docBiznes Plan dla Branżowego Centrum Kompetencji – Budownictwo
download 
Reklamacja Transkrypt
Biznes Plan dla Branżowego Centrum Kompetencji – Budownictwo
Biznes Plan dla Branżowego Branżżowego Centrum Kompetencji – Budownictwo dr Joanna Markiewicz Uniwersytet Szczeciński Północna Izba Gospodarcza w Szczecinie Szczecin 2011 Spis treści Wstęp ___________________________________________________________________ 3 1. Wizja BCK Budownictwo _________________________________________________ 4 2. Misja BCK Budownictwo _________________________________________________ 4 3. Cele BCK Budownictwo __________________________________________________ 5 4. Opis działalności BCK Budownictwo ________________________________________ 9 5. Potencjał badawczo-naukowy BCK Budownictwo ____________________________ 10 6. Analiza rynku budowlanego ______________________________________________ 15 6.1. Charakterystyka branży budowlanej w Polsce _____________________________ 15 6.2. Charakterystyka branży budowlanej w województwie zachodniopomorskim ____ 27 6.3. Budownictwo a specyfika gospodarcza regionu. ___________________________ 35 6.4. Analiza SWOT dla branży budowlanej w kontekście kraju i regionu zachodniopomorskiego __________________________________________________ 37 7. Odbiorcy usług BCK Budownictwo ________________________________________ 42 8. Konkurenci BCK Budownictwo __________________________________________ 46 9. Kluczowe czynniki sukcesu rozwoju BCK Budownictwo _______________________ 48 10. Model funkcjonowania BCK Budownictwo _________________________________ 50 11. Zasoby BCK Budownictwo _____________________________________________ 52 12. Plan działań i budżet BCK Budownictwo na rok 2011-2013 ____________________ 54 13. Analiza finansowa _____________________________________________________ 59 13.1. Ocena ekonomiczno-finansowa BCK Budownictwo _______________________ 59 13.2. Prognoza przychodów – założenia _____________________________________ 60 13.3. Ocena finansowa BCK Budownictwo __________________________________ 61 14. Potencjalne źródła finansowania BCK Budownictwo _________________________ 62 15. Analiza SWOT BCK Budownictwo _______________________________________ 66 Zakończenie ____________________________________________________________ 71 Literatura _______________________________________________________________ 72 Spis rysunków ___________________________________________________________ 73 Spis tabel _______________________________________________________________ 73 Spis wykresów___________________________________________________________ 73 2 Wstęp Niniejszy Biznes Plan został opracowany przez Północną Izbę Gospodarczą na potrzeby projektu systemowego pt. „Transfer wiedzy w regionie poprzez rozwój sieci współpracy” realizowany w ramach Priorytetu VIII Regionalne kadry gospodarki, Działania 8.2 Transfer wiedzy, Poddziałanie 8.2.2 Regionalne strategie innowacji, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego z środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Głównym celem projektu jest rozbudowa sieci współpracy pomiędzy sferą gospodarczą i naukową w zakresie transferu wiedzy oraz wdrażania nowych technologii do przemysłu. Projekt w swoim zakresie objął wsparciem m.in. branżę budowlaną poprzez stymulowanie procesów innowacyjnych. Wymiernym efektem projektu jest utworzenie i funkcjonowanie Branżowego Centrum Kompetencji „Budownictwo”. Celem opracowania niniejszego Biznes Planu dla Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo było określenie pozycji konkurencyjnej nowopowstałego Centrum wraz z określeniem celów, harmonogramu prac na najbliższe trzy lata działalności. Stworzony w ramach projektu plan działań pozwoli dokonać oceny efektywności pracy managera/animatora BCK, jak również weryfikować będzie stopień osiągnięcia pierwotnie przyjętych celów. Przyjmując wyżej wymienione kryteria, analiza obejmuje zagadnienia związane z określeniem aktualnej pozycji rynkowej BCK, wizji, misji, celów strategicznych oraz źródeł przewagi konkurencyjnej. Biznes Plan w swoich założeniach zawiera szczegółowy opis potencjału BCK, odbiorców usług wraz z opisem potencjalnych konkurentów. Kolejnym elementem istotnym z punktu wiedzenia przyszłej działalności Centrum jest ocena sytuacji BCK dokonana przy pomocy popularnego narzędzia analitycznego jakim jest analiza SWOT – analiza ryzyka. W ostatniej części raportu zaprezentowano strategię i plan działań dla BCK z uwzględnieniem dostępnych źródeł finansowania działalności Centrum. 3 1. Wizja BCK Budownictwo Wizją Branżowego Centrum Budownictwo jest osiągnięcie do 2013r. pozycji czołowego reprezentanta interesów firm branży budowlanej województwa zachodniopomorskiego na arenie regionalnej oraz krajowej. Głównym celem działalności BCK będzie inicjacja i rozwój sieci współpracy pomiędzy firmami budowlanymi ze środowiskiem badawczo-naukowym oraz wypracowanie skutecznych mechanizmów oddziaływania na system edukacji. W perspektywie długofalowej BCK dążyć będzie do utworzenia i rozwoju platformy wymiany informacji pomiędzy członkami BCK Budownictwo jak również do systematycznego powiększania i wykorzystywania potencjału ludzkiego, technologicznego i kapitałowego firm budowlanych z województwa zachodniopomorskiego. 2. Misja BCK Budownictwo Misja BCK Budownictwo jest zbieżna z misją Północnej Izby Gospodarczych, która dąży do dostosowania posiadanych zasobów technicznych i intelektualnych do jak najefektywniejszego wspierania zrzeszonych firm, w tym szczególności firm z branży budowlanej, poprzez: • rozwój inicjatywy Akademii Dobrego Zawodu poprzez wypracowanie skutecznych mechanizmów oddziaływania na system edukacji, • gromadzenia bieżących informacji na temat sytuacji branży budowlanej i około budowlanej, • angażowanie w działalność BCK Budownictwo ekspertów i wyspecjalizowanych dostawców z branży budowlanej, • pomoc doradczą i techniczną świadczoną poprzez niezależnych ekspertów na rzecz branży budowlanej, • pomoc w transferze i komercjalizacji nowych technologii związanych z branżą budowlaną, • tworzenie bazy danych naukowców, • pozyskiwanie funduszy zewnętrznych pozwalających na wdrożenie w przedsiębiorstwach badań naukowych, 4 • wyszukiwanie technologii i trendów w budownictwie, pośrednictwo w wymianie ofert technologicznych. 3. Cele BCK Budownictwo Możliwość realizacji wizji oraz misji Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo osiągnąć można poprzez określenie oraz późniejszą realizację celu strategicznego: Budowanie silnej pozycji konkurencyjnej Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo na rynku regionalnym i rynkach zewnętrznych. Tak sformułowanemu celowi strategicznemu podporządkowano następującą wiązkę celów szczegółowych: 1. Wzrost innowacyjności firm budowlanych. 2. Edukacja przedsiębiorców i pracowników firm budowlanych. 3. Integracja i konsolidacja podmiotów z branży budowlanej w regionie. 4. Wzrost aktywności firm budowlanych w kraju i zagranicą. Cele główne zostały uszczegółowione o cele cząstkowe, którym z kolei przypisano konkretne działania – tab. 1. Zasięg czasowy określono na 2018 r., przy czym zadania opisano w perspektywie krótkookresowej – do 2013 r., oraz średniookresowej – do 2018 r. Tabela 1 Cele szczegółowe i działania BCK w perspektywie krótko- i średniookresowej. Cele Działania 2011 – 2013 2010 – 2018 – gromadzenie przez BCK bazy danych naukowców, ekspertów i wyspecjalizowanych dostawców, – staże praktyków budowlanych w jednostkach badawczorozwojowych i uczelniach wyższych (finansowane np. w ramach PO KL) – inwestycje firm budowlanych w rozwiązania innowacyjne (finansowanie w ramach np. RPO WZP, PO IG) – zaangażowanie BCK i firm budowlanych w realizację projektów innowacyjnych wspólnie ze sferą B+R (finansowanych np. w ramach PO IG, Programów Ramowych UE), – stworzenie bazy ekspertów krajowych i zagranicznych na rzecz branży budowlanej, – specjalizacja w kierunku ekologicznych technologii budowlanych i inteligentnych budynków, 1. Wzrost innowacyjności firm budowlanych 1.1 Nawiązywanie współpracy ze sferą nauki, ekspertami, wyspecjalizowanymi dostawcami. 5 1.2 Dostęp do informacji, badań i analiz, ofert technologicznych – gromadzenie przez BCK informacji na temat sytuacji i danych za zakresu budownictwa, technologii i trendów w budownictwie, – pośrednictwo BCK w wymianie ofert technologicznych, – współpraca BCK z ośrodkami badań i analiz, 1.3 Edukacja i podnoszenie świadomości innowacyjnej firm – organizacja szkoleń i warsztatów zakresu innowacyjnych rozwiązań w branży budowlanej (finansowanie: PO KL), – opracowanie przez BCK własnej metodyki gromadzenia danych regionalnych na potrzeby branży budowlanej, – stworzenie Punktu Informacji z zakresu Budownictwa przy BCK, – stworzeni sprawnie działającej platformy internetowej - portalu budowlanego, który stanie się ważnym narzędziem wspomagającym procesy innowacyjne w firmach budowlanych – wymiana dobrych praktyk nt. rozwiązań innowacyjnych stosowanych za granicą, dzięki współpracy ZKB z podobnymi instytucjami zagranicznymi, – realizacja przez BCK projektów na rzecz wspierania innowacyjności firm budowlanych 2. Edukacja przedsiębiorców i pracowników firm budowlanych 2.1 Zapewnienie oferty edukacyjnej skierowanej do kadry menedżerskiej i pracowników produkcyjnych firm budowlanych – organizacja szkoleń i warsztatów podnoszących kwalifikacje kadry menedżerskiej i pracowników produkcyjnych firm budowlanych dofinansowanych ze środków UE – organizacja przez BCK i ZKB konferencji i spotkań informacyjnych na temat trendów i nowych technologii w budownictwie, – aktywność Kapituły Akademii Dobrego Zawodu w opiniowaniu projektów szkoleniowych finansowanych przez PO KL skierowanych do branży budowlanej. 2.2 Dostosowanie systemu edukacji młodzieży na poziomie zawodowym, średnim i wyższym do potrzeb firm budowlanych – prace w ramach Kapituły Akademii Dobrego Zawodu następujących instytucji: ˗ BCK i ZKB, ˗ Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ˗ Urząd Miasta Szczecin ˗ Wydział Budownictwa i Architektury ZUT, – wspólna realizacja projektów szkoleniowych przez firmy budowlane, – wypracowanie systemu szkoleń e-learningowych dla kadry menedżerskiej firm budowlanych, – szkolenia pracowników we współpracy z firmami i instytucjami z Niemiec i Skandynawii (współfinansowane w ramach programów UE, np. BSR) , – stała aktywność Kapituły Akademii Dobrego Zawodu w konsultacjach i opiniowaniu programowania i wyboru projektów szkoleniowych skierowanych do branży budowlanej w ramach PO KL – zaangażowanie Kapituły w pracach Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia działającej przy UM WZP, – aktywność Kapituły Akademii Dobrego Zawodu w konsultacjach i opiniowaniu programów edukacyjnych przy Ministerstwie Edukacji Narodowej i Nauki i Szkolnictwa Wyższego, 6 3. Integracja i konsolidacja podmiotów z branży budowlanej w regionie 3.1 Wzmocnienie współpracy pomiędzy firmami 3.2 Dialog i współpraca z instytucjami związanymi z budownictwem ˗ Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług US, ˗ Wojewódzki Urząd Pracy, ˗ Wojewódzki Zakład Doskonalenia Zawodowego, ˗ Izba Rzemieślniczej Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie, ˗ Wydział Nadzoru Pedagogicznego Zachodniopomorskiego Kuratorium Oświaty, ˗ Zespół Szkół Budowlanych w Szczecinie, ˗ Okręgowa Rada Architektów, ˗ Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Szczecin, ˗ Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział w Szczecinie na rzecz wypracowania skutecznych mechanizmów oddziaływania na programy edukacyjne , – wymiana informacji pomiędzy członkami Kapituły na temat potrzeb branży, – wymiana i staże praktyków budowlanych w placówkach oświatowych i odwrotnie – nauczycieli i naukowców w firmach współfinansowane ze środków PO KL – powołanie klas i specjalności patronackich w placówkach oświatowych w regionie, – udział ZKB, BCK i firm budowlanych w międzynarodowych projektach na rzecz kształcenia zawodowego dofinansowanych ze środków UE (m.in. w ramach programu Leonardo da Vinci) – rozwój BCK Budownictwo jako integratora branży budowlanej, – promocja dobrych praktyk BCK – organizacja spotkań integracyjnych, – informowanie o korzyściach płynących ze współpracy, –zawiązywanie partnerstwa – zawiązywanie partnerstwa i konsorcjów, zespołów badawczych, – realizacja wspólnych projektów, w tym dofinansowanych ze środków UE, – wykreowanie silnej i rozpoznawalnej marki BCK w regionie, kraju, na rynkach zagranicznych – powołanie zespołów roboczych BCK Budownictwo w innych miastach i powiatach w regionie, – tworzenie partnerstwa publiczno-prywatnych, – realizacja wspólnych projektów, w tym dofinansowanych ze środków UE. – powstanie zespołów badawczych BCK Budownictwo, – współpraca firm, z Zachodniopomorską Okręgową Izbą Architektów, Zachodniopomorską Okręgową Inżynierów Budownictwa, Zachodnią Okręgową Izbą Urbanistów we Wrocławiu, 7 3.3 Wypracowanie kanałów wymiany informacji między firmami budowlanymi i instytucjami związanymi z branżą budowlaną 4. Wzrost aktywności firm budowlanych w kraju i zagranicą 4.1 Rozszerzenie portfela usług firm budowlanych 4.2 Wzrost internacjonalizacji przedsiębiorstw Stowarzyszeniem Architektów Polskich Oddział Szczecin, zawodowymi i średnimi szkołami budowlanymi, wydziałami budowlanymi ZUT i PK. – organizacja giełd budowlanych, – wymiana ofert kooperacyjnych i technologicznych, – budowa platformy internetowej umożliwiającej wymianę informacji między firmami oraz instytucjami w zakresie budownictwa, która zapewniałaby dostęp do: wymiany ofert, informacji o planowanych inwestycjach i ogłaszanych przetargach w regionie i kraju, porad prawnych, szkoleń elearningowych, porad ekspertów z zakresu budownictwa, ofert B+R, ofert i kontaktów zagranicznych, informacji o szkoleniach itp. – działania BCK w lokalnych mediach – stworzeni sprawnie działającej platformy internetowej - portalu budowlanego, który stanie się ważnym narzędziem wspomagającym funkcjonowanie BCK Budownictwo. – zaangażowanie Uczelni Wyższych i innych instytucji do korzystania i aktualizowania danych na platformie, – stworzenie anglo- i niemieckojęzycznej wersji platformy, – aktywność BCK w regionalnych i krajowych mediach – inwestowanie w park maszynowy i technologie budowlane, – inwestowanie w atrakcyjne tereny gruntowe, – inwestowanie w wyspecjalizowane zasoby ludzkie, – oferowanie wysoko wyspecjalizowanych prac budowlanych, – zawiązywanie partnerstwa i konsorcjów w firmami z regionu, – realizacja wspólnych projektów, w tym dofinansowanych ze środków UE, – poszukiwanie partnerów zagranicznych, – udział w targach i giełdach kooperacyjnych w Niemczech i Skandynawii (dofinansowanie ze środków RPO WZP), - udział w pracach budowlanych na terenie Niemiec i Skandynawii, – tworzenie konsorcjów z partnerami zagranicznymi, – szkolenie kadr w zakresie funkcjonowania na rynkach zagranicznych – udział w targach i giełdach kooperacyjnych w całej Europie i na świecie(dofinansowanie ze środków RPO WZP), – ekspansja / otwieranie oddziałów na pozostałych rynkach europejskich. Źródło: opracowanie własne 8 4. Opis działalności BCK Budownictwo Branżowe Centrum Kompetencji Budownictwo to wyspecjalizowany podmiot pośredniczący pomiędzy sferą gospodarczą i naukową. Dominującym zakresem działalności BCK będą: działania na rzecz rozwoju transferu i komercjalizacji nowych technologii, działania usprawniające system edukacji w ujęciu realnych i przyszłych potrzeb rynku oraz działania na rzecz rozwoju powiązań kooperacyjnych pomiędzy firmami, a zewnętrznymi ekspertami, praktykami z branży budowlanej. Elementem wyjściowym z punktu widzenia trwałego funkcjonowania Branżowego Centrum Kompetencji będzie bieżący monitoring potrzeb przedsiębiorców w zakresie trendów budownictwa, nowatorskich rozwiązań oraz zaawansowanych systemów technologicznych. Posiadana wiedza ulokowana w BCK umożliwi sprawne nawiązywanie kontaktów pomiędzy przedsiębiorcami, a naukowcami oraz pośredniczenie w upowszechnianiu i przepływie ofert kooperacyjnych. Ponadto Centrum Kompetencji dążyć będzie do efektywnego oddziaływania na system edukacji młodzieży na poziomie zawodowym, średnim i wyższym zgodnie z potrzebami firm budowlanych. W okresie długoterminowym przełoży się to na lepsze dostosowanie potencjału ludzkiego absolwentów szkół i uczelni w procesach na rzecz transferu nowoczesnych rozwiązań technologicznych do potrzeb sektora budowlanego. BCK posiada wirtualną strukturę, dobór jej kadry ustalany jest na podstawie określenia realnych potrzeb przedsiębiorców. Główną rolę w procesie formułowania zespołów badawczych, eksperckich odgrywa animator/ manager BCK Budownictwo, który poprzez znajomość branży oraz znajomość potencjału regionalnych zasobów zespołów badawczych w branży budowlanej będzie mógł w szybkim czasie zdiagnozować realne potrzeby oraz kluczowe problemy przedsiębiorców. Na podstawie zdiagnozowanego problemu możliwe będzie zaangażowanie kluczowych partnerów naukowych, eksperckich, którzy oferować będą rozwiązania na poziomie najlepszych dostępnych technologii. Istotnym elementem funkcjonowania BCK Budownictwo w zakresie trwałości i efektywności jego funkcjonowania będzie zadaniowe podejście do podejmowanej problematyki. Wszelkie zadania niewymagające podejścia systemowego, długoterminowego opierać się będą o tymczasowe działania zespołu. Powyższe rozwiązanie przyczynią się do wzrostu rentowności BCK oraz do nieszablonowego, nierutynowego podejścia do podejmowanej problematyki. 