Plan wykładów i ćwiczeń 2016/17

III rok Wydział Lekarski
Immunologia ogólna z podstawami immunologii klinicznej i alergologii
rok akademicki 2016/17
PROGRAM WYKŁADÓW
godzina
dzień
tygodnia
Wyklady IIIL 2016/2017
tytuł
Wykladowca
Nr
data
1
05.10. 15:00 - 16:30
środa
Wprowadzenie do immunologii
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
2
07.10. 13:30 - 15:00
piątek
3
12.10. 15:00 - 16:30
środa
Odpowiedź immunologiczna
prawidłowa i zaburzona cz. I
Odpowiedź immunologiczna
prawidłowa i zaburzona cz. II
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
/ Dr M. Kurowski
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
4
19.10. 15:00 - 16:30
środa
Immunologia nowotworów;
Dr M. Kurowski
5
26.10. 15:00 - 16:30
środa
Nadwrażliwość i choroby alergiczne I
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
6
02.11
15:00 - 16:30
środa
Nadwrażliwość i choroby alergiczne I
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
7
09.11. 15:00 - 16:30
środa
Dr M. Chałubiński
8
16.11. 15:00 - 16:30
środa
Immunopatologia układu
pokarmowego
Immunohematologia
9
23.11. 15:00 - 16:30
środa
Choroby z autoimmunizacji
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
10
30.11. 15:00 - 16:30
środa
Alergia i nadwrażliwosć na leki
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
11
07.12. 15:00 - 16:30
środa
Niedobory odporności
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
12
14.12. 15:00 - 16:30
środa
Immunopatologia skóry
Dr M. Kurowski
13
21.12. 15:00 - 16:30
środa
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
14
11.01. 15:00 - 16:30
środa
Immunopatologia układu
oddechowego. Szczepionki
Immunologia transplantacji
15
18.01. 15:00 - 16:30
środa
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
16
25.01. 15:00 - 16:30
środa
Praktyczne problemy diagnostyki
immunologicznej i alergologicznej
Immunomodulacja i leczenie
biologiczne chorób o podłozu
immnologicznym
1
Dr M. Chałubiński
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
Prof. dr hab. med. ML Kowalski
PROGRAM SEMINARIÓW I ĆWICZEŃ
Ćwiczenia
Treści zajęć w grupach studenckich (seminaria i ćwiczenia praktyczne):
STRUKTURA ĆWICZEŃ (3h lekcyjne – 135 minut)
1-8 ćwiczenie
Wejściówka 15 minut
Prezentacja 30 minut
Seminarium 90 minut
(w tym 15 minut część praktyczna/pracownia)
STRUKTURA ĆWICZEŃ (2h lekcyjne – 90 minut)
9-10 ćwiczenie
Wejściówka 15 minut
Prezentacja 30 minut
Seminarium 45 minut
Ćwiczenie. 1.
Wprowadzenie do immunologii. Budowa i funkcje układu odpornościowego.
Kurowski)
(dr Marcin
Tydzień od. 3.10.2016
Podręcznik: Immunologia. Gołąb i wsp. 2013. Rozdz. 1,2
Wejściówka (15 minut)
Prezentacja tematu (30 minut)
Seminarium: Budowa i funkcje układu odpornościowego (90 minut)
1. Układ odpornościowy - główne funkcje, typy odpowiedzi immunologicznej, etapy odpowiedzi
odpornościowej.
2. Komórki układu immunologicznego.
3. Narządy limfatyczne – budowa i funkcja
Część praktyczna: Komórki układu immunologicznego. Metody pozyskiwania komórek do
badań laboratoryjnych. (15 minut w trakcie części seminaryjnej)
1. Wykonanie przez studentów rozmazu krwi obwodowej. Wykonanie pierwszego etapu izolacji
limfocytów.
2. Oglądanie preparatów pod mikroskopem – identyfikacja komórek układu odpornościowego,
omówienie wzoru odsetkowego leukocytów krwi obwodowej.
3. BIOBANK
2
Ćwiczenie 2.
Mechanizmy odpowiedzi nieswoistej. (lek. Agnieszka Drewnik)
Tydzień od 10.10.2016.
Podręcznik: Immunologia. Gołąb i wsp. 2013. Rozdz. 13,14,15
Wejściówka (15 minut)
Prezentacja tematu (30 minut)
Seminarium: Odporność wrodzona. (90 minut)
1.
2.
3.
4.
5.
4.
Rozpoznawanie drobnoustrojów, receptory odpowiedzi nieswoistej.
