biuletyn-4-z-2013-tekst.
Transkrypt
biuletyn-4-z-2013-tekst.
Biuletyn Informacyjny Nr 4/2013 (42) ISSN 1733-1323 Kwartalnik bezpłatny www.warszawa.oia.org.pl Biuro Izby w Warszawie ul. Długa 16, 00-238 Warszawa tel. 22 635 45 54; 22 831 38 58; fax. 22 635 27 72 Biuro Izby w Warszawie czynne od: poniedziałku do piątku w godz. 9.00 – 15.00, w czwartki w godz. 9.00 – 17.00 Biuro Delegatury w Radomiu e-mail: [email protected] ul. Kilińskiego 15/17, 26-610 Radom – tel./fax 48 363 54 47; tel. kom. 785 665 516; Biuro Izby w Radomiu czynne od: poniedziałku do piątku w godz. 8.00 – 15.00 Dyżury członków Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej - Prezes - mgr farm. Alina Fornal – wtorek 10.00 – 13.00, czwartek 12.00 – 14.00; 501 432 675; [email protected] - Zastępca Prezesa – dr n. farm. Włodzimierz Hudemowicz – poniedziałek 10.00 – 13.00 - Zastępca Prezesa – mgr farm. Wojciech Szkopański – wtorek 12.00 – 14.00 - Sekretarz – mgr farm. Maria Głowniak – środa 12.00 – 14.00 - Członek Rady – mgr farm. Jakub Dorociak – czwartek 13.00 – 15.00 - Skarbnik – mgr farm. Krzysztof Kondracki – czwartek 15.00- – 16.00 Dyżury konsultantów – ul. Długa 16, II p. pok. 204 - Konsultant ds. farmaceutycznych mgr farm. Anna Pławska - wtorki, czwartki 9.00 – 13.00; środy 10.00 – 11.00 [email protected]; 785 665 513* - Radca Prawny mec. Sylwester Majewski – czwartki 13.00 – 16.30 [email protected]; 785 665 513* - Doradca podatkowy - czwartki 11.00 – 13.30 – 16 stycznia, 13 lutego, 13 marca, 10 kwietnia obowiązują wcześniejsze zgłoszenia telefoniczne * - telefon aktywny w czasie dyżurów Kontakt z Biurem Izby Aneta Starczewska Anna Skołek Klaudiusz Kulak Elżbieta Nowakowska Bożena Olech Edward Błażek Jolanta Komorowska Waldemar Firek 785 665 512 785 665 514 785 665 515 785 665 516 785 665 517 785 665 518 785 665 519 603 919 209 [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] Konto bankowe: Bank Pekao S.A. XI Oddział w Warszawie 21 1240 1138 1111 0000 0209 2153 Spis treści Tadeusz Mazowiecki ������������������������������������������������������������������������������������������� 2 Od Redakcji – Nasza okładka ������������������������������������������������������������������������������� 3 Od Prezesa ����������������������������������������������������������������������������������������������������������� 4 Święta, święta – Krzysztof Mateńko��������������������������������������������������������������������� 8 Jak ten czas mija – Dzień Aptekarza (18 września) – Maria Głowniak������������� 15 Zestawienie odznaczonych i wyróżnionych������������������������������������������������������� 16 Wystąpienie prezesa NRA dr Grzegorza Kucharewicza������������������������������������� 19 Spotkanie w Radomiu – Jolanta Krawczyk ������������������������������������������������������� 23 O II Spotkaniu Rodzinnym Aptekarzy Delegatury Siedleckiej od wędkarskiej strony – Anna Skołek ����������������������������������������������������������������������������������������� 24 IV Sesja Szkoleniowa Właścicieli Aptek Ogólnodostępnych w Sterdyni – Sylwia Lewandowska-Pachecka ��������������������������������������������������������������������� 25 Z seniorami w Sterdyni – Irena Różycka ����������������������������������������������������������� 27 Dwugłos o Sesji Komisji Młodych Farmaceutów w Sterdyni: ▪▪Dobry pomysł – Katarzyna Wicik, Kinga Krzysztoforska������������������������������� 28 ▪▪Po latach znowu razem – Łukasz Miastkowski����������������������������������������������� 31 Wdrożenie systemu dopłat do dyżurów aptek w Niemczech – Piotr Bohater��� 32 Paragraf bez recepty – redaguje Sylwester Majewski ▪▪Listy cenowe uznane za naruszenie zakazu reklamy aptek i ich działalności ����� 36 ▪▪Ostatnie zmiany w Kodeksie Pracy ��������������������������������������������������������������� 39 ▪▪Nowelizacja ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz ustawy o izbach aptekarskich�������������������������������������������������������������������������������������������������������� 42 Konkurs: „Lider Nauk Farmaceutycznych” ������������������������������������������������������������ 45 O książce: „O starożytnych antidotach, złotych pigułkach i innych sprawach związanych z historią farmacji” autorstwa prof. Z. Beli������������������������������������������ 46 Kronika sportowa: ▪▪W Kietlicach po raz drugi – Maciej Drogowski��������������������������������������������� 48 ▪▪II Żeglarskie Mistrzostwa Polski aptekarzy – Kietlice 30.08 – 2.09.2013 r. – oficjalne sprawozdanie organizatorów. ��������������������������������������������������������� 49 Kronika sportowa: † Marian Mikita – Wspomnienie – Jolanta Radecka��������������������������������������� 54 † Wspomnienie o Jacku Kubiaku – Krzysztof Makuch��������������������������������� 55 Na okładce: posąg Higiei w Muzeum Farmacji w Krakowie Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń, nie zwraca materiałów nie zamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 1 Tadeusz Mazowiecki (18.04.1927 – 28.10.2013) Był premierem, który nas łączył. Był politykiem, który zmienił nas na lepsze. Był człowiekiem, który wierzył w ludzi. I za to jesteśmy mu wdzięczni. („Dziennik-Gazeta Prawna”, 4.11.2013 r.) Tadeusz Mazowiecki dobrze przyczynił się Polsce... (Prezydent R.P. – Bronisław Komorowski nad trumną Tadeusza Mazowieckiego w czasie mszy żałobnej w bazylice archikatedralnej p.w. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela) …Chcemy Ci dzisiaj podziękować, że nauczyłeś nas patrzeć na drugiego człowieka i słuchać go, niezależnie od tego czy się z nim zgadzamy, ponieważ słuchanie prowadzi do kompromisu. Dziękujemy za wiarę, która jest fundamentem naszego życia, i za naukę o Kościele, który tworzą ludzie, ale za którymi nie trzeba ślepo podążać. Dziękujemy Ci za rodzinę, która musi trzymać się razem, niezależnie od wszystkiego... (Pożegnanie wygłoszone przez wnuczkę Katarzynę w czasie mszy żałobnej w bazylice archikatedralnej p.w. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela) ...Był człowiekiem Kościoła, Polski, Europy i świata… Podejmując decyzje jako premier Polski i jako polityk zawsze pytał, czy to będzie dobre dla Polski… (Kard. Kazimierz Nycz w czasie mszy żałobnej w bazylice archikatedralnej p.w. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela) …W decydującym dla Niemiec okresie jako polski premier wspierał upadek muru i ponowne zjednoczenie kraju. Dzięki temu możliwe było stworzenie fundamentów dla stosunków między naszymi narodami… (Angela Merkel – kanclerz Niemiec) Tadeusz Mazowiecki został pochowany w rodzinnym grobie na cmentarzu w podwarszawskich Laskach. ...Laski to była jego duchowa ojczyzna. Mówił, że tutaj odżywał, gdy był zmęczony polityką... Spoczął w grobie skromnym, jak na wiejskim cmentarzu… (Władysław Gołąb – prezes Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach) 2 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Od Redakcji: Nasza okładka Kolejny wizerunek Higiei, prezentowany na naszych okładkach, ma tajemniczy rodowód. Jest to piękny i niezwykle urokliwy posąg bogini zdrowia, który zdobi wnętrza Muzeum Farmacji Collegium Medium Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Rzeźba pochodzi z końca XIX wieku, o czym świadczy jej stylistyka. Dominował wówczas nurt rzeźby neoklasycznej, na który niezwykle silnie oddziałała sztuka hellenistyczna, zarówno przez swoją formę, jak i tematykę. Nader często artyści odtwarzali postaci mitologii hellenistycznej, głównie bogów i herosów. W sensie kompozycyjnym, zarówno wizerunek postaci, jak i ich ruchy są spokojne i łagodne, zaś w sensie warsztatowym, powierzchnia rzeźby jest wygładzona, a modelunek miękki i płynny. Te cechy, tak charakterystyczne dla artystów związanych z neoklasycyzmem, prezentuje właśnie rzeźba z krakowskiego Muzeum. Niestety, o posągu wiemy niewiele. Jest gipsowym odlewem o wysokości 72 cm, niewiadomego pochodzenia i nieznanego autora. Gdy na przełomie lat 80. i 90. tworzono obecną ekspozycję Muzeum, które w tym czasie przeniosło się z ciasnych pomieszczeń do odrestaurowanej kamienicy z XV wieku, mieszczącej się przy ul. Floriańskiej, posąg ten został umieszczony w kamiennym, renesansowym portalu, jednym z kilku, wspaniale zachowanych w tym budynku, Był to znakomity pomysł i rzeźba Higiei w kamiennym obramowaniu prezentuje się wspaniale, ciesząc swą urodą zwiedzających. Tą okładką kończymy cykl, ukazujący, w różnej formie, wizerunki antycznej bogini zdrowia – Higiei, która uważana jest także za patronkę farmacji. W roku 2014 planujemy prezentację na okładkach fragmentów wnętrz muzeów farmacji i aptekarstwa. Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 3 Od Prezesa Tegoroczny, pracowity okres jesienno-zimowy rozpoczęliśmy we wrześniu, kolejną, czwartą już szkoleniową sesją dla właścicieli aptek, inaugurującą cykl spotkań szkoleniowych w Sterdyni. W naszych sesjach wyjazdowych uczestniczyli również, także we wrześniu, małą grupą członkowie Komisji Seniorów, a w październiku – młodzi aptekarze. Mam nadzieję, że program szkoleń spełnił oczekiwania uczestników, a piękny Pałac Ossolińskich i jego otoczenie sprzyjały pogłębieniu wiedzy, wymianie doświadczeń i integracji. Przypomnieć wypada, że wiosną odbyły się sesje dla pracowników hurtowni farmaceutycznych oraz aptek szpitalnych i szpitalnych działów farmacji, a rosnąca liczba uczestników świadczy, że jest to atrakcyjna forma dokształcania. Cieszy szczególnie liczny (prawie 120 osób) udział w sesji dla młodych farmaceutów, których integracja z całym środowiskiem jest sprawą niezwykle ważną. Bardzo optymistyczny jest w związku z tym fakt, że w organizację kolejnego spotkania, tym razem świątecznego, włączają się aktywnie właśnie młodzi aptekarze. Bardzo udane, z wieloma atrakcjami były również kolejne Spotkania Rodzinne Aptekarzy – imprezy integracyjne organizowane w Delegaturach: 21 września w Radomiu (po raz trzeci) oraz 22 września w Siedlcach (drugi raz). Koledzy z tych Delegatur z dużym zaangażowaniem włączyli się w przygotowanie swoich imprez. Serdecznie im za to dziękuję, a zapewne dodatkową satysfakcją dla nich była duża frekwencja i zadowolenie uczestników. Zachęcam do zapoznania się z ciekawymi relacjami uczestników tych szkoleń i imprez, zamieszczonymi na stronach w niniejszym Biuletynie. Szkolenia, spotkania, imprezy – to wszystko jest już za nami. Teraz zaczyna się bardzo ważny czas, czas bieżących prac legislacyjnych nad najważniejszymi dla nas ustawami. Są to działania niezwykle żmudne i pracochłonne, gdyż nowelizacja 4 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 ma objąć ustawę refundacyjną, ustawę Prawo farmaceutyczne i ustawę o systemie informacji w ochronie zdrowia. Jest to również czas na uporządkowanie spraw, związanych z nieprawidłowościami dotyczącymi przestrzegania zakazu reklamy aptek. Niestety, wszelkie nieprawidłowości w tym zakresie podlegają nie tylko karom nałożonym przez Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego, ale sprawy te są i będą kierowane do Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, również ze względu na nieprzestrzeganie zasad Kodeksu Etyki Aptekarza Rzeczpospolitej Polskiej. W tej chwili u Rzecznika naszej Izby toczy się bardzo dużo spraw tylko z powodu nieprzestrzegania przepisu o zakazie reklamy. Pragnę przypomnieć, a przykro mi o tym mówić, że osoba ukarana prawomocnym orzeczeniem Sądu Aptekarskiego nie może np. pełnić funkcji kierownika apteki. Bardzo szkoda, że mając tak dobry przepis, pozwalający wykonywać zawód farmaceuty jako zawód zaufania publicznego, wielu kolegów nie przestrzega tego przepisu. W ostatniej zmianie prawa zawód farmaceuty został uznany za zawód medyczny – nie postępujmy więc jak handlowcy! „Chcieć to móc” – jeśli więc będziemy chcieli, możemy dokonać zmiany: nie bądźmy niewolnikami gazetek reklamowych, list cenowych i innych wspaniałych pomysłów, narzuconych przez przedsiębiorców. Są to gorzkie słowa, ale taka jest prawda i nasza rzeczywistość. Pragnę również poinformować, że w dniu 23 października 2013 r., na posiedzeniu Naczelnej Rady Aptekarskiej, zostałam powołana do pełnienia funkcji wiceprezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej. Traktuję to nie tylko jako wyróżnienie i zaszczyt, ale w szczególności możliwość reprezentowania naszej, najliczniejszej w kraju, społeczności aptekarskiej w naczelnym przedstawicielstwie farmaceutów. To tyle w ostatnich tygodniach mijającego roku, a że pora ku temu stosowna, pragnę w imieniu własnym i całej Okręgowej Rady Aptekarskiej naszej Izby złożyć Koleżankom i Kolegom oraz wszystkim współpracownikom i ludziom nam życzliwym najlepsze życzenia radosnych Świąt Bożego Narodzenia. Niech towarzyszy nam w tych świątecznych dniach uśmiech, zadowolenie i spokój ducha, tak potrzebny w naszym pędzącym życiu, a wszystko to niechaj pozostanie gdzieś w zakamarkach naszych serc – by je przywołać, gdy przyjdzie pora lub potrzeba. Życzę też, aby spokój, nadzieja i ciepło ludzkich serc były z Nami przez cały Nowy Rok. Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 5 6 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 7 Święta, święta Niby o Świętach Bożego Narodzenia wiemy wiele, prawie wszystko, ale – wedle zasady Pana Jowialskiego z komedii Aleksandra Fredry: Wiecie? Wiemy! No to przeczytajcie! (redakcja). Choinka od święta? Święta Bożego Narodzenia kojarzą nam się z zieloną, pachnącą choinką, przybraną bombkami i łańcuchami. Postarajmy się dostrzec w tym drzewku więcej niż tylko ozdobę i element świątecznego nastroju. Na choinkę zwykle wybieramy drzewko świerkowe lub sosnowe. Takie świeże drzewko ma w sobie dużo olejków eterycznych, które uwalniając się z igieł i gałązek wypełniają zapachem lasu pomieszczenie, w którym stoi. Olejki te poprawiają nastrój, likwidują zmęczenie, odświeżają powietrze, wyciszają, relaksują, wprowadzają niepowtarzalny świąteczny nastrój. Stosowane są w lecznictwie jako element aromaterapii – można kupić w aptece olejek sosnowy lub świerkowy i stosować m. in. w stanach zmęczenia. Świerk pospolity (Piceaexcelsa) należy do rodziny sosnowatych (Pinaceae). Jest to wysokie drzewo o prostym smukłym pniu i brunatnoczerwonej, płytko spękanej korze. Ciemnozielone igły odstają od gałązek na boki i ku górze. W celach leczniczych stosuje się igliwie świerkowe tzw. cetynę (Folium Piceae), którą zbiera się późną jesienią i zimą z drzew przeznaczonych do wyrębu, oraz szczyty młodych pędów (Turio Piceae) – zbierane są wczesną wiosną również tylko z drzew przeznaczonych do wycięcia lub pozyskiwane w trakcie cięć pielęgnacyjnych drzew świerkowych. Szczyty młodych pędów i cetyna zawierają olejek eteryczny, niewielkie ilości witaminy K, dużo witaminy C oraz garbniki. Składniki te działają przeciwbakteryjnie, napotnie i wykrztuśnie. Odwary z młodych wierzchołków pędów stosuje się przy leczeniu nieżytów gardła i dróg oddechowych. Odwar taki sporządzamy następująco: 1 łyżeczkę wysuszonych pędów zalewamy szklanką wody i gotujemy pod przykryciem przez około 5 minut. Po przestudzeniu i odcedzeniu pijemy 2 razy na dzień po ¼ szklanki zawsze 8 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 ciepłego odwaru. Okłady z gazy nasączonej odwarem goją stłuczenia, zranienia i bakteryjne choroby skóry. Kąpiele z dodatkiem odwaru z igliwia i pędów świerkowych są pomocne przy dolegliwościach reumatycznych, bólach stawów, mięśni, oparzeniach, owrzodzeniach, chorobach skóry. Ponadto działają uspokajająco, wyciszają i pomagają się zrelaksować po wytężonym wysiłku fizycznym i umysłowym. Do takiej kąpieli można dodać olejku sosnowego. Odwar taki przygotować możemy ze świeżych lub suszonych igieł – około 200 g igieł zalewamy 1 litrem wody i gotujemy pod przykryciem na wolnym ogniu przez 5 minut. Odstawiamy przykryte naczynie na 30 minut, odcedzamy odwar i wlewamy do wanny z wodą przeznaczoną do kąpieli. Przepis na oryginalny syrop ze świerka, mający działanie bakteriobójcze i przeciwkaszlowe: Musi być trzy dni ładnej pogody, zebrać pędy świerka w maju, przepłukać kilka razy wodą, zasypać cukrem w proporcji kilo cukru na kilo pędów i postawić na słońcu. Gdy puści sok odcedzić i jest gotowy syrop. Pić co cztery godziny po jednej łyżce. Sosna zwyczajna (Pinussilvestris) należy do tej samej rodziny sosnowatych co świerk. Jej inne nazwy: sosna pospolita, sosna leśna, bożeszka, choinka, choina, chojar, chojka, chojak. Sosna ma korę na starszych gałązkach i w górnej części pnia czerwonożółtą, łuszczącą się cienkimi warstwami, a w dolnej części pnia kora jest gruba, popękana, od wewnątrz brunatnoczerwona. Igły długie, sinozielone. W celach leczniczych stosuje się pączki sosny, młode pędy, igły, drzewo sosnowe i żywicę. Pączki sosny (Pini gemmae) zbiera się wyłącznie z drzew ściętych między listopadem a kwietniem – nie wolno zrywać pączków z drzew rosnących, suszy się je rozłożone cienką warstwą w przewiewnych pomieszczeniach w temperaturze do 25oC. Wysuszone pączki o zamkniętych łuskach i powleczone żywicą mają balsamiczny zapach. Młode pędy (Pini turiones) zbiera się tuż po rozwinięciu ich z pączków wczesną wiosną również z drzew przeznaczonych do wycięcia. Gałązki sosny z igłami tzw. cetynę zbiera się z drzew ściętych wiosną lub jesienią, wybiera się wtedy pędy długości ok. 30 cm pokryte świeżymi igłami. Z drzewa sosnowego uzyskuje się dziegieć sosnowy (Pixliquida Pini) metodą suchej destylacji. Działa on antyseptycznie, bywa stosowany w leczeniu chorób skóry m.in. w łuszczycy. Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 9 Z odpowiednio nacinanych zdrowych pni sosny pozyskuje się balsam sosnowy (Balsamum Pini Silvestris = Terebinthinaecommunis) zwany potocznie – choć niesłusznie – żywicą sosnową. Z balsamu pozyskuje się olejek terpentynowy (Oleum Terebinthinae) stosowany do nacierań – działa rozgrzewająco i przeciwbakteryjnie. Substancja, która pozostaje po oddzieleniu olejku terpentynowego od balsamu tężeje w temperaturze pokojowej, przybierając postać żółtobrunatnych lub ciemnobrązowych kruchych bryłek – jest to kalafonia (Colophonium). Używana jest do nacierania włosia smyczków, w lakiernictwie, do otrzymywania plastrów i maści (działa przeciwbakteryjnie). Terpentyna z kolei służy do otrzymywania leków poprawiających pracę wątroby przez działanie żółciopędne – Terpiochol, Rowachol – jednak ich używanie w ostrych stanach bólowych wątroby jest zdecydowanie nie wskazane. Pączki i pędy sosny zawierają olejek eteryczny, garbniki, witaminę C w dużych ilościach i mikroelementy. Składniki te działają bakteriobójczo, wykrztuśnie i moczopędnie. Zwiększają ilość śluzu w drogach oddechowych, co ułatwia oczyszczanie oskrzeli i niszczą bakterie, które powodują choroby dróg oddechowych, działają rozkurczająco na oskrzela, uzupełniają niedobory wit. C w organizmie – efektem tych działań szybciej wracamy do zdrowia i poprawia się kondycja organizmu. Olejek eteryczny służy do inhalacji przy chorobach gardła, krtani, oskrzeli, pomaga w chorobach zatok i przy zalegającym utrudniającym oddychanie katarze, działa wtedy udrażniająco i zabija bakterie. UWAGA! Olejek jest przeciwwskazany u osób uczulonych, chorych na astmę i dzieci do lat 7 – może powodować skurcz oskrzeli. Przy kaszlu, nieżycie gardła i przeziębieniu możemy stosować odwar lub syrop sosnowy. Odwar: 1 łyżeczkę suszonych pączków zalać 1/3 szklanki wody i wolno gotować 2-3 minuty. Zdjąć z ognia i pozostawić w naczyniu pod przykryciem na 15 minut. Przecedzić i pić po 1 do 3 łyżek, dwa lub trzy razy na dobę, pamiętając, by pity odwar był zawsze ciepły i świeży. Syrop możemy kupić w aptece (Sirupus Pini Compositum) lub zrobić we własnym zakresie: 60 g zmiażdżonych pączków zasypać na godzinę 50 g cukru, po tym czasie zalać 1l wrzątku. Po 6 godzinach dosypać 60 g cukru, zagotować, odcedzić, a potem gotować w podwójnym naczyniu (garnek z syropem wstawiony do naczynia z wodą), aż do zgęstnienia. Syrop pije się co 4 godziny po jednej łyżce. 10 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Przyprawy świąteczne Przygotowując świąteczne potrawy częściej niż kiedy indziej sięgamy po przyprawy. Nadają one tradycyjnym potrawom i ciastom charakterystyczny smak i zapach. a dodatkowo działają leczniczo – pomagają przyswajać składniki pokarmowe (poprawiają apetyt, ułatwiają trawienie przez zwiększenie wydzielania soków trawiennych). Rodzynki – właściwie to suszone owoce winogron, których mamy kilka rodzajów – jednym z nich są właśnie rodzynki. Rodzynki to wysuszone, zielone lub żółte owoce winogron wraz z pestkami: Malaga to owoce wysuszone wraz z pestkami na roślinie, mają kolor ciemnego bursztynu; Sułtanki – bezpestkowe zielone lub żółte wyschnięte owoce trochę mniejsze od rodzynek; Koryntki to bezpestkowe niebieskoczarne, wysuszone owoce z gatunku greckich winogron Agyrena, są najmniejsze i najbardziej wysuszone spośród wszystkich odmian suszonych winogron. Wszystkie one zawierają cukier, witaminy i minerały oraz garbniki. Dawniej były stosowane przy bólach brzucha i kłopotach z wątrobą; obecnie służą razem z orzechami jako wzmacniający posiłek na męczące wędrówki i oczywiście jako dodatek do ciast i pieczeni. Cynamon – to wysuszona kora różnych gatunków cynamonowca, a tym najcenniejszym, najbardziej aromatycznym jest cynamonowiec cejloński (Cinnamomumzeylanicum = C. verum). Najlepiej kupować całe laski cynamonu (sproszkowany cynamon może zawierać mało wartościowe gatunki cynamonu – wszystko zależy od producenta przyprawy). Powinny one być chronione przed światłem w trakcie przechowywania. Zawiera olejki eteryczne, garbniki, żywice i skrobię. Kora cynamonowca cejlońskiego ma delikatny aromat, smakuje korzennie, piekąco, ostro-słodkawo, a kora innych gatunków cynamonowca ma bardziej ziołowy smak. Jego najlepszym uzupełnieniem jako przyprawy jest cukier. Stosowany jako dodatek wielu potraw i napoi – do ryżu z cukrem, poprawia smak gotowanych owoców, a i szarlotka bez cynamonu traci swój smak. Dodawany jest do ponczu i rozgrzewającej nalewki malinowej na spirytusie z dodatkiem paru ziaren pieprzu. Stosowany jest w leczeniu dolegliwości żołądkowych jak uczucie pełności, wzdęcia, w stanach skurczowych żołądka i jelit. Olejek cynamonowy działa uspokajająco. Goździki – to suszone, nierozwinięte pąki kwiatowe goździkowca korzennego = drzewa goździkowego (Syzygiom aromaticum = Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 11 Caryophyllusaromaticus = Eugenia caryophyllata = Jambosa caryophyllata). Smak i zapach goździków jest intensywnie korzenny i odświeżająco-piekący dzięki dużej zawartości olejków eterycznych. Niektórym kojarzy się on z wizytą u dentysty. Eugenol – główny składnik olejku goździkowego jest stosowany w stomatologii jako środek dezynfekujący. Gdy natnie się goździk paznokciem, z miejsca nacięcia wydobywa się olejek eteryczny, działający bakteriobójczo i miejscowo znieczulająco (żucie goździków przynosi ulgę przy bólach zębów, co nie zwalnia nas jednak od pójścia do dentysty), wchodzi także w skład płynu do płukania ust „One Drop Only”. Goździki mogą być żute przeciw brzydkiemu zapachowi z ust (w tzw. halitozie). Pobudzają apetyt i działają wiatropędnie. Należy je stosować w leczeniu ostrożnie – żute zbyt długo lub stosowanie stężonego olejku mogą powodować podrażnienia błony śluzowej. Również z dużym wyczuciem należy go dodawać do potraw – dodane w zbyt dużej ilości mogą ją zepsuć, a dodane w odpowiedniej ilości nadadzą właściwy smak i aromat. Jest typowym dodatkiem, wraz z cynamonem, do grzanego wina i kompotu z jabłek. Czasem na rynek trafiają goździki bezwartościowe, z których wcześniej oddestylowano olejek. Pełnowartościowe goździki toną w wodzie lub pływają w pozycji pionowej, z kolei te pozbawione olejku pływają po powierzchni wody w pozycji horyzontalnej. Gałka i kwiat muszkatołowy – pochodzi z drzewa muszkatołowego = muszkatowego = muszkatu = muszkatowca wonnego (Myristicafragrans). Z kwiatów, które pachną jak konwalie rozwijają się owoce, podobne do nektarynek. Dojrzałe owoce pękają, lecz nie spadają z drzew. Wewnątrz można zobaczyć lśniąco czerwoną, mięsistą osnówkę nasienną, która jak kielich otacza nasienie. Usuwa się ją ostrożnie z nasienia, wyciera do gładkości i suszy na słońcu – przebarwia się ona wtedy na kolor złotożółty i w ten sposób otrzymujemy przyprawę, zwaną kwiatem muszkatołowym lub macis. Gałka muszkatołowa to wysuszone nasienie muszkatu (wschodnioindyjska gałka jest bielona wapnem, by zabezpieczyć ją przed insektami). Gałka ma piekący, korzenno-gorzki smak i przyjemnie pachnie. Macis jest mniej ostre i bardziej szlachetne. Warto kupować gałki nie mielone, sproszkowana gałka jest mniej aromatyczna i szybko jełczeje – zawiera dużo tłuszczu. Gałkę ściera się na tarce, a kwiat rozdrabnia w młynku. Gałka zawiera tłuszcze, olejki eteryczne i pektyny. Składniki te poprawiają trawienie, zwiększają wydzielanie żółci i zmniejszają nadkwasotę żołądka. Ziele angielskie – zwane też pimetem to owoce zbierane na krótko przed dojrzeniem z drzewa o nazwie korzennik lekarski (Pimetadioica = 12 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 P. officinalis = Mortus dioica = Eugenia pimenta) i suszone. Są one chętnie stosowane w kuchni angielskiej stąd ich nazwa: ziele angielskie. Jego aromat łączy w sobie zapachy goździków, muszkatu i pieprzu, dlatego zwane jest ono w jęz. angielskim „allspice” tzn. „wszystkie przyprawy”. Ma ostry smak. Pobudza wydzielanie śliny, wzmaga trawienie. Imbir – przyprawą są bulwiaste kłącza imbiru lekarskiego (Zingiberofficinalis). Zawierają one duże ilości skrobi i olejków eterycznych. Po zwiędnięciu kwiatów kłącze jest wyjmowane z gleby, oczyszczane z korzeni i myte w zimnej wodzie. Suszy się je obrane lub nieobrane, myje ponownie, moczy w wodzie około 10 godzin i suszy. Mamy dwa rodzaje przyprawowego imbiru. Imbir czarny (nieobrany) – otrzymuje się z całych niekorowanych kłączy, gotuje się je w wodzie i suszy. W czasie gotowania skrobia zawarta w kłączu staje się kleista, a po wysuszeniu nadaje kłączu twardość i strukturę rogu; ma on barwę szarą. Imbir biały (korowany) – po wyjęciu z ziemi jest obierany z zewnętrznej warstwy, a suszone kawałki bywają bielone wapnem chlorowanym lub nacierane gipsem albo kredą. Imbir ma smak ostry i przyjemny, lekko słodkawy. Poprawia trawienie, pomocny przy dolegliwościach żołądkowych na tle nerwowym, przy zaparciach i wzdęciach. Działa przeciw mdłościom i wymiotom, zapobiega chorobie lokomocyjnej, stąd może być stosowany zamiast Aviomarinu jako lek pod nazwą Avioplant. Imbir znosi stany napięcia i działa rozkurczająco na mięśnie brzucha. Stał się popularnym i skutecznym lekiem w bólach reumatycznych stawów. Bardzo smaczna jest świeżo zaparzona czarna herbata z dodatkiem imbiru. Wanilia – to niecałkowicie dojrzała torebka nasienna (owoc) storczyka wanilii płaskolistnej (Vanillaplanifolia = V. mexicana). Poddawana jest ona obróbce termicznej i fermentacji, czego efektem są czarnobrązowe laski wanilii – te bardziej szlachetne i wartościowe pakowane są do szklanych rurek. Zapach i smak jest delikatny i intensywnie korzenny. Zapach działa uspokajająco i poprawia nastrój. Opisałem tylko kilka przypraw egzotycznych, a jest jeszcze wiele polskich, godnych uwagi ze względu na ich dobroczynne działanie na organizm. Warto je używać, gdy jemy tłusto, przejadamy się lub wprowadzić je na stałe do naszej diety – wtedy nasz organizm będzie nam za to wdzięczny. Zachęcam do komponowania własnych zestawów przypraw, gotowe mieszanki zawierają oprócz przypraw chemiczne dodatki jak glutaminian sodu – wzmacniacz Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 13 smaku i zapachu. Na koniec jeszcze mały przepis na korzenne pierniczki. Będzie potrzebne: szklanka miodu, 10 dag cukry, po łyżeczce świeżo utłuczonych na proszek goździków, cynamonu, imbiru, kolendry, trochę startej gałki muszkatołowej, 30 dag mąki, łyżeczka sody, łyżeczka masła, 1 jajko. Co z tym robimy? Należy zagotować cukier z miodem i przyprawami, dodać masło i wystudzić. Mąkę wymieszać z sodą, jajkiem i wystudzonym korzennym miodem i dokładnie wymieszać. Rozwałkować na placki grubości pół centymetra, wykrawać ciasteczka i piec w dobrze nagrzanym piekarniku ok. 10 minut. Smacznego! Pozdrawiam i życzę dużo dobrego i zdrowego na Święta Bożego Narodzenia! Krzysztof Mateńko – magister farmacji Redakcja Biuletynu przyłącza się do tych życzeń: Niech na Święta i na Nowy Rok przydarzy się Wam, Drodzy PT Czytelnicy, coś cudownego, niezapomnianego, zupełnie fantastycznego! Niech się spełnią najpiękniejsze sny i najskrytsze marzenia! Niech Nowy Rok będzie najlepszym z dotychczasowych! 14 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Jak ten czas szybko mija… Już po raz 10 obchodziliśmy Dzień Aptekarza, organizowany w imieniu wszystkich farmaceutów przez Naczelną Radę Aptekarską. Pierwszy Dzień Aptekarza – Święto Kosmy i Damiana zorganizowany został w Lublinie z okazji 60 rocznicy powołania samorządu aptekarskiego. Od tego czasu, w tym dniu, w uroczysty sposób wręczane są zasłużonym farmaceutom medale i odznaczenia oraz inne znaczące wyróżnienia. W tym roku uroczystość została zorganizowana 18 września w Warszawie, w Filharmonii Narodowej. W spotkaniu udział wzięli liczni goście, w tym Minister Zdrowia – Bartosz Arłukowicz. Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej – Grzegorz Kucharewicz, w swoim expose, przedstawił bolączki z jakimi boryka się środowisko farmaceutyczne. Sporo uwagi poświęcił sprawom obowiązującej w aptekach marży i reklamie aptek. Sprawa zbyt niskiej marży za wydawane leki refundowane jest ciągle aktualna. To „być, albo nie być” aptek. Ujmując sprawę historycznie, nie jest to nowy problem dla aptekarzy. Jak donosiły „Wiadomości Farmaceutyczne” z 1921 roku, wysokość tzw. wtedy taxy laborum (odpowiednika dzisiejszej marży) nie pokrywała kosztów zakupu leków. Wprawdzie była zmieniana, ale ze względu na inflację ciągle była za niska. Temat ten omawiany był przez związki zawodowe farmaceutów, na zjeździe we Lwowie. Z dużym zadowoleniem przyjęta została informacja, przekazana przez Ministra Zdrowia – pana Bartosza Arłukowicza, że ministerstwo nie będzie postulować zmian w obowiązującej ustawie, aby dopuścić możliwość reklamowania aptek. Po wystąpieniach licznych gości Pan Minister wręczył naszym kolegom odznaczenia państwowe i odznaki „Zasłużony dla Ochrony Zdrowia”, a następnie prezes Grzegorz Kucharewicz – Medale im. prof. Bronisława Koskowskiego. Z wielką przyjemnością usłyszeliśmy, że wśród nagrodzonych byli koledzy z Okręgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie. Odznaczonym kolegom, których przedstawiamy poniżej, składamy najserdeczniejsze gratulacje i życzymy dalszych osiągnięć zarówno w pracy zawodowej jak i w życiu osobistym. W części artystycznej wystąpił kwartet smyczkowy „Insano”, z którym zaśpiewała również wokalistka – Olga Karolina Szomańska. Maria Głowniak Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 15 Odznaczeni i wyróżnieni W dniu 18 września 2013 r., podczas uroczystości z okazji X Ogólnopolskiego Dnia Aptekarza w Warszawie, Minister Zdrowia – Bartosz Arłukowicz wręczył Panu doktorowi Wojciechowi Giermaziakowi Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – Bronisława Komorowskiego, na wniosek Ministra Zdrowia, za wybitne zasługi w działalności na rzecz rozwoju farmacji. Pan dr Wojciech Giermaziak przed laty był wiceprezesem Naczelnej Rady Aptekarskiej, a obecnie jest dyrektorem Głównej Biblioteki Lekarskiej. Podczas uroczystości wręczone zostały także odznaczenia i wyróżnienia dla grupy działaczy samorządu aptekarskiego (nazwiska odznaczonych i wyróżnionych Koleżanek i Kolegów z naszej Izby wytłuszczono). Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 sierpnia 2011 r., na wniosek Ministra Zdrowia, za zasługi w działalności na rzecz rozwoju samorządu zawodowego, Złotym Krzyżem Zasługi odznaczeni zostali: 1. 2. 3. 4. mgr farm. Alina Fornal – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, mgr farm. Wacław Juliusz Korzeniowski – Białostocka Okr. Izba Aptekarska, mgr farm. Magdalena Agnieszka Majewska – Okr. Izba Aptekarska w W-wie, mgr farm. Ryszard Marek Wiśniewski – Opolska Okręgowa Izba Aptekarska. Odznaki Za Zasługi dla Ochrony Zdrowia przyznane przez Ministra Zdrowia, na wniosek NRA (Uchwała NRA Nr VI/34/2013 z dnia 26.02.2013 r.) otrzymali: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 16 mgr Cichosz-Stawicka Maria – Dolnośląska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Czępińska Janina – Wielkopolska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Domoń Jadwiga – Olsztyńska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Jackowska Wiesława Aniela – Białostocka Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Kaczmarek Zofia Jadwiga – Okręgowa Izba Aptekarska w Łodzi, mgr Kolanek Zbigniew – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, dr Kot Andrzej – Lubelska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Łohynowicz Anna Jadwiga – Wielkopolska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Maria Mach – Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Malinger Krystyna Maria – Wielkopolska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Mioduszewski Janusz –Okręgowa Izba Aptekarska w Łodzi, Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 12. mgr Pomorska Ewa – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, 13. mgr Różycka Irena – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, 14. mgr Steckiewicz-Bartnicka Ewa – Okręgowa Izba Aptekarska w W-wie. Medalem im. prof. Bronisława Koskowskiego, nadanym Uchwałą NRA Nr VI/36/2013 z dnia 28 maja 2013 r., wyróżnieni zostali: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. mgr Adamowicz Irena – Białostocka Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Andrzejewska Jolanta – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, mgr Bednarczyk Jacek – Okręgowa Izba Aptekarska w Łodzi, mgr Bukiewicz Eugeniusz – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, mgr Cichocka-Koralewska Maria – Zachodniopomorska O. Izba Aptekarska, mgr Chmielak Małgorzata – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, mgr Cylke Andrzej – Okręgowa Izba Aptekarska w Łodzi, mgr Dąbrowska-Sajewska Alicja – Białostocka Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Drabczyńska Halina – Beskidzka Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Drożdziel Maria – Częstochowska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Dubaniewicz Maria – Olsztyńska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Goś Mirosław – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, mgr Głogowski Adrian – Kielecka Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Hajdon-Chełmińska Maria – Okręgowa Izba Aptekarska w Krakowie, mgr Jaskros-Głogowska Leokadia – Dolnośląska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Izdebski Artur – Kaliska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Jędrzejczak Barbara – Wielkopolska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Barbara Jękot – Okręgowa Izba Aptekarska w Krakowie, mgr Kaczmarek Zofia – Okręgowa Izba Aptekarska w Łodzi. mgr Kloc Tomasz – Śląska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Kolarski Józef – Częstochowska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Kos Małgorzata – Beskidzka Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Krupa Franciszek – Okręgowa Izba Aptekarska w Krakowie, mgr Kwapisz Adam – Częstochowska Okręgowa Izba Aptekarska, dr Migas Piotr – Gdańska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Miszczak Elżbieta – Wielkopolska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Nowakowska Seweryna – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, mgr Ochota Ewa – Śląska Okręgowa Izba Aptekarska w Katowicach, mgr Oleksa Jędrzej – Lubuska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Pająk Maria – Opolska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Pieńkoś Wiesław – Lubelska Okręgowa Izba Aptekarska, Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 17 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. mgr Pietrzykowski Michał – Gdańska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Pławska Anna – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, mgr Rykaczewski Wojciech – Pomorsko-Kujawska Okręgowa Izba Aptek., mgr Rudnicka Danuta – Podkarpacka Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Różalska Halina (pośmiertnie) – Wielkopolska Okręgowa Izba Aptek., mgr Stróżyk Grzegorz – Kaliska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Szkopański Wojciech – Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie, mgr Szymańska Grażyna – Opolska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Tułacz Ewa – Opolska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Weli-Wegbe Maria – Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Wolf Zofia-Środkowopomorska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Zagórny Grzegorz - Śląska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Zielińska Zofia – Podkarpacka Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Zwoliński Józef – Białostocka Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Żychowska Jolanta – Kielecka Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Żyto Alina – Kaliska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Żukowska Krystyna – Olsztyńska Okręgowa Izba Aptekarska, mgr Żółtowska Bożena – Pomorsko-Kujawska Okręgowa Izba Aptekarska. Tytuł „Strażnika Wielkiej Pieczęci Aptekarstwa Polskiego”, Uchwałą Naczelnej Rady Aptekarskiej Nr VI/37/2013 z dnia 28.05.2013 r., otrzymali: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. prof. dr hab. n. farm. Elżbieta Skrzydlewska – Białostocka OIA, mgr Andrzej Bednarz – Śląska OIA, dr n. farm. Danuta Ignyś – Wielkopolska OIA, mgr Ryszard Jasiński – Śląska OIA, mgr Irena Zofia Matuszewska – Wielkopolska OIA, mgr Konstanty Potocki – OIA w Warszawie, mgr Monika Urbaniak – Podkarpacka OIA. Wyróżnienie „Mecenas Samorządu Aptekarskiego”, Uchwałą Naczelnej Rady Aptekarskiej Nr VI/38/2013 z dnia 28 maja 2013 r., otrzymali: 1. 2. 3. 4. 5. 18 mgr Edward Bujnowicz – Lubuska OIA, mgr Waldemar Firek – OIA w Warszawie, dr n. przyr. Kazimiera Klementys – Śląska OIA, mec. Elżbieta Nowak – Białostocka OIA, mec. Krzysztof Urbański – Beskidzka OIA. Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Przemówienie prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej – dr Grzegorza Kucharewicza, wygłoszone w trakcie obchodów X Ogólnopolskiego Dnia Aptekarza, 18 września 2013 r. Po raz dziesiąty obchodzimy Ogólnopolski Dzień Aptekarza – święto naszego zawodu, święto wszystkich farmaceutów. To święto stało się nam, aptekarzom, bardzo bliskie. Ten dzień uświadamia nam, że jesteśmy częścią wspólnoty, którą społeczeństwo niezmiennie obdarza dużym szacunkiem i zaufaniem. To wspólnota wyjątkowych ludzi, którym inni ludzie powierzają swoje zdrowie i życie. W tym szczególnym dniu chcę z dumą powiedzieć: jestem aptekarzem. Wybrałem ten zawód wiele lat temu, mając świadomość czekających mnie obowiązków, ale i wierząc w sens pracy, której wykonywanie wiąże się z nieustannym pogłębianiem fachowej wiedzy oraz przestrzeganiem zasad etyki i deontologii aptekarskiej. Nie można bowiem być aptekarzem, nie akceptując rygorystycznego kodeksu moralnego, nie przestrzegając standardów, chroniących dobra najwyższe, które mają pierwszorzędną wartość dla społeczeństwa. Doświadczenia ostatnich lat wskazują, że łamanie norm tegoż kodeksu prowadzi do praktyk deformujących oblicze farmaceuty jako osoby wykonującej zawód zaufania publicznego i godzących w wizerunek apteki jako placówki ochrony zdrowia. Tymczasem ani mechanizmy rynkowe, ani naciski społeczne, bądź wymagania administracyjne nie zwalniają aptekarza z przestrzegania zasad etyki zawodu. Ma to fundamentalne znaczenie w warunkach liberalnej gospodarki rynkowej i tendencji do instrumentalnego traktowania pacjenta, który często staje się narzędziem do osiągania partykularnych celów biznesowych. W tej perspektywie znika osoba cierpiąca, a zamiast niej pojawia się konsument leku, aptekarz natomiast zaczyna być postrzegany jako „sprzedawca produktu leczniczego”. Tej perspektywie, a także wszelkim próbom uprzedmiotowienia roli aptekarza i pozbawienia go istotnych kompetencji moralnych trzeba się stanowczo przeciwstawiać. Musimy przede wszystkim przeciwstawić się agresywnemu lobbingowi przeciwników zakazu reklamy aptek i ich działalności. Nie ulega wątpliwości, że głównym celem trwającej od wielu miesięcy kampanii jest wywarcie silnej presji zarówno na opinię publiczną, jak i na organy państwa, odpowiedzialne za stanowienie i przestrzeganie przepisów ustawy o refundacji leków i ustawy Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 19 – Prawo farmaceutyczne. Iluzje i mity, rozprzestrzeniane w przestrzeni publicznej, splatają się z fałszywą argumentacją i hipokryzją. Nie liczą się bowiem środki lecz cel. Nie jest przecież prawdą, że zakaz reklamy aptek (punktów aptecznych) i ich działalności ogranicza lub wręcz wyklucza prowadzenie w aptekach opieki farmaceutycznej. Obecnie w każdej aptece farmaceuta informuje pacjenta o stosowaniu leków, działaniach niepożądanych, a także o możliwych interakcjach, jeśli chory przyjmuje kilka leków równocześnie. Apteki są też często pierwszym miejscem, do którego pacjenci udają się po poradę. Samorząd aptekarski stanowczo protestuje przeciwko wykorzystywaniu idei opieki farmaceutycznej do prowadzenia działań marketingowych, a zwłaszcza programów lojalnościowych, mających na celu zwiększenie sprzedaży leków w wybranych aptekach. Takie praktyki – zgodnie z orzeczeniami polskich sądów administracyjnych – nie mają nic wspólnego z podstawowymi zadaniami opieki farmaceutycznej, lecz są formą reklamy działalności apteki. My, farmaceuci wykonujący zawód zaufania publicznego, w szczególny sposób jesteśmy odpowiedzialni za naszych pacjentów. W obliczu działań sprzeciwiających się porządkowaniu rynku farmaceutycznego musimy obnażać wszelkie praktyki sprzeczne z prawem i regułami etycznymi, miedzy innymi zawartymi w Kodeksie Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej. Opinię środowiska aptekarskiego w sprawach istotnych dla naszego zawodu wyraziliśmy ostatnio dobitnie w liście otwartym do ministra zdrowia, opracowanym przez Naczelną Izbę Aptekarską. Kilka tysięcy farmaceutów poparło zawarte w tym liście opinie i apel do ministra zdrowia, by nie wprowadzać żadnych zmian w przepisach dotyczących zakazu reklamy aptek. Składając pod tym listem swoje podpisy, pokazaliśmy jedność i siłę naszego środowiska. Samorząd aptekarski z zadowoleniem przyjął decyzję Ministerstwa Zdrowia o wycofaniu z „Projektu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych i niektórych innych ustaw” propozycji zmiany art. 94a ustawy – Prawo farmaceutyczne, w celu tak zwanego doprecyzowania zakazu reklamy aptek. Naszym zdaniem przepisy te są jasne i nie wymagają ani zmian, ani jakichś szczególnie skomplikowanych działań interpretacyjnych. Dziękujemy, Panie Ministrze! Z przykrością muszę stwierdzić, że interesy przedsiębiorców działających w branży farmaceutycznej nie zawsze pozostają w zgodzie z istotą zawodu farmaceuty i obowiązującymi go zasadami etycznymi. Nie po raz pierwszy 20 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 w sprawach ważnych dla naszego zawodu wypowiadają się niefarmaceuci. Niedawno pojawiły się propozycje organizacji reprezentujących środowiska biznesowe, by umożliwić aptekom informowanie pacjentów o posezonowej wyprzedaży leków lub o sprzedaży z dużą zniżką produktów leczniczych z kończącym się terminem ważności. Zgoda na taką działalność byłaby w gruncie rzeczy zgodą na prowadzenie reklamy aptek i rezygnację z ochrony takich wartości, jak zdrowie i życie pacjentów. Prawidłowo rozumiane dobro pacjenta musi być stawiane ponad korzyści przedsiębiorców. Lek nie jest przecież zwykłym artykułem konsumpcyjnym. Postulaty organizacji zrzeszających przedsiębiorców to jeszcze jeden argument przemawiający za tym, że trzeba jak najszybciej przywrócić zasadę „apteka dla aptekarza lub spółki aptekarzy”. Samorząd aptekarski uważa, że należy jak najszybciej przystąpić do prac nad gruntowną zmianą ustawy – Prawo farmaceutyczne, poprzedzoną moratorium na otwieranie nowych aptek. Przywrócenie polskiemu aptekarstwu reguły „apteka dla aptekarza lub spółki aptekarzy” to jeden z najważniejszych postulatów naszego samorządu, zgłaszany konsekwentnie już ponad dwadzieścia lat. Tego rodzaju regulacja, od dawna już obecna w porządkach prawnych większości państw Unii Europejskiej, zapewnia faktyczną niezależność wykonywania zawodu farmaceuty i jest najlepszym gwarantem bezpiecznej dystrybucji leków, opartej na rzeczywistych potrzebach pacjentów i wiedzy farmaceutów. Zastrzeżenie posiadania i prowadzenia apteki wyłącznie dla farmaceuty lub spółki aptekarzy zgodne jest z prawem unijnym, o czym świadczy wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 19 maja 2009 roku, który w uzasadnieniu orzeczenia wskazał na właściwe pojmowanie zasady swobody działalności gospodarczej. Samorząd konsekwentnie domaga się też, aby przy wydawaniu zezwoleń na prowadzenie apteki uwzględniane były, tak jak w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej, kryteria demograficzne i geograficzne. Rynek aptek może być regulowany przez państwo, na co wskazuje Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 1 czerwca 2010 roku. Wśród postulowanych przez samorząd zmian w ustawie – Prawo farmaceutyczne jest również zmiana regulacji, dotyczących dyżurów aptek, doprecyzowania przepisów regulujących łączenie obrotu hurtowego z detalicznym w ramach tego samego podmiotu i jednostek powiązanych, a także zdecydowane ograniczenie listy leków, które mogą być sprzedawane w obrocie pozaaptecznym. Leki muszą wrócić do apteki. Tylko tam są właściwe warunki do ich przechowywania i tylko tam pacjent uzyska rzetelną informację o nabywanym leku. Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 21 Jeśli polska apteka ma być mocnym ogniwem systemu dystrybucji leków, to trzeba jej zagwarantować stabilność ekonomiczną i sprzyjające warunki do prowadzenia działalności. Konieczne są zatem dalsze reformy rynku farmaceutycznego i zmiany w prawie farmaceutycznym. Z dostępnych informacji wynika, że bardzo dużo aptek, zwłaszcza tych, które należą do indywidualnych aptekarzy, boryka się z ogromnymi problemami finansowymi. Wiele aptek zostało już zlikwidowanych, inne stanęły na skraju bankructwa. Wobec pogarszającej się kondycji finansowej aptek konieczna jest pilna zmiana tabeli marż detalicznych na leki refundowane ze środków publicznych. W wielu aptekach marża generowana na lekach refundowanych nie pokrywa kosztów związanych z wydawaniem ich pacjentom. Marża kwotowa na leki jest zdecydowanie za niska. Tabela marż detalicznych musi uwzględniać realne koszty wydawania leków refundowanych i funkcjonowania apteki jako placówki ochrony zdrowia publicznego. Decyzje rządu muszą być szybkie i zdecydowane. Aptekarze nie mogą już czekać, ciągle zaciskając pasa. Samorząd przedstawi wkrótce analizę sytuacji ekonomicznej aptek i propozycję nowej tabeli marż. Samorząd aptekarski będzie też nadal przekonywać rząd do zmiany przepisu ustawy o refundacji leków dotyczącego sposobu naliczania urzędowej marży detalicznej. Samorząd aptekarski nigdy nie zaakceptował tego sposobu naliczania marży detalicznej, dyskryminującego apteki. Uważamy, że powinna być ona naliczana od ceny hurtowej brutto leku, a nie od ceny stanowiącej podstawę limitu w danej grupie limitowej. W dniu naszego święta chciałbym podziękować wszystkim aptekarzom, którzy z pełnym poświęceniem pracują w aptekach, zawsze gotowi nieść pomoc i służyć swoim pacjentom zarówno wiedzą, jak i doświadczeniem. W szczególny sposób pragnę wyrazić wdzięczność wszystkim farmaceutom odznaczonym Medalem im. prof. Bronisława Koskowskiego. Medale te zostały przyznane przez Naczelną Radę Aptekarską za zasługi dla polskiego aptekarstwa. Dziękuję za waszą pracę i zaangażowanie w działalność odrodzonego samorządu aptekarskiego. Cieszycie się ogromnym zaufaniem i uznaniem w swoim środowisku, a dla młodych farmaceutów jesteście przykładem profesjonalizmu i ofiarności w działaniu dla dobra wspólnoty zawodowej. Pozdrawiam wszystkich aptekarzy, członków naszego samorządu. Mam głęboką nadzieję, że będziecie mieli coraz więcej powodów do radości, a praca w aptece ponownie stanie się dla was źródłem zawodowej satysfakcji. Życzę wam sukcesów w życiu osobistym i powodzenia w wypełnianiu obowiązków aptekarskich. 