9 BCK Budownictwo funkcjonuje w oparciu o trzy podstawowe filary: 1. Działania na rzecz rozwoju transferu i komercjalizacji nowych technologii 2. Działania usprawniające system edukacji poprzez dopasowanie procesu dydaktycznego do realnych i przyszłych potrzeb firm budowlanych w ujęciu działań innowacyjnych 3. Działania wspomagające rozwój powiązań kooperacyjnych pomiędzy regionalnymi firmami, a zewnętrznymi wyspecjalizowanymi praktykami posiadającymi doświadczenie w implementacji innowacyjnych rozwiązań w branży budowlanej. BCK Budownictwo świadczyć będzie usługi z zakresu: • Pomocy w transferze i komercjalizacji nowych technologii związanych z branżą budowlaną. • Pomocy doradczej, technicznej świadczonej przez niezależnych ekspertów na rzecz branży budowlanej. • Tworzenia bazy danych naukowców, ekspertów i wyspecjalizowanych dostawców z branży budowlanej. • Pozyskiwania funduszy zewnętrznych pozwalających na komercjalizację badań naukowych. • Rozwoju inicjatywy Akademii Dobrego Zawodu poprzez wypracowanie skutecznych mechanizmów oddziaływania na system edukacji. • Gromadzenia informacji na temat sytuacji i danych z zakresu budownictwa, technologii i trendów w budownictwie. • Pośrednictwa w wymianie ofert technologicznych. 5. Potencjał badawczo-naukowy BCK Budownictwo W celu określenia zasobów naukowych BCK Budownictwo dokonano analizy potencjał regionalnych jednostek naukowo-badawczych pod względem następujących kategorii: dominującego obszaru badawczego, zakresu podejmowanych działań oraz najważniejszych osiągnięć na przestrzeni ostatnich pięciu lat. Na podstawie wnikliwej analizy możliwe stanie się pełne wykorzystanie naukowego potencjału regionu poprzez lepsze 10 dostosowanie usług świadczonych przez uczelnie wyższe do realnych potrzeb branży budowlanej. Potencjał badawczo rozwojowy Branżowego Centrum Kompetencji budowany będzie wokół trzech zachodniopomorskich uczelni wyższych: • Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego – Wydział Budownictwa i Architektury, • Politechniki Koszalińskiej – Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, • Uniwersytet Szczeciński – Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny Prace badawczo-rozwojowe na Wydziale Budownictwa i Architektury prowadzone są w obrębie następujących jednostek: - Katedra Dróg, Mostów i Materiałów Budowlanych, Główny obszar badawczy: Opracowania metod diagnozowania i sposobów napraw istniejących konstrukcji drewnianych i murowych. Zakres podejmowanych działań: Budynki drewniane zabytkowe, budynki mieszkalne murowe, konstrukcje inżynierskie murowe (kominy, mosty, ściany oporowe). Osiągnięcia na przestrzeni ostatnich 5-ciu lat: Stworzono metody diagnozowania wytrzymałości drewna i muru w istniejących konstrukcjach, stworzono metody i sposoby technologii napraw i wzmocnień istniejących konstrukcji drewnianych i murowych. - Katedra Konstrukcji Żelbetowych i Technologii Betonu, Główny obszar badawczy: Zagadnienia konstrukcyjno-materiałowe w realizacji i badaniach konstrukcji żelbetowych. Zakres podejmowanych działań: I. Badania poświęcone betonom nowej generacji: samozagęszczalnych, lekkich oraz modyfikowanych nanocząsteczkami czy zbrojeniem rozproszonym. Badania mają znaczenie naukowe i praktyczne. 11 II. Prognozowanie zużycia konstrukcji hydrotechnicznych narażonych na ścieranie mieszaniną kruszywa i wody ma znaczenie praktyczne. III. Zagadnienie projektowania składu betonów podwodnych, uwzględniające ich odporność na wzmocnienie oraz właściwości mechaniczne stwardniałego materiału. Osiągnięcia na przestrzeni ostatnich 5-ciu lat: - Określenie wpływu nanocząstek na właściwości mechaniczne twardniejącego betonu. - Ustalenie znaczenia domieszek i dodatków na właściwości reologiczne i mechaniczne betonów podwodnych. - Ustalenie znaczenia wpływu kompozycji kruszywa na właściwości lekkich betonów samozagęszczalnych. - Opracowanie wskazania do stosowania betonów samozagęszczalnych do napraw konstrukcji betonowych. - Katedra Ogrzewnictwa, Wentylacji i Ciepłownictwa, Główny obszar badawczy: Wykorzystanie ciepła na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Zakres podejmowanych działań: Prace badawcze związane z określaniem chwilowych poborów ciepłej wody użytkowej w budynkach wielorodzinnych w celu określenia zależności przydatnych do projektowania układów przygotowania c.w.u. w tego typu obiektach. Prace dotyczące określenia możliwości i sposobów dezynfekcji termicznej instalacji c.w.u. w aspekcie racjonalizacji zużycia ciepła. Osiągnięcia na przestrzeni ostatnich 5-ciu lat: Opracowanie modelu matematycznego instalacji c.w.u., opracowanie zależności umożliwiającej projektowanie źródeł przygotowania c.w.u. oraz przedstawiono rozwiązania umożliwiające dezynfekcję termiczną instalacji i jej energooszczędną pracę. - Katedra Budownictwa Ogólnego i Konstrukcji Drewnianych. Główny obszar badawczy: Opracowania metod diagnozowania i sposobów napraw istniejących konstrukcji drewnianych i murowych. Zakres podejmowanych działań: - Budynki drewniane zabytkowe. - Budynki mieszkalne murowe. 12 - Konstrukcje inżynierskie murowe (kominy, mosty, ściany oporowe). Osiągnięcia na przestrzeni ostatnich 5-ciu lat: - Stworzenie metody diagnozowania wytrzymałości drewna i muru w istniejących konstrukcjach. - Stworzenie metody i sposoby technologii napraw i wzmocnień istniejących konstrukcji drewnianych i murowych. - Katedra Budownictwa Wodnego Główny obszar badawczy: Określenie parametrów koryta regulacyjnego w celu uzyskania minimalnej głębokości 180 cm na Odrze granicznej od ujścia Nysy Łużyckiej do Widuchowej poza odcinkami specjalnymi. Zakres podejmowanych działań: Prace pomiarowe, modelowe i rozwiązania inżynierskie. Osiągnięcia na przestrzeni ostatnich 5-ciu lat: Opracowanie projektu regulacji Odry granicznej celem osiągnięcia głębokości minimum 1,80 m. - Katedra Inżynierii Sanitarnej Główny obszar badawczy: Problemy ochrony zasobów wód powierzchniowych i podziemnych w aspekcie ich wykorzystania do celów bytowo – gospodarczych. Zakres podejmowanych działań: -Badania dotyczące rozwoju metod projektowania obiektów służących do oczyszczania ścieków. Osiągnięcia na przestrzeni ostatnich 5-ciu lat: - Opracowanie cząstkowego modelu matematycznego transportu stabilnych zanieczyszczeń w wodzie gruntowej przy uwzględnieniu procesów: adwekcji, dyspersji podłużnej i poprzecznej, odwracalnej fizycznej nieliniowej adsorpcji oraz rozpadu promieniotwórczego w odniesieniu do wybranego rodzaju radionuklidu. - Opracowanie kompleksowego modelu matematycznego, który będzie narzędziem służącym do ochrony. 13 - Katedra Teorii Konstrukcji Główny obszar badawczy: Bezpieczeństwo konstrukcji stalowych. Zakres podejmowanych działań: Prace z zakresu technologii wzmacniania, statyki i wytrzymałości konstrukcji wzmacnianych, nośności konstrukcji poddawanych obciążeniom zmęczeniowym. Osiągnięcia na przestrzeni ostatnich 5-ciu lat: - Projekty napraw i wzmocnień konstrukcji stalowych. - Projekty i realizacja obciążeń próbnych konstrukcji. Politechnika Koszalińska Prace badawczo-rozwojowe dla branży budowlanej prowadzone są na Wydziale Budownictwa i Inżynierii Środowiska. Poszczególna działalność wykonywana jest w ramach katedr: - Katedry Konstrukcji Betonowych i Technologii Betonów Główny obszar badawczy: - Zastosowanie betonów kompozytowych (fibropiaskobeton z włóknami stalowymi) w elementach i konstrukcjach budowlanych. - Zastosowanie kompozytów polimerowych i cementowo-polimerowych do napraw i ochrony powierzchniowej betonu. Zakres podejmowanych działań: - Opracowania technologii napraw oraz metod wzmacniania konstrukcji z betonu. - Opracowanie problemów teoretycznych oraz badań doświadczalnych konstrukcji z betonu w zakresie stanów granicznych nośności i użytkowności. Osiągnięcia na przestrzeni ostatnich 5-ciu lat: Opracowano analityczną metodę doboru materiałów kompozytowych do napraw i ochrony budowli przed korozją oraz programy obliczeniowe i graficzne umożliwiające jej praktyczne wykorzystanie. 14 - Katedry Konstrukcji Metalowych. Główny obszar badawczy: - Konstrukcje cięgnowe (przekrycia wiszące, maszty i kominy z odciągami). - Stateczność konstrukcji stalowych, a głównie stateczność kratownic, dźwigarów łukowych oraz stateczność słupów złożonych (wielogałęziowych). - Statyka i stateczność ram o węzłach podatnych. - Katedry Budownictwa i Materiałów Budowlanych, Główny obszar badawczy: - Trwałość budowli i systemy zabezpieczeń przeciwwilgociowych. - Budownictwo energooszczędne, dachy zielone - Badania materiałów budowlanych (betony modyfikowane włóknami, betony drobnokruszywowe, korozyjność stali w betonie). - Drewniane belki zginane złożone z drewna i materiałów drewnopochodnych o przekroju dwuteowym – optymalizacja. - Konstrukcje wsporcze pod maszyny: teoria i badania doświadczalne. 6. Analiza rynku budowlanego 6.1. Charakterystyka branży budowlanej w Polsce Przystępując do analizy branży budowlanej w Polsce należy bardzo wyraźnie wskazać silne jej związki z ogólną sytuacją na rynku. Branża budowlana jest ściśle związana z sytuacją gospodarczą kraju oraz koniunkturą w sektorze budowlanym. Wzrost dynamiki PKB skutkuje wzrostem produkcji budowlanej. Wzrost inwestycji w gospodarce, przekłada się na zwiększenie popytu na usługi budowlane. Szczególnie dotyczy to budownictwa mieszkaniowego, które bardzo wyraźnie i mocno reaguje na wszelkie wahnięcia ogólnej sytuacji ekonomicznej. Koniunktura lub dekoniunktura rynku odbija się w tym segmencie wyraźnie, powodując natychmiastową reakcję, szczególnie wśród małych podmiotów, które mają mniejsze zdolności do przetrwania nawet chwilowych załamań. Dodatkowo segment budownictwa mieszkaniowego bardzo wrażliwy jest na wszelkie zmiany i utrudnienia w dostępie do kapitału. Dostępność kredytów warunkuje powstawanie wielu nowych inwestycji, a wśród deweloperów niewielu jest zdolnych do realizacji 15 inwestycji ze środków własnych, bez udziału banków lub też potencjalnych kupców budowanych mieszkań. W niniejszym opracowaniu autorzy posługują się danymi Głównego Urzędu Statystycznego dostępnymi na stronie GUS www.stat.gov.pl oraz opracowaniami GUS, m.in. Informacje bieżące: Budownictwo mieszkaniowe w okresie I-VII 2010 r. z dnia 17 sierpnia 2010 r., Koniunktura w przemyśle, budownictwie, handlu i usługach 2000-2010 z dnia 27 sierpnia 2010 r., Biuletyn Statystyczny nr 8/2010, Mały Rocznik Statystyczny Polski 2010, Rocznik Statystyczny Województw 2009, Rocznik Statystyczny Województwa Zachodniopomorskiego 2009, Województwo Zachodniopomorskie 2009 – Podregiony, Powiaty, Gminy oraz pochodzące z Banku Danych Regionalnych umieszczonego w serwisie internetowym GUS http://www.stat.gov.pl/bdr_n/app/strona.indeks Budownictwo w świetle dostępnych danych statystycznych Produkcja budowlano-montażowa (obejmująca roboty o charakterze inwestycyjnym i remontowym) zrealizowana w 2009 r. na terenie kraju przez przedsiębiorstwa budowlane (łącznie z szacunkowymi danymi dla przedsiębiorstw budowlanych o liczbie pracujących do 9 osób) była o 3,2% wyższa niż w 2008 r. (w 2008 r. wzrost o 12,1%). Produkcja zrealizowana przez jednostki sektora prywatnego była o 4,0 % wyższa niż w 2008 r., a jej udział w ogólnej produkcji budowlano-montażowej wyniósł 98,8% (przed rokiem – wzrost o 11,7%, udział 98,0%). Poziom produkcji budowlano-montażowej zrealizowanej w sektorze publicznym obniżył się o 35,2% (przed rokiem wzrost o 41,5%). Produkcja budowlano-montażowa zrealizowana w 2009 r. na terenie kraju przez przedsiębiorstwa budowlane o liczbie pracujących powyżej 9 osób była o 5,1% wyższa niż przed rokiem (w 2008 r. wzrost o 14,7%). Wzrost ten był wynikiem zwiększenia sprzedaży robót o charakterze inwestycyjnym - o 8,2%, przy nieznacznym spadku robót remontowych - o 1,3%. Lepsze wyniki odnotowano w jednostkach, których podstawowym rodzajem działalności jest budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej - o 15,2% (wobec wzrostu o 17,1% przed rokiem) oraz roboty budowlane specjalistyczne - o 4,8% (wzrost o 14,3%). Natomiast spadek produkcji budowlano-montażowej wystąpił w dziale budownictwa związanym ze wznoszeniem budynków – o 2,0% (wobec wzrostu o 13,1% przed rokiem), przy czym w dominującej w nim grupie przedsiębiorstw (98,3% produkcji budowlanej zrealizowanej w tym dziale) - zajmujących się głównie budową budynków mieszkalnych i 16 niemieszkalnych - wyniósł 2,5% (przy spadku udziału o 2,7 pkt., tj. z 44,7% w 2008 r. do 42,0% w 2009 r.). Spośród przedsiębiorstw zajmujących się głównie robotami związanymi z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej największy wzrost sprzedaży odnotowano w jednostkach wykonujących roboty związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej – o 27,8%, przy wzroście udziału o 0,9 pkt. (z 4,5% w 2008 r. do 5,4% w 2009 r.). Wzrost wystąpił także w podmiotach zajmujących się robotami związanymi z budową rurociągów, linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych - o 14,5% (ich udział wzrósł o 0,6 pkt., tj. z 7,7% do 8,3%) oraz robotami związanymi z budową dróg kołowych i szynowych - o 12,7%, przy wzroście ich udziału o 1,0 pkt. (z 20,2% do 21,2%). W dziale związanym z wykonywaniem specjalistycznych robót budowlanych lepsze efekty odnotowano w jednostkach wykonujących rozbiórki i przygotowanie terenu pod budowę - o 27,3% (przy wzroście udziału z 1,7% w 2008 r. do 2,1% w 2009 r.), pozostałe specjalistyczne roboty budowlane - o 9,4% (wzrost z 5,6% do 5,8%) oraz roboty budowlane wykończeniowe – o 3,0% (ich udział obniżył się z 2,0% do 1,9%). W jednostkach wykonujących instalacje elektryczne, wodno-kanalizacyjne i pozostałe instalacje budowlane produkcja budowlano-montażowa utrzymała się na tym samym poziomie co w 2008 r., chociaż jej udział obniżył się z 13,1% do 12,6%) W 2009 r., w porównaniu z 2008 r., nastąpiły istotne zmiany w strukturze obiektowej produkcji budowlanomontażowej zrealizowanej przez przedsiębiorstwa o liczbie pracujących powyżej 9 osób. Nastąpiło znaczne zmniejszenie udziału budynków - o 7,5 pkt., tj. z 52,0% do 44,5%, na rzecz obiektów inżynierii lądowej i wodnej. W zakresie budynków niemieszkalnych spadek udziału wyniósł 3,8 pkt. i dotyczył budynków przemysłowych i magazynowych - o 3,2 pkt., handlowo-usługowych - o 1,1 pkt., a także hoteli i budynków zakwaterowania turystycznego oraz biurowych – po 0,3 pkt. Wzrósł natomiast udział robót zrealizowanych na ogólnodostępnych obiektach kulturalnych, budynkach edukacyjnych, opieki medycznej i kultury fizycznej (o 0,9 pkt.) oraz nieznacznie na pozostałych budynkach niemieszkalnych. Spadek udziału budynków mieszkalnych wyniósł 3,7 pkt. i dotyczył głównie budynków o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowych – 2,9 pkt., a w zakresie budynków jednomieszkaniowych i zbiorowego zamieszkania wyniósł, odpowiednio 0,5 pkt. i 0,4 pkt. Na 7,5-punktowy wzrost udziału sprzedaży robót budowlano-montażowych związanych z realizacją obiektów inżynierii lądowej i wodnej 3,8 pkt przypadało na autostrady, drogi ekspresowe, ulice i drogi pozostałe. Udział tych obiektów w ogólnej wartości sprzedaży produkcji wyniósł w 2009 r. 23,6% (wobec 19,8% w 2008 r.). Wzrost udziału produkcji 17 zrealizowanej na innych obiektach inżynierii lądowej i wodnej miał znacznie mniejszą skalę i dotyczył głównie: rurociągów sieci rozdzielczej i linii kablowych rozdzielczych - o 2,2 pkt. (w tym oczyszczalni wód i ścieków o 0,9 pkt), budowli sportowych i rekreacyjnych – o 1,4 pkt oraz rurociągów i linii telekomunikacyjnych oraz linii elektroenergetycznych przesyłowych o 0,4 pkt. Spadek udziału produkcji odnotowano natomiast min. w zakresie dróg szynowych, dróg