prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
Aktualizacji Strategii Rozwoju
Województwa Lubuskiego
z horyzontem czasowym do 2020 roku
Opracował:
Zespół autorski Various Sp. z o.o
Kierownik Zespołu - mgr inż. Lucjan Stadnik
Zielona Góra, wrzesień 2005r.
Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku
Spis treści
1
WSTĘP..........................................................................................................................5
2
ZESTAWIENIE WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW FORMALNO
PRAWNYCH, DOKUMENTACJI ARCHIWALNYCH I LITERATURY ......................6
2.1
2.2
2.3
MATERIAŁY FORMALNO PRAWNE .............................................................................6
PROGNOZY I DOKUMENTY PLANISTYCZNE .................................................................7
LITERATURA MERYTORYCZNA I METODYCZNA ..........................................................7
3
INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ JEGO POWIĄZANIACH Z INNYMI
DOKUMENTAMI................................................................................................................9
3.1
GŁÓWNE CELE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU .......................................................9
3.2
POWIĄZANIA PROJEKTU AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA
LUBUSKIEGO NA LATA 2000-2020 Z INNYMI DOKUMENTAMI PUBLICZNYMI ...........................9
3.3
CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA
LUBUSKIEGO NA LATA 2000-2020......................................................................................10
4
CHARAKTERYSTYKA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ
POTENCJALNYCH JEGO ZMIAN W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, JAK TEZ W PRZYPADKU ZNACZĄCEGO
ODDZIAŁYWANIA ..........................................................................................................14
4.1
CHARAKTERYSTYKA ISTNIEJĄCEGO STANU ELEMENTÓW ŚRODOWISKA I ICH
WZAJEMNYCH POWIĄZAŃ...................................................................................................14
4.1.1
Zasoby przyrodniczo - krajobrazowe .............................................................14
4.1.2
Wody powierzchniowe i podziemne................................................................15
4.1.3
Warunki klimatyczne i stan czystości powietrza .............................................20
4.1.4
Lasy...............................................................................................................21
4.1.5
Gleby.............................................................................................................22
4.1.6
Gospodarka odpadami ..................................................................................23
4.1.7
Zasoby surowcowe ........................................................................................23
4.1.8
Klimat akustyczny..........................................................................................24
4.2
CHARAKTERYSTYKA POTENCJALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU
REALIZACJI DOKUMENTU ...................................................................................................27
4.3
CHARAKTERYSTYKA STANU ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH
PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM............................................................27
5
CHARAKTERYSTYKA I OCENA ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY
ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA DOKUMENTU,W
SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCYCH OBSZARÓW CHRONIONYCH .....................28
6
CHARAKTERYSTYKA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA
ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, ORAZ
SPOSOBY W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ZOSTAŁY
UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPR ACOWYWANIA DOKUMENTU .......................30
7
CHARAKTERYSTYKA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH
ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO ............................................................................37
7.1
7.2
7.3
PROGNOZA WPŁYWU NA ŚWIAT ROŚLINNY I ZWIERZĘCY ..........................................37
PROGNOZA WPŁYWU NA GLEBĘ, RZEŹBĘ I WARTOŚCI KRAJOBRAZOWE .....................38
PROGNOZA WPŁYWU NA WODY PODZIEMNE I POWIERZCHNIOWE ..............................38
Raport o oddziaływaniu na środowisko
2 2
7.4
PROGNOZA ZAGROŻENIA ELEKTROMAGNETYCZNYM PROMIENIOWANIEM
NIEJONIZUJĄCYM ...............................................................................................................38
7.5
PROGNOZA ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA ODPADAMI ..................................................39
7.6
PROGNOZA SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ STRATEGII NA STAN KLIMATU
AKUSTYCZNEGO ................................................................................................................39
7.7
PROGNOZA W ZAKRESIE ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ........................................39
7.8
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ
STRATEGII .........................................................................................................................40
8
CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ
NEGATYWNYCH ODDZIAŁY AŃ NA ŚRODOWISKO,MOGĄCYCH BYĆ
REZULTATEM PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU...............................................41
8.1
DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE SZKODLIWYM ODDZIAŁYWANIOM NA
ŚRODOWISKO.....................................................................................................................41
8.2
DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU ZMNIEJSZENIE SZKODLIWYCH ODDZIAŁYWAŃ NA
ŚRODOWISKO.....................................................................................................................42
8.3
DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU KOMPENSOWANIE SZKODLIWYCH ODDZIAŁYWAŃ NA
ŚRODOWISKO.....................................................................................................................42
9
CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO
ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z
UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY
PROWADZĄCEJ DO TEGO W YBORU ........................................................................43
10
INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU
NA ŚRODOWISKO ...........................................................................................................44
11
INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY
SPORZĄDZANIU PROGNOZY .......................................................................................45
12
INFORMACJE O PRZEWIDYWANYCH METODACH ANALIZY
REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI
JEJ PRZEPROWADZANIA .............................................................................................48
13
WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW
TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY...............................................49
14
WNIOSKI................................................................................................................50
15
NIETECHNICZNE STRESZCZENIE INFORMACJI ZAWARTYCH W
PROGNOZIE .....................................................................................................................51
3 3
Spis tabel
Tabela 1 Cele główne i operacyjne zaktualizowanej „Strategii rozwoju Województwa
Lubuskiego na lata 2000 – 2020”..................................................................................12
Tabela 2 Zmiany stanu czystości wód głównych rzek Województwa Lubuskiego w latach
1999-2003 ....................................................................................................................17
Tabela 3 Jakość wód podziemnych w sieci krajowej w latach 1999-2003 .............................19
Tabela 4Emisja przemysłowych zanieczyszczeń powietrza w województwie lubuskim w
latach 2000 - 2003 ........................................................................................................21
Tabela 5 Bonitacja gruntów ornych i użytków zielonych ......................................................22
Tabela 6 Zasoby naturalne w woj. lubuskim .........................................................................24
Tabela 7 Ekrany akustyczne wykonane w miejscach najbardziej zagrożonych hałasem ........25
Tabela 8 Kierunek i waga oddziaływania..............................................................................46
Tabela 9 Kryteria racjonalności gospodarowania i proekologicznych kierunków działań ......46
Tabela 10 Kryteria wprowadzania zmian jakościowych środowiska w ramach poszczególnych
komponentów ...............................................................................................................47
4 4
1 WSTĘP
Obowiązek przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko wstępnego projektu aktualizacji Strategii rozwoju Województwa Lubuskiego
na lata 2000-2020 wynika z art.40 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo
ochrony środowiska [Dz.U. z dnia 20.06.2001, nr 62,poz.627 ].W ramach tego postępowania sporządza się, zgodnie z art.41,ust.1 wymienionej ustawy –prognozę oddziaływania na środowisko, stanowiącą dokument, o którym mowa w dyrektywie
2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 w sprawie oceny wpływu niektórych planów i
programów na środowisko [Dz. Urz. WE L 197 z 21.07.2001]
Prognoza niniejsza wykonana została w zakresie ustalonym, w art.41 ust.2 ustawy z
dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska, ze zmianami wynikającymi z
ustawy z dnia 18 maja 2005 o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw.
Zgodnie z art. 41 ust.2 ustawy Prawo ochrony środowiska , w prognozie niniejszej, w
szczególności:
- zawarto informacje o treści i głównych celach projektowanego dokumentu
oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami [a t.41 ust.2 pkt 1]
- przeanalizowano i oceniono istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu [art.41
ust.2 pkt 2]
- przeanalizowano i oceniono stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem [art.41 ust.2 pkt 3]
- przeanalizowano i oceniono istniejące problemy ochrony środowiska istotne z
punktu widzenia projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów chronionych [art.41 ust.2 pkt 4]
- przeanalizowano i oceniono cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym albo krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska
zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu [a t.41 ust.2 pkt 5]
- przeanalizowano i oceniono przewidywane, znaczące oddziaływania na środowisko [art.41 ust.2 pkt 6]
- przedstawiono rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub
kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu [a t.41 ust.2 pkt 7]
- przeanalizowano i oceniono możliwość rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru, w tym także wskazano napotkane trudności wynikające z niedostatków techniki lub luk
we współczesnej wiedzy [a t.41 ust.2 pkt 8]
- zawarto informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy
[art.41 ust.2 pkt 9]
- zawarto informacje o przewidywanych metodach analizy realizacji projektowanego dokumentu [art.41 ust.2 pkt 10]
- przeanalizowano i oceniono możliwość transgranicznego oddziaływania na
środowisko [art.41 ust.2 pkt 11]
- określono, analizowano i oceniano przewidywane, znaczące oddziaływania na
środowisko oraz zabytki, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtór-
5 5
-
-
ne, skumulowane, krótkoteminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe
i chwilowe
zawarto informację o przewidywanych metodach analizy realizacji postanowień projektowanego
uwzględniono informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko
sporządzonych dla przyjętych dokumentów powiązanych z projektem zaktualizowanej Strategii rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2000-2020
sporządzono streszczenie w języku niespecjalistycznym [a t.41 ust.2 pkt 12)]
2 ZESTAWIENIE WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW FORMALNO
PRAWNYCH, DOKUMENTACJI ARCHIWALNYCH I LITERATURY
2.1
Materiały formalno prawne
a. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska [Dz.U. z dnia
20.06.2001, nr 62, poz.627]
b. Ustawa z dnia 18 maja 2005r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz
niektórych innych ustaw [Dz.U. z dnia 27.06.2005, nr 113, poz.954]
c. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody [Dz.U. z dnia 30.04.2004, nr
92,poz.880 z późniejszymi zmianami ]
d. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie [Dz.U.z dnia
03.09.2001, nr 92, poz.1029]
e. Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne [Dz. U. z dnia 11.10.2001, nr 115,
poz. 1229,z późniejszymi zmianami ]
f. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001r. w sprawie określenia listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od
tych zakazów [Dz.U.z dnia 29 września 2001 r.N 106,poz.1176 ]
g. Dyrektywa 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko [Dz.Urz. WE L 197 z 21.07.2001]
h. Dyrektywa 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa [Dz.Urz. WE L 103 z 25.04.1979]
i. Dyrektywa 81/854/EWG z dnia 19 października 1981r. dostosowująca, w związku z
przystąpieniem Grecji, dyrektywę 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa
[Dz.Urz. WE L 319 z 07.11.1981]
j. Dyrektywa 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko [Dz.Urz.
WE L 175 z 05.07.1985]
k. Dyrektywa 91/244/EWG z dnia 06 marca 1991r. zmieniająca dyrektywę Rady
79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa [Dz.Urz. WE L 115 z 08.05.1991]
l. Dyrektywa 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory [Dz.Urz. WE L 206 z 22.07.1992]
m. Dyrektywa 94/24/WE z dnia 08 czerwca 1994r. zmieniająca załącznik II do dyrektywy 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa [Dz.Urz. WE L 164 z
30.06.1994]
n. Dyrektywa 97/11/WE z dnia 03 marca 1997r. zmieniająca dyrektywę 85/337/EWG
w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre publiczne i prywatne przedsięwzięcia na środowisko [Dz.Urz. WE L 73 z 14.03.1997]
6 6
o. Dyrektywa 97/82/WE z dnia 27 października 1997r. dostosowująca do postępu
naukowo-technicznego dyrektywę 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory [Dz.Urz. WE L 305 z 08.11.1997]
p. Dyrektywa 2002/49/WE z dnia 25 czerwca 2002r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku [Dz.Urz. WE L 189 z 18.07.2002]
r. Dyrektywa 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003r. przewidująca udział społeczeństwa
w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska oraz zmieniającej w odniesieniu do społeczeństwa i dostępu do wymiaru sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE [Dz.Urz. WE L 156 z
25.06.2003]
2.2
Prognozy i dokumenty planistyczne
[1] Ramowa strategiczna ocena oddziaływania na środowisko „Narodowego Planu
Rozwoju na lata 2004 – 2006”. Kassenberg A. i zespół , REC, Warszawa, 2002 r..
[2] „Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 1999-2003, WIOŚ Zielona
Góra – 2004r..
[3] Plan gospodarki odpadami w województwie lubuskim na lata 2003- 2010, Zielona
Góra, 2003r..
[4] Program ochrony środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2003-2010. Zielona Góra,2003 r..
[5] Strategia rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2000-2010. Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, 2000 r..
[6] VI Program Działań Unii Europejskiej w dziedzinie środowiska - „Środowisko 2010
- nasza przyszłość, nasz wybór", 2002 r. COM (2000), Bruksela
[7] Strategia Zrównoważonego Rozwoju Unii Euopejskiej - zrównoważona Europa dla
lepszego świata". COM (2001)264 finał, Bruksela
[8] Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000-2006"„Strategia zrównoważonego rozwoju Polski do roku 2025" „II Polityka Ekologiczna Państwa". Wa szawa
2001 r..
[9]Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z perspektywą na lata 20072010. Warszawa, 2002r..
2.3
Literatura merytoryczna i metodyczna
[1] European Commission. Case studies on strategic environmental assessment. Final report. Volume 2 – Case studies, luty 1997
[2] European Commission. A handbook on environmental assessment of regional
development plans and EU structural funds programmes – Final report, DirectorateGeneral Environment, Nuclear Safety and Civil protection., sierpień 1998
[3] European Commission. Case studies on strategic environmental assessment. Final report. Volume 1 – Comparative analysis of case study findings, conclusions and
recommendations, luty 1997
[4] European Commission. Strategic environmental assessment legislation and procedures in the community. Final report. Volume 1, EIA Centre University of Manchester, marzec 1995
[5] European Commission. Strategic environmental assessment legislation and procedures in the community. Final report. Volume 2, EIA Centre University of Manchester, marzec 1995
7 7
[6] European Commission. A study to develop and implement an overall strategy for
EIA/SEA research in the EU. Final report, kwiecień 1997
[7] European Commission. Strategic environmental assessment of policies in Denmark. Directorate-General Environment, Nuclear Safety and Civil protection., listopad
1996
[8] European Commission. Assessing priorities for action in community environmental policy. Final report, styczeń 1996
[9] European Commission. Stretegic environmental assessment. Existing methodology. Directorate-General Environment, Nuclear Safety and Civil protection., luty 1994
[10]Fischer B.T – Strategic environmental assessment in transport and land use
planning, Earthscan, London 2002
[11]Kowalczyk R., Starzewska-Sikorska A Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko w układach sektorowych. Ekokonsult, Gdańsk 2003
[12] Kowalczyk R.„Dlaczego strategiczna ocena oddziaływania ?[w: Problemy ocen
środowiskowych, nr 4/11/2001]
[13] Kowalczyk R., Szulczewska B.„Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko
do planów zagospodarowania przestrzennego". Ekokonsult, Gdańsk 2003
[14] Therivel R., Rosario Partidario M. – The practice of strategic environmental assessment. Earthscan, London 1996
[15] Therivel R. – Strategic environmental assessment in action. Earthscan, London
2004
[16] Rosario Partidario M., Clark R. – Perspectives on strategic environmental assessment. Lewis Publishers, London 2000
[17] Synowiec A.,Rzeszot U.„Oceny oddziaływania na środowisko" .Poradnik. IOŚ
Warszawa, 1995
[18] Praca zbiorowa. Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych
(GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony. Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH Kraków,1990
8 8
3 INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ JEGO POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI
3.1
Główne cele projektowanego dokumentu
Strategia rozwoju na poziomie regionu, w tym przypadku województwa, jest najważniejszym elementem programowania strategicznego. Uchwalona przez Sejmik Województwa Lubuskiego w 2000r Strategia rozwoju Województwa Lubuskiego na
lata 2000-2010 stanowi podstawę realizacji polityki rozwojowej w regionie. Jest to
dokument publiczny o charakterze otwartym, który może i powinien być aktualizowany w miarę postępujących zmian w uwarunkowaniach zewnętrznych.
Zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania będące następstwem zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej spowodowały konieczność aktualizacji dotychczasowych ustaleń strategii i ponownego określenia możliwości oraz kierunków rozwoju
województwa lubuskiego. Jedną z istotnych przesłanek aktualizacji Strategii... jest
konieczność uwzględnienia na poziomie regionalnym ustaleń zawartych w Strategii
Lizbońskiej – podstawowym dokumencie programowym w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczym Unii Europejskiej.
Opracowanie Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 wymaga również
przewartościowania i ponownego sformułowania zarówno wizji, jak też misji regionu
lubuskiego oraz odniesienia się do regionalnych kierunków rozwoju wraz z uwzględnieniem wniosków i uwarunkowań wynikających z oceny pięciu lat realizacji obowiązującego dokumentu strategicznego.
Dotychczasowe i perspektywiczne zasady planowania wieloletniego w Unii Europejskiej stanowią podstawę dla przyjęcia jednolitego horyzontu czasowego dla aktualizowanych strategii regionalnych tak, aby mogły one stanowić podstawę planowania
rozwoju regionalnego- na kolejną perspektywę finansową do roku 2015.
3.2
Powiązania projektu aktualizacji strategii rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2000-2020 z innymi dokumentami publicznymi
Podstawowymi dokumentami określającymi cele i zasady trwałego, zrównoważonego
rozwoju kraju w celu osiągnięcia ładu ekologicznego, społecznego, gospodarczego i
przestrzennego są : Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000-2006,
Strategia zrównoważonego rozwoju Polski do roku 2025, II Polityka Ekologiczna
Państwa oraz Polityka ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z perspektywą na
lata 2007-2010 .
Wymienione wyżej dokumenty strategiczne uwzględniają wytyczne dla globalnego
zrównoważonego rozwoju zawarte w następujących dokumentach o znaczeniu międzynarodowym, w szczególności w:
- materiałach Konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój" w Rio
de Janeiro, 1992 r. (tzw. „deklaracja z Rio")
- Globalnym Programie Działań Agenda 21,1992 r.
- VI Programie Działań Unii Europejskiej w dziedzinie środowiska „Środowisko
2010 nasza przyszłość, nasz wybór",2002 r.
9 9
-
Strategii Zrównoważonego Rozwoju Unii Europejskiej zrównoważona Europa
dla lepszego świata", 2001 r..
Konwencji Genewskiej w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości z 1979 r..
Konwencji Wiedeńskiej w sprawie ochrony warstwy ozonowej z 1985 r..
Konwencji Bazylejskiej o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych z 1989 r..
Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio
de Janeiro, 1992 r..
Konwencji o ochronie różnorodności biologicznej z Rio de Janeiro,1992 r.
Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Kioto, 1997 r.
Podstawowe znaczenie dla formułowania dokumentów strategicznych określających
cele i kierunki rozwoju państw, regionów, sektorów gospodarki i przestrzeni publicznej na progu XXI wieku posiada VI Program Działań Unii Europejskiej, Środowisko
2010 – nasza przyszłość, nasz wybór oraz Strategia Zrównoważonego Rozwoju Unii
Europejskiej - zrównoważona Europa dla lepszego świata.
3.3
Charakterystyka projektu aktualizacji strategii rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2000-2020
W projekcie zaktualizowanej Strategii rozwoju Województwa Lubuskiego w horyzoncie do 2020 określono wizję i priorytety rozwoju województwa lubuskiego, które są
następujące:
Wyzwanie I:
Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu
Wyzwanie II:
Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zwiększenie
potencjału innowacyjnego nauki oraz informatyzacja społeczeństwa.
Wyzwanie III:
Rozwój przedsiębiorczości, oraz działania na mające na celu podniesienia
poziomu technologicznego przedsiębiorstw i ich innowacyjności dzięki
współpracy z nauką.
Wyzwanie IV:
Efektywne
wykorzystanie
zasobów
środowiska
naturalnego
i kulturowego
Cztery wymienione wyżej główne wyzwania rozwojowe stanowią osie strategii, na
której powinny być oparte konkretne działania. Są one zarazem celami strategicznymi „Strategii...”.
Każdy z celów strategicznych posiada jednoznacznie określone cele operacyjne.
Tablica (drzewo celów), wraz ze zmienionymi i dodatkowymi celami operacyjnymi
oraz istotnymi zmianami dotychczasowych zapisów w stosunku do strategii z 2000r.,
przedstawiona została poniżej.
Na szczególną uwagę zasługuje obecność w strategii celu operacyjnego nr 4.1
Wzrost jakości środowiska przyrodniczego i kulturowego regionu stanowiącego syn-
1010
tezę proponowanych działań w sferze Efektywnego wykorzystania zasobów środowiska naturalnego.
1111
Tabela 1 Cele główne i operacyjne zaktualizowanej „Strategii rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2000 – 2020”
Cele strategiczne
1. Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu
2. Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa,
zwiększenie potencjału innowacyjnego nauki oraz informatyzacja społeczeństwa
3. Rozwój przedsiębiorczości, oraz działania na
mające na celu podniesienie poziomu technologicznego przedsiębiorstw i
ich innowacyjności dzięki
współpracy z nauką
4. Efektywne, prorozwojowe wykorzystanie
zasobów środowiska
naturalnego i kulturowego
Cele operacyjne
1.1. Modernizacja infrastruktury transportowej oraz
zwiększenie dostępności komunikacyjnej regionu
2.1. Podniesienie jakości
kształcenia na poziomie ponadgimnazjalnym i wyższym
3.1. Usprawnienie mechanizmów transferu innowacji i
technologii oraz wzrost efektywności współpracy strefy
gospodarki i instytucji naukowych
4.1. Wykorzystanie walorów środowiska i dziedzictwa kulturowego dla
rozwoju turystyki
1.2. Udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury technicznej i komunalnej poprawiającej warunki życia oraz podnoszącej atrakcyjność inwestycyjną obszarów aktywności
gospodarczej
2.2 Wzmocnienie i ustabilizowanie kadry naukowej oraz
rozwój bazy naukowobadawczej lubuskich uczelni
oraz stymulowanie ich współpracy
3.2. Rozwój instytucjonalnego i kapitałowego otoczenia
biznesu
4.2. Promocja walorów
turystycznych i stworzenie systemu informacji
turystycznej
1.3. Udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury społecz-
2.3. Dostosowanie kształcenia
do potrzeb regionalnego rynku
4.3.Podejmowanie
przedsięwzięć kultural-
1212
nej – w szczególności w sfe- pracy i standardów UE
rach edukacji, opieki zdrowotnej, kultury i pomocy społecznej
1.4. Usprawnianie systemu
transportu publicznego z wykorzystaniem partnerstwa
publiczno-prywatnego
2.4. Wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży
1.5. Wspomaganie procesów
rewitalizacji miast i obszarów
wiejskich
2.5. Wspieranie działań na
rzecz rozwoju społeczeństwa
informacyjnego
1.6 Podejmowanie działań na
rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich
2.6 Ograniczenie zakresu i
skutków wykluczenia społecznego osób i rodzin, ich integracja ze społeczeństwem oraz
wyrównanie szans rozwojowych dzieci i młodzieży
nych tworzących atrakcyjny wizerunek województwa
1.7. Uzyskanie trwałych efektów płynących ze współpracy
transgranicznej i międzyregionalnej
1.8. Wspieranie działań na
rzecz zwiększenia tożsamości
regionalnej
1313
4 CHARAKTERYSTYKA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA
ORAZ POTENCJALNYCH JEGO ZMIAN W PRZYPADKU BRAKU
REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, JAK TEŻ W
PRZYPADKU ZNACZĄCEGO ODDZIAŁYWANIA
4.1
Charakterystyka istniejącego stanu elementów środowiska i
ich wzajemnych powiązań
Stan środowiska w województwie jest przedmiotem oceny Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze. Poniżej przedstawiono dane w oparciu o
Raport „Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 1999-2003, WIOŚ Zielona Góra”.
4.1.1 Zasoby przyrodniczo - krajobrazowe
Województwo lubuskie należy do województw o zróżnicowanych obszarach przyrodniczo-krajobrazowych. Powierzchnia o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chroniona wynosi w województwie 549 049,9 ha, co stanowi 39,2% ogólnej jego
powierzchni (stan w dniu 31 XII 2003). Stawia to województwo na 11 miejscu w kraju.
W województwie lubuskim funkcjonują 2 Parki Narodowe: Ujście Warty i część Drawieńskiego, zajmujące łącznie powierzchnię 13 606,4 ha; 8 Parków Krajobrazowych
o łącznej powierzchni 76 915,9 ha, 51 rezerwatów przyrody o powierzchni łącznej 3
334,0 ha. Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe zajmują łącznie 14 528,5 ha, użytki
ekologiczne 2 622,0 ha. System obszarów chronionych na terenie województwa jest
związany głównie z bogatym regionem dolin rzecznych Odry i Warty oraz ich dopływów, jak również z krajobrazem Pojezierza Lubuskiego.
W województwie znajdują się zasoby przyrodnicze unikatowe w skali Polski i Europy:
 skupienie gatunków i ekosystemów o atlantyckim typie zasięgowym w
zachodniej części Borów Dolnośląskich (część zasobów nie jest objęta
ochroną),
 dobrze zachowane kompleksy lasów łęgowych w dolinie Odry (zasoby
nie objęte ochroną),
 zimowisko nietoperzy o znaczeniu europejskim - Nietoperek (chroniony
jako rezerwat przyrody).
Obszar Ziemi Lubuskiej odznacza się również znacznym bogactwem fauny i flory.
Znajdują się tu stanowiska wielu chronionych, rzadkich, zagrożonych wyginięciem
gatunków roślin i zwierząt, z których część wpisana została do Polskiej Czerwonej
Księgi Roślin oraz Zwierząt.
Aktualnie największe znaczenie w europejskich koncepcjach ochrony przyrody przypisuje się sieci ekologicznej systemu NATURA 2000. Sieć ta funkcjonująca obligatoryjnie w krajach Unii Europejskiej i rozszerzona na kraje Europy Środkowej uważana
jest za najlepiej przygotowaną europejską sieć ekologiczną. Podstawowym celem jej
stworzenia jest zwiększenie skuteczności działań ochronnych poprzez stworzenie
spójnej sieci obszarów wraz z procedurą wyboru poszczególnych elementów sieci.
Podstawę prawną sieci stanowią obowiązujące w UE Dyrektywy: Ptasia i Siedlisko-
1414
wa. Wynika z nich zobowiązanie do wytypowania na terenie kraju tzw. Specjalnych
Obszarów Ochrony (SOO), zgodnie z Dyrektywą Siedliskową i Obszarów Specjalnej
Ochrony (OSO), zgodnie z Dyrektywą Ptasią. Obszary te utworzą europejską sieć
ekologiczną NATURA 2000. Tworzenie sieci SOO i OSO ma sprzyjać zachowaniu
regionalnej zmienności poszczególnych siedlisk i biocenoz oraz utrzymaniu populacji
w ich naturalnym środowisku.
W województwie lubuskim wyznaczono następujące obszary Natura 2000:
A. obszary specjalnej ochrony:


"Ujście Warty", pow. 33.000,5 ha;
fragment obszaru "Dolina Dolnej Odry", o powierzchni 174,3 ha, leżący
w gminie Kostrzyn;
B. specjalne obszary ochrony:
"Dolina Leniwej Obry", pow. 8.072,8 ha;
"Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry", pow. 15.294,1 ha, z czego
8.466,81 ha w woj. lubuskim;
 "Nietoperek", pow. 1.474,8 ha;
 "Torfowisko Chłopiny", pow. 571,6 ha;
 "Torfowisko Młodno", pow. 191,9 ha;
 "Ujście Noteci", pow. 3.648,3 ha.
Ponadto w województwie lubuskim zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska
z dnia 21 lipca 2004r. (Dz. U. Nr 229, poz. 2313) wyznaczone zostały następujące
obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000
 Stawy Przemkowskie , na terenie gminy Niegosławice (1409,3 ha);
 Ujście Warty, na terenie gmin Kostrzyn, Bogdaniec, Deszczno, Witnica,
Górzyca, Słubice, Krzeszyce, Słońsk (33017,8 ha);
 Dolina Dolnej Odry, na terenie gminy Kostrzyn (175,4 ha)
Łącznie powierzchnia obszarów chronionych wynikających z sieci Natura 2000, położonych w woj. lubuskim, wynosi 55.601,01 ha