Komórki układu odpowiedzi nieswoistej.
Humoralne elementy odpowiedzi nieswoistej – układ dopełniacza.
Funkcje makrofagów i granulocytów.
Współdziałanie swoistej i nieswoistej odpowiedzi odpornościowej.
Cytotoksyczność zależna od przeciwciał.
Część praktyczna: Pracownia diagnostyki immunologicznej. Metody oparte na reakcji antygen
– przeciwciało, cz. 1. (15 minut w trakcie części seminaryjnej)
1. Omówienie zasady reakcji precypitacji i aglutynacji
2. Testy lateksowe – wykonanie oznaczenia RF i CRP
3. Przypadek kliniczny: niedobór odporności niedobór C1 inhibitora
Ćwiczenie 3.
Rozpoznawanie i prezentacja antygenów. (lek. Olga Brzezińska-Pawłowska
Tydzień od 17.10.2016.
Podręcznik: Immunologia. Gołąb i wsp. 2013. Rozdz. 4.4-4.6; 5; 9
Wejściówka (15 minut)
Prezentacja tematu (30 minut)
Seminarium: Rozpoznawanie i prezentacja antygenów. (90 minut)
1.
2.
3.
4.
5.
5.
Antygeny: definicje, rodzaje
Komórki APC
Budowa układu MHC
Populacje i subpopulacje limfocytów
Obróbka antygenu i prezentacja w kontekście MHC
Rozpoznawanie antygenów przez limfocyty B
Część praktyczna: Pracownia transplantologii. (15 minut w trakcie części seminaryjnej)
1. Omówienie zasad kwalifikacji do przeszczepów.
2. Zasady doboru dawców do przeszczepów
ransplantacyjnych.
3. Prezentacja ośrodka dawców szpiku.
Przypadek kliniczny - przeszczep
3
i
metody
oznaczania
antygenów
Ćwiczenie 4.
Budowa i funkcja przeciwciał oraz receptorów TCR. (dr Barbara Majkowska-Wojciechowska)
Tydzień od 24.10.2016.
Podręcznik: Immunologia. Gołąb i wsp. 2013. Rozdz.,3; 4.1-4.3; 22.1.1
Wejściówka (15 minut)
Prezentacja tematu (30 minut)
Seminarium: Immunoglobuliny. Rozpoznanie antygenu w mechanizmach odpowiedzi swoistej.
(90 minut)
1.
2.
3.
4.
5.
Klasy, podklasy przeciwciał- budowa, funkcja.
Budowa receptorów TCR.
Dojrzewanie i selekcja limfocytów T i B.
Powstawanie przeciwciał, źródła różnorodności Ig.
Powstawanie i generacja różnorodności receptorów TCR
Część praktyczna: Metody oznaczania stężenia IgE. Część praktyczna: Diagnostyka chorób z
autoimmunizacji. (15 minut w trakcie części seminaryjnej)
1.
2.
3.
4.
Testy oparte o immunofluorescencję – pośrednią i bezpośrednią.
Wykonanie pierwszego etapu testu immunofluorescencji pośredniej.
Demonstracja przykładowych preparatów ANA i ANCA, ATA
Przypadek kliniczny autoimmunizacja: choroba Hashimoto i toczeń.
Przypadek kliniczny: Niedobór odporności humoralnej (CVID)
Ćwiczenie 5.
Odpowiedź typu komórkowego zależna od limfocytów T (Dr Maciej Chałubiński)
Tydzień od 7.11.2016
Podręcznik: Immunologia. Gołąb i wsp. 2013. Rozdz. 6.1-6.1.5; 11, 12
Wejściówka (15 minut)
Prezentacja tematu (30 minut)
Seminarium: Odpowiedź komórkowa zależna od limfocytów T (90 minut)
1.
2.
3.
4.
5.
Etapy odpowiedzi typu komórkowego zależnej od limfocytów T
Rozpoznawanie antygenu i kostymulacja
Ekspansja klonalna
Powstawanie pamięci immunologicznej.
Cytokiny.
Część praktyczna: Metody oceny jakościowej i ilościowej komórek układu odpornościowego.
(15 minut w trakcie części seminaryjnej)
1. Cytometria przepływowa: fenotypowanie, ocena czynnościowa komórek
immunologicznego.
2. Demonstracja
i zasada działania cytofluorometru.
Analiza
wykresów
cytofluorymetrycznych oceniających populacje komórkowe krwi.
Przypadek kliniczny nabyty niedobór odporności (HIV).
