MINISTER ROZWOJU I FINANSÓW

W a r s z a w a ^ października 2016 r.
MINISTER ROZWOJU I FINANSÓW
DDR-VI-0210-5/10/16
DDR-VI-0210.1.16
IK: ^ ¿ o o - C
Pan
prof. dr hab. Mirosław Stec
Przewodniczący Rady Legislacyjnej
przy Prezesie Rady Ministrów
W odpowiedzi na pismo z dnia 26 sierpnia 2016 r., znak: DP.RL.10.22.2016.BW (2), przy którym przesłano
opinię o projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (RL0302-23/16), dziękuję za wysoką ocenę podstawowego celu projektowanej ustawy, którym jest wzmocnienie
praw i gwarancji dla wierzycieli oraz wyrażenie aprobaty dla szeregu propozycji legislacyjnych.
Stosowanie do § 43 ust. 3 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r.
- Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. poz. 979, z 2015 r. poz. 1063 oraz z 2016 r. poz. 494)
przesyłam odpowiedź projektodawcy dotyczącą zgłoszonych przez Radę Legislacyjną uwag
krytycznych.
Postulaty Rady Legislacyjnej zostały gruntownie przeanalizowane oraz częściowo uwzględnione.
1. Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych
W zakresie uwag Rady Legislacyjnej dotyczących zmian w ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu
informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych wyjaśnienia wymaga, że projekt w zakresie
ujawniania przez biura informacji gospodarczych danych o zadłużeniu z tytułu należności publicznoprawnych
uległ znaczącej modyfikacji. Zaproponowano utworzenie rejestru dłużników należności publicznoprawnych
(Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, zwany dalej „Rejestrem"), który będzie prowadzony
przez organ podległy i wyznaczony przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Będzie to
rejestr publiczny. Biurom informacji gospodarczej zostanie zapewniony dostęp do danych, które następnie
będą przekazywane - zgodnie z wnioskiem - klientom biura. Rozwiązanie to zdaje się rozwiewać
wątpliwości podniesione przez Radę Legislacyjną w kontekście zgodności propozycji legislacyjnej z art. 31
ust. 3 Konstytucji RP oraz zastrzeżeniami co do spójności z ustawami ustrojowymi o jednostkach samorządu
terytorialnego.
W związku z tym, bezprzedmiotowa stała się uwaga dotycząca umożliwienia dłużnikowi wniesienia
sprzeciwu w
przypadku
zamiaru przekazania
informacji o nieuregulowanych
należnościach
publicznoprawnych do biura informacji gospodarczej. Trzeba jednak zauważyć, że zmienione przepisy
projektu przewidują możliwość złożenia sprzeciwu w sprawie ujawnienia w Rejestrze.
Zmianie uległy także rozwiązania dotyczące ujawniania przez biura informacji gospodarczej informacji
o bezskutecznej wobec dłużnika egzekucji komorniczej. Co do kwestii kosztów związanych
z udostępnianiem przez kancelarie komornicze informacji o bezskutecznych egzekucjach zasugerowano
projektodawcy wyraźne uregulowanie tego zagadnienia w projekcie ustawy. Obecna redakcja art. 85b ust. 3
Ministerstwo Rozwoju, Plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa; tel. 22 273 70 20, fax 22 273 40 02, www.mr.gov.pl
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji uwzględnia postulaty Rady
Legislacyjnej. Udostępnianie danych z rejestru egzekucji będzie odpłatne, a wysokość opłaty określi Krajowa
Rada Komornicza, z tym że nie będzie ona mogła przekraczać granicy określonej w projekcie ustawy.
