
12%
place zabaw
6%
budowa oczyszczalni
5%
rozbudowa/modernizacja sieci wodno-ściekowej
6%
boisko dla dzieci
3%
chodnik oraz oświetlenie ulic
4%
innowacyjne techniki nauczania
1%
Remont świetlicy wiejskiej w miejscowości Lipiec
1%
Poszerzenie oferty kulturalnej
1%
Realizacja programów/ projektów edukacyjnych dla…
1%
modernizacja świetlicy wiejskiej w Taborach
1%
doprowadzenie gazu ziemnego
1%
tworzenie zieleńców
1%
utwardzenie drogi do miejscowości Bucznik
1%
Budowa i remont drogi Myślice -Gołtowo, Myślice-Kornele
1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
Pytanie 5 było pytaniem otwartym. Osoby odpowiadające mogły wpisać dowolny komentarz. Same
odpowiedzi zostały pogrupowane w celu podsumowania opinii na temat grup inwestycji.
Zdaniem ankietowanych do najpilniejszych inwestycji w ich sołectwach należą:
 Modernizacja dróg (23%)
 Budowa chodników (18%)
 Budowa/modernizacja świetlic wiejskich (12%)
Pozostałe inwestycje, które mieszkańcy chcieliby zrealizować w swoich sołectwach to:
 Budowa placów zabaw (6%)
 Rozbudowa/modernizacja sieci wodno-ściekowej (6%)
 Budowa oczyszczalni (5%)
 Budowa chodników i oświetlenia dróg (4%)
 Budowa boisk dla dzieci (3%)
Reszta inwestycji została wskazana przez około 1% odpowiadających.
63
II. IDENTYFIKACJA OSOBOWA
Płeć
Wiek
60 lat i
więcej do 19 lat
5%
4%
mężczyzna
35%
20-29 lat
17%
50-59 lat
20%
kobieta
65%
30-39 lat
23%
40-49 lat
31%
Wykształcenie
17%
0%
10%
36%
20%
30%
34%
40%
podstawowe
50%
zawodowe
60%
13%
70%
średnie
80%
90%
100%
wyższe
Status zawodowy
2%
0%
42%
10%
20%
uczeń/student
29%
30%
pracujący
40%
50%
60%
przedsiębiorca/rolnik
7%
70%
80%
emeryt / rencista
19%
90%
100%
bezrobotny
64
Miejsce zamieszkania (sołectwo)
18%
16% 15%
14%
12%
10%
12% 12%
9%
8%
6%
4%
2%
5% 5%
5%
4% 4%
2% 2% 2% 2% 2%
1% 1% 1%
2%
1% 1% 1% 1% 1%
0%
65
5 Analiza SWOT
Analiza SWOT (z ang. strengths, weaknesses, opportunities, threats) polegająca na
przeciwstawianiu stron mocnych i słabych z przyszłymi możliwymi szansami i zagrożeniami jest
podstawową
metodą
analizy
rozwojowej
wykorzystywaną
w
procesie
planowania
strategicznego.
Analiza powstała w wyniku oceny stanu istniejącego oraz obiektywnych założeń rozwojowych
dokonanych na poziomie samorządu, a także wniosków wynikających z przeprowadzonych
konsultacji ze społecznością lokalną.
Mocne i słabe strony stanowią zestaw czynników wewnętrznych oddziaływujących
bezpośrednio na gminę. Mocne strony należycie wykorzystane będą sprzyjać rozwojowi gminy,
pozytywnie wyróżniać ją w otoczeniu oraz budować przewagę konkurencyjną w stosunku do
innych podmiotów. Warunkiem rozwoju jest jednoczesna eliminacja bądź zniwelowanie
oddziaływania stron słabych.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
+ atrakcyjne położenie – gmina położona jest - uzależnienie od rolnictwa
w bezpośredniej bliskości ośrodka o randze
- niski poziom bezpieczeństwa pieszych i
ponadgminnej – miasta Dzierzgoń oraz
sąsiaduje z gminami województwa
warmińsko-mazurskiego;
kierowców (brak chodników i oświetlonych
dróg)
+ dobra dostępność komunikacyjna – gminę - niski poziom skanalizowania obszaru,
przecinają drogi wojewódzkie nr 515, 519
oraz 526;
- słabo rozwinięta sieć połączeń komunikacji
+rozwinięte rolnictwo – gmina ma charakter publicznej
typowo rolniczy - znaczna część mieszkańców
- wysokie bezrobocie
utrzymuje się z rolnictwa;
- niska aktywność społeczna,
+ potencjał inwestycyjny – gmina posiada
tereny pod inwestycje;
- niedobór infrastruktury społecznej w tym
+ potencjał turystyczny – gmina dysponuje sportowej i rekreacyjnej,
terenami pod rozwój infrastruktury
rekreacyjnej oraz posiada szlaki turystyczne i
rowerowe;
+potencjał osiedleńczy;
- rozproszona zabudowa;
- brak nowych miejsc pracy – alternatywnych
dla rolnictwa źródeł utrzymania,
66
+walory przyrodnicze – na terenie gminy
-
brak systemu promocji gminy –
zlokalizowane są obszary cenne krajobrazowo. skoordynowanych i regularnych działań
gminy,
- niedobór infrastruktury okołoturystycznej –
całorocznych obiektów gastronomicznych i
noclegowych.
SZANSE
ZAGROŻENIA
 pozyskiwanie środków dotacyjnych Unii
Europejskiej, w tym w ramach programów
operacyjnych w perspektywie 2014-2020,
 wykorzystanie potencjału inwestycyjnego
– zagospodarowanie terenów
inwestycyjnych; pozyskanie inwestora
zewnętrznego,
 korzystny trend osiedleńczy – odpływ
ludności z miast na wieś,
 rozwój bazy turystycznej i oferty
turystycznej – zwiększenie liczby
obiektów okołoturystycznych oraz
budowa oferty spędzania czasu wolnego,
wykorzystanie potencjału krajobrazowego
gminy,
 wykreowanie produktu turystycznego,
 uspokojenie ruchu samochodowego na