kolei napowietrznych lub podwieszanych – o 0,9 pkt. W 2009 r. oddano do użytkowania 91421 nowych budynków tj. o 14049 budynków mniej niż w 2008. W 2009 r. oddano do użytkowania 160002 mieszkania, tj. o 5187 mieszkań (o 3,1%) mniej niż w 2008 r. Mieszkania przekazane do użytkowania w nowych budynkach mieszkalnych - (całych i w części pierwszej oddawanych etapami) stanowiły 95,4% ogółu mieszkań oddanych do użytkowania (w 2008 r. – 94,4%), w części drugiej i dalszych – 0,8% (w 2008 r. – 0,7%), mieszkania uzyskane z przebudowy i adaptacji w budynkach mieszkalnych – 1,7% (przed rokiem – 2,5%), z rozbudowy budynków mieszkalnych, podobnie jak w 2008 r. – 1,8%, natomiast w budynkach niemieszkalnych oraz budynkach zbiorowego zamieszkania – 0,3% (przed rokiem – 0,6%). W 2009 r. na terenie miast zrealizowano 69,6% ogólnej liczby mieszkań oddanych do użytkowania (wobec 66,3% w 2008 r.) a ich przeciętna powierzchnia użytkowa wyniosła 81,8m2 i była o 5,1m2 mniejsza niż przed rokiem. Przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkania oddanego do użytkowania na wsi wyniosła 140,3m2 (o 2,6m2 więcej niż w 2008 r.) i była o 58,5m2 większa od przeciętnej powierzchni użytkowej jednego mieszkania przekazanego w mieście (przed rokiem o 50,8m2). W 2009 r. rozpoczęto budowę 142901 mieszkań, tj. o 31785 mieszkań (o 18,2%) mniej niż w 2008 r. Sytuacja na polskim rynku budowlanym w ostatnich latach poprawiała się systematycznie od 2004 r. Czynnikami determinującymi sytuację branży budowlanej był fakt przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, wzrost inwestycji i możliwość korzystania ze środków unijnych przysługujących Polsce. W okresie 2004-2007 z roku na rok notowane były coraz silniejsze wzrosty produkcji budowlano-montażowej, jednak od 2008 r. dynamika rynku wyraźnie zmalała. Kryzys na światowych i europejskich rynkach finansowych nie ominął polskiej gospodarki, ale był on znacznie słabej odczuwany niż w krajach europejskich. W 2009 roku Polska jako jedyny kraj Unii Europejskiej odnotowała wzrost PKB. 18 W najbliższych latach pozytywny wynik w branży budowlanej zapewni m. in. realizacja inwestycji infrastrukturalnych dofinansowywanych ze środków Unii Europejskiej oraz inwestycji związanych z organizacją EURO 2012 w Polsce. Na podstawie raportu PMR Publications „Sektor budowlany w Polsce II połowa 2010 – Analiza porównawcza województw i prognozy na lata 2010-2013” prognozuje się, iż wzrost produkcji budowlanomontażowej w 2011 roku wyniesie około 10%. Budownictwo mieszkaniowe w Polsce w okresie I-VII 2010 r. W Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, wprowadzonej Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30.12.1999 r., budynki mieszkalne stanowią te, w których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. Definicja mieszkania określa, że jest to lokal przeznaczony na stały pobyt ludzi – wybudowany lub przebudowany w celach mieszkalnych, konstrukcyjnie wydzielony trwałymi ścianami w obrębie budynku, do którego prowadzi niezależne wejście klatki schodowej, ogólnego korytarza, wspólne sienie bądź bezpośrednio z ulicy, podwórza lub ogrodu. Za mieszkanie uznawany jest tylko lokal przeznaczony na stałe zamieszkiwanie właściciela, zarządcy lub pracowników obiektu, a także rodzin prowadzących odrębne gospodarstwa domowe.1 W ostatnich latach na polskim rynku budowlanym obserwowany był dynamiczny wzrost ilości budowanych mieszkań. W okresie od 2006 do 2009 roku wartość produkcji budowlano-montażowej w Polsce wzrosła o ok. 57%, wynosząc w 2009 roku prawie 80 mld zł. Budownictwo mieszkaniowe w tym samym roku zostało oszacowane na wartość 11,5 mld zł, co stanowiło ponad 14% produkcji budowlanej. Porównując tę wartość do roku poprzedzającego (2008), można zaobserwować spadek wartości inwestycji mieszkaniowych o ok. 23% – w 2008 wartość ta wyniosła ok. 15 mld zł. Wykres 1. Wartość inwestycji w budownictwie mieszkaniowym w Polsce w latach 2006-2009 1 Źródło: Budownictwo mieszkaniowe w okresie I-VII 2010 r. z dnia 17 sierpnia 2010 r. 19 14964 16000 Wartość inwestycji 14000 11490 12000 10227 10000 8000 7419 6000 4000 2000 0 2006 2007 2008 2009 Źródło: Dane GUS, Budownictwo mieszkaniowe w okresie I-VII I VII 2010 r. z dnia 17 sierpnia 2010 r. W latach 2006-2009 2009 obserwowany był także takżż znaczący ą wzrost ilości ący ilośś budowanych mieszkań. ńń. W 2006 roku oddano do użytku użż ponad 115 tys. mieszkań, ń, ń rok później późź liczba ta wyniosła ponad 133 tys., a w 2008 roku sięgnęła sięę ęła ę ponad 165 tys. Rok później późź wartość ść ta spadła o ok. 4% do 160 tys. z czego m.in. 72 tys. dotyczyły budownictwa indywidualnego, 72,3 tys. mieszkańń przeznaczonych na sprzedażż lub wynajem, a 7,3 tys. realizowanych było przez spółdzielnie mieszkaniowe. Wykres 2.. Mieszkania wybudowane w Polsce w latach 2006 – 2009 (w tys.) 20 180 165 160 160 134 140 Ilość mieszkań 120 115 100 80 60 40 20 0 2006 2007 2008 2009 Źródło: Dane GUS, Budownictwo mieszkaniowe w okresie I-VII I VII 2010 r. z dnia 17 sierpnia 2010 r. W okresie od stycznia do lipca 2010 roku w całej Polsce do użytku użżytku zostało oddanych 74 180 mieszkań, ń, co stanowi liczbę o 19% mniejsząą niżż w roku 2009 i o 11,6% niższą niż ą w porównaniu z okresem styczeństyczeń lipiec 2008 r. Po zmniejszonej aktywnośści aktywności inwestorów w zakresie nowych inwestycji mieszkaniowych w latach 2008-2009, 2008 liczba mieszkań, ń, których budowa została rozpoczęta, rozpoczę systematycznie wzrasta od początku począątku 2010 r. W okresie od stycznia do lipca 2010 r. rozpoczęto budowę 97 403 mieszkań, mieszkańń co stanowi wartość ść o 20,6% większą ę ą od analogicznego ększą okresu roku poprzedniego. Natomiast spadkowa tendencja widoczna jest w ilości iloś wydanych pozwoleń na budowę. ęę. W okresie pierwszych siedmiu miesięcy miesięęcy 2010 roku wydano pozwolenia na budowę 98 721 mieszkań, ń, tj. o 7,6% mniej niż w roku 2009. Wykres 3. Ilość ść mieszkań ń oddanych do uż użytkowania żytkowania w okresach od I do VII 2009 i 2010 (w tys.) 21 90 88,3 Ilość mieszkań 85 80 74,2 75 70 65 2009 2010 Źródło: Dane GUS, Budownictwo mieszkaniowe w okresie I-VII I VII 2010 r. z dnia 17 sierpnia 2010 r. Największy ęększy udział w przyroście przyrośście zasobów mieszkaniowych w okresie I-VII I 2010 r. spowodowany został działalnością działalnośś ą inwestorów indywidualnych, którzy przez okres siedmiu miesięcy wybudowali 38 537 mieszkań. mieszkańń Co prawda była to ilość ść o 4,1% niższa niżż od tej przed rokiem, jednak pozwoliła na osiągnięcie osiąą ę procentowo największej ę części ęś przyrostu wynoszącej ęści wynosząą ok. 52%. Podczas badanego okresu widoczny był równieżż spadek zainteresowania zaintere uzyskaniem pozwoleńń ba budowęę wśród śród ś inwestorów indywidualnych. Ilość ść uzyskanych pozwoleń wyniosła 59 752 i była o 3,7% niższa niżż niżż przed rokiem. Niewielki spadek zaobserwowano także ż ilości śści mieszkań, mieszkań ń których budowęę rozpoczęto. ęto. ę Liczba ta była niższa niżż o 0,9% w porównaniu z analogicznym okresem w roku 2009. Drugą, ą co do wielkości śści grupęę pod względem ę oddanych do użytku żytku ż mieszkań ń stanowili deweloperzy, którzy przygotowali 29 084 mieszkania. Niniejsza liczba stanowiła 39,2% ogólnej liczby mieszkańń oddanych do użytku ż i była o 33,5% niższa ż niżż w roku ubiegłym. W okresie od stycznia do lipca 2010 roku w tej grupie inwestorów rozpoczęta rozpoczę została budowa36 862 mieszkań, ńń, co stanowiło o 77,2% więcej więęcej w stosunku do roku poprzedniego. Spadła natomiast liczba mieszkań, mieszkań na których budowęę uzyskano pozwolenia – 33 170, tj. o 8,1%. Kolejną, ą trzeciąą grupąą z branży branżży mieszkaniowej były spółdzielnie mieszkaniowe, które w okresie od stycznia do lipca 2010 roku oddały do użytku uż 2 884 lokale mieszkalne. Liczba ta była o 29,8% niższa w porównaniu do roku poprzedniego. Ponadto zmniejszyła się liczba pozwoleńń uzyskanych przez spółdzielnie mieszkaniowe z 2 682 do 1 765. 22 Pozostali inwestorzy (budownictwo społeczne czynszowe, komunalne i zakładowe) oddali do użytku w okresie siedmiu miesięcy łącznie 3 675 mieszkań, tj. o 2% więcej niż rok wcześniej. Wykres 4. Udział poszczególnych grup w przyroście zasobów mieszkaniowych w okresie I-VII 2010 r. Udział poszczególnnych grup w przyroście zasobów mieszkaniowych w Spółdzielnie okresie Pozostali Inwestorzy indywidualni Deweloperzy 5% 4% 39% I-VII 2010 r 52% Źródło: Opracowanie własne, na podstawie danych GUS, Budownictwo mieszkaniowe w okresie I-VII 2010 r. z dnia 17 sierpnia 2010 r. 23 Tabela 2. Mieszkania oddane do użytkowania, mieszkania, których budowę rozpoczęto oraz wydane pozwolenia na budowę mieszkań I-VII 2010 Źródło: Mały Rocznik Statystyczny Polski 2010. 24 Warunki mieszkaniowe w Polsce Zasoby mieszkaniowe kraju stanowiły na koniec grudnia 2008 r. 13,2 mln mieszkań, w których znajdowało się 48,7 mln izb o powierzchni użytkowej 923,4 mln m2 . W 2008 r. w porównaniu z ubiegłym rokiem przybyło 156,6 tys. mieszkań (tj. o 1,2%), 16186,2 tys. m2 (o 1,4%) powierzchni użytkowej i 663,8 tys. (o 1,8%) izb. Przyrost mieszkań był m. in. efektem inwestycji w budownictwie, rozbudowy i przebudowy budynków istniejących, jak również zmiany charakteru przeznaczenia powierzchni niemieszkalnych. Z ogólnej puli zasobów mieszkaniowych, ponad 67% lokali mieszkalnych zlokalizowanych było na terenach miast. Dynamika przyrostu mieszkań kształtowała się na tym samym poziomie zarówno w miastach jak i na terenach wiejskich. W miastach liczba mieszkań wzrosła o 1,2% (co stanowi wzrost o 108,2 tys.), natomiast na terenach wiejskich przybyło ich 48,4 tys. tj. 1,1%. W pięciu największych miastach tj.: Warszawie, Krakowie, Łodzi, Wrocławiu i Poznaniu, gdzie mieszka ok. 18,9% ludności miejskiej, skupionych było 21,9% mieszkań spośród wszystkich zasobów miejskich (co daje o 0,1% więcej niż przed rokiem) Największy rozwój budownictwa mieszkaniowego wystąpił na obszarze centralnej i północnej Polski. Województwami dominującymi są województwa mazowieckie i pomorskie (wzrost o 1,9% i 1,8% w stosunku do 2007 r.). Natomiast najmniejszy przyrost mieszkań odnotowano w województwach świętokrzyskim (0,6%) i opolskim (0,5%). Podstawowymi wskaźnikami pozwalającymi określić warunki mieszkaniowe w Polsce są wskaźniki ilustrujące przeciętną: liczbę izb w mieszkaniu, liczbę osób przypadającą na mieszkanie i na izbę oraz powierzchnię użytkową mieszkania. Przeciętna liczba izb przypadająca na 1 mieszkanie wyniosła 3,70, w tym w miastach wynosiła ona 3,50, a na wsi 4,12. Podobnie jak w ubiegłym roku zaobserwowano, że im większe miasto, tym mniejsza liczba izb w mieszkaniu, np. w miastach poniżej 10 tys. ludności przeciętnie w mieszkaniu znajdowało się 3,87 izb, a w miastach powyżej 200 tys. ludności - 3,28. Średnia wielkość mieszkania w Polsce wynosiła w grudniu 2008 r. 70,2 m2 i wzrosła ona o 0,4 m2 w porównaniu do roku poprzedniego. Natomiast mieszkania na wsi były średnio o 24,5 m2 większe niż na terenach miast (odpowiednie wskaźniki wynoszą dla wsi 86,7 m2 a dla miast 62,2 m2). W dziewięciu województwach powierzchnia użytkowa mieszkań nie przekroczyła 70 m2. Największe mieszkania znajdowały się w województwach: podkarpackim (78,0 m2),wielkopolskim ( 77,5 m2) i opolskim (77,3 m2). 25 Rysunek 1. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w układzie przestrzennym w 2008 r. (w m2) Źródło: Mały Rocznik Statystyczny Polski 2010. Natomiast przeciętna powierzchnia użytkowa przypadająca na 1 osobę wzrosła w porównaniu z rokiem ubiegłym o 0,4 m2 i wyniosła 24,2 m2 (w miastach z 23,2 m2 do 23,6 m2, na wsi z 24,7 m2 do 25,1 m2). Wskaźnik ten w układzie regionalnym wahał się od 21,8 m2 w województwie warmińsko-mazurskim do 25,8 m2 w mazowieckim. Dysproporcje pomiędzy miastem a wsią dotyczą również stopnia zaludnienia mieszkań. Mieszkania wiejskie są bardziej zaludnione od mieszkań miejskich, i tak np. na 1 mieszkanie w miastach przypadało przeciętnie 2,63 osoby, zaś na wsi 3,45, przy przeciętnej dla Polski 2,90. Najwięcej osób w 1 mieszkaniu występuje w województwach podkarpackim 3,42 i wielkopolskim - 3,15, najmniej natomiast w województwach centralnych: w łódzkim 2,67,a w mazowieckim - 2,69 osoby na 1 mieszkanie. 26 W 2008 r. gminy przekazały inwestorom ok. 1857 ha gruntów, z ok. 78% przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne. W miastach pod budownictwo to zostało przekazanych 59,3% gruntów, zaś na wsi 92,6%. Najmniej gruntów przeznaczono pod budownictwo i spółdzielcze (1,8%) i towarzystw budownictwa społecznego (4,2%). Najwięcej gruntów pod budownictwo mieszkaniowe zostało przekazanych w województwach: zachodniopomorskim (15,4%), warmińsko-mazurskim (14,9%) i wielkopolskim (13%), najmniej zaś w małopolskim (1,6%), podlaskim oraz opolskim (po 1,9%). 6.2. Charakterystyka branży budowlanej w województwie zachodniopomorskim Budownictwo w świetle dostępnych danych statystycznych Ożywienie gospodarcze w latach 2004-2008 wywarło istotny wpływ na rozwój branży budowlanej. W 2007 roku w zachodniopomorskim budownictwie wzrost zatrudnienia wyniósł 7,5%. Jednocześnie poziom płac w branży w regionie wzrósł o 16%. Budownictwem zajmowało się aż 11,2% firm województwa. W 2007 roku w branży budowlanej i pokrewnych w województwie zachodniopomorskim powstało 1 520 nowych podmiotów gospodarczych i był to najwyższy przyrost wśród wszystkich branż. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2008 roku wyniosła 3 991 zł, co lokuje województwo na 5. miejscu w Polsce przy średniej krajowej na poziomie 3 583 zł. Na przestrzeni lat 2004-2008 wartość sprzedaży budowlano-montażowej na jednego mieszkańca w województwie oscylowała wokół średniej krajowej, począwszy od roku 2006 nieznacznie ją przekraczając. Od 2004 roku wartość sprzedaży budowlano-montażowej wzrosła ponad dwukrotnie, do poziomu 6 756 mln zł w roku 2008. Pod względem udziału w krajowej sprzedaży region zajmuje 8. miejsce w Polsce. Waha się on pomiędzy 4 a 5%, z tendencją wzrostową. W latach 2005-2008 wzrosła liczba udzielanych pozwoleń na budowę wyrażona jako łączny metraż obiektów. Udział w ogólnej liczbie pozwoleń w kraju w tym okresie wzrósł z 3,16% do 4,66% natomiast suma metrów kwadratowych powierzchni w pozwoleniach z 552 tys. m² do 944 tys. m². 27 Rynek zarówno w ujęciu ilościowym jak i wartościowym zdominowany jest przez podmioty. prywatne. W ujęciu wartościowym produkcja budowlano montażowa zrealizowana przez sektor publiczny została wyceniona na wartość 99,5 mln zł w 2008 r. co stanowiło 3,9 % ogółu wartości produkcji. Budownictwo w województwie zachodniopomorskim W okresie od stycznia do lipca 2010 r. w pięciu województwach został odnotowany wzrost liczby mieszkań oddanych do użytku. Wśród regionów, w których w okresie I-VII 2010 r. zwiększyła się liczba wybudowanych mieszkań w porównaniu z tym samym okresem roku poprzedniego, znalazły się następujące województwa: • opolskie – 78,9% • świętokrzyskie – 41% • podlaskie – 26,8% • łódzkie – 5,2% • warmińsko-mazurskie – 2,8% Pozostałych piętnaście województw odnotowało spadek ilości mieszkań oddanych do użytku w okresie od stycznia do lipca 2010 r., w porównaniu do roku 2009. Spadkowa tendencja miała miejsce w województwach: 2 • małopolskie - -38,8% • mazowieckie - -31,9% • lubuskie - -26,7% • zachodniopomorskie - -24,5% • lubelskie - -18,7% • dolnośląskie - -19,2% • pomorskie - -17,2% • kujawsko-pomorskie - -12,6% • wielkopolskie - -9,1% • śląskie - -8,9% • podkarpackie - -3,0%.2 Źródło: Dane GUS, Rocznik Statystyczny Województw 2009. 28 Wykres 5. Mieszkania oddane do użytkowania wg województw Źródło: Dane GUS, Rocznik Statystyczny Województw 2009. Województwo zachodniopomorskie znalazło się w pierwszej ósemce polskich województw i na jego terenie w okresie I-VII 2010 r. oddano do użytku ok. 3800 mieszkań. Była to liczba o ponad 25% mniejsza niż w roku poprzednim. Jednocześnie region zachodniopomorskie znalazł się wśród pięciu województw o największym spadku ilości budowanych mieszkań. Struktura produkcji budowlano-montażowaj w województwie zachodniopomorskim jest zróżnicowana, a na jej wielkość składa się szeroki wachlarz inwestycji. W 2008 największą część struktury zajmowały budynki niemieszkalne (35%). Drugą co do wielkości część zajęła infrastruktura transportu (20,4%), przed budynkami mieszkalnymi (22,7%), rurociągami, liniami telekomunikacyjnymi i elektromagnetycznymi (14,1%) oraz pozostałymi (4,6%). 