22 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Spotkanie w Radomiu 21 września 2013r w Radomiu nasza Delegatura Radomska miała swoje święto – Spotkanie Rodzinne Aptekarzy. To już trzecie takie spotkanie, urozmaicone tym razem akcentem hiszpańskim, włoskim i oczywiście polskim. Zarówno dzieci jak i dorośli bawili się wybornie we wnętrzach Ośrodka Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska” w Radomiu. Mogliśmy podziwiać wspaniałego piosenkarza – Marco Bocchino, Anę Martinez-Lallena – w tańcu flamenco oraz naszą utalentowaną koleżankę – mgr farm. Agatę Słyk, prezentującą swoje zachwycające ikony. Oprócz atrakcji dla ducha były też pyszności dla ciała – wspaniałe wyroby kulinarne, oczywiście z oryginalnych przepisów kuchni hiszpańskiej, włoskiej i polskiej. Perfekcyjny przebieg całego wydarzenia odbywał się pod czujnym okiem pani Elżbiety Nowakowskiej, która po raz kolejny udowodniła, że jest niezawodna, świetnie organizując nasze spotkania. W niedzielę 22 września podobna impreza odbyła się w Delegaturze Siedleckiej. Tam również nie zabrakło pomocy p. Eli, która prowadziła atrakcyjne zajęcia dla dzieci i wnuków uczestników spotkania. Dziękujemy p. Eli Nowakowskiej za Jej zaangażowanie, lojalność i sumienność wobec nas wszystkich. Pragnę również poinformować, że zaszczycili nas swą obecnością: – Zbigniew Kuźmiuk – poseł na Sejm R. P., – Waldemar Trelka – Starosta Powiatu Radomskiego, –Elwira Skoczek – dyrektor Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miasta w Radomiu, – Mieczysław Szatanek – prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie, –Ewa Miękus-Pączek – przewodnicząca Radomskiej Delegatury Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie, Specjalne podziękowania kieruję do pani Małgorzaty Kundys z Przedsiębiorstwa Usługowego Branży Gastronomicznej, z-cy dyrektora Ośrodka Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska” w Radomiu – pana Stanisława Zubka oraz grupy obsługi technicznej Ośrodka, panów: Łukasza Gruszki, Pawła Nowakowskiego, Andrzeja Przybylskiego, za profesjonalne przygotowanie naszego spotkania. Jolanta Krawczyk – przewodnicząca Delegatury Radomskiej O. I. A. w Warszawie Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 23 II Spotkanie Rodzinne Aptekarzy Delegatury Siedleckiej od wędkarskiej strony. W tym roku, podczas II Spotkania Rodzinnego Aptekarzy Delegatury Siedleckiej, odbywającego się 22 września, po raz pierwszy zostały zorganizowane zawody wędkarskie, które spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem. Zawodnicy zgłaszali się niemalże do ostatniej chwili. W dniu spotkania o godz. 15.30, po przeczytaniu regulaminu zawodów,12 uczestników, a wśród nich jedna kobieta, przeszło nad brzeg stawu, zajmując wylosowane stanowiska. Po 30 minutowych przygotowaniach tj. uzbrajaniu sprzętu i nęceniu, o godz. 16.00 sędziowie gwizdkiem rozpoczęli zawody. Można było używać jednocześnie maksymalnie dwóch zestawów do łowienia. Ponieważ na stanowisku mógł przebywać tylko zawodnik, wszyscy dopingujący gromadzili się w odpowiedniej odległości od wody. Wyjątek stanowiły dzieci, które mogły towarzyszyć zawodnikom. Dla nich kibicowanie było dużym przeżyciem, tym bardziej, iż niejednokrotnie pomagały swoim faworytom wyciągać z wody nawet ponad kilogramowe karpie. Szczęście niestety nie wszystkim sprzyjało jednakowo. Niektórzy nie złowili ani jednej ryby, innym – co rusz – ryby zrywały się z wędek. Po dwugodzinnych zmaganiach zawody zakończono. Jury zważyło wszystkie złowione przez każdego wędkarza ryby i natychmiast wpuściło je z powrotem do stawu, po czym wszyscy uczestnicy przeszli na dziedziniec zabudowań folwarcznych, gdzie prowadzący spotkanie – Pan Stanisław Banasiuk odczytał wyniki. VI miejsce – za największą złowioną rybę, która ważyła 1,5 kg otrzymał 11 letni Łukasz Dmowski, syn naszej koleżanki – mgr farm. Marzeny Dmowskiej. Był on jednocześnie najmłodszym zawodnikiem i za to otrzymał również szczególne wyróżnienie. V miejsce zajął Pan mgr farm. Tomasz Gołoś, który złowił 5,6 kg ryby. IV miejsce zajął Pan Henryk Staręga, ojciec naszej koleżanki – mgr farm Doroty Staręgi – 7,2 kg, III miejsce zajęła jedyna kobieta uczestnicząca w zawodach – Pani mgr farm. Katarzyna Gołoś – 7,3 kg. Pokonała swojego męża o 1,7 kg. II miejsce zajął Tomasz Bartnicki – 11,5 kg, syn naszej koleżanki – mgr farm. Ewy SteckiewiczBartnickiej, a I miejsce jego brat bliźniak – Michał – 12,6 kg. Zdobywcy pierwszych trzech miejsc zostali uhonorowani pucharami. Dodatkowo, za zajęcie pierwszego miejsca Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Aptek Multi Pharme S.A ufundowało wspaniałą nagrodę – „wypasione” krzesło wędkarskie. I chociaż nie wszyscy mogli być zwycięzcami, najważniejsze że wszyscy świetnie się bawili, a bliskość wody, przebijające przez chmury promienie słońca i dojrzała zieleń otaczającej nas zewsząd przyrody, przywołały w pamięci minione lato, pozwoliły na jakiś czas zapomnieć o problemach dnia codziennego i przeżyć chwile relaksu. Anna Skołek 24 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 IV Sesja Szkoleniowa Właścicieli Aptek W dniach 13-15 września 2013 roku, w Pałacu w Sterdyni odbyła się IV Sesja Szkoleniowa Właścicieli Aptek Ogólnodostępnych. Sesja zorganizowana przez Okręgową Izbę Aptekarską została oficjalnie otwarta przez Panią prezes – mgr farm. Alinę Fornal i Pana wiceprezesa – mgr farm. Wojciecha Szkopańskiego. Nasze spotkanie zostało zainaugurowane wykładem Pani mgr farm. Małgorzaty Szelachowskiej – zastępcy dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji w Ministerstwie Zdrowia, na temat „Funkcjonowanie apteki na tle regulacji unijnych i polskich”. Pani dyrektor poinformowała nas o zmianach jakie niebawem nastąpią w naszych przepisach, wynikających z obowiązujących dyrektyw unijnych. Prace nad dostosowaniem naszych przepisów do powyższych dyrektyw trwają i niezbędne są odpowiednie regulacje prawne, aby mogły one u nas w pełni obowiązywać. Najbliższe zmiany, niektóre już obowiązujące, dotyczą monitorowania działań niepożądanych produktów leczniczych, „ustawy fałszywkowej”, czy – mające obowiązywać od 8 listopada br. – rozporządzenie Ministra Zdrowia, zmieniające rozporządzenie w sprawie recept lekarskich, a dotyczące tzw. recepty transgranicznej. Wiele pracy poświęca się obecnie na dopracowywanie wytycznych odnośnie funkcjonowania e-recepty. Posiedzenie uzmysłowiło nam jak dużo jeszcze musi być wykonanych prac, aby nasze polskie przepisy były spójne z przepisami unijnymi. Pani dyrektor z wielką atencją i skupieniem wysłuchała naszych uwag odnośnie problemów z zaopatrywaniem się w preparaty o ograniczonej dostępności, zmniejszających się marżach na leki, czy bardzo trudnej kondycji finansowej wielu aptek. W sobotę nasze spotkanie uświetniła swoją obecnością Pani magister Mariola Kostewicz – nowo powołany Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny. Dzień wcześniej Pani Inspektor odebrała nominację z rąk Wojewody Mazowieckiego – Jacka Kozłowskiego. Tego dnia przybyła do nas także Pani mgr farm. Zofia Ulz – Główny Inspektor Farmaceutyczny wraz z dyrektorem Departamentu Nadzoru GIF – Panią mgr farm. Barbarą Walenciuk. Obie Panie przedstawiły nam kierunki zmian w prawie unijnym i narodowym, w zakresie produkcji i obrotu produktami leczniczymi. Zmiany te dotyczą m. in. zezwoleń na wytwarzanie i import produktów leczniczych, wprowadzeniu dodatkowych obowiązków Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 25 dla wytwórców produktów leczniczych czy obowiązku znakowania tychże produktów. Wszystkie te zmiany mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa stosowanych leków, zapobieganiu wprowadzenia do obrotu produktów sfałszowanych. Podczas tego spotkania wiele uwagi poświęcono problemom dotyczącym zaopatrywania się w leki z tzw. „łańcucha odwróconego”, sprzedażą szczepionek poza dystrybucją apteczną, dystrybucją leków weterynaryjnych oraz braku rentowności dyżurów nocnych, prowadzonych przez apteki zgodnie z ustawowym obowiązkiem. Dalsze posiedzenia naukowo-szkoleniowe IV Sesji skupiły się na problematyce efektywnego zarządzania apteką, asortymentem leków, z uwzględnieniem potrzeb pacjentów i wymogów konkurencyjnego rynku aptecznego. W tle naszych zmagań z powyższymi zagadnieniami przewijały się problemy związane z opieką farmaceutyczną i jej wpływem na obroty uzyskiwane przez aptekę. Omówiono także narastające problemy, związane z przestrzeganiem przepisów, dotyczących zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności. Na szczególną uwagę zasługuje wygłoszony przez Panią dr n. farm. Elwirę Telejko – Konsultanta Krajowego w dziedzinie farmacji aptecznej wykład zatytułowany „Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej (ODTs)”. Bardzo istotne było to uzupełnienie naszej wiedzy odnośnie produktów leczniczych, wydawanych na co dzień w naszych aptekach o informacje dotyczące nowych, bardziej efektywnych i „przyjaznych” dla pacjenta postaciach leków, których stosowanie zwiększa efektywność terapeutyczną i bezpieczeństwo ich zażywania. Ostanie chwile naszego spotkania przeznaczyliśmy na ocenę sytuacji na rynku aptecznym po wprowadzeniu ustawy refundacyjnej oraz analizie wyników ekonomicznych aptek w I półroczu 2013 r. Nasze uczestnictwo w Sesji to nie tylko posiedzenia naukowo-szkoleniowe, ale także rozmowy, spacery i podziwianie przepięknego pałacu i parku w Sterdyni. Dzięki udziałowi w tej Sesji niektórzy z nas mogli się spotkać po kilku, a niektórzy nawet po kilkunastu latach. Na koniec chciałabym serdecznie podziękować wszystkim, którzy swoją pracą i zaangażowaniem pomogli w organizacji IV Sesji Szkoleniowej Właścicieli Aptek Ogólnodostępnych. Warto było na nią przyjechać. Sylwia Lewandowska-Pachecka 26 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Z seniorami w Sterdyni W dniach 14-15 września odbyło się pierwsze Wyjazdowe Spotkanie Seniorów. To nowa inicjatywa Prezydium naszej Rady. W wyjeździe nie mogła uczestniczyć przewodnicząca Komisji – Seweryna Nowakowska i mnie przypadło w udziale prowadzenie spotkania, którego celem było m. in. wypracowanie planu pracy na najbliższy okres. W pięknym pałacu Ossolińskich w Sterdyni, odrestaurowanym z wielkim pietyzmem, spotkały się koleżanki i kolega, którzy wprawdzie zaprzestali już pracy zawodowej, ale nie chcą stracić kontaktu z zawodem, a także z koleżankami i kolegami. W przepięknej Sali Kominkowej dyskutowano o programie i planie spotkań. W celu uatrakcyjnienia przyszłych spotkań padły różne propozycje. Najbliższe spotkanie odbędzie się w Muzeum Farmacji. W kolejnym miesiącu planowany jest wyjazd do Żelazowej Woli. W trakcie dyskusji padały różne propozycje spędzania wspólnie czasu, w tym spotkania z ciekawymi osobami, wspólne „wyprawy” do teatru, pójście na ciekawą wystawę. Padały propozycje zorganizowania dalszych wycieczek, ale będzie to uzależnione od kosztów takiego wyjazdu. Następnie chętne osoby miały czas na zwiedzanie Sterdyni – bardzo ładnego i ciekawego miasteczka. Wieczorem wspólnie z uczestnikami sesji szkoleniowej dla Komisji Właścicieli Aptek świetnie bawiliśmy się na występie Leszka Podstawskiego, który razem z zespołem „Viva Elvis Band” przypomniał nam utwory Presleya. W niedzielę Seniorzy spotkali się z Panią Prezes – mgr Aliną Fornal oraz z opiekunem Komisji Seniorów – dr n. farm. Włodzimierzem Hudemowiczem. Była to okazja do przekazania postulatów członków Komisji Seniorów i omówienia planu pracy. Kolejną atrakcją pobytu był wyjazd do stadniny koni w Kosowie Lackim, zwiedzenie ekologicznego gospodarstwa oraz przejażdżka wozem po okolicy. W gospodarstwie były konie, kury, kaczki, ale i przemiłe kotki. Przygotowany poczęstunek składał się z własnych wyrobów. Atrakcją była możliwość zakupu domowych nalewek właścicieli stadniny. Irena Różycka Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 27 Dwugłos o Sesji Komisji Młodych Farmaceutów w Sterdyni Dobry pomysł Pomysł zgłoszenia swojego udziału w sesji wyjazdowej Komisji Młodych Farmaceutów zrodził się w naszych głowach zupełnie spontanicznie – pomyślałyśmy, że to doskonała okazja na zintegrowanie się z kolegami i koleżankami oraz wymianę doświadczeń zawodowych. Przy okazji chciałyśmy odpocząć od wielkomiejskiego zgiełku. I tak wpisałyśmy w swoje kalendarze „11-13.10.2013 – Sterdyń k/Sokołowa Podlaskiego, Zjazd Komisji Młodych Farmaceutów”. Nie byłyśmy jedyne – wszystkich zgłoszonych uczestników była ponad setka. Już w autokarze nie obyło się bez niespodzianek. Spotykały się bowiem osoby, które ostatnio widziały się na studiach – po ich ukończeniu wspólne drogi się rozeszły i nikt nie przypuszczał, że jeszcze kiedyś się zejdą. Postój w korku na wylotówce z Warszawy – zwykle denerwujący podróżnych – tutaj okazał się czynnikiem sprzyjającym zarówno odświeżaniu starych, jak i nawiązywaniu nowych znajomości. Po nadspodziewanie długiej podróży dotarłyśmy wreszcie do celu – wygląd pałacu zapierał dech. Po sprawnym zakwaterowaniu uczestników i zaspokojeniu pierwszego głodu, wszyscy udaliśmy się na spotkanie inauguracyjne. Sesję otworzyli krótkimi wystąpieniami mgr farm Wojciech Szkopański – zastępca prezesa OIA w Warszawie oraz dr n. farm. Jerzy Żabiński – przewodniczący Komisji ds. zawodowych i młodych farmaceutów i zarazem główny organizator całego naszego wyjazdu. Po uroczystym otwarciu Sesji głos zabrał pan mgr Adam Smeja (prezes prowadzącej szkolenie firmy „Kerel”), który wprowadził uczestników w tematykę zajęć, jakie czekały nas w następnych dniach. Dalszą część wieczoru wypełniła przepyszna kolacja w pałacowym spichlerzu, która płynnie przemieniła się w radosną integrację w rytmach ciekawej muzycznej mieszanki techno, pop-disco, polo-dance, trwającą dla niektórych do białego rana... A rano trzeba było wstać – i to wcześnie… Warsztaty zaczynały się już 00 o 9 i trwały (z przerwami na kawę) przez cały dzień. Tematem przewodnim części szkoleniowej było „Efektywne komunikowanie się z pacjentami i współpracownikami”. Zajęcia były prowadzone przez doświadczonych 28 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 trenerów z firmy „Kerel” i odbywały się w grupach maksymalnie dwudziestoosobowych, co dawało wszystkim możliwość aktywnego uczestniczenia i dyskutowania na forum grupy. Poruszane zagadnienia obejmowały: ––rolę farmaceuty w aptece, z podkreśleniem dobrze przeprowadzonego wywiadu, w celu spełnienia potrzeb i oczekiwań pacjenta, ––sposób przekazywania informacji tak, aby była zrozumiała dla pacjenta, ––postępowanie z „trudnymi” pacjentami oraz problematycznymi sytuacjami w codziennej pracy. Bardzo nam się podobało, że zajęcia nie polegały na biernym słuchaniu i robieniu notatek (jak na studiach). Materiał był przekazywany w formie aktywnej – wspólnie omawialiśmy zagadnienie, podawaliśmy różne przykłady „z życia”, razem formułowaliśmy optymalne rozwiązanie problemu. Stresującą, ale praktyczną formą ćwiczeń okazały się scenki, w których wcielaliśmy się w rolę pacjenta oraz farmaceuty. Po ich odegraniu, wspólnie omawialiśmy, które zachowania „aktorów” były właściwe, czego brakowało itp. Spojrzenie z perspektywy osób trzecich na rozmowę pomiędzy farmaceutą a pacjentem pozwoliło nam krytycznie ocenić sytuacje, które często zdarzają się w praktyce zawodowej. Z pewnością była to cenna lekcja dla osób, pracujących w aptekach otwartych. Dla nas – farmaceutów szpitalnych – zaproponowane rozwiązania trudnych sytuacji również mogą być pomocne w codziennej współpracy z lekarzami i pielęgniarkami. Drugi dzień zjazdu zwieńczyła dość nietypowa kolacja – przy ognisku, które z racji chłodnych już wieczorów rozpalono w zadaszonej altanie. Wieczór umilał nam swym śpiewem, grą na gitarze i dowcipem pan Julian Mere – artysta rodem z Krakowa, aktualnie mieszkający i pracujący w Warszawie. Dodatkową atrakcją był konkurs z nagrodami, polegający na rozpoznaniu „po jednej nutce” przebojów ze znanych filmów i seriali. Konkursowi towarzyszyły ogromne emocje. Po długiej i zażartej walce, rzutem na taśmę, wygrała drużyna z Delegatury radomskiej, która jako pierwsza rozpoznała kultowy motyw przewodni z serii filmów o agencie 007. Ale największymi telemaniakami okazali się farmaceuci szpitalni, którzy pomimo bycia w mniejszości, na podium stanowili większość. Zasłyszane hity poderwały wielu do tańca (aż się ruszała podłoga), inni w tym czasie rozgrzewali się przy ognisku, rozmawiając i zajadając się swojskimi specjałami. Noc ponownie okazała się za krótka. A niedziela nie była tym razem dniem wolnym od pracy... Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 29 Od rana kontynuowaliśmy szkolenie. Tym razem skupiliśmy się na kwestii asertywności w komunikowaniu się. Uczyliśmy się takich zachowań jak asertywna odmowa czy asertywna reakcja na krytykę. Ostatnim poruszanym zagadnieniem były podstawy typologii zachowań – nie obyło się tutaj bez interaktywnych pomocy – krótkich filmików, których bohaterami byli ludzie o różnych typach osobowości. Po sformułowaniu cech charakterystycznych dla danego typu, podzieliliśmy się na podgrupy osób skupiających dany typ. Każdą z grup czekało nie lada wyzwanie: zorganizowanie dla współpracowników Świąt Bożego Narodzenia. Jak się potem okazało, każda grupa miała zupełnie inną wizję i sposób realizacji, ale były one nadzwyczaj zgodne z ogólną charakterystyką typu. Czas szkoleń wspominamy bardzo miło, jesteśmy pod wrażeniem formy prowadzenia warsztatów i zaangażowania trenerów (aż chciało się słuchać). Ale szkolenie nie byłoby pełne bez aktywnego udziału kolegów i koleżanek – na początku nieśmiało zabierali głos, a pod koniec dyskusjom nie było końca. Wśród gości IX Sesji Wyjazdowej Komisji Młodych Farmaceutów, którzy zaszczycili nas swoją obecnością byli: mgr farm. Alina Fornal – prezes OIA w Warszawie, mgr farm. Mariola Kostewicz – Wojewódzki Mazowiecki Inspektor Farmaceutyczny oraz mgr farm. Marzena Kosim – inspektor z Inspekcji Farmaceutycznej. Spotkanie z naszymi zacnymi gośćmi odbyło się w sobotę i miało charakter wykładu szkoleniowego, po którym obie panie inspektor odpowiadały wspólnie na liczne pytania i wątpliwości z zakresu stosowania się do przepisów Prawa farmaceutycznego i projektowanej ustawy o zawodzie farmaceuty. Podsumowując: nasz wyjazd był dobrym pomysłem, bo uważamy go za bardzo udany, zarówno pod kątem merytorycznym, jak i integracyjnym. Chciałybyśmy podziękować organizatorom, wykładowcom i wszystkim uczestnikom. Wracamy niewątpliwie bogatsze w wiedzę, jak i w niezapomniane wrażenia. Czekamy niecierpliwie na następną okazję, aby się ponownie spotkać w gronie Młodych Farmaceutów, a taka ma być, jak wieść gminna niesie, już w grudniu. Katarzyna Wicik, Kinga Krzysztoforska 30 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Po latach znowu razem W dniach 11-13 października 2013 roku w Sterdyni odbyła się IX Sesja Szkoleniowo-Integracyjna Komisji Młodych Farmaceutów. Z powodu braku zainteresowania ze strony świeżo upieczonych adeptów naszego zawodu na przestrzeni ostatnich kilku lat, na spotkanie to musiałem długo czekać. Nie ukrywam, że oczekiwałem z wytęsknieniem następnego zebrania młodego pokolenia aptekarzy, szczególnie, że ostatnie w jakim brałem udział – w Ogrodzieńcu w 2008 roku – wspominam jeszcze do dziś. To tam poznałem swoja przyszłą żonę. Wyjeżdżaliśmy razem jako koleżanka i kolega z pracy, a wróciliśmy w relacji „nieco” bliższej. Tegoroczna sesja odbyła się z kolei na kilka dni przed przyjściem na świat mojego potomka. Mogę zatem śmiało powiedzieć, że historia wyjazdów szkoleniowych organizowanych przez naszą Izbę jest bardzo mocno spleciona z historią mojego życia – i to nie tylko zawodowego! Bardzo pozytywnie zaskoczyło mnie to, że na spotkanie szkoleniowo-integracyjne zapisało się tyle osób (prawie 120!). W porównaniu do sesji w Ogrodzieńcu różnica była znaczna. Mimo tego, że pora roku była późna, pogoda dopisała. Sterdynia powitała nas naprawdę piękną złotą polską jesienią. Ciężko mi obiektywnie podsumować merytoryczną część sesji szkoleniowej. Z racji tego, że jestem w porównaniu do pozostałego grona uczestników farmaceutą z dłuższym, kilkuletnim już stażem pracy, tematy wykładów i ćwiczeń nie były dla mnie nowością. Ze swojej strony oczekiwałbym raczej tematów bardziej ukierunkowanych na zdobywanie lub aktualizacje wiedzy fachowej, chociaż wiem, że dla młodych absolwentów, zaczynających dopiero pracę w zawodzie, tematyka podjęta na szkoleniu z pewnością była potrzebna. Część integracyjna spotkania, czyli głównie wieczory integracyjne, bo całe dnie wypełnione były szkoleniami, była niezapomniana. Zarówno piątkowy wieczór w spichlerzu jak i sobotni przy ognisku wspominamy z żoną do dziś. Miło było nam patrzeć na tak dużą grupę młodych farmaceutów wspólnie spędzających czas. Łukasz Miastkowski Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 31 Wrocáaw 16.10.2013r. Informacja Departamentu Spraw Zagranicznych NRA Koordynator Departamentu – mgr farm. Piotr Bohater WdroĪenie systemu dopáat do dyĪurów aptek w Niemczech Wdrożenie systemu dopłat oraz do dyżurów aptek w Niemczech Zjazd Niemieckich Aptekarzy w Düsseldorfie we wrzeĞniu b.r. 1) WdroĪenie systemu dopáat do dyĪurów aptek w Niemczech od 1 sierpnia 2013r. W dniu 5 lipca 2013r. izba wyĪsza niemieckiego parlamentu – Bundesrat – przyjĊáa wiĊkszoĞcią gáosów UstawĊ w sprawie wsparcia dla zapewnienia dyĪurów peánionych przez apteki (Gesetz zur Förderung der Sicherstellung des Notdienstes von Apotheken). Jest to wyjątkowo waĪna dla aptekarzy ustawa, poniewaĪ po jej wejĞciu w Īycie 1 sierpnia 2013r. Niemcy są pierwszym krajem europejskim, w którym dyĪury nocne aptek są w znacznym stopniu refundowane z budĪetu funkcjonujących w tym kraju kas chorych. WejĞcie w Īycie tej ustawy jest równieĪ wydarzeniem przeáomowym z tego powodu, Īe po raz pierwszy niemieckie apteki bĊGą uzyskiwaü przychody nie tylko w wyniku wydanych leków, ale równieĪ wykazując gotowoĞü do oferowania usáug farmaceutycznych w porze nocnej. BĊGą to przychody znaczące, poniewaĪ w przypadku wielu aptek peániących np. 4 dyĪury w miesiącu – otrzymując Ğredno okoáo 250 Euro dopáaty za kaĪdy peániony dyĪur - ich dochód wzroĞnie o okoáo 12 tysiĊcy Euro rocznie Ten spektakularny sukces niemieckiego samorządu aptekarskiego jest efektem wielu miesiĊcy konsekwentnych i peánych determinacji dziaáDĔ, w których istotnym argumentem byáy przedstawione szczegóáowe wyniki analiz ekonomicznych oraz badaĔ ankietowych pacjentów. DziĊki temu udaáo siĊ przekonaü ministerstwo zdrowia i parlamentarzystów do wprowadzenia tak korzystnego dla pacjentów i aptekarzy systemu. Jednak ogromnym wyzwaniem byáo równieĪ wdroĪenie w Īycie Jáównych elementów tego systemu przez Zrzeszenie Niemieckich Aptekarzy w ciągu zaledwie kilku tygodni od opublikowania ustawy w dzienniku urzĊdowym niemieckiego parlamentu w dniu 18 lipca 2013r. Zarówno najwaĪniejsze aspekty prac nad wyĪej wymienioną ustawą, jak i doĞwiadczenia z jej wdroĪenia byáy szczegóáowo omawiane w trakcie pierwszego dnia Zjazdu Niemieckich Aptekarzy w Düsseldorfie w dniu 18 wrzeĞnia 2013r. Bardzo istotny jest równieĪ fakt, Īe w zakresie wykonywania ustawy Zrzeszenie Niemieckich Aptekarzy uzyskaáo kompetencje urzĊdu federalnego. 32 Strona 1 / 8 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 W tym miejscu przypomnĊ, Īe w Niemczech funkcjonują dwie organizacje wchodzące w skáad samorządu aptekarskiego – Izba Aptekarska (Apothekerkammer) oraz Zrzeszenie Aptekarzy (Apothekerverband). Na czele 17 okrĊgowych izb aptekarskich stoi Prezes Niemieckiej Izby Aptekarskiej (obecnie funkcjĊ tą peáni Andreas Kiefer), a na czele 17 okrĊgowych zrzeszeĔ aptekarzy stoi Prezes Zrzeszenia Niemieckich Aptekarzy (obecnie funkcjĊ tą peáni Fritz Becker). PrzynaleĪnoĞü do okrĊgowej izby aptekarskiej jest obowiązkowa, natomiast czáonkami okrĊgowych zrzeszeĔ aptekarzy są przede wszystkim ZáDĞciciele aptek – są oni dobrowolnymi czáonkami tego stowarzyszenia zajmującego siĊ gáównie prawnoekonomicznymi aspektami funkcjonowania aptek. Na poziomie ogólnokrajowym, zarówno izby aptekarskie, jak i zrzeszenia aptekarzy reprezentuje Zarząd Niemieckich Izb Aptekarskich (Bundesvereinigung Deutscher Apothekerverbände - ABDA) z siedzibą w Berlinie, którego Prezesem jest od grudnia 2012r. Friedemann Schmidt. Zarówno Prezes Niemieckiej Izby Aptekarskiej jak i Prezes Zrzeszenia Niemieckich Aptekarzy wchodzą w skáad Prezydium Zarządu Niemieckich Izb Aptekarskich. W czerwcu b.r. w obszernym sprawozdaniu przedstawiáem gáówne zaáRĪenia funkcjonowania systemu dopáat do dyĪurów peánionych przez niemieckie apteki. Sprawozdanie to zostaáo teĪ w caáRĞci opublikowane na stronie internetowej Naczelnej Izby Aptekarskiej oraz na stronie DolnoĞOąskiej Izby Aptekarskiej. ZachĊcam do przeczytania jeszcze raz tego sprawozdania, poniewaĪ uáatwi to zrozumienie treĞci przetáumaczonej przeze mnie ustawy, którą zaáączam w osobnym dokumencie TreĞü ustawy nie jest dáuga i pokazuje, Īe tak waĪQą kwestiĊ dla aptekarzy w wielu krajach europejskich moĪna prawnie odpowiednio uregulowaü z ogromną korzyĞcią równieĪ dla wielu milionów pacjentów. Mam nadziejĊ, Īe przedstawiona treĞü uchwalonej ustawy bĊdzie równieĪ waĪnym argumentem dla naszego samorządu aptekarskiego w negocjacjach z Ministerstwem Zdrowia oraz Narodowym Funduszem Zdrowia dotyczących dopáat do dyĪurów peánionych przez polskie apteki Dlatego w tym miejscu przypominam tylko najwaĪniejsze elementy zawarte w wyĪej wymienionym sprawozdaniu, uzupeánione o najnowsze informacje uzyskane w trakcie Zjazdu Niemieckich Aptekarzy w Düsseldorfie – równieĪ podczas licznych dyskusji z osobami bezpoĞrednio odpowiedzialnymi za wdroĪenie i funkcjonowanie tego systemu a) W celu dofinansowania dyĪurów aptek utworzony zostaá specjalny Fundusz na poziomie ogólnokrajowym, z którego kaĪda apteka peániąca dyĪur w porze nocnej w godzinach od 20:00 do 6:00 bĊdzie otrzymywaü staáą dopáatĊ za kaĪdy dyĪur niezaleĪnie od iloĞci pacjentów w trakcie dyĪuru. Fundusz ten bĊdzie utworzony i zarządzany przez Zrzeszenie Niemieckich Aptekarzy (Deutscher Apothekerverband), które wchodzi w skáad Zarządu Niemieckich Izb Aptekarskich (Bundesvereinigung Deutscher Apothekerverbände – ABDA). Finansowanie wyĪej wymienionego funduszu moĪliwe jest dziĊki zwiĊkszeniu opáaty staáej za kaĪde wydane przez aptekĊ opakowanie leku na receptĊ o 0,16 Euro b) Jednak dodatkowa opáata dla apteki w wysokoĞci 0,16 Euro za kaĪde wydane opakowanie leku nie bĊdzie zostawaü w tej aptece, poniewaĪ w takim przypadku gáównymi beneficjentami nowego systemu byáyby apteki w duĪych miastach, które wydają wiĊcej leków Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Strona 2 / 833 w ciągu roku i peánią mniej dyĪurów. Z tego powodu dodatkowa opáata w wysokoĞci 0,16 Euro bĊdzie przekazywana do centralnego Funduszu zarządzanaego przez Zrzeszenie Niemieckich Aptekarzy, z którego bĊGą wypáacane ryczaátowe dopáaty za kaĪdy peániony dyĪur nocny przez aptekĊ c) Dokáadna kwota dopáat do dyĪurów nie jest jeszcze ostatecznie okreĞlona, poniewaĪ EĊdzie ona stanowiáa iloraz caákowitych przychodów funduszu - pomniejszonych o koszty jego obsáugi – i liczby wykonanych dyĪurów w danym okresie. Wyniki wstĊpnych obliczeĔ pokazują, Īe Ğrednia kwota dopáaty bĊdzie wynosiü okoáo 250 Euro za kaĪdy dyĪur d) Rozliczanie refundacji dyĪurów nocnych aptek bĊdzie siĊ odbywaáo w cyklu kwartalnym. Apteki bĊGą przekazywaáy do centralnego Funduszu informacjĊ o iloĞci wydanych w danym kwartale opakowaĔ leków na receptĊ oraz liczbie peánionych dyĪurów nocnych. Otrzymywana z centralnego funduszu ryczaátowa dopáata bĊdzie pokrywaáa wiĊkszą czĊĞü kosztów peánionego dyĪuru e) Zgodnie z zaáRĪeniami ustawy wprowadzenie systemu refundacji dyĪurów aptek spowoduje dodatkowe obciąĪenie dla kas chorych w ramach ustawowego ubezpieczenia spoáecznego w wysokoĞci okoáo 100 milionów Euro rocznie, a dla prywatnych kas chorych w wysokoĞci 12 milionów Euro rocznie. Kwoty te zostaáy wyliczone w oparciu o caákowitą liczbĊ opakowaĔ leków na receptĊ wydanych w Niemczech w roku 2012 w aptekach ogólnodostĊpnych - zgodnie z danymi podanymi przez IMS Health byáo to 704,981 milionów opakowaĔ JeĞli pomnoĪymy: 704 981 000 opakowaĔ x 0,16 Euro = 112 796 960,00 Euro W dniu 18 wrzeĞnia 2013r., w trakcie Zjazdu Niemieckich Aptekarzy, podane zostaáy liczne szczegóáy dotyczące wdroĪenia systemu Zarząd Funduszu ma juĪ swoją siedzibĊ w której bieĪące czynnoĞci bĊdzie wykonywaü 10 pracowników. KoĔczą oni juĪ prace umoĪliwiające kontakt z 17 okrĊgowymi izbami aptekarskimi (które bĊGą przekazywaü dane dotyczące rozkáadu i liczby wykonanych dyĪurów przez poszczególne apteki) oraz centrami obliczeniowymi obsáugującymi rozliczenia refundacyjne prawie 21 tysiĊcy aptek. WstĊpne analizy pokazują, Īe kwartalnie system bĊdzie przetwarzaá okoáo 160 tysiĊcy zestawów danych w wyniku czego bĊdzie dokonywanych okoáo 80 tysiĊcy przelewów pieniĊĪnych W początkowym okresie funkcjonowania systemu Zarząd Funduszu moĪe wziąü kredyt w banku, aby moĪliwie szybko uzyskaü Ğrodki obrotowe na potrzeby wypáat dla aptek. Jednak kredyt ten EĊdzie musiaá zostaü spáacony najpóĨniej do koĔca b.r. Ponadto w dáXĪszej perspektywie nie moĪe byü Īadnych finansowych ani personalnych poáączeĔ miĊdzy zarządem funduszu i Zrzeszeniem Niemieckich Aptekarzy Z wpáywów do funduszu mogą byü finansowane tylko dopáaty do dyĪurów i koszty zarządzania Funduszem 34 Strona 3 / 8 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Zarządzanie Funduszem bĊdzie równieĪ wymagaáo speánienia rygorystycznych norm w zakresie ochrony danych. Nie moĪe byüĪadnych przypadków „zmieszania” danych bĊGących pod nadzorem Zarządu Niemieckich Izb Aptekarskich oraz Zarządu Funduszu. Fundusz bĊdzie podlegaá tym samym restrykcjom prawnym i odpowiedzialnoĞci, co Federalne Ministerstwo Zdrowia W przypadku aptek korzystających do rozliczania refundacji z obsáugi centrów obliczeniowych – wiĊkszoĞü prac związanych z przekazywaniem danych do Funduszu bĊGą wykonywaáy centra obliczeniowe. Wówczas tylko czĊĞü danych dotyczących liczby wydanych w ciągu kwartaáu opakowaĔ leków na receptĊ apteki bĊGą podawaü w formie Záasnych deklaracji – bĊdzie to dotyczyáo np. leków wydanych za peáQą odpáatnoĞcią Jednak w przypadku niewielkiej iloĞci aptek, które nie korzystają z obsáugi centrów obliczeniowych, bĊGą one musiaáy wszystkie niezbĊdne dane przekazywaü w formie wáasnych deklaracji. Deklaracie te EĊGą przekazywane na specjalnych formularzach, których format zostaá juĪ zatwierdzony. Odpowiednie formularze zostaáy juĪ przesáane pocztą do aptek PoniĪej przedstawiony zostaá przykáad takiego formularza. Po upáywie roku od wejĞcia w Īycie nowego systemu dopáat do dyĪurów aptek zostanie przeprowadzona dokáadna analiza funkcjonowania systemu i ewentualnie wprowadzone zostaną niezbĊdne korekty tego systemu. Niewątpliwie zanim funkcjonowanie systemu dopáat do duĪurów aptek stanie siĊ rutynową czynnoĞcią, naleĪy jeszcze wáRĪ\ü duĪo pracy, jednak najwaĪniejszy krok w tym zakresie zostaá juĪ w Niemczech zrobiony Mam nadziejĊ, Īe równieĪ w Polsce samorząd aptekarski rozpocznie merytoryczną debatĊ w tym zakresie. ZachĊcam do szczegóáowego zapoznania siĊ z treĞcią przetáumaczonej Ustawy w sprawie wsparcia dla zapewnienia dyĪurów peánionych przez apteki. Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Strona 4 / 8 35 paragraf b e z r e c e pt y Listy cenowe uznane za naruszenie zakazu reklamy aptek i ich działalności Wyrokiem z dnia 29 maja 2013 r. sygn. akt VI SA/Wa 453/13 (wyrok nieprawomocny) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że listy cenowe stanowią naruszenie zakazu reklamy aptek i ich działalności ustanowionego w art. 94a ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne. Stan faktyczny sprawy przedstawiał się następująco: Spółka Jawna z siedzibą w B., prowadziła zabronioną reklamę apteki ogólnodostępnej poprzez kolportaż ulotek reklamowych, zawierających wyciąg z listy cenowej obowiązujący od 14 czerwca 2012 r. Ulotki z ofertą cenową sieci aptek były dystrybuowane m.in. w przychodniach całodobowych. Z jednej strony ulotki wymienione były adresy i godziny otwarcia 10 aptek, działających pod określoną wspólną nazwą, a na drugiej stronie znajdował się wyciąg z listy cenowej. W toku postępowania przed Wojewódzkim Inspektorem Farmaceutycznym spółka stanęła na stanowisku, zgodnie z którym w jej ocenie kolportaż list cenowych nie stanowi reklamy apteki i tym samym nie narusza zapisów art. 94a ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne. Poinformowała również, że ulotki zostały umieszczone jedynie w aptece. Jednocześnie wskazała, iż przedmiotowe listy cenowe są informacją handlową i stanowią wyraz dbałości o pacjenta, który nie musi się trudzić przy porównywaniu cen leków oferowanych w innych aptekach. Spółka wyjaśniła również, że apteki, w których znajdowały się ulotki są prowadzone przez podmioty, które łączy obowiązująca umowa konsorcjum, w ramach której podejmowane są przedsięwzięcia gospodarcze w tym druk oferty cenowej zawierającej listę aptek prowadzonych przez te firmy pod wspólną marką. Z tego powodu ulotki znajdowały się w lokalach aptek prowadzonych przez te podmioty. Ponadto wskazała, iż nie kolportowała ulotek poza lokalami apteki w szczególności nie umieszczała ich w przychodniach. Na potwierdzenie załączyła stosowne oświadczenie osoby odpowiedzialnej za działania wizerunkowe aptek. Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego organ I instancji zakończył postępowanie wydając decyzję umarzającą postępowanie oraz nałożył na skarżącą karę pieniężną w wysokości 200 zł. Organ uzasadniając swoją decyzję wskazał, że w toku postępowania ustalono, iż ulotka zawierająca listę cenową obowiązującą od 14 czerwca 2012 r., w której wymieniona była przedmiotowa apteka była kolportowana w lokalach dziesięciu aptek. Ponadto organ stwierdził, 36 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 iż spółka zaprzeczyła, jakoby zleciła dystrybuowanie ulotek w innych miejscach, w szczególności w przychodniach, a organ po dacie wszczęcia postępowania nie stwierdził obecności ulotek w przychodniach. Organ pierwszej instancji stwierdził, iż ulotka zawierająca ofertę cenową apteki miała charakter reklamowy, gdyż jej celem było zachęcenie potencjalnych klientów do dokonywania zakupów w konkretnych aptekach należących do sieci. Ponadto organ pierwszej instancji stwierdził, iż strona zaprzestała prowadzenia działalności reklamowej, o czym poinformowała w swym piśmie, dlatego zasadne było umorzenie postępowania gdyż stało się ono bezprzedmiotowe. Jednakże zgodnie z art. 129b ust. 1 ustawy – Prawo farmaceutyczne, organ był obowiązany nałożyć na stronę karę pieniężną w sytuacji stwierdzenia prowadzenia przez stronę reklamy apteki i tym samym naruszenia dyspozycji art. 94a ust. 1 ww. ustawy. Główny Inspektor Farmaceutyczny po rozpatrzeniu odwołania utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie w sprawie wskazał na brzmienie art. 94a ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne, zgodnie z którym zabroniona jest reklama aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności. Nie stanowi reklamy informacja o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego. Organ wyjaśnił, że przepis ten nie zawiera, podobnej do zawartej w art. 52 ust. 1 ww. ustawy, definicji reklamy produktu leczniczego. Zawiera tylko zamknięty katalog czynności, które reklamy nie stanowią poprzez wskazanie, że nie stanowi reklamy informacja o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego. Organ uzasadniając swoje stanowisko w sprawie niniejszej wskazał na orzecznictwo sądowe, które zawiera próby doprecyzowania tego pojęcia. W oparciu o powyższe organ stwierdził, że lista cenowa apteki spełnia kryteria definicji reklamy aptek, gdyż ma na celu zachęcenie do zakupu konkretnych towarów (wymienionych w cenniku) po określonych cenach i w konkretnych aptekach (wymienionych na ulotce). GIF przychylił się do stanowiska zawartego w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2007 r. (sygn. akt II CSK 289/07), który stanął na stanowisku, że „reklama oznacza każde przedstawienie (wypowiedź) w jakiejkolwiek formie w ramach działalności handlowej, gospodarczej, rzemieślniczej lub wykonywania wolnych zawodów, dokonane w celu wspierania zbytu towarów lub usług. Powszechnie przyjmuje się, że reklamą są wszelkie formy przekazu, w tym takie, które nie zawierając w sobie elementów ocennych ani zachęcających do zakupu, mogą jednak zostać przyjęte przez ich odbiorców jako zachęta do kupna”. Organ odwoławczy podkreślił równocześnie, że nie kwestionuje dopuszczalności informowania pacjenta o obowiązujących cenach, ale musi to być realizowane w formie neutralnego przekazu. Zdaniem Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 37 organu, lista cenowa umieszczona na ulotce na której znajduje się jednocześnie nazwa i logo apteki – zielona koniczyna z podaniem listy aptek działających pod tą nazwą nie jest już neutralną informacją, ale zachętą do dokonania zakupów w tych konkretnych aptekach. Organ uznał za wątpliwe twierdzenie skarżącej, iż druk listy cenowej był wyrazem dbałości o pacjenta oraz stanowi element opieki roztaczanej nad pacjentem. Od powyższej decyzji skarżący złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której wniósł o uchylenie decyzji organu I i II instancji, zarzucając naruszenie przepisów art. 94 a ust. 1 zdanie 1 ustawy Prawo farmaceutyczne poprzez uznanie, że wydana i przekazana pacjentom przez skarżącą oferta cenowa stanowi zabronioną reklamę apteki. Na poparcie swojego stanowiska podtrzymał swoją dotychczasową opinię prezentowaną w toku postępowania administracyjnego oraz wskazał na orzecznictwo sądów administracyjnych popierając je. Sąd administracyjny uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżone decyzje nie naruszają prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia. Ze względu na brak w obowiązujących przepisach definicji reklamy, Sąd uznał za konieczne sięgnięcie po definicję reklamy, znajdującej się w publikacjach słownikowych, zgodnie z którą „reklamą jest działanie mające na celu zachęcenie potencjalnych klientów do zakupu konkretnych towarów lub do skorzystania z określonych usług” („Wielki Słownik Wyrazów Obcych” pod redakcją M. Bańki, wyd. PWN, Warszawa 2003 r.). Formy reklamy mogą być różnorakie, są to ulotki, spoty w telewizji, bilbordy, których zamiarem jest wywołanie określonej reakcji potencjalnych klientów. W świetle powyższego za reklamę działalności apteki należy uznać każde działanie, skierowane do publicznej wiadomości, którego celem jest zainteresowanie klientów do zakupów leków w danej aptece. Powyższa definicja reklamy działalności apteki została przyjęta w szeregu orzeczeniach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (wyroki w sprawach VII SA/Wa 1985/07, VII SA/Wa 2215/07, VII SA/Wa 1739/07, VII SA/Wa 1914/07). Według oceny Sądu, reklama nie musi zawierać w sobie wyraźnych elementów ocennych ani zachęcających do zakupu. Wystarczy, że wywoła u odbiorców zainteresowanie produktem i chęć jego nabycia. W niniejszej sprawie ulotki zawierające wyciąg z listy cenowej apteki ogólnodostępnej były dostępne nie tylko w aptekach należących do sieci aptek, ale także w przychodniach. Pacjenci szukający pomocy lekarskiej oraz nabywający 38 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 leki, po zapoznaniu się z ulotką informującą o cenach leków i miejscu ich sprzedaży, mogli dokonać porównania z cenami tych samych leków sprzedawanymi w innych aptekach i zdecydować się na ich zakup w aptece skarżącej, jeżeli ceny te okazały się korzystniejsze niż te oferowane w innych aptekach. Tak więc organy orzekające w niniejszej sprawie słusznie uznały, że zakwestionowana ulotka z podanymi cenami leków i adresami aptek, w których można nabyć te leki po wskazanych cenach stanowi formę przekazu mogącą być potraktowaną przez odbiorców jako zachęta do kupna. Wobec zatem naruszenia przez Spółkę zakazu ustanowionego w przepisie art. 94a zasadne było nałożenie na nią kary pieniężnej na podstawie art. 129 b ust. 1 Prawa farmaceutycznego. Wobec tego, że zarzuty skargi okazały się niezasadne Sąd orzekł o jej oddaleniu (sygn. akt VI SA/Wa 453/13). Sylwester Majewski – radca prawny * * * Ostatnie zmiany w Kodeksie pracy. 1.Ustawą z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 896), która weszła w życie z dniem 23 sierpnia 2013 r. wprowadzono zmiany w przepisach dotyczących czasu pracy. Z najważniejszych zmian wprowadzono następujące: 1.1.Wprowadzono możliwość przedłużenia okresy rozliczeniowego do 12 miesięcy (co do zasady okres rozliczeniowy nie przekracza 4 miesięcy). Taka możliwość dotyczy każdego systemu czasu pracy, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi, technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy. Warunkiem takiego przedłużenia jest również konieczność zachowania ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników (art. 129 § 2 KP). 1.2.Dopuszczono możliwość sporządzenia rozkładu czasu pracy danego pracownika zarówno w formie pisemnej jak i elektronicznej, na okres krótszy niż okres rozliczeniowy. Rozkład ten nie może być jednak sporządzony na okres krótszy niż jeden miesiąc. Pracodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na tydzień przed jego rozpoczęciem (art. 129 § 3KP). Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 39 1.3.Obowiązek pracodawcy sporządzania rozkładu czasu pracy wyłączono, jeśli: –– rozkład czasu pracy pracownika wynika z prawa pracy, obwieszczenia (jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy) albo z umowy o pracę, –– w porozumieniu z pracownikiem ustali czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm; w takim przypadku rozkład czasu pracy ustala pracownik; –– na pisemny wniosek pracownika stosuje do niego rozkłady czasu pracy, o których mowa w art. 1401 (różne godziny rozpoczynania pracy w dniach pracy); –– na pisemny wniosek pracownika ustali mu indywidualny rozkład czasu pracy (art. 129 § 4KP). 1.4.Wprowadzono możliwość rozpoczęcia dnia pracy w różnych godzinach (tzw. ruchomy czas pracy). Przy czym rozkład czasu pracy może polegać albo na ustaleniu rozkładu czasu pracy przewidującego różne godziny rozpoczęcia pracy w dniach pracy przez pracowników albo przedział czasu pracy, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu pracy. Wykonywanie pracy zgodnie z tym rozkładami czasu pracy nie może naruszać prawa do pracownika do odpoczynku. Ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych (art. 1401 KP). 1.5.Systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym lub regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy (mniej niż 20 pracowników). Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa lub działająca nie wyraża zgody na ustalenie lub zmianę systemów i rozkładów pracy oraz okresów rozliczeniowych, może stosować okres rozliczeniowy w systemie równoważnego czasu pracy, po uprzednim zawiadomieniu właściwego okręgowego inspektora pracy. Przedłużenie okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy oraz ustalenie ruchomego czasu pracy ustala się: –– w układzie zbiorowym pracy lub porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi; jeżeli nie jest możliwe uzgodnienie porozumienia ze wszystkimi organizacjami związkowymi, pracodawca uzgadnia treść porozumienia z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi, albo 40 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 –– w porozumieniu zawieranym z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy – jeżeli nie działają związki zawodowe. Kopię porozumienia pracodawca przekazuję właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie pięciu dni roboczych od jego zawarcia. Ruchomy czas pracy może być stosowany również na pisemny wniosek pracownika niezależnie od tego, czy u danego pracodawcy w ogóle przyjęto ruchomy czas pracy, czy też pracownik jest zainteresowany innym rozkładem czasu pracy niż wynikający z przyjętego u danego pracodawcy. Jednakże wymaga to uzyskania zgody pracodawcy (art. 150 KP). 1.6.Jeżeli w danym miesiącu, ze względu na rozkład czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, pracownik nie będzie miał obowiązku wykonywania pracy, przysługiwać mu będzie wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie. W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy wysokość tego wynagrodzenia jest ustalana proporcjonalnie do tego wymiaru czasu pracy. 1.7.Wyłączono z pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy udzielonego pracownikowi na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych. Takie odpracowanie nie może jednakże naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego (11 godzin) i tygodniowego (35 godzin) – art. 151 § 21 KP. 1.8.Okresy rozliczeniowe czasu pracy trwające w dniu wejścia w życie omawianej ustawy kończą się z upływem czasu, na jaki zostały wprowadzone. 1.9.Powyższa ustawa weszła w życie z dniem 23 sierpnia 2013 r. 2.Ustawą z dnia 26 lica 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 1028) wprowadzono zmiany dotyczące urlopu wypoczynkowego oraz wychowawczego. 2.1.Zrezygnowano z przepisu stanowiącego podstawę do proporcjonalnego obniżania wymiaru urlopu wypoczynkowego w przypadku, gdy w danym roku kalendarzowym po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu wypoczynkowego korzysta on z urlopu wychowawczego, a następnie w tym samym roku powraca do pracy (art. 1552 § 2 KP). Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 41 2.2.Podwyższono – z 3 do 4 miesięcy – wymiar urlopu wychowawczego, który może być jednocześnie wykorzystywany przez oboje rodziców lub opiekunów dziecka (art. 186 § 6 KP). 2.3.Umożliwiono wykorzystywanie urlopu wychowawczego w pięciu częściach, a nie jak dotychczas w czterech częściach. (art. 186 § 8 KP). 2.4.Przyjęto zasadę, zgodnie z którą bieg przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas korzystania z urlopu wychowawczego (art. 2931 KP). 