obszarze gminy – modernizacja dróg
gminnych,
 rozwój infrastruktury drogowej – budowa
chodników i ścieżek rowerowych,
 modernizacja rolnictwa – wzmocnienie
sektora przetwórstwa rolnego,
 rozwój aktywności obywatelskiej –
wspieranie działalności kół gospodyń
wiejskich, klubów sportowych i
stowarzyszeń.
 stagnacja gospodarcza kraju i regionu –
zmniejszenie zamożności mieszkańców,
zmniejszenie tempa tworzenia miejsc
pracy,
 niska absorpcja środków europejskich –
niekorzystna alokacja środków w ramach
programów operacyjnych, niespójna
polityka w zakresie dystrybucji środków,
 wzrastające tempo rozwoju gmin
ościennych – rosnąca konkurencja w
dziedzinie podaży terenów
inwestycyjnych, a także turystyki i
rekreacji,
 wzrastający poziom zadłużenia samorządu
– spowoduje ograniczenie środków
przeznaczanych na działania rozwojowe i
inwestycje,
 niewystarczające środki przekazywane z
budżetu państwa na zadania dodatkowo
zlecone Gminie na podstawie aktów
prawnych,
 wzrost ruchu samochodowego, w tym
ruchu na drogach wojewódzkich nr 515,
519 i 526, zwiększające się ryzyko
wypadków, obniżona jakość życia
mieszkańców,
 pogarszający się stan infrastruktury
drogowej z uwagi na niewystarczające
środki finansowe na remonty –
ograniczenie dostępności komunikacyjnej
gminy oraz obniżenie komfortu
podróżowania,
 brak inwestycji oraz degradacja
infrastruktury technicznej i społecznej –
obniżająca się atrakcyjność inwestycyjna,
osiedleńcza i turystyczna gminy,
 niekorzystne zmiany demograficznie –
starzenie się społeczeństwa, ruchy
67
migracyjne na tereny silnie
zurbanizowane,
 pogłębiające się zjawisko wykluczenia
społecznego – bezrobocie, rozwarstwienie
społeczne, niska aktywność obywatelska,
niski poziom integracji osób osiedlających
się.
68
6 Wizja rozwoju
Wizja to pożądany, docelowy obraz przyszłości, a więc w pełni ukształtowany wizerunek, który
jest wynikiem dokonanej diagnozy sytuacji gminy Stary Dzierzgoń, analizy jej silnych i słabych
stron oraz potencjalnych szans i zagrożeń, a także rezultatem wielopoziomowych konsultacji, tj.
zarówno na poziomie władz samorządowych, jak i mieszkańców.
Wizja stanowi zatem odpowiedź na oczekiwania i aspiracje mieszkańców, a jednocześnie ma na
celu ukształtowanie wizerunku gminy, który chce ona osiągnąć na koniec założonego horyzontu
czasowego, tj. do 2020 roku, przy założeniu partycypacji społeczności lokalnej, przedstawicieli
władz samorządowych oraz partnerów społeczno-gospodarczych.
Wnioski płynące z przeprowadzonej analizy stanu aktualnego uwzględniono przy formułowaniu
ostatecznego, spójnego brzmienia wizji.
Wizja Gminy Stary Dzierzgoń w 2020 roku otrzymuje zatem następujące brzmienie:
Gmina Stary Dzierzgoń 2020 roku to:
1.
gmina rolnicza, wykorzystująca jednocześnie walory przyrodnicze do rozwoju
mieszkalnictwa i usług okołoturystycznych,
2. posiadająca dobrze rozwiniętą infrastrukturę techniczną
i społeczną,
3. zapewniająca mieszkańcom dobre warunki życia
i samodoskonalenia.
69
7 Misja rozwoju
Osiągnięcie stanu docelowego sformułowanego w wizji jest długoletnim procesem, składającym
się z szeregu działań podejmowanych na różnych szczeblach. Do uczestnictwa w nim są
zobowiązani zarówno mieszkańcy, władze samorządowe, jak i wszelkie organizacje i instytucje
społeczno-gospodarcze funkcjonujące na obszarze gminy.
Misja ma za zadanie poinformować wszystkich interesariuszy działań gminy o kierunkach, jakie
podejmuje i wartościach, które przyświecają realizacji wszelkich zadań. Przy tym ma charakter
zarówno endo-, jak i egzogeniczny, bo skierowana jest do osób mieszkających na obszarze
gminy, przedsiębiorców, czy instytucji społecznych funkcjonujących w jej granicach, ale również
do potencjalnych mieszkańców, turystów, czy przedsiębiorców.
Skuteczność
wdrażania
wizji
rozwoju
wymaga
podejmowania
działań
odpowiednio
skoordynowanych, zapewniających spójność procesu zmian, co z kolei leży w gestii władz
samorządowych, do których w głównej mierze również jest skierowana misja.
Jest ona znaczącym punktem odniesienia dla przedstawicieli samorządu w kontekście
planowania priorytetów długookresowych, a także w zakresie integrowania działań partnerów
rozwoju lokalnego (wewnętrznych i zewnętrznych). Zadaniem misji jest także motywowanie i
integrowanie mieszkańców oraz ugruntowanie w nich potrzeby partycypacji w rozwoju oraz
lokalnej tożsamości. Wreszcie misja spełnia funkcję promującą gminę, w szczególności wobec
potencjalnych inwestorów, oraz turystów.
Mając na względzie powyższe misji gminy Stary Dzierzgoń nadano następujące brzmienie:
Wspieranie nowoczesnego rolnictwa i rozwoju przedsiębiorczości,
uwzględniając zasadę zrównoważonego rozwoju, a także zapewnienie