29 Wykres 6.. Struktura produkcji budowlano-montażowej budowlano żowej według rodzajów obiektów budowlanych w województwie zachodniopomorskim w 2008 r. 4,6% 14,1% 31,2% 22,7% Budynki niemieszkalne27,4% Infrastruktura transportu Budynki mieszkalne Rurocią Rurociągi, ągi, linie telekomunikacyjne i elektroenergetyczne Pozostałe Źródło: Opracowanie własne, na podstawie danych GUS: Rocznik Rocznik Statystyczny Województwa Zachodniopomorskiego 2009. Powyższa żższa struktura dotyczy działańń wykonanych przez przedsiębiorstwa przedsięę mające ą siedzibęę zarządu ądu na terenie województwa zachodniopomorskiego siłami własnymi bez udziału podwykonawców i zatrudniają co najmniej 9 osób. W latach 2005-2008 2008 znacząco znacząąco wzrosły inwestycje w produkcjęę budowlanomontażową ż ą na terenie województwa zachodniopomorskiego. W ciągu ciąągu trzech lat ich wartość ść powiększyła ę sięę z 1,48 mld do 2,5 mld zł, czyli wzrosły realnie o ok. 69%. Na roboty robo o charakterze inwestycyjnym przeznaczono z tej kwoty 69% (1,75 mld zł), natomiast roboty o charakterze remontowym dotyczyły 31% wszystkich inwestycji (775 mln zł). 30 Wykres 7.. Inwestycje w produkcję budowlanąą w województwie zachodniopomorskim w latach 2005, 2007 i 2008 (w mln zł) 3000 Ilość osób zatrudnionych 2530,4 2500 2110,7 2000 1500 1479,5 1000 500 0 2005 2007 2008 Źródło: Dane GUS, Rocznik Statystyczny Województwa Zachodniopomorskiego 2009. Struktura firm Na terenie województwa zachodniopomorskiego od kilku lat obserwowany jest wzrost zatrudnienia w budownictwie. Od 2005 roku liczba osób pracujących pracująących w tej branży branżż systematycznie sięę zwiększa. ęększa. W przeciągu przeciąągu trzech lat (od 2005 do 2008) liczba ta wzrosła ponad 38% z 10645 do 14732 osób. Zdecydowana większość więę ść osób pracujących pracująą w sektorze budowlanym zatrudniona na była przez sektor prywatny (12947 osób, co stanowiło prawie 95%), natomiast w sektorze publicznym pracowało jedynie 785 osób (5%). Z ogólnej liczny 14732 osób zatrudnionych w budownictwie, większość więę ść pracowała na stanowiskach robotniczych (10939 osób – 74%), 4%), a stanowiska nierobotnicze piastowało 3793 osób (26%). 31 Wykres 8. Przeciętne ętne zatrudnienie w budownictwie w województwie zachodniopomorskim w latach 2005, 2007, 2008 14732 16000 Ilość osób zatrudnionych 14000 12000 12254 10645 10000 8000 6000 4000 2000 0 2005 2007 2008 Źródło: Dane GUS, Rocznik Statystyczny Województwa Zachodniopomorskiego Zachodniopomorskiego 2009. Wykres 9. Podział na sektory zatrudnienia Podział na sektory zatrudnienia 16000 14732 14000 12000 10000 8000 13947 6000 4000 2000 785 0 Ilość osób zatrudnionych sektor prywatny sektor publiczny Źródło: Dane GUS, Rocznik Statystyczny Województwa Zachodniopomorskiego 2009. 32 Wykres 10.. Struktura zatrudnienia w sektorze budownictwa w województwie zachodniopomorskim w 2008 r. (podział na stanowiska robotnicze i nierobotnicze) 16000 14732 14000 3793 12000 10000 8000 6000 10939 4000 2000 0 Ilość osób zatrudnionych stanowiska nierobotnicze stanowiska robotnicze Źródło: Dane GUS, Rocznik Statystyczny Województwa Zachodniopomorskiego 2009. Warunki mieszkaniowe w regionie Na zasoby mieszkaniowe województwa zachodniopomorskiego składają składaj się mieszkania będące ce własno własnością: : spółdzielni mieszkaniowych (37,9%), wspólnot mieszkaniowych (39,5%), gmin – mieszkania komunalne (17,2%). Ponadto właścicielami wła mieszkań w województwie są s skarb państwa (1,7%), przedsiębiorstwa biorstwa (1,3%) oraz towarzystwa budownictwa społecznego (2,4%). W województwie zachodniopomorskim odsetek mieszkań należących cych do TBS jest najwyższy najwy w Polsce. W latach 2004-2008 2008 w województwie notowano stały i stabilny przyrost liczby mieszkań. W okresie sie tym przybyło 21,6 tys. mieszkań, mieszka , wobec roku 2004 wzrost wyniósł 3,8%. W 2008 roku oddano do użytkowania u 6 969 mieszkań,, o 7,2% więcej wi niż w roku poprzednim. Stanowiło to 4,2% nowooddanych lokali w kraju. W przeliczeniu na 1 000 mieszkańców w skali całego go województwa oddano do użytku u ytku 4,1 mieszkania. Notuje się znaczne zróżnicowanie ż ilości śści oddawanych lokali w poszczególnych częściach częś ęściach województwa i tak: w podregionie stargardzkim 2,1, w koszalińskim koszali – 3,4, w podregionie miasto Szczecin – 4,7 oraz 7,0 w podregionie odregionie szczecińskim. szczeci skim. Zasoby mieszkaniowe województwa obejmowały 33 na koniec grudnia 2008 roku 592,0 tys. lokali. Na sprzedaż lub wynajem przeznaczonych było 46,9% wybudowanych mieszkań, budowy zrealizowane przez inwestorów indywidualnych to 39,0%, a budownictwo czynszowe to 6,9% realizowanych inwestycji. W okresie 2004-2008 liczba izb w mieszkaniach regionu wzrosła z 2 101,6 tys. do 2 184,9 tys., czyli o 4,0%. Ich powierzchnia zwiększyła się o 5,6%, z 37,3 mln m² do 39,4 mln m². Wszystkie instalacje sanitarno-techniczne dostępne są województwie w większej ilości mieszkań niż przeciętnie w Polsce. Wysoka na tle kraju dostępność tych instalacji występuje w przypadku wyposażenia mieszkań w wodociągi na wsiach (1. miejsce w kraju), w miastach(3.), obecności łazienek na wsiach (3.) W 2008 roku najwięcej mieszkań przekazano do użytkowania w Szczecinie (1 911), powiecie polickim (861), kołobrzeskim (710) oraz w Świnoujściu (658). W przeliczeniu na 10 000 mieszkańców w roku 2008 roku najwięcej mieszkań oddano w Świnoujściu (167,5), powiecie polickim (128,2) oraz w powiecie kołobrzeskim (92,7) przy średniej wojewódzkiej wynoszącej 41,2. Wskaźnik ilości mieszkań oddanych do użytkowania na 10 000 mieszkańców daje województwu 9. miejsce w kraju. Zauważalna jest bardzo silna dysproporcja w rozwoju zasobów mieszkaniowych pomiędzy pasem nadmorskim i największymi miastami województwa a wschodnią i południową częścią regionu. W powiatach nadmorskich wpływ na taką sytuację ma przede wszystkim budownictwo typu apartamentowego, charakteryzujące się ze względu na ich przeznaczenie wysokimi standardami wykończenia przy jednoczesnych niewielkich powierzchniach mieszkań. Wysoki poziom przyrostu liczby mieszkań i ich powierzchni użytkowej w zespołach miejskich zauważalny jest szczególnie w sąsiadującym ze Szczecinem powiecie polickim, gdzie gminy Dobra i Kołbaskowo zaczynają pełnić rolę zaplecza mieszkaniowego metropolii. Województwo, pomimo dużej ilości mieszkań oddawanych w ostatnich latach do użytku w dalszym ciągu zajmuje odległe miejsca pod względem wielkości mieszkań, jak i ich powierzchni przypadającej na mieszkańca. Zarówno pod względem przeciętnej powierzchni użytkowej mieszkania (województwo – 69,8 m², kraj – 70,2 m²), jak i przeciętnej powierzchni użytkowej mieszkania przypadającej na jedną osobę (województwo – 23,3 m², kraj – 24,2 m²) region zajmuje 13. miejsce w Polsce. Największe powierzchnie mieszkań w 2008 roku notowano w powiatach: koszalińskim (82,3 m²), sławieńskim (78,1 m²), polickim (77,8 m²). Najmniejsze przeciętne powierzchnie użytkowe mieszkań w 2008 roku odnotowano w powiatach grodzkich: Świnoujściu (59,8 m²), Szczecinie (60,7 m²) iKoszalinie (60,8 m²). Na jedną osobę przypada w regionie przeciętnie 23,9 m² powierzchni mieszkalnej. W 2008 roku największa powierzchnia przypadała na mieszkańców powiatów: kołobrzeskiego, 34 kamieńskiego i polickiego. Najmniej powierzchni użytkowej mieszkania przypadało na mieszkańców powiatów pyrzyckiego, stargardzkiego i choszczeńskiego. Zauważalnej poprawy wskaźników mieszkalnictwa należy oczekiwać w gminach tworzących największe zespoły miejskie w województwie. Szczególnie uwidoczni się to we współtworzących aglomerację szczecińską powiecie polickim oraz wykazującym coraz wyższe wskaźniki rozwoju gospodarczego powiecie goleniowskim. Silny rozwój mieszkalnictwa w aglomeracji szczecińskiej zauważalny będzie także w zachodniej części powiatu stargardzkiego i północnej powiatu gryfińskiego. Mając na uwadze najwyższy w kraju odsetek mieszkań w zarządzie TBS należy oczekiwać dalszego rozwoju budownictwa realizowanego przez towarzystwa budownictwa społecznego. Skala inwestycji realizowanych przez gminne TBS-y województwa zachodniopomorskiego na zarezerwowanych wcześniej terenach może przyczynić się do ożywienia rynku budownictwa mieszkaniowego. Wyróżniającą cechą okolic Szczecina jest zjawisko osiedlania się obywateli polskich w graniczących z województwem powiatach wschodnich Niemiec. Zjawisko to, choć nie jest masowe, przy ułatwionym przepływie osób oraz przy coraz mniejszej różnicy w sile nabywczej może mieć wpływ na zmianę charakteru popytu na mieszkania i wzrost zapotrzebowań jakościowych mieszkańców aglomeracji szczecińskiej w tym zakresie. 6.3. Budownictwo a specyfika gospodarcza regionu. W województwie zachodniopomorskim w 2008 roku zarejestrowanych było 213 124 podmiotów gospodarczych, 5,7% przedsiębiorstw w Polsce. Faktyczną działalność prowadzi ok. 45% zarejestrowanych przedsiębiorstw. Pod względem liczby zarejestrowanych firm na 1 000 mieszkańców województwo zajmuje 1. miejsce w kraju ze wskaźnikiem 125,9 przy średniej krajowej wynoszącej 98,5, co nie przekłada się w sposób bezpośredni na stan gospodarki regionu i odgrywanie znaczącej roli w skali kraju. Województwo zachodniopomorskie posiada najbardziej rozdrobnioną strukturę wielkości przedsiębiorstw w Polsce. Ilość mikroprzedsiębiorstw na 1000 mieszkańców stanowi 129% średniej krajowej. Koncentracja małych (ogółem 6 561 podmiotów w 2008r) i średnich przedsiębiorstw (1 331 podmiotów w 2008r) nie odbiega znacząco od średniej krajowej. Znacząco niższy niż w innych regionach jest natomiast udział firm dużych, których 35 w 2008r było 167 (80% średniej koncentracji krajowej). Co więcej, ich liczba od 2004 roku spadła aż o 10%, podczas gdy w Polsce spadek ten wyniósł 1,5%. Przetwórstwo przemysłowe województwa zachodniopomorskiego opiera się na energetyce, przemyśle chemicznym, stoczniowym, drzewnym i meblarskim, budownictwie oraz produkcji rolno-spożywczej. Dotychczas główne skupiska zakładów przemysłowych znajdowały się w większych miastach regionu, jednak w miarę powstawania stref przemysłowych następuje stopniowe rozpraszanie produkcji i lokowanie jej w gminach na obrzeżach miast, np. w okolicach Goleniowa, Polic, Stargardu Szczecińskiego, Karlina oraz w niedalekiej przyszłości Gryfina i Dębna. Największy w regionie Goleniowski Park Przemysłowy w roku 2010 skupiał 36 przedsięwzięć inwestycyjnych. W 2008 roku produkcja sprzedana przemysłu województwa wyniosła 25 018,9 mln zł. Przemysł województwa skupiał 3,78% krajowego zatrudnienia w przemyśle i dostarczył 2,88% krajowej wartości produkcji przemysłowej. W rankingu atrakcyjności inwestycyjnej sporządzanym przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową województwo awansowało w 2009 roku na 6. miejsce. Za największe atuty uznano dostępność transportową oraz aktywność województwa wobec inwestorów. Branżę budowlaną regionu podobnie jak całą gospodarkę, charakteryzuje znaczne rozproszenie wykonawców i słaba pozycja kapitałowa firm. W regionie brak jest firm budowlanych mogących się samodzielnie ubiegać o duże kontrakty. W większości przypadków firmy z regionu występują jako podwykonawcy. Rozwijając szeroko rozumiany sektor budowlany w województwie należy więc dążyć do tworzenia zachęt dla lokalnych firm, do formowania powiązań sieciowych, klastrów i konsorcjów będących w stanie konkurować z przedsiębiorstwami krajowymi i europejskimi. W branży budowlanej szczególnie istotna jest umiejętność wykorzystania koniunktury gospodarczej i pojawiających się szans inwestycyjnych. Szansą na utrzymanie obecnie korzystnych trendów rozwojowych sektora budownictwa w województwie są także duże inwestycje infrastrukturalne związane z realizacją projektów z udziałem funduszy Unii Europejskiej. Bardzo duże znaczenie dla branży budowlano-montażowej będzie mieć budowa gazoportu w Świnoujściu oraz stałego połączenia pomiędzy wyspami Uznam i Wolin. 36 6.4. Analiza SWOT dla branży budowlanej w kontekście kraju i regionu zachodniopomorskiego Zaprezentowana poniżej analiza SWOT (tab. 2) zawiera jednocześnie informacje z zakresu mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń dla branży budowlanej w Polsce, a także dla sytuacji branży w województwie zachodniopomorskim. Kondycja oraz uwarunkowania, w jakich funkcjonuje, nie odbiegają od ogólnych uwarunkowań dla całego kraju, stąd też oba ujęcia przedstawiono w jednej tabeli. Tabela 3. Analiza SWOT dla branży budowlanej w kontekście kraju i regionu zachodniopomorskiego Silne strony Słabe strony kraj - potencjał wykonawczy, - wysoki poziom technologii odpowiadający standardom europejskim, - wykwalifikowana kadra kierownicza i inżynieryjna, -znajomość krajowego rynku (w tym uwarunkowań prawnych, finansowych, fiskalnych, rynku pracy, trendów itp.) - konkurencyjność cenowa robót budowlanych na tle innych krajów UE (wspólnego rynku). kraj - brak silnego, własnego zaplecza finansowego, - znikoma współpraca ze sferą B+R, - duże rozdrobnienie podmiotów, - sezonowość przychodów, - posługiwanie się drobnymi podwykonawcami, - nadpodaż usług budowlanych wynikająca z malejącego popytu, -brak lub słabo wykwalifikowani pracownicy produkcyjni, - niedostatecznie wykwalifikowani absolwenci szkół budowlanych, - duży udział „szarej strefy” w sektorze usług budowlanych, woj. zachodniopomorskie - małe doświadczenie firm na rynku ogólnopolskim, - brak współpracy z sektorem B+R, - konieczność ciągłego doszkalania pracowników produkcyjnych. woj. zachodniopomorskie - współpraca firm budowlanych w ramach Komisji Budownictwa – Klastra Budowlanego działającego przy Północnej Izbie Gospodarczej w Szczecinie, - internacjonalizacja firm, - doświadczenie i działalność na rynkach zagranicznych, - działalność lokalnych silnych firm liderów. Szanse Zagrożenia kraj kraj 37 - symptomy wychodzenia z kryzysu gospodarczego, -dosyć wysokie bariery wejścia w branżę budowlaną, - duża ilość planowanych inwestycji (m.in. związanymi z Euro 2012), - napływ kapitału zewnętrznego, - rozwój i przyspieszone tempo realizacji inwestycji współfinansowanych ze środków UE, - dostępność dotacji dla firm ze środków UE, - popyt na budownictwo jednorodzinne, - perspektywy prospołecznej polityki państwa – wdrażanie nowych programów pomocowych dla młodych małżeństw - ciągła rozbudowa infrastruktury drogowej, - duża ilość starego budownictwa wymagającego modernizacji oraz dostosowania do wymogów energetycznych oraz osób starszych, - trend w kierunku inteligentnych i ekologicznych budynków. - duża siła ekonomiczna konkurentów zagranicznych, - utrata wykwalifikowanej siły roboczej na rzecz innych rynków, głównie państw Europy Zachodniej , - skutki recesji gospodarczej, - wadliwe przepisy prawne (np. ustawa o zamówieniach publicznych), - niestabilna polityka celna państwa, - spadek cen mieszkań wtórnych, - zaostrzanie kryteriów dostępności do kredytów mieszkaniowych, -zaostrzenie przepisów dotyczących ochrony środowiska, - niedostosowanie oferty edukacyjnej na poziomie zawodowym, średnim i wyższym do potrzeb branży budowlanej, -struktury biurokratyczne spowalniające prace inwestycyjne, - niekorzystne zmiany demograficzne – starzenie się społeczeństwa. woj. zachodniopomorskie - bliskość granicy i rynków zagranicznych (zwłaszcza skandynawskiego i niemieckiego) - planowane inwestycje miejskie w Szczecinie, - budowa gazoportu w Świnoujściu i związana z tym rozbudowa miasta, - niskie koszty pracy w porównaniu do innych regionów i zagranicy, - rozbudowa infrastruktury turystycznej i drogowej. - powołanie Kapituły Akademii Dobrego Zawodu woj. zachodniopomorskie - silne firmy działające na rynku krajowym, prowadzące ekspansję na rynek regionalny, - otwarcie niemieckiego rynku pracy. Źródło: opracowanie własne Jak już wcześniej wspomniano, sytuacja branży budowlanej, zarówno w kontekście kraju jak i regionu, jest podobna. Skomentować należy zatem te uwarunkowania, które decydują o specyfice funkcjonowania branży w regionie zachodniopomorskim. Mając na uwadze mocne strony, z pewnością zaliczyć do nich należy funkcjonowanie Komisji Budownictwa – Klastra Budowlanego, dzięki któremu firmy związane z budownictwem mogą 38 liczyć na konkretne wsparcie i ułatwienia3. Ponadto KB – KB pozwala konsolidować rynek budowlany, co wydaje się wskazane przy dużym rozdrobnieniu firm i ich słabej pozycji finansowej. Również umożliwia integrować środowisko budowlane, a więc różnego instytucje oraz wydziały i jednostki organizacyjne JST, które mają wpływ na funkcjonowanie branży w regionie, jak na przykład izby architektów, inżynierów budownictwa, urbanistów, szkoły budowlane, czy też Wydziału Urbanistyki i Administracji Budowlanej UM Szczecin. Kolejny atut branży budowlanej w województwie zachodniopomorskim związany jest z położeniem geopolitycznym regionu, który stwarza pewne możliwości rzadziej obserwowane w innych częściach kraju. Przede wszystkim transgraniczny charakter województwa spowodował, że firmy z zachodniopomorskiego charakteryzują się dużą internacjonalizacją (nie tylko bierną, ale również czynną). Efektem jest wiedza i doświadczenie w zakresie funkcjonowania na zagranicznych rynkach, zwłaszcza niemieckim i skandynawskim. Jednak doświadczenia zagranicą nie przekładają się na rozszerzanie działalności na inne regiony kraju. Inną słabą stroną branży są niewystarczające kwalifikacje pracowników produkcyjnych. Wpływ na to ma duża fluktuacja pracowników oraz ich migracja na rynki Zachodnie4, a także niedostosowanie oferty edukacyjnej do realnych potrzeb branży. Ponadto niepokoić powinien fakt słabej współpracy firm z branży budowlanej z technicznymi uczelniami wyższymi z regionu w zakresie wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Przyczyn takiej sytuacji należy dopatrywać się po obu stronach: świat nauki nie ma tradycji ścisłej kooperacji z gospodarką i często nie zajmuje się technologiami, które są wykorzystywane w praktyce budowlanej; natomiast firmy budowlane preferują korzystać ze sprawdzonych technologii dostępnych na rynku od dostawców krajowych i zagranicznych, albo poszukują partnerów B+R poza granicami kraju. Zagrożeniem dla zachodniopomorskiej branży budowlanej mogą być w szczególności silne krajowe i zagraniczne firmy prowadzące swoją ekspansję na region zachodniopomorski. Konkurencja cenowa regionalnych firm nie wystarczy do skutecznego konkurowania z silnymi kapitałowo i oferującymi najnowocześniejsze technologie budowlane przedsiębiorstwami z zewnątrz. Dodatkowo problemem dla branży przejawiającym się w odpływie kadry może okazać się otwarcie niemieckiego rynku pracy w maju 2011 r. Bliskość 3 Por. podrozdział 2.4 Zjawisko o było szczególnie odczuwane przez branżę budowlaną w latach 2006-2007, kiedy to odpływ pracowników do krajów Europy Zachodniej powodował problemy ze skompletowaniem załóg na budowach. Otwarcie niemieckiego rynku pracy w maju 2011 może również spowodować odpływ kadry. 