Metylacja DNA

Rola chromatyny w regulacji
ekspresji genów
Monika Zakrzewska-Płaczek
[email protected]
Co oznacza “epigenetyka”?
Epigenetyczna regulacja ekspresji genów = zmiana ekspresji genu,
która zachodzi bez zmiany sekwencji DNA
Transkrypcja
Dosłownie, słowo „epigenetyka”
oznacza „powyżej genetyki”
Jest to informacja pozagenowa, nie
dotycząca samej sekwencji, ale
kowalencyjnych modyfikacji DNA i
zmian struktury chromatyny
wyciszanie
epigenetyczne
Różne epigenetyczne modyfikacje
prowadzą do różnych wzorów
ekspresji genów
komórki
(organizmy)
identyczne
genetycznie
różne
fenotypy
W praktyce, epigenetyka opisuje
zjawiska, dzięki którym w identycznych
genetycznie komórkach lub
organizmach dochodzi do różnego
sposobu ekspresji genów czego
efektem są różnice fenotypowe.
2
Struktura chromatyny
~147 bp DNA jest
„owinięty” wokół
oktameru białek
histonowych
~ 147 bp DNA
+ 50bp DNA łącznikowego
+ histon H1
+
8 histonów:
2x
H2A
H2B
H3
H4
3
Struktura chromatyny
struktury 3°
(oddziaływania między
włóknami chromatyny)
struktury 2°
maksymalnie
upakowane
(np. włókno 30nm)
H4
struktury 2°
H2A
nukleosomy
H3
H2B
DNA
Caterino & Hayes (2007) Nature
4
Struktura chromatyny:
W mitozie cały DNA występuje
jako heterochromatyna
heterochromatyna
• konstytutywna
stale obecna w komórce,
nie zawiera genów
(obszary centromerów i telomerów)
• fakultatywna
CENTROMER
pojawia się w jądrze okresowo
i tylko w niektórych komórkach,
prawdopodobnie zawiera geny
nieaktywne w czasie niektórych faz
cyklu komórkowego
euchromatyna
luźno upakowana forma chromatyny,
zawierająca geny aktywne
transkrypcyjnie
5
Heterochromatyna i euchromatyna tworzą
obszary o różnej gęstości w jądrze komórkowym
Euchromatin
DAPI
merge
heterochromatyna
centromerowa
i przycentromerowa
Immunolokalizacja z przeciwciałem anty-H2A.Z w komórkach liści A. thaliana
6
Deal, R.B., Topp, C.N., McKinney, E.C., and Meagher, R.B. (2007) Plant Cell
Mechanizmy epigenetyczne kontroli
ekspresji genów
metylacja DNA
potranslacyjne
modyfikacje histonów
przebudowa
chromatyny
zależna od ATP
warianty
histonów
ncRNA
histony
chromatyna
DNA
Dulac C. (2010) Nature
7
Metylacja DNA
metylacja DNA
potranslacyjne
modyfikacje histonów
przebudowa
chromatyny
zależna od ATP
warianty
histonów
ncRNA
histony
chromatyna
DNA
Dulac C. (2010) Nature
8
Metylacja DNA
NH2
N
O
NH2
N
N
~
cytozyna
O
CH3
N
DNA może być kowalencyjnie modyfikowany
w reakcji metylacji cytozyny:
wyst. u ssaków i roslin, ale nie u niższych
zwierzat czy drożdży
~
5-metylocytozyna
5-metylocytozyna
TTCGCCGACTAA
Rola metylacji DNA:
imprinting, inaktywacja chromosomu X,
rozwój embrionalny, represja sekwencji
powtórzonych i transpozonów
9
Metylotransferazy DNA u Arabidopsis thaliana
MET1 (METHYLTRANSFERASE1) – 5'-CG-3’ i 5’-CNG-3’
wyciszanie transpozonów, powtórzeń DNA,
piętnowanie niektórych genów
CMT3 (CHROMOMETHYLASE3) – 5'-CHG-3'
(H= A, C lub T)
specyficzna dla roślin
może być rekrutowana przez metylotransferazę histonową SUVH4 (KYP),
a więc odpowiadać na modyfikację białek histonowych