odpowiednich warunków życia dla mieszkańców oraz komfortowych
warunków wypoczynku dla odwiedzających gminę turystów
70
8 Wartości
Skuteczna realizacja założeń Strategii Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku wymaga
również określenia zestawu wartości, którymi gmina będzie się kierować wykonując zadania
własne oraz zlecone. Wartości te mają sprzyjać wszechstronnemu i zrównoważonemu
rozwojowi. Powinny one przyświecać wszystkim interesariuszom rozwoju gminy Stary
Dzierzgoń.
ZAUFANIE
•szczerość i otwartość, wzajemny szacunek i wiara w czystość
intencji partnerów w działaniu
WSPÓŁPRACA
•tworzenie więzi i współdziałanie we wzajemnych relacjach mieszkańców,
przedstawicieli władz samorządowych i organizacji społecznogospodarczych
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
•dokładność i poprawność wykonywanych działań, uczciwość i sumienność
w wykonywanej pracy
SZACUNEK
•zrozumienie dla zróżnicowanych potrzeb i poglądów na wszystkich
płaszczyznach, ukierunkowane na tworzenie pozytywnych relacji
z otoczeniem
ZAANGAŻOWANIE
•koncentracja na pracy, nastawienie na maksymalizację efektów pracy i
osiąganie wyznaczonych celów
DOBROBYT SPOŁECZNY
•ukierunkowanie na osiąganie wartości docelowych: zdrowie,
bezpieczeństwo, wykształcenie, zamożność i poczucie samorealizacji
każdego mieszkańca
Realizacja polityki samorządowej zgodnie z powyższymi zasadami zagwarantuje, iż
podejmowane działania charakteryzować się będą wysoką wartością dodaną. Tym samym
osiągnięty będzie efekt synergii rozwoju, czyli zwielokrotnienia korzyści i sukcesów dzięki
zastosowaniu i łączeniu wielu części składowych w jedną całość.
71
9 Cele strategiczne
Dla skutecznej realizacji wizji gminy Stary Dzierzgoń należy zaplanować cele strategiczne, które
będą służyły jej osiągnięciu. Nadrzędnym celem prowadzenia polityki na szczeblu lokalnym jest
tworzenie możliwie jak najlepszych warunków życia dla mieszkańców, klimatu inwestycyjnego i
prowadzenia biznesu dla przedsiębiorców oraz optymalnych warunków rozwoju działalności
rozlicznej dla rolników, mając jednocześnie na względzie zgodność z zasadami racjonalnego i
zrównoważonego rozwoju. Konieczna jest zatem wzajemna integracja wszystkich dziedzin życia
społeczno-gospodarczego, która nie wpłynie na tworzenie nowych dysproporcji rozwojowych.
Podstawą realizacji głównych założeń jest hierarchizacja celów na dwóch poziomach:
strategicznym i operacyjnym. Przy jednoczesnym założeniu, że sformułowane cele powinny być
konkretne, mierzalne, istotne, realistyczne i określone w czasie według zasady SMART.
Skonkretyzowane wskazanie celów strategicznych pozwala na właściwą koordynację realizacji
programów operacyjnych. Cele strategiczne określają długofalowe kierunki rozwoju gminy.
Natomiast cele operacyjne stanowią ich uszczegółowienie i umożliwiają wyznaczenie
konkretnych programów operacyjnych.
CEL STRATEGICZNY 1:
Rozwój infrastruktury technicznej i drogowej wpływającej na poprawę jakości życia
mieszkańców
CEL OPERACYJNY 1:
Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej
CEL OPERACYJNY 2:
Poprawa jakości i rozwój infrastruktury drogowej i
towarzyszącej
CEL OPERACYJNY 3:
Poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym
72
CEL STRATEGICZNY 2:
Stymulowanie rozwoju rolnictwa i lokalnej przedsiębiorczości
CEL OPERACYJNY 1:
Zwiększanie atrakcyjności inwestycyjnej gminy
CEL OPERACYJNY 2:
Wspieranie pozarolniczych form działalności gospodarczej,
w tym agroturystyki i działalności okołoturystycznej
CEL OPERACYJNY 3:
Wspieranie rozwoju efektywnej i konkurencyjnej działalności
rolniczej, w tym ekorolnictwa
CEL STRATEGICZNY 3:
Rozwój infrastruktury społecznej i wspieranie aktywności mieszkańców
CEL OPERACYJNY 1:
Poprawa warunków funkcjonowania i aktywna działalność
placówek oświatowych i społeczno-kulturalnych
CEL OPERACYJNY 2:
Rozwój infrastruktury związanej z aktywnym wypoczynkiem
i rekreacją
CEL OPERACYJNY 3:
Poprawa warunków funkcjonowania instytucji publicznych
73
10 Wdrażanie i monitorowanie strategii
Planowanie ścieżki długofalowego, strategicznego rozwoju jest procesem opartym przede
wszystkim na analizie stanu obecnego na płaszczyźnie przestrzenno-społeczno-ekonomicznej,
konsultacjach społecznych oraz wnioskach z analizy SWOT, czyli chęci wykorzystania silnych
stron i szans, przy jednoczesnej minimalizacji stron słabych i zagrożeń zewnętrznych. Proces ten
umożliwia dobór optymalnych i skonkretyzowanych działań, których realizacja przyczyni się do
osiągnięcia pożądanego stanu docelowego.
Wdrożenie dokumentu strategicznego rozwoju opiera się na podstawowych założeniach, jakimi
są:

planowanie celów i decydowanie o najlepszym sposobie ich osiągnięcia,

organizowanie, polegające na najlepszym pogrupowaniu działań i zasobów,

realizacja założeń,

bieżąca kontrola wykonania i monitorowanie efektów, wyrażające się wprowadzaniem
korekt do przyjętych założeń (aktualizacji).
Poniższy rysunek prezentuje schemat procesu planowania Strategii Rozwoju Gminy Stary
Dzierzgoń do 2020 roku.
Rysunek. Proces planowania Strategii Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku
74
Wdrażanie założeń strategicznych wymaga stałego monitorowania rezultatów. Proces
monitorowania obejmuje zbieranie i analizę danych ukazujących realizację celów strategicznych
i operacyjnych poprzez tempo oraz jakość wdrażania programów operacyjnych.
Rysunek. Wdrażanie i monitorowanie Strategii Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku
Wizja rozwoju
MISJA SAMORZĄDU
WDRAŻANIE
WSKAŹNIKI
poziom strategiczny
Cele operacyjne
MONITOROWANIE
Cele strategiczne
Cele strategiczne
WSKAŹNIKI
poziom operacyjny
Zadania inwestycyjne/projekty
Monitorowanie realizacji Strategii Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku odbywać się
będzie na poziomie strategicznym i operacyjnym. Obecny kształt Strategii został opracowany w
warunkach społecznych, ekonomicznych i politycznych, które są stanami dynamicznymi.
Ewaluacja na poziomie strategicznym obejmować będzie systematyczne obserwowanie zmian
wewnętrznych i zewnętrznych, uwarunkowań rozwoju gminy, procesów zachodzących w
otoczeniu oraz aktualizowanie celów i priorytetów. W tabeli przedstawiono podstawowy,
strategiczny wskaźnik kontroli wdrażania Strategii.
75
Tabela. Monitorowanie wdrożenia Strategii Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku na
poziomie strategicznym
Miernik
procesu/wskaźnik
Opis
Liczba zrealizowanych
celów strategicznych
Realizacja
przynajmniej jednego
zadania/projektu w
każdym celu
strategicznym do
2020 roku
Oczekiwana
wartość
wskaźnika
100%
zrealizowanych
celów
strategicznych
Harmonogram
weryfikacji
Źródło weryfikacji
wskaźnika
Raz w roku w
okresie realizacji
Strategii,
tj. do 2020 roku
Ewidencja prowadzona
przez Urząd Gminy w
Starym Dzierzgoniu
(m.in. rejestr decyzji
administracyjnych,
bazy danych, protokoły
zdawczo-odbiorcze
inwestycji)
Monitorowanie wdrożenia założeń dokumentu na poziomie strategicznym obejmować będzie
ocenę postępu realizacji i skuteczności wdrażanych projektów na podstawie osiągania
wskaźników wpisanych w ramach programów operacyjnych.
Za proces monitorowania realizacji Programu odpowiedzialny będzie pracownik Urzędu Gminy
powołany przez Wójta. Do jego zadań będzie należało dokonywanie analizy, na koniec każdego
roku kalendarzowego, spójności zrealizowanych działań z celami strategicznymi oraz stopnia
realizacji programów operacyjnych.
76
Załącznik
1
Zgodność
wojewódzkimi,
celów
powiatowymi
strategicznych
oraz
gminnymi
z
krajowymi,
dokumentami
o
charakterze strategicznym
Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju – Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności.
Strategia jest dokumentem określającym główne trendy, wyzwania i scenariusze
rozwoju społeczno-gospodarczego kraju oraz kierunki przestrzennego zagospodarowania kraju,
z uwzględnieniem zasady zrównoważonego rozwoju.
Celem głównym dokumentu jest poprawa jakości życia Polaków mierzona zarówno
wskaźnikami jakościowymi, jak i wartością oraz tempem wzrostu PKB w Polsce. Kierunki
interwencji podporządkowane są schematowi trzech obszarów strategicznych, z którymi
korelują założenia niniejszej Strategii.
Strategia Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku
Długookresowa Strategia
Rozwoju Kraju – Polska 2030.
CS 1: Rozwój
infrastruktury technicznej
i drogowej wpływający na
poprawę jakości życia
mieszkańców
OBSZAR:
Konkurencyjność
i innowacyjność gospodarki
OBSZAR:
Równoważenie potencjałów
rozwojowych regionów
OBSZAR:
Efektywność
i sprawność państwa
CS 2: Stymulowanie
rozwoju rolnictwa
i lokalnej
przedsiębiorczości
CS 3: Rozwój
infrastruktury
społecznej i wspieranie
aktywności
mieszkańców
X
X
X
X
X
Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka,
sprawne państwo.
Dokument Strategii Rozwoju Kraju 2020 stanowi fundament strategicznego rozwoju
Polski w średnim horyzoncie czasowym. Strategia wskazuje kluczowe zadania państwa, których
podjęcie w perspektywie najbliższych lat jest niezbędne, by wzmocnić procesy rozwojowe.
Celem głównym Strategii jest wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych
i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz
poprawę jakości życia ludności. Strategia wyznacza trzy obszary strategiczne, w które wpisują
się cele strategiczne niniejszej Strategii.
77
Strategia Rozwoju
Kraju 2020
CS 1: Rozwój
mieszkańców
CS 2: Stymulowanie
rozwoju rolnictwa
i lokalnej
X
OBSZAR: Sprawne
i efektywne państwo
X
OBSZAR: Konkurencyjna
gospodarka
OBSZAR: Spójność społeczna
i terytorialna
CS 3: Rozwój
infrastruktury
aktywności
mieszkańców
X
X
X
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020
Kolejnym dokumentem, z którym wykazuje zbieżność niniejszy dokument, jest Strategia
Rozwoju Kapitału Ludzkiego. Strategia sektorowa o randze krajowej, stanowiąca jedną z
dziewięciu strategii zintegrowanych i będąca odpowiedzią na konieczność podniesienia jakości
życia w Polsce w perspektywie roku 2020. Jest jednocześnie punktem wyjścia do rozbudowy i
podnoszenia jakości kapitału ludzkiego w Polsce poprzez zastosowanie właściwych rozwiązań,
dostosowanych do potrzeb osób na każdym etapie życia.
Głównym celem realizacji Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego jest rozwijanie kapitału
ludzkiego poprzez wydobywanie potencjałów osób, tak aby mogły one w pełni uczestniczyć w
życiu społecznym, politycznym i ekonomicznym na wszystkich etapach życia. W dokumencie
wyznaczono pięć celów szczegółowych, które wykazują zbieżność z celami określonymi dla
Strategii Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku.
Strategia Rozwoju Kapitału
Ludzkiego 2020
CEL SZCZEGÓŁOWY 1:
Wzrost zatrudnienia
Wydłużenie okresu aktywności
zawodowej i zapewnienie lepszej
jakości funkcjonowania osób
starszych
Poprawa sytuacji osób i grup
zagrożonych wykluczeniem
społecznym
Poprawa zdrowia obywateli oraz
efektywności systemu opieki
CS 1: Rozwój
mieszkańców
CS 2: Stymulowanie
rozwoju rolnictwa
i lokalnej
CS 3: Rozwój
infrastruktury
aktywności
mieszkańców
X
X
X
X
X
78
zdrowotnej
Podniesienie poziomu
kompetencji oraz kwalifikacji
obywateli
X
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: regiony, miasta, obszary wiejskie
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: regiony, miasta, obszary wiejskie
stanowi kompleksowy średniookresowy dokument strategiczny odnoszący się do prowadzenia
polityki rozwoju społeczno-gospodarczego kraju w ujęciu wojewódzkim. Celem strategicznym
polityki regionalnej, wskazanym w Strategii, jest efektywne wykorzystywanie specyficznych
regionalnych oraz terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju –
wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym. Ponadto w dokumencie
ustalone zostały trzy cele, z którymi zgodne są cele strategiczne niniejszej Strategii.
Krajowa Strategia
Rozwoju Regionalnego
2010-2020
CS 1: Rozwój
mieszkańców
CS 2: Stymulowanie
rozwoju rolnictwa
i lokalnej
CS 3: Rozwój
infrastruktury
aktywności
mieszkańców
CEL 1. Wspomaganie wzrostu
konkurencyjności regionów
„konkurencyjność”
CEL 2. Budowanie spójności
terytorialnej
i przeciwdziałanie procesom
marginalizacji na obszarach
problemowych „spójność”
CEL 3. Tworzenie warunków dla
skutecznej, efektywnej
i partnerskiej realizacji działań
rozwojowych ukierunkowanych
terytorialnie „sprawność”
X
X
X
X
X
X
Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020
Strategia
Rozwoju
Województwa
Pomorskiego
będąca
podstawowym
i najważniejszym narzędziem prowadzonej przez samorząd województwa polityki regionalnej,
wyznacza główne cele i kierunki dalszego rozwoju regionu. Strategia wskazuje 3 cele
strategiczne, mające charakter ogólny i określające pożądane stany docelowe w ujęciu
problemowym. Zgodność celów strategicznych Strategii z celami Strategii Pomorskie 2020
prezentuje poniższa tabela.
Strategia Rozwoju
Województwa Pomorskiego
79
2020
CS 1: Rozwój
mieszkańców
CS 2: Stymulowanie
rozwoju rolnictwa
i lokalnej
CS 3: Rozwój
infrastruktury
aktywności
mieszkańców
CEL STRATEGICZNY:
Nowoczesna gospodarka
X
CEL STRATEGICZNY:
Aktywni mieszkańcy
X
X
X
X
CEL STRATEGICZNY: Atrakcyjna
przestrzeń
X
Ponadto cele strategiczne niniejszej Strategii są spójne z Regionalnymi Programami
Strategicznymi (RPS) stanowiącymi uszczegółowienie Strategii Rozwoju Województwa
Pomorskiego 2020 w następującym stopniu:
Regionalny Program
Strategiczny
Mobilne Pomorze
CS 1: Rozwój
mieszkańców
CS 2: Stymulowanie
rozwoju rolnictwa
i lokalnej
X
X
CS 3: Rozwój
infrastruktury
aktywności
mieszkańców
Ekoefektywne Pomorze
X
Zdrowie dla Pomorzan
X
Aktywni Pomorzanie
X
Pomorski Port Kreatywności
X
Pomorska Podróż
X
X
80
Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020
(projekt