4 39 granicy niemieckiej oraz doświadczenie wielu pracowników w pracy (często nielegalnej) u niemieckich pracodawców, może spowodować przede wszystkim, jak prognozuje wiele agencji pracy, odpływ pracowników najniższego szczebla. Dodatkowo sezonowość prac budowlanych, których największa intensywności przypada na okres od wiosny do jesień, może spotęgować trudności w kompletowaniu załóg na budowach. Przed branżą stoi wiele szans do wykorzystania. Wspomniana bliskość granicy jest z jednej strony zagrożeniem, jednak z drugiej strony daje wiele możliwości. Firmy budowlane z regionu, posiadając odpowiednią wiedzę i doświadczenie, mogą dalej prowadzić ekspansję na zagraniczne rynki, zwłaszcza do Niemiec i Skandynawii. Otwarcie niemieckiego rynku pracy będzie także ułatwieniem dla polskich podmiotów, które od maja 2011 r będą mogły pracować swoim pracownikami przy pracach budowlanych w Niemczech5. Ponadto warto wspomnieć o planowanych inwestycjach w Szczecinie i regionie, które mogą zwiększą popyt na prace budowlane. Wiele inwestycji możliwa będzie do zrealizowania dzięki współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej, na przykład w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego6 i innych programów, w ramach których realizowane będą inwestycje w infrastrukturę publiczną oraz prywatne, podejmowane przez przedsiębiorstwa. Dodatkowym impulsem dla branży budowlanej będzie budowa gazoportu w Świnoujściu – inwestycji w terminal LNG przez Polskie LNG S.A., która z pewnością przyczyni się do rozbudowy infrastruktury Świnoujścia i terenów przyległych. Warto dodać, że w regionie, z uwagi na jego walory turystyczne, cały czas planowane są i realizowane inwestycje związane z infrastrukturą turystyczną, czyli: budowa ścieżek rowerowych, tworzenie szlaków turystycznych, inwestycje z zakresu renowacji zabytków, budowa infrastruktury technicznej oraz rozbudowa bazy noclegowej i podniesienie jej standardu użytkowego. Ponadto istotne znaczenie ma rozbudowa sieci dróg ekspresowych, budowa obwodnic, dostosowanie budowanych i modernizowanych mostów do warunków technicznych obowiązujących w Unii Europejskiej Szansą na zniwelowanie problemów wynikających z niedostosowania oferty oświatowej do potrzeb branży w regionie może być powołanie Kapituły Akademii Dobrego Zawodu. Kapitułę Akademii Dobrego Zawodu należy rozumieć jako platformę wymiany 5 Mimo zakazu, polskie firmy znalazły furtki w prawie niemieckim, i jako firmy podwykonawcze, mogły zatrudniać Polaków. Od maja 2011 będą mogły to robić jako główni wykonawcy robót. 6 Dla przykładu na rozbudowę infrastruktury instytucji otoczenia biznesu w ramach działania 1.2.1 RPO WZP przewidziano inwestycje o łącznej wartości ponad 220 mln zł 40 informacji pomiędzy najważniejszymi uczestnikami w regionie reprezentującymi instytucje związane ze szkolnictwem wyższym, zawodowym, przedstawicieli środowisk gospodarczych oraz instytucje związane z rynkiem pracy. Inicjator Kapituły – KB–KB, zauważył potrzebę dialogu na temat niedostosowania oferty dydaktycznej do aktualnych potrzeb rynku, a także niedostatecznej komunikacji w zakresie istniejącej oferty szkoleniowej. Pozytywnym sygnałem jest fakt, że problem ten dostrzegany jest nie tylko przez przedstawicieli firm, ale również przez inne instytucje, które zadeklarowały udział i zaangażowanie w prace Kapituły, tj.: – Północna Izba Gospodarcza oraz Komisja Budownictwa – Klaster Budowlany przy Północnej Izbie Gospodarczej, – Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego – Urząd Miasta Szczecin – Wydział Budownictwa i Architektury ZUT, – Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług US, – Wojewódzki Urząd Pracy, – Wojewódzki Zakład Doskonalenia Zawodowego, – Izba Rzemieślniczej Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie, – Wydział Nadzoru Pedagogicznego Zachodniopomorskiego Kuratorium Oświaty, – Zespół Szkół Budowlanych w Szczecinie, – Okręgowa Rada Architektów, – Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Szczecin, – Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział w Szczecinie7. Realnym narzędziem, które może być wykorzystane przez Kapitułę Akademii Dobrego Zawodu, jest Program Operacyjny Kapitał Ludzki, w ramach którego organizowanych jest szereg projektów szkoleniowych mających na celu dostosowanie kompetencji kadry do potrzeb regionalnej gospodarki. Podsumowując powyższe rozważania związane z przeprowadzoną analizą SWOT dla branży budowlanej w regionie zachodniopomorskim, należy podkreślić, że otoczenie zewnętrzne stwarza dla branży wiele szans. Przede wszystkim istotny jest czynnik makroekonomiczny, jakim jest wychodzenie z recesji gospodarczej po światowym kryzysie. Powolne ożywienie gospodarcze odnotowywane jest nie tylko w Polsce, ale także w większości gospodarek UE. Jest to ważne dla branży, która, będąc określana mianem 7 Szerzej: J. Markiewicz: Komisja Budownictwa –Klaster Budowlany. Ekspertyza…, op. cit. 41 „barometru” gospodarczego, znacznie odczuwa wszelkie zmiany sytuacji ekonomicznej. Biorąc pod uwagę czynniki wpływające na ocenę branży budowlanej, dokonanej zarówno w ujęciu kraju jak i regionu, można przyjąć, że firmy budowlane z województwa zachodniopomorskiego powinny obrać strategię wykorzystywania szans z otoczenia, celem przezwyciężenia słabości podmiotów z branży (strategia mini-maxi8). Na szczególną uwagę zasługuje współpraca firm w ramach KB–KB, która może pozwolić podmiotom z branży zniwelować słabości: kapitałowe – poprzez tworzenie aliansów i konsorcjów, związane z kompetencjami kadr – poprzez wspólne szkolenia pracowników dostosowane o potrzeb firm itp. 7. Odbiorcy usług BCK Budownictwo Oferta Branżowego Centrum Kompetencji branży budowlanej skierowana jest do zachodniopomorskich przedsiębiorstw działających w sektorze budowlanym. Podstawową bazą klientów będzie Zachodniopomorskiego baza Klastra 200 firm budowlanych Budowlanego działającego wchodzących przy w skład Północnej Izbie Gospodarczej. W perspektywie długofalowej ZKB i BCK dążyć będą do systematycznego powiększania bazy firm budowlanych, jednostek badawczo-naukowych, niezależnych ekspertów oraz zaangażowania w prace na rzecz rozwoju BCK, jednostek samorządu terytorialnego. Potencjalnymi klientami BCK będą podmioty gospodarcze z branży budowlanej i około budowlanej funkcjonujące na terenie województwa zachodniopomorskiego. Poniżej znajduje się lista potencjalnych usługobiorców, którym przedstawiona zostanie oferta BCK (podział według podbranż): Tabela 4 Wykaz potencjalnych odbiorców usług BCK Budownictwo Architektura • • • • Architektura Inwestycje Sp. z o.o. Biuro Architektoniczne Metropolis E+E Kołłątaj Reczka Pracownia Projektowa Internal • • • • • Pracownia Projektowa Graphis Arch. Ryszard Pomierczyk Pracownia Projektowa Studio L2 Monika Lichota-Tuszyñska Studio Ag Sp. z o.o. 8 Por. G. Gierszewska , M. Romanowska: Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2000, s. 214 42 • • Novalconsulting Ordo Projekt S.C. Marek Zdanowski, Przemysław Sakowski • • • • • Embud Michał Matecki Energopol-Szczecin S.A. Fotokart Sp. z o.o Gispro Sp. z o.o. Pracownia Projektowa Projbud Jan K. Konwiński • Urbicon Sp. z o.o. • Mapa Usługi Geodezyjne I Kartograficzne Piotr Przyborowicz Pracownia Konstrukcyjna Bayer Projekt Mgr inż. Andrzej Bayer Geodezja • Inżynieria, Konstrukcje, Technologia • • • • • • • Adamus Ht Spółka z o.o. Ag & Co Bis Plettac Sp. z o.o. Europrojekty Consulting Ltd F.H.U. Adkostal Adam Tomczyk Firma Usługowo-Handlowa Hfb Sp. z o.o. • • • • • Holding-Zremb Gorzów S.A. Metallbau Sawicki Konsulting Zbigniew Sawicki P.H. Alimex II Marek Flasza Radius S.J. Janusz Dołgopoł Marek Rubnikowicz Zakład OElusarski Niroform Grzegorz Garsztka Materiały budowlane (produkcja/handel) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Agencja Handlowa BAZA Akka II S.C. Daniela Kanty, Waldemar Kanty Art Kul Tur Sp. z o.o. Bims Plus Sp. z o.o. Sp.K. Szczecin Braga Sp. z o.o. Budowniczy Koszalin Cedrus Tjj Lewandowscy Cewar Polska Sp. z o.o. Domlux Sp. z o.o. Eko-Dom £ubkowski, Dolata Sp. Jawna Elit Sp. Zo.o. Euro Klinkier Spółka Jawna Fajko Janusz Furgał Henkon Henryk Zagdański Hurtownia Materiałów Bud.Przemysł.Sowiński Usługi Ogólnobudowlane Lebaski M&K P.H. Makand Meat Bk Sp. z o.o. Metal Best Sp. z o.o. P.H. Ceramik P.H. Hiper-Glazur Sp. z o.o. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Pożniak Firma Wielobranżowa P.W. Irfar Sebastian Faryniarz Pyrzyckie Przedsiębiorstwo Komunalne Techsan Spółka Jawna Wagner Polska Sp. z o.o. Węglobud S.A Asmer - Ms Więcej Niż Okna Baumal Producent Parapetów Canto Krzysztof P. Marczewski Esjot Janowski I Braun Spółka Komandytowa Gosco Fp Leszek Witecki Igb Pomerania-Zakład Produkcyjny Klinkier-Plast Halina Witkowska Larix Przedsiêbiorstwo Wielobranżowe, Stolarnia, Tartak Roman Dyker Marbet F.P.H. Markiz Sp. z o.o. P.H. Arno Sp. z o.o. P.P.H. Megtra Tadeusz Grab Partner S.J. Piotr Paszkowski Jakub Paszkowski P.P.H. Jako Janusz Korzeniewicz Puf Sp. z o.o. Twoje Okna S.J.Ma³łorzata Jacyna-Witt, 43 • • • • • • P.H.U. Megalux Sp. z o.o. P.H.U. Tęcza Ewa Żur Hurtownia Artykułów Budowlanych, P.H. Kado P.H. Bauart S.C. Ma³gorzata i Grzegorz Segieda P.H.U. Budex Sp. Jawna P.H.U. Domax Robert Maksymowicz • • • • • Agata Safanów Wk. Druplast 85 Yard Sp. z o. o. Z.P.U. Arbet Sp. z o.o. Zakład Betoniarsko-Murarski Marian Nowik Z.P.H.U. Drewa Ewa Kłosowska Usługi Budowlane • • • • • • • • • • • • • • • • Biuro Podatkowe Usługi Budowlane F.H.U. Beramex Gestio Consulting Group Mgr inż. Renata Joanna Hałas Hal-Bum Jarosław Rafał Halski Home Invest Sp. z o. o. Infinio Sp. z o.o. Jonda Aneta Małgorzata Czaplińska Konsart Sp. z o.o. Konsbud Projektowanie i Realizacja Konstrukcji Budowlanych Przemysław Żurowski Metalex S.C. Józef Targosz, Małgorzata Targosz Minex Budownictwo i Wyburzenia Nika Zabudowa Balkonów Otto Muller Pro Log Spó³ka z o.o. PBI Korimex Phu Pc-Art Anna Molik Pomorski-Międzyzdroje Sp z o.o. • • • • • • • • • • • • • • Prospective Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Budowlane Gmach Przedsiębiorstwo Budowlane Helitex Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Budowlane Interbud Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe Sanbud Roboprojekt Monika Ocimek Status Sp. z o.o. Usługi Budowlane Jacek Włodarczyk Usługi Ogólnobudowlane Grym Grzegorz Bogucki Vega Veldach Niemcewicza Sp. z o.o. Zachodniopomorskie Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Edbo Sp. z o.o. Zakład Budowlany Jerzy Safanów i Roman Safanów S.J. Zakład Usług Budowlano-Remontowych Firma Rodzinna Fecek Sc Instalacje • • • • • • • • • Calesco S.A. Ciepły Dom Sp. z o.o. Ekoszok Elbaco Elektro-Bud Zakład Wielobranżowy Edmund Woźniak ELEN Faro Sp. z o.o. Herz Armatura I Systemy Grzewcze Sp. z o.o. Hydrogaz S.C. • • • • • • • • • • Iw-Mar Marek OElusarek, Iwona OElusarek K&W Service Sp. z o. o. Maciej Burdzy Technika Zduńska i Kominkowa Mercurius B. Hawrylczuk S.J. P.H.U. Verso Pkp Energetyka S.A P.P.H.U. Bekazet B¹k Keller Sp.J P.P.H.U. Inwestbau Toi Toi Polska Sp. z o.o. Z.P.U.H. Irma Marek Bogucki Nieruchomości/ Deweloperzy 44 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 4Kąty Nieruchomości Agencja Handlowa Dom Janusz Maćkowiak Agencja Obrotu Nieruchomości ami Posesja S.C. Anna Zabłocka Nieruchomości Biuro Obrotu Nieruchomości ami Norsesowicz Bober Kamiński Nieruchomości S.C. Broker Anna Choynowska-Burbicka Budchem Sp. z o.o. Budmar – Mz Sp. z o.o. Ciroko Sp. z o.o. Dip S.C. Dorota I Piotr Zdybel Dom Inwest S.J. Everbest Nieruchomości Foras Bs S.C. Index Nieruchomości H.J.M. Skrzyniarz S.J. Ineko Spólka z o.o. Inpro Sp. z o.o. Invest Mak Marcin Makowski Invest Nieruchomości Inwestor Nieruchomości Kann S.C. J.Weczer- Łysakowska, K. Chełkowski Kristensen Group Sp. z o. o. Nawigator Nieruchomości Nieruchomości Tamara Szczygieł • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Nieruchomości Wiesław Groszak Nord Nieruchomości Agnieszka Niechajczyk P.W. Koral Mirosław Wyżykowski Pol-Kar S.C Jerzy I Janusz Kardziejonek Polnord Pomerania Nieruchomości Marzanna Ignatowicz P.P.H.U. Dom A Do Z Przedsiębiorstwo Budowlane Calbud Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Budowlano-Usługowe Jedynka S.A. Przedsiębiorstwo TechnicznoBudowlane Technobud Spłka z o.o. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Unipol Sp. z o.o. Rent Nieruchomości Romanowicz Retra Sp. z o. o. SGI Baltis Sp. z o.o. Steed S.A. Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. w Wałczu Wisag Polska Zakład Budowlany Siemaszko Zakład Usługowo-Produkcyjny Consteel Sp. z o.o. Zakład Wielobranżowy Usług Budowlanych Fasada Sp. z o.o. Żaneta Schmiedale Zródło: Opracowanie wsłane Ponadto oferta pośrednio zostanie skierowana do jednostek naukowo-badawczych oraz instytucji edukacyjnych z województwa zachodniopomorskiego. Owym instytucjom zaoferowana zostanie pomoc w transferze i komercjalizacji nowych technologii oraz pomoc w formułowaniu modeli kształcenia zawodowego. Odbiorcami tego typu usług mogą być: • Wydział Budownictwa i Architektury ZUT, • Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Koszalińskiej, • Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług US, • Izba Rzemieślniczej Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie, 45 • Zespół Szkół Budowlanych w Szczecinie, • Okręgowa Rada Architektów, • Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Szczecin, • Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział w Szczecinie. 8. Konkurenci BCK Budownictwo W obrębie regionu i kraju istnieje kilkanaście inicjatyw działających na rzecz transferu technologii, specjalistycznego wsparcia doradczego i szkoleniowego dla branż, których zakres świadczonych usług jest zbieżny z ofertą BCK Budownictwo. Na szczeblu lokalnym istnieje jeden potencjalny konkurent: Regionalne Centrum Innowacji i Transferu Technologii przy Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie, który dzięki przynależności do struktur ZUT potencjalnie może świadczyć zbliżone do BCK usługi na rzecz branży budowlanej lub okołobudowlanej. 