Metodologia SPAN® Rynek kasowy
Transkrypt
Metodologia SPAN® Rynek kasowy
Izba Rozliczeniowa Metodologia SPAN® Rynek kasowy projekt wersja 2.1 25-06-2009r. Spis treści Spis treści ................................................................................................................................... 2 Wstęp ......................................................................................................................................... 3 1 Obliczanie ryzyka wg metodologii liquidation risk ......................................................... 4 1.1 Obliczanie ryzyka dla akcji .............................................................................................. 4 1.1.1 Przypisanie akcji do klas płynności ............................................................................ 4 1.1.2 Wyznaczenie bazy obliczeń ........................................................................................ 4 1.1.3 Obliczanie pośredniego liquidation risk ...................................................................... 6 1.1.4 Obliczanie kredytu za spread pomiędzy klasami ...................................................... 7 1.1.5 Obliczanie ostatecznego liquidation risk .................................................................... 9 1.2 Obliczanie ryzyka dla obligacji ..................................................................................... 10 1.2.1 Przypisanie obligacji do klas duracji ........................................................................ 10 1.2.2 Wyznaczenie bazy obliczeń ...................................................................................... 10 1.2.3 Obliczanie pośredniego liquidation risk .................................................................... 12 1.2.4 Obliczanie depozytu za spread wewnątrz klasy....................................................... 13 1.2.5 Obliczanie kredytu za spread pomiędzy klasami. ................................................... 14 1.2.6 Obliczanie ostatecznego liquidation risk. ................................................................. 15 2 Obliczanie wymagań depozytowych ............................................................................ 17 2.1 Depozyt zabezpieczający na portfel ............................................................................. 17 2.2 Depozyt zabezpieczający na uczestnika rozliczającego .............................................. 17 3 Wyrównanie do rynku ................................................................................................... 18 3.1 Obliczanie wyrównania do rynku ................................................................................. 18 3.2 Obliczanie przyjętej ceny referencyjnej ........................................................................ 18 Słownik pojęć ........................................................................................................................... 20 2 Wstęp Niniejszy dokument opisuje metodologię obliczania wymagań depozytowych dla uczestników rozliczających działających na regulowanym rynku kasowym rozliczanym przez KDPW. W zamyśle depozyty zabezpieczające obliczane dla rynku kasowego mają zabezpieczyć stratę, która mogłaby wystąpić przy zamykaniu pozycji niewypłacalnego wobec KDPW uczestnika. Przyjęta przez KDPW metodologia zachowuje balans pomiędzy dwoma sformułowanymi priorytetami: - zapewnienie bezpieczeństwa rozliczeń - ograniczenie kosztów prowadzenia działalności na rynku regulowanym Zmiana dotychczasowej konstrukcji systemu zabezpieczania płynności wynika również z potrzeby ujednolicenia metod stosowanych na rynku kasowym i terminowym, jak i umożliwienia w przyszłości korzystania z funkcjonalności obniżenia wymagań depozytowych dla zgrupowanych pozycji kasowych i terminowych. Przyjętą metodologią jest metodologia SPAN® Liquidation Risk. Metodologia SPAN® wyznacza standard przyjęty przez największe izby rozliczeniowe na świecie. Wymagane zabezpieczenie od uczestnika rozliczającego składa się z dwóch składowych: - depozyt zabezpieczający liquidation risk - wyrównanie do rynku Depozyt zabezpieczający liquidation risk obliczany jest w oparciu o metodologię SPAN® dla instrumentów kasowych. Zarówno depozyt zabezpieczający, jaki i wyrównanie do rynku są obliczane oddzielnie na poszczególnych uczestników rozliczających, tylko i wyłącznie w odniesieniu do transakcji zawartych przez danego uczestnika rozliczającego na rynku gwarantowanym i znajdujących się w cyklu rozliczenia. Zadaniem depozytu jest pokryć zmianę wartości rozliczeniowej w założonym horyzoncie czasu (jedno- lub dwudniowym) w wyniku wystąpienia niekorzystnej zmiany cen rynkowych. Zadaniem wyrównania do rynku dla transakcji kasowych jest zredukowanie ryzyka rynkowego do ryzyka jednodniowego poprzez zabezpieczenie środków na pokrycie różnic pomiędzy aktualną ceną referencyjną a ceną po jakiej została zawarta transakcja (ekwiwalent wyrównania do rynku dla kontraktów futures). 3 1 Obliczanie ryzyka wg metodologii liquidation risk 1.1 Obliczanie ryzyka dla akcji Obliczenia ryzyka wykonywane są na poziomie portfela. Na tym poziomie w każdym instrumencie zostaje określona pozycja netto kupna lub pozycja netto sprzedaży. W obliczeniach uwzględniane są tylko transakcje, których rozliczenie jest gwarantowane i które nie są jeszcze rozliczone. 1.1.1 Przypisanie akcji do klas płynności Klasa płynności jest zbiorem instrumentów, mieszczących się w określonym przedziale płynności, dla których KDPW stosuje ujednolicone parametry ryzyka. Algorytm klasyfikujący instrumenty do danej klasy bierze pod uwagę średnią płynność i rodzaj instrumentu. KDPW ma prawo do zmiany przypisania instrumentu do klasy. Pełna specyfikacja klas płynnościowych udostępniana jest uczestnikom na zakończenie dnia. Na przykład. Tabela 1-1 Przypisanie akcji do klas płynnościowych. ISIN PLAKCJA00001 PLAKCJA00002 PLAKCJA00003 PLAKCJA00024 PLAKCJA00025 PLAKCJA00036 PLAKCJA00037 PLAKCJA00048 Klasa płynności LQ1 LQ1 LQ1 LQ2 LQ2 LQ3 LQ3 LQ4 1.1.2 Wyznaczenie bazy obliczeń Najniższym poziomem, na którym wykonywane są obliczenia wymagań depozytowych jest poziom klasy płynności w portfelu. Portfel na rynku kasowym jest zbiorem pozycji znajdujących się w cyklu rozliczenia (transakcje już zawarte za pośrednictwem systemu giełdowego, ale jeszcze nie rozliczone w KDPW), wyróżnionych poprzez to samo konto podmiotowe. 1.1.2.1 Wycena pozycji netto wg instrumentów W portfelu, w poszczególnych instrumentach mogą być zarejestrowane transakcje kupna i/lub transakcje sprzedaży określonej liczby instrumentów przypisane do różnych klas płynności. Wartość pozycji w danym instrumencie wyznacza się mnożąc liczbę instrumentów netto przez cenę odniesienia (kurs zamknięcia skorygowany w wyniku przeprowadzonych operacji na papierze wartościowym). Sumując wartość wycenionych pozycji w poszczególnych instrumentach w danej klasie otrzymujemy wartość pozycji kupna (PK) i wartość pozycji sprzedaży (SP). 4 Tabela 1-2 Wyznaczanie PK i PS na klasy płynności. Klasa płynności Instrument Strona Cena Liczba rynku odniesienia PK w PLN instrumentów (B/S) PLN PLAKCJA00001 K PLAKCJA00002 K PLAKCJA00003 S 1500 200 100 23,2 62,9 148,5 PLAKCJA00024 K PLAKCJA00025 S 500 2000 6,25 5,55 LQ3 PLAKCJA00036 K PLAKCJA00037 S 600 800 31,3 34 Razem LQ3 LQ4 Razem LQ4 PLAKCJA00048 S 200 44,7 LQ1 Razem LQ1 LQ2 Razem LQ2 34 800,00 12 580,00 0,00 47 380,00 3 125,00 0,00 3 125,00 18 780,00 0,00 18 780,00 0,00 0,00 PS w PLN 0,00 0,00 14 850,00 14 850,00 0,00 11 100,00 11 100,00 0,00 27 200,00 27 200,00 8 940,00 8 940,00 1.1.2.2 Całkowita pozycja netto wg klas płynności Całkowita pozycja netto obliczana jest na klasę płynności, jako wartość bezwzględna z różnicy pomiędzy sumą wartości pozycji kupna a sumą wartości pozycji sprzedaży. Wyznaczenie całkowitej pozycji netto dla portfela p w danej klasie k: CPN pk PK pk PS pk Wzór 1-1 gdzie: CPN pk – całkowita pozycja netto dla portfela p w klasie k PK pk – suma wartości pozycji kupna dla portfela p dla klasy k PS pk – suma wartości pozycji sprzedaży dla portfela p dla klasy k p – indeks portfela