Wpisz swój kod na pierwszej stronie. Na wykonanie wszystkich

Wpisz swój kod na pierwszej stronie.
Na wykonanie wszystkich zadań masz 2,5 godziny.
Staraj się pisać bardzo czytelnie.
Nie wolno Ci używać korektora, dlatego po prostu skreślaj i poprawiaj
(oczywiście czytelnie).
Jeśli nie rozumiesz jakiegoś słowa, nie wpadaj w panikę, tylko myśl, bo
sens wielu słów da się wydedukować z kontekstu.
Każde polecenie czytaj bardzo uważnie i wykonuj wszystko, czego się w
nim od Ciebie żąda, a na dodatek podany w sposób.
ZACZNIJ OD PRZECZYTANIA ESEJU SEBASTIANA DUDY „NIEMORALNE
NAUKI OBDARTUSA Z ATEN”, A NASTĘPNIE ZREALIZUJ WSZYSTKIE
PODANE POLECENIA.
NIEMORALNE NAUKI OBDARTUSA Z ATEN
W roku 399 p.n.e. w Atenach odbył się jeden z najsłynniejszych procesów w dziejach
Europy. Oskarżonym był siedemdziesięcioletni filozof Sokrates, rodowity Ateńczyk,
syn kamieniarza Sofroniskosa i położnej Fainarete. Oskarżono go o to, że bogów
rodzinnego miasta nie uznawał, tylko „jakichś nowych wymyślał”. Miał też
deprawować ateńską młodzież.
Choć filozof wygłosił przed trybunałem płomienną mowę obrończą […] został
skazany na śmierć. Sokrates miał wypić truciznę – cykutę. Na takie wymuszone
samoukaranie godziło się ateńskie prawo. Filozof nie chciał mu się sprzeciwiać, gdyż
wierzył, że sprawiedliwość zawsze wymaga posłuszeństwa ojczyźnie. Sokratesa
odprowadzono do więzienia i trzymano pod strażą jeszcze 30 dni, czekając, aż wróci
statkiem z wyspy Delos świąteczna procesja ku czci Apollina. W tym czasie nie
można bowiem było w ateńskiej polis wykonywać wyroków śmierci. […] W końcu
jednak przyniesiono mu nieszczęsny puchar z trucizną.
Na kilka wieków przed pojawieniem się chrześcijaństwa Europa zyskała jednego z
największych męczenników. Nie minęło wiele czasu, a w samych Atenach śmierć
Sokratesa uznano za tragiczną pomyłkę. Nieustanny wyrzut sumienia stanowił sam akt
oskarżenia przez stulecia przechowywany w ateńskim archiwum państwowym […].
Za […] wiecznotrwałą rehabilitację odpowiada najsłynniejszy z uczniów Sokratesa –
Platon. To dzięki literackiemu geniuszowi Platona Sokrates został świeckim świętym
zachodniej cywilizacji. […] Gdyby nie Platońskie „Dialogi”, znany byłby pewnie dziś
prawie wyłącznie historykom starożytności jako ateński ekscentryk […] Ma zatem
Sokrates w stosunku do swego ucznia wielki dług, ale przecie to samo można
powiedzieć i o Platonie. Czyż bowiem nie dzięki […] Sokratesowi Platońskie
„Dialogi” wciąż się znajdują na listach bestsellerów? […]
Co wiadomo na pewno? Ten najpierwszy (nie w chronologii, lecz co do rangi) wśród
helleńskich filozofów dysponował urokiem nieodpartym. Urok ten jednak nie brał się
z cielesnej urody. […] Chodził boso, nosił wyświechtane ubrania i wyglądał
niechlujnie. […] Sokratesa przede wszystkim interesowała prawda odkrywana w
nieustannym dialogu z innymi. Mawiał, że chciał być (jak jego matka) akuszerką
prawdy, która, choć gotowa, dopiero w błyskotliwej rozmowie wydostawała się z
ukrycia i odsłaniała zarówno w jego własnej, jak i jego rozmówców świadomości.
Mimo to sam Sokrates przyznawał, że słucha przebywającego w nim dajmoniona
(czyli opiekuńczego ducha). Możemy w nim się domyślać boskiej siły moralnej, która
dla filozofa pozostawała autorytetem najwyższym. […] Sokrates wyznał to dobitnie
[…]: „Ja was, obywatele, kocham całym sercem, ale posłucham boga raczej aniżeli
was i póki mi tchu starczy, póki sił, bezwarunkowo nie przestanę filozofować i was
pobudzać, i pokazywać drogę każdemu, kogo tylko spotkam […] jeśli mnie skażecie,
to niełatwo znajdziecie drugiego takiego…”. […] Mimo nalegań uczniów Sokrates nie
uciekł z ateńskiego więzienia. Cykutę wypił i na wieki stał się wzorem mędrca. […]
Sebastian Duda, „Niemoralne nauki obdartusa z Aten”, „Gazeta Wyborcza”, 11 lutego 2010, s. 16-17
ZADANIE 1
Od procesu, w którym Sokratesa skazano na śmierć, do dziś upłynęło:
A. dwadzieścia jeden wieków
B. cztery wieki
C. trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć lat
D. dwadzieścia pięć stuleci.
ZADANIE 2
Ojciec Sokratesa zajmował się:
A. budowaniem kamienic z kamienia wydobywanego w kamieniołomach
B. miotaniem kamieni z procy
C. kolekcjonowaniem kamieni szlachetnych
D. wykonywaniem nagrobków.
ZADANIE 3
Matka Sokratesa była:
A. akuszerką
B. przełożoną pielęgniarek
C. położnicą
D. salową ścielącą łoża.
ZADANIE 4
Deprawowanie młodzieży to w sensie dosłownym:
A. nawracanie młodych na prawosławie
B. prawowanie się z młodymi o majątek
C. sprowadzanie młodych z uczciwej drogi
D. wpajanie młodym poglądów lewicowych.
ZADANIE 5
Sokratesa trzymano pod strażą 30 dni, bo
A. sprawiedliwość zawsze wymaga posłuszeństwa ojczyźnie
B. został skazany na śmierć
C. nie uznawał bogów rodzinnego miasta
D. czekano na powrót procesji ku czci Apolla.
ZADANIE 6
Wymuszone samoukaranie zgodne z prawem ateńskim to
A. wygłoszenie płomiennej mowy obrończej
B. przebywanie w więzieniu 30 dni
C. przyniesienie pucharu z trucizną
D. wypicie cykuty.
ZADANIE 7
Grecka polis to nazwa
A. polisy ubezpieczeniowej przysługującej wolnym obywatelom greckim
B. polityki uprawianej przez Greków
C. greckiego państwa-miasta
D. stolicy Grecji.
ZADANIE 8
Według Sebastiana Dudy główne źródło nieustannych wyrzutów sumienia, które
Ateńczyków gnębiły przez stulecia, stanowił
A. Sokrates jako jeden z największych męczenników
B. wyrok śmierci uznany za tragiczna pomyłkę
C. nieszczęsny puchar z trucizną
D. akt oskarżenia przechowywany w ateńskim archiwum państwowym.
ZADANIE 9
W zdaniu „Za wiecznotrwałą rehabilitację odpowiada najsłynniejszy uczeń
Sokratesa – Platon” słowo „rehabilitacja” użyte zostało w znaczeniu
A. uzdrowienie stosunków panujących w Atenach
B. uwiecznienie wybitnej postaci
C. pociągnięcie do odpowiedzialności winnych
D. przywrócenie dobrego imienia osobie niewinnie skazanej.
ZADANIE 10
Sformułowanie: „Czyż bowiem nie dzięki Sokratesowi Platońskie ‘Dialogi’ wciąż
się znajdują na listach bestsellerów?” to
A. zapytanie
B. równoważnik zdania
C. pytanie retoryczne
D. pytajnik.
ZADANIE 11
Dialog to forma wypowiedzi używana głównie w takim rodzaju literackim, jak
A. teatr
B. dramat
C. liryka
D. epika.
ZADANIE 12
Wyrażenie „lista bestsellerów” oznacza w zacytowanym tekście o Sokratesie
A. listę lektur
B. listę obecności
C. listę książek cieszących się rekordowym popytem
D. listę najlepszych dialogów filozoficznych.
ZADANIE 13
W wyrażeniu „ateński ekscentryk” synonimem rzeczownika nie jest
A. dziwak
B. oryginał (odmieniec)
C. niechluj
D. cudak.
ZADANIE 14
Dajmonion to
A. boski głos sumienia
B. błyskotliwa rozmowa
C. filozofowanie pokazujące każdemu drogę
D. opiekuńczy duch podsłuchujący Sokratesa.
ZADANIE 15
Dowodem na to, że Sokrates miał niewątpliwą charyzmę, czyli szczególne cechy
charakteru za życia zyskujące mu u ludzi autorytet, jest następująca informacja z
artykułu:
A. wśród helleńskich filozofów dysponował urokiem nieodpartym, urok ten
jednak nie brał się z cielesnej urody
B. chodził boso, nosił wyświechtane ubrania i wyglądał niechlujnie
C. nie uciekł z ateńskiego więzienia
D. cykutę wypił i na wieki stał się wzorem mędrca.
TEKST II
Być może siła przyciągania Sokratesa tkwiła w sposobie, w jaki patrzył na ludzi.
