Les relations musicales entre Bruxelles et la Pologne 1800-1950

Instytut Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
2006-02-27 12:19
POLSCY MUZYKOLODZY W BRUKSELI
W dniach 11-13.04.2005 odbyła się w Brukseli międzynarodowa konferencja muzykologiczna poświęcona polsko-belgijskim związkom muzycznym („Les relations musicales entre Bruxelles et la Pologne: 1800-1950”). Konferencja, zorganizowana z inicjatywy dr Renaty Suchowiejko z Instytutu Muzykologii UJ, była pierwszym spotkaniem muzykologów polskich i
belgijskich. Komitet organizacyjny tworzyli zarówno przedstawiciele Uniwersytetu Jagiellońskiego (Renata Suchowiejko, Alicja Jarzębska, Małgorzata Woźna-Stankiewicz), jak i Université Libre de Bruxelles (Henri Vanhulst, Valérie Dufour) oraz Université de Liège (Philippe Vendrix). Patronat nad konferencją i towarzyszącymi jej koncertami objął Ambasador
RP w Brukseli – dr Iwo Byczewski.
Obrady otworzył prof. Henri
Vanhust, współorganizator i gospodarz spotka-
nia. Tematyka referatów dotyczyła recepcji muzyki polskiej i działalności polskich muzyków
w Belgii (Valérie Dufour: Chopin et la Belgique; Marie Cornaz: La musique polonaise chez
les princes de Chimay; Paul Raspé: Les professeurs polonais au Conservatoire royal de Bruxelles; Gustaaf Janssens: Documents de musiciens polonais dans les archives du Palais royal), jak również obecności muzyków belgijskich w Polsce (wystąpienie Małgorzaty Perkowskiej-Waszek na temat Eugène’a Ysaÿe’a oraz referat Christopha Pirenne’a o belgijskim dyrygencie orkiestry operowej w Warszawie). Poruszono także kwestię recepcji myśli teoretycznej wybitnego belgijskiego historyka François-Josepha Fétisa (Małgorzata WoźnaStankiewicz) oraz wpływu francusko-belgijskiej szkoły skrzypcowej na dydaktykę skrzypcową w Polsce (Magdalena Rut).
Osobna sesja poświęcona została braciom Wieniawskim: skrzypkowi Henrykowi
(1835-1880) oraz pianiście Józefowi (1837-1912), których wieloraka działalność artystyczna
(koncertowa, kompozytorska, pedagogiczna) związana była z Brukselą. Referat o wzajemnych wpływach i inspiracjach w twórczości Henryka Wieniawskiego i Henri’ego Vieuxtempsa wygłosiła Renata Suchowiejko (Henri Wieniawski – Henri Vieuxtemp. Parcours croisés).
Twórczość fortepianową Józefa Wieniawskiego omówiła Anna G. Piotrowska (Joseph Wieniawski et ses oeuvres écrites a Bruxelles), a Sandrine Thieffry przedstawiła zawartość bogatej kolekcji jego listów, zachowanych w Bibliotece Królewskiej w Brukseli. Całą sesję zamknęła Irena Poniatowska, która poruszyła tak ważne dla muzyki XIX wieku zagadnienia jak
wirtuozostwo i idea muzyki narodowej. Ostatnia część obrad dotyczyła działalności artystycznej i warsztatu kompozytorskiego Juliusza Zarębskiego (1854-1885), wybitnego pianisty
1
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
2006-02-27 12:19
i kompozytora, profesora Konserwatorium w Brukseli. Referaty na temat wygłosili: Ryszard
D. Golianek, Malou Haine i Teresa Czekaj. Dzięki uprzejmości dyrekcji Musée des Instruments de Musique, w którym odbywała się ostatnia sesja, uczestnicy konferencji mogli obejrzeć „fortepian Zarębskiego”. Jest to instrument z podwójną klawiaturą, skonstruowany w
latach 70-tych XIX wieku przez braci Mangeot, którego niestrudzonym propagatorem był
właśnie Juliusz Zarębski.
Większość referatów przedstawionych na konferencji dotyczyła zagadnień zupełnie
nowych, podejmowanych po raz pierwszy. Konferencja pokazała jak liczne i cenne są ślady
polskiej obecności muzycznej w Brukseli, a jednocześnie zwróciła uwagę na wspólne elementy europejskiej kultury muzycznej. To spotkanie polsko-belgijskie odsłoniło wiele niezbadanych kart w historii muzyki i otwarło drogę do dalszych poszukiwań. W referatach pojawiły się bowiem nowe wątki i inspirujące myśli, które wyznaczają horyzont dalszych badań.
Konferencji towarzyszyły dwa koncerty: recital skrzypcowy Jarosława Nadrzyckiego (przy
fortepianie: Marcin Sikorski) i koncert symfoniczny Filharmonii Poznańskiej. Pierwszy z nich
miał miejsce 11 kwietnia w Ambasadzie RP w Brukseli. Solista wykonał utwory Paganiniego,
Wieniawskiego, Ernsta, Vieuxtempsa i Ysaÿe’a, a słowo wstępne wygłosiła Renata Suchowiejko. Następnego dnia, w sali Conservatoire royal de Bruxelles, odbył się koncert Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Grzegorza Nowaka (w programie: Koncert na orkiestrę Lutosławskiego, Obrazki z wystawy Musorgskiego, II Koncert skrzypcowy Wieniawskiego). Jako solista wystąpił Mariusz Patyra.
Zarówno konferencja jak i towarzyszące jej koncerty cieszyły się ogromnym zainteresowaniem, nie tylko wśród Polonii, ale i belgijskiej publiczności. Wydarzenie to uświadomiło
potrzebę dalszej współpracy, wymiany materiałów źródłowych, poszerzania wiedzy na temat
udziału polskich i belgijskich muzyków, także muzykologów, w kształtowaniu europejskiego
modelu życia muzycznego, oraz wspólnych dyskusji nad funkcją i znaczeniem muzyki we
współczesnej, zjednoczonej Europie.
2