4
układu
badań
Ćwiczenie 6.
Mechanizmy efektorowe odpowiedzi T komórkowej (Dr Małgorzata Pawełczyk)
Tydzień od 14.11.2016
Podręcznik: Immunologia. Gołąb i wsp. 2013. Rozdz. 8;10
Wejściówka (15 minut)
Prezentacja tematu (30 minut)
Seminarium: Mechanizmy efektorowe odpowiedzi T komórkowej(90 minut)
1. Migracja limfocytów T
2. Funkcje efektorowe limfocytów Th
3. Funkcje efektorowe limfocytów Tc
Część praktyczna: Pracownia hodowli komórkowych. (15 minut w trakcie części seminaryjnej)
1. Prezentacja pracowni hodowli komórkowych.
2. Obserwacja mikroskopowa różnych hodowli komórkowych (RPMI, Beas2B, hNEC).
Przypadek kliniczny: niedobór odporności komórkowej.
Ćwiczenie 7.
Humoralna odpowiedź immunologiczna (Dr Barbara Majkowska-Wojciechowska)
Tydzień od 21.11.2016.
Podręcznik: Immunologia. Gołąb i wsp. 2013. Rozdz. 6.2
Wejściówka (15 minut)
Prezentacja tematu (30 minut)
Seminarium: humoralna odpowiedź immunologiczna (90 minut)
1. Fazy i typy odpowiedzi humoralnej swoistej i nieswoiustej
2. Stymulacja limfocytów B przez antygen
3. Współpraca limfocytów Th w humoralnej odpowiedzi immunologicznej
4. Funkcje efektorowe przeciwciał
5. Regulacja odpowiedzi humoralnej zależnej od przeciwciał
Część praktyczna: Demonstracja nefelometru, zasada i rodzaje testów nefelometrycznych. (15
minut w trakcie części seminaryjnej)
Ćwiczenie 8. Regionalna odpowiedź
Szczepionki. (Lek. Joanna Jamroz)
immunologiczna.
Tydzień od 28.11.2016.
Podręcznik: Immunologia. Gołąb i wsp. 2013. Rozdz. 19
Wejściówka (15 minut)
Prezentacja tematu (30 minut)
5
Odpowiedź
przeciwzakaźna.
Seminarium: Regionalna
Szczepionki. (90 minut)
1.
2.
3.
4.
odpowiedź
immunologiczna.
Odpowiedź
przeciwzakaźna.
Regionalna odpowiedź immunologiczna
Odpowiedź przeciwwirusowa, bakteryjna, przeciwpasożytnicza
Odporność patogenów na mechanizmy odpowiedzi komórkowej
Immunologia szczepień ochronnych.
Część praktyczna: Pracownia genetyczna (15 minut w trakcie części seminaryjnej)
1. Pracownia genetyczna
2. Ocena ekspresji mRNA i miRNA
Przypadek kliniczny: diagnostyka boreliozy
Ćwiczenie 9. Mechanizmy tolerancji i autoimmunizacji. (Dr Maciej Chałubiński)
Tydzień od 5.12.2016.
Podręcznik: Immunologia. Gołąb i wsp. 2013. Rozdz. 7,21
Wejściówka (15 minut)
Prezentacja tematu (30 minut)
Seminarium: Mechanizmy tolerancji immunologicznej i autoimmunizacji
1. Mechanizmy zapewniające tolerancję na własne antygeny.
2. Choroby autoimmunizacyjne.
Ćwiczenie 10. Reakcje nadwrażliwości. (Dr Marcin Kurowski)
Tydzień od 12.12.2016.
Podręcznik: Immunologia. Gołąb i wsp. 2013. Rozdz. 20
Wejściówka (15 minut)
Prezentacja tematu (30 minut)
Seminarium: Nadwrażliwość
1. Mechanizmy nadwrażliwości.
2. Przeciwciała IgE, eozynofile i mastocyty
3. Kliniczne przykłady reakcji z nadwrażliwości
Część praktyczna: Pracownia genetyczna
Ocena ekspresji mRNA i miRNA
Przypadek kliniczny – alergiczny nieżyt nosa
6
Kolokwium - termin do uzgodnienia
Wykaz literatury podstawowej:
 Gołąb i wsp. Immunologia wyd. 2013r
uzupełniającej:
 Abbas i wsp. Immunologia - funkcje i zaburzenia układu immunologicznego, wyd. 2015r
 Marek Kowalski. Immunologia kliniczna. Mediton, 2000.
7