uwzględniający
wnioski
z
konsultacji
społecznych
i
oceny
ex-ante
zaakceptowany przez ZWP uchwałą nr 107/325/14 z dn. 07.02.2014)
Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2014 -2020
będzie jednym z narzędzi realizacji Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020.
Tematyczny zakres oraz logika interwencji RPO WP są zdeterminowane zapisami sześciu
Regionalnych Programów Strategicznych stanowiącymi uszczegółowienie SRWP.
Zgodność priorytetów RPO WP z celami strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy Stary
Dzierzgoń do 2020 roku została przedstawiona w postaci tabeli.
Regionalny Program
Operacyjny dla
Województwa
Pomorskiego
na lata 2014-2020
CS 1: Rozwój
mieszkańców
CS 2: Stymulowanie
rozwoju rolnictwa
i lokalnej
CS 3: Rozwój
infrastruktury
aktywności
mieszkańców
X
X
1. Komercjalizacja wiedzy
2. Przedsiębiorstwa
X
X
3. Edukacja
4. Kształcenie zawodowe
X
X
5. Zatrudnienie
6. Integracja
X
X
7. Zdrowie
X
X
8. Konwersja
9. Mobilność
X
10. Energia
X
11. Środowisko
X
Strategia Polityki Społecznej Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020
Motywem przygotowania dokumentu Strategii Polityki Społecznej Województwa
Pomorskiego na lata 2014-2020 było zaplanowanie działań prowadzących do budowania
nowego wymiaru integracji społecznej, koniecznego w kontekście zmian demograficznych,
gospodarczych oraz społeczno-kulturowych. Strategia jest opracowaniem kompleksowym,
obejmującym w szczególności programy: przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu,
wyrównywania
szans
osób
niepełnosprawnych,
pomocy
społecznej,
profilaktyki
i
81
rozwiązywania problemów alkoholowych, współpracy z organizacjami pozarządowymi.
Ponadto dokument Strategii jest integralną częścią Strategii Rozwoju Województwa
Pomorskiego 2020 i stanowi tym samym dokument o charakterze operacyjno-wdrożeniowym w
obszarze aktywni mieszkańcy. Ze względu na swój sektorowy charakter dokument ten jest
zbieżny w sposób szczególny z dokumentem Strategii Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020
roku w zakresie celu strategicznego nr 5 „Poprawa jakości życia mieszkańców i wzrost
partycypacji społecznej”.
Program
Ochrony
Środowiska
Województwa
Pomorskiego
na
lata
2013-2016
Województwa
Pomorskiego
na
lata
2013-2016
z perspektywą do roku 2020
Program
Ochrony
Środowiska
z perspektywą do roku 2020 zawiera 4 cele perspektywiczne, 12 średniookresowych,
1 priorytetowy oraz 60 kierunków działań. Każdemu z celów towarzyszy krótka charakterystyka
stanu i problemów środowiska oraz wybranych uwarunkowań wynikających z przepisów
prawa. Strategia Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku jest spójna z Programem
Ochrony Środowiska szczególnie w zakresie następujących celów perspektywicznych Programu:
cel III – Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody, cel
IV – Zrównoważone wykorzystanie energii, wody i surowców naturalnych.
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Sztumskiego
Dokument strategii przygotowany dla obszaru powiatu wykazuje wysoki poziom zbliżenia w
zakresie celów strategicznych z dokumentem Strategii Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020
roku.
Ze względu na swój lokalny charakter dokument wykazuje wysoki poziom zbieżności założeń w
zakresie kierunków rozwoju. Zgodność celów strategicznych Strategii Rozwoju Gminy Stary
Dzierzgoń do 2020 roku z priorytetami Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu
Sztumskiego prezentuje poniższa tabela.
Strategia rozwoju
społeczno-gospodarczego
Powiatu Sztumskiego
PRIORYTET 1: Rozwój
infrastruktury technicznej i
drogowej
CS 1: Rozwój
mieszkańców
CS 2: Stymulowanie
rozwoju rolnictwa
i lokalnej
CS 3: Rozwój
infrastruktury
aktywności
mieszkańców
X
82
X
gospodarki
PRIORYTET 3: Poprawa jakości
życia mieszkańców
X
X
X
PRIORYTET 4: Rozwój zasobu
ludzkiego
PRIORYTET 5: Budowa
społeczeństwa informacyjnego
współpracy ponadlokalnej
X
X
X
Nie dotyczy
83
Załącznik 2 – Programy operacyjne
Programy operacyjne stanowią przejście z poziomu planowania celów strategicznych do
planowania działań operacyjnych i są kluczowym aspektem wdrażania Strategii. Umożliwiają
one przede wszystkim pogrupowanie założeń strategicznych według głównych sfer
oddziaływania, wyznaczenie poszczególnych czynników warunkujących realizację działań
inwestycyjnych oraz systemu monitorowania na poziomie operacyjnym. Wyróżniono
następujące Programy Operacyjne:
Programy zostały skonkretyzowane w oparciu o politykę rozwojową samorządu, uwzględniają