4.1.2 Wody powierzchniowe i podziemne
Województwo lubuskie charakteryzuje się znacznymi zasobami wodnymi. Zasoby
eksploatacyjne wód podziemnych w 2001 roku wynosiły 780,1 hm3, w tym 722,8 hm3
w utworach czwartorzędowych, 57,1 hm3 w utworach trzeciorzędowych i 0,1 hm3 w
utworach kredowych. Dobrze rozwinięta sieć hydrograficzna w województwie jest
wynikiem geograficznego położenia województwa na Niżu Środkowoeuropejskim,
wzdłuż środkowego odcinka Odry.
Województwo lubuskie całe leży w zlewni Odry, a na długości 194 km wzdłuż Odry i
Nysy Łużyckiej stanowi granicę polsko-niemiecką. Lubuski odcinek Odry, swobodnie
płynący, ma długość 211,5 km ( w tym 210 km Odry Środkowej). Na terenie województwa kończą bieg jej główne dopływy: Warta z Notecią i Drawą, Nysa Łużycka,
Bóbr z Kwisą i Barycz. Do Odry bezpośrednio lub pośrednio dopływa szereg mniejszych rzek, których cała zlewnia znajduje się na obszarze województwa.
1515
Prowadzone corocznie badania monitoringowe głównych rzek województwa lubuskiego umożliwiają ocenę ich stanu czystości oraz określenie tendencji zmian jakości
wód. W latach 1999-2003 badania obejmowały ogółem (rocznie) około 655 km odcinków rzek, na których - do celów monitoringowych - wyznaczono łącznie 33 przekroje pomiarowo-kontrolne.
Określone w wyniku wieloletnich badań zmiany wielkości wskaźników obligatoryjnych
- świadczą o poprawie jakości wód rzecznych, przede wszystkim - o zmniejszeniu
zanieczyszczenia substancjami pochodzenia organicznego i mineralnego oraz substancjami specyficznymi takimi, jak fenole. Tendencja poprawy uległa niestety zachwianiu w ostatnich latach - z powodu niekorzystnych warunków hydrologicznych, w
okresach niskich stanów wód, zwłaszcza latem 2003 r., nastąpił wzrost zawartości
soli rozpuszczonych, występowały bardzo wysokie stężenia chlorków, sodu i potasu.
Rzutowały one niekorzystnie na całoroczną ocenę jakości wód. Szczególnie wyraźnie
zmiany te można było zaobserwować w badaniach rzeki Odry, do której na Śląsku
dokonywane są zrzuty silnie zasolonych wód kopalnianych.
Zawartość substancji biogennych (głównie związków azotu i fosforu) w wodach lubuskich rzek świadczy o ich wysokim stopniu eutrofizacji. W wielu przypadkach, podwyższone stężenia azotu azotynowego, obok biologicznych i bakteriologicznych
wskaźników zanieczyszczenia (takich jak chlorofil i miano coli), decydują o zaliczeniu
wód do nadmiernie zanieczyszczonych.
Metale ciężkie w lubuskich rzekach występują na ogół w niewielkich ilościach i nie
mają wpływu na obniżenie jakości wód. Stężenia metali ciężkich zwiększone ponad
przyjęte normy, występują sporadycznie w wodach Odry.
Odrębny problem i zarazem kolejne kryterium oceny stanu czystości wód rzek stanowi zanieczyszczenie bakteriologiczne. Spowodowane jest ono odprowadzaniem
nie oczyszczonych bądź też niedostatecznie oczyszczonych ścieków bytowogospodarczych. W ostatnich latach zanieczyszczenie bakteriologiczne wód na niektórych odcinkach rzek uległo zmniejszeniu i - jak wykazały badania - kształtowało się
na poziomie III klasy czystości.
Poprawa stanu czystości wód w zakresie wielu wskaźników i wg różnych kryteriów
oceny nie znajduje niestety odzwierciedlenia w klasyfikacji ogólnej, uwzględniającej
wszystkie rodzaje zanieczyszczeń. Według jej zasad - w omawianym okresie wody
największych rzek województwa lubuskiego, na przeważającej długości nie odpowiadały określonym normom jakości. Do najmniej zanieczyszczonych rzek województwa
należą Drawa i Obrzyca (w górnym biegu), prowadzące wody o niewielkich stężeniach zanieczyszczeń fizyko-chemicznych oraz czyste pod względem sanitarnym.
Porównanie zmian stężeń wybranych, charakterystycznych wskaźników zanieczyszczenia oraz zmiany klasyfikacji wód wg poszczególnych kryteriów oceny przedstawiono w tabeli poniżej.
1616
Tabela 2 Zmiany stanu czystości wód głównych rzek województwa lubuskiego w latach 1999-2003
Wody o klasie czystości
Klasyfikacja
Lata
badań
I
II
Wody nadmiernie zanieczyszczone
III
w km i % łącznej długości kontrolowanych odcinków
1999
2000
wg wskaźników obligatoryjnych
wg wskaźników fizykochemicznych
wg kryterium sanitarnego
ogólna
2001
km
%
-
-
km
%
km
%
km
%
335,9 51,3 171,8 26,2
147,6
22,5
5,0 316,9 48,4 226,7 34,6
78,7
12,0
102,9 15,7 303,8 46,4 228,6 34,9
20,0
3,0
33,0
2002
29,1
4,5 398,6 60,8 227,6 34,7
2003
17,0
2,6 330,1 50,4 203,2 31,0
105,0
16,0
259,5 39,7
395,8
60,3
8,4 263,0 40,1
337,3
51,5
-
-
1999
-
-
2000
-
-
2001
-
-
115,4 17,6 361,5 55,2
178,4
27,2
2002
-
-
216,3
30
242,6
37
2003
-
-
65,9 10,1 220,2 33,6
369,2
56,3
1999
-
-
111,9 17,1
543,4
82,9
2000
-
-
6,6 183,8 28,1
428,2
65,3
2001
-
-
-
-
294,1 44,9
361,2
55,1
2002
-
-
-
-
206,9 31,6
448,4
68,4
2003
-
-
-
-
358,3 54,7
297,0
45,3
1999
-
-
-
-
27,4
4,2
627,9
95,8
2000
-
-
-
-
72,9 11,1
582,4
88,9
2001
-
-
-
-
2,0
0,3
653,3
99,7
2002
-
-
-
-
50,7
7,7
604,6
92,3
2003
-
-
-
-
46,5
7,1
608,6
92,9
55
43,3
-
-
33 196,4
-
Źródło: Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 1999-2003, WIOŚ Zielona Góra
Pod względem liczebności i łącznej powierzchni zbiorników wód stojących dominuje
środkowa, a także północno-wschodnia część województwa. Na pozostałym obszarze ich udział jest wyraźnie mniejszy.
Większość jezior skupiona jest na Pojezierzu Lubuskim rozciągającym się na rozległym obszarze pomiędzy dolinami Odry, Warty i Obry. Tam też znajdują się największe jeziora województwa: Niesłysz, Lubniewsko, Lubiąż, Trześniowskie, Wojnowskie,
Paklicko Wielkie, Wilkowskie, Bukowieckie, Długie, Głębokie, Chycina, Małcz, Wielicko, Bytnickie, Ostrowicko, Lubinickie, Niedźwiedno.
Inne większe jeziora to m.in. na krańcach północnych Osiek na Pojezierzu Dobiegniewskim, Ostrowiec na Równinie Drawskiej oraz największe w całym województwie
jezioro Sławskie na Pojezierzu Sławskim w części południowo-wschodniej.
Na terenie województwa znajdują się 52 jeziora o powierzchni powyżej 50 ha. Łącznie gromadzą one ponad 500 tys. hm3 wody.
1717
Stan czystości wód jezior nie jest jednak zadawalający . Wody jezior charakteryzują
się wysokimi stężeniami substancji biogennych, zwłaszcza fosforu, czego konsekwencją jest pojawienie się zakwitów fitoplanktonu, odtlenienie warstw przydennych,
zmniejszenie przezroczystości wody i szereg innych zjawisk wskazujących na przyspieszoną eutrofizację.
Stan ten wymaga podjęcia wielorakich działań, łącznie z wprowadzeniem technicznych metod rekultywacji najbardziej zdegradowanych zbiorników wód stojących.
Jedną ze znaczących przyczyn zanieczyszczenia jezior było zabudowanie ich obrzeży przez ośrodki wypoczynkowe i letniskowe, bez odpowiedniej rozbudowy infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej.
Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych województwa stanowią ok. 4,8% zasobów
całego kraju. Na terenie województwa lubuskiego znajduje się dwanaście GZWP .
Szacunkowe zasoby dyspozycyjne wód podziemnych —wynoszą około 1 325,78 tys.
m3/d.
Pobór wód podziemnych zarówno dla celów produkcji jak i zaopatrzenia ludności w
wodę spada z roku na rok. Powodem tego trendu jest nie tylko spadek produkcji, ale
przede wszystkim praktyka oszczędzania wody, zarówno przez indywidualnych odbiorców, jak i przez przemysł. Wiąże się to ponadto z wdrażaniem w przemyśle nowych technologii produkcji, które charakteryzują się z reguły ograniczeniem zużycia
wody.
W przeciągu 12-letniego cyklu badawczego wód podziemnych, realizowanego w ramach monitoringu krajowego przede wszystkim w obszarach Głównych Zbiorników
Wód Podziemnych o kluczowym znaczeniu dla zaopatrzenia w wodę, dało się zaobserwować tendencję do pewnej poprawy jakości ujmowanych wód. Wzrósł w tym
czasie procentowy udział wód najczystszych (klasa Ia), a zmalała ilość wód o klasie
najgorszej (klasa III). Wahania jakości wód w przedziale klas Ib i II wiązać należy z
dopływem wód wzbogaconych w związki żelaza i manganu, pogarszające co prawda
jakość wody dla celów pitnych i gospodarczych, ale nie mającym jak się wydaje
związku z zanieczyszczeniami pochodzenia antropogenicznego. Można to wiązać co
najwyżej z wahaniami jakości wód w obrębie warstwy wodonośnej. Jedną z przyczyn
zmian jakości w obrębie wód o dobrych i średnich walorach użytkowych były wahania
poziomu wód gruntowych, a nawet tendencja obniżania się poziomu zwierciadła wody, związana z brakiem dostatecznej ilości opadów. Zmiany w położeniu zwierciadła
wody w warstwach wodonośnych powodują przeważnie wzmożony dopływ związków
żelaza i manganu do ujęć. Najistotniejsze wydaje się, że w omawianym okresie nie
stwierdzono występowania wód zawierających ponadnormatywną zawartość substancji toksycznych i metali ciężkich.
Wody zarówno płytkiego, jak i głębokiego krążenia wykazują na obszarze województwa stosunkowo dobrą jakość. Wskaźniki obniżające jakość wód podziemnych w poszczególnych punktach monitoringowych nie miały charakteru toksycznych i związane były głównie z wahaniami zwierciadła wody w obrębie warstwy wodonośnej.
1818
Tabela 3 Jakość wód podziemnych w sieci krajowej w latach 1999-2003
Klasa jakości wód podziemnych
Nr punktu Nazwa
91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
490
Rudnica-1
III I b nb. I b III I b III I b I b I a I b II
491
Rudnica-2
I b II
nb. I b I b I b I b I b I b I a I a I a I a
537
Kamień Wielki
III II
III III III III III III III III III III nb.
539
Gorzów Wlkp.
II
nb. II
541
Międzyrzecz
III I b nb. III III III III III III III III III III
543
Drezdenko
I b I b I b I b I b III I b I b I b I b I b I b III
942
Rudnica-p
III III nb. I b I b I b I b I b I b I b I b I a I a
353
Dzikowice
III III nb. III III III III III III III II
355
Włostów
II
356
Łagów
III III III III III III III III III III III III III
792
Wysokie-1
I b I b nb. I b III II
793
Wysokie-2
I b III I b I b III III II
795
Kargowa
II
1065
Żagań
I b nb. nb. I b I b I b I b I b I b I b I b I b I b
1147
Krosno Odrzańskie nb. nb. nb. I b I b II
1148
Glinka Górna
II
Ib
III III III III III III III III III
II
Ib
III III III III III III III I b I b III III II
III I b II
I b I b I b I b I b II
I b I b I b I b II
Ib
Ib
I b I b III III III I b I b I b I b
Ib Ib Ib Ib Ib Ib Ib
nb. nb. nb. I b I b I b I b I b I b I b I b I b I b
Klasa I a
Klasa I b
Klasa II
Klasa III
Duży wpływ na kształtowanie stosunków wodnych mają powodzie. Wezbrania na
Odrze i jej dopływach mają źródła poza granicami województwa. Powodzie letnie na
lubuskim odcinku Odry i jej nizinnych dopływach mają przebieg powolny i długotrwały. Wezbrania o charakterze zbliżonym do podgórskich występują na południu województwa na rzekach: Bóbr, Kwisa, Nysa Łużycka oraz ich podgórskich dopływach.
Fale powodziowe zależą w dużym stopniu od gospodarki wodnej na zbiornikach zaporowych w Sudetach, poza granicami Lubuskiego. Także przebieg wezbrania na
rzece Warcie w znacznym stopniu jest regulowany poprzez zbiornik zaporowy Jeziorsko (woj. wielkopolskie).
Rzeka Odra na długości 77 km, a rzeka Nysa Łużycka na długości 117 km stanowią
zachodnią granicę województwa Lubuskiego z Brandenburgią i Saksonią. Brak terenów retencyjnych i zmodernizowane obwałowania w obszarze lewobrzeżnej części
zlewni tych rzek, leżącym po stronie niemieckiej, sprawiają, że przechodzące wezbrania granicznymi odcinkami tych rzek zagrażają znacznym terenom Lubuskiego.
System biernej ochrony przeciwpowodziowej (utrzymywany z budżetu Państwa) w
województwie lubuskim tworzą:
- wały przeciwpowodziowe o łącznej długości ok. 815 km, zlokalizowane nad 22
rzekami, chroniące ok. 130 tys. ha dolin z 19 miastami i 296 wsiami,
- przepompownie melioracyjne o łącznej wydajności 160 m3 /s,
- poldery zalewowe samoczynne o pojemności 430 mln m3, w tym:
1919
- w dolinie Odry: Bytom Odrzański - Tarnów Bycki, Połupin, Krzesin - Miłów,
- w dolinie Warty: Santok, Park Narodowy Ujście Warty
- w dolinie Noteci: Trzebież - Drezdenko, Gościmiec
System czynnej ochrony przeciwpowodziowej stanowią komitety przeciwpowodziowe: wojewódzkie, powiatowe i gminne.
4.1.3 Warunki klimatyczne i stan czystości powietrza
Położenie geograficzne środkowego Nadodrza sprawia, że nad ten obszar napływają
różnorodne masy powietrza, z których główne to powietrze polarno-morskie i podzwrotnikowo - morskie oraz polarno - kontynentalne kształtujące układ pogodowy.
Ścieranie się mas powietrznych o różnych cechach termiczno-wilgotnościowych powoduje, że klimat tego obszaru określa się jako „przejściowy” z wyraźną przewagą
cech oceanicznych.
W województwie lubuskim głównym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest
tzw. emisja antropogeniczna, wynikająca z działalności człowieka. Naturalne procesy
zachodzące w przyrodzie (emisja naturalna) mają znaczenie marginalne i w niewielkim stopniu oddziałują na jakość powietrza.
Województwo lubuskie zajmuje 14-te miejsce w kraju pod względem emisji zanieczyszczeń pyłowych i 15-te pod względem emisji zanieczyszczeń gazowych z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza. W 2003 r. emisja zanieczyszczeń gazowych z zakładów szczególnie uciążliwych z terenu województwa lubuskiego wyniosła 1 785,8 tys. ton (w 2002 roku -1 519 tys. ton), co stanowi 0,8 % ogólnej
masy emitowanych zanieczyszczeń gazowych z terenu Polski. Wielkość emisji pyłów
w województwie lubuskim osiągnęła poziom 3,2 tys. ton (w 2002 roku - 4,4 tys. ton),
co w odniesieniu do całkowitej ilości emitowanych pyłów w Polsce stanowi 2,37%.
Rozkład przestrzenny emisji zanieczyszczeń na terenie województwa jest nierównomierny. Największe ilości zanieczyszczeń emitowane są z powiatów gęsto zaludnionych i uprzemysłowionych (Zielona Góra, Gorzów Wlkp., Żagań, Żary, Krosno Odrzańskie).
Należy jednak podkreślić, że w ciągu ostatnich lat obserwuje się systematyczne
zmniejszanie się wielkości emisji przemysłowych.
Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest sektor zaopatrzenia w
energię (elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę).
Obok energetyki do największych źródeł zanieczyszczeń powietrza zaliczana jest
komunikacja. Największy wpływ transportu na jakość powietrza ma miejsce w miastach i w rejonach tras komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu. Badania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze prowadzone w Zielonej Górze i Gorzowie Wlkp. wykazały, że w obu miastach w rejonach o dużym natężeniu ruchu i gęstej zabudowie występują znacznie wyższe stężenia dwutlenku azotu
niż w rejonach, gdzie jest lepsze przewietrzanie, bądź ruch pojazdów jest mniejszy.
Wielkość niskiej emisji jest trudna do oszacowania: wynosi od kilku do kilkunastu
procent na terenach o rozwiniętej sieci ciepłowniczej, do kilkudziesięciu procent na
obszarach, których nie obejmują centralne systemy ciepłownicze, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Szczególnie uciążliwe oddziaływanie na środowisko i warunki życia człowieka emisji niskiej obserwuje się na terenach miejskich, ze względu na koncentrację na niewielkich obszarach dużej liczby emitorów substancji szkodliwych i
utrudnione rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń. Niska emisja zanieczyszczeń
znajduje odzwierciedlenie we wzrostach stężeń dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego
2020
w sezonie grzewczym. Z badań prowadzonych przez Inspekcję Sanitarną i Inspekcję
Ochrony Środowiska na terenie województwa lubuskiego wynika, że sezonowe różnice poziomu stężeń, zwłaszcza SO2, mogą być nawet kilkukrotne.
W tabeli przedstawiono wielkość emisji w latach 1999-2003 z podziałem na emisję
pyłową oraz emisję gazową. Z przedstawionych danych wynika, że łączna emisja
pyłów i gazów, w omawianym okresie uległa stopniowemu zmniejszeniu. Z tabeli wynika również, iż największy spadek emisji w odniesieniu do emisji łącznej nastąpił
w okresie od 1999 do 2000 roku.
Tabela 4Emisja przemysłowych zanieczyszczeń powietrza w województwie lubuskim w latach 2000 - 2003
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
w tys. Mg/rok
Emisja zanieczyszczeń pyłowych,
w tym:
9,0
4,8
4,5
4,4
2,5
b.d.
4,6
4,2
4,1
-
- krzemowe
b.d
0,1
0,1
0,0
0,0
- węglowo-grafitowe
b.d
0,0
0,0
0,0
0,0
- ze spalania paliw
Emisja zanieczyszczeń gazowych,
w tym:
1826,0* 1797,4 1940,4 1519,3 1510,5
- dwutlenek siarki
b.d
6,0
5,8
5,6
3,6
- tlenki azotu (w przeliczeniu na NO2)
b.d
3,1
3,0
2,7
1,8
- tlenek węgla
b.d
13,4
12,2
12,5
19,9
- dwutlenek węgla
b.d 1774,4 1918,9 1498,2 1482,3
* - emisja gazowa obejmuje dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla, węglowodory alifatyczne, węglowodory aromatyczne i amoniak, nie obejmuje natomiast dwutlenku węgla.
b.d - brak danych
Ilość zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza z terenu województwa systematycznie maleje. Tendencja ta dotyczy zarówno emisji pyłowych, jak i gazowych.
w 1999 r. emisja zanieczyszczeń pyłowych kształtowała się na poziomie 9,0 tys. ton,
w 2000 roku wynosiła 4,8 tys. ton, w latach 2001 i 2002 utrzymywała się na poziomie
4,5÷4,4 tys. ton, by w 2003 roku spaść do 2,5 tys. ton. w przypadku emisji zanieczyszczeń gazowych wartości te kształtowały się na poziomie: 1826,0 tys. ton w roku
1999 i 1797,4 tys. ton w 2000 roku. w 2001 roku zaobserwowano wzrost emisji zanieczyszczeń gazowych do poziomu 1940,4 tys. ton, natomiast w 2002 roku spadek
do poziomu 1519,3 tys. ton. w ostatnich latach obserwuje się niewielkie wahania
w wielkości emisji zanieczyszczeń gazowych.
4.1.4 Lasy
Województwo lubuskie zajmuje pierwsze miejsce w kraju pod względem lesistości.
Grunty leśne zajmują powierzchnię 698,8 tys. ha, w tym lasy 678,5 tys. ha co daje
lesitość 48,5%. Są to głównie lasy publiczne, stanowiące własność Skarbu Państwa i
będące w zarządzie Lasów Państwowych – RDLP w Zielonej Górze i RDLP w
2121
Szczecinie. Lasy prywatne w województwie lubuskim stanowią znikomy procent powierzchni ogólnej lasów (ok. 1%).
W województwie lubuskim według danych w 2003r około 34,8 % powierzchni drzewostanów jest uszkodzona w wyniku oddziaływania gazów i pyłów, co stanowi ok.
5,6 % ogółu uszkodzonych drzewostanów w Polsce. Przeważająca część uszkodzeń
(ok. 94,2%) to uszkodzenia I strefy (uszkodzenia słabe). Udział drzew iglastych w
strukturze drzewostanów wynosi aż 79,6%. Powierzchnia lasów ochronnych to łącznie 16,9 tys. ha co stanowi 71,7% powierzchni leśnych.
terenach wiejskich.
4.1.5 Gleby
Gleby województwa lubuskiego są utworami zróżnicowanej genezy, czego przyczyn
należy szukać w różnorodności materiału macierzystego, modyfikacjach związanych
z przejściem lodowców, różnicach w pokrywie roślinnej oraz działalności człowieka.
Ogólnie, współczesne gleby opisywanego obszaru należą do słabych pod względem
możliwości ich rolniczego użytkowania, co odzwierciedla tylko 34,7% udział użytków
rolnych w powierzchni ogólnej. W powierzchni gruntów ornych województwa lubuskiego dominują gleby V i VI klasy bonitacyjnej (słabe i najsłabsze), zajmując 44,1%
ogólnej powierzchni tych gruntów. Gleby średnie i średnio-słabe (klasy IVa i IVb) stanowią 36,4%, gleby dobre i średnio dobre (klasy IIIa i IIIb) - 18,3%, gleby bardzo dobre (klasa II) - 0,4%. Gleby orne najlepszej - I klasy bonitacyjnej na terenie województwa lubuskiego nie występują. Pozostałe 0,8% powierzchni to grunty klasy VIz pod zalesienia. Wśród użytków zielonych dominują użytki zielone średnie (klasy III i
IV) - 61,5%, użytki słabe (klasy V, VI i VIz) stanowią 38,3% ogólnej powierzchni użytków zielonych. Użytki dobre II klasy zajmują 0,2%, a użytki zielone klasy bonitacyjnej
I nie występują.
Tabela 5 Bonitacja gruntów ornych i użytków zielonych
Grunty orne
Klasa
Użytki zielone
Udział procentowy Klasa Udział procentowy
I
0
I
0
II
0,4
II
0,2
IIIa
0,9
III
10
IIIb
11,4
IVa
19,4
IV
51,5
IVb
17
V
27,4
V
29,2
VI
16,7
VI
8,6
0,7
VI
z 0,5
VIz
2222
4.1.6 Gospodarka odpadami
W roku 2003 w województwie zebrano 307,4 tys. Mg stałych odpadów komunalnych
i 722 tys. m3 odpadów komunalnych płynnych . W przeliczeniu na 1 mieszkańca,
ilość wytworzonych komunalnych odpadów stałych w roku 2003 wyniosła 0,305 Mg.
Dla porównania, w omawianym roku w Polsce zebrano średnio na 1 mieszkańca
0,260 Mg odpadów komunalnych
Na terenach miejskich zebrano 271,8 tys. Mg odpadów (88,4%), a na terenach wiejskich 35,6 tys. Mg (11,6%) odpadów komunalnych.
Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów jest ich deponowanie na składowiskach. W roku 2003 eksploatowano 36 składowisk o łącznej powierzchni 129 ha.
W województwie funkcjonują aktualnie trzy Zakłady Zagospodarowania Odpadów:
 w Długoszynie (Stacja sortowania odpadów użytkowych, Kompostownia
odpadów).
 w Gorzowie Wlkp. (Linia do doczyszczania surowców wtórnych, Kompostownia pryzmowa, Deponator odpadów niebezpiecznych, Prasa surowców wtórnych, Sortownia, Centrum recyklingu odpadów materiałów budowlanych ).