danego uczestnika rozliczającego k – indeks klasy płynności Tabela 1-3 Całkowita pozycja netto Klasa płynności LQ1 LQ2 LQ3 LQ4 PK 47 380,00 3 125,00 18 780,00 0,00 PS 14 850,00 11 100,00 27 200,00 8 940,00 |PK-PS| 32 530,00 7 975,00 8 420,00 8 940,00 1.1.2.3 Całkowita pozycja brutto wg klas płynności 5 Całkowita pozycja brutto obliczana jest na klasę płynności, jako suma sumy wartości pozycji kupna i sumy wartości pozycji sprzedaży. Wyznaczenie całkowitej pozycji brutto dla danego portfela p w klasie k: CPBpk PK pk PS pk Wzór 1-2 CPBpk - całkowita pozycja brutto dla portfela p w klasie k Tabela 1-4 Całkowita pozycja brutto Klasa płynności LQ1 LQ2 LQ3 LQ4 PK PS 47 380,00 3 125,00 18 780,00 0,00 14 850,00 11 100,00 27 200,00 8 940,00 PK+PS 62 230,00 14 225,00 45 980,00 8 940,00 1.1.3 Obliczanie pośredniego liquidation risk Pośrednie ryzyko rynkowe obliczane jest na podstawie wartości ryzyka rynkowego i specyficznego na poziomie poszczególnych klas płynności w portfelu. 1.1.3.1 Ryzyko rynkowe Ryzyko rynkowe wyraża ryzyko zmiany ceny instrumentów w danej klasie płynności. Do obliczenia depozytu na wartość ryzyka rynkowego służy parametr yk, który jest specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy płynności osobno. Depozyt na ryzyko rynkowe obliczany jest wg wzoru: DRR pk yk PK pk PS pk Wzór 1-3 gdzie: DRRpk - depozyt na ryzyko rynkowe dla portfela p w klasie k yk - poziom ryzyka rynkowego dla klasy k 1.1.3.2 Ryzyko specyficzne Ryzyko specyficzne uwzględnia ryzyko związane z możliwością odmiennej, od założonej dla danej klasy płynności, zmienności ceny danego instrumenty, związanej z jego indywidualną charakterystyką. Do obliczenia depozytu na ryzyko specyficzne służy parametr xk, który jest specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy płynności osobno. Depozyt na ryzyko specyficzne obliczany jest wg wzoru: 6 DRSpk xk PK pk PS pk Wzór 1-4 gdzie: DRS pk - depozyt na ryzyko specyficzne dla portfela p w klasie k xk - poziom ryzyka specyficznego dla klasy k 1.1.3.3 Pośredni liquidation risk Wartość pośredniego liquidation risk dla portfela p w klasie k jest sumą wartości ryzyka specyficznego i rynkowego. Depozyt na pośredni liquidation risk obliczany jest na podstawie wzoru: DPLRpk DPLPpk DRRpk DRSpk Wzór 1-5 - depozyt na pośredni liquidation risk dla portfela p w klasie k Tabela 1-5 Przykładowe wartości parametrów y i x Klasa płynności y (ryzyko rynkowe) LQ1 LQ2 LQ3 LQ4 x (ryzyko specyficzne) 5% 7% 7% 10% 3% 4% 4% 5% Tabela 1-6 Przykładowe obliczenie wartości depozytu na pośredni liquidation risk Klasa y% płynności [1] LQ1 LQ2 LQ3 LQ4 5% 7% 7% 10% x% [2] pozycja netto [3] pozycja brutto [4] 3% 4% 4% 5% 32 530,00 7 975,00 8 420,00 8 940,00 62 230,00 14 225,00 45 980,00 8 940,00 ryzyko ryzyko ryzyko rynkowe specyficzne pośrednie [5]=[1]*[3] [6]=[2]*[4] [7]=[5]+[6] 1 626,50 558,25 589,40 894,00 1 866,90 569,00 1 839,20 447,00 3 493,40 1 127,25 2 428,60 1 341,00 1.1.4 Obliczanie kredytu za spread pomiędzy klasami Kredyt za spread pomiędzy klasami pozwala zmniejszyć pośredni liquidation risk poprzez uwzględnienie istnienia korelacji pomiędzy różnymi klasami płynności. Do obliczenia wartości kredytu za spread pomiędzy klasami wykorzystywany jest, ustalany przez KDPW parametr crt oraz wartość całkowitej pozycji netto w poszczególnych klasach. Aby obliczyć wartość kredytu należy posłużyć się tabelą priorytetów spreadów kredytowych ustalaną przez KDPW. Kredyt może być przyznany wyłącznie w stosunku do całkowitych pozycji netto, które mają przeciwne strony rynku, tzn. jeśli spread dotyczy dwóch pozycji i jedna z nich jest pozycją netto kupna to druga musi być pozycją netto sprzedaży. 