W ocenie Ministerstwa Rozwoju, brak poinformowania dłużnika przez wierzyciela o możliwości wniesienia
sprzeciwu nie powinien być penalizowany odrębną sankcją. Dłużnik na zasadach ogólnych będzie mógł
dochodzić naprawienia szkody wyrządzonej brakiem przekazania tego rodzaju informacji. W tym zakresie
projekt wzmacnia możliwości dłużnika, wprowadzając stosowane zapisy w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji oraz w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
Zobowiązanie biura informacji gospodarczej do wstrzymania ujawnienia informacji o dłużniku w przypadku
powzięcia uzasadnionego przypuszczenia o nieistnieniu zobowiązania objętego sprzeciwem, nie nakłada
na biuro żadnych funkcji orzeczniczych. Wątpliwości dotyczące pojęcia „uzasadnionej Informacji", związane
z odejściem - zdaniem Rady - od kryterium winy, nie wydają się uzasadnione. Oceniając, czy informacja
0 nleaktualności, nieprawdziwości lub niekompletności jest prawdziwa, można bowiem odwoływać się
do ocen subiektywnych, odnoszących się do staranności biura. Powinno ono rozważyć, czy w świetle
dostępnej mu wiedzy o zobowiązaniach dłużnika informacje te są nieaktualne, nieprawdziwe
lub niekompletne. Dodatkowo, projektowany art. 30a ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych
1 wymianie danych gospodarczych określa obszerny katalog przypadków, w których biuro ma obowiązek
aktualizacji bądź usunięcia informacji o dłużniku.
Wprowadzenie ograniczenia przekazywania informacji o długach wymagalnych krócej niż od 10 lat, ma na
celu zwiększenie aktualności rejestrów i nie ma bezpośredniego związku z przedawnieniem konkretnej
wierzytelności objęte zgłoszeniem do biura informacji gospodarczej. Niemniej, projekt - zgodnie z uwagą
Rady Legislacyjnej - dla zapewnienia spójności terminologicznej został dostosowany do terminologii użytej
w k.c.
Odnosząc się do pytania postawionego przez Radę Legislacyjną w zakresie skutków jakie ma wywołać
uznanie przez dłużnika wierzytelności zgłoszonej do rejestru za przedawnioną, w ocenie Ministerstwa
Rozwoju, oświadczenie to nie wywoła skutku, o którym mowa w art. 117 § 2 k.c.
Opierając się na propozycji Rady Legislacyjnej, by dokonać wydłużenia ważności upoważnienia konsumenta
do wystąpienia do biura informacji gospodarczej z wnioskiem o ujawnienie informacji o nim
z zaproponowanych w projekcie 60 dni do 90 dni, projektodawca przyjął rozwiązanie, które zdaje się
realizować podobny cel. W zmienionej wersji projektu zaproponowano, aby ważność upoważnienia mogła
zostać w jego treści powiązana z długością stosunku prawnego, którego dotyczy. Jednocześnie, konsument
będzie mógł po 30 dniach od momentu udzielenia upoważnienia cofnąć je - tak jak można przykładowo
cofnąć zgodę na przetwarzanie danych osobowych.
2. Art. 647 1 Kodeksu cywilnego
Odpowiadając na zastrzeżenie sformułowane wobec proponowanej zmiany art. 6471 k.c. należy przede
wszystkim wskazać, że w wyniku uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych, propozycja została
zmieniona poprzez odstąpienie od przesłanki „uzasadnionego sprzeciwu". Pozostawiono tym samym
inwestorowi swobodę w podjęciu decyzji o przyjęciu na siebie odpowiedzialności solidarnej z wykonawcą za
zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia.
Ponadto, projekt przewiduje środki, które w zapewniają ochronę interesów inwestora - są nimi sprzeciw oraz
ograniczenie odpowiedzialności inwestora za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia do wysokości
wynagrodzenia należnego wykonawcy za wykonane przez podwykonawcę roboty. Nie sposób się zatem
zgodzić z opinią o krzywdzącym dla inwestora ukształtowaniu praw i obowiązków uczestników procesu
inwestycyjnego. Warto zauważyć, że podwykonawcy są w omawianych relacjach stroną narażoną na skutki
perturbacji finansowych po stronie inwestora, jak i wykonawcy, a celem art. 6471 k.c. jest zapewnienie im
ochrony.
Wspomniane rozwiązania czynią bezprzedmiotowym uwagi o przekroczeniu
własności oraz równowagi stron - uczestników procesu budowalnego.
2
konstytucyjnej
zasady
Warto dodać, że w polskim prawie cywilnym znane są przypadki, w których odpowiedzialność solidarna
powstaje, pomimo braku węzła obligacyjnego wiążącego osobę ponoszącą odpowiedzialność z uprawnioną
osobą trzecią. Ma to miejsce przykładowo przy sprzedaży przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego na zasadach określonych w art. 55 4 k.c.