 w Zielonej Górze (Sortownia odpadów ze zbiórki selektywnej, Punkt
czasowego gromadzenia odpadów niebezpiecznych, Kompostownia
komorowa otwarta z napowietrzaniem).
Wg danych GUS za rok 2003 na terenie województwa lubuskiego wytworzono
ponadto 549,1 tys. Mg odpadów przemysłowych, to jest o 235,9 tys. Mg mniej niż w
roku 2002. Z ogólnej ich ilości wykorzystano gospodarczo 415,1 tys. Mg odpadów
(75,6 %), unieszkodliwieniu poddano 117,8 tys. Mg (21,5 %), z czego termicznie
unieszkodliwiono 7,1 tys. Mg (1,3 %), kompostowano 0,4 tys. Mg (0,07 %), a na
składowiskach zdeponowano 83,9 tys. Mg (15,3 %).
Ponadto w 2003 roku na terenie województwa lubuskiego wytworzono łącznie
1 651 Mg odpadów niebezpiecznych, co stanowi 0,3% wytwarzanych odpadów
przemysłowych.
4.1.7 Zasoby surowcowe
Zasoby naturalne w woj. lubuskim 1998r. wg Analizy społeczno-gospodarcza dla
Programu Operacyjnego Woj. Lubuskiego przedstawiono poniżej
2323
Tabela 6 Zasoby naturalne w woj. lubuskim
Rodzaj zasobów
Ilość w tys. t
Węgiel brunatny
Siarka
Gliny ceramiczne kamionkowe
Gliny ogniotrwałe
Kreda jeziorna i pisząca
Kruszywo naturalne
Piaski kwarcowe
Piaski kwarcowe do produkcji cegły wapienno piaskowej
Piaski szklarskie
Surowce ilaste ceramiki budowlanej
Torfy
2221547
636
642,41
3243
9063
974176
9113
5994
% zasobów na tle
% wydobycia
kraju
w skali kraju
15
0,1
0,1
0
0,80
13
5,6
0,06
5
2,5
6,7
0,50
6,8
0
2,5
1
446
44163
0,07
2,2
0,3
0,01
957
2,2
0
Źródło: Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce, PIG Warszawa, 1998
Wśród zasobów surowców mineralnych województwa wyróżniają się rozmiarami złoża węgla brunatnego, przy aktualnie możliwych technologiach nie są planowane do zagospodarowania, choćby ze względu na zagrożenia środowiskowe. Z innych surowców energetycznych pewne znaczenie mogą mieć złoża ropy naftowej i
gazu ziemnego znane z pogranicza województw lubuskiego i zachodniopomorskiego
oraz okolic Nowej Soli, Sulechowa i Babimostu. Z surowców metalicznych potencjalnie perspektywy mogą dotyczyć polimetalicznych rud miedzi na obszarze przedsudeckim wstępnie rozpoznane w okolicach Lubska, jest to na razie sprawa odległa
wobec istniejącej eksploatacji złóż w korzystniejszych uwarunkowaniach geologicznych na terenie LGOM. Pewne znaczenie mogą mieć zasoby surowców skalnych.
Najpospolitsze są kruszywa naturalne i surowce ilaste ceramiki budowlanej lokalnie
eksploatowane. Można oczekiwać pewnego ożywienie inwestycji w drogownictwie i
budownictwie dające lepsze perspektywy dla wykorzystania tych zasobów
4.1.8 Klimat akustyczny
Na terenie województwa lubuskiego większość podmiotów prowadzących działalność
gospodarczą powoduje uciążliwą emisję hałasu tylko dla najbliższego otoczenia. Nie
ma wielu zakładów, których oddziaływanie rozciągałoby się na duży obszar - zakłady
tego typu znajdują się na ogół poza terenem zabudowy mieszkalnej albo sytuowane
są w obrębie kompleksów przemysłowych lub specjalnych stref ekonomicznych.
Rozwiniętym przemysłem związanym z istotnymi źródłami hałasu jest branża drzewna (hałas instalacji wyciągowych pyłu i trocin oraz manipulacji surowcem). W ostatnim czasie bardzo duża ilość interwencji związana jest z handlem (hałas agregatów
chłodniczych i klimatyzatorów) oraz funkcjonowaniem lokali gastronomicznych i dyskotekowych.
Przy obowiązującym obecnie systemie prawnym, który dla przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko wymaga postępowania w sprawie raportu
(oceny) oddziaływania na środowisko, stwierdza się coraz mniej uciążliwości w zakresie emisji hałasu związanych z uruchamianiem nowych obiektów przemysłowych.
2424
Najczęściej są one lokalizowane na terenach, gdzie działają bez konfliktu z sąsiadującym otoczeniem, ponadto wyposaża się je w nowoczesne technologicznie instalacje oraz wprowadza zabezpieczenia gwarantujące dotrzymywanie obowiązujących
standardów emisyjnych.
Coraz poważniejszym problemem staje się uciążliwość akustyczna, w szczególności
związana ze wzrastającym natężeniem ruchu samochodowego na obszarach miejskich i podmiejskich miast. Postępujący wzrost liczby pojazdów samochodowych
przy utrzymaniu dotychczasowej sieci komunikacyjnej będzie pogłębiać zjawisko
uciążliwości, natomiast spadek zagrożenia hałasem w przypadku terenów intensywnie zainwestowanych będzie wiązał się z realizacją dróg omijających aglomeracje
miejskie czego przykładem jest realizacja obwodnic miasta Gorzowa.
W ostatnich latach prowadzonych jest szereg inwestycji, zmieniających w istotny
sposób układ komunikacyjny województwa lubuskiego. Część z nich została już zrealizowana, pozostałe są w trakcie realizacji.
Dzięki tym inwestycjom w wielu miejscach poprawił się klimat akustyczny oraz wzrosła płynność ruchu pojazdów samochodowych. W celu ochrony terenów zabudowy
mieszkaniowej przed nadmiernym hałasem, w niektórych miejscowościach wykonano
ekrany akustyczne.
Tabela 7 Ekrany akustyczne wykonane w miejscach najbardziej zagrożonych hałasem
Lp.
Lokalizacja
1
Obwodnica w ciągu drogi krajowej nr 3 obok Osiedla Kisielińskiego
2
Obwodnica w ciągu drogi krajowej nr 3 obok Osiedla Raculka
3
Zielona Góra Trasa Północna - strona północna
4
Zielona Góra Trasa Północna - strona południowa
5
Żary obwodnica - przy rondzie - ul. Serbska
6
Żary obwodnica (droga nr 27)
7
Gorzów Wlkp. ul. Piłsudskiego przy szkole podstawowej nr 13
8
Gorzów Wlkp. zachodnia obwodnica miasta przy zabudowie mieszkaniowej
9 Droga krajowa nr 22 w Boleminie przy szkole podstawowej
Ponadnormatywna uciążliwość komunikacji kolejowej na obszarze województwa lubuskiego występuje w otoczeniu głównych, magistralnych i drugorzędnych tras kolejowych.
Realizowana od początku lat 90 tych polityka ekologiczna państwa zapoczątkowała
proces systemowych zmian prawnych, organizacyjnych i technologicznych, stwarzających podstawę do zmniejszenia surowcochłonności i energochłonności, ograniczenia uciążliwości gospodarki, podniesienia standardów cywilizacyjnych zamieszkania i
intensyfikacji ochrony zasobów przyrodniczych.
Wynikiem prowadzonej polityki państwa i władz samorządowych na obszarze województwa lubuskiego jest zapoczątkowanie pożądanych i korzystnych trendów przekształceń, a w tym:
2525
-
stopniową poprawę stanu czystości wód, zwłaszcza w zakresie parametrów fizyko-chemicznych – obserwowana jest ogólna tendencja poprawy jakości wód
zwiększenie ilości oczyszczalni ścieków komunalnych i przemysłowych
wzrost ilości ścieków przemysłowych i komunalnych podlegających oczyszczaniu w oczyszczalniach ścieków
zmniejszenie ilości ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do wód powierzchniowych, podziemnych i gruntu
zwiększenie ilości mieszkańców obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków i
systemy kanalizacyjne
zmniejszenie poboru wody w gospodarstwach domowych, a w szczególności
w sektorze działalności przemysłowej
redukcję emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza atmosferycznego z zakładów produkcyjnych i sektora komunalnego
zmianę struktury grzewczej na terenach zamieszkałych, ograniczenie niskiej
emisji zanieczyszczeń
poprawę stanu czystości powietrza atmosferycznego na większości obszaru
województwa
przeniesienia głównego strumienia pojazdów poza tereny zamieszkania – realizacja obwodnic
zapewnienie wszystkim jednostkom osadniczym możliwości składowania odpadów komunalnych
rozpowszechnienie selektywnego gromadzenia odpadów komunalnych
zwiększenie strumienia odpadów wykorzystanych gospodarczo
sukcesywne zmniejszanie wielkości wytwarzanych odpadów przemysłowych
częściową poprawę bezpieczeństwa przeciwpowodziowego
zwiększenie terenów objętych ochroną prawną w tym w ramach ustanawiania
obszarów NATURA 2000
Dotychczas realizowana polityka spowodowała również utrzymanie lub pogorszenie
dotychczasowego stanu, w tym:
-
-
-
-
realizacja działań inwestycyjnych w zakresie rozbudowy infrastruktury kanalizacyjnej na obszarze jednostek osadniczych nie przebiega na tyle intensywnie, aby radykalnie poprawić wskaźniki biologiczne zanieczyszczenia wód powierzchniowych
utrzymywanie się zagrożenia wód podziemnych wywołanych brakiem systemów kanalizacyjnych obsługujących jednostki osadnicze (wiejskie) – w każdym powiecie, przewidywana jest realizacja nowych sieci kanalizacyjnych
utrwalanie terenów pozostających pod presją szkodliwego oddziaływania ruchu komunikacyjnego (drogowego i kolejowego) wskutek braku intensywnych
działań w zakresie przebudowy układu komunikacyjnego
utrzymanie dotychczasowego zagrożenia rolniczej przestrzeni produkcyjnej
procesami erozyjnymi i zakwaszeniem gleb wskutek niepodejmowania działań
techniczno-organizacyjnych, ograniczających te procesy
2626
4.2
Charakterystyka potencjalnych zmian środowiska w przypadku braku realizacji dokumentu
W przypadku braku realizacji „Strategii ..."(tzw. wariant zerowy zakładający brak realizacji ustaleń „Strategii ...") przeprowadzona analiza i ocena stanu istniejącego,
pozwala wykazać, że występuje potencjalna sytuacja dalszej kontynuacji istniejących
trendów rozwojowych (zarówno pozytywnych jak i negatywnych).
Potencjalne zmiany aktualnego stanu środowiska są funkcją czasu i środków finansowych pozostających w dyspozycji budżetu państwa, samorządów i podmiotów gospodarczych oraz aktywności w pozyskiwaniu środków pozabudżetowych, przeznaczanych na cele rozwojowe. Uzyskiwane w ten sposób efekty ekologiczne będą, najprawdopodobniej, znacznie przesunięte w czasie w stosunku do działań, podejmowanych na podstawie strategii.
Brak realizacji strategii, z dużym prawdopodobieństwem przyczynić się może do
utrwalania oraz postępowania negatywnych tendencji w środowisku, zwłaszcza w
zakresie: jakości wód podziemnych i powierzchniowych, zagrożenia hałasem, terenów pozostających pod presją szkodliwego oddziaływania ruchu komunikacyjnego,
terenów objętych zagrożeniem powodziowym, zagrożenia dla obszarów preferowanych do objęcia ochroną prawną, dotychczas nie chronionych, braku lub niewystarczającego prowadzenia prac rekultywacyjnych na terenach poeksploatacyjnych oraz
na terenach nieczynnych wyrobisk. „Strategia ..." będąca rozwinięciem celów i kierunków działań określonych w strategii rozwoju województwa, z uwagi na systemowe
podejście do rozwiązywanych zagadnień i wskazanie głównych celów, stanowić będzie instrument porządkująco-koordynujący, przyspieszający osiągnięcie tych celów.
4.3
Charakterystyka stanu środowiska na obszarach objętych
przewidywanym znaczącym oddziaływaniem
Dla potrzeb sporządzenia niniejszej prognozy, jako obszar znaczącego oddziaływania rozumieć należy obszar, na którym przewidywana jest lokalizacja związanych z
realizacją celów i kierunków działań przedsięwzięć, których funkcjonowanie może
prowadzić do przekształcenia i zmian w środowisku o charakterze trwałym, różnym
poziomie korzyści (korzystne, niekorzystne lub obojętne), dużej skali, natężeniu i zasięgu przestrzennym oraz nieodwracalności zjawiska.
Zgodnie z w/w do obszarów, na których mogą wystąpić znaczące oddziaływania na
środowisko zalicza się:
- obszary realizacji działań w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego w dolinie Odry i na obszarze jej zlewni, w szczególności realizację i modernizację wałów przeciwpowodziowych, polderów i zbiorników
wodnych
- obszary realizacji działań w zakresie gospodarki odpadami, w szczególności
związane z organizacją regionalnego systemu zagospodarowania odpadów
stałych i niebezpiecznych
- obszary realizacji działań w zakresie rozwoju infrastruktury komunikacyjnej,
drogowej, kolejowej i transportu wodnego
- obszary realizacji działań w zakresie rozwoju energetyki, gazownictwa i ciepłownictwa
2727
obszary realizacji działań w zakresie systemowej gospodarki ściekowej na
wydzielonych obszarach o znaczeniu regionalnym
Analiza obszarów realizacji przewidywanych działań określonych w „Strategii ..." i w
„Planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubuskiego" pozwala na
wydzielenie obszarów występowania potencjalnie znaczących oddziaływań środowiskowych. Obszary te obejmują:
1. rz. Bóbr, Odra i Nysa Łużycka, w obrębie których realizowane będą
działania w zakresie ochrony przeciwpowodziowej, ochrony środowiska
przyrodniczego i transportu wodnego.
2. Kontynentalny krzyż tranzytowy W – E i N – S z multimodalnym węzłem
w Świebodzinie o znaczeniu europejskim, Pasmo Przyspieszonego
Rozwoju 30 Miejscowości z Gorzowem – Zieloną Górą i Nową Solą
wzdłuż trasy ekspresowej nr 3, Południowe Pasmo Przyspieszonego
Rozwoju – Lubsko – Żary –Żagań – Szprotawa – Iłowa, z wykorzystaniem paneuropejskiej trasy autostrady nr 18 i linii kolejowej oraz dróg
dojazdowych z terenów pogranicza polsko – niemieckiego (w, związanych z rozwojem aktywności gospodarczej, infrastruktury gospodarczej,
technicznej i komunikacyjnej oraz gospodarką odpadami.
3. Obszary występowania regionalnych struktur wodonośnych w obrębie
których realizowane będą zadania w zakresie gospodarki wodno ściekowej.
4. Obszary o wysokich walorach przyrodniczych, objętych i przewidywanych do objęcia ochroną prawną w ramach wielkoobszarowego systemu obszarów chronionych .
5. Obszary budowy i przebudowy układu energetycznego i gazowniczego
województwa.
6. Obszary objęte Kostrzyńsko- Słubicką Specjalną Strefą Ekonomiczną.
Wobec tego, że obszar oddziaływań obejmuje praktycznie całe województwo odstąpiono od charakterystyki stanu środowiska gdyż stan ten przedstawiono w rozdziale
powyższym.
-
5 CHARAKTERYSTYKA I OCENA ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW
OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA
DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCYCH OBSZARÓW CHRONIONYCH
Przeprowadzona dla potrzeb niniejszej prognozy analiza uwarunkowań pozwala na
określenie następujących kluczowych problemów środowiskowych:
 utrzymującą się degradację zasobów środowiskowych, w tym:
- zanieczyszczenie wód powierzchniowych wszystkich cieków w stopniu praktycznie dyskwalifikującym je dla celów użytkowych
- z biegiem lat, między innymi wskutek rozwoju infrastruktury wiejskiej, zwiększa
się presja zanieczyszczeń, których źródła zlokalizowane są na terenach wiejskich. Wiele miejscowości wiejskich wyposażonych w sieci wodociągowe nie
posiada rozwiązanej gospodarki ściekowej. Brak w nich kanalizacji i możliwości bezpiecznej dla środowiska utylizacji powstających ścieków. Bywa również, iż miasta posiadające oczyszczalnie ścieków nie są w pełni skanalizowane. W obu przypadkach, nie oczyszczone ścieki przedostają się do wód lo-
2828
-
-
-
-
-
-
-
kalnych cieków, powodując często ich całkowitą degradację, a następnie - pośrednio - pogarszając jakość wód dużych rzek, przede wszystkim pod względem bakteriologicznym,
oprócz punktowych zrzutów ścieków, zlokalizowanych na terenach miejskich i
wiejskich, istotnym dla jakości wód problemem są tzw. przestrzenne źródła
zanieczyszczeń. Należą do nich opady atmosferyczne, wprowadzające zanieczyszczenia z powietrza oraz spływy powierzchniowe z terenów wiejskich, pól,
pastwisk i łąk położonych nad rzekami. Stanowią one znaczące - obok ścieków komunalnych - źródło substancji biogennych, odpowiedzialnych za proces
eutrofizacji wód (przejawiającej się masowym rozwojem glonów, zarastaniem
cieków itp.).
w części południowej województwa zauważyć można niepokojące zmiany jakości wód polegające na wzroście w wodach zawartości glinu zaliczonego do
wskaźników toksycznych (dotyczy to punktów w Wężyskach i Jasieniu). w
Wężyskach podczas badań jesiennych nie stwierdzono co prawda ponadnormatywnych jego stężeń, ale w Jasieniu wysoka zawartość glinu utrzymała się,
co świadczyć może o zanieczyszczeniu geogenicznym lub antropogenicznym
poziomu wodonośnego. Wody te wymagają dalszych badań w celu weryfikacji
stwierdzonych przekroczeń.
zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego na obszarach aglomeracji miejskich. Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest sektor zaopatrzenia w energię (elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę). Obok
energetyki do największych źródeł zanieczyszczeń powietrza zaliczana jest
komunikacja. Największy wpływ transportu na jakość powietrza ma miejsce w
miastach i w rejonach tras komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu. Badania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze prowadzone w Zielonej Górze i Gorzowie Wlkp. wykazały, że w obu miastach w
rejonach o dużym natężeniu ruchu i gęstej zabudowie występują znacznie
wyższe stężenia dwutlenku azotu niż w rejonach, gdzie jest lepsze przewietrzanie, bądź ruch pojazdów jest mniejszy.
wielkość niskiej emisji jest trudna do oszacowania: wynosi od kilku do kilkunastu procent na terenach o rozwiniętej sieci ciepłowniczej do kilkudziesięciu
procent na obszarach, których nie obejmują centralne systemy ciepłownicze,
zwłaszcza na obszarach wiejskich. Szczególnie uciążliwe oddziaływanie na
środowisko i warunki życia człowieka emisji niskiej obserwuje się na terenach
miejskich, ze względu na koncentrację na niewielkich obszarach dużej liczby
emitorów substancji szkodliwych i utrudnione rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń.
uciążliwość akustyczną wywołaną wzrastającym natężeniem ruchu samochodowego na terenach miejskich i podmiejskich, co w szczególności dotyczy
większych miejscowości: Gorzów, Zielona Góra, Nowa Sól oraz uciążliwość
akustyczną na terenach bezpośrednio przyległych do głównych ciągów komunikacyjnych.
zagrożenie hałasem lotniczym na obszarze województwa jest zjawiskiem
marginalnym, związanym z bezpośrednim sąsiedztwem lotnisk w Przylepie i
Babimoście. Ze względu na brak odpowiednich pomiarów akustycznych, poziom zagrożenia hałasem jest niemożliwy do oszacowania.
brak komplementarnego, spójnego, stabilnego i ciągłego przestrzennie, regionalnego systemu przyrodniczego, zapewniającego skuteczną ochronę wszystkich, typowych dla województwa siedlisk, zbiorowisk roślinnych, ostoi fauni-
2929
-
-
stycznych, dostosowanego do aktualnych metod ochrony, jak i rodzajów zagrożeń antropogenicznych, podlegającego specjalnym zasadom zarządzania i
ochrony, bazującego na ostojach przyrody NATURA 2000.
zagrożenie powodziowe terenów województwa, w szczególności w dolinie Odry, Bobru, Nysy Łużyckiej.
niedoinwestowanie techniczne obszarów zamieszkania, w tym zwłaszcza
wiejskich, w szczególności na obszarach o funkcjach wodochronnych i przyrodniczych.
niedostateczne wykorzystanie obecnych zasobów środowiskowych, stanowiących naturalny potencjał rozwojowy, poprawa stopnia wykorzystania, w szczególności zasobów odnawialnych (zwiększenie dyspozycyjności wód powierzchniowych, wykorzystanie wód odwodnieniowych) i nieodnawialnych
(ochrona przeciwerozyjna, odkwaszanie) oraz potencjału turystycznorekreacyjnego stanowić będzie o nowych możliwościach rozwoju społeczności
lokalnych.
6 CHARAKTERYSTYKA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY W JAKICH TE CELE I INNE
PROBLEMY ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU
Podstawowe znaczenie dla formułowania dokumentów strategicznych określających
cele i kierunki rozwoju państw, regionów, sektorów gospodarki i przestrzeni publicznej na progu XXI wieku posiada VI Program Działań Unii Europejskiej „Środowisko
2010 nasza przyszłość, nasz wybór" oraz „Strategia Zrównoważonego Rozwoju Unii
Europejskiej, zrównoważona Europa dla lepszego świata".
Cele strategiczne dotyczące zagadnień ochrony środowiska zawarte w tych dokumentach przedstawiają się następująco:
 VI Program Działań Unii Europejskiej w dziedzinie środowiska - Środowisko
2010 nasza przyszłość, nasz wybór:
- ograniczanie zmian klimatycznych, a w szczególności stabilizację emisji gazów szklarniowych na poziomie nie powodującym zmian klimatycznych,
zwiększenie wykorzystania alternatywnych dla drogowego rodzajów transportu
oraz zwiększenie wykorzystania paliw alternatywnych (biopaliw), wzrost wykorzystywania energii odnawialnej i produkcji energii skojarzonej
- ochronę i odbudowę struktur funkcjonalnych naturalnych ekosystemów przyrodniczych, zahamowanie utraty bioróżnorodności, odbudowa krajobrazu rolniczego i promocja rolnictwa ekologicznego, ochrona gleb przed erozją i zanieczyszczeniem
- osiągnięcie wymaganych standardów środowiskowych i zmniejszenia ryzyka
zdrowotnego na obszarach o dużej presji zanieczyszczenia, w szczególności
w zakresie zapewnienia odpowiedniej jakości zasobów wodnych, zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, hałasu
- zapewnienie zużycia zasobów odnawialnych i nieodnawialnych oraz wywoływanych nimi oddziaływań na poziomie nie przekraczającym pojemności środowiska oraz powiązanie ich zużycia z efektywnością i odmaterializowaniem
3030
-

