5_Peryderma i martwica_2015_SSPS

Wtórne tkanki okrywające roślin drzewiastych:
peryderma (korkowica) i martwica korkowa (korowina)
Zakładanie
Zakładanie
się perydermy
się perydermy
i metamorfizacja
(korkowicy),łyka
właściwości
niefunkcjonującego
korka
Przekrój poprzeczny przez perydermę w 1-rocznej łodydze bzu czarnego - Sambucus nigra
(przewiertniowate - Caprifoliaceae). Budowa mikroskopowa. Preparat trwały, barwiony - ściany
celulozowe zabarwione są na czerwono.
Na podstawie obserwacji mikroskopowej i objaśnień uzupełnij rysunek i odpowiedz na pytania:
1) W opisie rysunku uzupełnij właściwości komórek perydermy (żywe/martwe, cienko-/grubościenne, ściany
celulozowe/skorkowaciałe, ściany sztywne/giętkie) oraz ich funkcje (twórcza, okrywająca, spichrzowa).
2) Z jakich komórek i gdzie odróżnicowuje się w łodydze bzu pierwszy felogen?
3) Porównaj kształty komórek perydermy, opisz ich układ, wyjaśnij z czego on wynika.
4) Czym wyróżnia się obszar przetchlinki i jaka jest jej funkcja?
skórka - pierwotna tkanka okrywająca,
przez pewien czas współistnieje z perydermą, potem obumiera i złuszcza się
korek (felem): komórki martwe; ..............................................
....................................................................................................
kambium korkotwórcze (felogen): komórki żywe; ............
.......................................................................................
feloderma: komórki żywe; ................................................
.......................................................................................
Ad. 2.
Ad. 3
Ad. 4.
Korek techniczny, użytkowy (korki do butelek, podstawki korkowe), parafarmaceutyki i surowce
zielarskie z kory dębu, wierzby, kruszyny i innych gatunków drzew. Obserwacja makroskopowa.
Na podstawie obserwacji i wiedzy o sposobach wykorzystania ww. obiektów opisz właściwości fizyczne
(gęstość, przewodnictwo cieplne, przepuszczalność dla cieczy i gazów), mechaniczne (reakcja na
odkształcenia np. ściśliwość, sprężystość) i chemiczne (toksyczność, palność, reaktywność) korka.
Materiały do ćwiczeń z botaniki leśnej opracowane przez zespół pracowników Samodzielnego Zakładu Botaniki Leśnej, SGGW w Warszawie
52
Powstawanie i rozwój martwicy korkowej (rhytidome, rhytidom)
Martwica korkowa u sosny pospolitej - Pinus sylvestris (sosnowate - Pinaceae) - obserwacja
makroskopowa.
Opisz budowę makroskopową lub narysuj fragment martwicy korkowej uwzględniając płaszczyznę czołową i
wierzchnią obiektu i wprowadzając terminy: pokłady korka będące pozostałością starszych peryderm,
zmetamorfizowane, niefunkcjonujace łyko wtórne.
Jaki układ i barwę mają pokłady korka a jak wygląda zmetamorfizowane łyko?
Przekrój poprzeczny przez martwicę korkową u sosny pospolitej - Pinus sylvestris (sosnowate Pinaceae).
Budowa mikroskopowa. Preparat nietrwały, nie barwiony.
Zwróć uwagę na występowanie różnych rodzajów korka w jednym pokładzie. Opisz budowę mikroskopową
martwicy lub narysuj jej schemat wprowadzając terminy: pokłady korka będące pozostałością starszych
peryderm; korek flobafenowy, gąbczasty i kamienny; zmetamorfizowane, niefunkcjonujące łyko wtórne. Zwróć
uwagę na różnice w wymiarze promieniowym komórek korka, grubości i zabarwieniu ich ścian oraz
zabarwieniu wnętrz komórek. Na czym polega metamorfizacja łyka u sosny?
Materiały do ćwiczeń z botaniki leśnej opracowane przez zespół pracowników Samodzielnego Zakładu Botaniki Leśnej, SGGW w Warszawie
53
Martwica korkowa u dębu - Quercus sp. (bukowate - Fagaceae) - obserwacja makroskopowa.
Opisz lub narysuj fragment martwicy korkowej uwzględniając płaszczyznę czołową i wierzchnią obiektu i
wprowadzając terminy: pokłady korka będące pozostałością starszych peryderm, zmetamorfizowane łyko
wtórne, grupy sklereidów na terenie przekształconego łyka wtórnego.
Przekrój poprzeczny przez martwicę korkową dębu.
Budowa mikroskopowa. Preparat nietrwały, nie barwiony.
Opisz budowę martwicy lub narysuj jej schemat wprowadzając terminy: pokłady korka będące pozostałością
starszych peryderm; korek flobafenowy; zmetamorfizowane, niefunkcjonujące łyko wtórne, sklereidy, włókna
łykowe sklerenchymatyczne, zeskleryfikowane promienie łykowe.
Zwróć uwagę na wygląd komórek korka. Napisz na czym polega metamorfizacja łyka u dębu.
Literatura podstawowa:
Hejnowicz Z. - Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. 2002. PWN.
Tomanek J. - Botanika leśna. 2008. PWRiL, Warszawa.
&
Literatura uzupełniająca:
Hejnowicz Z. - Anatomia rozwojowa drzew. 1973. PWN, Warszawa.
Materiały do ćwiczeń z botaniki leśnej opracowane przez zespół pracowników Samodzielnego Zakładu Botaniki Leśnej, SGGW w Warszawie
54
Właściwości perydermy i martwicy korkowej oraz ich funkcje
Na podstawie obserwacji obiektów makro i mikroskopowych oraz objaśnień prowadzącego odpowiedz
pisemnie na następujące pytania :
1. Na czym polega korkowacenie (suberynizacja) ściany komórkowej?
2. Jaki właściwościami charakteryzują się komórki o ścianach skorkowaciałych?
2. Czym różni się peryderma od martwicy korkowej i w jakiej kolejności te tkanki powstają?
3. Jakie funkcje spełniają peryderma i martwica korkowa? Jakie komórki, i które z ich cech w głównej mierze
decydują o właściwościach tych tkanek?
Literatura podstawowa:
Hejnowicz Z. - Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. 2002. PWN.
Tomanek J. - Botanika leśna. 2008. PWRiL, Warszawa.
&
Literatura uzupełniająca:
Hejnowicz Z. - Anatomia rozwojowa drzew. 1973. PWN, Warszawa.
Materiały do ćwiczeń z botaniki leśnej opracowane przez zespół pracowników Samodzielnego Zakładu Botaniki Leśnej, SGGW w Warszawie
55