Wyjaśnienia również wymaga, że w projekcie przewidziano odstąpienie od wymogu ujawniania inwestorowi
wysokości wynagrodzenia wynikającego z umowy między wykonawcą a podwykonawcą, ponieważ kwestia
ta nie powinna mieć dla inwestora istotnego znaczenia wobec wprowadzenia ustawowego ograniczenia jego
odpowiedzialności do wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy za konkretne prace wykonane
przez podwykonawcę.
Zdaniem projektodawcy, obowiązek doręczenia sprzeciwu inwestora wykonawcy i podwykonawcy
nie stanowi niewspółmiernie uciążliwego obowiązku dla inwestora, a zapewnia wszystkim zaangażowanym
w roboty budowalne uczestnikom, tak istotną, pewność co do odpowiedzialności wobec podwykonawcy.
3. Notarialne nakazy zapłaty
Uwagi odnoszące się do umożliwienia notariuszom wydawania nakazów zapłaty ze względu na wyłączenie
tej propozycji z projektu ustawy i poddanie jej dalszym pracom analityczno-prawnym zostaną rozważone
podczas tych prac.
4. Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym
W projektowanym pierwotnie art. 2 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń
w postępowaniu grupowym (określanej dalej skrótem „u.d.r.p.g."), dążąc do doprecyzowania skutków
ujednolicenia roszczeń w ustawie, wskazano, że ujednolicenie wysokości roszczeń wyklucza możliwość
dochodzenia przez członka grupy pozostałej części roszczenia ponad ujednoliconą wysokość,
chyba że roszczenie członka grupy nie zostało rozpoznane w postępowaniu grupowym. W związku ze
zgłoszonymi wątpliwościami co do spójności takiego rozwiązania z prawem Unii Europejskiej w zakresie
ochrony praw konsumentów w kontekście zasady pełnego odszkodowania, projektodawca zdecydował się
jednak usunąć ten zapis z projektu. W związku z tym, zdezaktualizowały się dalsze uwagi Rady Legislacyjnej
co do charakteru i skutków oświadczenia członka grupy o świadomości materialnoprawnych skutków
ujednolicenia roszczeń.
Rada Legislacyjna pozytywnie oceniła proponowane w projekcie rozwiązania zmierzające do przyspieszenia
procedury w postępowaniach grupowych i skrócenia czasu ich trwania. Podzielając w pełni opinię Rady
Legislacyjnej należy wyjaśnić, że w wyniku uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych
projektodawca zmodyfikował jedną z tych propozycji. Zgodnie z aktualną wersją projektu (art. 10 ust. 2a
u.d.r.p.g.), każda ze stron będzie miała prawo zaskarżenia postanowienia w przedmiocie dopuszczalności
postępowania grupowego. Jednocześnie wzmocniono jednak zasadę, zgodnie z którą sąd odwoławczy
rozstrzygając tę kwestię natury proceduralnej powinien wydać rozstrzygnięcie merytoryczne (tj. nie stosować
art. 386 § 4 k.p.c. i art. 381 k.p.c.). Zdaniem Ministerstwa Rozwoju rozwiązanie to pozwoli skrócić fazę
certyfikacji w postępowaniu grupowym zgodnie z celem pierwotnie proponowanego rozwiązania,
polegającego na rezygnacji z zaskarżalności postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu
grupowym, przy pełniejszym zrównoważeniu interesów obu stron.
Odnosząc się do wątpliwości Rady Legislacyjnej co do długości terminu, w jakim członkowie grupy mogą
wytoczyć indywidualne powództwa po odrzuceniu pozwu grupowego, zachowując jego skutki należy zgodzić
się, że postępowanie ze skargi kasacyjnej na postanowienie o odrzuceniu pozwu może trwać dłużej niż 12
miesięcy. Niemniej, projektodawca określając termin wskazany w art. 10 ust. 3 u.d.r.p.g. dążył do wyważenia
interesów członków grupy oraz pozwanego w kontekście niepewności co do skutków odrzucenia pozwu.
W związku z tym przyjęto, że termin 12 miesięczny będzie właściwy - w tym czasie niewątpliwie
sporządzone zostanie i doręczone reprezentantowi grupy uzasadnienie postanowienia o odrzuceniu pozwu,
a w razie decyzji o wniesieniu skargi kasacyjnej - czas ten powinien być wystarczający na przeprowadzenie
tzw. „przedsądu".