gospodarki, zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów i uzyskanie znaczącej
redukcji odpadów wytworzonych
większą efektywność wykorzystania zasobów i zmianą wzorców postępowania
konsumpcji i produkcji
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Unii Europejskiej - zrównoważona Europa
dla lepszego świata:
włączenie zagadnień zrównoważonego rozwoju do wszystkich polityk sektorowych
- ograniczenie zmian klimatycznych oraz wzrostu zużycia paliw konwencjonalnych (ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, zgodnie z postanowieniami
szczytu w Kioto; zwiększenie udziału paliw alternatywnych (w tym biopaliw) w
ogólnej strukturze konsumpcji paliw samochodowych)
- zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego (bezpieczeństwo i wysoka jakość
produktów żywnościowych, produkcja i użytkowanie środków chemicznych w
sposób bezpieczny dla zdrowia ludzi i środowiska)
- wysokoefektywne zarządzanie i użytkowanie zasobów naturalnych (uzyskanie
wzrostu gospodarczego w drodze trwałego ograniczania materiało, energo i
wodochłonności oraz zmniejszenia generowania odpadów)
- ochrona i odbudowa ekosystemów, wzrost obszarów przyrodniczych (NATURA 2000) i ograniczenie degradacji bioróżnorodności
- proekologiczna przebudowa modelu transportowego (wzrost udziału transportu kolejowego, wodnego i publicznego w strukturze transportu ogółem; wzrost
gospodarczy w drodze ograniczenia wielkości i negatywnych skutków transportu)
- promowanie zrównoważonego modelu rozwoju obszarów wiejskich
Wymienione strategiczne dokumenty krajowe uwzględniają określone w powyższych
dokumentach prawa i obowiązki państw i obywateli wobec środowiska naturalnego
oraz główne cele i elementy polityki ekologicznej, w tym między innymi:
-


Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000-2006, wyróżnione, priorytetowe, krótkookresowe cele ochrony środowiska obejmują m.in.
- poprawę jakości powietrza na obszarach o przekroczonych dopuszczalnych
stężeniach zanieczyszczeń (redukcja niskiej emisji i ograniczenie emisji zanieczyszczeń z dużych zakładów energetycznego spalania paliw)
- uporządkowanie gospodarki ściekowej i zaopatrzenia w wodę pitną
- ochrona wód i zapewnienie wód zdatnych do picia na terenach wiejskich
- budowa, rozbudowa lub modernizacja składowisk odpadów komunalnych
- utworzenie systemów zapobiegania, recyklingu i utylizacji odpadów komunalnych, niebezpiecznych i osadów ściekowych, rekultywacja i likwidacja mogielników
- rewitalizacja obszarów zdegradowanych przez działalność przemysłową
- przygotowanie do stworzenia sieci NATURA 2000
- ograniczenie negatywnych oddziaływań akustycznych w środowisku człowieka
- wprowadzenie programów czystszej produkcji, oszczędność surowców, energii, eliminacja toksycznych surowców i redukcja zanieczyszczeń w działalności
gospodarczej
Strategia zrównoważonego rozwoju Polski do roku 2025 - głównym celem strategii jest: stworzenie warunków dla stymulowania rozwoju, sprzyjających sukce-
3131


sywnemu eliminowaniu procesów i działań gospodarczych szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi, promowaniu sposobów gospodarowania przyjaznych dla
środowiska oraz przywracaniu równowagi na obszarach dewastacji i degradacji
przyrodniczej; wśród głównych założeń rozwojowych strategia zakłada utrzymanie
wzrostu gospodarczego w powiązaniu ze zdecydowanym wzrostem efektywności
wykorzystania surowców, paliw oraz zasobów przyrody oraz zapewnieniem bezpieczeństwa ekologicznego kraju; w wymiarze ekologicznym strategia wskazuje
na konieczność:
- uwzględnienia w planach zagospodarowania przestrzennego elementów
ochrony środowiska, ochrony różnorodności biologicznej i pomników natury
- pomocy państwa dla działalności proekologicznej, rekultywacji terenów i zasobów skażonych, dla czynnej ochrony środowiska i różnorodności biologicznej,
przestrzeganie prawa ekologicznego krajowego i międzynarodowego przez
wszystkie podmioty
- zapewnienie równego dostępu do środowiska i jego zasobów
- zapewnienie konkurencyjności wykorzystania zasobów odnawialnych i recyklingu surowców
- zapewnienie swobodnego transferu technologicznego i inwestycji proekologicznych
- uwzględnienie zagadnień środowiskowych w opracowywanych politykach i
programach sektorowych szczebla krajowego i regionalnego
II Polityka Ekologiczna Państwa wyróżnione cele ochrony środowiska obejmują
m.in.:
- zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju w warunkach zrównoważonego rozwoju
- zapobieganie powstawaniu odpadów, odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystywanie odpadów oraz bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwianie odpadów
- likwidację zanieczyszczeń u źródła, ograniczenie emisji pyłowej, gazowej i gazów cieplarnianych do wielkości wynikających z przepisów i zobowiązań międzynarodowych oraz wprowadzanie norm emisyjnych i produktowych w gospodarce
- racjonalizację i modernizację gospodarki energetycznej
- zmniejszenie uciążliwości transportu, w szczególności drogowego na terenach
zamieszkania
- racjonalizację wykorzystania i zagospodarowania zasobów wodnych
- racjonalizację wykorzystania i użytkowania kopalin
- użytkowanie, ochronę i kształtowanie żywych zasobów przyrody
Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z perspektywą na lata 20072010 - wyróżnione cele ochrony środowiska obejmują, oprócz już uwzględnionych
w „II Polityce Ekologicznej Państwa" m.in.:
- włączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych
- zwiększenie udziału społecznego w podejmowaniu decyzji rozwojowych, mogących oddziaływać na środowisko przyrodnicze
- wykorzystanie mechanizmów rynkowych do działań na rzecz środowiska
zmianę wzorców produkcji i konsumpcji na sprzyjające realizacji zasad trwałego, zrównoważonego rozwoju, w tym upowszechnianie dobrowolnych systemów zarządzania środowiskowego jako podstawy działalności przemysłowej
3232
-
-
-
zmniejszenie wodochłonności, materiałochłonności i energochłonności gospodarki oraz wzrost energii ze źródeł odnawialnych
wprowadzanie mechanizmów zintegrowanego zapobiegania powstawania zanieczyszczeń (IPPC) i najlepszych dostępnych technologii BAT
zapewnienie bezpieczeństwa biologicznego, podnoszenie świadomości społecznej w zakresie biotechnologii i substancji chemicznych, w tym w zakresie
GMO
poprawa jakości powietrza atmosferycznego poprzez upowszechnianie mechanizmów ekonomicznych i organizacyjnych w zakresie handlu zbywalnymi
uprawnieniami emisyjnymi (tzw. handel emisjami)
zmniejszenie skali narażenia mieszkańców na nadmierny, ponadnormatywny
poziom hałasu
Ustanowione na szczeblu międzynarodowym i krajowym cele polityki ekologicznej
znalazły swoje odzwierciedlenie w opracowanym na szczeblu regionalnym „Programie ochrony środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2003-2010 " oraz w „Planie gospodarki odpadami Województwa Lubuskiego na lata 2003-2010", stanowiącym integralną część programu.
W oparciu o uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne polityki ochrony środowiska,
diagnozę stanu środowiska oraz wymagania w zakresie jakości środowiska i racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych sformułowano w Programie ochrony środowiska główne kierunki działań zmierzających do systematycznej poprawy jakości
środowiska i racjonalnego użytkowania zasobów przyrody. Są to:
1. Ochrona wód. Pomimo zauważalnej poprawy jakości wód powierzchniowych,
ich stan jest wciąż niezadowalający. Ochrona wód przed zanieczyszczeniami i
nadmierną eksploatacją oraz zabezpieczenie środowiska przed zagrożeniami
związanymi z wodą (powódź, susza), wymagają realizacji szeregu przedsięwzięć inwestycyjnych i pozainwestycyjnych. Główne kierunki działań w tym
zakresie, w perspektywie do 2010 roku to:
- Ochrona zlewni Obrzycy i Obry,
- Ochrona zlewni Drawy,
- Ochrona zlewni jezior,
- Poprawa gospodarki wodno-ściekowej, zwłaszcza na obszarach wiejskich,
- Ograniczanie zanieczyszczeń obszarowych,
- Poprawa zabezpieczeń przeciwpowodziowych z uwzględnieniem ochrony
ekosystemów wodnych w tym lasów łęgowych.
2. Ochrona powierzchni ziemi przed odpadami. Dotyczy to przede wszystkim
większego wykorzystania odpadów komunalnych, które obecnie są głównie
składowane. Rozwiązanie tego problemu wymaga wsparcia ze strony samorządu województwa, ponieważ na szczeblu lokalnym możliwości wprowadzenia systemowych rozwiązań są minimalne. Zgodnie z Wojewódzkim planem
gospodarki odpadami głównymi celami do 2010 roku są: minimalizacja ilości
wytwarzanych odpadów oraz wprowadzenie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi, zapewniającej osiągnięcie limitów i wprowadzenie nowoczesnego systemu unieszkodliwiania i gospodarczego wykorzystania odpadów
powstających w sektorze gospodarczym.
3. Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami i środowiska człowieka
przed hałasem. Wymaga to przede wszystkim kontynuacji działań realizowanych dotychczas dla poprawy jakości powietrza, zwłaszcza intensyfikacji dzia-
3333
łań ukierunkowanych na proekologiczne rozwiązania systemu transportu.
Główne kierunki działań to:
- Zmniejszenie emisji komunikacyjnej ( eliminacja ruchu drogowego o charakterze tranzytowym z centrum miast, tworzenie warunków do zwiększenia udziału komunikacji zbiorowej w przewozach pasażerskich)
- Zmniejszenie emisji niskiej, w miastach i na terenach wiejskich poprzez
przyłączanie do sieci c.o. nowych odbiorców, wszędzie tam gdzie istnieją
rezerwy mocy w miejskich systemach ciepłowniczych; kontynuację modernizacji zbiorczych i indywidualnych systemów grzewczych
- Dalsze ograniczanie emisji przemysłowej poprzez wdrażanie najlepszych
dostępnych technik (BAT), instalowanie urządzeń do redukcji zanieczyszczeń powstałych w procesach technologicznych oraz poprawa sprawności
obecnie funkcjonujących urządzeń
- Zmniejszenie negatywnego oddziaływania hałasu na człowieka i środowisko
4. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów
przyrody. Dotyczy to przede wszystkim nowego podejścia do ochrony przyrody, uwzględniającego europejskie wymogi i doświadczenia w tym zakresie.
Istotnymi zagadnieniami są również ochrona i zrównoważony rozwój lasów
oraz ochrona gleb. Główne kierunki to :
- Wdrożenie systemu Natura 2000
- Optymalizacja sieci obszarów chronionych, zapewniająca spójność ekologiczną województwa oraz ochronę różnorodności biologicznej
- Realizacja programów rolno-środowiskowych
- Zalesianie gruntów nieprzydatnych do produkcji rolniczej lub zdegradowanych,
Bieżąca rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych,
- Rewitalizacja terenów dawnych wyrobisk górniczych.
Oprócz wyżej wymienionych zagadnień, należy podkreślić znaczenie działań systemowych, które wspomagają realizację zadań zarówno w zakresie poprawy jakości środowiska, jak i ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania zasobów przyrodniczych oraz zrównoważonego wykorzystania surowców, materiałów, wody i energii.
Wśród zadań systemowych należy wymienić:
- Edukację ekologiczną mieszkańców, w tym rolników, właścicieli ziemi
i organizatorów turystyki
- Współpracę z sąsiednimi województwami i Brandenburgią, zwłaszcza w zakresie ochrony wód, ochrony przed powodzią i ochrony powietrza atmosferycznego,
- Promowanie wdrażania systemów zarządzania środowiskowego (np. ISO 14
000, EMAS itp.)
- Uwzględnianie w programach sektorowych zagadnień ochrony środowiska
( np. w rozwoju transportu, rozwoju turystyki, itd.)
- Doskonalenie struktur zarządzania środowiskiem w skali województwa.
W Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubuskiego określono następujące cele, kierunki i zadania:
 Odpady komunalne
Cele krótkoterminowe na lata 2003-2006
3434
1. Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców województwa.
2. Skierowanie w roku 2006 na składowiska do 83% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995).
3. Osiągnięcie w roku 2006 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
- opakowania z papieru i tektury : 45% recyklingu,
- opakowania ze szkła: 35% recyklingu,
- opakowania z tworzyw sztucznych: 22% recyklingu,
- opakowania metalowe: 35% recyklingu,
- opakowania wielomateriałowe: 20% recyklingu,
- odpady wielkogabarytowe: 26% zebranych selektywnie,
- odpady budowlane: 20% zebranych selektywnie,
- odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 22% zebranych selektywnie.
4. Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 76% wytwarzanych odpadów komunalnych.
Cele średniookresowe na lata 2007-2010
1. Deponowanie na składowiska nie więcej niż 65% wszystkich odpadów komunalnych.
2. Skierowanie w roku 2010 na składowiska nie więcej niż 75% (wagowo) całkowitej
ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku
1995).
3. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
- opakowania z papieru i tektury : 50% recyklingu,
- opakowania ze szkła: 45% recyklingu,
- opakowania z tworzyw sztucznych: 30% recyklingu,
- opakowania metalowe: 45% recyklingu,
- opakowania wielomateriałowe: 30% recyklingu,
- odpady wielkogabarytowe: 50% zebranych selektywnie,
- odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 50% zebranych selektywnie.
 Osady ściekowe
1. Zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem
zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego.
2. Zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych.
3. Maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w
osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących
bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego.
W dziedzinie gospodarki odpadami z sektora gospodarczego przewiduje się osiągnięcie w latach 2003-2010 następujących celów:
1. Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów,
2. Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów,
3. Eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego.
3535
Dla osiągnięcia założonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków
działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze woj. lubuskiego.
 Odpady komunalne
1. Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie
ponadlokalnym, w tym budowa zakładów zagospodarowania odpadów (sortownie, obiekty termicznego unieszkodliwiania odpadów, składowiska o funkcji
ponadlokalnej),
2. Utrzymanie przez gminy lub powiaty kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami,
3. Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
4. Podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym
uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
5. Wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i
niebezpiecznych,
6. Intensyfikacja działań w zakresie zamykania, rekultywacji lub modernizacji
nieefektywnych lokalnych składowisk odpadów komunalnych.

