Jaki obraz życia Łużyczan dają anonse i reklamy drukowane w

Jaki obraz życia Łużyczan dają anonse i reklamy drukowane w

Jadwiga Zieniukowa
Jaki obraz życia Łużyczan dają anonse i reklamy drukowane w prasie
łużyckiej XIX wieku
Artykuł
przedstawia
analizę
ogłoszeń
mających
charakter
komunikatów reklamowych, które ukazały się w dwu górnołużyckich,
ważnych dla tożsamości narodowej i języka Łużyczan, gazetach z około
połowy XIX wieku. Są to: Tydźenska Nowina (`Gazeta Tygodniowa’,
wychodziła od 1842 r.) oraz Serbske Nowiny (`Gazeta Serbska’ [tj. Łużycka],
wychodziła od 1854 r.). Pisma te różnią się typem i frekwencją anonsów. W
ogłoszeniach wykorzystano zarówno funkcję informacyjną języka, jak też jego
funkcję perswazyjną. Autorka omawia różne typy badanych anonsów i
reklam. Początkowo były to anonse informujące o wydaniu książek w języku
łużyckim i warunkach ich nabycia, w niektórych pojawiały się oceny i
zachęty do kupna. Takie ogłoszenia miały cel patriotyczny. W Serbskich
Nowinach były drukowane anonse o charakterze pragmatycznym, jak
zawiadomienia o przewidzianych wydarzeniach publicznych, lokalnych, np. o
aukcji drewna, „zaproszenia” restauratorów na biesiadę, czy reklamy
agentów
towarzystw
ubezpieczeniowych,
charakterystyczne
dla
społeczeństwa kapitalistycznego. Są również ogłoszenia drobne, jak oferta
wyuczenia młodego człowieka zawodu ekspedienta, która jako warunek
stawia biegłość w języku łużyckim. Ten anons zawiera ukrytą informację, że
klienci sklepu mówili wyłącznie w tym języku.
Badane reklamy, profesjonalne pod względem formalnym i językowym,
dają pewien obraz życia łużyckiej mniejszości etnicznej i językowej w połowie
XIX wieku. Fakt, że reklamodawcy chcieli pozyskiwać klientów przez
ogłoszenia w języku łużyckim, świadczy, że był on wówczas na Łużycach
powszechnym środkiem komunikacji.
What is the image of the life of Sorbs given in commercials and
announcements published in the 19th century Sorbian press
The article presents an analysis of the advertising announcements,
published in the two Upper-Sorbian newspapers of the second half of the
19th century, important for the Sorbian national identity and language, i.e.
1
Tydźenska Nowina (appearing since 1842) and Serbske Nowiny (appearing
since 1854). The newspapers differ substantially as far as the type and
frequency of the announcements are concerned. In the announcements both
informative and persuasive functions of language were used. The author
discusses various types of the announcements and commercials under
study. These were initially pieces of information about books in the Sorbian
language and how to buy them; some contained also the opinions and
encouragements to buy those books. The announcements had clearly
patriotic aim. Serbskie Nowiny featured pragmatic announcements as well,
such as the information about planned public events, local events (wood sale
etc.), restaurant owners’ “invitations” for banquets and advertisements of the
insurance companies, characteristic for the capitalistic society. There are
also small ads, like the offer to teach young man the profession of salesman,
which gives as a condition an ability to speak fluent Sorbian. The hidden
content of this announcement is that the shop customers spoke only
Sorbian.
The commercials under study, professional in their form and language
present a certain image of life of Sorbian ethnic and linguistic minority in the
mid-19th century. The fact that advertisement-givers wanted to win new
clients by means of the announcements in Sorbian is a proof that this
language was then the common tool of communication.
2