7 Powyższe wynika z założenia, że portfel który ma pozycję netto kupna w jednej klasie, a pozycję netto sprzedaży w drugiej klasie jest mniej narażony na ryzyko niż portfel, który ma pozycje netto w obu klasach po tej samej stronie rynku (w przypadku spadku całego rynku straty na pozycji netto kupna są w części równoważone przez zyski na pozycji netto sprzedaży). Kredyt obliczany jest wg następującej formuły: KSPK k 1; k 2 KSPK k1 ; k 2 crtk1 / k2 k crt k1 / k2 pk pk min PK PS pk ; PK 1 PS pk Wzór 1-6 2 - kredyt za spread pomiędzy klasami w portfelu p dla klasy k1 i k2 - współczynnik kredytowy dla klas k1 i k2 - indeks klasy płynności Zasady: Całkowite pozycje netto w klasach k1 i k2 muszą być przeciwstawne. KDPW określa tabelę dopuszczalnych par klas, dla których przyznawany jest kredyt, wartość kredytu oraz kolejność kredytowania poszczególnych par. Jeśli w danej klasie pozostała niewykorzystana do kredytu całkowita pozycja netto to jest do niej szukana następna przeciwna całkowita pozycja netto zgodnie z tabelą priorytetów określoną przez KDPW. Uwaga: przyznany kredyt za spread pomiędzy klasami dotyczy każdej z nóg spreadu Tabela 1-7 Tabela priorytetów spreadów. Klasa Priorytet płynności a 1 2 3 LQ1 LQ2 LQ1 Strona rynku a Klasa płynności b A A A LQ2 LQ3 LQ3 Strona Wspł. rynku b Kredytowy B B B 2,50% 3,50% 3,00% Tabela 1-8 Pozycje netto w klasach płynności Całkowita Całkowita Klasa płynności pozycja netto pozycja netto kupna sprzedaży LQ1 32 530,00 0,00 LQ2 0,00 7 975,00 LQ3 0,00 8 420,00 LQ4 0,00 8 940,00 Tabela 1-9 Pozycje dostępne dla spreadów. Klasa płynności Całkowita pozycja netto kupna Pozycje dostępne dla priorytetów 1 2 3 reszta 8 LQ1 LQ2 LQ3 LQ4 32 530,00 24 555,00 24 555,00 16 135,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Całkowita pozycja netto sprzedaży Klasa płynności LQ1 LQ2 LQ3 LQ4 Pozycje dostępne dla priorytetów 1 2 3 reszta 0,00 7 975,00 8 420,00 8 940,00 0,00 0,00 8 420,00 8 940,00 0,00 0,00 8 420,00 8 940,00 0,00 0,00 0,00 8 940,00 Tabela 1-10 Wartość kredytu dla spreadów Pozycja netto kupna (K) Priorytet 1 LQ1/LQ2 2 LQ2/LQ3 3 LQ1/LQ3 Pozycja netto sprzedaży (S) 32 530,00 0,00 24 555,00 7 975,00 8 420,00 8 420,00 Min(K;S) 7 975,00 0,00 8 420,00 Wartość kredytu -199,38 0,00 -252,60 Tabela 1-11 Wartość kredytu dla klas płynności Klasa płynności Wartość kredytu LQ1 LQ2 LQ3 -451,98 -199,38 -252,60 1.1.5 Obliczanie ostatecznego liquidation risk Ostateczny liquidation risk w portfelu p, w klasie k jest równy pośredniemu liquidation risk pomniejszonemu o przyznany kredyt dotyczący danej klasy. Depozyt na ostateczny liquidation risk obliczany jest wg wzoru: DOLRpk DOLR pk DPLRpk KSPK pk DPLRpk KSPK pk Wzór 1-7 - depozyt na ostateczny liquidation risk w portfelu p w klasie k - depozyt na pośredni liquidation risk dla portfela p w klasie k - kredyt za spread pomiędzy klasami w portfelu p dla klasy k Tabela 1-12 Obliczenie ostatecznego liquidation risk 9 Klasa płynności LQ1 LQ2 LQ3 LQ4 1.2 ostateczny ryzyko Wartość Liquidation pośrednie kredytu Risk 3 493,40 -451,98 1 127,25 -199,38 2 428,60 -252,60 1 341,00 0,00 Wszystkie klasy 3 041,43 927,88 2 176,00 1 341,00 7 486,30 Obliczanie ryzyka dla obligacji Obliczenia ryzyka wykonywane są na poziomie portfela. Na tym poziomie w każdym instrumencie występować może pozycja netto kupna lub pozycja netto sprzedaży. 1.2.1 Przypisanie obligacji do klas duracji Każda obligacja przypisywana jest do klasy duracji na podstawie wartości wskaźnika modified duration oraz przyznanej klasie ratingu (opcja). Przypisanie jest wykonywane automatycznie na koniec dnia. KDPW ma prawo zmienić przypisanie obligacji biorąc pod uwagę charakterystykę ryzyka. KDPW podaje do wiadomości przypisanie poszczególnych obligacji do klas duracji. Tabela 1-13 Tablica klas duracji. Modified duration (-0,1) <1;4) <4;….) Klasa 1 DR1 DR2 DR3 Rating Klasa 2 DR4 DR5 DR6 Klasa 3 DR7 DR8 DR9 Tabela 1-14 Przypisanie obligacji do klas duracji Instrument OK0806 OK1206 XYZOB1206 PS0608 DS0509 DS1110 DS1015 Klasa duracji DR1 DR1 DR1 DR2 DR2 DR3 DR3 1.2.2 Wyznaczenie bazy obliczeń Bazą obliczeń są pozycje zapisane w danym portfelu i w danej klasie duracji. 