Jerzy VII Fryderyk hrabia Henckel von Donnersmarck

Montes Tarnovicensis - Tarnowskie Góry
Jerzy VII Fryderyk hrabia Henckel von Donnersmarck
(26 VIII 1611 - 9 V 1671)Poczet tarnogórski
Pan Tarnowskich Gór i Bytomia. Był trzecim synem hrabiego Łazarza II i Marii Jakuby von Bayr. Urodził
się latem 1611 r. w Wiedniu, gdzie jego ojciec prowadził szerokie interesy związane z dworem cesarskim
Habsburgów.
Hrabia Łazarz rządy w górnośląskich dobrach przekazał swym synom. Jerzy Fryderyk wspólnie ze
starszym bratem Gabrielem zostali administratorami bytomskiego państwa stanowego. W 1657 r. Gabriel
nakazał, aby rozporządzenia wydawane po niemiecku natychmiast tłumaczono także na język polski.
Po śmierci ojca bracia podzieli się spadkiem. Gabriel otrzymał Bytom, a Jerzy Fryderyk Tarnowskie Góry.
Choć nominalnie stolicą ziemi był Bytom, to wszystkie najważniejsze urzędy ziemskie znajdowały się w
Tarnowskich Górach. Jerzy Fryderyk nie mógł się czuć pokrzywdzony przy podziale dziedzictwa. Gabriel
najczęściej i tak rezydował na Zamku Orawskim, gdzie jego żona, baronówna Sydonia von Suneck, była
jedną z kilku dziedziczek sporego majątku żupanów orawskich. Jerzy Fryderyk ponadto na mocy układu z
bratem, miał sprawować jurysdykcję nad rycerstwem i wolną ludnością nieszlachecką w całym państwie
bytomskim.
Gabriel zmarł zaledwie dwa lata po ojcu w 1666 r. Pochowany został w krypcie kaplicy św. Michała na
Zamku Orawskim. Istniejący do dziś jego grób jest najstarszym zachowanym miejscem pochówku
rodziny Henckel von Donnersmarck. Jako, że nie miał synów, jego dobrami podzielili się bracia, starszy
Eliasz dostał Kochłowice, a młodszy Jerzy Fryderyk Bytom. Jerzy Fryderyk tym samym skupił ponownie
władzę nad prawie całym terytorium bytomskiego państwa stanowego.
W 1669 r. w Tarnowskich Górach przebywał Karol książę Lotaryngii i Baru. Jako że był to honorowy gość i
bliski krewny cesarza, hrabia ugościł go w swojej miejskiej rezydencji w Tarnowskich Górach, w tzw.
zamku (dziś przy ul. Zamkowej 12). Książę Karol czekał na wynik wolnej elekcji w Rzeczypospolitej po
abdykacji króla Jana II Kazimierza Wazy. Lotaryński książę był jednym z najpoważniejszych kandydatów.
W ostateczności przegrał z Michałem Korybutem Wiśniowieckim.
Hrabia Jerzy Fryderyk wobec upadku górnictwa próbował nakazami administracyjnymi pobudzić je na
nowo. Nie przyniosło to oczekiwanych przez niego efektów. Zdecydował się więc poprzeć tarnogórskie
rzemiosło. W dniu 13 grudnia 1669 r. zatwierdził statut cechu sukienników. Niemalże dokładnie rok
później, 22 grudnia 1670 r., zatwierdzenie swych statutów otrzymali tkacze.
Nie dla wszystkich swych poddanych był Jerzy Fryderyk tak dobrym panem. W Bytomiu nakładał kary na
tamtejszych rzemieślników za niezbyt szybkie - wg jego interpretacji - wykonywanie pańskich poleceń,
np. żony trzech mieszczan bytomskich za odmowę bielenia płótna dla hrabiny nakazał uwięzić.
Jerzy Fryderyk był tylko raz żonaty, od 1636 r. z Anną Heleną von Kaunitz. Mieli dwóch synów:
późniejszego pana Bytomia Leona Ferdynanda i kolejnego pana Tarnowskich Gór Karola Maksymiliana.
Hrabia Jerzy Fryderyk zmarł wiosną 1671 r. w Wiedniu. Najprawdopodobniej spoczął w krypcie kościoła
św. Wojciecha w Bytomiu. Grób jego nie zachował się do naszych czasów. Jego małżonka hrabina Anna
Helena zmarła w 1682 r.Arkadiusz Kuzio-Podruck
Rys. Mirosław Ogiński
http://www.montes.pl/montes
Kreator PDF
Utworzono 4 March, 2017, 04:08