1. Regionalne Centrum Innowacji i Transferu Technologii - jest jednostką ogólnouczelnianą powstałą w 1999r przy Politechnice Szczecińskiej. W początkowych zakresach działalności centrum skupiał się na obsłudze pracowników uczelnianych jedynie w zakresie unijnych programów badawczych i edukacyjnych. W 2004r. wachlarz usług świadczonych przez biuro rozszerzył się m.in o: Ośrodek Przekazu Innowacji. W roku 2007 biuro zostało przekształcone w Regionalne Centrum Innowacji i Transferu Technologii. Obecnie głównymi celami aktywności RCIiTT są: • tworzenie kultury innowacji i przedsiębiorczości, • inicjowanie i wspieranie współpracy miedzy środowiskiem akademickim, a biznesowym, • zwiększenie skuteczności procesu udostępniania i wdrażania do gospodarki innowacyjnych technologii, • inicjowanie i usprawnianie transferu technologii z sektora badawczorozwojowego do gospodarki. W zakresie usług świadczonych przez RCIiTT na rzecz transferu technologii, wyróżnić można: • Audyt technologiczny 46 • Opinia o innowacyjności • Kupno-sprzedaż technologii • Analiza rynków zagranicznych • Pozyskiwanie kontrahenta na międzynarodowym rynku Konkurencję na arenie krajowej stanowić będą: Świętokrzysko-Podkarpacki Klaster Budowlany, Gdański Klaster Budowlany, Wschodni Klaster Budowlany, Wielkopolski Klaster Budowlany oraz inne. Poniżej scharakteryzowano najbardziej zbieżnych, potencjalnych krajowych konkurentów: 2. Świętokrzysko-Podkarpacki Klaster Budowlany – od 1 stycznia 2010r. w ramach działań klsatra rozpoczęto realizację projektu pt. „Wsparcie dla tworzenia i rozwoju Świętokrzysko-Podkarpackiego Klastra Budowlanego INNOWATOR”. Celem projektu jest wsparcie i rozwój przedsiębiorstw branży budowlanej oraz branż pokrewnych, poprzez stworzenie platformy współpracy wzajemnej oraz współpracy z jednostkami naukowo-badawczymi. Założone cele przyczynić się mają do ułatwienia transferu wiedzy i nowoczesnych technologii, podnoszenia wiedzy i umiejętności, promowania korzystnych form współpracy oraz wzmocnienia pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw na rynku regionalnym, krajowym i zagranicznym.9 3. Gdański Klaster Budowlany – GKB założony został w 2007 r. przez osiemnastu wspólników reprezentujących firmy budowlane. Organizację objął patronatem Prezydent Miasta Gdańska - Paweł Adamowicz. Obecnie GKB skupia 42 członków, a zasięgiem oddziaływania obejmuje całe Pomorze. Obecnie głównymi celami aktywności GKB są: • rozwój współpracy GKB ze środowiskiem badawczo-naukowym na szczeblu regionalnym, a w przyszłości również ogólnokrajowym i ponadnarodowym. Powstała w ramach klastra komisja odpowiedzialna jest za tworzenie koncepcji projektów oraz późniejszą ich koordynację, które w swoich założeniach bazować będą na nowoczesnych technologiach w budownictwie. 9 www.klaster-innowator.pl – strona projektu „Wsparcie dla tworzenia i rozwoju Świętokrzysko-Podkarpackiego Klastra Budowlanego INNOWATOR” 47 • Rozwijanie zespołu monitorującego rynek pracy, współpracującego z instytucjami edukacyjnymi i szkoleniowymi, mający za zadanie stworzenie warunków ułatwiających firmom członkowskim pozyskiwanie kompetentnych pracowników. W ramach działania utworzonej komisji, modelowana jest komórka wewnętrznego outsourcing'u w zakresie zarządzania kapitałem ludzkim dla firm członkowskich GKB. 4. Dodatkowo w województwie podlaskim, łódzkim i wielkopolskim pojawiają się inicjatywy zrzeszenia lokalnych przedsiębiorstw branży budowlanej, jednak są one w fazie zalążkowej. Krajowe ośrodki branży budowlanej opierają się głównie na firmach usługowych i działają niemal wyłącznie na rynku lokalnym. Inicjatywy budowlane na Dolnym Śląsku, w Gdańsku, Poznaniu wykazują pewien poziom współpracy, jednak ich zasięg jest regionalny, przez co nie stanowią konkurencji dla BCK Budownictwo na obszarze województwa zachodniopomorskiego. Niemniej jednak należy bacznie śledzić postępowania krajowych ośrodków budowlanych i czerpać wiedzę z ich dokonań (benchmarking). 9. Kluczowe czynniki sukcesu rozwoju BCK Budownictwo Centrum wiedzy – podstawową wartością BCK Budownictwo powinno być gromadzenie obecnych i przyszłych zasobów z obszaru branży budowlanej, a także zapewnienie nieograniczonego dostępu do tych zasobów. W tym celu niezbędne jest posiadanie silnego zaplecza eksperckiego zapewniającego wsparcie merytoryczne i technologiczne. BCK powinno stać się specjalistycznym centrum wiedzy, które skupia osoby i zespoły z różnych instytucji edukacyjnych, w celu wspierania potrzeb branży budowlanej. Dodatkowo Branżowe Centrum Kompetencji powinno aktywnie uczestniczyć w transferze wiedzy pomiędzy sferą nauki a biznesem. W tym celu niezbędna jest wiedza z zakresu zarządzania własnością intelektualną, komercjalizacji rozwiązań technologicznych oraz negocjacji z inwestorami. 48 Wzajemna świadomość potrzeb i możliwości – beneficjenci powinni mieć świadomość potencjału BCK oraz wpływu jego działań na realizację potrzeb zgłaszanych przez branżę budowlaną. Koncentracja wielu instytucji, organizacji i firm branży budowlanej i około budowlanej na obszarze województwa zachodniopomorskiego skutkuje pojawieniem się unikalnych możliwości działania i rozwoju tej branży. Stałe monitorowanie potrzeb branży budowlanej jak i poszczególnych członków pobudza do rozwoju zasobów potrzebnych do zrównoważonego rozwoju sektora. Działalność BCK powinna przynosić korzyści wszystkim jej członkom, niezależnie od wielkości czy pozycji. Zaangażowanie – wysoki poziom zaufania pomiędzy uczestnikami BCK oraz ich gotowość do: interakcji, podejmowania wspólnych działań i aktywnego uczestniczenia w wymianie informacji przyczynia się do efektywnego realizowania celów BCK. Bez faktycznego zaangażowania przedstawicieli przedsiębiorstw budowlanych, władz i instytucji oraz poświęcenia ich czasu, wykorzystania wiedzy oraz osobistych kontaktów, efektywne działania BCK nie jest możliwe. Zaangażowanie kluczowych graczy na rynku może pomóc w rozwoju BCK, gdyż mogą stanowić one źródło innowacyjnych technologii, wiedzy i kontaktów biznesowych. Przedsiębiorstwa te mogą stymulować wejście oraz wzrost powiązanych przedsiębiorstw w regionie i w ten sposób wspierać rozwój krytycznej masy działania. Warto podkreślić, że czynnikiem, który determinuje aktywność BCK, jest wyłonienie odpowiedniego przewodniczącego- Managera/Animatora, który nadaje kierunek i inicjuje działania. Wyłonienie lidera, który jest znaną i szanowaną osobą w środowisku budowlanym, gwarantuje pozytywne oddziaływanie na pozostałe firmy budowlane oraz możliwość zachęcenia przedsiębiorstw do udziału w BCK. Unikatowa oferta – BCK dążyć będzie do umiejętnego kształtowania oferty, tak by charakteryzowała się unikalnością i niepowtarzalnością na regionalnym rynku. Czynnik wyróżniający ofertę BCK stanowi niewątpliwie kompleksowość usług dla branży budowlanej. Oferty będą odpowiedzią na aktualne i przyszłe potrzeby rynku budowlanego, wynikające z analizy rynku i rozpoznania trendów. Działalność BCK, podejmowanie inicjatyw na rzecz branży budowlanej oraz współpraca z regionalnymi organizacjami i instytucjami przyczyni się do umocnienia marki Centrum, również budowanej wokół Zachodniopomorskiego Klastra Budowlanego. 49 Współpraca z otoczeniem – nawiązywanie relacji z szeroko rozumianym otoczeniem (władzami państwowymi i samorządowymi, przedstawicielami instytucji, organizacjami i firmami oraz indywidualnymi osobami) w celu rozwiązywania problemów z branży budowlanej. Współpraca z otoczeniem ma na celu zapewnienie dostępu do aktualnych informacji, wiedzy i wyników badań, rynków, ale także daje możliwość wpływu na regulacje organizacyjno-prawne dotyczące branży budowlanej. Sprzyjającym czynnikiem jest zaangażowanie władz regionalnych w rozwój BCK, co przyczyni się do rozwoju całego regionu. 10. Model funkcjonowania BCK Budownictwo Branżowe Centrum Kompetencji Budownictwo w ujęciu modelowym występuje jako zewnętrzna struktura organizacyjna pośrednio wykorzystująca dorobek i potencjał Północnej Izby Gospodarczej. Platforma współpracy działa w oparciu o niezależne podmioty: firmy budowlane, wydziały uczelniane oraz niezależne zespoły eksperckie. 50 Rysunek 2 Model organizacyjny Branżowego Centrum Kompetencji Zródło: Opracowanie wsłane na podstawie raportu „Model funkcjonowania Branżowych Centrów Kompetencji w województwie zachodniopomorskim” InnoCo, Szczecin 2010 W ujęciu modelowym Branżowe Centrum Kompetencji Budownictwo stanowi trzon wielopoziomowego powiązania sieciowego. W skład sieci kooperacji wchodzą podmioty; przedsiębiorcy, uczelnie wyższe, eksperci budowlani- charakteryzujący się potencjałem innowacyjnym w postaci specjalistycznej, branżowej wiedzy. Niezależna struktura funkcjonowania BCK Budownictwo pozwala na tworzenie grup zadaniowych, dzięki czemu możliwe staje się odpowiednie dostosowanie potencjału BCK do wymagań rynku. Sieciowy, niezależny charakter współpracy umożliwia wielowymiarową realizację przedsięwzięć z udziałem nie tylko pojedynczego podmiotu, ale grupy kilku, kilkunastu przedsiębiorstw posiadających zbieżne problemy technologiczne. Przyjęty model BCK Budownictwo pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie nowych źródeł wiedzy, technologii jak również na 51 późniejszą implementację w/w rozwiązań w produktach i procesach produkcji firm budowlanych. 11. Zasoby BCK Budownictwo Zasoby Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo należy utożsamiać z zasobami Północnej Izby Gospodarczej. Do najważniejszych zasobów, które umożliwiają aktywność BCK należą: 1. Zasoby kadrowe: – Animator/ Manager BCK Budownictwo - osoba posiadająca wieloletnie doświadczenie w branży budowlanej, stale monitorująca bieżące branżowe trendy technologiczne. Manager powinien posiadać wiedzę o lokalnym środowisku gospodarczo-naukowym. Dzięki doskonałej znajomości branży oraz znajomości potencjału regionalnych zasobów zespołów badawczych w branży budowlanej, manager będzie mógł w szybkim czasie zdiagnozować realne potrzeby oraz ustalić kluczową kadrę naukowców, ekspertów niezbędną do kompleksowej obserwacji, realizacji identyfikowania przedsięwzięcia. nowych Umiejętność pomysłów, słuchania, kreowania efektu synergicznego pomoże pozyskać kredyt zaufania zarówno ze strony przedsiębiorców jak i naukowców. Trwałe oddziaływanie managera BCK Budownictwo na środowisko gospodarczo-naukowe pozwoli angażować kolejne podmioty w przygotowanie i realizację nowych przedsięwzięć, inspirować liderów do aktywnego angażowania w przygotowania, wdrożenia i ocenę konkretnych działań. Do zakresu obowiązków managera BCK Budownictwo należeć będzie m.in.: - monitoring trendów rynkowych, - zarządzanie projektami badawczymi, - organizacja szkoleń, warsztatów seminariów, konferencji, - zarządzenie relacjami pomiędzy przedsiębiorcami i naukowcami, - rozwijanie i usprawnianie relacji w ramach łańcuchów produkcji, sieci współpracy, interakcji z podmiotami poza BCK.10 10 Przewodnik dla animatorów inicjatyw klastrowych w Polsce, Warszawa 2008, str. 108-113 52 2. Zasoby techniczne i lokalowe - pomieszczenia Północnej Izby Gospodarczej, wyposażone w sprzęt biurowy umożliwiają prace zespołu ludzkiego, jak również sprawną komunikację oraz organizację zespołów. 3. Zasoby finansowe – środki pieniężne umożliwiające finansowanie prac BCK Budownictwo, w tym spotkań kooperacyjnych, imprez integracyjnych, prefinansowanie działań podejmowanych w ramach projektów unijnych, czy też bieżących inicjatyw BCK Budownictwo. 4. Zasoby organizacyjne: – Baza danych - baza firm zrzeszonych w Północnej Izbie Gospodarczej (około 1500), w tym zbiór danych na temat około 200 firm budowlanych skupionych wokół BCK i ZKB. – Baza danych - baza naukowców (około 15 osób bezpośrednio lub pośrednio zaangażowanych w działalność innowacyjną na rzecz BCK Budownictwo). – Baza ekspertów, praktyków budowlanych - eksperci krajowi i zagraniczni (około 20 osób). Wieloletnia działalność klastra pozwoliła na zbudowanie potencjału, który można będzie przełożyć na działalność BCK Budownictwo. – Relacje z przedsiębiorcami - wypracowane kanały kontaktu z firmami (bezpośrednie kontakty z właścicielami, prezesami i osobami decyzyjnymi w firmach) poprzez e-mailing, rozmowy bezpośrednie i telefoniczne. – Kultura organizacyjna - wypracowany przez Północną Izbę Gospodarczą modelu instytucji otoczenia biznesu, która nieustannie dopasowuje usługi wsparcia do potrzeb firm. Ponadto struktury Północnej Izby Gospodarczej oraz sposób ich funkcjonowania oparte są na ustawie o izbach gospodarczych oraz statucie Izby, co gwarantuje transparentność działania BCK Budownictwo. – Wizerunek Północnej Izby Gospodarczej jako największej regionalnej izby gospodarczej w kraju. Silny samorząd gospodarczy to dla BCK Budownictwo gwarancja siły i skuteczności oddziaływania. 53 12. Plan działań i budżet BCK Budownictwo na rok 2011-2013 Okres: lipiec – grudzień 2011 Tabela 5 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2011r. Lp 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Zadanie 1: Zarządzanie i Promocja Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo Termin Koszt. Łączna Opis działania Ilość realizacji jednost. kwota Wynagrodzenie animatora/menagera BCK lipiec-grudzień 6 5 500 33 000 Budownictwo Koszty biurowe (czynsz, telefon, materiały biurowe, opłaty pocztowe, usługi księgowe, lipiec-grudzień 6 1 500 9 000 usługi prawne) Organizacja biura BCK w realiach rynkowych, opracowanie systemu obiegu dokumentów, lipiec - sierpień opracowanie wzorów dokumentów, umów, itp. Usługa zaprojektowania broszury informacyjnej na temat działalności BCK lipiec - sierpień 1 2 000 2 000 Budownictwo Wydruk oferty BCK Budownictwo Modernizacja i aktualizacja strony www.budownictwo.izba.info o informację dot. BCK Budownictwo Współpraca z Północną Izbą Gospodarczą Media Sp. z o.o. w celu opracowania strategii marketingowej BCK Budownictwo na lata 2011 - 2012 Artykuły w prasie regionalnej promujące idee i pierwsze doświadczenia BCK sierpień 1000 5 5 000 lipiec - sierpień 6 500 3 000 lipiec- wrzesień - - - wrzesień, listopad 2 2 500 5 000 Zródło: Opracowanie wsłane Tabela 6 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2011r. Lp 9. 10. 11. Zadanie 2: Działania merytoryczne na rzecz BCK Budownictwo Termin Koszt. Opis działania Ilość realizacji jednost. Rozwój interakcji pomiędzy przedsiębiorstwami, a BCK poprzez wizyty lipiec-grudzień 6 500 indywidualne. Koszty delegacji służbowych menagera BCK Pozyskiwanie zaplecza kadrowego wśród naukowców i ekspertów budowlanych poprzez lipiec-grudzień 6 500 wizyty indywidualne. Koszty delegacji służbowych menagera BCK Aktualizacja potencjału naukowego aktualizacja bazy danych lipiec-grudzień - - Łączna kwota 3 000 3 000 - 54 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. Organizacja spotkań informacyjnych oraz warsztatów branżowych wokół kluczowych wyzwań w celu pozyskania informacji na temat potrzeb przedsiębiorców w zakresie nowych rozwiązań, technologii. (wynajem sali, catering, moderacja, itp) Spotkania Zarządu Klastra Budowlanego w celu monitoringu działań BCK oraz ustalenia strategii na rok 2012 Realizacja cykli szkoleń wokół kluczowych wyzwań dla branży budowlanej – tematyka warsztatów dobrana na podstawie analizy potrzeb firm budowlanych (koszt wykładowcy, catering, wynaj. sali) Prace i rozwój nad inicjatywą Kapituły Akademii Dobrego Zawodu poprzez oddziaływanie na system edukacji. Cykliczne Spotkania Kapituły (wyn. sali, catering) Analiza problematyki w firmach budowlanych, wyszukiwanie innowacyjnych rozwiązań (wynagrodzenie naukowca ) Zakup baz danych, analiz dot. trendów technologicznych na potrzeby BCK Budownictwo Współpraca Menagera BCK z zespołem projektów krajowych Północnej Izby Gospodarczej w celu pozyskania funduszy strukturalnych na rozwój BCK Formowanie grup zadaniowych na podstawie potrzeb rynku, rozpoczęcie pierwszych prac badawczych (wycena na podstawie wynegocjowanych stawek naukowców ekspertów) wrzesień, grudzień 2 4 000 8 000 wrzesień, listopad, grudzień 3 1 500 4 500 wrzesień, grudzień 2 5 000 10 000 październik - grudzień 2 1 000 2 000 październik - grudzień 2 3 000 6 000 lipiec-grudzień 1 7 000 7 000 październik - grudzień - - - październik - grudzień - - - Zródło: Opracowanie wsłane Okres: styczeń – grudzień 2012 Tabela 7 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2012r. Zadanie 1: Zarządzanie i Promocja Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo Termin Koszt. Łączna Opis działania Ilość Lp realizacji jednost. kwota Wynagrodzenie animatora/menagera BCK styczeń12 5 500 66 000 1. Budownictwo grudzień Koszty biurowe (czynsz, telefon, materiały styczeń12 1 500 18 000 2. biurowe, opłaty pocztowe, usługi księgowe, grudzień usługi prawne) Modernizacja i aktualizacja strony styczeń12 500 6 000 3. www.budownictwo.izba.info o informację dot. grudzień BCK Budownictwo Artykuły w prasie regionalnej promujące idee i marzec, maj, 3 2 500 7 500 4. doświadczenia BCK wrzesień Zródło: Opracowanie