Pod wypływem uwag zgłoszonych w ramach uzgodnień międzyresortowych wprowadzono poprawki
do treści projektowanego art. 20a ust. 1 u.d.r.p.g, nadając mu następujące brzmienie: „W sprawach,
3
0 których mowa w art. 1 ust. 2, w przypadku dochodzenia roszczeń pieniężnych, art. 322 ustawy z dnia 17
listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego stosuje się". Z uwagi na zmianę brzmienia art. 20a
u.d.r.p.g., uwaga Rady Legislacyjnej w tym zakresie stała się nieaktualna.
Projektodawca uwzględnił uwagi Rady Legislacyjnej odnoszące się do treści art. 8 ust. 1 u.d.r.p.g.
Odnosząc się do zastrzeżeń, które dotyczyły wytycznych zawartych w projektowanym pierwotnie art. 11 ust.
7 u.d.r.p.g. należy wyjaśnić, że projektodawca zdecydował się zrezygnować z delegacji
ustawowej
do wydania rozporządzenia regulującego funkcjonowanie wykazu, określając zakres jego treści i zasady
przekazywania danych do wykazu w art. 11a u.d.r.p.g. Wątpliwości te stały się zatem nieaktualne.
5.
Art. 754 1 § 1 k.p.c.
W zakresie zmiany art. 754 1 § 1 k.p.c., Rada Legislacyjna proponuje wydłużenie terminu
upadku
zabezpieczenia do 3 miesięcy; projektodawca poprzestał jednak na okresie dwumiesięcznym. Analizując
1 wyważając interesy wierzyciela I dłużnika, w ocenie Ministerstwa Rozwoju, okres dwumiesięczny jest
wystraczający do podjęcia przez wierzyciela niezbędnych czynności do podjęcia działań zmierzających
do uzyskania zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia.
6. Art. 913 § 1 k.p.c.
Poważne wątpliwości
Rady Legislacyjnej wzbudziła propozycja przyznania wierzycielowi
uprawnienia
do żądania ujawnienia przez dłużnika informacji o odpłatnych i nieodpłatnych czynnościach
prawnych
dokonanych na rzecz osób trzecich w okresie pięcioletnim poprzedzającym wszczęcie egzekucji, jeżeli miały
lub mogą mieć wpływ na stan jego majątku. Projekt w obecnym brzmieniu w odmienny sposób określa
czynności prawne podlegające ujawnieniu -
Ich skutkiem ma być powstanie stanu
niewypłacalności
albo niewypłacalność w wyższym stopniu, niż przed dokonaniem czynności prawnej. Obowiązek będzie
dotyczył zatem tylko czynności istotnie wpływających na stan majątku dłużnika. Nie będzie przy tym
konieczne prowadzenie szczegółowego wykazu czynności prawnych z tym związanych.
Podzielając zastrzeżenia Rady Legislacyjnej w zakresie retroakcji nałożenia na dłużników
obowiązku
ujawniania
wszczęcie
informacji o czynnościach
prawnych
dokonanych
w okresie
poprzedzającym
egzekucji, co w niektórych postępowaniach mogłoby dotyczyć stanów sprzed wejścia w życie projektowanej
ustawy, zdecydowano się na dodanie w projekcie ustawy przepisu, zgodnie z którym żądanie zobowiązania
dłużnika do złożenia wykazu Informacji o odpłatnych i nieodpłatnych czynnościach prawnych dokonanych
na rzecz osób trzecich, w okresie pięcioletnim poprzedzającym wszczęcie egzekucji, w wyniku których stał
się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności,
o którym mowa w zmienianym art. 913 § 1 k.p.c. będzie znajdowało zastosowanie do czynności dokonanych
po wejściu w życie nowelizacji.
Podsumowując należy wskazać, że Rada Legislacyjna pozytywnie oceniła kierunek proponowanych
zmian oraz szereg rozwiązań szczegółowych. Projektodawca uwzględnił również znaczną część uwag
i zastrzeżeń Rady, dokonując odpowiednich zmian projektu. Ministerstwo Rozwoju liczy, że wprowadzone
zmiany i powyższe wyjaśnienia usuną wątpliwości Rady Legislacyjnej, zgłoszone w przesłanej opinii.
MINISTER
PODSEKRETARZ STANU
4