Koncepcja no-fault w kompensacji szkód komunikacyjnych

dr Katarzyna Ludwichowska
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Wydział Prawa i Administracji
Zakład Prawa Ubezpieczeniowego
[email protected]
Koncepcja no-fault w kompensacji szkód
komunikacyjnych
Nowoczesne rozwiązania w zakresie kompensacji szkód komunikacyjnych
Modern Solutions in Traffic Accident Compensation
Warszawa, 21 marca 2011 r.
No-fault w dosłownym tłumaczeniu: „bez winy”
No-fault w języku prawniczym: różne znaczenia
No-fault liability –
odpowiedzialność niezależna
od winy (obiektywna)
No-fault insurance / no-fault
compensation –
kompensacja niezależna od
odpowiedzialności deliktowej
te cechy ma także system
oparty na
odpowiedzialności na zasadzie
ryzyka i ubezpieczeniu OC
Cechy ubezpieczenia no-fault
• kompensacja należy się poszkodowanemu niezależnie
od tego, czy ten, kto spowodował szkodę, ponosi winę
• sprawca jest w rzeczywistości zwolniony
z odpowiedzialności wobec poszkodowanego
• ubezpieczenie działa „bezpośrednio na rzecz
poszkodowanego”
• ubezpieczenie zapewnia kompensację poniesionych
szkód niezależną od odpowiedzialności deliktowej
za te szkody
Modele no-fault w praktyce
 kompensacja szkód na osobie;
 różnego rodzaju ograniczenia kompensacji;
 najbardziej jak dotychczas kompleksowy system no-fault – Nowa
Zelandia (szkody na osobie wynikłe z wszelkich wypadków);
 różne warianty modelu no-fault – USA i Kanada;
 model skandynawski: ubezpieczenie first-party z kompensacją
no-fault „wbudowane” w system oparty na ubezpieczeniu OC.
No-fault w USA i Kanadzie
„czyste” systemy
no-fault
 całkowite wyłączenie
odpowiedzialności
deliktowej za wypadki
samochodowe;
 brak zadośćuczynienia
pieniężnego za
doznaną krzywdę (ale:
impairment benefits);
 ograniczenia w
zakresie kompensacji
szkód majątkowych.
systemy add-on
 kompensacja no-fault
współistnieje
z odpowiedzialnością
deliktową;
 odszkodowanie
deliktowe jest
pomniejszane
o wypłacone
świadczenia no-fault.
zmodyfikowane
systemy add-on
 ograniczenia w zakresie
możliwości dochodzenia
odszkodowania z tytułu
czynu niedozwolonego
(odnoszą się
w zasadzie do
zadośćuczynienia za
doznaną krzywdę):
• „progi” (thresholds)
kwotowe i opisowe;
• ograniczenia wysokości
odszkodowania (caps).
Systemy choice: ubezpieczony ma możliwość wyboru pomiędzy
systemem deliktowym a systemem no-fault
No-fault w Europie
 Liczne plany, które nie doczekały się wprowadzenia w życie (m.in.
A. Tunc, E. von Hippel).
 Wielka Brytania – propozycja wprowadzenia systemu no-fault
wysunięta przez tzw. Pearson Commission w latach 70 nie doczekała
się implementacji.
 Ubezpieczenie no-fault w krajach skandynawskich – Szwecja,
Norwegia.
 Belgia – system automatycznej kompensacji ubezpieczeniowej szkód
na osobie; pojawiła się propozycja uznania go za model no-fault.
Ocena systemów no-fault
 Kompensacja no-fault – wypłacana szybciej i przy niższych kosztach
administracyjnych niż w systemie „deliktowym” (najszybciej i przy
najniższych kosztach – w ramach „czystych” systemów no-fault).
 Systemy add-on: niski poziom wypłacanych świadczeń no-fault powoduje,
że poszkodowani nadal korzystają z systemu deliktowego.
 Systemy zmodyfikowane – najlepsze efekty osiąga się przy wysokich
progach kwotowych i „surowych” opisowych, które blokują znacznej liczbie
poszkodowanych dostęp do systemu „deliktowego”.