10 1.2.2.1 Wycena pozycji netto wg instrumentów Na poziomie portfela, w danej klasie duracji, w poszczególnych instrumentach mogą być zarejestrowane transakcje kupna i/lub transakcje sprzedaży określonej liczby instrumentów. Wartość pozycji w danym instrumencie wyznacza się mnożąc liczbę instrumentów przez wartość nominalną obligacji, wskaźnik modified duration podany przez KDPW przeliczony na liczbę dni przy uwzględnieniu 365 dniowego roku i przez cenę odniesienia. Sumując wartość wycenionych pozycji w poszczególnych instrumentach w danej klasie duracji otrzymujemy wartość pozycji kupna (PK) i wartość pozycji sprzedaży (PS). Tabela 1-15 Wyznaczenie wartości pozycji w klasie duracji. Strona Cena Liczba Modified Instrument rynku odniesienia instrumentów duration (K/S) PLN OK0806 OK1206 XYZOB1206 K K S 100 15 10 0,52 0,84 0,84 977,5 963,5 962,5 PS0608 DS0509 K S 50 100 2,25 2,88 1029,5 1041,0 DS1015 DS1110 K S 50 90 7,24 4,11 1101,0 1049,5 PK w PLN 50 615,76 12 116,34 0,00 62 732,10 115 783,49 0,00 115 783,49 398 471,53 0,00 398 471,53 PS w PLN 0,00 0,00 8 069,18 8 069,18 0,00 299 750,98 299 750,98 0,00 388 171,24 388 171,24 1.2.2.2 Całkowita pozycja netto w klasie duracji. Całkowita pozycja netto obliczana jest na klasę duracji, jako wartość bezwzględna z różnicy pomiędzy sumą wartości pozycji kupna a sumą wartości pozycji sprzedaży. Wyznaczenie całkowitej pozycji netto dla portfela p w danej klasie k: CPN pk PK pk PS pk Wzór 1-8 gdzie: CPN pk - całkowita pozycja netto dla portfela p w klasie k PK pk – suma wartości pozycji kupna dla portfela p dla klasy k PS pk – suma wartości pozycji sprzedaży dla portfela p dla klasy k p - indeks portfela danego uczestnika rozliczającego k - indeks klasy duracji Tabela 1-16 Wyznaczenie pozycji netto. Klasa duracji PK DR1 DR2 62 732,10 115 783,49 PS PK-PS 8 069,18 54 662,92 299 750,98 -183 967,49 |PK-PS| 54 662,92 183 967,49 11 DR3 398 471,53 388 171,24 10 300,29 10 300,29 1.2.2.3 Całkowita pozycja brutto wg klas duracji Całkowita pozycja brutto obliczana jest na klasę duracji, jako suma sumy wartości pozycji kupna i sumy wartości pozycji sprzedaży. Wyznaczenie całkowitej pozycji brutto dla danego portfela p w klasie k: CPBpk PK pk PS pk Wzór 1-9 CPBpk - całkowita pozycja brutto dla portfela p w klasie k Tabela 1-17 Całkowita pozycja brutto Klasa duracji DR1 DR2 DR3 PK PS 62 732,10 115 783,49 398 471,53 8 069,18 299 750,98 388 171,24 PK+PS 70 801,28 415 534,47 786 642,77 1.2.3 Obliczanie pośredniego liquidation risk Pośredni liquidation risk obliczany jest na podstawie wartości ryzyka rynkowego i specyficznego na poziomie poszczególnych klas duracji w portfelu. W obliczeniach uwzględniane są tylko transakcje, których rozliczenie jest gwarantowane i które nie są jeszcze rozliczone. 1.2.3.1 Ryzyko rynkowe Ryzyko rynkowe wyraża ryzyko równomiernego przesunięcia krzywej dochodowości w danej klasie duracji. Do obliczenia depozytu na wartość ryzyka rynkowego służy parametr yk, który jest specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy duracji osobno. Depozyt na ryzyko rynkowe obliczany jest wg wzoru: DRR pk yk PK pk PS pk Wzór 1-10 gdzie: DRRpk - depozyt na ryzyko rynkowe dla portfela p w klasie k yk - poziom ryzyka rynkowego dla klasy k 1.2.3.2 Ryzyko specyficzne Ryzyko specyficzne uwzględnia ryzyko związane z możliwością odmiennej, od założonej dla danej klasy duracji, zmienności danego instrumenty, związanej z jego indywidualną 12 charakterystyką. Do obliczenia depozytu na ryzyko specyficzne służy parametr xk, który jest specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy duracji osobno. Depozyt na ryzyko specyficzne obliczany jest wg wzoru: DRSpk xk PK pk PS pk Wzór 1-11 gdzie: DRS pk - depozyt na ryzyko specyficzne dla portfela p w klasie k xk - poziom ryzyka specyficznego dla klasy k 1.2.3.3 Pośredni liquidation risk Wartość pośredniego liquidation risk dla portfela p w klasie k jest sumą wartości ryzyka specyficznego i rynkowego. Depozyt na pośredni liquidation risk obliczany jest na podstawie wzoru: DPLRpk DRRpk DRSpk Wzór 1-12 DPLRpk - depozyt na pośredni liquidation risk dla portfela p w klasie k Tabela 1-18 Przykładowe wartości parametrów y i x Klasa duracji y (ryzyko rynkowe) x (ryzyko specyficzne) DR1 DR2 DR3 0,15% 0,20% 0,20% 0,30% 0,35% 0,40% Tabela 1-19 Przykładowe obliczenie wartości