Narkomania w społeczeństwie polskim

Narkomania w społeczeństwie polskim
Ostatnie dziesięciolecie to okres gwałtownych przemian w naszym kraju, zarówno gospodarczych jak i społecznych. Pojawiły się istotne zmiany w różnych dziedzinach życia.
W bardzo krótkim czasie zostaliśmy „olśnieni” zdobyczami Zachodu. Przejęliśmy bezkrytycznie, wypracowane przez społeczeństwa zachodnie na przestrzeni lat systemy wartości.
Docierające do nas pewne zdobycze i osiągnięcia społeczeństw zachodnich doprowadziły
do zmiany pewnych systemów i hierarchii wartości. Najważniejsze miejsce zajął pieniądz.
Inne wartości straciły swoje dawne priorytety. Wokół dóbr materialnych skupiło się zainteresowanie współczesnego Polaka.
Zapomniano o tradycyjnym polskim systemie wartości, którym jest rodzina. Brak czasu
dla dzieci, zainteresowania ich problemami, brak miłości sprawiły, że pozostawione same
sobie, zaczęły szukać dla siebie pewnych rozwiązań, poszukiwać sensu życia poza domem,
wśród podobnych do siebie osób. Niejednokrotnie poddawały się negatywnym wpływom
współczesnego świata. Dodatkowy wpływ na kształtowanie się nieprawidłowych postaw
wywarły media, a szczególnie telewizja, jak również komputeryzacja. W ten to sposób
bardzo szybko zaczęły docierać do nas nieprawidłowe wzorce i autorytety dla młodego
człowieka. Miało to negatywny wpływ na funkcjonowanie rodziny. Życie rodzinne poza
pracą i nauką zaczęło koncentrować się wokół ekranu telewizyjnego lub ekranu komputera. Ludzie zaczęli iść na łatwiznę, bo przecież wygodniej zasiąść w fotelu przed telewizorem niż poszukiwać czegoś innego dla zabicia czasu. Taki schemat życia oddala od siebie
poszczególnych członków rodziny, dostarcza negatywnych przykładów. Podawanie„ gotowych” propozycji i możliwych rozwiązań zaczęło ograniczać myślenie człowieka, powoli pozbawiano go wyobraźni Stał się bardziej konsumentem niż twórcą, a w skrajnych
przypadkach nawet wykonawcą scen przeniesionych z ekranu na życie.
Negatywny wpływ obserwuje się szczególnie w wypadku dzieci, które bezkrytycznie powielają przekazywane im na ekranie wzorce. Rodzice i rodzina w miarę upływu czasu
przestali być autorytetami dla swoich dzieci. Zostali nimi bohaterowie z ekranu, nie zawsze prezentujący prawidłowe normy moralne, właściwe systemy wartości. Powodowało to
postępujący wzrost patologii społecznej.
Powoli ludzie zaczęli stawać się dla siebie obcy, nieczuli, pojawiły się problemy wychowawcze i rodzinne. Zaczęła zanikać więź pomiędzy rodzicami a dziećmi, stawali się sobie
obcy, oddalali się coraz bardziej od siebie. Pojawiły się pierwsze oznaki nieprawidłowych
postaw i zachowań wśród młodzieży. Poczuli się ludźmi „wolnymi”, przed którymi stanęły
różne wybory. Nie wiedzieli jednak co zrobić z daną im wolnością. Zaczęli wykorzystywać ją opacznie. Pojawiały się pierwsze oznaki nieprawidłowych postaw i zachowań.
Poza negatywnym wpływem na występowanie zjawisk patologicznych telewizji oraz komputeryzacji; pogłębiające się bezrobocie, zaburzenie systemu wartości wpłynęło na rozwój
patologicznych zachowań.
Wzrosła gwałtownie ilość przestępstw nie tylko dokonywanych przez osoby dorosłe, ale
również przez dzieci. Dokonywane przez nieletnich przestępstwa są niejednokrotnie bardziej brutalne niż te popełniane przez dorosłych. Dzieci wchodzą na drogę przestępczą
głównie z powody niezaspokojonych potrzeb materialnych / bieda w rodzinie/ jak również
w celu rozładowania napięć i zachowań agresywnych. Wzorce czerpią w środowisku rodzinnym gdzie obserwują „ przemoc domową” oraz z telewizji czy kaset magnetowidowych.
Coraz łatwiejsza dostępność do alkoholu a nawet do narkotyków coraz bardziej zaburza
funkcjonowanie naszego społeczeństwa, zwłaszcza młodzieży.
Narkomania jest problemem, będącym zainteresowaniem różnych dyscyplin naukowych
i różnych instytucji życia społecznego. Problem społeczny narkomanii zaczęto dostrzegać
już na początku lat osiemdziesiątych. W chwili obecnej obserwuje się tendencje wzrostowe, jeśli chodzi o ilość osób podejmujących leczenie odwykowe. Obserwuje się to również
na terenie naszego miasta. Już u dzieci w młodszym wieku szkolnym obserwuje się potrzebę poszukiwanie przeżyć ekstatycznych. Dotyczy to szczególnie „wąchaczy kleju”, u
których po pewnym czasie pojawiają się zmiany zachowań, pojawiają się zmiany w układzie nerwowym. Doprowadza to w efekcie do uzależnienia i niemożności podejmowania
prawidłowych ról społecznych. Z indywidualnego problemu jednostki staje się to problemem społecznym. Osoby te nie są w stanie wypełniać prawidłowych ról społecznych, podjąć pracy zawodowej. Powodują również zagrożenie zarażeniem taka chorobą jak AIDS.