2.5.Nowe przepisy weszły w życie z dniem 1 października 2013 r. Sylwester Majewski – radca prawny * * * Nowelizacja ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz ustawy o izbach aptekarskich. Ustawą z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 1245) dokonano nowelizacji szeregu ustaw, w tym ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz ustawy o izbach aptekarskich. Celem nowelizacji jest transpozycja do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/84/UE z dnia 15 grudnia 2010 r. zmieniającej – w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii – dyrektywę 2001/83/WE w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi (Dz. Urz. UE L 348 31.12.2010, str. 74). Ustawa dokonuje również wdrożenia dyrektywy 2001/83/WE z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi (Dz. Urz. UE L 311 z 28 listopada 2001, str. 67; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 13, t. 27, str. 69), w zakresie art. 78. Głównym założeniem tej nowelizacji jest zwiększenie nadzoru nad bezpieczeństwem stosowania produktów leczniczych i związany z tym problem monitorowania działań niepożądanych produktów leczniczych. nadrzędny cel wprowadzenia niniejszej ustawy, mający bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo zdrowotne, należy wskazać zwiększenie średniej wykrywalności przypadków działań niepożądanych produktów leczniczych w społeczeństwie. 42 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Najistotniejsze zmiany w ustawie – Prawo farmaceutyczne: 1. Zmieniono definicję działania niepożądanego produktu leczniczego – każde niekorzystne i niezamierzone działanie produktu leczniczego. Definicja ta obejmuje swoim zakresem nie tylko działanie, które należy utożsamiać z niekorzystnym i niezamierzonym skutkiem stosowania tego produktu w sposób dozwolony, ale także ze skutkiem niewłaściwego stosowania, stosowania poza warunkami określonymi w pozwoleniu na dopuszczenie do obrotu, w tym stosowania niezgodnego z przeznaczeniem, wynikającym z przedawkowania produktu leczniczego albo błędu medycznego w stosowaniu produktu leczniczego. 2. Wprowadzono definicję osoby wykonującej zawód medyczny, zgodnie z którą rozumie się przez to lekarza, lekarza dentystę, felczera (starszego felczera), pielęgniarkę, położną, diagnostę laboratoryjnego, ratownika medycznego, farmaceutę lub technika farmaceutycznego, o którym mowa w art. 91 ust. 1, a w odniesieniu do obowiązków wynikających z art. 24 – także lekarza weterynarii (art. 2a ust. 2 ustawy). 3. Wprowadzono możliwość czasowego zwolnienia przez Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych z obowiązku umieszczania na opakowaniach i w ulotce dołączanej do opakowania niektórych danych szczegółowych lub z obowiązku sporządzania opakowania lub ulotki w języku polskim, jeżeli jest to uzasadnione ochroną zdrowia publicznego, gdy występują poważne trudności w zakresie dostępności produktu leczniczego posiadającego kategorię dostępności Rpz i Lz (art. 4c). 4. Przewidziano uprawnienie (analogicznie do obowiązku, którym objęci byli dotychczas lekarze, lekarze dentyści oraz farmaceuci w zakresie informowania o przekazywanych im informacjach o działaniach niepożądanych produktów leczniczych) obejmujące ratowników medycznych, pielęgniarki, położne, felczerów, diagnostów laboratoryjnych, a także tych spośród techników farmaceutycznych, którzy uzyskali uprawnienie do wykonywania czynności fachowych w aptece. Odpowiednie uprawienia techników odzwierciedlono w art. 91 ustawy, zaś zakres, zasady i procedury dokonywania tych zgłoszeń określono w dodanych w ustawie art. 36e i art. 36f. 5. Nałożono na określone w ustawie podmioty obowiązek zamieszczania informacji o produktach leczniczych w europejskiej bazie danych obejmującej produkty lecznicze – EudraVigilance (zdefiniowanej w art. 2 pkt 40b ustawy), która ma docelowo służyć wymianie (dostarczaniu, ale i powszechnemu dostępowi) informacji na temat produktów leczniczych i możliwych niekorzystnych następstw ich stosowania. Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 43 6. Skonkretyzowano w zakresie terminu obowiązek dokonywania zgłoszeń działań niepożądanych produktów leczniczych. Będzie on objęty, co do zasady terminem 90-dniowym liczonym od dnia powzięcia informacji o tych działaniach, natomiast przypadki ciężkich niepożądanych działań będą musiały być zgłaszane niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 15 dni od dnia powzięcia informacji o ich wystąpieniu. 7. 7Nałożono na przedsiębiorców prowadzących hurtownie farmaceutyczne dostarczających produkty lecznicze do krajów trzecich obowiązek zapewnienia, aby produkty te były dostarczane wyłącznie do podmiotów uprawnionych do obrotu hurtowego lub bezpośredniego zaopatrywania ludności w produkty lecznicze, zgodnie z przepisami obowiązującymi w tych krajach trzecich (art. 78 ust. 1 pkt 3). 8. Skonkretyzowano możliwość cofnięcia zezwolenia na prowadzenie hurtowni farmaceutycznej z powodu naruszenia przepisu art. 36 z nakładającego obowiązek nieprzerwanego zaspokajania zapotrzebowania podmiotów uprawnionych do obrotu detalicznego produktami leczniczymi i przedsiębiorców zajmujących się obrotem hurtowym produktami leczniczymi w ilości odpowiadającej potrzebom pacjentów, w odniesieniu do produktów objętych refundacją (art. 81 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 36z). 9. W ustawie z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 856, z późn. zm.) dodano art. 5b który skonkretyzował obowiązek farmaceuty zgłaszania Prezesowi Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych lub podmiotowi odpowiedzialnemu za wprowadzenie produktu leczniczego do obrotu działania niepożądanego produktu leczniczego, w trybie przewidzianym w ustawie Prawo farmaceutyczne. 10. Wprowadzono do ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r. poz. 159 i 742) rozdział dotyczący prawa pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych osobom wykonującym zawód medyczny lub bezpośrednio Prezesowi Urzędu. Ustawa wchodzi w życie z dniem 25 listopada 2013 r. Sylwester Majewski – radca prawny 44 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Konkurs „Lider Nauk Farmaceutycznych” Konkurs organizuje Wydawnictwo Kwadryga Sp. z o.o., wydawca miesięcznika Gazeta Farmaceutyczna z firmą Gedeon Richter – wyłącznym partnerem tego konkursu, której edukacyjny grant finansowy umożliwia realizację przedsięwzięcia. Firma Gedeon Richter inwestuje nie tylko w przyszłość wybitnych absolwentów, ale całej nauki polskiej. Stawia na potencjał i innowacyjność najzdolniejszych adeptów nauk farmaceutycznych. Adresatem Konkursu są osoby rozpoczynające karierę naukową. Idea Konkursu wpisuje się w założenia Polityki Naukowej Państwa „Budujemy na Wiedzy”, zgodnie z treścią Ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. (Dz. U. 2010 Nr 96 poz. 615). Konkurs odbędzie się pod patronatem honorowym Konferencji Dziekanów Wydziałów Farmaceutycznych, Prezesa Fundacji Nauki Polskiej i Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego. Prace do konkursu nominują doktorskie Rady Wydziałów Farmaceutycznych poszczególnych Uniwersytetów. Oceni je Komisja Konkursowa, w skład której wchodzi 6 osób: prezes Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, przewodniczący Konferencji Dziekanów Wydziałów Farmaceutycznych, 3 profesorów – dydaktyków, Krajowy Konsultant ds. farmakologii klinicznej oraz Dyrektor Rozwoju Produktów – dr Andrzej Ernst. Laureaci Konkursu odbędą staż w laboratoriach ośrodka badawczo-rozwojowego „Gedeon Richter Polska” z siedzibą w Grodzisku Mazowieckim. Staż będzie trwał 1-3 miesiące, przy czym ostateczna decyzja o długości zostanie podjęta przez indywidualnych laureatów. Staż odbędzie się do końca bieżącego roku, po oficjalnym rozstrzygnięciu konkursu podczas Dnia Polskiej Farmacji (maj-grudzień). Staż będą mogli odbyć laureaci – magistrzy farmacji, którzy uzyskali stopień naukowy doktora nauk farmaceutycznych (w przypadku I edycji konkursu: w latach 2010-2013) i których prace charakteryzują się walorem aplikacyjnym, a więc są prowadzone w kierunku ich praktycznego wykorzystania w procesie powstawania Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 45 nowych leków. Ważny jest również nowatorski charakter problemu badawczego oraz wysoki poziom naukowy badań z wykorzystaniem najnowszych technologii. Wydziały Farmaceutyczne Uniwersytetów Medycznych, na których doktoryzowali się laureaci pierwszego, drugiego i trzeciego miejsca w Konkursie zostaną odznaczone medalami Scientia Nobilitat: złotym, srebrnym i brązowym. Oficjalne rozstrzygnięcie konkursu będzie miało miejsce podczas Dnia Polskiej Farmacji w roku 2014. Jedną z idei Konkursu „Lider Nauk Farmaceutycznych” jest zachęcenie młodych naukowców do podjęcia zaawansowanych badań, jak również prezentacja firmy „Gedeon Richter” jako zaangażowanej w rozwój nauki, kształcenie młodych kadr oraz budowanie pozytywnego wizerunku badaczy i dydaktyków, których pasją są nauki farmaceutyczne. Ideę Konkursu omówiono w czasie uroczystej inauguracji XXII Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, który odbywał się w dniach 18-21 września br. w Białymstoku. Założenia i cele Konkursu przedstawili: Ewa Dux-Prabucka – redaktor naczelna „Gazety Farmaceutycznej” i Paweł Rakowski – dyrektor ds. medycznych w firmie „Gedeon Richter”. Książka prof. Zbigniewa Beli – dyrektora Muzeum Farmacji CM UJ w Krakowie Nakładem wydawnictwa „Medycyna Praktyczna” ukazała się ostatnio książka Zbigniewa Beli pt. „O starożytnych antidotach, złotych pigułkach i innych sprawach związanych z historią farmacji”. Jak pisze we „Wstępie” autor, książka ta to „…propozycja innego sposobu poznawania historii aptekarstwa: nie za pomocą chronologicznego wykładu (starożytność, średniowiecze itd.), lecz poprzez prezentację związanych z tą historią przedmiotów – takich na przykład jak oryginalna porcja teriaku, szklane naczyńka w kształcie monstrancji na olejki lecznicze, dzban apteczny na olej z dżdżownic, majolikowe naczynie z napisem Alkermes, miedziany alembik z XVI wieku, kapsuła do pozłacania pigułek, oryginalne opakowanie na salwarsan, plakieta portretowa przedstawiająca profil Samuela Hahnemanna, grecko-łacińskie wydanie Hipokratesa, portret prof. Łobaczewskiego pędzla Jacka Malczewskiego itp.” O książce tej prof. A. Śródka, kierownik Katedry Historii Medycyny Collegium Medicum UJ, napisał (na 4. stronie okładki książki), że „…to zwykłe, wydawałoby się, omówienie blisko czterdziestu 46 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 eksponatów krakowskiego Muzeum Farmacji […] dzięki szerokiej wiedzy Autora i umiejętności jej przekazania, staje się de facto fascynującą podróżą po dziejach europejskiej farmacji i europejskiego aptekarstwa”. Walory poznawcze i estetyczne tej książki podkreśla atrakcyjna szata graficzna, w tym liczne, barwne ilustracje. Książkę Z. Beli można kupić za pośrednictwem strony internetowej wydawnictwa Medycyna Praktyczna (www.mp.pl, zakładka „księgarnia”). Cena detaliczna: 120 zł, cena powyżej 20 egzemplarzy – 100 zł. Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 47 K ronika sportowa W Kietlicach po raz drugi Nareszcie piątek po południu, kończę zmianę i w drogę, za kilka godzin będę na miejscu. Nie mogę się doczekać spotkania z dobrymi znajomymi z zeszłorocznej edycji regat, tej rywalizacji (oczywiście tylko na wodzie), śpiewania przy ognisku i – w ogóle. Po drodze, jeszcze w Warszawie, przydarza mi się kolizja, prawie nic mi nie jest, ale muszę „dowlec” się do domu na szybki pit stop i zmienić dwukołowy środek transportu na czterokołowy. Spisywanie protokołu ze sprawcą trochę trwało i zamiast być późnym popołudniem na miejscu pewnie będę późnym wieczorem, a chciałem jeszcze „opływać” łódkę. Po drodze piękne mazurskie krajobrazy wyciszają „skołataną duszę”, chociaż dziurawe jak szwajcarski ser tamtejsze drogi nie pozwalają do końca się wyciszyć. Może to i dobrze, i bezpieczniej? Ostatnia prosta, brama i jestem na miejscu. Rejestracja, koszulka i bandana tegorocznej edycji, pierwsi znajomi... Szukam „naszych” – są, wracają z kei, właśnie skończyli próbne pływanie. W tym roku mamy dwie załogi ze wsparciem samej Pani prezes, więc apetyty na sukces są duże, zwłaszcza po zeszłorocznym udanym starcie. Grillowa kolacja rozpoczyna długi, naprawdę bardzo, bardzo, ale to bardzo długi wieczór z ogniskiem, gitarami, śpiewaniem, ale jutro zawody, więc trzeba się położyć – a zresztą co mi tam, odeśpię po powrocie, spotykamy się raz na rok... Rano odprawa, trasa taka sama, więc wiemy co i jak, tylko jest jeden problem, bardzo słabo wieje, właściwie nie wieje, ale może się rozdmucha później. Na miejsce startu wszyscy lecą na katarynach, bo inaczej się nie da, ustalamy taktykę, sprawdzamy różne warianty startu. W końcu idą poszczególne flagi sygnałowe na maszt, pilnujemy czasu, rywali i startujemy. Nie jest łatwo, bo na słabym wietrze niektóre jachty tracą sterowność inne „wjeżdżają” nieprzepisowo, ciasno, no po prostu ogólna „kaszana” – i tak za każdym razem. Ech, nie tak to miało wyglądać. Nikt nie składa protestów, bo to regaty koleżeńskie, ale co sobie każdy pomyślał, to jego. Dajemy z siebie wszystko, patrzymy jak idzie drugiej naszej załodze i cały czas mamy nadzieję, że w końcu „powieje”. No i powiało, ale dopiero po południu, podczas wyścigu długodystansowego dookoła wyspy. Z tego, że powiało, to się tak za bardzo nie cieszymy, bo do tego lunęło i to bardzo. W kokpicie zostaję tylko z Wojtkiem reszta załogi „balastuje” w kabinie, w końcu po co mamy wszyscy moknąć. Szybsza jazda częściowo rekompensuje ten zimny kilkugodzinny prysznic i po dopłynięciu do kei nie możemy z Wojtkiem opanować telepiących nami dreszczy – ciekawe dlaczego? Przebieramy się w suche ciuchy i grillowa kolacja 48 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 stawia nas na nogi. Potem przychodzi czas podsumowania naszych zmagań, wręczenie nagród i dyplomów. Powiedzmy sobie szczerze, w tym roku nie poszło nam tak, jak to sobie wymarzyliśmy, daliśmy z siebie wszystko, ale inni byli szybsi. Dlaczego? Nie ma sensu się nad tym za bardzo zastanawiać, bo sporo tu zależy od szczęścia. Tego właśnie nam życzę za rok, bo na pewno, po tak udanej tegorocznej imprezie, spotkamy się wszyscy w Kietlicach – może w szerszym składzie i znowu staniemy na starcie, by jak najlepiej reprezentować swoje Izby, a po dobiciu do brzegu świetnie się razem bawić. W tym roku bardzo podobała mi się „część artystyczna” drugiego wieczoru, zresztą nie tylko mnie. „Soczysty” dźwięk dwóch gitar elekro-akustycznych z towarzyszeniem saksofonu i to wszystko z „lekkim” skrętem w stronę bluesa – coś pięknego, no po prostu – odeśpię po powrocie... P.S. Tak naprawdę fajnie przywiało „czwórką” dopiero w niedzielę i kto miał czas i chęć mógł odstawić część jachtów do Wilkas. Oczywiście skorzystałem z okazji i razem z Tomkiem i zaprzyjaźnioną załogą z Olsztyna pofrunęliśmy przez mazurskie jeziora, żegnając tegoroczny sezon żeglarski. Hmmm, nie wiem czy to się do takiego artykułu nadaje, ale mielonka z suchym chlebem, którą wtedy zjedliśmy razem była „nieziemska” – nigdy mi tak nie smakowała. Pozdrawiam Wszystkich i do zobaczenia za rok. Maciek Drogowski * * * Sprawozdanie z II Żeglarskich Mistrzostw Polski Aptekarzy Kietlice 30.08 – 2.09.2013 W dniach 30.08 – 2.09.2013 r. odbyły się II Regaty Farmaceutów. Wzięło w nich udział 16 załóg, które reprezentowały 9 Okręgowych Izb Aptekarskich. Najwięcej drużyn (5) wystawiła – jak przystało na gospodarza – Okręgowa Izba Aptekarska w Olsztynie. Po dwie załogi wystawiły Okręgowe Izby Aptekarskie w Katowicach, Warszawie i Białymstoku oraz po jednej załodze Okręgowe Izby Aptekarskie z Krakowa, Dolnego Śląska, Łodzi, Gdańska i Izba Pomorsko-Kujawska. Regaty odbywały się w dwóch klasyfikacjach: całość regat i główna nagroda – puchar Prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej oraz specjalna klasyfikacja w tzw. biegu długim wokół wyspy Upałty na jeziorze Mamry o puchar Prezesa Olsztyńskiej Rady Aptekarskiej. Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 49 Całość Regat składała się z czterech krótkich wyścigów po tzw. śledziu, zgodnie z bojkami rozstawionymi przez komisję regatową. Regaty rozpoczęły się o godz. 900 odprawą sterników, gdzie sędzia regat – Pani Ewa Wesołowska, przekazała niezbędne informacje organizacyjne i meteorologiczne. Ze względu na słaby wiatr regaty wystartowały o godz. 1100. Wprawdzie rozegrano tylko trzy wyścigi, ale i tak emocji nie brakowało. O godz. 1400 załogi spłynęły do portu w Kietlicach na obiad. Po szybkim posiłku, ok. godz. 1600 regaty kontynuowano. Rozegrano jeszcze jeden krótki bieg i załogi wystartowały do biegu długiego. Wszystkie jachty ruszyły prawie jednocześnie przy lekkim wietrze. Ale problemy zaczęły się na pierwszej bojce, kiedy to wiatr systematycznie słabł. Część załóg pokonała boję i wyruszyła dalej, druga część natomiast, z powodu braku sterowności, miała problem z pokonaniem pierwszej przeszkody. Pogoda zmieniała się radykalnie – brak wiatru uniemożliwiał pokonanie przesmyku między wyspą a lądem. Ale to była cisza przed burzą. Pierwsze krople poinformowały nas, że czekają nas ciężkie chwile. I tak też się stało. Wiatr był coraz silniejszy, deszcz coraz większy, a załogi musiały zmagać się z zawodami. Emocje były coraz większe, przetasowania w klasyfikacji również. Na szczęście pogoda wróciła do normy, a załogi dopłynęły do portu. Regaty zakończyły się wręczeniem pucharów dla zwycięzców i wspólną zabawą razem z zespołem „Biały Patyk”. Załogi ukończyły wyścigi w następującej kolejności: Całość regat: 1. Jacht „Macieja”, sternik – Joanna Nazarko-Sadowska – OIA Białystok (J. Nazarko-Sadowska, M. Sadowski, M. Dziemian, K. Monieta), 2. Jacht „Laguna”, sternik – Wiktor Napióra – OIA Łódź (W. Napióra, E. Rutkowska, K. Sobczak, A. Mateusiak), 3. Jacht „Dorotka”, sternik – Ewa Ochota – OIA Katowice (E. Ochota, E. Orzeł, R. Breguła, T. Kloc, P. Kusiak), 4. Jacht „Błękitna”, sternik – Jacek Szwed – DIA Wrocław (J. Szwed, M. Repelewicz, M. Polak, A. Polak) 5. Jacht „Idol”, sternik – Katarzyna Martyniuk – OIA Olsztyn (K. Martyniuk, W. Łazowski, M. Stankiewicz, J. Łukaszewicz, K. Rółkowski), 6. Jacht „Wind II – Król”, sternik – Janusz Łazarczuk – OIA Olsztyn (J. Łazarczuk, I. Grzechnik, M. Dudka, W. Naruszewicz), 7. Jacht „Kołomyjka”, sternik – Aleksander Kołodziejczak – OIA Warszawa (A. Kołodziejczak, T. Uchimiak, R. Majewski, M. Papaj), 8. Jacht „Palinka”, sternik – Wojciech Kazior – OIA Olsztyn (W. Kazior, J. Kotynia, M. Zyśk, A. Kwiatkowski), 50 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 9. Jacht „Grenlandia”, sternik – Małgorzata Lelito – OIA Kraków (M. Lelito, M. Lech, C. Duliasz, T. Wójcicki, W. Sancewicz), 10. Jacht „Grom”, sternik – Joanna Naruszewicz – OIA Olsztyn (J. Naruszewicz, M. Gozdan, P. Martyniuk, R. Grzechnik ), 11. Jacht „Mekenos”, sternik – Dariusz Pedowski – OIA Olsztyn (D. Pedowski, M. Niedźwiecki, C. Kwaśny, Z. Brzyski), 12. Jacht „OJA”, sternik – Maciej Drogowski – OIA Warszawa (M. Drogowski, A. Leśkiewicz-Szkopańska, W. Szkopański, A. Fornal, M. Byliniak), 13. Jacht „Toro”, sternik – Wojciech Rykaczewski – PKIA Bydgoszcz (W. Rykaczewski, W. Makarewicz, M. Wysocka, L. Borys, P. Chwiałkowski, R. Kamiński) 14. Jacht „Utopia”, sternik – Paweł Chrzan – OIA Gdańsk (P. Chrzan, A. Kołomyjska, A. Gołębiewska, M. Pietrzykowski, P. Migas), 15. Jacht „Ventor”, sternik – Piotr Szoka – OIA Białystok (P. Szoka, B. Kocięcka, A. Teterycz, A. Wirkowska, J. Teterycz, R. Harasim), 16. Jacht „La Madame” – niesklasyfikowany. Bieg długi wokół wyspy Upałty (puchar Prezesa Olsztyńskiej Rady Aptekarskiej): 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Jacht „Macieja”, sternik – Joanna Nazarko-Sadowska (OIA Białystok), Jacht „Dorotka”, sternik – Ewa Ochota (OIA Katowic), Jacht „Błekitna”, sternik – Jacek Szwed (DIA Wrocław), Jacht „Grom”, sternik – Joanna Naruszewicz (OIA Olsztyn), Jacht „Mekenos”, sternik – Dariusz Pedowski (OIA Olsztyn), Jacht „Grenlandia”, sternik – Małgorzata Lelito (OIA Kraków), Jacht „Utopia”, sternik – Paweł Chrzan (OIA Gdańsk), Jacht „Idol”, sternik – Katarzyna Martyniuk ( OIA Olsztyn ), Jacht „Wind II – Król”, – sternik Janusz Łazarczuk (OIA Olsztyn), Jacht „Toro”, sternik – Wojciech Rykaczewski ( PKIA Bydgoszcz), Jacht „Oja”, sternik – M. Drogowski (OIA Warszawa), Jacht „Laguna”, sternik – Wiktor Napióra (OIA Łodź), Jacht „Palinka”, sternik – Wojciech Kazior (OIA Olsztyn), Jacht „Kołomyjka”, sternik – Aleksander Kołodziejczak (OIA Warszawa), Jacht „Ventor”, sternik – Piotr Szoka (OIA Białystok), Jacht „La Madame” – niesklasyfikowany. Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 51 Niestety załoga jachtu „La Madame”, mimo znakomitych wyników (II miejsce w klasyfikacji generalnej i IV miejsce w klasyfikacji biegu długiego) nie mogła zostać sklasyfikowana w naszych zawodach, gdyż nie spełniła wymogów, stawianych przez organizatora regat, tzn. Olsztyńską Izbę Aptekarską (obecność minimum dwóch magistrów farmacji na jachcie, w tym jeden z nich z uprawnieniami żeglarskimi – załogi 4-6 osobowe). Gratulujemy załodze bardzo dobrego miejsca i zapraszamy za rok z poprawionym składem personalnym. W nagrodę za wysiłek i waleczność prezes Śląskiej Izby Aptekarskiej ufunduje załodze jachtu „La Madame” oddzielny specjalny puchar za zajęcie II miejsca w generalnej klasyfikacji regat. Po wnikliwej analizie, okazało się że przyczyną takiego stanu rzeczy nie było świadome postępowanie w celu ominięcia naszych zasad, związanych z obecnością określonej ilości magistrów farmacji lub negatywnych relacji, ale wręcz odwrotnie. Załoga wykazała się nadmierną empatią w stosunku do swoich przedstawicieli naszego zawodu – a na jachcie za gapowe się niestety płaci. Wyniki ogłosiła sędzia regat – Pani Ewa Wesołowska razem z organizatorem technicznym, właścicielem stanicy wodnej w Kietlicach – Zbigniewem Sawickim. Nagrody wręczali przedstawiciele Naczelnej Rady Aptekarskiej – wiceprezesi NRA: Marek Jędrzejczak i Michał Pietrzykowski oraz Prezes Olsztyńskiej Rady Aptekarskiej – Roman Jan Grzechnik. Obok Pucharów przyznano również nagrody specjalne: 1. Statuetkę dla najlepszego nawigatora regat, ufundowaną przez „Czasopismo Aptekarskie” przyznano Joannie Kazarko-Sadowskiej – Jacht „Macieja” (OIA Białystok), 2. Statuetkę dla najlepszej sterniczki regat przyznano Joannie Naruszewicz – jacht „Grom” (OIA Olsztyn), 3. Statuetkę dla najmłodszego uczestnika regat przyznano Magdzie Gozdan – jacht „Grom” (OIA Olsztyn). Regaty zakończyły się wspólną zabawą przy szantach. Wieczór umilał żeglarzom zespół „Biały Patyk”, który grał muzykę szantową, folkową i taneczną. Sponsorem strategicznym regat była Hurtownia Farmaceutyczna „Neuca” S.A. Firmę reprezentowali Państwo: Ewelina Kałka, Dariusz Łukaszczuk i Arkadiusz Dutkiewicz – dyrektor. Drugim sponsorem była Hurtownia Farmaceutyczna „Hurtap”. Firmę reprezentowali Państwo: Karolina Sobczak 52 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 i Wiktor Napióra – prezes, którzy brali również czynny udział w regatach, jako zawodnicy reprezentujący Łódzką Izbę Aptekarską. Trzecim sponsorem była Firma Farmaceutyczna „Polpharma” S.A., reprezentowana przez pana Adama Dudę. Wszystkim sponsorom bardzo serdecznie dziękuję. Bez waszego udziału nie udałoby się zorganizować regat w taki sposób. Roman Jan Grzechnik – komandor regat Tabela wyników wszystkich wyścigów: Wyścig Wyścig Wyścig Wyścig Długi I II III IV dystans m-ce m-ce m-ce m-ce m-ce Lp Nazwa jachtu pkt miejsce 1 Laguna 1 2 3 7 13 19 II 2 Macieja 2 1 1 2 1 5 I 3 La Madame 3 3 2 1 3 9 DSK 4 Grenlandia 4 15 10 16 7 36 IX 5 Idol 5 13 5 9 9 28 V 6 Wind II 6 4 8 11 10 28 VI 7 Kołomyjka 7 6 6 3 15 30 VII 8 Błękitna 8 8 4 13 4 24 IV 9 Dorotka 9 5 7 6 2 20 III 10 Palinka 10 7 15 4 14 35 VIII 11 Grom 11 10 11 10 5 36 X 12 Oja 12 9 13 5 12 38 XII 13 Toro 13 11 12 12 11 46 XIII 14 Utopia 14 16 16 14 8 52 XIV 15 Mekenos 15 14 9 8 6 37 XI 16 Ventor 16 12 14 15 16 57 XV Ewa Wesołowska – sędzia regat (nr licencji 392) Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 53 z ża ł o b n e j kart y Śp. Marian Mikita – mgr farmacji (5.08.1945 – 03.03.2013) W niedzielę 3 marca 2013 roku odszedł od nas mąż, ojciec, dziadek, kolega i przyjaciel – Marian Mikita. Był wyjątkowym a zarazem skromnym człowiekiem. Nigdy nie zabiegał o zaszczyty. Był pracowity, wytrwale dążył do celów. Wiele z nich pozostało do zrealizowania. Marian, z pochodzenia kielczanin, studiował w Lublinie na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w latach 1963-1968. Studia ukończył z wyróżnieniem. Odrzucił propozycję pracy naukowej w Katedrze Botaniki, ponieważ dla jego żony Basi (koleżanka z roku) nie było pracy w Lublinie. Pracę zawodową rozpoczął w październiku 1968 roku w Radomiu – w aptece przy placu Konstytucji 3, u magistra Wacława Songina. Pracował tam tylko kilka miesięcy. Już od lutego 1969 roku został skierowany do pracy w Szydłowcu k. Radomia, do apteki przy Rynku Wielkim. W roku 1970 powstała w Szydłowcu druga apteka „Cefarmu”, przy ul. Zamkowej. Marian został jej kierownikiem. Był najmłodszym kierownikiem apteki w całym województwie kieleckim. Przez wiele lat czynnie działał we władzach Kieleckiej Izby Aptekarskiej. Znajomości i przyjaźnie zawarte w tamtych latach pozostały do końca Jego życia. To były wspaniałe lata – bez zawodowej zazdrości, zawiści i nieporozumień. W 1990 roku, korzystając z możliwości prywatyzacji, jako jeden z pierwszych stał się właścicielem apteki przy ul. Zamkowej. W Szydłowcu przyszły na świat i dorastały Jego dzieci: syn Andrzej – ur. w 1969 r. i córka Anna – ur. w 1971 r. Dzisiaj oboje mają już swoje rodziny. Andrzej ukończył Akademię Medyczną w Białymstoku. Jest lekarzem okulistą, jego żona Joanna jest mgr farmacji – mają 15-letnią córkę Małgosię. Pracują w Białymstoku. Córka Anna ukończyła germanistykę na Wydziale Humanistycznym UMCS w Lublinie i związała się z uczelnią. Jej mąż jest lekarzem chirurgiem. Mają trójkę wspaniałych dzieci – Krzysia (15 lat), Piotrusia (12) i Julcię (6). Dzieci i wnuki kochają Szydłowiec i często do dziadków przyjeżdżają. 54 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Apteka przy Zamkowej zawsze się będzie kojarzyła z osobą Mariana, gdzie pracował razem z żoną Basią. Byli ze sobą prawie 50 lat (45 lat małżeństwa i 5 lat wspaniałej znajomości). Razem studiowali, razem pracowali, razem spędzali wolne chwile. Nagła, okrutna choroba zburzyła ich szczęśliwe, poukładane życie. Po ciężkiej neurologicznej operacji nie powrócił już do zdrowia. Na cmentarzu w Szydłowcu żegnali Go bliscy, rodzina, tłumy znajomych, przyjaciół i kolegów. Jako Koleżanka z roku żegnając Mariana na cmentarzu, powiedziałam m. in.: Już na studiach okazałeś się dojrzalszy od innych. Umiałeś wybierać. Nie szukałeś daleko. Wybrałeś swoje szczęście obok siebie, w swojej grupie. Wybrałeś Basię, z którą tworzyliście wspaniałą parę. Cieszyliśmy się wszyscy Waszym szczęściem, Waszym uczuciem, Waszymi planami. To, co osiągaliście było też nasze, bo nasz rok to jedna rodzina, rodzina farmaceutyczna, której inni nam nawet zazdroszczą. Czego zazdroszczą? Tego, że się spotykamy – może niezbyt często, ale z jakim wyczekiwaniem, z jaką radością. Na najbliższym spotkaniu z okazji 45-lecia ukończenia studiów nie będzie Cię już z nami, ale pozostaniesz na zawsze w naszych sercach, w naszej pamięci jako dobry, serdeczny, życzliwy, szczery kolega. Tadeusz Kotarbiński napisał: Przeszłość zachowana w pamięci jest częścią teraźniejszości. Marian odchodząc pozostawił po sobie smutek, żal i najlepszą pamięć. Jolanta Radecka Śp. doc. dr Jacek Kubiak W dniu 8 lipca br. odszedł od nas na wieczny lekarski dyżur doc.dr hab.n.med. Jacek Kubiak – wspaniały lekarz, społecznik, mąż i ojciec, niezawodny kolega. Śp. Jacek Kubiak ukończył Akademię Medyczną w Warszawie w 1969 roku i po odbyciu dwuletniego stażu w Szpitalu Miejskim nr 8 w Warszawie przy ul Solec 93 rozpoczął działalność leczniczą i naukową w Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie. Swoje Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 55 zawodowe życie związał ze Szpitalem Grochowskim im Rafała Masztaka przy ul. Grenadierów 51, gdzie w roku 1973 uzyskał I stopień specjalizacji z chirurgii. II stopień, z chirurgii ogólnej uzyskał w roku 1976. W roki 1980 uzyskał stopień naukowy doktora nauk medycznych, a w 1990 – doktora habilitowanego nauk medycznych. Zawodowe obowiązki potrafił łączyć z działalnością społeczną, a od ponad 20 lat był jednym z najaktywniejszych przedstawicieli warszawskiej izby lekarskiej. Od 1993 roku był delegatem na okręgowe i krajowe zjazdy lekarskie. Pełnił także funkcje członka Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Komisji Rewizyjnej. Przez dwie kadencje (1993-2001) był przewodniczącym Okręgowej Komisji Rewizyjnej OIL, również przez dwie kadencje (2001-2009) – zastępcą przewodniczącego Okręgowej Rady Lekarskiej warszawskiej Izby. W obecnej kadencji przewodniczył Komisji Etyki i pełnił rolę mediatora OIL w Warszawie. Doceniany w naszym środowisku za swoją pracowitość i serdeczność pozostanie w mojej pamięci jako wielki Kolega i Przyjaciel. Kilkakrotnie reprezentował naszą Izbę na zjazdach i uroczystościach bratniej Okręgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie . Śp. Jacka Kubiaka pożegnaliśmy w środę 17 lipca 2013 roku na Starych Powązkach, a wcześniej w kościele p.w. Św. Karola Boromeusza. Krzysztof Makuch Z żalem informujemy o zmarłych farmaceutach † W dniu 9 października 2013 r. zmarł mgr farm. Marcin Owczarek. † W dniu 7 listopada 2013 r. zmarła mgr farm. Izabella Tauzowska. 56 Biuletyn Informacyjny nr 4/2013 Przewodniczący stałych komisji Okręgowej Rady Aptekarskiej w Warszawie Komisja Aptek Ogólnodostępnych – mgr farm. Magdalena Majewska (22) 666 07 77 Komisja Hurtowni Farmaceutycznych – mgr farm. Jakub Dorociak 600 474 230 Komisja Aptek Szpitalnych i Zakładowych – mgr farm. Ewa Steckiewicz-Bartnicka (25) 758 30 02 w.136 Komisja Właścicieli Aptek i Hurtowni – mgr farm. Wojciech Szkopański 601 235 705 Komisja do spraw Zawodowych i Młodych Farmaceutów – dr n. farm. Jerzy Żabiński 601 914 524 Komisja Nauki i Szkolenia – prof. dr hab. n. farm. Helena Makulska-Nowak 505 912 614 Komisja Monitorowania i Analiz – mgr farm. Michał Byliniak 606 632 418 Komisja Wyróżnień i Odznaczeń – mgr farm. Marian Witkowski 602 572 354 Komisja Seniorów – mgr farm. Seweryna Nowakowska 602 475 798 Redaguje zespół: mgr farm. Maria Głowniak – red. nacz. mgr Edward Błażek – sekretarz mgr Waldemar Firek mgr farm. Emilia Gąsińska opr. fotograficzne – Klaudiusz Kulak Skład i druk: Print Art, (22) 870-07-21 Terminy zebrań aptekarzy Zebrania kierowników aptek ogólnodostępnych Warszawski Dom Technika NOT; ul. Czackiego 3/5; Sala Konferencyjna (III piętro); godz. 10.00 - czwartek 23 stycznia 2014 - czwartek 27 lutego 2014 - czwartek 27 marca 2014 - czwartek 24 kwietnia 2014 Zebranie właścicieli aptek, członków OIA w Warszawie Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne; ul. Długa 16, budynek „B” (I piętro); Sala im. prof. B. Koskowskiego; godz. 10.00 - czwartek 6 lutego 2014 - czwartek 3 kwietnia 2014 Zebrania pracowników aptek szpitalnych i działów farmacji Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne; ul. Długa 16, budynek „B”; (parter); Sala „Klubowa”; godz. 15.30 - czwartek 9 stycznia 2014, - czwartek 13 lutego 2014 - czwartek 13 marca 2014 - czwartek 10 kwietnia 2014 Zebrania pracowników hurtowni farmaceutycznych Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne; ul. Długa 16, budynek „B” (I piętro); Sala im. prof. B. Koskowskiego; godz. 15.00 - czwartek 16 stycznia 2014 - czwartek 20 lutego 2014 - czwartek 20 marca 2014 - czwartek 17 kwietnia 2014 Spotkania Seniorów Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne; ul. Długa 16, budynek „B”; (parter); Sala „Klubowa”; godz. 11.00 - czwartek 16 stycznia 2014 - czwartek 20 lutego 2014 - czwartek 20 marca 2014 - czwartek 17 kwietnia 2014