depozytu na pośredni liquidation risk całkowita całkowita ryzyko ryzyko ryzyko Klasa y % x% pozycja pozycja rynkowe specyficzne pośrednie duracji [1] [2] netto brutto [5]=[1]*[3] [6]=[2]*[4] [7]=[5]+[6] [3] [4] DR1 0,15% 0,30% 54 662,92 70 801,28 81,99 212,40 294,40 DR2 0,20% 0,35% 183 967,49 415 534,47 367,93 1 454,37 1 822,31 DR3 0,20% 0,40% 10 300,29 786 642,77 20,60 3 146,57 3 167,17 1.2.4 Obliczanie depozytu za spread wewnątrz klasy. Depozyt za spread wewnątrz klasy obliczany jest w celu zabezpieczenia ryzyka nierównomiernego przesunięcia krzywej dochodowości w danej klasie duracji. Depozyt jest obliczany w stosunku do obu pozycji tworzących spread w danej klasie (PK i PS). Depozyt za spread wewnątrz klasy obliczany jest wg wzoru: DSWK pk dep k min PK pk ; PS pk Wzór 1-13 13 DSWKpk dep k - depozyt za spread wewnątrz klasy k - poziom depozytu za spread wewnątrz klasy k Tabela 1-20 Poziom depozytu za spread wewnątrzklasy Klasa duracji depozyt za spread wewnątrz klasy DR1 DR2 DR3 0,15% 0,20% 0,20% Tabela 1-21 Obliczenie depozytu za spread wewnątrz klasy Klasa duracji min(|PK|;|PS|) DR1 DR2 DR3 depozyt za spread 8 069,18 115 783,49 388 171,24 12,1 231,57 776,34 1.2.5 Obliczanie kredytu za spread pomiędzy klasami. Obliczanie kredytu za spread pomiędzy klasami pozwala na redukcję pośredniego liquidation risk poprzez uwzględnienie faktu występowania korelacji pomiędzy pozycjami w różnych klasach duracji. Kredyt może być przyznany wyłącznie w stosunku do całkowitych pozycji netto, które mają przeciwne strony rynku, tzn. jeśli spread dotyczy dwóch pozycji i jedna z nich jest pozycją netto kupna, to druga musi być pozycją netto sprzedaży. Powyższe wynika z założenia, że portfel który ma pozycję netto kupna w jednej klasie, a pozycję netto sprzedaży w drugiej klasie, jest mniej narażony na ryzyko niż portfel, który ma pozycje netto w obu klasach po tej samej stronie rynku (w przypadku spadku całego rynku straty na pozycji netto kupna są w części równoważone przez zyski na pozycji netto sprzedaży). Kredyt obliczany jest wg następującej formuły: KSPK k 1; k 2 KSPK k1 ; k 2 crtk1 / k2 k pk pk crt k1 / k2 min PK PS pk ; PK 1 PS pk 2 Wzór 1-14 - kredyt za spread pomiędzy klasami w portfelu p dla klasy k1 i k2 - współczynnik kredytowy dla klas k1 i k2 - indeks klasy Zasady: Całkowite pozycje netto w klasach k1 i k2 muszą być przeciwstawne. KDPW określa tabelę dopuszczalnych par klas, dla których przyznawany jest kredyt, wartość kredytu oraz kolejność kredytowania poszczególnych par. 14 Jeśli w danej klasie pozostała niewykorzystana do kredytu całkowita pozycja netto to jest do niej szukana następna przeciwna całkowita pozycja netto zgodnie z tabelą priorytetów określoną przez KDPW. Uwaga: przyznany kredyt za spread pomiędzy klasami dotyczy każdej z nóg spreadu Tabela 1-22 Współczynnik kredytowy dla klas duracji. Priorytet Klasa duracji a Strona rynku a Klasa duracji b 1 DR2 A DR3 Strona Wspł. rynku b Kredytowy B 0,10% Tabela 1-23 Wyznaczenie pozycji netto w klasach. Klasa płynności Całkowita pozycja Całkowita pozycja netto kupna netto sprzedaży DR2 DR3 0,00 10 300,29 183 967,49 0,00 Tabela 1-24 Obliczenie wartości kredytu. Priorytet 1 DR2/DR3 Całkowita pozycja netto kupna (K) Całkowita pozycja netto sprzedaży (S) 10 300,29 183 967,49 Min(K;S) Wartość kredytu 10 300,29 -10,30 1.2.6 Obliczanie ostatecznego liquidation risk. Depozyt na ostateczny liquidation risk w portfelu p, w klasie k jest równe depozytowi na pośredni liquidation risk dla danej klasy pomniejszonemu o przyznany kredyt dotyczący danej klasy i powiększonemu o wymagany depozyt za spread w danej klasie. DOLRpk DPLRpk KSPK pk DSWK pk Wzór 1-15 DOLR pk DPLRpk - depozyt na ostateczny liquidation risk w portfelu p w klasie k - depozyt na pośredni liquidation risk dla portfela p w klasie k KSPK pk - kredyt za spread pomiędzy klasami w portfelu p dla klasy k DSWK pk - depozyt za spread wewnątrz klasy k w portfelu p 15 Tabela 1-25 Obliczenie ostatecznego liquidation risk. Klasa duracji DR1 DR2 DR3 ryzyko pośrednie 294,40 1 822,31 3 