DRM1/ DRM2 (DOMAINS REARRANGED 1/2) – 5'-CHH-3'
metylacja de novo – DRM2
metylacja powtórzeń DNA wyciszanych przez siRNA
10
Metylotransferazy DNA
(DNMT)
metylotransferaza DNA 1
de novo:
metylotransferaza DNA 3A
metylotransferaza DNA 3B
11
Usuwanie grup metylowych - demetylacja
Law & Jacobsen (2010) Nat Rev Genet
12
Metylacja CG (symetryczna) może być
przenoszona podczas replikacji DNA
A T G C G T A C T
A T G C G T A C T
T A C G C A T G A
5’ A T G C G T A C T
3’ T A C G C A T G A
A T G C G T A C T
T A C G C A T G A
MET1
METYLACJA
„ZACHOWAWCZA”
T A C G C A T G A
A T G C G T A C T
T A C G C A T G A
13
Asymetryczne miejsca metylacji: CHH (H= A, C lub T)
A T G C A A A C T
T A C G T T T G A
5’ A T G C A A A C T
3’ T A C G T T T G A
A T G C A A A C T
T A C G T T T G A
}
konieczna jest
dodatkowa
informacja do
ponownej
metylacji DNA
Metylacje w miejscach asymetrycznych są utrzymywane (i inicjowane)
dzięki informacji zawartej w odpowiednich modyfikacjach białek histonowych,
na drodze mechanizmu metylacji DNA zależnej od RNA
(RNA-directed DNA Methylation, RdDM)
14
Metylacje cytozyny w niektórych miejscach
są utrzymywane przez siRNA → RdDM
A T G C A A A C T
T A C G T T T G A
5’ A T G C A A A C T
3’ T A C G T T T G A
A T G C A A A C T
A T G C A A A C T
T A C G T T T G A
T A C G T T T G A
siRNA
DRM2
15
Głównym celem metylacji cytozyn jest wyciszenie
transpozonów i powtórzeń DNA
Nie wszystkie transpozony są wyciszane na drodze mechanizmu RNAi
GENY
A. thaliana
TRANSPOZONY
demetylaza H3K9
KYP (SUVH4) – H3K9 metylotransferaza
DDM1 – ATPaza z rodziny SNF2;
przebudowa chromatyny
Do zmetylowanego DNA przyłączają się białka z domeną MBD (methyl-CpG binding
domain), do których z kolei wiąże się kompleks deacetylazy histonowej,
co prowadzi do kondensacji chromatyny i represji ekspresji genów;
mogą się również przyłączać metylotransferazy histonowe
16
Texeira & Colot (2009) EMBO J.
Potranslacyjne modyfikacje białek
histonowych
metylacja DNA
potranslacyjne
modyfikacje histonów
przebudowa
chromatyny
zależna od ATP
warianty
histonów
ncRNA
histony
chromatyna
DNA
Dulac C. (2010) Nature
17
Modyfikacje białek histonowych wpływają
na zmiany struktury chromatyny
DNA
oktamer histonowy
Końce N białek
histonowych
(tzw. ogony histonowe)
NUKLEOSOM
wystają poza
nukleosom,
są dostępne
dla enzymów
modyfikujących
18
Modyfikacje białek histonowych wpływają
na zmiany struktury chromatyny
DNA
oktamer histonowy
Modyfikacje histonów:
(kod histonowy)
acetylacja (Ac)
metylacja (Me)
fosforylacja (P)
ubikwitynacja (Ub)
sumoilacja (Su)
W zalezności od miejsca w/w modyfikacji mogą one przyczyniać się
do aktywacji lub inaktywacji transkrypcji
19
Modyfikacje białek histonowych wpływają
na zmiany struktury chromatyny
S/T
K
K/R
kinazy
fosfatazy
acetylotransferazy
histonowe (HAT)
deacetylazy
histonowe (HDAC)
metylotransferazy
demetylazy
-P
S/T
-COCH3
K
-CH3
fosforylacja
acetylacja
metylacja
K/R
20
Known post-translational modifications
and the amino acid residues they modify
21
Latham J. A., Dent S. Y. R. (2007) Nat. Struct. Mol. Biol.