Osady ściekowe
1. Unieszkodliwianie osadów ściekowych w zależności od uwarunkowań lokalnych (termiczna przeróbka, kompostowanie, wykorzystanie w celach nawozowych i do rekultywacji, deponowanie osadów na składowiskach),
2. Likwidacja tymczasowego składowania osadów przy oczyszczalniach ścieków,
3. Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych.
W sektorze gospodarczym, dla osiągnięcia założonych celów konieczne jest
podjęcie następujących kierunków działań:
1. Systematyczne wprowadzanie bezoodpadowych i mało odpadowych technologii
produkcji,
2. Wprowadzenie metod i technologii „czystszej produkcji” powodującej zmniejszenie ilości i uciążliwości wytwarzanych odpadów,
3. Stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe
do zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego
wykorzystania odpadów,
4. Dostosowanie gospodarki odpadami do wymagań europejskich zawartych
w znowelizowanych krajowych aktach prawnych oraz do wytycznych zawartych
w II Polityce Ekologicznej Państwa,
5. Wyeliminowanie nieprawidłowego unieszkodliwiania w tym także nielegalnego
lub nieprawidłowego składowania.
6. Opracowanie „Kompleksowego Programu Gospodarki Odpadami Niebezpiecznymi w regionie Polski zachodniej (dla województwa lubuskiego, zachodnio –
pomorskiego i dolnośląskiego).
7. Budowa i modernizacja oraz rekultywacja składowisk odpadów przemysłowych .
3636
8. Budowa składowisk odpadów azbestowych lub przystosowanie do tego celu kwater na składowiskach odpadów komunalnych.
9. Dekontaminacja i unieszkodliwiania urządzeń zawierających PCB oraz likwidacja
PCB.
10. Organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia
odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka oraz padłych zwierząt
7 CHARAKTERYSTYKA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO
7.1
Prognoza wpływu na świat roślinny i zwierzęcy
Wpływ działań realizujących poszczególne cele na świat roślinny i zwierzęcy, w tym
bioróżnorodność i lasy ma charakter dość zmienny, z preferencją pozytywnych
wzmocnień zaznaczających się oddziaływaniami korzystnymi, w szczególności wynikającymi z:
Rozwoju poziomu edukacji, informatyzacji i świadomości kulturowej społeczeństwa, zwłaszcza w obrębie wsi, a także większości celów zmierzających
do poprawy życia wiejskiego, w tym zwłaszcza zachowanie i wykorzystanie
zasobów kulturowych i przyrodniczych. W tym kontekście zapewnienie ochrony i poprawy środowiska ożywionego będzie wiązało się z powszechnością
edukacji ekologicznej i wzrostu samoświadomości społeczeństwa w stosunku
do otaczającej przyrody. Wdrażanie i rozbudowa ogólnie dostępnych baz informatycznych odnośnie środowiska przyrodniczego w większym stopniu
przyczyni się do świadomości społeczeństwa w tym zakresie.
- Tworzenia korzystnych warunków zamieszkania i rewitalizacji miast, miasteczek oraz wsi z preferencją zrównoważonego rozwoju i harmonijnego ładu
przestrzennego, który powinien prowadzić do pozytywnych efektów w zakresie
poprawy warunków funkcjonowania przyrody jako całości.
- Rozwijania współpracy regionalnej, krajowej oraz międzynarodowej, zwłaszcza przy wykorzystaniu potencjału naukowego, co w konsekwencji powinno
wzmacniać ochronę roślin i zwierząt, np. poprzez współtworzenie międzyregionalnych obszarów chronionych czy wzrost świadomości funkcjonowania,
struktur przyrodniczych [np. korytarze ekologiczne, duże kompleksy leśne] o
zasięgu ponadlokalnym, co tym samym będzie prowadzić do podjęcia odpowiednich działań ochronnych.
- preferowania rozwoju funkcji turystycznych, w tym turystyki wiejskiej i agroturystyki –generalnie jest wzmocnieniem pozytywnym, z możliwością jednak wystąpienia oddziaływań zmiennych [w tym niekorzystnych] w przypadku zbyt
dużej presji turystycznej na środowisko.
Z drugiej strony rozbudowa i wdrażanie wszelkiego rodzaju infrastruktury, w tym
zwłaszcza terenów komunikacyjnych, sieci energetycznych, kanalizacyjnych, również
przeciwpowodziowej i rozwój działań inwestycyjnych [w tym zwłaszcza rozwój działalności produkcyjno-usługowych przy autostradzie] będzie prowadzić w ogólności do
ubytku przestrzeni przyrodniczej, co może mieć również negatywne konsekwencje
dla obszarów chronionych, w tym wchodzących w skład NATURY 2000. Realizacja
-
3737
celów powinna mieć na względzie zwłaszcza preferencję unikania niekorzystnych
wpływów na wszelkie tereny chronione, zwłaszcza w zakresie rozwoju infrastruktur
liniowych.
7.2
Prognoza wpływu na glebę, rzeźbę i wartości krajobrazowe
Rozbudowa infrastruktury energetycznej, mediów technicznych a także wszelkie cele zmierzające do aktywizacji regionu poprzez rozwój terenów inwestycyjnych, centrów logistycznych a także ciągły rozwój aglomeracji miejskiej Gorzowa i Zielonej Góry i innych miejscowości, w tym zwłaszcza rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej
będą prowadzić do niekorzystnych oddziaływań dla takich elementów środowiska jak
gleba, rzeźba i wartości krajobrazowe. W tym wypadku należy zatem dążyć do zrównoważenia rozwoju inwestycyjnego oraz zachowania i wzmacniania roli wymienionych komponentów.
Osiągnięcie celów polegających na rozwoju, nauki, kultury i świadomości społeczności lokalnych,a przede wszystkim realizacja systemowej gospodarki odpadami, a pośrednio również rozwój współpracy regionalnej i w ogólności korzystnych warunków
zamieszkania będzie korzystnie oddziaływać na zmniejszenie zagrożeń dla powierzchni ziemi, w tym na przeciwdziałanie przekształcania rolniczych powierzchni
glebowych, zmniejszania ilości powstających odpadów i zmniejszanie oraz rekultywację składowisk odpadów.
7.3
Prognoza wpływu na wody podziemne i powierzchniowe
Wpływ działań realizujących cele strategii, na zachowanie zasobów wodnych oraz
utrzymanie odpowiedniej jakości wód, będzie miał charakter pozytywny i korzystny,
związany głównie z rozwojem innowacyjności regionu przy wykorzystaniu edukacji
społeczeństwa i świadomości ekologicznej, zwłaszcza na terenach wiejskich, również
z preferencją ogólnej poprawy zdrowotności mieszkańców, a także rozbudową infrastruktury technicznej (wodno-ściekowej) poprawiającej zaopatrzenie nieskanalizowanych regionów i miejscowości. Pozytywnym czynnikiem jest również rozwój kompleksowej gospodarki odpadowo-ściekowej oraz działania zmierzające do ekologicznej
aktywizacji wsi i przestrzeni rolniczej (ograniczanie azotu z terenów rolniczych).
Do szczególnie niekorzystnych oddziaływań na środowisko wodne należy zaliczyć
ciągłe postępowanie aktywności inwestycyjnej, a także rozbudowa węzłowych funkcji
komunikacyjnych i zwiększanie efektywności produkcyjnej przetwórstwa rolnospożywczego, co w konsekwencji w wyniku np. preferencji substancji nawozowych i
środków ochrony roślin może pośrednio prowadzić do zanieczyszczania wód podziemnych i powierzchniowych. Na zmniejszenie oddziaływań powinien wpłynąć rozwój proekologicznych technologii stosowanych w zakładach produkcyjnych.
7.4
Prognoza zagrożenia elektromagnetycznym promieniowaniem
niejonizującym
Można prognozować, iż wpływ realizowania poszczególnych celów na zagrożenie
promieniowaniem niejonizującym będzie miało generalnie charakter pozytywny,
zwłaszcza w zakresie osiągania następujących celów: rozwijanie aktywności i wy-
3838
kształcenia mieszkańców, rozwój współpracy pozagminnej [regionalnej, krajowe,
międzynarodowej], tworzenie ogólnych korzystnych warunków życia mieszkańców i
zwiększania atrakcyjności regionu.
Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego regionu może mieć zmienny charakter,
gdyż mogą tutaj pojawić się niekorzystne oddziaływania związane zwłaszcza z rozbudową napowietrznych sieci energetycznych wielkich mocy. Utrzymanie natężenia
pól elektromagnetycznych na odpowiednim poziomie może być utrudnione ze względu na intensyfikację szeroko pojętego rozwoju gospodarczego [rozbudowa aglomeracji miejskich, rozwój działalności gospodarczej, przedsiębiorczości i zainwestowania itp.] i w tym wypadku mogą pojawić się oddziaływania niekorzystne.
7.5
Prognoza zagrożenia środowiska odpadami
Zmniejszaniu powstawania odpadów, likwidacji wysypisk czy preferowanie selekcji i
recyklingu odpadów może sprzyjać szereg czynników, zwłaszcza zmierzających do
osiągnięcia celów strategii związanych z kształceniem i rozwijaniem tożsamości kulturowej mieszkańców, rozbudowy współpracy ponadlokalnej w tym przy wykorzystaniu doświadczeń i potencjału naukowego. Ogólnie zmniejszanie strumienia odpadów,
a także likwidacja dzikich wysypisk będzie w dużym stopniu wiązać się również z
kształtowaniem korzystnych warunków zamieszkania i rozwoju systemowej gospodarki odpadami zmierzającej do ograniczenia unieszkodliwiania odpadów przez składowanie. Szczególnie istotna jest powszechna edukacja ekologiczna oraz stworzenie
systemu zachęt do podejmowania inicjatyw.
Niekorzystne oddziaływania mogą pojawić się w przypadku działań związanych z
aktywizacją gospodarczą regionu czy rozbudową i modernizacją infrastruktury, które
to działania mogą prowadzić do zwiększania wszelkiego rodzaju odpadów. Dlatego
też w tym wypadku pozytywne wzmocnienie może być realizowane poprzez rozwijanie i wdrażanie proekologicznych technologii, zwiększania recyklingu odpadów czy
wykorzystywania energii odnawialnej.
7.6
Prognoza skutków realizacji ustaleń strategii na stan klimatu
akustycznego
Rozwój atrakcyjności regionu, rewitalizacji terenów zamieszkania i ogólnej poprawy
warunków zamieszkania, rozwój świadomego społeczeństwa, a w pewnym stopniu
również poprawa stanu infrastruktury komunikacyjnej, w ostateczności jest czynnikiem korzystnym, prowadzącym do poprawy standardów akustycznych. Należy jednak zaznaczyć, że postępujący intensywny rozwój regionu, czy wzrost aktywności
inwestycyjnej, zwłaszcza na terenach o niskim stopniu zagospodarowania, będzie w
konsekwencji, bezpośrednio czy też pośrednio, negatywnie oddziaływać na jakość
klimatu akustycznego. W tym wypadku korzystne byłoby realizowanie przedsięwzięć
ograniczających niekorzystny wpływ np.: ekrany akustyczne, obwodnice itp.
7.7
Prognoza w zakresie zanieczyszczenia powietrza
Główne działania ukierunkowane na zastępowanie energii ze źródeł odnawialnych
przez energię ze źródeł nieodnawialnych, powszechną edukację ekologiczną, rozwój
3939
proekologicznych technologii będzie wpływać na zmniejszanie strumienia zanieczyszczeń wprowadzanych do powierza atmosferycznego i tym samym na poprawę
standardów jakościowych powietrza. Tak samo jak w przypadku klimatu akustycznego, również w tym wypadku zagrożenie dla jakości powietrza związane jest z szeroko
pojętymi działaniami prowadzącymi do aktywizacji gospodarczej regionu, w głównej
mierze jednak rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej i wszelkiego rodzaju przedsięwzięcia inwestycyjne zwiększające strumień zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego.
7.8
Ogólna charakterystyka przewidywanych skutków realizacji
ustaleń strategii
Osiągnięcie poszczególnych celów strategii jest dość zmienne w przypadku podejmowania określonych działań i może wywoływać zarówno skutki korzystne jak i niekorzystne, w dużym stopniu również o zmiennym stopniu nasilenia. Ogólnie można
jednak stwierdzić, że przeważające skutki pozytywne wiążą się z osią wzrostu innowacyjności regionu i wykształcenia mieszkańców, zapewnieniem dogodnych warunków życia w regionie, rozwojem atrakcyjnych do zamieszkania obszarów wiejskich
oraz rozwój wielokulturowej tożsamości ludności oraz ponadlokalnej współpracy.
Dużą zmiennością w oddziaływaniach, również w części przypadków oddziałujących
znacząco niekorzystnie, zwłaszcza na zachowanie standardów środowiska oraz na
stan środowiska przyrodniczego [krajobrazu, różnorodności biologicznej, obszarów
chronionych w tym ostoi NATURA 2000, terenów leśnych], są cele i działania związane z rozbudową i modernizacją infrastruktury regionu, aktywizacją gospodarczą.
Ostatecznie jednak, w przypadku osiągania zakładanych celów, wskazuje się na
przewagę znaczących oddziaływań korzystnie wpływających na funkcjonowanie środowiska i zapewnienie jego odpowiedniej jakości.
4040
8 CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO,
MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Rezultatem realizacji przyjętych w „STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO NA LATA 2000 2015” celów strategicznych i operacyjnych będzie szereg
zróżnicowanych oddziaływań gospodarczych, społecznych i ekologicznych o bardzo
zróżnicowanej i zmiennej skali natężenia, trwałości i zasięgu przestrzennym. Większość ze zdefiniowanych oddziaływań będzie wywoływała jednoznaczne skutki pozytywne lub o zmiennym charakterze, o zróżnicowanej sile oddziaływania, natomiast w
przypadku pewnej grupy celów wystąpią oddziaływania negatywne i dla tych celów
wskazane jest określenie rozwiązań zapobiegających, ograniczających lub kompensujących.
Wstępna analiza oddziaływań wskazuje, że największe, negatywne skutki środowiskowe związane będą z realizacją infrastruktury regionu oraz z aktywizacją gospodarczą Ziemi Lubuskiej.
Proponowane działania zapobiegające, ograniczające lub rekompensujące negatywne skutki oddziaływań przedstawiono w poniższych podrozdziałach. Należy zaznaczyć, iż dla zaproponowanych działań wskazane jest ich uwzględnienie również na
dalszych etapach procesu decyzyjnego (plany zagospodarowania przestrzennego,
projekty budowlane, decyzje administracyjne).
8.1
-
-
-
-
Działania mające na celu zapobieganie szkodliwym oddziaływaniom na środowisko
Unikanie przebiegania modernizowanych i nowo projektowanych odcinków
ciągów komunikacyjnych przez istniejące oraz planowane do ochrony obszary
cenne przyrodniczo, w tym, ostoje NATURA 2000
Unikanie przebiegania modernizowanej i nowo projektowanej infrastruktury
technicznej [gazociągów, sieci wodociągowych i kanalizacyjnych] przez istniejące oraz planowane do ochrony obszary cenne przyrodniczo, w tym, ostoje
NATURA 2000
W przypadku realizacji inwestycji przeciwpowodziowych, w miarę możliwości
zaprzestanie realizacji działań na terenach cennych przyrodniczo o niskim
stopniu zamieszkania a przede wszystkim unikanie realizowania przedsięwzięć zmniejszających retencyjność obszarów zalewowych na obszarach
chronionych,.
Prowadzenie nowych instalacji energetycznych w sposób zapobiegający przecinaniu i defragmentacji struktur przyrodniczych, minimalizowanie lub zapobieganie sytuacjom konfliktowym na obszarach o wysokich walorach przyrodniczych, w tym ostojach NATURA 2000, innych obszarach chronionych, dolinach rzecznych, dużych kompleksach leśnych.
4141
8.2
Działania mające na celu zmniejszenie szkodliwych oddziaływań na środowisko
Do najważniejszych działań mających na celu zmniejszenie szkodliwego oddziaływania na środowisko należy:
- Realizacja nowej infrastruktury komunikacyjnej (obwodnice i obejścia drogowe) w sposób ograniczający negatywne oddziaływanie (hałas, zanieczyszczenie powietrza) na tereny zamieszkania– prowadzenie głównych ciągów komunikacyjnych w oddaleniu od zabudowy mieszkaniowej.
- Ograniczenie strat ekologicznych i krajobrazowych na etapie modernizacji
szlaków komunikacyjnych przebiegających przez obszary chronione oraz projektowane do objęcia ochroną, w tym ostoje NATURA 2000.
- Prowadzenie działań technicznych i przestrzennych ograniczających negatywne skutki układu komunikacyjnego, sprzyjających osiąganiu wymaganych
standardów jakości środowiska na terenach zamieszkania (np. ekrany akustyczne, wały ziemne, zieleń przydrożna, zmiana struktury ruchu), a także na
terenach cennych przyrodniczo i chronionych
- Prowadzenie odpowiedniej i zrównoważonej polityki przestrzennej, mającej na
uwadze przygotowywanie terenów rozwojowych i inwestycyjnych mając na
względzie lokalne uwarunkowania i potencjał przyrodniczy
- Realizacja systemowej gospodarki odpadami, mające za zadanie zmniejszyć
ilość składowisk odpadów i wdrożenie składowisk regionalnych.
8.3
Działania mające na celu kompensowanie szkodliwych oddziaływań na środowisko
Spośród działań kompensujących szkodliwe oddziaływanie na środowisko naturalne
do najistotniejszych należą:
- Realizacja obudowy biologicznej modernizowanych i nowo projektowanych
ciągów komunikacyjnych, w tym zwłaszcza na obszarach o wysokich walorach
przyrodniczych i krajobrazowych, z preferencją roślinności potencjalnej, odpowiedniej do lokalnych warunków siedliskowych.
- Nakaz wprowadzania i uzupełniania terenów zielonych, z preferencją zieleni
wysokiej liściastej, na terenach przewidzianych do zainwestowania i rozwoju
różnych sektorów gospodarczych.
- Przeprowadzanie działań rekultywacyjnych na terenach nieczynnych wysypisk
oraz na terenach o zdegradowanej powierzchni ziemi, zwłaszcza poprzez intensyfikację biologicznej zabudowy tego typu obszarów.
- Położenie nacisku na rozbudowę naturalnej, przyrodniczej retencji dolinnej i
pozadolinnej oraz inne działania renaturalizacyjne podczas prowadzenia inwestycji hydrotechnicznych.
- Renaturalizacja terenów intensywnie zainwestowanych, poprzez planowaną
realizację terenów zielonych, zwłaszcza zwartych powierzchni o charakterze
parkowym.
4242
9 CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO
ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE
WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD
DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU
Strategia należy do grupy dokumentów o funkcjach kreujących, formułujących w ramach przyjętych scenariuszy i uwarunkowań rozwojowych, długo, średnio i krótkofalowe, strategiczne cele rozwoju i sposoby ich osiągnięcia. Analizowana strategia sporządzona została w układzie jednowariantowym, nie zawiera innej, poza podstawową, alternatywy rozwoju. Analiza celów strategicznych i operacyjnych wskazuje, że w
znacznym stopniu wykazują one spójność z celami sformułowanymi w dokumentach
strategicznych wyższego szczebla, w związku z czym propozycja rozwiązań alternatywnych nie wydaje się w tym przypadku zasadna. Analiza wskazuje natomiast pewną grupę celów, które pozostają w rozbieżności z celami dokumentów strategicznych,
nie gwarantując uzyskania oczekiwanych efektów. Rozbieżności te obejmują głównie:
-
-
Preferencję rozbudowy i modernizacji infrastruktury regionu co w pewnym
stopniu koliduje z oczekiwaniami dokumentów wyższego szczebla, głównie w
przypadku poprawy stanu jakości powietrza i emisji zanieczyszczeń do atmosfery, a także zmniejszenie ludności zagrożonej hałasem komunikacyjnym. Z
drugiej strony, wyznaczone cele (szczególnie w zakresie modernizacji głównych ciągów infrastruktury komunikacyjnej, poprawy bezpieczeństwa i rozwoju
transportu) tworzą przesłanki do poprawy warunków zdrowotnośrodowiskowych [zwłaszcza w odniesieniu do zmniejszania hałasu komunikacyjnego] i podniesienia bezpieczeństwa społeczeństwa.
Aktywizacja gospodarcza regionu jest w pewnym stopniu konkurencyjna do
wymaganej poprawy jakości powietrza atmosferycznego, zmniejszenia zagrożenia hałasem (zwłaszcza ponadnormatywny), racjonalizacji transportu czy z
prawidłowo prowadzoną gospodarką odpadową. Rozwój działalności gospodarczej jest bowiem w pewnym stopniu zagrożeniem dla utrzymania odpowiednich standardów środowiska.
W aktualnej sytuacji społeczno gospodarczej województwa (i kraju) nie widzi się
możliwości osiągnięcia wszystkich założonych w dokumentach strategicznych celów
ekologicznych. Konieczność realizacji celów strategicznych zapisanych w dokumentach wyższego szczebla, w porównaniu z celami Strategii rozwoju województwa lubuskiego, przy braku lub przy minimalnym wpływie państwa na politykę paliwową,
finansową i komunikacyjną powoduje, że w najbliższych latach priorytety powinny
posiadać działania ukierunkowane na realizację celów zapisanych w „Programie
ochrony środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2003-2010”.
4343
10 INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO
Ocena skutków środowiskowych związanych z realizacją celów strategicznych i operacyjnych zawartych w Strategii rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 20002020 pozwala na ogólną konstatację, iż ich urzeczywistnieniu nie będą towarzyszyły
oddziaływania transgraniczne. Ustalone cele związane są z realizacją planów, programów i przedsięwzięć prowadzących do utrzymania i pobudzania aktywności gospodarczej oraz wyrównywaniem standardów życia społeczności lokalnych, w szczególności w zakresie powiązań komunikacyjnych i infrastrukturalnych, stwarzając równocześnie możliwości dla rozwoju turystyki, rekreacji i więzi społecznych.
Realizacja założonych celów wymaga stosowania procedur określonych w dyrektywach wspólnotowych, w ramach których identyfikowane będą, na stosunkowo wczesnym etapie planowania i programowania rozwoju społeczno-gospodarczego, wszelkie przesłanki wskazujące na możliwość wystąpienia takich oddziaływań, co z kolei
umożliwi zastosowanie bądź to środków zaradczych, bądź też rozwiązań wariantowych.
Na podstawie analizy celów głównych można stwierdzić, iż realizacja tych z nich, które zostały wymienione poniżej zdecydowanie wyklucza możliwość wystąpienia oddziaływań transgranicznych:
Cel 2. Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zwiększenie potencjału
innowacyjnego nauki oraz informatyzacja społeczeństwa
Cel 4. Efektywne, prorozwojowe wykorzystanie zasobów środowiska naturalnego i
kulturowego
Realizacja głównego Celu 1. Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej
spójności regionu szczególnie w części dotyczącej celów operacyjnych
1.1. Modernizacja infrastruktury transportowej oraz zwiększenie dostępności komunikacyjnej regionu
1.2. Udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury technicznej i komunalnej poprawiającej warunki życia oraz podnoszącej atrakcyjność inwestycyjną obszarów aktywności gospodarczej
może się wiązać z wdrażaniem planów lub programów, w ramach których realizowane będą przedsięwzięcia o znaczącym zasięgu oddziaływania.
Zatem przyjmując ogólne założenie strategii polegające na wykluczeniu prawdopodobieństwa wystąpienia oddziaływań transgranicznych należy konsekwentnie prowadzić postępowania w sprawie oceny oddziaływań na środowisko w odniesieniu do
wszystkich planów i programów opracowywanych dla realizacji w/w celów strategicznych, aby na kolejnych etapach urzeczywistniania strategii mieć możliwość monitorowania prawdopodobieństwa wystąpienia takich oddziaływań i poszukiwania rozwiązań zaradczych.
4444
11 INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY
Dla celów przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wykorzystano metodę analizy macierzowej zastosowanej wcześniej przy sporządzaniu
Ramowej oceny strategicznej oddziaływania na środowisko Narodowego Planu Rozwoju 2004 1006 sporządzonej przez Regionalne Centrum Ekologiczne na Europę
Środkową i Wschodnią [Warszawa, lipiec 2002].
Metoda macierzowa uznana została za właściwą, dla sporządzania ocen oddziaływania na środowisko tego typu dokumentów, w publikacji Strategic Environmental
Assessment – Status, Challanges and Future Directions [VROM, 1996] wydanej
przez Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment of the Netherlands.
Podobnie jak w w/w prognozach oddziaływania dokumentów strategicznych, tak i w
niniejszej prognozie oddziaływania na środowisko przeprowadzono oszacowanie
wpływów na środowisko, które mogą być rezultatem realizacji celów strategicznych i
operacyjnych zawartych we wstępnym projekcie zaktualizowanej Strategii rozwoju
Województwa Lubuskiego na lata 2000-2020. Stopień szczegółowości przeprowadzonych ocen i oszacowań dostosowany został do stopnia szczegółowości celów
strategicznych i operacyjnych ustalonych w przedmiotowym dokumencie.
W miejsce identyfikacji punktów styczności (pól zainteresowania) pomiędzy kryteriami oceny (celami ekologicznymi) a kierunkami działania zawartymi w Narodowym
Planie Rozwoju 2004-2006, które to kryteria i kierunki stanowiły układ kolumnowo
wierszowy macierzy wykorzystanej w Ramowej ocenie strategicznej oddziaływania
na środowisko Narodowego Planu Rozwoju 2004-1006, w tym przypadku wykorzystano modyfikację w/w macierzy.
Układ macierzowy stanowią; w załączniku 2 cele ekologiczne zawarte w dokumentach międzynarodowych, krajowych i regionalnych [kolumny] oraz cele strategiczne
zawarte w dokumencie publicznym [wiersze] a w załączniku 3 – cele operacyjne zawarte w ocenianej strategii [kolumny] oraz cele ekologiczne [wiersze]
Metoda analizy [oceny] macierzowej dla oszacowania wagi potencjalnych oddziaływań środowiskowych polega na oznaczeniu symbolami oddziaływań znaczących [korzystnych, zmiennych i niekorzystnych oddziaływań słabych [korzystnych, zmiennych
i niekorzystnych] oraz braku oddziaływań.
Kryteria oceny podzielone zostały na dwie grupy celem umożliwienia oszacowania i
analizy
 racjonalności gospodarowania i proekologiczne kierunki działań
 wprowadzanie zmian jakościowych środowiska w ramach poszczególnych komponentów
Do analizy wykorzystano czterostopniową skalę ocen, wskazującą na potencjalny
kierunek i siłę [wagę] oddziaływania
4545
Kierunki oddziaływania
Tabela 8 Kierunek i waga oddziaływania
Siła oddziaływania
Opis oddziaływania
Znaczące oddziaływania korzystne
Znaczące oddziaływania zmienne
oddziaływania niekorzystne
Symbol
+
+/-
Opis oddziaływania
słabe oddziaływania korzystne
słabe oddziaływania zmienne
słabe oddziaływania niekorzystne
Brak oddziaływań
Symbol
+
+/0
Do analizy przyjęto kryteria oceny zestawione odpowiednio w poniższych tabelach:
Tabela 9 Kryteria racjonalności gospodarowania i proekologicznych kierunków działań
Gospodarowanie zasobami /proekologiczne, wielosektorowe kierunki działania
1. Upowszechnianie proekologicznego modelu produkcji i konsumpcji
2. Dokonywanie prośrodowiskowych zmian w strukturze gospodarki
3. Upowszechnianie stosowania prośrodowiskowych technologii i wskaźników
efektywności owych dotyczących użytkowania zasobów
4. Dążenie do integracji ochrony środowiska z działaniami w innych sektorach
Gospodarowanie zasobami /proekologiczne kierunki działania –transport
1. Promowanie prośrodowiskowych środków transportu i związanej z nimi infrastruktury (kolej, transport multimodalny)
2. Wprowadzanie alternatywnych rozwiązań technicznych w transporcie (np. paliw
alternatywnych, biopaliw)
Gospodarowanie zasobami /proekologiczne kierunki działania –energetyka
1. Podniesienie efektywności energetycznej
2. Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie zużycia energii
3. Zwiększenie udziału czystszych nośników energii z paliw kopalnych (gaz, olej)
w bilansie zużycia tych paliw
4. Wzrost udziału wytwarzania energii w skojarzeniu
Gospodarowanie zasobami /proekologiczne kierunki działania –rolnictwo
1. Zapewnienie bezpiecznej dla środowiska i konsumentów produkcji żywności
2. Wspieranie form rolnictwa przyjaznego dla środowiska, przede wszystkim rolnictwa ekologicznego i zintegrowanego
3. Integracja ochrony środowiska, krajobrazu i różnorodności biologicznej z działaniami na terenach wiejskich, zwłaszcza terenami rolniczymi (np. programy rolnośrodowiskowe)
4. Działania na rzecz zapewnienia wielofunkcyjnego rozwoju terenów wiejskich
Gospodarowanie zasobami /proekologiczne kierunki działania przyroda ożywiona i nieożywiona, w tym ochrona krajobrazu i zasobów kulturowych
1. Zapewnienie ochrony i właściwego gospodarowania różnorodnością biologiczną
(w tym powstrzymywanie się przed wprowadzaniem obcych gatunków)
2. Podporządkowanie ochronie zasobu przyrodniczego wszelkich działań na obszarach cennych, objętych lub planowanych do objęcia taką ochroną
3. Dążenie do renaturyzacji i poprawy stanu zniszczonych ekosystemów oraz restytucji gatunków (w tym na terenach popowodziowych)
4. Wspieranie tradycyjnych, korzystnych dla środowiska praktyk gospodarowania,
4646
szczególnie na terenach przyrodniczo-cennych (programy rolnośrodowiskowe)
5. Zapewnienie ochrony walorów krajobrazowych kulturowych
Gospodarowanie zasobami /proekologiczne kierunki działania –leśnictwo
1. Powiększanie zasobów leśnych
2. Prowadzenie wielofunkcyjnej gospodarki leśnej
3. Dążenie do zachowania zdrowotności i żywotności ekosystemów leśnych
Gospodarowanie zasobami / proekologiczne kierunki działania - gospodarka
wodna
1. Zapewnienie efektywnego gospodarowania zasobami wodnymi z uwzględnieniem ich ilości i jakości
2. Promowanie tylko takich działań w zakresie retencji wody, które sprzyjają
ochronie ukształtowanych ekosystemów
Tabela 10 Kryteria wprowadzania zmian jakościowych środowiska w ramach poszczególnych komponentów
Wprowadzanie zmian w środowisku –powietrze
1. Przeciwdziałanie emisji gazów szklarniowych i substancji zubażających warstwę
ozonową
2. Przeciwdziałanie emisji i spełnienie norm imisji innych zanieczyszczeń (lotnych
związków organicznych, trwałych zanieczyszczeń organicznych, metali ciężkich,
pyłów, SO2 i NOX)
Wprowadzanie zmian w środowisku - hałas i promieniowanie
1. Ograniczanie emisji hałasu i ilości osób narażonych na hałas ponadnormatywny
2. Utrzymanie natężenia pól elektromagnetycznych na dopuszczalnym poziomie
Wprowadzanie zmian w środowisku – odpady
1. Zapobieganie powstawaniu odpadów
2. Selekcja i recykling odpadów
3. Likwidacja składowisk
4. Unieszkodliwianie przez składowanie
Wprowadzanie zmian w środowisku – gleba
1. Ograniczenie wytwarzania i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych
2. Przeciwdziałanie zanieczyszczaniu, degradacji i ubytkowi powierzchni gleb
Wprowadzanie zmian w środowisku –woda
1. Ograniczanie ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do wód ze ściekami
kom/przem/roln.
2. Zapewnienie wymaganej jakości wód powierzchniowych i podziemnych
3. Zapewnienie odpowiedniej jakości wody do picia
Wprowadzanie zmian w środowisku przyroda ożywiona i nieożywiona
1. Ograniczanie szkodliwych oddziaływań na obszary objęte ochroną prawną oraz
planowane do objęcia siecią Natura 2000
2. Stworzenie skutecznego systemu kontroli nad stosowaniem genetycznie zmodyfikowanych organizmów
Inne
1. Stosowanie zasady przezorności odnoszącej się do zdrowia.
2. Zachowanie wartości kulturowych
4747
12 INFORMACJE O PRZEWIDYWANYCH METODACH ANALIZY REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA
Zaktualizowana Strategia rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2000-2020 jest
dokumentem analiza realizacji którego nie może być prowadzona metodami tradycyjnymi tj. z bezpośrednim wykorzystaniem metody wartościowania – kwantyfikacji.
W ustaleniach strategii przewidziano monitorowanie jej realizacji. Monitoring ma się
odbywać w wyznaczonych przekrojach czasowych i umożliwić dokonywanie analiz
trafności wyboru założonych kierunków rozwoju, efektywności wykorzystania zasobów regionu i zakresu ich osiągania.
Monitoring o którym mowa powyżej dotyczy jednakże realizacji celów strategicznych i
operacyjnych określonych w przedmiotowym dokumencie.
Z punktu widzenia ochrony środowiska zasadniczą kwestią jest monitorowanie osiągania wskaźników wynikających z takich dokumentów jak:



