Bezpieczeństwo żywności na etapie produkcji pierwotnej

Bezpieczeństwo żywności na etapie produkcji pierwotnej
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią informuje, że w związku z
trwającym sezonem zbiorów owoców miękkich, należy zwrócić szczególną uwagę na obowiązek
zapewnienia bezpieczeństwa mikrobiologicznego żywności na etapie produkcji pierwotnej.
Żywność pochodzenia roślinnego, np. maliny, truskawki, porzeczki, sałata, może być źródłem
norowirusów oraz wirusów zapalenia wątroby typu A. W większości krajów Unii Europejskiej
oraz w Polsce, stwierdzono w ostatnich latach wzrost zachorowań wywołanych spożyciem
żywności zanieczyszczonej wirusami.
Produkcja pierwotna jest obecnie stosowana na znaczną skalę. Do zanieczyszczenia żywności
może dojść na każdym etapie produkcji. Podstawowym elementem zapobiegania zjawisku
rozprzestrzeniania się wirusów w żywności jest określenie źródeł zagrożeń, ustalenie wymagań
sanitarnych dla poszczególnych etapów produkcji (w tym produkcji pierwotnej), a także
przeszkolenie osób związanych z produkcją żywności. Za miejsce głównego ryzyka
zanieczyszczenia owoców miękkich wirusem WZW A uznawane są w pierwszej kolejności
miejsca produkcji i zbioru. Zatem ogromna odpowiedzialność spoczywa na rolnikach, aby dzięki
posiadanej wiedzy mogli do minimum ograniczyć ryzyko zakażenia żywności, a w efekcie
zachorowań u ludzi. Wyeliminowanie w pełni pierwotnych zanieczyszczeń żywności ma
znaczenie, na późniejszych etapach przetwarzania i obrotu owocami miękkimi.
Główne źródła wirusów w żywności, które mogą pojawić się podczas pierwotnej produkcji
obejmują wodę, glebę, nawozy oraz ścieki. Efektywne działania w zakresie ograniczania
rozprzestrzeniania się wirusów w żywności powinny polegać przede wszystkim na zastosowaniu
odpowiednich zabezpieczeń i kontroli na etapie produkcji żywności. Dlatego też podczas
produkcji pierwotnej działania te powinny być związane głównie z dobrą praktyką higieniczną,
mając na celu zminimalizowanie potencjalnego zagrożenia zanieczyszczeniem świeżej żywności
wirusami (w tym wirusem zapalenia wątroby typu A).
W oparciu o wytyczne ujęte w opracowanej na zlecenie Głównego Inspektora Sanitarnego przez
Państwowy Zakład Higieny Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego „Strategii nadzoru nad
bezpieczeństwem żywności w obszarze owoców miękkich”, Państwowy Powiatowy Inspektor
Sanitarny w Nakle nad Notecią informuje, iż na plantacjach podczas uprawy jak i zbioru owoców
miękkich należy stosować się do następujących wymagań tj.:
Woda stosowana podczas produkcji pierwotnej
• przy produkcji żywności należy stosować wyłącznie czystą wodę,
• woda stosowana do podlewania upraw nie może być zanieczyszczona fekaliami
ludzkimi,
• do nawożenia nie należy stosować odchodów ludzkich, które mogą być
zanieczyszczone chorobotwórczymi wirusami mogącymi utrzymywać się nawet przez
kilka miesięcy,
• woda powinna być poddawana odpowiedniemu uzdatnianiu, które pozwoli
maksymalnie zredukować zanieczyszczenia wirusami;
Higiena personelu i warunki sanitarne podczas zbiorów
• pracownicy powinni mieć zapewniony dostęp do toalet, zlokalizowanych w pobliżu
plantacji oraz czystej i bieżącej wody oraz środków do mycia rąk i higienicznego ich
suszenia;
• każdy pracownik, dokonujący zbiorów powinien mieć dostęp do rękawiczek
jednorazowych,
• należy opracować procedury dla personelu, jak również ustalić szczegółowe działania,
które należy podjąć każdorazowo celem zminimalizowania potencjalnego
rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń wirusami;
• przedsiębiorca powinien opracować instrukcje mycia i dezynfekcji powierzchni
produkcyjnych, jak i pomieszczeń i urządzeń stosowanych do mycia (w tym także
toalet);
• personel powinien bezwzględnie przestrzegać instrukcji mycia rąk przez cały okres
produkcji – należy myć ręce każdorazowo przed rozpoczęciem pracy, w przerwie
jak i po skorzystaniu z toalet;
• należy ograniczyć dostęp do plantacji osób nieupoważnionych, w tym dzieci, które
mogą być nosicielami wirusów.