Sposób na mole 1 MOL M [ g/mol ] 6,02*1023 atomów

1
Sposób na mole
Omawiając w szkole pojęcie mola, masy molowej, objętości molowej i
dalej praw wynikających z tych pojęć, miałam zawsze uczucie , że uczniowie
wykonują obliczenia nie łącząc ze sobą tych pojęć. Uważam , że samo pojęcie
mola stwarza wiele kłopotów uczniom. Kiedy podaję definicję mola, mówiąc że
jest jednostką liczności materii, nie bardzo trafia to do wyobraźni uczniów.
Wyjaśniając to pojęcie, porównuję teorię z praktyką, gdyż praktyka to
doświadczenie, np. spalanie siarki w powietrzu, które uczniowie sami mogą
wykonać. A teoria to zapis tej reakcji na tablicy za pomocą symboli
chemicznych. Z poprawnego zapisu reakcji wynika , że substratami są atom
siarki i cząsteczka tlenu, a produktem cząsteczka dwutlenku siarki. Zadaję
wówczas pytanie – czy spalając siarkę w powietrzu, możemy wziąć
rzeczywiście jeden atom siarki i z powietrza jedną cząsteczkę tlenu ? Uczniowie
zdają sobie sprawę, że jest to niemożliwe. Wiedzą już, że w reakcji bierze udział
więcej atomów siarki niż jeden i więcej cząsteczek tlenu niż jedna. I tu pojawia
się duża liczba atomów siarki i taka sama duża liczba cząsteczek tlenu , które ze
sobą reagują. Wyjaśnia się na przykładzie tej reakcji ,że symbol S oznacza jeden
atom siarki i jednocześnie oznacza dużą liczbę atomów siarki jako jednostkę
liczności .
W taki sposób bardziej trafiam do świadomości ucznia, omawiając
pojęcie mola, ale to przecież początek wyprawy w krainę moli. Po omówieniu
masy molowej i liczby Avogadra przedstawiam graf łączący te pojęcia i
ułatwiający wykonywanie obliczeń związanych z tymi wielkościami.
6,02*1023
atomów
cząsteczek
jonów
1 MOL
M [ g/mol ]
Posługując się tym grafem, wykonujemy trzy rodzaje obliczeń, poruszając
się po strzałkach w każdą możliwą stronę. Uczniowie widzą, że z dowolnej
zależności można obliczyć pozostałe wielkości.
2
Na następnej lekcji wprowadzam objętość molową gazów i prawo
Avogadry. Po podaniu i wyjaśnieniu tych zależności dopisujemy w pozostawione
miejsce w grafie objętość molową gazów.
Proponuję gotowy schemat do wykorzystania przez innych nauczycieli na
lekcjach chemii.
6,02*1023
atomów
cząsteczek
jonów
1 MOL
M [ g/mol ]
22,4 dm3
(dla gazów w
warunkach
normalnych)
Z praktyki szkolnej wiem , że powyższy graf znacznie ułatwia obliczenia
chemiczne , co pozwala na lepsze zrozumienie i zapamiętanie omawianych
zależności , które są podstawą do rozwiązywania zadań chemicznych.
KRYSTYNA DĘBSKA (Ostróda)