Spis treści Wstęp Część I TEORIA MIĘDZYNARODOWYCH

Spis treści
Wstęp
Część I
TEORIA MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKOW EKONOMICZNYCH. STRUKTURA I
MECHANIZM FUNKCJONOWANIA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ (Józef Sołdaczuk)
Rozdział I. Ewolucja teorii wymiany międzynarodowej
1. Klasyczna teoria wymiany międzynarodowej
Doktryna ekonomiczna merkantylizmu
Klasyczna teoria wymiany międzynarodowej A. Smitha i D. Ricarda
Teoria wymiany międzynarodowej epigonów szkoły klasycznej
2. Ewolucja teorii kosztów komparatywnych
Teoria A. M arshalla
Teoria kosztów alternatywnych G. Haberlera
Zastosowanie krzywych obojętności do analizy wymiany międzynarodowej (W.
Leontief i A. Lerner)
Teoria B. Ohlina
Paradoks W. Leontiefa
3. Teoria kosztów komparatywnych a teoria i polityka rozwoju gospodarczego
Protekcjonistyczna doktryna F. Lista
Teoria zatrudnienia J.M . Keynesa a korzyści komparatywne
Teoria kosztów komparatywnych a teoria wzrostu gospodarczego po II wojnie
światowej
4. Teoria międzynarodowej regionalnej integracji gospodarczej
5. Podstawy marksistowskiej teorii międzynarodowych stosunków ekonomicznych
Wkład K. M arksa i F. Engelsa
M arksistowska teoria międzynarodowych stosunków ekonomicznych na początku XX
w.
Wkład W.I. Lenina
M arksistowska teoria międzynarodowych stosunków ekonomicznych po II wojnie
światowej
Rozdział II. Gospodarka światowa i międzynarodowy podział pracy
1. Pojęcie gospodarki światowej, międzynarodowego podziału pracy i rynku światowego
2. Czynniki określające międzynarodowy podział pracy
3. Korzyści z międzynarodowego podziału pracy
4. Proces kształtowania się gospodarki światowej do II wojny światowej
Specjalizacja przemysłowa Europy Zachodniej
Specjalizacja surowcowo-rolnicza krajów opóźnionych w rozwoju
5. Strukturalne przeobraŜenia w systemie gospodarki światowej po II wojnie światowej
Proces dezintegracji tradycyjnego systemu gospodarki światowej
Tendencje do integracji regionalnej we współczesnej gospodarce światowej
Współczesna struktura gospodarki światowej
Rozdział III. Przedsiębiorstwa międzynarodowe i międzynarodowy transfer czynników
produkcji
1. Instytucjonalno-organizacyjne formy współczesnych międzynarodowych stosunków
ekonomicznych
Przedsiębiorstwa międzynarodowe w kapitalizmie
Porozumienia kartelowe
Instytucjonalno-organizacyjne formy handlu zagranicznego w krajach
socjalistycznych. Państwowy monopol handlu zagranicznego
2. M iędzynarodowe obroty kapitałowe
Pojęcie wywozu kapitału
Warunki i przyczyny wywozu kapitału
Inwestycje bezpośrednie wielkich koncernów
Wywóz kapitału poŜyczkowego
Kredyty w obrotach wzajemnych krajów socjalistycznych
3. M iędzynarodowy przepływ technologii
Pojęcie przepływu (transferu) technologii w skali międzynarodowej
Warunki dostęp do wiedzy technicznej i technologii innych krajów
Ochrona technologii przez kraje technicznie zaawansowane
M otywy transferu technologii
Dynamika transferu technologii
Współpraca naukowo-techniczna jako forma transferu technologii w krajach
socjalistycznych
4. M igracja ludności w skali międzynarodowej
Pojęcie migracji ludności
Bariery migracji siły roboczej i kadr technicznych
Skala i kierunki migracyjnych ruchów ludnościowych w kapitalizmie
Ekonomiczne skutki migracji ludności
Rozdział IV. Mechanizm pienięŜno-cenowy w międzynarodowej wymianie gospodarczej
1. Pieniądz światowy
Pojęcie i funkcje pieniądza światowego
Zasady systemu waluty złotej
System międzynarodowego pieniądza kierowanego po II wojnie światowej
Próby zreformowania międzynarodowego systemu walutowego
2. M echanizm płatności międzynarodowych
System płatności dewizowych
Bezdewizowe transakcje kompensacyjne
M iędzynarodowy clearing dwustronny
3. Kursy walut
Pojęcie kursu walutowego i kursu dewizowego
Kurs walut i dewiz w systemie waluty złotej