Acetylacja lizyny białek histonowych
+
NH3
seria acetylo-lizyn (bardziej obojętne niż dodatnio
naładowane lizyny) na ogonach histonów osłabia
interakcje elektrostatyczne miedzy histonami a DNA,
co pozwala na rozluźnienie struktury chromatyny
inne funkcje: regulacja naprawy DNA poprzez przebudowę
chromatyny; acetylowane lizyny są wtedy miejscami
przyłączenia dla białek przebudowujących chromatynę
(poprzez bromodomenę)
lizyna (K)
N
O
CH3
acetylowana lizyna
(KAc)
za acetylację odpowiedzialne sa acetylotransferazy (HAT),
a donorem grupy acetylowej jest acetylo-CoA
acetylacja jest odwracalna;
deacetylację przeprowadzaja
deacetylazy (HDAC)
K
acetylotransferazy
histonowe (HAT)
deacetylazy
histonowe (HDAC)
-COCH3
K
22
Metylacja białek histonowych
metylacja lizyny powoduje zwiekszenie
hydrofobowego i kationowego charakteru tej
reszty aminokwasowej; w zależnosci od
enzymu lizyna może byc mono, di lub
trimetylowana.
za metylację odpowiedzialne są
metylotransferazy (HMT) zawierające
domenę SET, a donorem grupy metylowej
jest S-adenozylometionina (SAM) lub Sadenozylohomocysteina (AdoHcy);
metylowana lizyna
Mono (Kme1)
Di (Kme2)
+
NH2
+
NH
+
Tri (Kme3)
N
CH3
CH3
CH3
CH3
CH3
CH3
metylacja H3K79 katalizowana jest przez Dot1 spoza rodziny
Set
usuniecie grup metylowych:
wymiana nukleosomów, modyfikacje
chemiczne zmetylowanych reszt
lub enzymatyczna demetylacja
K/R
metylotransferazy
demetylazy
-CH3
K/R
23
Fosforylacja białek histonowych
Fosforylacje seryn H3S10 i H3S28 niezbedne są do kondensacji chromosomów
i prawidłowej mitozy; także pozytywna rola w aktywacji transkrypcji: hamuje
metylację H3K9 i promuje acetylację lizyn położonych w jej sąsiedztwie
Zidentyfikowano ufosforylowane seryny na wszystkich histonach (fosforylacja
wariantu H2A niezbedna jest w aktywacji naprawy DNA i regulacji cyklu
komórkowego po uszkodzeniu DNA)
S/T
kinazy
fosfatazy
-P
S/T
24
Przykład – modyfikacje H3
Me
H3
Me P
Ac
Me Ac
Ac
Me Me P
A R T K Q T A R K S T G G K A P R K Q L A T K A A R K S
4
9 10
14
1718
23
262728
Koniec N histonu H3 jest często modyfikowany (w jednym lub kilku
miejscach), co przyczynia się do aktywacji lub inhibicji transkrypcji.
25
Przykład – modyfikacje H3
Me
H3
Me P
Ac
Me Ac
Ac
Me Me P
A R T K Q T A R K S T G G K A P R K Q L A T K A A R K S
4
9 10
14
1718
23
262728
Koniec N histonu H3 jest często modyfikowany (w jednym lub kilku
miejscach), co przyczynia się do aktywacji lub inhibicji transkrypcji.
Lizyna może być acetylowana lub mono-, di-, lub tri-metylowana
metylowana lizyna
Mono (Kme1)
+
NH3
lizyna (K)
N
O
Di (Kme2)
+
NH2
+
NH
CH3
CH3
CH3
CH3
acetylowana lizyna
(KAc)
Tri (Kme3)
+
N
CH3
CH3
CH3
26
Modyfikacje białek histonowych zmieniają
strukturę chromatyny
H3
H3
Me P
Ac
K4 S10 K14
Me
K9
Me P
K27 S28
27
Mechanizm działania modyfikacji
potranslacyjnych białek histonowych
Działanie bezpośrednie: zmiany w oddziaływaniach histon-DNA
i histon-histon
Działanie pośrednie: rekrutacja białek rozpoznających określone
modyfikacje histonów
Kozaurides 2007
28
Inne modyfikacje białek histonowych występują w sekwencjach
genów kodujących białka, inne w sekwencjach transpozonowych
Analiza typu ChIP-chip
gen
mRNA
H3K4me
metylacja H3K4 występuje w genach
aktywnie transkrybowanych
H3K9me
Me-C
transpozon
metylacja H3K9 jest związana
z metylowanym DNA (Me-C)
i transpozonami
czerwony = silna korelacja
zielony = słaba korelacja
29
Lippman, Z., Gendrel, A.-V., Black, M., Vaughn, M.W., Dedhia, N., McCombie, W.R., Lavine, K., Mittal, V., May, B., Kasschau,
K.D., Carrington, J.C.,Doerge, R.W., Colot, V., Martienssen, R. (2004) Nature
30
Barth T. K., Imhof A. (2010) Trends in Biochemical Science
H3K27me3: w genach kodujących białka
Analiza typu ChIP-chip
niebieski = geny
czerwony =
powtórzenia DNA
H3K27me3
u A. thaliana
występuje
w rejonach
bogatych
w sekwencje
kodujące
zielony = H3K27me3
fioletowy = metylocytozyna
31
Zhang, X., Clarenz, O., Cokus, S., Bernatavichute, Y.V., Pellegrini, M., Goodrich, J., Jacobsen, S.E. (2007) PLoS Biol.