także plany inwestycyjne władz samorządowych oraz konsultacje społeczne. Podstawą
opracowania wskazanych programów operacyjnych było również zachowanie spójności ze
Strategią Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 przyjętą przez Sejmik Województwa
Pomorskiego dnia 24 września 2012 r. Poziom korelacji Programów Operacyjnych niniejszej
Strategii ze Strategią Pomorskie 2020 oraz uszczegółowiającymi ją Regionalnymi Programami
Strategicznymi zaprezentowano na kolejnej stronie.
84
Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego precyzuje w perspektywie 2020 roku trzy cele
strategiczne, mające charakter ogólny i określające pożądane stany docelowe w ujęciu
problemowym. Są to: (1) nowoczesna gospodarka, (2) aktywni mieszkańcy i (3) atrakcyjna
przestrzeń. Są one konkretyzowane przez 10 celów operacyjnych oraz zaproponowane kierunki
działań. Celem nadrzędnym pozostaje spójność regionu, rozumiana jako zapewnienie
możliwości rozwoju i poszukiwanie takich ścieżek zmian, które będą wykorzystywały
i wzmacniały potencjał każdego z obszarów.
Szczegółowo
założenia
przyszłej,
wojewódzkiej
polityki
rozwojowej
prezentują,
uszczegóławiają, Regionalne Programy Strategiczne (RPS) w sześciu obszarach: (1) rozwój
gospodarczy, (2) atrakcyjność kulturalna i turystyczna, (3) aktywność zawodowa i społeczna,
(4) ochrona zdrowia, (5) transport, a także (6) energetyka i środowisko.
Zależności między Strategią Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku oraz Strategią
Rozwoju
Województwa
Pomorskiego
2020
wspólnie
z
Regionalnymi
Programami
Strategicznymi (RPS) – prezentuje rycina na poprzedniej stronie.
Głównym, przyjętym założeniem zaproponowanych Programów Operacyjnych Strategii
Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku jest wpisywanie się w co najmniej jeden cel
strategiczny na poziomie niniejszej Strategii, a w związku z tym spełnianie założeń jednego lub
więcej celów operacyjnych. Zakres każdego programu operacyjnego obejmuje w szczególności:
cele strategiczne programu, uwarunkowania realizacji programu, identyfikację potencjalnych
beneficjentów, powiązania z innymi programami operacyjnymi, przewidywalne mierzalne
rezultaty, listę projektów kluczowych, źródła finansowania projektu.
Realizacja działań wpisujących się w założenia programów operacyjnych, ma przyczynić się do
osiągnięcia zakładanych celów oraz wypełnienia misji i założonej wizji rozwoju. Skuteczność
procesu wdrożenia będzie natomiast weryfikowana poprzez system monitorowania – w formie
stopnia realizacji wskaźników rezultatów.
PROGRAM OPERACYJNY: INFRASTRUKTURA
CEL STRATEGICZNY 1: Rozwój infrastruktury technicznej i drogowej wpływający na poprawę jakości życia mieszkańców
CELE OPERACYJNE:
Cel operacyjny 1.1:
Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej
Cel operacyjny 1.2:
Poprawa jakości i rozwój infrastruktury drogowej i towarzyszącej
Cel operacyjny 1.3:
Poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym
BENEFICJENCI OSTATECZNI:
- mieszkańcy gminy Stary Dzierzgoń
- turyści odwiedzający i przejeżdżający przez gminę Stary Dzierzgoń
KORZYŚCI BEZPOŚREDNIE:
- poprawa warunków bytowych mieszkańców
- poprawa stanu środowiska naturalnego
- wzrost atrakcyjności osiedleńczej, turystycznej i inwestycyjnej gminy
- wzrost bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w tym pieszych i rowerzystów
PRZYKŁADOWE PROJEKTY:
- Budowa oczyszczalni w miejscowościach Pronie i Gisiel
- Modernizacja oczyszczalni ścieków w Przezmarku
- Remonty dróg na terenie gminy
- Modernizacja sieci wodociągowej
- Modernizacja przepompowni
- Budowa chodników w miejscowościach na terenie gminy
- Rozbudowa i modernizacja oświetlenia ulicznego
ROLA SAMORZĄDU:
- inicjator i realizator zadań
- wsparcie finansowe
- wsparcie organizacyjne
KOMPLEMENTARNOŚĆ Z INNYMI
PROGRAMAMI OPERACYJNYMI:
II Lokalna gospodarka
III Rozwój społeczny
PARTNERZY:
- samorządy lokalne i samorząd województwa
- Zarząd Dróg Wojewódzkich
WSKAŹNIKI:
- liczba zrealizowanych zadań z zakresu gospodarki wodno-ściekowej
- liczba zrealizowanych zadań z zakresu budowy i modernizacji infrastruktury
drogowej
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA:
- budżet gminy
- pozostałe środki publiczne, w tym krajowe
- dotacje, w tym z funduszy unijnych (np. w ramach RPO WP, PROW),
pozostałych funduszy oraz ministerialne
- instrumenty finansowe – pozadotacyjne środki finansowe w ramach
funduszy unijnych (np. pożyczki, wsparcie kapitałowe)
- środki prywatne
PROGRAM OPERACYJNY: LOKALNA GOSPODARKA