167,17 depozyt za spread kredyt za spread 12,10 0,00 231,57 -10,30 776,34 -10,30 Wszystkie klasy ostateczny liquidation risk 306,50 2 043,58 3 933,21 6 283,28 16 2 2.1 Obliczanie wymagań depozytowych Depozyt zabezpieczający na portfel Całkowity liquidation risk stanowi wymagany depozyt zabezpieczający na portfel i jest równy sumie: depozytów na ostateczny liquidation risk dla poszczególnych klas płynnościowych depozytów na ostateczny liquidation risk dla poszczególnych klas duracji DZP p DCLR p DOLR pk k DZPp DCLRp p k DPLR pk KSPK pk DSWK pk Wzór 2-1 k - depozyt zabezpieczający dla portfela p - całkowity liquidation risk - indeks portfela danego uczestnika rozliczającego - indeks klasy (płynności lub duracji) Tabela 2-1 Obliczenie depozytu zabezpieczającego portfel. ostateczny Klasa Liquidation płynności/duracji Risk LQ1 LQ2 LQ3 LQ4 3 041,43 927,88 2 176,00 1 341,00 307,62 2 043,96 3 933,86 13 771,75 DR1 DR2 DR3 Portfel 2.2 Depozyt zabezpieczający na uczestnika rozliczającego Wymagany depozyt zabezpieczający pozycje w rozliczeniu dla danego uczestnika rozliczającego jest równy sumie depozytów zabezpieczających obliczonych dla wszystkich portfeli uczestnika rozliczającego. DZU DZP p Wzór 2-2 p DZU - depozyt zabezpieczający dla uczestnika rozliczającego 17 3 Wyrównanie do rynku 3.1 Obliczanie wyrównania do rynku Wyrównanie do rynku jest obliczane jako różnica pomiędzy wartością pozycji w cyklu rozliczenia rewaluowaną do rynku a wartością rozliczenia wynikającą z zawartej transakcji. Wyrównanie do rynku obliczane jest wyłącznie na transakcje będące w cyklu rozliczenia. Obliczanie wyrównania do rynku dla portfela p, dla instrumentu: WR pi WROZ pi WR pi B pi S pi * ci Wzór 3-1 – wyrównanie do rynku dla portfela p, papieru wartościowego i – iloczyn liczby papierów wartościowych i WROZ pi kupowanych/sprzedawanych dla portfela p i ceny jednostkowej z transakcji (dla transakcji kupna jest to wartość ujemna) – przyjęta cena referencyjna papieru wartościowego ci – liczba kupowanych/sprzedawanych papierów wartościowych B pi , S pi Obliczanie wyrównania do rynku WR p na portfel p uczestnika rozliczającego odbywa się na podstawie wzoru: WR p WR pi , Wzór 3-2 i Wartość wymaganego do pokrycia wyrównania do rynku WR od uczestnika rozliczającego wyraża się wzorem : WR min WR p ,0 Wzór 3-3 p 3.2 Obliczanie przyjętej ceny referencyjnej Cena referencyjna transakcji, wykorzystywana do obliczania wyrównania do rynku może być korygowana na podstawie zestawu parametrów. Korygowanie ceny ma na celu zabezpieczenie przewidywanego wyrównania do rynku dla danego papieru wartościowego. Możliwe są następujące sytuacje: 1. Papier wartościowy w dniu obliczeń był notowany procentowa zmiana ceny w stosunku do poprzedniej ceny referencyjnej przekracza n% ck co 1 cd 1 Wzór 3-4 cs co 1 cu1 - przyjęta cena referencyjna kupna ck cs - przyjęta cena referencyjna sprzedaży co - cena ostatniej transakcji cd 1 - wskaźnik zmniejszający cenę 18 cu 1 - wskaźnik zwiększający cenę n% - wskaźnik ograniczający poziom straty procentowa zmiana ceny w stosunku do poprzedniej ceny referencyjnej nie przekracza n% Wzór 3-5 ck cs co 2. Papier wartościowy w dniu obliczeń nie był notowany ck co 1 cd 2 Wzór 3-6 cs co 1 cu 2 cd 2 - wskaźnik zmniejszający cenę cu 2 - wskaźnik zwiększający cenę KDPW ustala i dystrybuuje wartości parametrów n, cu 1 , cu 2 , cd 1 , cd 2 . 19 Słownik pojęć Całkowita pozycja netto Obliczana na poziomie klasy płynności lub duracji jako różnica pomiędzy całkowitą pozycją kupna i całkowitą pozycją sprzedaży. Pozycje wyceniane są za pomocą ceny referencyjnej i z użyciem parametru modified duration (w przypadku obligacji). Cena referencyjna Kurs zamknięcia skorygowany o wynik operacji na papierach wartościowych. Depozyt na ostateczny liquidation risk Depozyt na ostateczny liquidation risk obliczany jest wg wzorów: Akcje: Depozyt na ostateczny liquidation risk = depozyt na pośredni liquidation risk + kredyt za spread pomiędzy klasami (<0) Obligacje Depozyt na ostateczny liquidation risk = depozyt na pośredni liquidation