wsłane 55 Tabela 8 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2012r. Lp 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. Zadanie 2: Działania merytoryczne na rzecz BCK Budownictwo Termin Koszt. Opis działania Ilość realizacji jednost. Rozwój interakcji pomiędzy przedsiębiorstwami, a BCK poprzez wizyty styczeń12 500 indywidualne. Koszty delegacji służbowych grudzień menagera BCK Pozyskiwanie zaplecza kadrowego wśród naukowców i ekspertów budowlanych poprzez styczeń12 500 wizyty indywidualne. Koszty delegacji grudzień służbowych menagera BCK Aktualizacja potencjału naukowego styczeńaktualizacja bazy danych grudzień Organizacja spotkań informacyjnych oraz warsztatów branżowych wokół kluczowych wyzwań w celu pozyskania informacji na styczeń, marzec, 3 4 000 temat potrzeb przedsiębiorców w zakresie październik nowych rozwiązań, technologii. (wynajem sali, catering, moderacja, itp) styczeń, marzec, Spotkania Zarządu Klastra Budowlanego w październik celu monitoringu działań BCK oraz ustalenia 5 1 500 listopad, strategii na rok 2012 grudzień Realizacja cykli szkoleń wokół kluczowych wyzwań dla branży budowlanej – tematyka marzec, warsztatów dobrana na podstawie analizy październik 3 5 000 potrzeb firm budowlanych (koszt wykładowcy, listopad catering, wynaj. sali) Prace i rozwój nad inicjatywą Kapituły styczeń, Akademii Dobrego Zawodu poprzez kwiecień, 3 1 500 oddziaływanie na system edukacji. Cykliczne październik Spotkania Kapituły (wyn. sali, catering) Świadczenie usług doradczych i styczeńcoachingowych przez niezależnych ekspertów kwiecień, 112 220 branżowych – dyżury ekspercie (16h /mc x 1x październik7 miesięcy) (wynagrodzenie, wynajem sali) grudzień Analiza potencjału zasobów zespołów Kwiecieńbadawczych w branży budowlanej – 1 12 000 czerwiec aktualizacja na rok 2012-2013 Zbieranie informacji dotyczących trendów Październik 1 14 000 innowacyjnych w branży budowlanej grudzień Analiza problematyki w firmach budowlanych, styczeń wyszukiwanie innowacyjnych rozwiązań 4 3 000 grudzień (wynagrodzenie naukowca ) Opracowanie strategii rozwoju BCK marzec 1 20 000 Budownictwo oraz ZKB czerwiec Zakup baz danych, analiz dot. trendów marzec, technologicznych na potrzeby BCK 2 7 000 grudzień Budownictwo Formowanie grup zadaniowych na podstawie styczeń- Łączna kwota 6 000 6 000 - 12 000 7 500 15 000 4 500 24 640 12 000 14 000 12 000 20 000 14 000 - 56 potrzeb rynku, rozpoczęcie pierwszych prac badawczych (wycena na podstawie wynegocjowanych stawek naukowców, ekspertów) grudzień Zródło: Opracowanie wsłane Okres: styczeń – grudzień 2013 Tabela 9 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2013r. Lp 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Zadanie 1: Zarządzanie i Promocja Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo Termin Koszt. Łączna Opis działania Ilość realizacji jednost. kwota styczeńWynagrodzenie menagera BCK Budownictwo 12 5 500 66 000 grudzień Koszty biurowe (czynsz, telefon, materiały styczeńbiurowe, opłaty pocztowe, usługi księgowe, 12 2 000 24 000 grudzień usługi prawne) Usługa zaprojektowania broszury informacyjnej na temat działalności BCK styczeń - luty 1 2 000 2 000 Budownictwo Wydruk oferty BCK Budownictwo Rozbudowa strony www.budownictwo.izba.info o informację dot. BCK Budownictwo Współpraca z Północną Izbą Gospodarczą Media Sp. z o.o. w celu opracowania strategii marketingowej BCK Budownictwo na 2013 2018 Artykuły w prasie regionalnej promujące idee i doświadczenia BCK luty 2000 3 6 000 styczeń - luty 1 3 000 3 000 luty- maj - - - wrzesień, listopad 4 2 500 10 000 Zródło: Opracowanie wsłane Tabela 10 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2013r. Lp 8. 9. Zadanie 2: Działania merytoryczne na rzecz BCK Budownictwo Termin Koszt. Opis działania Ilość realizacji jednost. Rozwój interakcji pomiędzy przedsiębiorstwami, a BCK poprzez wizyty styczeń12 1000 indywidualne. Koszty delegacji służbowych grudzień menagera BCK Pozyskiwanie zaplecza kadrowego wśród naukowców i ekspertów budowlanych poprzez styczeń12 1000 wizyty indywidualne. Koszty delegacji grudzień służbowych menagera BCK 10. Aktualizacja potencjału naukowego aktualizacja bazy danych 11. Organizacja spotkań informacyjnych oraz warsztatów branżowych wokół kluczowych wyzwań w celu pozyskania informacji na temat potrzeb przedsiębiorców w zakresie Łączna kwota 12 000 12 000 styczeńgrudzień - - - styczeń, marzec, październik 3 4 000 12 000 57 nowych rozwiązań, technologii. (wynajem sali, catering, moderacja, itp) styczeń, marzec, październik listopad, grudzień 5 1 500 7 500 marzec, październik listopad 3 5 000 15 000 styczeń, marzec, październik 3 2 000 6 000 styczeńkwiecień, październikgrudzień 224 220 49 280 Kwiecieńczerwiec 1 12 000 12 000 Październik grudzień 1 14 000 14 000 18. Analiza problematyki w firmach budowlanych, wyszukiwanie innowacyjnych rozwiązań (wynagrodzenie naukowca ) styczeń grudzień 6 3 000 6 000 19. Zakup baz danych, analiz dot. trendów technologicznych na potrzeby BCK Budownictwo marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień 4 7 000 28 000 20. Formowanie grup zadaniowych na podstawie potrzeb rynku, rozpoczęcie pierwszych prac badawczych (wycena na podstawie wynegocjowanych stawek naukowców ekspertów) styczeńgrudzień - - - 12. 13. 14. 15. 16. 17. Spotkania Zarządu Klastra Budowlanego w celu monitoringu działań BCK oraz ustalenia strategii na rok 2012 Realizacja cykli szkoleń wokół kluczowych wyzwań dla branży budowlanej – tematyka warsztatów dobrana na podstawie analizy potrzeb firm budowlanych (koszt wykładowcy, catering, wynaj. sali) Prace i rozwój nad inicjatywą Kapituły Akademii Dobrego Zawodu poprzez oddziaływanie na system edukacji. Cykliczne Spotkania Kapituły (wyn. sali, catering) Świadczenie usług doradczych i coachingowych przez niezależnych ekspertów branżowych – dyżury ekspercie (32h /mc x 1x 7 miesięcy (wynagrodzenie, wynajem sali) Analiza potencjału zasobów zespołów badawczych w branży budowlanej – aktualizacja na rok 2012-2013 Zbieranie informacji dotyczących trendów innowacyjnych w branży budowlanej Zródło: Opracowanie wsłane 58 13. Analiza finansowa 13.1. Ocena ekonomiczno-finansowa BCK Budownictwo Analiza ekonomiczno - finansowa przedstawiona w niniejszym rozdziale ma na celu przedstawienie pełnej diagnozy ekonomicznej Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo w ujęciu dotychczasowych danych bazowych, jak również służyć będzie określeniu wpływu planowanej inwestycji na sytuację branży budowlanej i około budowlanej w województwie zachodniopomorskim. Sytuację finansową określono przy następujących założeniach: 1. Analizę sporządzono opierając się na dotychczasowych działaniach i aktywności Zachodniopomorskiego Klastra Budowlanego oraz w oparciu o dotychczasową działalność Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo stworzonego i dotychczas funkcjonującego w ramach projektu „Transfer wiedzy w regionie poprzez rozwój sieci współpracy” 2. Analizę przeprowadzona na okres 3 lat, tj. lata 2011-2013 3. Wszystkie kwoty przedstawione w biznes planie są w ujęciu brutto (zawierają podatek VAT) ze względu na fakt, iż podmiot nie będzie miał możliwości odzyskania podatku VAT. 4. Wysokość planowanych kosztów oparto o średnie ceny rynkowe. 5. Plan inwestycyjny zawiera koszty bezpośrednie związane z zatrudnieniem personelu oraz koszty pośrednie związane z funkcjonowaniem i utrzymaniem biura BCK Budownictwo. Kierując się powyższymi założeniami ustalono, iż całkowite wydatki w ramach planowanej inwestycji wynoszą 648.420.00zł, które można podzielić na następujące podkategorie: • Wydatki związane z zarządzaniem BCK lub jego obsługą. • Wydatki związane z informacją i promocją BCK. • Wydatki związane z obsługa merytoryczną BCK Budownictwo. 59 Tabela 11 Prognoza kosztów funkcjonowania BCK na lata 2011-2013 Koszty związane z funkcjonowaniem BCK Budownictwo Lp Podział wydatki na kategorie Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Łącznie 1. Wydatki związane z zarządzaniem BCK lub jego obsługą 42 000 84 000 90 000 216 000 2. Wydatki na informację i promocję 15 000 13 500 21 000 49 500 3. Wydatki związane z obsługa merytoryczną BCK Budownictwo 43 500 153 640 185 780 382 920 Suma 100 500 251 140 296 780 648 420 Zródło: Opracowanie wsłane 13.2. Prognoza przychodów – założenia Przychodu Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo generowane będą z następujących działań tj.: składek członkowskich, szkoleń specjalistycznych, doradztwa, analiz oraz ekspertyz, pośrednictwa w wymianie ofert technologicznych, realizacji projektów badawczych. Zakłada się, iż wszelkie wygenerowane przychody w całości przeznaczone zostaną na kolejne procesy inwestycyjne oraz działalność statutową, tak aby w dłuższym okresie czasu BCK Budownictwo uzyskało niezależność finansową. Tabela 12 Prognoza przychodów BCK Budownictwo na rok 2011 Przychody BCK Budownictwo w 2011 Lp Kategoria Ilość 1. Składki członkowskie (200 firm x50zł x 6m-c) 200 Średnia wartość 300 2. 3. 4. Szkolenia specjalistyczne Analizy i Ekspertyzy Doradztwo 1 1 - 5 000 10 000 - 5 000 10 000 - 5. Pośrednictwo w wymianie ofert technologicznych - - - 6. Realizacja projektów badawczych - - - Suma Łącznie 60 000 75 000 Zródło: Opracowanie wsłane 60 Tabela 13 Prognoza przychodów BCK Budownictwo na rok 2012 Przychody BCK Budownictwo w 2012 Kategoria Ilość 1. Składki członkowskie (200 firm x50zł x 12m-c) 200 Średnia wartość 600 2. Szkolenia specjalistyczne Analizy i Ekspertyzy Doradztwo (1/mc x 16h x 7 m-c) Pośrednictwo w wymianie ofert technologicznych (wartość uzależniona od kwoty transakcji) Realizacja projektów badawczych 3 3 112 7 500 10 000 250 22 500 30 000 28 000 2 20 000 40 000 - - - Lp 3. 4. 5. 6. Suma Łącznie 120 000 240 500 Zródło: Opracowanie wsłane Tabela 14 Prognoza przychodów BCK Budownictwo na rok 2013 Przychody BCK Budownictwo w 2013 Kategoria Ilość 1. Składki członkowskie (200 firm x50zł x 12m-c) 200 Średnia wartość 600 2. Szkolenia specjalistyczne Analizy i Ekspertyzy Doradztwo (1/mc x 32h x 7 m-c) Pośrednictwo w wymianie ofert technologicznych (wartość uzależniona od kwoty transakcji) Realizacja projektów badawczych 3 3 224 10 000 10 000 250 30 000 30 000 56 000 3 20 000 80 000 1 200 000 200 000 Lp 3. 4. 5. 6. Suma Łącznie 120 000 516 000 Zródło: Opracowanie wsłane 13.3. Ocena finansowa BCK Budownictwo Na podstawie wcześniej zdiagnozowanych kosztów funkcjonowania BCK Budownictwo w stosunku do prognozowanych rocznych przychodów można stwierdzić, iż w pierwszych dwóch latach działalności Centrum generować będą niewielką stratę na poziomie -25 500 zł brutto w pierwszym roku funkcjonowania, oraz -10 640 zł brutto w drugim roku funkcjonowania. W trzecim roku działalności BCK Budownictwo prognozuje się, iż wygenerowany zostanie zysk w wysokości 219 220 zł brutto. 61 Tabela 15 Szacunkowe wartości zysków i strat funkcjonowania BCK w 2011-2013 roku. Kategoria/Lata 2011r. 2012r. 2013r. Zysk/strata brutto -25 500 zł -10 640 zł 219 220 Zródło: Opracowanie wsłane 14. Potencjalne źródła finansowania BCK Budownictwo Fundusze strukturalne są instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej. Ich zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. I. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności. Oprócz bezpośredniego wsparcia dla przedsiębiorstw, instytucji otoczenia biznesu oraz jednostek naukowych świadczących przedsiębiorstwom usługi o wysokiej jakości, program oferuje wsparcie systemowe dla rozwoju środowiska instytucjonalnego innowacyjnych przedsiębiorstw. W ramach Programu wspierane będą działania z zakresu innowacyjności produktowej, procesowej, marketingowej i organizacyjnej, które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniają się do powstawania i rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw. W ramach programu mogą być finansowane projekty: – realizujące prace B+R w kierunkach uznanych za priorytetowe dla rozwoju społecznogospodarczego kraju, mające bezpośrednie zastosowanie w praktyce dla danej branży/gałęzi gospodarki, a także projekty wdrożeniowe wyników prac badawczych; – wspierające ośrodki innowacyjności oraz instytucje otoczenia biznesu ich sieci świadczących proinnowacyjne usługi o znaczeniu ponadregionalnym; – inwestycje, doradztwo i szkolenia związane z rozwojem powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym, w tym klastrów.11 11 http://poig.parp.gov.pl - Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 62 II. 7 Program Ramowy 7 Program Ramowy ma na celu wspieranie prac badawczo-rozwojowych, dzięki którym gospodarka UE stanie się najbardziej konkurencyjną i dynamiczną, opartą na wiedzy, zdolną do zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego, gwarantująca większą spójność społeczną oraz tworzącą liczniejsze i lepsze miejsc pracy. Struktura 7 Programu Ramowego oparta jest na 4 blokach: – Współpraca - Wsparcie dla szerokiego zakresu działań badawczych prowadzonych w ramach współpracy międzynarodowej w określonych dziesięciu obszarach tematycznych, odpowiadających głównym dziedzinom wiedzy i technologii, w których konieczne jest wspieranie i umacnianie na poziomie europejskim najwyższej jakości badań. – Pomysły - Program wspiera najbardziej twórcze i nowatorskie pomysły we wszystkich dziedzinach wiedzy w ramach projektów składanych przez indywidualnych naukowców. Finansuje badania podstawowe, jak i stosowane, lecz muszą one mieć charakter poznawczy, pionierski, przekraczać obecne granice wiedzy. – Ludzie - Działania wspierające szkolenie i rozwijanie kariery naukowców, wzmocnienie ilościowe i jakościowe potencjału ludzkiego w obszarze badań i technologii w Europie poprzez: zwiększanie atrakcyjności Europy dla najlepszych naukowców. Ma on przyciągnąć badaczy z całego świata i zachęcenie europejskich naukowców do pozostania w Europie oraz zainteresowanie większej liczby młodych ludzi karierą naukową. – Możliwości - Wspieranie inicjatyw wykorzystujących i rozwijających istniejący w Europie potencjał w zakresie badań i innowacji poprzez wzmocnienie możliwości innowacyjnych MŚP oraz ich zdolności do wykorzystywania wyników prac badawczych; wspieranie rozwoju regionalnych klastrów badawczych; uwolnienie potencjału badawczego w regionach konwergencji i w najbardziej oddalonych regionach UE; optymalizację wykorzystania i rozwoju europejskich infrastruktur badawczych; zbliżenie nauki i społeczeństwa w celu harmonijnego zintegrowania nauki i technologii ze społeczeństwem europejskim oraz rozwijanie współpracy międzynarodowej z krajami trzecimi.12 III. 12 Program Regionu Morza Bałtyckiego www.nauka.gov.pl 63 Priorytet 1 Rozwijanie innowacji w całym BSR Celem priorytetu 1 jest przyśpieszenie opartego na innowacjach rozwoju regionalnego w BSR poprzez wsparcie źródeł innowacji i poprzez ich związki z MŚP, ułatwianie transnarodowego transferu technologii i wiedzy oraz zwiększanie fundamentów społecznych do absorpcji nowej wiedzy. Program oferuje wsparcie m.in. na działania: – tworzenie transnarodowych struktur dla wspierania generowania innowacji w kierunku wiodących technologii w Regionie (na przykład związanych ze środowiskiem) i dla wspierania MŚP; – rozwój finansowych, organizacyjnych, prawnych i administracyjnych ram wsparcia na poziomie transnarodowym dla instytucji zajmujących się transferem technologii; – tworzenie transnarodowych struktur i związków (obszary wsparcia, sieci centrów krajowych itd.) dla wsparcia innowacji, kwalifikacji i transferu technologii, poświęconych, w szczególności, lepszemu dostępowi obszarów wiejskich/peryferyjnych BSR do gospodarki opartej na wiedzy i lepszemu dostępowi MŚP do wiedzy i kompetencji dostępnych w BSR; – integracja MŚP w istniejące transnarodowe klastry współpracy i promowanie specyficznych związanych z MŚP sieci współpracy w BSR; – wzmacnianie współpracy instytucji i struktur edukacyjnych w szkolnictwie wyższym i kształceniu ustawicznym w celu zapewnienia sprawniejszego rozpowszechniania wiedzy w całym BSR; – ułatwianie tworzenia sieci i wymiany dobrych praktyk w całym BSR w zakresie edukacji i innych elementów polityki publicznej, które kształtują środowisko innowacyjne. IV. PO KL 8.2 Transfer wiedzy Poddziałania: 8.2.1 Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw, 8.2.2 Regionalne Strategie Innowacji Celem poddziałania 8.2.2 jest zwiększenie transferu wiedzy i wzmocnienie powiązań sfery B+R z przedsiębiorstwami, służące rozwojowi gospodarczemu regionów. 