Nie mogąc prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie bardzo szybko zaczynają korzystać z pomocy Opieki Społecznej, przechodzą na utrzymanie przez inne grupy społeczne.
Wzrasta koszt społeczny utrzymywania tej grupy osób.
Młody człowiek, a czasami nawet dziecko, sięgając po narkotyki nie uświadamia sobie
skutków jakie może to pociągnąć za sobą w przyszłości. Narkotyki są środkiem, których
obecność widoczna jest coraz częściej na wielu imprezach towarzyskich, dyskotekach,
powodują manipulację umysłem, emocjami i uczuciami człowieka.
Posiadane do tej pory informacje wskazują, że im wcześniejsze/ biorąc pod uwagę wiek
osoby/ próby przyjmowania narkotyków tym szybszy proces uzależnienia. Młody organizm nastawiony na rozwój, nie potrafi się bronić przed wpływem szkodliwych substancji.
2
W ten sposób powoli narkotyk zaczyna kierować życiem jednostki i jemu podporządkowane są wszystkie jej działania.
Narkotyki powodują zaburzenie funkcjonowania jednostki, ograniczają wypełnianie przez
nią ról społecznych, doprowadza do jej degeneracji. Nieprawidłowy system i wartości, zanik sfery emocjonalnej, nieumiejętność prawidłowego funkcjonowania w rodzinie, miejscu
pracy powoduje eliminację jednostki z życia społecznego.
Problem narkotykowy nie jest związany wyłącznie ze środowiskiem, ogarnia swoim zasięgiem wszystkie grupy społeczne i zawodowe.
Statystyki podają, że nieustannie zwiększa się ilość przestępstw/ szczególnie kradzieży,
rozbojów i gwałtów/ popełnianych pod wpływem narkotyków, ponieważ powodują one
wzrost agresji i pewności siebie. Na dyskotekach i prywatkach spożywają narkotyki, tracą
poczucie krytycyzmu. Informacje o zgubnych skutkach narkotyków nie zniechęcają młodych do ich zażywania, wręcz przeciwnie „dopingują” ich w dalszym ciągu do poszukiwania „mocnych wrażeń”, których dostarcza środki odurzające.
Narastające poczucie utraty sensu życia, poczucie małej przydatności będą stanowiły
czynniki zachęcające do przyjmowania narkotyków. Dają on bowiem poczucie zapomnienia i odprężenia. Można przynajmniej na jakiś czas zapomnieć o troskach i problemach.
Z uwagi na rozmiar problemu podejmuje się działania w celu wyeliminowania zjawiska
narkomanii. Już w najmłodszych klasach szkół podstawowych prowadzone są zajęcia edukacyjne w zakresie szkodliwości przyjmowania narkotyków.
Niektóre placówki szkolne organizują zajęcia, które maja na celu stworzenie dzieciom ze
środowisk zagrożonych normalnych warunków życia i funkcjonowania. Zawarte w nich
propozycje zajęć wpływają na rozwój zainteresowań, możliwości intelektualnych, przywrócenie równowagi w zaburzonej sferze emocjonalnej. Tego typu zajęcia są prowadzone
przez specjalistów / pedagogów, psychologów szkolnych/ i dotyczą modyfikacji pewnych
zachowań występujących u dzieci ze środowisk patologicznych. Dzieci te mają zaburzony
system wartości oraz norm moralnych. Podczas zajęć dziecko może pracować nad swoimi
problemami, budować zaufanie, poczuć się bezpieczniej. Uczą się w ten sposób prawidłowej komunikacji z innymi, mają możliwość porozmawiania o swoich problemach, potrzebach, emocjach.
Jak wynika z powyższych informacji, zmiany zachodzące w Polsce w ostatnich latach
pociągnęły za sobą falę zagrożeń. Każde z nich stanowi odrębny problem społeczny, podobna a nawet wspólna jest przyczyna występowania patologii.
Uzależnienia to jeden z bulwersujących opinię publiczną problem społeczny. Dominuje w
nich najczęściej oburzenie, lęk oraz odrzucenie. Nikt nie chce tak naprawdę skonfrontować
się z problemem. Odrzuca go ze swojej świadomości, ponieważ nie dotyczy go to bezpo3
średnio. Dramat zaczyna przeżywa każdy, kiedy spotka się z tym problemem w swoim
najbliższym otoczeniu, rodzinie.
Zapominamy o tym, że poza dobrami materialnymi ważne jest dobre funkcjonowanie w
sferze psychicznej.
Możliwości, jakich dostarczyły zmiany polityczno – społeczne spowodowały, że staliśmy
się społeczeństwem typowo konsumpcyjnym, nastawionym jedynie na sukces. Z drugiej
natomiast strony brak możliwości znalezienia pracy, wzrastające bezrobocie powodują
wzrost frustracji społecznej. Młody człowiek nie mogąc zabezpieczyć swoich podstawowych potrzeb, celów i dążeń szuka ujścia w środkach odurzających, ponieważ pozwalają
one przynajmniej na chwilowe przeżywanie i doświadczanie przyjemności. Nie rozwiązuje
to jednak problemu.
W związku z narastającym procesem patologizacji polskiego życia społecznego wzrastają
koszty społeczne utrzymania poszczególnych grup społecznych.
Należałoby więc podjąć działania nie tylko w kierunku usuwania skutków, ale również
przyczyn występowania zjawisk patologicznych w naszym społeczeństwie.
Iwona Szymańska
4