risk + depozyt za spread wewnątrz klasy +kredyt za spread pomiędzy klasami (<0) Depozyt na pośredni liquidation risk Depozyt na pośredni liquidation risk obliczany jest jako suma depozytu na ryzyko rynkowe i depozytu na ryzyko specyficzne. Depozyt na ryzyko rynkowe Akcje: Ryzyko rynkowe wyraża ryzyko zmiany ceny instrumentów w danej klasie płynności. Do obliczenia depozytu na wartość ryzyka rynkowego służy parametr yk, który jest specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy płynności osobno. Obligacje: Ryzyko rynkowe wyraża ryzyko równomiernego przesunięcia krzywej dochodowości w danej klasie duracji. Do obliczenia depozytu na wartość ryzyka rynkowego służy parametr yk, który jest specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy duracji osobno. Depozyt na ryzyko specyficzne Akcje: Ryzyko specyficzne uwzględnia ryzyko związane z możliwością odmiennej, od założonej dla danej klasy płynności, zmienności ceny danego instrumenty, związanej z jego indywidualną charakterystyką. Do obliczenia depozytu na ryzyko specyficzne służy parametr xk, który jest specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy płynności osobno. Obligacje: Ryzyko specyficzne uwzględnia ryzyko związane z możliwością odmiennej, od założonej dla danej klasy duracji, zmienności danego instrumentu związanej z jego indywidualną charakterystyką. Do obliczenia depozytu na ryzyko specyficzne służy parametr xk, który jest specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy duracji osobno Depozyt za spread wewnątrz klasy Depozyt za spread wewnątrz klasy obliczany jest, aby zabezpieczyć ryzyko nierównomiernego przesunięcia krzywej dochodowości w danej klasie duracji. Depozyt jest obliczany w stosunku do pozycji będącej w spreadzie. Obliczany wyłącznie dla obligacji. 20 Klasa duracji Zbiór obligacji (i porównywalnych instrumentów) posiadających zbliżoną charakterystykę ryzyko wyrażone poprzez podobną wartość parametru modified duration oraz ratingu. Klasa płynności Zbiór akcji (i porównywalnych instrumentów) posiadających zbliżone charakterystyki i płynności. Kredyt za spread pomiędzy klasami Dla akcji: Jest to kredyt, który pozwala pomniejszyć obliczony pośredni liquidation risk poprzez uwzględnienie faktu istnienia korelacji pomiędzy dwiema różnymi klasami płynności. Kredyt dotyczy obu klas tworzących spread. Dla obligacji: Jest to kredyt, który pozwala pomniejszyć obliczony pośredni liquidation risk poprzez uwzględnienie faktu istnienia korelacji pomiędzy dwoma różnymi klasami duracji. Kredyt dotyczy obu klas tworzących spread. Modified duration Miara wrażliwości ceny obligacji na zmianę stopy procentowej. Parametry ryzyka Parametry ustalane przez KDPW do obliczenia wymagań depozytowych. Obejmują: - poziom ryzyka rynkowego i specyficznego (y i x) - poziom depozytu za spread wewnątrz klasy - współczynnik kredytowy na spread pomiędzy klasami - wskaźniki zmniejszające/zwiększające cenę referencyjną - wskaźnik ograniczający poziom straty Portfel na rynku kasowym Zbiór pozycji znajdujących się w cyklu rozliczenia (transakcje już zawarte za pośrednictwem systemu giełdowego, ale jeszcze nie rozliczone w KDPW), wyróżnionych poprzez to samo konto podmiotowe. Rating Rating wydany przez agencję ratingową lub rating wewnętrzny. Spread pomiędzy klasami Układ pozycji w dwóch różnych klasach, taki że całkowita pozycja netto w pierwszej klasie jest po przeciwnej stronie rynku niż całkowita pozycja netto w drugiej klasie. Spread wewnątrz klasy Każdy układ pozycji w 1 klasie duracji, dla której można wyróżnić pozycje kupna i pozycje sprzedaży. Wymaganie depozytowe Wraz z wyrównaniem do ryku zabezpiecza straty, jakie może ponieść KDPW w wyniku zamykania pozycji niewypłacalnego wobec KDPW uczestnika rozliczającego. Obliczane jako suma całkowitego liquidation risk dla wszystkich portfeli uczestnika rozliczającego. 21 Wyrównanie do rynku Wyrównanie do rynku jest różnicą pomiędzy wartością pozycji w cyklu rozliczenia rewaluowaną do rynku a wartością rozliczenia wynikającą z zawartej transakcji. 22