Metylacja H3K27me3: kompleks PRC2
(Polycomb Repressive Complex 2)
Polycomb
Repressive
Complex 2
H3K27me3
geny aktywne
geny wyciszone
32
Białka rdzenia kompleksu PRC2 u Drosophila
PRC2
u D. melanogaster:
4 zakonserwowane
ewolucyjnie białka
E(Z)
ESC
SU(Z)12
NURF55
Enhancer of zeste (E(Z))
Extra sex comb (ESC)
Suppressor of zeste 12 (SU(Z)12)
NURF55
33
Simon J. A., Kingston R. E. 2013 Mol Cell
Białka rdzenia kompleksu PRC2 u Arabidopsis
Drosophila PRC2
E(Z)
(methylase)
ESC
SU(Z)12
NURF55
Arabidopsis PRC2
CURLY LEAF (CLF)
MEDEA (MEA)
SWINGER (SWN)
FERTILIZATION
INDEPENDENT
ENDOSPERM
(FIE)
FERTILIZATIONINDEPENDENT SEED 2
(FIS2)
EMBRYONIC FLOWER 2
(EMF2)
VERNALIZATION 2 (VRN2)
MULTICOPY
SUPPRESSOR
OF IRA1
(MSI1,2,3,4,5)
34
U roślin: różne kompleksy PRC2
odgrywają różne role
kiełkowanie
MEA + FIS2
indukcja kwitnienia
CLF/SWN + VRN2
rozwój kwiatów
CLF/SWN + EMF2
35
Metylacja H3K27me3 u zwierząt jest
utrzymywana przez PRC1
Polycomb
Repressive
Complex 2
Polycomb
Repressive
Complex 1
H3K27me3
geny aktywne
geny wyciszone
H3K27me3
geny stabilnie wyciszone
36
Simon J. A., Kingston R. E. 2013 Mol Cell
PRC1-like u roślin działa podobnie
Polycomb
Repressive
Complex 2
PRC1-like
H3K27me3
geny aktywne
geny wyciszone
LHP1
H3K27me3
geny stabilnie wyciszone
LHP1 wiąże
specyficznie
H3K27me3
37
LHP1 występuje razem z metylacją H3K27me3
Analiza typu ChIP-chip
silna korelacja występowania
LHP1 i H3K27me3
38
Turck F, Roudier F, Farrona S, Martin-Magniette M-L, Guillaume E, et al. 2007 PLoS Genet
LHP1 występuje razem z metylacją H3K27me3
Analiza typu ChIP-chip
transpozon
metylowany
H3K9me2!
39
Turck F, Roudier F, Farrona S, Martin-Magniette M-L, Guillaume E, et al. 2007 PLoS Genet
Mechanisms of repression by PRC1 family
complexes
40
Simon J. A., Kingston R. E. 2013 Mol Cell
Przebudowa chromatyny
zależna od ATP (chromatin remodelling)
metylacja DNA
potranslacyjne
modyfikacje histonów
przebudowa
chromatyny
zależna od ATP
warianty
histonów
ncRNA
histony
chromatyna
DNA
Aktywność kompleksów przebudowujących chromatynę zależy od ATP,
w wyniku ich działania zmienia się sposób oddziaływania histon-DNA.
Kompleksy remodelujące zaangażowane są zarówno w aktywację,
jak i represję transkrypcji.