Pogram ochrony środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2003-2010
Plan gospodarki odpadami Województwa Lubuskiego na lata 2003-2010
Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego
Ponieważ realizacja Strategii rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2000-2015
nie może kolidować z osiąganiem celów ochrony środowiska ustalonych w wymienionych wyżej dokumentach, dlatego też jest oczywistym, iż w przypadku stwierdzenia osiągania niekorzystnych wskaźników jakości środowiska ustalonych w w/w dokumentach, w jakimkolwiek zakresie, koniecznym jest zidentyfikowanie źródeł generujących takie zjawiska. Jak z powyższego wynika, realizacja „Strategii ...” może być
monitorowana [analizowana] poprzez obserwację i analizę wskaźników jakościowych
i ilościowych ustalonych w odrębnych dokumentach.
Ustawowo, obowiązek monitorowania zjawisk w środowisku jest przypisany Wojewódzkiemu Inspektorowi Środowiska, jak też administracji specjalnej odpowiedzialnej
za poszczególne komponenty środowiska– w tym również Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu, w odniesieniu do warunków higieniczno sanitarnych środowiska w miejscach stałego pobytu ludzi.
4848
13 WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW
TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY
Ze względu na przedmiot prognozy, niedostatki techniki nie mają żadnego, a przynajmniej istotnego wpływu, na jej jakość oraz formułowane wnioski końcowe.
Z uwagi na poziom ogólności opracowania, w dokumencie nie zostały zamieszczone
szczegółowe propozycje rozwiązań alternatywnych, związanych z realizacją poszczególnych zadań, wymaganymi dla osiągnięcia zakładanych celów. Częściowo
efekt ten może zostać osiągnięty poprzez uwzględnienie proponowanych działań zapobiegających, ograniczających lub rekompensujących negatywne skutki oddziaływań na poszczególne elementy środowiska. Trudność w opracowaniu niniejszego
dokumentu wiązała się z faktu konieczności operowania na poziomie celów nie dających możliwości przeprowadzenia szczegółowej kwantyfikacji oddziaływań [czy to
korzystnych czy też niekorzystnych]. Problemem okazał się również brak wypracowanych w praktyce krajowej metod sporządzania prognoz oddziaływania dla strategii,
zwłaszcza szczegółowych zagadnień metodycznych w przypadku dokonywania oceny oddziaływania.
Do podstawowych luk we współczesnej wiedzy, które są istotne przy ustalaniu istniejącego stanu zagrożenia środowiska i zdrowia ludzi należy wymienić następujące:
- Brak szczegółowej informacji o stanie środowiska w układzie poszczególnych
rodzajów zagrożeń cywilizacyjnych [zanieczyszczenie powietrza, zagrożenie
promieniowaniem elektromagnetycznym, zagrożenie hałasem przemysłowym i
komunikacyjnym] a w szczególności ewidencjonowanej i systematycznie zbieranej informacji o liczebności populacji zamieszkującej tereny o przekroczonych standardach jakości środowiska
- Zasadniczy deficyt informacji o stanie zdrowia społeczeństwa w układzie bezpośrednich wartości statystycznych i wskaźników oraz przestrzennego rozkładu zachorowań na choroby związane z czynnikami środowiskowymi, w szczególności na choroby nowotworowe
- Brak danych o stanie i skuteczności realizacji przyjętych do tej pory dokumentów publicznych a w szczególności:
- Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego w
zakresie jakości przestrzeni, w tym na terenach chronionych obszarów
NATURA 2000 i innych terenów chronionych
- Programu ochrony środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2003
2010
- Planu gospodarki dla Województwa Lubuskiego
- oraz wyników oceny skuteczności, przyjętych w tych dokumentach,
sposobach monitorowania ich realizacji
- Brak opracowania ekofizjograficznego dla terenu województwa lubuskiego,
które zawierałoby pełną informację o poszczególnych elementach środowiska
i wzajemnych powiązaniach pomiędzy nimi, jako podstawę do prognozowania
zmian przy podejmowaniu decyzji przestrzennych– w szczególności do obszarów NATURA 2000
4949
14 WNIOSKI
1. Cele strategiczne i operacyjne określone w projekcie zaktualizowanej Strategii
rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2000-2020 w odniesieniu do ustaleń innych dokumentach publicznych określających cele i standardy jakości
środowiska – międzynarodowych, krajowych i regionalnych – umożliwiają i
sprzyjają ich realizację.
2. Przeprowadzona analiza macierzowa wykazała zbieżność większości kierunków działania „Strategii” z kryteriami oceny (celami ekologicznymi).
3. Rozważając założone cele należy wziąć pod uwagę możliwe negatywne oddziaływania społeczne i ekonomiczne. Wśród możliwych oddziaływań społecznych mogą wystąpić konflikty lokalne związane z realizacją części zadań
inwestycyjnych (np. budowa infrastruktury służącej unieszkodliwianiu odpadów). Negatywne oddziaływania ekonomiczne mogą być związane z brakiem
środków finansowych na inne, niż wymienione w Strategii również istotne priorytety ochrony środowiska.
3. Konieczne byłoby przedstawienie zarówno korzyści jak i zagrożeń, jakie mogą
wyniknąć z realizacji proponowanej strategii. W analizowanym projekcie zaniechano analizy zagrożeń. Do dokumentu wprowadzić należy zagrożenia
ekologiczne, społeczne czy kulturowe, które mogą stać się faktem w przypadku zarówno realizacji, jak i braku realizacji Strategii.
4. Postuluje się wprowadzenie do części poświęconej celowi operacyjnemu nr 4
opisu przedsięwzięć podejmowanych dla unikania i ograniczania niekorzystnych zmian w środowisku wynikających z planowanych działań w innych sektorach. Uzasadnione jest to tym, że brak w dokumencie wystarczającej informacji o sposobach przeciwdziałania negatywnym oddziaływaniom na środowisko, jakie będą prawdopodobnie powodowane przez wdrażanie działań zaproponowanych w innych sektorach (np. transport, rolnictwo).
5. Preferowanie działań w sektorze ochrona środowiska i gospodarka wodna,
które w największym stopniu przyczyniają się do zmniejszania zużycia nieodnawialnych zasobów naturalnych
6. Koniecznym jest określenie zasad monitorowania realizacji celów i zadań
ochrony środowiska, na etapie realizacji przedmiotowej strategii, a wynikających z:
- Programu ochrony środowiska Województwa Lubuskiego na lata 20032010
- Planu gospodarki odpadami w województwie lubuskim na lata 2003-2010
- Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego
oraz ustalenie formy, zakresu i częstotliwości podawania tej informacji do wiadomości publicznej.
5050
15 NIETECHNICZNE STRESZCZENIE INFORMACJI ZAWARTYCH W
PROGNOZIE
Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2000 - 2020 stanowi
podstawę realizacji polityki rozwojowej w regionie. Jest najważniejszym dokumentem
programowania strategicznego na poziomie regionu.
Zasadniczą przesłanką uzasadniającą aktualizację Strategii (...) jest potrzeba
uwzględnienia na poziomie regionalnym zapisów Strategii Lizbońskiej –
najważniejszego programu społeczno gospodarczego Unii Europejskiej
W projekcie zaktualizowanej Strategii rozwoju Województwa Lubuskiego w horyzoncie do 2020 określono wizję i priorytety rozwoju województwa lubuskiego, które są
następujące:
Cel I:
Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu
Cel II:
Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zwiększenie potencjału innowacyjnego nauki oraz informatyzacja społeczeństwa
Cel III:
Rozwój przedsiębiorczości, oraz działania na mające na celu podniesienie
poziomu technologicznego przedsiębiorstw i ich innowacyjności dzięki współpracy z nauką
Cel IV:
Efektywne, prorozwojowe wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego
Każdy z celów strategicznych posiada jednoznacznie określone cele operacyjne.
Na szczególną uwagę zasługuje obecność w strategii celu operacyjnego nr 4.1 Wykorzystanie walorów środowiska i dziedzictwa kulturowego dla rozwoju turystyki stanowiącego syntezę proponowanych działań w sferze Efektywnego wykorzystania
zasobów środowiska przyrodniczego oraz kulturowego.
Ustanowione na szczeblu międzynarodowym i krajowym cele polityki ekologicznej
znalazły swoje odzwierciedlenie w opracowanym na szczeblu regionalnym „Programie ochrony środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2003-2010” oraz w „Planie gospodarki odpadami Województwa Lubuskiego na lata 2003-2010”, stanowiącym integralną część Strategii.
Analiza obszarów realizacji przewidywanych działań określonych w „Strategii ...” i w
„Planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubuskiego" pozwoliła na
wydzielenie obszarów występowania potencjalnie znaczących oddziaływań środowiskowych. Obszary te obejmują:
1. rz. Bóbr, Odra i Nysa Łużycka, w obrębie których realizowane będą działania
w zakresie ochrony przeciwpowodziowej, ochrony środowiska przyrodniczego
i transportu wodnego.
2. Kontynentalny krzyż tranzytowy W – E i N – S z multimodalnym węzłem w
Świebodzinie o znaczeniu europejskim, Pasmo Przyspieszonego Rozwoju 30
Miejscowości z Gorzowem – Zieloną Górą i Nową Solą wzdłuż trasy ekspresowej nr 3, Południowe Pasmo Przyspieszonego Rozwoju – Lubsko – Żary –
Żagań – Szprotawa – Iłowa, z wykorzystaniem paneuropejskiej trasy autostraRaport o oddziaływaniu na środowisko
5151
dy nr 18 i linii kolejowej oraz dróg dojazdowych z terenów pogranicza polsko –
niemieckiego (w, związanych z rozwojem aktywności gospodarczej, infrastruktury gospodarczej, technicznej i komunikacyjnej oraz gospodarką odpadami.
3. Obszary występowania regionalnych struktur wodonośnych w obrębie których
realizowane będą zadania w zakresie gospodarki wodno ściekowej.
4. Obszary o wysokich walorach przyrodniczych, objętych i przewidywanych do
objęcia ochroną prawną w ramach wielkoobszarowego systemu obszarów
chronionych .
5. Obszary budowy i przebudowy układu energetycznego i gazowniczego województwa.
Do najważniejszych działań mających na celu zmniejszenie szkodliwego oddziaływania na środowisko należy:
- Realizacja nowej infrastruktury komunikacyjnej (obwodnice i obejścia drogowe) w sposób ograniczający negatywne oddziaływanie (hałas, zanieczyszczenie powietrza) na tereny zamieszkania – prowadzenie głównych ciągów komunikacyjnych w oddaleniu od zabudowy mieszkaniowej.
- Ograniczenie strat ekologicznych i krajobrazowych na etapie modernizacji
szlaków komunikacyjnych przebiegających przez obszary chronione oraz projektowane do objęcia ochroną, w tym ostoje NATURA 2000.
- Prowadzenie działań technicznych i przestrzennych ograniczających negatywne skutki układu komunikacyjnego, sprzyjających osiąganiu wymaganych
standardów jakości środowiska na terenach zamieszkania (np. ekrany akustyczne, wały ziemne, zieleń przydrożna, zmiana struktury ruchu), a także na
terenach cennych przyrodniczo i chronionych
- Prowadzenie odpowiedniej i zrównoważonej polityki przestrzennej, mającej na
uwadze przygotowywanie terenów rozwojowych i inwestycyjnych mając na
względzie lokalne uwarunkowania i potencjał przyrodniczy
Stwierdzono, że cele strategiczne i operacyjne określone w projekcie zaktualizowanej
Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego na lata 2000-2020 w odniesieniu do
ustaleń innych dokumentów publicznych określających cele i standardy jakości środowiska – międzynarodowych, krajowych i regionalnych – umożliwiają i sprzyjają ich
realizacji.
Przeprowadzona analiza macierzowa wykazała zbieżność większości kierunków
działania „Strategii” z kryteriami oceny (celami ekologicznymi).
Konieczne byłoby przedstawienie zarówno korzyści jak i zagrożeń, jakie mogą wyniknąć z realizacji proponowanej strategii. W analizowanym projekcie zaniechano
analizy zagrożeń. Do dokumentu wprowadzić należy zagrożenia ekologiczne, społeczne czy kulturowe, które mogą stać się faktem w przypadku zarówno realizacji, jak
i braku realizacji Strategii.
Postuluje się wprowadzenie do części poświęconej celowi operacyjnemu nr 4 opisu
przedsięwzięć podejmowanych dla unikania i ograniczania niekorzystnych zmian w
środowisku wynikających z planowanych działań w innych sektorach. Uzasadnione
jest to tym, że brak w dokumencie wystarczającej informacji o sposobach przeciwdziałania negatywnym oddziaływaniom na środowisko, jakie będą prawdopodobnie
powodowane przez wdrażanie działań zaproponowanych w innych sektorach (np.
transport, rolnictwo).
Koniecznym jest, określenie zasad monitorowania realizacji celów i zadań ochrony
środowiska, na etapie realizacji przedmiotowej strategii, a wynikających z:
 Programu ochrony środowiska Województwa Lubuskiego na lata 2003-2010
 Planu gospodarki odpadami w województwie lubuskim na lata 2003-2010
5252
 Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego
oraz ustalenie formy, zakresu i częstotliwości podawania tej informacji do wiadomości publicznej.
16 Załączniki
5353

prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Elżbieta Anna Polak Marszałek Województwa Lubuskiego

Finansowanie projektu

Spotkanie informacyjne na temat programów

418 - Lubuski Urząd Wojewódzki

Komunikat z dnia 3 sierpnia 2007 r.

KOD LUBUSZAN – POZNAJ INWESTYCJE

Najpiękniejsza Wieś Lubuska 2014

Sukces Lubuskiego na targach Tour Salon w