CEL STRATEGICZNY 2: Stymulowanie rozwoju rolnictwa i lokalnej przedsiębiorczości
CELE OPERACYJNE:
Cel operacyjny 2.1:
Zwiększanie atrakcyjności inwestycyjnej gminy
Cel operacyjny 2.2:
Wspieranie pozarolniczych form działalności gospodarczej, w tym
agroturystyki i działalności okołoturystycznej
Cel operacyjny 2.3:
Wspieranie rozwoju efektywnej i konkurencyjnej działalności rolniczej, w tym
ekorolnictwa
- rolnicy i lokalni przedsiębiorcy oraz inwestorzy
- wzrost atrakcyjności inwestycyjnej i turystycznej gminy
- wzrost przedsiębiorczości na terenie gminy
- unowocześnienie rolnictwa
- wzrost liczby miejsc pracy
- Rozwój terenów inwestycyjnych,
- Wsparcie przy pozyskiwaniu środków dotacyjnych na rozwój rolnictwa oraz
działalności pozarolniczej, w tym agroturystyki
I Infrastruktura
III Rozwój społeczny
PARTNERZY:
- przedsiębiorcy
- organizacje pozarządowe
WSKAŹNIKI:
- liczba nowopowstałych podmiotów działalności gospodarczej
- liczba nowopowstałych gospodarstw agroturystycznych
- liczba zmodernizowanych gospodarstw rolnych
- budżet gminy
- środki prywatne
ROLA SAMORZĄDU:
88
PROGRAM OPERACYJNY: ROZWÓJ SPOŁECZNY
CEL STRATEGICZNY 3: Rozwój infrastruktury społecznej i wspieranie aktywności mieszkańców
CELE OPERACYJNE:
Cel operacyjny 3.1:
Poprawa warunków funkcjonowania i aktywna działalność placówek
oświatowych i społeczno-kulturalnych
Cel operacyjny 3.2:
Rozwój infrastruktury związanej z aktywnym wypoczynkiem i rekreacją
Cel operacyjny 3.3:
Poprawa warunków funkcjonowania instytucji publicznych
- turyści
I Infrastruktura
II Lokalna gospodarka
- wzrost atrakcyjności osiedleńczej turystycznej gminy
- wzrost jakości życia mieszkańców
- wzrost dostępu do podstawowych usług społecznych i publicznych
- wzrost aktywności obywatelskiej mieszkańców
- Budowa sal sportowych w Myślicach i Starym Dzierzgoniu
- Budowa domu spokojnej starości w Przezmarku
- Termomodernizacja obiektów oświatowych
- Budowa sceny plenerowej i placu koncertowego w Myślicach
WSKAŹNIKI:
- liczba zmodernizowanych placówek oświatowych oraz instytucji
publicznych
- długość wybudowanych ścieżek rowerowych, ciągów pieszo-rowerowych
PARTNERZY:
- władze samorządowe
- organizacje pozarządowe
- budżet gminy
ROLA SAMORZĄDU:
89
Załącznik 3 – Inwestycje planowane do 2020 roku
91
Załącznik 4 – Strategiczna karta wyników
XII 2020
XII 2019
XII 2018
Oczekiwana
wartość wskaźnika
XII 2017
Założenia
XII 2016
Miernik procesu/wskaźnik
XII 2015
L.p.
XII 2014
Poziom osiągnięcia wskaźnika
Osiągnięta
wartość
wskaźnika
Cel strategiczny 1:
1.
Liczba zrealizowanych zadań
z zakresu gospodarki wodno-ściekowej
wpływających na poprawę jakości życia
mieszkańców
2.
z zakresu infrastruktury drogowej
(budowa, przebudowa i remont dróg,
chodników)
Realizacja przynajmniej jednego
zadania/projektu
w ramach każdego wskaźnika do
2020 roku
Rozwój infrastruktury technicznej i drogowej
wpływający na poprawę jakości życia mieszkańców
2 szt.
wskaźnika:
4 szt.
wskaźnika:
92
Cel strategiczny 2:
3.
4.
Liczba powstałych gospodarstw
agroturystycznych
Liczba nowopowstałych podmiotów
działalności gospodarczej
5.
Liczba nowych inwestycji zewnętrznych
6.
związanych z aktywizacją mieszkańców
na lokalnym rynku pracy
Realizacja przynajmniej jednego zadania/projektu w ramach każdego
wskaźnika do 2020 roku
Stymulowanie rozwoju rolnictwa
i lokalnej przedsiębiorczości
10 szt.
wskaźnika:
50 szt.
wskaźnika:
1 szt.
wskaźnika:
1 szt.
wskaźnika:
93
Cel strategiczny 3:
7.
Liczba budynków poddanych
termomodernizacji
8.
Liczba powstałych obiektów kultury i
wypoczynku
9.
Liczba wybudowanych lub
zmodernizowanych budynków
użyteczności publicznej
11.
związanych z budową ścieżek
rowerowych, chodników i oświetlenia
ulicznego
Realizacja przynajmniej jednego zadania/projektu w ramach każdego
wskaźnika do 2020 roku
Rozwój infrastruktury społecznej
i wspieranie aktywności mieszkańców
4 szt.
wskaźnika:
1 szt.
wskaźnika:
1 szt.
wskaźnika:
2 szt.
wskaźnika:
94
12.
związanych z aktywizacją społeczną
mieszkańców
(projekty edukacyjne, aktywizacyjne i
prozdrowotne)
Realizacja
przynajmniej
jednego
zadania/projektu
w ramach
każdego
wskaźnika do
2020 roku
3 szt.
wskaźnika:
95

Strategia Rozwoju Gminy Stary Dzierzgoń do 2020 roku - BIP

Transkrypt

Podobne dokumenty

ZUD w gm Dz-ń_2017_zapyt cenowe - BIP

Edukacji wczesnoszkolnej

ruch bezrobotnych: analiza wpływu i odpływu

Wykaz pracodawców, z którymi zawarto umowy w sprawie

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit

wniosek - Dzierzgoń

sprawozdanie za 2014

pobierz

OGt O5,,rh: l\ | [ WCIJTA GMIN!\` IJ`I-AFIY Tr\RG