64 W ramach poddziałania można otrzymać wsparcie na tworzenie i rozwój sieci współpracy i wymiany informacji między naukowcami a przedsiębiorcami w zakresie innowacji i transferu technologii na poziomie regionalnym i lokalnym. Projekty systemowe realizowane w ramach poddziałania 8.2.2 mają przyczynić się do rozwoju Regionalnych Strategii Innowacji, w tym do tworzenia i rozwoju sieci współpracy i wymiany informacji między sferą nauki i biznesu w zakresie innowacji i transferu technologii na poziomie regionalnym i lokalnym poprzez kampanie informacyjne i rozwój systemu komunikacji i wymiany informacji.13 Program Operacyjny Europa Środkowa V. Priorytet 1: Ułatwianie innowacji w Europie Środkowej Głównym celem tego priorytetu jest tworzenie, w całym obszarze programu, korzystnych ram dla innowacji i przedsiębiorczości, umożliwienie lepszego wykorzystania potencjału innowacyjnego regionu poprzez odnoszenie się ich konkretnych potrzeb i słabych punktów oraz poprzez wzmacnianie silnych stron. Partnerzy mają na celu wspieranie projektów wspomagających współpracę we wszystkich punktach łańcucha innowacji. W ramach programu BCK może aplikować o środki na: – wspieranie zakładania i rozwoju ponadnarodowych klastrów w obszarach kluczowych dziedzin, – tworzenie i wspieranie instytucji odpowiedzialnych za transfer technologii ze szczególnym uwzględnieniem praktyk w zakresie transferu międzynarodowego i własności intelektualnej – stymulowanie mechanizmów transferu technologii i wymiany wiedzy, w szczególności w regionach będących w mniej korzystnej sytuacji – promowanie współpracy instytucji odpowiedzialnych za transfer technologii z sektorem produkcji – ułatwianie dostępu od wiedzy naukowej i wykorzystania wiedzy już istniejącej – nawiązywanie ukierunkowanej na konkretne zastosowania współpracy pomiędzy systemem badawczym a firmami 13 www.funduszeeuropejskie.gov.pl 65 – budowanie nowych i ulepszanie istniejących ponadnarodowych edukacyjnych i szkoleniowych sieci współpracy w szkolnictwie wyższym bądź kształceniu ustawicznym – promowanie akcji informacyjnych na temat rozprzestrzeniania technologii i rezultatów innowacji.14 15. Analiza SWOT BCK Budownictwo Realizacja przedsięwzięcia w ramach Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo zależna jest od czynników wewnętrznych, kształtowanych przez osoby zaangażowane w rozwój BCK, jak również czynników zewnętrznych, pozostających poza kontrolą wpływów BCK. W celu rzetelnej oceny możliwości powodzenia przedsięwzięcia należy dokonać analizy SWOT BCK Budownictwo, która stanowić będzie rzetelne uzupełnienie oceny potencjału i możliwości rozwojowych Centrum. Tabela 16 Analiza SWOT Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo Silne strony 14 Słabe strony Europejska Współpraca Terytorialna 2007 – 2013 Europa Środkowa Program Operacyjny 66 - zaangażowanie w działalność BCK managera posiadającego wysokie kompetencje oraz znajomość środowiska i branży budowlanej - zaplecze i zasoby PIG jako największego regionalnego samorządu gospodarczego w kraju (ludzkie, finansowe, organizacyjne), - zaangażowanie i współpraca firm budowlanych, - zaangażowanie ZKB w prace na rzecz BCK, - realna aktywność BCK ukierunkowana na wsparcie i rozwiązywanie problemów branży budowlanej (np. zespoły robocze) - wirtualna struktura organizacji pozwalająca na elastyczne zarządzanie przedsięwzięciami - współpraca z różnymi instytucjami i organizacjami związanymi z branżą budowlaną: ZUT, PK, US - wiedza na temat regionalnego rynku, - powołanie Kapituły Akademii Dobrego Zawodu, - możliwość dodatkowego finansowania BCK (składki członkowskie). - niski kapitał początkowy BCK - brak specjalizacji badawczo-naukowej stanowiąca element konkurencyjności w skali kraju - brak doświadczenia w realizacji wysokobudżetowych projektów badawczych - niewielkie doświadczenie w pośrednictwie wymiany ofert technologicznych (brak efektu skali) - niewystarczająca oferta wsparcia dla mikro i małych przedsiębiorstw Szanse Zagrożenia - nisza rynkowa na działania BCK - wzrost znaczenia struktur klastrowych oraz ośrodków proinnowacyjnych w codziennej działalności przedsiębiorstw budowlanych - programy UE finansujące rozwój działalności innowacyjnej - powstanie Centrum Współpracy Nauki i Gospodarki przy PIG oraz związana z tym zmiana siedziby, umożliwiająca rozwój zasobów PIG, a w konsekwencji BCK - rozwój nowoczesnych technologii budowlanych (zwłaszcza związanych z budownictwem energooszczędnym i ekologicznym). - wzrost nakładów inwestycyjnych na działalność B+R - otwarcie rynków zagranicznych jako element mobilizujący firmy do wdrażania innowacyjnych rozwiązań w celu osiągania wysokiej pozycji konkurencyjnej na nowych rynkach - osłabienie aktywności osób reprezentujących branżę budowlaną wchodzących w skład BCK i ZKB - osłabienie zaangażowania naukowców / brak współpracy ze strony B+R, - rozdrobnienie branży budowlanej, - kończący się okres programowania, przyczyniający się do braku alokacji na programy pomocowe - stereotypowe postrzeganie działań naukowców ze strony przedsiębiorców i na odwrót - konsekwencje zmiany ustawy o szkolnictwie wyższym poprzez tworzenie nowych ośrodków komercjalizacji badań – osłabienie pozycji BCK ma arenie regionalnej Zródło: Opracowanie wsłane 67 Silne strony BCK Budownictwo dysponuje doskonałym zapleczem kadrowym oraz technicznym. Manager BCK posiada wiedzę o lokalnym środowisku gospodarczo-naukowym dzięki czemu może w szybkim czasie zdiagnozować realne potrzeby przedsiębiorców oraz ustalić kluczową kadrę naukowców, ekspertów niezbędną do kompleksowej realizacji podejmowanych działań. Baza danych w postaci: 200 firm budowlanych i około budowlanych zaangażowanych w prace BCK i ZBK, ok. 1 500 przedsiębiorstw zrzeszonych w PIG, zaplecze ok. 15 naukowców - bezpośrednio lub pośrednio zaangażowanych w działalność innowacyjną na rzecz BCK Budownictwo oraz ok. 20 ekspertów, praktyków budowlanych - eksperci krajowi i zagraniczni świadczą o wysokim potencjale Centrum Kompetencji. Wirtualna struktura BCK, dobór jej kadry ustalany na podstawie określenia realnych potrzeb przedsiębiorców pozwala na zadaniowe podejście do podejmowanej problematyki. Przyjęty model przyczynia się do wzrostu rentowności BCK oraz do nieszablonowego, nierutynowego podejścia do podejmowanej problematyki. Słabe strony Do słabych stron działalności BCK, powodujących utrudnienia w jej codziennym funkcjonowaniu należy zaliczyć przede wszystkim niski kapitał początkowy. Pierwsze dwa lata działalności BCK generować będą niewielką stratę uniemożliwiając realizację wysokobudżetowych przedsięwzięć. Dodatkowo brak doświadczenia w realizacji wysokobudżetowych projektów badawczych oraz niewielkie doświadczenie w pośrednictwie wymiany ofert technologicznych przyczynia się do osłabienia pozycji negocjacyjnej BCK z potencjalnymi kontrahentami. Kolejnym czynnikiem wpływającym na osłabienie pozycji BCK jest brak specjalizacji badawczo-naukowej, która pozwoliłaby konkurować z innymi ośrodkami na skalę kraju. Szanse Szanse dla BCK Budownictwo należy upatrywać w występującej niszy rynkowej związanej z świadczeniem usług proinnowacyjnych dla branży budowlanej. Zmiany społeczno-gospodarcze zachodzące w ostatnich latach sprzyjają procesom innowacyjnym. Wzrost znaczenia struktur klastrowych oraz ośrodków proinnowacyjnych w codziennej działalności przedsiębiorstw budowlanych, wzrost nakładów inwestycyjnych na działalność 68 B+R, sprawia, że zakres usług świadczonych przez BCK ma charakter perspektywiczny. Czynnikiem pozytywnie wpływającym na BCK jest powstanie Centrum Współpracy Nauki i Gospodarki przy PIG oraz związana z tym zmiana siedziby, które przyczyni się do zwiększenia potencjału BCK oraz zakresu oddziaływania. Zagrożenia Główne zagrożenie dla funkcjonowania BCK jest możliwość osłabienie chęci i woli współpracy ze strony przedsiębiorców oraz kadry naukowej. Brak spektakularnych wyników na przestrzeni najbliższych trzech lat może doprowadzić do rozdrobnienia branży budowlanej oraz potencjału naukowego. Pomimo zwiększania nakładów inwestycyjnych na działalność B+R istotnym zagrożeniem jest kończący się okres programowania funduszy strukturalnych. W ostatnich latach funkcjonowania programu 2007-2013 może okazać się, że zabraknie alokacji środków na realizację kluczowych programów dla BCK Budownictwo. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest zmiana ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym- Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, która w swoich zapisach niesie szereg zmian dotyczących m.in. integracji uczelni z otoczeniem społeczno-gospodarczym. W świetle nowych zapisów uczelnie będą zobowiązane do opracowania i wprowadzenia regulaminów własności intelektualnej oraz do przyjęcia zasad komercjalizacji wyników badań naukowych. Sytuacja ta może doprowadzić do powstania kolejnych branżowo ukierunkowanych ośrodków transferu technologii, które świadczyć będą zbieżne usługi na rzecz branży budowlanej, do usług BCK. REKOMENDACJA: W wyniku prowadzonych analiz rekomenduje się: • Pełną realizację celów oraz planów działań zaprezentowanych w niniejszym Biznes Planie; • Systematyczne wizyty indywidualne i grupowe menagera BCK u przedsiębiorców i naukowców w celu stałego monitoringu rynku, potrzeb i oczekiwań; • Długofalowego podejścia do oddziaływania na system edukacji poprzez dopasowanie procesu dydaktycznego do realnych i przyszłych potrzeb firm budowlanych w ujęciu działań innowacyjnych; 69 • Dążenie do określenia specjalizacji naukowo-badawczej BCK Budownictwo; • Dążenie (w najbliższych 3 latach) do pozyskania dofinansowania na min. jeden projekt badawczy dla branży budowlanej; • Uzyskanie dofinansowania z funduszy strukturalnych na rozwój BCK i ZKB; • Intensywną promocję marki BCK i ZKB na arenie lokalnej, krajowej oraz międzynarodowej; • Dążenie (w najbliższych 3 latach) do stworzenia min. 5 zespołów badawczych zaangażowanych w prace na rzecz wdrażania innowacji w firmach budowlanych. 70 Zakończenie Celem opracowania niniejszego Biznes Planu dla Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo było określenie pozycji konkurencyjnej nowopowstałego Centrum wraz z określeniem celów, harmonogramu prac na najbliższe trzy lata działalności. Stworzony w ramach projektu plan działań pozwoli w przyszłości dokonać oceny efektywności pracy zespołu projektowego, jak również weryfikować będzie stopień osiągnięcia pierwotnie przyjętych celów. Wielopoziomowa analiza dokonana podczas tworzenia Biznes Planu potwierdza, fakt iż BCK Budownictwo dysponuje doskonałym zapleczem kadrowym oraz technicznym umożliwiającym dalszy rozwój inicjatywy. Personel zaangażowany w działalność BCK cechuje się wysokimi kwalifikacjami oraz szeroką wiedzą o lokalnym środowisku gospodarczo-naukowym. Zaplecze organizacyjne w postaci: 200 firm budowlanych, ok. 1 500 przedsiębiorstw, 15 naukowców, 20 ekspertów świadczy o wysokim potencjale rozwojowym ulokowanym w Branżowym Centrum Kompetencji. Przystępując do wdrażania Biznes Planu należy mieć na względzie niski kapitał początkowy oraz niewielką stopę zwrotu nakładu inwestycyjnego. Pierwsze dwa lata działalności BCK generować będą niewielką stratę co uniemożliwi realizację wysokobudżetowych przedsięwzięć. W tym celu należy szukać rozwiązań finansowania działalności z funduszy Unii Europejskiej. Kolejnym czynnikiem wpływającym na osłabienie pozycji BCK jest brak specjalizacji badawczo-naukowej, która pozwoliłaby konkurować z innymi ośrodkami ma skalę kraju. Podsumowując można z cała pewnością potwierdzić, iż zachodzące w ostatnich latach zmiany społeczno-gospodarcze sprzyjają procesom innowacyjnym. Wzrost znaczenia struktur klastrowych oraz ośrodków proinnowacyjnych w codziennej działalności przedsiębiorstw budowlanych sprawia, iż niszowy zakres usług świadczonych przez BCK ma charakter perspektywiczny. Czynnikiem pozytywnie wpływającym na sukces BCK można upatrywać w powstaniu Centrum Współpracy Nauki i Gospodarki przy PIG, które przyczyni się do zwiększenia potencjału oraz zakresu oddziaływania Centrum. 71 Literatura 1. Informacje bieżące: Budownictwo mieszkaniowe w okresie I-VII 2010 r. z dnia 17 sierpnia 2010 r., 2. Biuletyn Statystyczny nr 8/2010, 3. Mały Rocznik Statystyczny Polski 2010, 4. Rocznik Statystyczny Województw 2009, Rocznik Statystyczny Województwa Zachodniopomorskiego 2009, 5. Województwo Zachodniopomorskie 2009 – Podregiony, Powiaty, Gminy , 6. www.stat.gov.pl/bdr_n/app/strona.indeks 7. Budownictwo mieszkaniowe w okresie I-VII 2010 r. z dnia 17 sierpnia 2010 r 8. Markiewicz J.: Komisja Budownictwa –Klaster Budowlany. Ekspertyza na temat potencjału, współpracy i potrzeb rozwojowych struktury klastrowej. Analiza Północnej Izby Gospodarczej w ramach projektu „Transfer wiedzy w regionie poprzez rozwój sieci współpracy”, Szczecin 2010 9. Palmen L., Model funkcjonowania Branżowych Centrów Kompetencji w województwie zachodniopomorskim” InnoCo, Szczecin 2010 10. Gierszewska G., Romanowska M.: Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2000 11. Palmen L., Baron M., Przewodnik dla animatorów inicjatyw klastrowych w Polsce, Warszawa 2008 12. Sosna B. - Sektor budowlany w Polsce II połowa 2010 – Analiza porównawcza województw i prognozy na lata 2010-2013, Kraków 2010 13. www.klaster-innowator.pl 14. http://poig.parp.gov.pl 15. www.nauka.gov.pl 16. www.funduszeeuropejskie.gov.pl 17. Europejska Współpraca Terytorialna 2007 – 2013 Europa Środkowa Program Operacyjny 72 Spis rysunków Rysunek 1. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w układzie przestrzennym w 2008 r. (w m2) _________________________________________________________________ 26 Rysunek 2 Model organizacyjny Branżowego Centrum Kompetencji _________________ 51 Spis tabel Tabela 1 Cele szczegółowe i działania BCK w perspektywie krótko- i średniookresowej. ___ 5 Tabela 2. Mieszkania oddane do użytkowania, mieszkania, których budowę rozpoczęto oraz wydane pozwolenia na budowę mieszkań I-VII 2010 ______________________________ 24 Tabela 3. Analiza SWOT dla branży budowlanej w kontekście kraju i regionu zachodniopomorskiego ______________________________________________________ 37 Tabela 4 Wykaz potencjalnych odbiorców usług BCK Budownictwo __________________ 42 Tabela 5 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2011r. _________________ 54 Tabela 6 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2011r. _________________ 54 Tabela 7 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2012r. _________________ 55 Tabela 8 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2012r. _________________ 56 Tabela 9 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2013r. _________________ 57 Tabela 10 Harmonogram zadań BCK w ujęciu budżetowym na 2013r. ________________ 57 Tabela 11 Prognoza kosztów funkcjonowania BCK na lata 2011-2013 ________________ 60 Tabela 12 Prognoza przychodów BCK Budownictwo na rok 2011 ____________________ 60 Tabela 13 Prognoza przychodów BCK Budownictwo na rok 2012 ____________________ 61 Tabela 14 Prognoza przychodów BCK Budownictwo na rok 2013 ___________________ 61 Tabela 15 Szacunkowe wartości zysków i strat funkcjonowania BCK w 2011-2013 roku. _ 62 Tabela 16 Analiza SWOT Branżowego Centrum Kompetencji Budownictwo ___________ 66 Spis wykresów Wykres 1. Wartość inwestycji w budownictwie mieszkaniowym w Polsce w latach 2006-2009 _________________________________________________________________________ 19 Wykres 2. Mieszkania wybudowane w Polsce w latach 2006 – 2009 (w tys.) ___________ 20 Wykres 3. Ilość mieszkań oddanych do użytkowania w okresach od I do VII 2009 i 2010 (w tys.) _____________________________________________________________________ 21 Wykres 4. Udział poszczególnych grup w przyroście zasobów mieszkaniowych w okresie IVII 2010 r. ________________________________________________________________ 23 Wykres 5. Mieszkania oddane do użytkowania wg województw ______________________ 29 Wykres 6. Struktura produkcji budowlano-montażowej według rodzajów obiektów budowlanych w województwie zachodniopomorskim w 2008 r. _____________________ 30 Wykres 7. Inwestycje w produkcję budowlaną w województwie zachodniopomorskim w latach 2005, 2007 i 2008 (w mln zł) ____________________________________________ 31 Wykres 8. Przeciętne zatrudnienie w budownictwie w województwie zachodniopomorskim w latach 2005, 2007, 2008 _____________________________________________________ 32 Wykres 9. Podział na sektory zatrudnienia _______________________________________ 32 Wykres 10. Struktura zatrudnienia w sektorze budownictwa w województwie zachodniopomorskim w 2008 r. (podział na stanowiska robotnicze i nierobotnicze) ______ 33 73