Dulac C. (2010) Nature
41
Przebudowa chromatyny:
przesunięcie
oktameru
histonowego
usunięcie
oktameru
histonowego
odsłonięcie
DNA
rozwinięcie
nici DNA
zamiana
dimeru
H2A-H2B na
H2A.Z-H2B
(Htz1 u S.
cerevisiae)
usunięcie
dimerów
H2A-H2B
zmiana
składu
oktameru
histonowego
42
Clapier C. R., Cairns B. R. 2009 Annu Rev Biochem
Wyróżniamy cztery rodziny kompleksów
odpowiedzialnych za przebudowę chromatyny:
SWI2:
zawieraja bromodomenę,
wszystkie rodzaje przebudowy
chromatyny
ISWI:
przesuwanie nukleosomów
CHD:
zawieraja chromodomene,
regulacja transkrypcji
INO80/SWR:
wymiana histonów
43
Clapier C. R., Cairns B. R. 2009 Annu Rev Biochem
Kompleksy przebudowujące chromatynę
składają się z wielu białkowych podjednostek
Drożdżowy SWI/SNF:
11 białek
potrzebny do ekspresji genów decydujących o typie koniugacyjnym
drożdży (switching), oraz ekspresji genów regulujących metabolizm
sacharozy (sucrose non-fermenting)
44
DDM1 (decrease in DNA methylation1) :
ATPaza z rodziny SWI/SNF u A. thaliana
DDM1 jest specyficznie zaangażowana w metylację transpozonów
GENY
A. thaliana
TRANSPOZONY
demetylacja H3K9
KYP (SUVH4) – H3K9 metylotransferaza
DDM1 – ATPaza z rodziny SNF2;
remodeling chromatyny
DDM1 jest kluczowym czynnikiem łączącym przebudowę chromatyny
i wprowadzanie/utrzymywanie metylacji DNA
45
Texeira & Colot (2009) EMBO J.
Warianty histonów
metylacja DNA
potranslacyjne
modyfikacje histonów
przebudowa
chromatyny
zależna od ATP
warianty
histonów
ncRNA
histony
chromatyna
DNA
Dulac C. (2010) Nature
Za wymianę różnych wariantów histonów w oktamerze histonowym
odpowiadają kompleksy przebudowujące chromatynę z rodziny
INO80/SWR
46
Warianty histonów:
X-inactivation
Talbert & Henikoff (2010) Nat Rev Mol Cell Biol
47
Histon H2A.Z: aktywacja transkrypcji
gen aktywny
gen nieaktywny
kompleks
SWR1/
SRCAP
Obecność odmiany histonu H2 - H2A.Z sprzyja transkrypcji.
Kompleks SWR1/SRCAP zamienia histon H2A na H2A.Z
48
Histon CENH3: centromery
H3
CENH3
centromery zawierające CENH3
są otoczone obszarem bogatym
w metylacje H3K9me2
nukleosomy w
centromerach zawierają
wariant histonu H3:
CENH3 (CENP-A u zwierząt)
(heterochromatyna przycentromerowa)
49
Jiang, J., Birchler, J.A., Parrott, W.A., and Dawe, R.K. (2003) Trends Plant Sci. Elsevier.
Zhang, W., Lee, H.-R., Koo, D.-H., and Jiang, J. (2008) Plant Cell
Epigenetyczna regulacja ekspresji
genów przez ncRNA
metylacja DNA
potranslacyjne
modyfikacje histonów
przebudowa
chromatyny
zależna od ATP
warianty
histonów
ncRNA
histony
chromatyna
DNA
RNA jest jedynym jak dotąd poznanym czynnikiem inicjującym
dziedziczenie epigenetyczne i odróżniającym sekwencje, które mają
zostać wyciszone lub aktywowane
Dulac C. (2010) Nature
50
Epigenetyczna regulacja ekspresji genów
przez lncRNA u ssaków
niektóre lncRNA (transkrypty
polimerazy RNA II) rekrutują
kompleksy wyciszające transkrypcję
do odpowiednich rejonów genomu,
zarówno in cis, jak in trans
PcG- Polycomb group proteins
G9a- metylotransferazy histonowe /H3K9/H3K27
XIST → inaktywacja chromosomu X u ssaków
(dosage compensation: wyrównanie poziomu ekspresji genów chromosomów X)
51
Chen & Carmichael (2010) Wiley Interdisciplinary Reviews: RNA
Inaktywacja chromosomu X:
wyciszanie epigenetyczne
XX
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
W każdej komórce ssaków płci
żeńskiej, jedna kopia chromosomu X
jest inaktywowana epigenetycznie.
dosage compensation:
wyrównanie poziomu ekspresji
genów chromosomów X
Photo credit: DrL
X
X
Kolor futra u kotów jest częściowo determinowany przez
gen orange, zlokalizowany na chromosomie X.
