Rozmyte drzewa decyzyjne jako narzędzie zarządzania ryzykiem

Rozmyte drzewa decyzyjne jako narzędzie zarządzania ryzykiem

Rozmyte drzewa decyzyjne
jako narzędzie
zarządzania ryzykiem
projektów rolnych
Dorota Kuchta
Ewa Ptaszyńska
Politechnika Wrocławska
Spis treści
• Ryzyko w projektach, narzędzia wspomagające
zarządzanie ryzykiem
• Projekty rolne
• Idea rozmytych drzew jako narzędzia
zarządzania ryzykiem
• Przykłady
• Wnioski i dalsze badania
Ryzyko w projektach
• możliwe zdarzenie, którego jeśli wystąpi, to
swoim wystąpieniem może spowodować, że po
zrealizowaniu projektu jego data zakończenia,
koszt lub produkt końcowy nie będą zgodne z
planem, a odchylenia od planu w przynajmniej
jednym z tych trzech aspektów będą trudne lub
niemożliwe do zaakceptowania
• Oceniane najczęściej na podstawie
prawdopodobieństwa i konsekwencji
wystąpienia
Narzędzia wspomagające zarządzanie
ryzykiem
• Powinny
– Wykorzystywać „lekcje” z przeszłości i zdobyte
doświadczenie, też innych
– Być łatwe w użyciu i w dużym stopniu
zautomatyzowane
– Uwzględniać zależności między czynnikami
i zdarzeniami
Projekty rolne
• Projekty realizowane przez wielkoobszarowe
przedsiębiorstwa rolne (< 500 ha).
• Nie ma metod zarządzania ryzykiem, a ryzyko
się często „materializuje”.
• Osoby z doświadczeniem odchodzą, przy
nowych projektach trzeba się uczyć na błędach
• Powszechny brak przygotowania w zakresie
zarządzania.
Projekty rolne
• Typy projektów rolnych:
– uprawa buraka cukrowego,
– uprawa zbóż (pszenica, jęczmień, owies, żyto lub
pszenżyto),
– uprawa kukurydzy,
– uprawa rzepaku,
– uprawa słonecznika.
Fazy projektu rolnego
• Planowanie –opracowanie płodozmianu, zakup nasion, nawozów,
środków ochrony roślin, ustalenie harmonogramu zabiegów
agrotechnicznych, przygotowanie sprzętu rolniczego;
• Realizowanie –wykonanie podorywki i orki, nawożenie
przedsiewne, uprawa przedsiewna, siew nasion, oprysk na chwasty
– czynności wykonywane jesienią; nawożenie pogłówne (I dawka),
oprysk na szkodniki, nawożenie pogłówne (II dawka), oprysk na
choroby grzybowe i szkodniki – czynności wykonywane wiosną;
zbiór uprawy, ewentualne suszenie, magazynowanie – czynności
wykonywane latem;
• rozliczenie i zakończenie - sprzedaż uprawy oraz obliczenie zysków
ze sprzedaży na podstawie poniesionych kosztów.
Idea rozmytych drzew decyzyjnych
(pierwotnie dla projektów europejskich realizowanych w jednostkach samorządowych)
A
P(A)= {małe, średnie, duże}
K(A)= {małe, średnie, duże}
B
P(B)= {małe, średnie, duże}
K(B)= {małe, średnie, duże}
C
P(C)= {małe, średnie, duże}
K(C)= {małe, średnie, duże}
Splot, określenia definiowane za pomocą
zbiorów rozmytych
13
Idea systemu wspomagania
zarządzania ryzykiem
• Dla danego typu, dla danej fazy projektu i dla
danego głównego wydarzenia (niespełnienie
wymogów jakościowych, przekroczenie budżetu,
opóźnienie itp.)
– wybiera się istniejące drzewa bądź sploty drzew
(reguły decyzyjne z istniejącej bazy), bądź sploty
podobne (różne definicje podobieństwa zbiorów
rozmytych)
– Buduje się drzewa, ocenia ryzyko
– Podejmuje środki zaradcze i koryguje drzewa
– Po zakończenie projektu uaktualnia się drzewa
Przykłady: Projekt 1
Przykład – baza reguł po 1. grupie
projektów
• R1: JEŻELI „prawdopodobieństwo zbyt wczesnego terminu siewu”
jest „średnie” I „prawdopodobieństwo zbyt późnego terminu
siewu” jest „średnie” TO „prawdopodobieństwo nieprawidłowego
terminu siewu” jest „średnie”;
• R2: JEŻELI „prawdopodobieństwo zbyt małego nawożenia” jest
„średnie” I „prawdopodobieństwo zbyt dużego nawożenia” jest
„średnie” i „prawdopodobieństwo nieodpowiedniego terminu
nawożenia” jest „średnie” TO „prawdopodobieństwo
nieprawidłowego nawożenia” jest „średnie”;
• R3: JEŻELI „prawdopodobieństwo nieprawidłowego terminu siewu”
jest „średnie” I „prawdopodobieństwo nieprawidłowego
przygotowania uprawy” jest „małe” i„prawdopodobieństwo
nieprawidłowego nawożenia” jest „średnie” TO
„prawdopodobieństwo niedotrzymania wymagań jakościowych”
jest „średnie”.
Przykład – baza reguł po 2. grupie
projektów
• R1: JEŻELI „prawdopodobieństwo zbyt wczesnego
terminu siewu” jest „średnie” I „prawdopodobieństwo
zbyt późnego terminu siewu” jest „średnie” TO
„prawdopodobieństwo nieprawidłowego terminu
siewu” jest „małe”;
• R4: JEŻELI „prawdopodobieństwo zbyt wczesnego
terminu siewu” jest „średnie” I „prawdopodobieństwo
zbyt późnego terminu siewu” jest „średnie” TO
„prawdopodobieństwo nieprawidłowego terminu
siewu” jest „średnie”;
• PRZY NASTĘPNYCH PROJEKTACH DECYDUJE MOC
REGUŁY
Przykład – kolejny projekt
•W nowym projekcie: prawdopodobieństwo nieprawidłowego terminu
siewu „średnie”, prawdopodobieństwo nieprawidłowego przygotowania
uprawy „małe” , prawdopodobieństwo nieprawidłowego nawożenia
„małe” .
•Jest reguła: R2: JEŻELI „prawdopodobieństwo zbyt małego nawożenia”
jest „średnie” I „prawdopodobieństwo zbyt dużego nawożenia” jest
„średnie” i „prawdopodobieństwo nieodpowiedniego terminu
nawożenia” jest „średnie” TO „prawdopodobieństwo nieprawidłowego
nawożenia” jest „średnie”;
•Przesłanka podobna: R8: JEŻELI „prawdopodobieństwo nieprawidłowego
terminu siewu” jest „średnie” i „prawdopodobieństwo nieprawidłowego
przygotowania uprawy” jest „małe” i „prawdopodobieństwo
nieprawidłowego nawożenia” jest „małe” TO „prawdopodobieństwo
niedotrzymania wymagań jakościowych” jest „średnie”;
Przykład – opóźnienie projektu
Podsumowanie i wnioski
• W jednym gospodarstwie rolnym metoda wysoko
oceniona (wzrost świadomości ryzyk
„niepogodowych”, systematyzacja wiedzy
rozproszonej, kapitalizacja doświadczeń);
• Automatyczne podpowiedzi połączone z
możliwością interwencji w każdej chwili bardzo
wysoko ocenione;
• Konieczna dalsza weryfikacja;
• Praktyczne zastosowanie możliwe tylko przy wielu
użytkownikach dzielących doświadczenia
i odpowiednim oprogramowaniu.