Kurs walut i dewiz w systemie waluty niezaleŜnej
4. Ogólne zasady systemu walutowego i systemu płatności międzynarodowych krajów
socjalistycznych
System narodowego niezaleŜnego pieniądza planowanego
Kurs walutowy w gospodarce socjalistycznej
System płatności międzynarodowych
5. Cena światowa i mechanizm cen w handlu międzynarodowym
Pojęcie ceny światowej
Tendencja do ujednolicania się cen towarów w wymianie międzynarodowej
Czynniki określające relacje podaŜy, popytu i cen na rynku światowym
Czynniki kształtujące podaŜ, popyt i ceny produktów surowcowo-rolniczych na rynku
światowym
Czynniki kształtujące podaŜ, popyt i ceny towarów przemysłowych na rynku
światowym
6. System cen w obrotach międzynarodowych krajów socjalistycznych
7. Długookresowe relacje cen surowców, Ŝywności i towarów przemysłowych
Pojęcie terms of trade
Kształtowanie się terms of trade w latach 1870-1980
Rozdział V. Handel zagraniczny a dochód narodowy i wzrost gospodarczy
1. Rola handlu zagranicznego w gospodarce narodowej
Handel zagraniczny a dochód narodowy wytworzony i do podziału
Finansowanie nadwyŜki importowej
Handel zagraniczny a strumień podaŜy i popytu na rynku krajowym i warunki
równowagi wewnętrznej
2. Handel zagraniczny a wzrost dochodu narodowego
Ogólne równanie wzrostu
Handel zagraniczny a efektywność nakładów
3. Bilans handlowy i bilans płatniczy
Pojęcie bilansu handlowego i płatniczego
Wzrost gospodarczy a bilans płatniczy
4. Wzrost dochodu narodowego a zmiany importu
Czynniki określające wielkość i zmiany importu
Zmiany popytu na import dóbr inwestycyjnych
Zmiany popytu na import surowców
Zmiany popytu na import towarów konsumpcyjnych
5. Wzrost dochodu narodowego a eksport i równowaga płatnicza
Czynniki określające zmiany podaŜy towarów na eksport
Eksport a zmiany stopy wzrostu gospodarczego i popytu za granicą
Eksport jako czynnik rozwoju gospodarczego
M iędzynarodowa równowaga płatnicza
6. Handel zagraniczny a cykl koniunkturalny w gospodarce kapitalistycznej
Zmiany eksportu a zmiany efektywnego popytu
Rola importu w przebiegu cyklu koniunkturalnego
M noŜnik handlu zagranicznego
M noŜnik eksportowy i inwestycje pobudzone (supermnoŜnik)
Handel zagraniczny jako transmisja oŜywienia i recesji w skali międzynarodowej
Część II
ZAGRANICZNA I MIĘDZYNARODOWA POLITYKA EKONOMICZNA KRAJÓW
KAPITALISTYCZNYCH (Zbigniew Kamecki)
Rozdział VI. Pojęcie zagranicznej i międzynarodowej polityki ekonomicznej krajów
kapitalistycznych
1. Zagraniczna polityka ekonomiczna krajów kapitalistycznych
Definicja i cele
Narzędzia
Polityka autonomiczna a polityka umowna
Polityka wolnego handlu a polityka protekcjonizmu
Zagraniczna polityka ekonomiczna a ogólna polityka ekonomiczna
Zagraniczna polityka ekonomiczna a o ogólna polityka zagraniczna
2. Pojęcie międzynarodowej polityki ekonomicznej krajow kapitalistycznych
Geneza
Cele i narzędzia
Definicja
Rozdział VII. Narzędzia polityki handlowej w kapitalizmie. Polityka celna
1. Klauzula największego uprzywilejowania i klauzula narodowa
Klauzula narodowa
Klauzula największego uprzywilejowania
2. Cła i polityka celna
Rodzaje ceł
Ekonomiczny mechanizm ceł narodowych
Ekonomiczny mechanizm ceł w unii celnej i strefie wolnego handlu
Polityka celna
Rozdział VIII. Pozataryfowe narzędzia polityki handlowej w kapitalizmie
1. Bariery parataryfowe
Opłaty wyrównawcze
Dodatkowe opłaty nakładane na import
Wyrównawcze narzuty podatkowe przy imporcie i zwolnienia z podatków przy
eksporcie
Subwencje (subsydia) eksportowe
Tzw. protekcjonizm wewnętrzny
Inne bariery parataryfowe
2. Pozostałe bariery pozataryfowe
Ograniczenia ilościowe
Ograniczenia dewizowe
Inne bariery pozataryfowe
Rozdział IX. Polityka kursu walutowego i pośrednie narzędzia oddziaływania państwa na
bilans płatniczy w krajach kapitalistycznych
1. Polityka kursu walutowego