Heterozygotyczna kotka posiada mozaikowe zabarwienie
futra:
zależnie od chromosomu X podlegającego inaktywacji,
w melanocytach dochodzi do ekspresji określonej formy melaniny:
• eumelanina – czarno-brązowa
• feomelanina – żółto-czerwona
52
Inaktywacja chromosomu X:
wyciszanie epigenetyczne
Mus musculus: u samic od wczesnego etapu rozwoju
zarodkowego na aktywnym chromosomie X ekspresja Tsix,
na nieaktywnym ekspresja Xist
John E. Froberg , Lin Yang , Jeannie T. Lee (2013) Journal of Molecular Biology
17kb (u myszy; ludzki 19kb) ncRNA XIST opłaszcza chromosom
X
tzw. ciałko Barra: skondensowana forma chromosomu X, głównie w
postaci heterochromatyny
53
Inaktywacja chromosomu X:
wyciszanie epigenetyczne
RepA: 1,6kb ncRNA zawierający
sekwencje rejonu 5’ transkryptu XIST
bezpośrednio wiąże kompleks PRC2
54
John E. Froberg , Lin Yang , Jeannie T. Lee (2013) Journal of Molecular Biology
Inaktywacja chromosomu X:
wyciszanie epigenetyczne
XIST ncRNA uruchamia zmiany epigenetyczne, które zapewniają „pamięć komórkową” stanu nieaktywnego:
zamiana histonu H2A na makroH2A
metylacja histonu H3:
H3K9
H3K27
deacetylacja histonu H4 (?)
metylacja DNA /już po inaktywacji chromosomu
55
Ferrari F., Alekseyenko A.A., Park P.J., Kuroda M.I. (2013) Nat. Struct. Mol. Biol.
Epigenetyczna regulacja ekspresji genów
przez ncRNA
kompensacja dawki chromosomów płciowych (dosage compensation)
u Drosophila melanogaster → roX
roX1/roX2 ncRNA inicjują modyfikacje histonów → u samców Drosophila zwiększenie
aktywności chromosomu X
acetylacja histonów
demetylacja H3K9
56
Ferrari F., Alekseyenko A.A., Park P.J., Kuroda M.I. (2013) Nat. Struct. Mol. Biol.
Transkrypcyjne wyciszanie genów (TGS):
hc-siRNA
małe RNA mogą hamować transkrypcję określonych
genów poprzez kowalencyjne modyfikacje DNA lub
białek histonowych
transkrypcja
białka
histonowe
Ten rodzaj wyciszenia jest często
związany ze stale nieaktywnym
transkrypcyjnie DNA, włączając
rejony centromerowe i transpozony,
ale również zachodzi w genach.
DNA
wyciszenie
57
Model mechanizmu metylacji DNA zależnej od RNA
(RdDM- RNA-directed DNA methylation)
chromatin
remodelling
GW/WG
chromatin
remodelling
DDR
elongation
factor
dsRNA-binding
protein
58
Epigenetyczne programowanie pomaga
kontrolować zmiany faz rozwojowych u roślin
zmiana fazy
rozwojowej
zmiana fazy
rozwojowej
rozwój
zarodkowy
rozwój
wegetatywny
rozwój
generatywny
Ekspresja FLC jest regulowana przez RdDM
regulacja ekspresji FLC: antysensowny RNA komplementarny do rejonu 3’ genu
FLC → transkrypcja antysens z 3’UTR prawdopodobnie przez polimerazę RNA IV
regulacja ekspresji FLC: wymaga obecności DCL3, RDR2 i polimerazy RNA IV,
transkrypcja przez polimerazę IV → substrat dla DCL3 do produkcji siRNA, które
rekrutują kompleksy modyfikujące histony → wyciszenie ekspresji genu FLC
59
DNA demethylation
DNA methylation
Histone acetylation
Histone deacetylation
Histone (de) methylation
Histone (de) methylation
Histone variants
60