Przyglądał się ponoć innym w niezapomniany, lecz trudny do opisania sposób. W
zachowanych świadectwach przeczytać można, że „gapił się z szeroko otwartymi
oczyma”, „spozierał spode łba jak byk” i „łypał z prawa na lewo”. Żartował nawet, że
jego wystające z orbit oczy „mogą widzieć na boki, nie tylko przed sobą”. Po kilku
wiekach Cyceron przytoczył pewną znamienną wypowiedź niejakiego Zopyrusa […].
Otóż ów Zopyrus, który trudnił się odczytywaniem cech charakteru z twarzy, ujrzał w
wyglądzie Sokratesa wiele oznak występnej i rozpustnej natury (nie w oczach filozofa
je jednak dostrzegał, lecz w jego grubych, zmysłowych ustach). Znajomi Sokratesa
wyśmiali Zopyrusa, bo znali wstrzemięźliwy tryb życia swojego mistrza.
Sebastian Duda, „Niemoralne nauki obdartusa z Aten”, „Gazeta Wyborcza”, 11 lutego 2010, s. 16-17
ZADANIE 16
Wypisz z tekstu 5 czasowników, których sens odnosi się do spojrzenia Sokratesa.
_____________________________________________________________________
ZADANIE 17
Zacytuj zdanie, które potwierdziłoby tezę, że Zopyrusa można by nazwać
przedstawicielem fizjonomiki, czyli nauki o związku między budową ciała
(zwłaszcza rysami twarzy) a cechami umysłu i charakteru.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ZADANIE 18
Korzystając z informacji zawartych w tym i poprzednim tekście, napisz list
gończy, który mógłby zostać wysłany za Sokratesem, gdyby ten uciekł z
ateńskiego więzienia. Tekst powinien zawierać cechy, po których dałoby się
najlepiej rozpoznać zbiega.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
TEKST III
Wedle zgodnego świadectwa Platona i Ksenofonta najstarszy uczeń Sokratesa
Chajrefont udał się kiedyś do wyroczni Apollina w Delfach z zapytaniem, czy istnieje
człowiek mądrzejszy od Sokratesa. Otrzymał od Pytii odpowiedź, że Sokrates jest
najmądrzejszy ze wszystkich. Wiadomo, że ów bardzo słowa delfickiej wyroczni wziął
sobie do serca. Zastanawiał się nad nimi i […] „doszedł do wniosku, że tym, czym
góruje on nad wszystkimi ludźmi, nie jest wiedza, bo tej nie posiada, tak samo jak
inni, lecz świadomość własnej niewiedzy, która ma tylko on jeden; inni swoją
niewiedzę biorą za wiedzę, on natomiast mądrzejszy jest w tym, że […] wie, że nic nie
wie. Od tej pory uważał za swe posłannictwo, boskie, gdyż objawione przez
wyrocznię Apollina, ukazywać ludziom pozorność ich rzekomej wiedzy, uświadamiać
im ich niewiedzę”. Różnił się w tym bardzo od najpopularniejszych filozofów tamtego
czasu – sofistów, którzy posiadaniem wiedzy chełpili się wielce, a za jej
przekazywanie żądali sowitych honorariów.
Sebastian Duda, „Niemoralne nauki obdartusa z Aten”, „Gazeta Wyborcza”, 11 lutego 2010, s. 16-17
ZADANIE 19
Podaj imiona postaci z zacytowanego fragmentu, między którymi toczył się dialog
w Delfach. Każdą z postaci opatrz informacją, jaka na jej temat zawarta została
w tekście.
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
ZADANIE 20
Wyjaśnij, co oznacza związek frazeologiczny „wziąć sobie coś do serca”.
_____________________________________________________________________
ZADANIE 21
Podaj, czym jest słynne zdanie Sokratesa „Wiem, że nic nie wiem” –
porównaniem, przenośnią, paradoksem czy przysłówkiem.
___________________________________________________________________
ZADANIE 22
Wyjaśnij znaczeniu obu słów zawartych w wyrażeniu „sowite honoraria” i podaj,
kto oraz dlaczego ich oczekiwał.
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
ZADANIE 23
Wyjaśnij jednym zdaniem, do czego służy znak […] pojawiający się w
przywołanych tekstach poświeconych Sokratesowi.
_____________________________________________________________________
ZADANIE 24
Sokrates wygłosił przed trybunałem płomienną mowę obrończą. Podaj, z jakim
rzeczownikiem spokrewniony jest pierwszy epitet użyty w wyrażeniu „płomienna
mowa obrończa”, a z jakim rzeczownikiem spokrewniony jest epitet drugi.
____________________________________________________________________
ZADANIE 25
Napisz rozprawkę, w której
najpierw wyjaśnisz, jak należy rozumieć
Sokratejskie stwierdzenie: „Wiem, że nic nie wiem”, a potem uzasadnisz
prawdziwość lub nieprawdziwość zdania filozofa z Aten. Swoją tezę poprzyj
trzema argumentami.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
BRUDNOPIS