Ekonomiczny mechanizm dewaluacji
Ekonomiczny mechanizm rewaloryzacji (rewaluacji)
Polityka kursu płynnego (zmiennego) i kursu zróŜnicowanego
2. Pośrednie narzędzia oddziaływania państwa na bilans płatniczy
Rozdział X. Główne kierunki zagranicznej i międzynarodowej polityki ekonomicznej krajów
kapitalistycznych
1. Ogólna charakterystyka zmian w zagranicznej i międzynarodowej polityce
ekonomicznej rozwiniętych krajów kapitalistycznych
2. Zagraniczna i międzynarodowa polityka ekonomiczna rozwiniętych krajów
kapitalistycznych bezpośrednio po II wojnie światowej
Polityka krajów Europy Zachodniej
Polityka Stanów Zjednoczonych
Utworzenie IMF, IBRD oraz GATT
Powojenna pomoc gospodarcza Stanów Zjednoczonych dla zagranicy
3. Zagraniczna i międzynarodowa polityka ekonomiczna rozwiniętych krajów
kapitalistycznych w okresie do recesji lat siedemdziesiątych
Główne przyczyny tendencji liberalizacyjnych
Znoszenie ograniczeń ilościowych
Znoszenie ograniczeń dewizowych
Redukcja stawek celnych
Osłabianie subwencjonowania eksportu
Tendencje protekcjonistyczne
4. Polityka handlowa rozwiniętych krajów kapitalistycznych w latach siedemdziesiątych
i na początku lat osiemdziesiątych
Zaostrzenie się tendencji protekcjonistycznych
Tendencje do liberalizacji polityki handlowej. Runda Tokijska w GATT
Przewidywane kierunki ewolucji polityki handlowej w najbliŜszych latach
5. Zagraniczna i międzynarodowa polityka ekonomiczna krajów rozwijających się
Zagraniczna polityka ekonomiczna krajów rozwijających się
M iędzynarodowa polityka ekonomiczna krajów rozwijających się
6. Polityka integracji gospodarczej w skali międzynarodowej
Pojęcie, warunki i typy międzynarodowej integracji gospodarczej
Integracja gospodarcza rozwiniętych krajów kapitalistycznych
Integracja gospodarcza krajów rozwijających się
Część III
ZAGRANICZNA I MIĘDZYNARODOWA POLITYKA EKONOMICZNA KRAJÓW
SOCJALISTYCZNYCH (Paweł BoŜyk)
Rozdział XI. Zagraniczna polityka ekonomiczna krajów socjalistycznych
1. Pojęcie zagranicznej polityki ekonomicznej krajów socjalistycznych
Definicja i cele
Uwarunkowania wewnętrzne
Uwarunkowania zewnętrzne
Państwowy monopol handlu zagranicznego
2. Środki zagranicznej polityki ekonomicznej krajów socjalistycznych
Środki z wymiany towarowej
Środki ze współpracy produkcyjnej z zagranicą
Środki ze współpracy naukowo-technicznej z zagranicą
3. Narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej krajów socjalistycznych
Planowanie stosunków gospodarczych z zagranicą
Zarządzanie stosunkami gospodarczymi z zagranicą
Organizacja stosunków gospodarczych z zagranicą
Rachunek ekonomiczny efektów rozwoju stosunków gospodarczych z zagranicą
Rozdział XII. Międzynarodowa polityka ekonomiczna krajów socjalistycznych
1. Pojęcie międzynarodowej polityki ekonomicznej krajów socjalistycznych
2. Polityka międzynarodowej integracji gospodarczej krajów socjalistycznych
Czynniki determinujące politykę integracji gospodarczej krajów socjalistycznych
Cele polityki integracji gospodarczej krajów socjalistycznych
Środki polityki integracji gospodarczej krajów socjalistycznych
Narzędzia międzynarodowej polityki ekonomicznej w przypadku policentrycznego
modelu integracji socjalistycznej
Narzędzia międzynarodowej polityki ekonomicznej w przypadku repartycyjnego
modelu integracji socjalistycznej
3. M iędzynarodowa polityka ekonomiczna krajów socjalistycznych wobec krajów
trzecich
Czynniki determinujące międzynarodową politykę ekonomiczną krajów
socjalistycznych wobec krajów trzecich
Cele międzynarodowej polityki ekonomicznej krajów socjalistycznych wobec krajów
trzecich
Środki międzynarodowej polityki ekonomicznej krajów socjalistycznych wobec
krajów trzecich
Narzędzia międzynarodowej polityki ekonomicznej krajów socjalistycznych wobec
krajów trzecich
Literatura
Spis tablic
Skorowidz (Andrzej Rudka)